Huy động nguồn lực tài chính để phát triển kinh tế tỉnh kontum trong giai đoạn hội nhập

BO. GIAO DUC
. VA DAO TAO
.

. .

TRUONG DAI HOC K1NH TE THANH PHO HO CHi MINH

*****

TRAN V~T CUONG

HUY DONG
NGUON LUC
TAl CHINH DE PHAT
•
•
TRIEN KINH TE TINH KON TUM TRONG GIAI
DOAN
HOI
•
• NHAP.
•
~

~

?

CHUYEN NGANH KINH TE TAl CHiNH- NGAN HANG
MA SO: 60.31.12

LUAN
. VAN THAC
. Si KINH TE

NGUOI HUONG DAN KHOA HQC
TIEN Si NGUYEN NGOC DINH

.

.

rf
~'


MVCLVC

l)i\1\[ff~~ ~}\~ 13~(} ---------------------------------------------------------------- i
I>i\1\rfi ~~ ~}\~ ~HU VIET TAT ----------------------------------------------------ii

l)i\1\[ff~~ ~}\~ ~ -----------------------------------------------------------------ii
1?~1v1CJI>J\lJ --------------------------------------------------------------------------iii

CHUaNG I LY THUYET TONG QUAN vE DAU TU ----------------------- 01
1.1. L YTHlJYET NCJlJON Ll/~ ~HO PHi\T TRIEN KINH TE ----------------- 01
1.1.1. 136 qua khu vgc nong nghi~p, nong thon trong qua trlnh phat trien
chung 01
1.1.2. Tich lfiy tir nong nghi~p de chudn hi cho cong nghi~p h6a ------------------- 0 1
1.1.3. Phat trien kinh t~ can bfutg gitra nong thon va thanh thj, cong nghi~p

va nong nghi~p

------------------------------------------------------------------------- 02

1.2. L Y THliYET vE NEN KINH TE NHJ NCJUYEN ----------------------------- 03
1.2.1. Ngudn g6c cua tinh tr~ng nhi nguyen kinh t~

aVi~t Nam ------------------- 03

1.2.1.1 N gudn g6c ---------------------------------------------------------------- 03
1.2.1.2 Thgc tr~g----------------------------------------------------------------- 04

\

1.2.2. kinh t~ vi~t nam nhin theo mo hinh Lewis-------------------------------------- 04
1.2.2.1. Quan diem cua mo hinh Lewis----------------------------------------- 04

I

1.2.2.2 Nh~ xet ------------------------------------------------------------------ 05
1.2.3. Kinh t~ vi~t nam nhin theo mo hinh Fei va Ranis----------------------------- 06
1.2.3.1 Quan diem mo hinh Fei va Ranis-------------------------------------- 06
1.2 .3 .2. Nh~ xet ------------------------------------------------------------------ 06
1.3. KINH NCJH$M vE PHi\T TRIEN KINH TE vUNCJ ~UA M<)T SO
QlJ6~ CJIJ\----------------------------------------------------------------- 08

1.3.1. Phat trien cac nganh ph\l trg
t~i Buc -------------------------------------------- 08.
.

1.3.2. Phat trien co sa h~ tAng t~i Singapore------------------------------------------- 08

1.3 .3. Phat trien mo hinh xi nghi~p lang xa t~i Malaixia ----------------------------- 09
1.3 .4. Vai tro lien k~t gitra chinh phil va doanh nghi~p t~i Nh~t 13im ------------ 10
1.4. TONG QlJAN vE I>J\lJ 111

------------------------------------------------------ 11

1.4.1. Kha1 nH;m va vat tro cua dau tu-------------------------------------------------- 11
,.

•A

'

•

'

7

A

1.4.1.1 Khai ni~m ----------------------------------------------------------------- 11
1.4.1.2. Vai tro cua dfiu tu-------------------------------------------------------- 12


1.4.2 Phan lo~i dfru tu--------------------------------------------------------------------- 12
1.4 .2 .1 Dfru tu trgc tiep ----------------------------------------------------------- 12
1.4.2.2 Dfiu tu gian tiep----------------------------------------------------------- 13

1.4.3. Cac nguBn v6n ddy tu cho phat trien kinh te ----------------------------------- 13
1.4 .3 .1 N guBn v6n trong nu6c --------------------------------------------------- 13
1.4 .3 .2 N guBn v6n nu6c ngoai -------------------------------------------------- 15
1.5 . .ANH HVONG cAc YEU TO vi MODEN DAU Tif ------------------------- 17
1.5 .1. Tac d<)ng cua Hii sudt den ngudn v6n dfru tu ----------------------------------- 18
1.5.2. Tac d<)ng cua l~m phat den dfru tu ----------------------------------------------- 19
1.5.3. Moi truemg ddu tu ----------------------------------------------------------------- 20
1.5.3.1 Sg 6n djnh chinh trj ----------------------~------------------------------- 20
1.5.3.2 on dinh kinh te vi mo---------------------------------------------------- 20
1.5.3.3 The che An dinh----------------------------------------------------------- 20
1. 5.3 .4 Khuyen khich, h6 trg dfru tu -------------------------------------------- 21
1.5 .3 .5 Ca sa h~ tfrng ky thu~t --------------------------------------------------- 21
1.6. KET LUAN CffifONG 1----------------------------------------------------------- 21

.

.

.

.

CHUONG II THUC TRANG
. VIEC BUY DONG NGUON LUC
TAl CHINH T4J TiNH KON TUM TRONG THOI GIAN QUA---------- 23
2.1. DANH GIA cAc NGUON Ll/C DE PHAT TRIEN ----------------------------- 23
2.1.1. khai quat tinh hinh kinh te xa h<)i tinh kon tum-------------------------------- 23
2.1.1.1. Vi tri dja ly va ranh gi6i hanh chinh ---------------------------------- 23
2.1.1.2. Vi tri kinh te xa h<)i cua tinh Kon Tum ------------------------------- 23
2.1.2. Tai nguyen thien nhien ~----------------------------------------------------------- 25

2.1.2.1. Dja hinh, khi h~u, thuy van--------------------------------------------- 25
2.1.2.4. Tai nguyen
ddt, sinh v~t, khoang san---------------------------------27
.
.
2.1.3. Ngudn lgc ve kinh te xa h<)i ---------------------------------------------~-------- 28
2.1.3 .1 Dan sd, lao d<)ng va tinh hinh ngheo d6i------------------------------ 28
2.1.3.2.Tang truang va chuy8n djch co cdu kinh te -------------------------- 30
2.1.4. Nhilng anh huang trong nu6c va qudc te ddi v6i vi~c phat trien
kinh t8
tinh kon tum ----------------------------------------------------------------------- 33

Anh huang qu6c te ------------------------------------------------------- 33
2.1.4.2. Anh huang trong nu6c-------------------------------------------------- 34

2.1.4.1


2.1.4.3. Anh hu6ng cua chinh sach phat trien kinh te- xa h9i miSn nui
khu V\l'C Tay Nguyen-------------------------------------------------------------- 34
2.1.5. Cac lgi the va h~ che d6i v6i phat trien kinh te tinh kon tum--------------- 35
2.1. 5.t. Lgi the---------------------------------------------------------------------- 3 5
2.1.5.2. H~ che ------------------------------------------------------------------ 36
2.2.

TiNH HiNH HUY DQNG VON CHO PHAT TRIEN KINH TE ------------- 37

2.2.l.Thu chi ngan sach ------------------------------------------------------------------ 37
2.2 .1.1 Thu ngan sach ------------------------------------------------------------ 37
2.2.1.2 Chi ngan sach ------------------------------------------------------------- 38

2.2 .2. Tin d1,1ng

------------------------------------------------------------------------- 39

2.2.2.1 Tin d1,1ng thuong m~i---------------------..;------------------------------- 39
2.2.2.2 Tin dl,lllg dAu tu phat trien cua Nha nu6c----------------------------- 41
2.2.2.3 Cac ho~t d(>ng tin d1,1ng khac ------------------------------------------- 42
2.2.3. Dfiu tu phat trien ------------------------------------------------------------------- 42
2.2.4. Phan tich anh hu6ng cua dAu tu den phat trien kinh te ----------------------- 45
2.3. NHONG TON T.M TRONG VIae THU HUT VA
VON DitlJlllf

SU Dl)NG

-------------------------------------------------------------------------45

2.3 .l.Cong tac quy ho~ch ---------------------------------------------------------------- 45
2.3 .2. Cong tac quan ly ------------------------------------------------------------------- 46
2.3 .3. V6n huy d(>ng chua da d~g ------------------------------------------------------ 47
2.3.4. V6n dfiu tu phat trien c6 hi~u qua chua cao ------------------------------------ 47
2.3.5. Dfiu tu cho chuySn giao cong ngh~---------------------------------------------- 49
2.3.6. Dao t~o nguBn nhan Ivc con chua dugc chu trQng ----------------------------- 49
2.3.7. H~n che Van hoa------------------------------------------------------------------- 50
2.3.8. H~n che .vS moi truOn.g dAu tu---------------------------------------------------51
.
2.4 KET LlJ!N CHVONG II----------------------------------------;.------------------ 52

CHUONG III HUY DONG NGUON LUC TAl CHINH CHO DAU TU
PilAT TRIEN TiNH KON TUM TRONG GIAI DO~ H<)I NIL).P-------- 53
3.1. YEU CitlJ VON DitlJ 1lLf --------------------------------------------------------- 53

3.2. HUY DQNG NGlJON Ll/C TAl CHiNH CHO PHAT TRIEN--------------- 55
3 .2 .1. Cong tac quy ho~ch --------------------------------------------------------------- 55
3.2.2. Phat huy n(>i Ivc va tranh thu v6n dAu tu ben ngoai ---------------------------56
3.2.3 Thu hut v6n dAu tu vao khu cong nghi~p---------------------------------------- 58


3.2.4 Phat triSn mo hinh nha nu6c va nhan dan cimg lam--------------------------- 59
3.2.5 Huy d9ng v6n dS xay d\ffig cac khu hanh chinh, dan cu---------------------- 59
3 .2.6 Phat triSn trang tr~i lam nghi~p --------------------------------------------------- 60
3.2.7 Phat triSn lo~i hinh thue mua tai chinh ------------------------------------------ 61
3.2.8. Phat triSn ngufin v6n tin d\U1g---------------------------------------------------- 61
3.2.9 Nang cao chAt luQ'Ilg quan ly dfiu tu va xay d\ffig ------------------------------ 63
3.2.10 Huy d9ng cac ngufinv6n khac -------------------------------------------------- 65
3.3. NHO'NG GIAI PHAP H6 TRQ --------------------------------------------------- 65
3.3.1. Phat triSn tmg dl}ng khoa h<;>c cong ngh~ --------------------------------------- 65
3.3.2 Phat triSn ngu6n nhan h,rc -------------------------------------------------------- 67
3.3.3. Tieu th\l sim phfim ---------------------------------..:------------------------------- 67
3.3.4. Cac chinh sach -------------------------------------------------------------------- ·68
3.3.4.1 Chinh sach ve cac thanh phAn kinh tS---------------------------------- 68
3.3 .4.2 Chinh sach thuS----------------------------------------------------------- 69
3 .3 .4 .3 Chinh sach tin d\U1g ------------------------------------------------------ 71
3.3.4.4 Chinh sach h6 trq phat triSn kinh doanh------------------------------- 75
3.4. KET LU!N CHUdNG III--------------------------------------------------------- 76

PIIAN

.KE T Lu~ -------------------------------------------------------------------- 78

PIIANPHVLVC

DANH MUC
. cAc BANG
Bang 2.1 Di~n tich va ca cdu cac nh6m ddt tinh Kon Tum

- trang 24

Bang 2.2 Th6ng ke dan s6 tinh Kon Tum

- Trang26

Bang 2.3 th6ng ke ngheo d6i tinh Kon Tum

- Trang27

Bang 2.4 TAng san phdm phan theo nganh kinh t~

- Trang28

bang 2.5 Gia tr! san xudt phan theo thanh ph§n kinh tB

- Trang29

Bang 2.6 Tinh hinh thu ngan sach dia phuang

- Trang34

Bang 2. 7 Chi ngan sach nha nu&c

-Trang 36

Bang 2.8 TAng hQ'P du nq cua ngan hang thuang m~i

-Trang 37

Bang 2.9 Du nq phan theo nganh va theo thanh ph§n kinh t~

-Trang 37

Bang 2.10 V6n d§u tu phat tri~n phan theo nguAn v6n

- Trang39

Bang 2.11 V6n d§u tu phat tri~n phan theo nganh

- Trang40

Bang 2.12 ThBng ke dAu tu va ghi tri tBng san phdm

-Trang 41

DANH MUC
. CAC CHUVIET TAT
ODA Tai trq phat tri~n chinh thuc
FDI Ddu tu tiVc ti~p nu&c ngoai
WB Ngan hang th~ gi&i
IMF Quy ti6n t~ qu6c t~
CEPT Hi~p dinh uu diii thu~ quan
WTO TA chuc thuang m~i th~ gi&i
ADB Ngan hang Phat tri~nchau A

ASEAN Hi~p h()i cac qu6c gia Dong Nam A
AIM Vi~n Quan tri chau A
NSNN N gan sach nha nu&c
DNVVN Doanh nghi~p vira va nho
CSHT Ca sa h~ tkg
UBND Uy ban nhan dan
DNNN Doanh nghi~p nha nu&c


11

,

'

DANH MUC
CAC HINH
•
Hinh 1: Bi€u d6 co cftu ddt dai

- Trang21

Hinh 2: Bi€u d6 gia tri san xuftt phan theo nganh kinh t6

-Trang 28

Hinh 3: Bi€u d6 gia tri san xudt phan theo thanh phfut kinh t6

- Trang29

Hinh 4: Bi€u d6 thu ngan sach

-Trang 34

Hinh 5 :Bi€u d6 v6n ddu tu phat tri€n phan theo ngu6n v6n

-Trang 39

Hinh 6: Bi€u d6 v6n ddu tu phat tri€n nam 2005 phan theo nganh -Trang 40


lll

PHANMODAU
1. s., cin thi~t cua d~ tai :
Tinh Kon Tum hi m()t tinh C\l'C b~c ctia Tay nguyen, nai co nhi€u c()ng d6ng
dan cu sinh s6ng, Ia tinh co tai nguyen thien nhien kha phong phu, di~n tich rimg
16n, d() che phti 65%. Tuy nhien hftu h€t cac doanh nghi~p tren dia ban tinh Ia
DNVVN, mt'rc dftu tu cho phat trien kinh t€ thAp, dai s6ng d6ng bao con nhieu
kho khan, chti y€u Ia d6ng bao dan t()c thieu s6.
Dftu tu Ia d()ng l\fc chinh de phat trien kinh t€ ctia tinh Kon Tum noi rieng va
ca nu&c noi chung, dftu tu co the Ia m()t khoan ti€t ki~m trong hi~n t~i de d~t duqc
lqi ich l&n han trong tuang lai. Duoi goc d() tai chinh dftu tu Ia ho~t d()ng chi tieu
ctia nha dftu tu v&i mong dqi mang l~i m()t ti sudt lqi nhu~n nao do trong tuang lai.
Trong nhfrng nam gftn day tinh Kon Tum da ban hanh nhieu ca ch€ chinh sach ·
m&i nh~m huy d()ng t6i da cac ngu6n l\fc de thuc ddy phat trien kinh t€. Tuy nhien
d€n nay k~t qua dem l~i khong nhu mong dqi ctia cac nha ho~ch djnh.
Thu nh~p dftu nguai ctia tinh thdp han binh quan ca nu&c, mt'rc tang tru6ng
kinh t€ thdp, vi~c dftu tu phat trien chti y€u d\fa vao ngu6n dftu tu ttr ben ngoai, khi
thu ngan sach tinh h~ng nam chi dap trng 113 khoan chi ngan sach.

M~t khac vi~c si'r dvng v6n trong thai gian qua con nhi€u h~ ch€. Cac d\1' an

dftu tu hi gian trai, hi~u qua dem l~i chua cao, vfut con nhi€u d\1' an gay thdt thoat,
lang phi, d~t bi~t Ia cac d\1' an duqc dftu tu ttr ngu6n v6n ngan sach nha nu&c.
Hi~n nay nhu cftu v6n dftu tu vao Kon Tum rdt l&n va th\l'C t€ trong nhfrng nam

gftn day cac nha dftu tu trong va ngoai nuoc d€n voi Kon Tum khong dang ke va
nguyen nhan cua no do ca chu quan va khach quan. nhiing kho khan chu y€u cAn
duqc xem xet Ia Kon Tum khong phai Ia thi truang l&n, ngufin l\fc ddu vao h~
ch€, cac nganh cong nghi~p phl) trq chua phat trien,
nguyen nhan chti quan Ia S\1' than

thi~n

quyen dia phuang d6i voi nha dftu tu.

CCY

sa h~ tAng tdp kern va ca

ctia cac ca quan quan ly nha nu&c, chinh


IV

Cdn nh~n thuc ro nhfrng diem m~nh, diem y€u, nhfrng CO' h()i, thach thuc de c6
nhfrng giai phap, nhfrng chinh sach phil hgp nh~m giai quy€t nhfrng kh6 khan va
sir dt,mg nhfrng lqi th€ so sanh cua minh de phat trien. Trong do cdn giai quy€t
nhfrng mftt can d6i v€ ca cftu kinh t€, cai thi~n dai s6ng nhan dan, d~t bi~t quan
tam d€n phat trien nong thon, nang cao trinh d() dan tri de dap trng yeu cdu phat

•A

tnen.
Cdn tim ra m()t giai phap mang tinh tAng the de huy d()ng cac ngubn tai chinh
d€ phat tri€n kinh t€, phat trien cac doanh nghi~p, cai thi~n dai s6ng, giam ngheo
tren CO' SCJ ngufln lgc hi~n CO cua tinh Va Cdn CO k€ ho~ch phan b6 hgp ly Ca v€ CO'
cftu nganh, phan b6 theo khong gian, thai gian de d~t duqc ket qua nhu mong
,

muon.
Xuftt phat tir thgc ti€n tren toi da chQn d€ tai: "Huy ilpng ngubn life tai chfnh

cho phtit triin kinh ti tinh Kon Tum trong giai ilo{ln hpi nh{ip".
2. Ml}c tieu nghien clfu:
Can cu vao thgc tr~ng huy d()ng va sir dt;mg vf>n trong thai gian gdn day, danh
gia dugc nhfrng tbn t~i, yeu kern, tim ra nguyen nhan va d€ xuftt cac giai phap
khiic ph1,1c cho phil hQP, t~o moi truang t6t cho vi~c huy d()ng v6n de phat trien
kinh te.
Huy d()ng ngubn lgc tai chinh Ia m()t m1,1c tieu duqc quan tam d€ phat tri€n
.kinh te Ia yeu t6 dau vao, tuy nhien di€u cdn thiet Ia hi~u lgc cua ddu ra chinh Ia
k€t qua cua hi~u qua sir d1,1ng ngubn lgc tai chinh.
2. DBi ttrQ'Ilg va ph'm vi nghien clfu:
. Df>i tugng nghien CUu cua d€ tai Ia tftt ca cac ngubn lgc tai chinh thu()c cac
thanh phdn kinh t€: bao gl>m cac doanh nghi~p trong va ngoai nu6c, cac t6 chuc,
v6n trong dan, v6n ngan sach va co ngul>n g6c tir ngan sach.
Ph~ vi nghien cll'u tinh Kon Tum, trong m6i quan h~ v6i cac khu vgc khac.

Xac djnh cac yeu t6 v€ di€u ki~n t\l nhien, kinh t€ xa h()i cdn thiet trong nghien
CUu.

v

Xac dinh ti~m nang, vai tro cua ngu6n h,rc Uti chinh d6i v6i vi~c phat tri~n kinh
t~ cua tinh

Huy d()ng cac ngu6n tai chinh d€ khai thac c6 hi~u qua ngu6n tai nguyen dAt
dai, ngu6n 1\rc cua dja phuang.
3. PhU'ong phap nghien cthJ:
Lu~ van dugc nghien c(ru tren co s& t6ng hgp cac phuang phap, trong d6

phuang phap duy v~t bi~n chtmg dugc sir d\lng xuyen suf>t, ngoai ra con su d\lllg
cac phuong phap khac nhu: Phuong phap phan tich, phuang phap so sanh, phuang
phap th6ng ke, phuang phap danh gia. Qua d6 phat hi~n ra nhiing t6n t:;ti v~
phuang phap lu~n, d~ xuAt nhiing giai phap, chinh sach nh~m huy d()ng ngu6n lgc
tai chinh d€ phat tri€n kinh t~ tinh Kon Tum.
4. N(}i dung nghien cthJ
Huy d(}ng cac ngu6n lgc tai chinh Ia m()t qua trinh bi~n d()ng va chiu tac d(}ng
b&i nhi~u nhan t6, cAn phai tac d()ng thuemg xuyen va tich cgc d~ phat huy hi~u
qua cua ngu6n vf>n ddu tu.
Danh gia thgc tr:;tng buy d()ng cac ngu6n h,rc tai chinh cua tinh du6i g6c d(}
ddu tu va g6c d() xa h()i.
Danh gia tinh hinh sfr d1,mg vf>n ngan sach va c6 ngu6n g6c tir ngan sach.
D~ xuAt cac giai phap nh~m huy d()ng cac ngu6n lgc tai chinh va su d1,mg c6
hi~u qua cac ngu6n vf>n d€ phat tri€n kinh t~

Sir d1,mg c6 hi~u qua cac ngu6n lgc khac cho sg phat tri€n kinh t~

5. Ba Ct}C ctia d~ tai
Ngoai phdn rna ddu va k~t lu~n, lu~ van g6m c6 3 chuang

Chuang I. T6ng quan v~ ddu tu va phat tri€n.
Chuang II. Thgc tr:;tng v~ huy d()ng ngu6n lgc tai chinh trong thai gian qua.
Chuang III. Thu hut ngu6n lgc tai chinh cho ddu tu phat tri€n tinh Kon Tum
trong giai do:;tn h()i nh~p.


1

CHU
LY THUYET TONG QUAN VE I>AU TU

1.1. L YTHUYET NGUON Ll)'C CHO PHAT TRIEN KINH TE

C6 nhi~u quan diem v~ ly thuyet nguBn lgc de phat trien nong thon,

tuy

theo di~u ki~n lich sir, di~u ki~n kinh te xa h()i, cac nha kinh tS hQc c6 nhfrng
quan diem khac nhau, ta xem xet m1.1.1. Bo qua khu

V\fC

nong nghi~p trong qua trinh phat tri~n chung

Nguai kh6i xu6ng ly thuySt nay la David Ricardo v&i l~p lu~n r~ng:"
Khu V\fC nong nghi~p la d6i tuQ'Ilg lam giam lgi nhu~". Tu tu6ng nay dugc
m()t s6 nha khoa hQc trong nhfrng nam 1950 kS thira va phat trien thanh thuySt

phat triSn hai khu vgc (dualism economy) . Ly thuySt nay cho r~ng hai llnh
V\{C

kinh tS cong nghi~p va nong nghi~p 6 cac nu&c dang phat trien ho~t d()ng

tuong d6i bi~t l~p, trong d6 cong nghi~p c6 the buc pha nha d§.u tu ben ngoai.
ThuySt hai khu V\fC chu truong bo m~c nong nghi~p, nong thon trong
nhfrng giai do~ phat trien ban dau, t~p trung ngu6n Igc de phat trien cong
nghi~p, dsn m
len.
Thgc tS cho thfty nhi~u nu&c di theo thuySt nay, trong nhi~u truang hgp
d§.u tu tra I~i cho nong nghi~p, nong thon I~i khong dugc thgc hi~n dan dsn
nong nghi~p, nong thon bi b6c l()t thong qua gia ca trong quan h~ thuong m~i
nong san v&i cac khu V\{C con l~i cua n~n kinh tS va ngay cang tr6 nen l~c h~u
so v&i cong nghi~p.
Vi~c phat triSn nhu v~y dftn dSn khong b~n vfrng va chua d\fllg nhi~u

mau thufin giua nong thon va thanh thj, tinh khong b~n vfrng cua mo hinh nay
la ph\l thu()c qua nhi~u vao ngu6n v6n ben ngoai, chenh l~ch 16n giua thu
nh~p dftn den c6 xung d()t xa h()i.

1.1.2. Tich Ifiy tir nong nghi~p d~ chuin bi cho cong nghi~p boa

E>~i di~n cua ly thuySt nay la cac nha kinh tS B.Jonhston, J. Mellor,

S.Kuznets, ly thuySt nay cho r~g phat triSn m()t n~n nong nghi~p m~ se t~o
ti~n d~ cho phat trien cong nghi~p va tang tru6ng nhanh cua n~n kinh te.

2
Vai tro cua nong nghi~p dugc the hi~n qua cac diem chinh:
- Cung cAp Iuong thvc, thvc phfim 6n djnh cho tieu dimg trong nu6c.
- XuAt khfiu nong sim dS thu ngo~i t~.
- Cung cAp nguyen li~u cho cong nghi~p.

- Ma r()ng thi tru6ng n()i dia cho tieu thv san phb cong nghi~p.
- Tang ngu6n tiet ki~m trong nu6c dS huy d()ng vBn cho cong nghi~p.
I>e thvc hi~n cac chuc nang tren, cfin xa.y dvng m9t nsn nong nghi~p
hi~n d~i, c6 nang suAt lao d()ng cao nhung phai khai thac cang nhiSu cac

ngu6n h;rc tv nhien dS t~o tich lily va phat trisn cong nghi~p.
Ly thuyet mly da anh huang tieu

C\fC

den m()t vai nSn kinh te, nhAt la

nhfmg nu6c theo du6i m9t nSn kinh te khep kin, diSu nay lam tang sv can
thi~p cua nha nu6c vao san xuAt m()t each duy y chi, cac ngu6n Ivc bi sir dvng

. khong hi~u qua, moi tru6ng hi huy ho~i; Theo du6i hu6ng tich lily phvc V\1
cho cong nghi~p dfut den nhAn m~ dfiu tu m()t chiSu cho cong nghi~p, vi~c
dfiu tu tra l~i cho nong nghi~p chua dugc chu y dung muc; Vi~c gia tang tich
lily trong nong nghi~p dfut den mau thufin vS mvc tieu tra thanh thi tru6ng cho
cong nghi~p, vi tang tich lily lam giam tieu dimg.
Chinh vi v~y ly thuyet nay hi~n nay it dugc ap dvng, nhAt la trong xu
the toan cfiu h6a hi~n nay.
1.1.3. Phat tri~n kinh t~ din bing gifra nong thon va thanh thj, cong
nghi~p

va nong nghi~p

I>~i di~n cho ly thuyet nay la nha kinh te hQc nguoi Anh E F.

Schumacher va cac hQc gia nguoi My nhu Colender, Roy Cohh., Mark
Morlock.
Ly thuyet nay cho r~g, dBi v6i m()t nSn kinh te,

S\f

cfin thiet la tinh can

bfuig, bSn vfing va cfin phai quan tam tru6c het Ia vBn con nguoi, vi v~y cfin
chu y den vi~c phat trien nong nghi~p va nong thon vi cac nu6c dang phat
triSn hfiu het dan cu sinh sBng
,

yeu.

a nong thon va lao d()ng nong nghi~p Ia chu


3

Quan diSm can b~ng nhdn m~: phat triSn kinh t~ noi chung va phat
triSn nong nghi~p n6i rieng phai d~t trong bBi canh h()i nh?p kinh t~ qu6c t~,
y~u tf> c~nh tranh cAn dugc chu trQng va tang cuemg tren ca

sudt lao d9ng, bao dam chuysn nong dan

ru

sa nang cao nang

san xudt nong nghi~p truyen

thBng sang san xudt nong nghi~p hi~n d~i, k~t hgp phat triSn nong nghi~p v6i
cong nghi~p, bao dam hai hoa phat triSn kinh t~ va xa h9i.
Quan diem phat triSn can b~g coi trQng dfiu tu cho nong nghi~p va dfiu
tu vao ngu6n lgc tich luy ru cong nghi~p, thuang m~i va dich Y11·

Tuy nhien ly thuy~t nay kh6 thgc hi~n vi n6 doi hoi thai gian dai dS
phat trien kinh t~ nong thon vai t6c d9 cao va dBng thai phai dam bao dugc
tinh ben vfrng cua nen kinh t~.
1.2. L YTHUYET vE NEN KINH TE NHl NGUYEN

1.2.1. NguAn gAc ciia tinh tr~ng nhj nguyen kinh t~ l1 Vi~t Nam
1.2.1.1 NguDn gbc

Truac khi hi chti nghTa thgc dan xam luge, Vi~t Nam la m()t xa h()i nhdt
nguyen v&i nSn kinh t~ l~c h?u, khong c6 sg dBi l?p giira nong thou va thanh
thi vi cong nghi~p hfiu h~t gfuJ v&i nong nghi~p va gfuJ v&i lang xa nen vi~c
d6i l?p giua cong nghi~p tien ti~n va nong nghi~p l~c h~u hfiu nhu khong co.
Cu()c s6ng ctia nguai dan cling khong c6 nhi@u sg khac bi~t giira thanh
thi va nong thon rna di@u chu y la chi khac nhau v@ kieu each van minh. Tuy
v?y ca thanh thi va nong thon nguai ta cimg chia se nhii'ng gia tri van hoa va
tvc 1~ dugc truy@n tir dai nay sang dai khac.
Khi hi chti nghia thgc dan· th6ng tri tinh tr~g nhi nguyen ngay cang ro
r~t, d~c bi~t la Irnh vgc kinh t~. Thanh thi la nai chuySn nhanh sang van minh

Tay phuang, la nai tich tv ctia cai v&i nhirng djnh ch~ kinh t~ hi~n d~i c6 thS
chi ph6i dai s6ng kinh t~ a nhiing nai khac, ca nhiing nai nong thon xa xoi.
I>6i v&i nong thon vftn duy tri lau dai m()t nen nong nghi~p l~c h~u va
m()t nong thon ngheo kh6 v&i nen kinh t~ nong thon hfiu nhu it thay d6i so v&i
tr~ng thai truyen th6ng xet ca ve m~t kY thu~t, t6 chuc va nang sudt.


4
1.2.1.2 Thvc tr{lng

Trong linh V\l'C nong nghi~p nong thon da c6 nhfing chuyen biSn lam
thay d6i bQ m~t nong thon, sim xuftt nong nghi~p da tang v8 di~n tich, nang
suftt, san lugng, bao dam dugc Iuong thvc trong nu6c va xuftt khAu, co cdu
nganh ngh8 da chuyen djch theo huang san xuftt hang hoa.
Tuy nhien san xuftt nong nghi~p nu6c ta v~n con nhi8u bftt c~p so v6i
yeu cftu san xuftt hang hoa t~p trung v6i quy mo 16n, san xuftt con manh mun,
chit ySu v~n la san xuftt nong hQ v6i quy mo nho,

CCJ

cftu h~ tAng con thftp va phat trien khong dBng d8u,

sa v~t chdt ky thu~t, kSt

C(J

cftu kinh tS nong thon

chuyen djch ch~, lao d9ng nong nghi~p du thua,. thu nh~p cua nong dan

thdp.
Hi~n nay S\T each bi~t rdt 16n giua cong nghi~p va nong nghi~p; thanh

thi va nong thon, cong ngh~ thfun d\illg sue lao d9ng va cong ngh~ tham dvng
tu ban, tang truang kinh ts va cong b~ng xa h9i, di8u quan tn;mg Ia xung d9t
giua truy8n th6ng va hi~n d~i..
Vi~t Nam sau cai each da uu tien cho dftu tu nu&c ngoai, thvc hi~n

cong nghi~p hoa, hi~n d~i hoa ddt nu6c trong d6 c6 nong nghi~p va nong thon,
tuy nhien S\T each bi~t giua nong thon va thanh thi cho dSn nay v~ la vAn d8
cAn dugc quan tam.
1.2.2. Kinh t~ Vi~t Nam nhin theo mo hinh Lewis:
1.2.2.1. Quan diim ctia mo hinh Lewis:

Trong cac nu&c ch~m phat trien c6 tr~g thai nhi nguyen v8 kinh t8, rue
la n8n kinh tS nay c6 hai h~ th6ng song song t6n t~i: H~ th6ng kinh tS truy8n
th6ng va h~ th6ng kinh tS du nh~p, thuemg la Chit nghTa tu ban tien tiSn. Vi
v~y vAn d8 d~t ra la phai chuyen cang nhanh cang tAt khu V\TC san xuftt truy8n

th6ng sang khu vvc hi~n d~i, con duemg co ban de chuyen la thvc hi~n cong
nghi~p hoa, trong d6 nganh cong nghi~p hi~n d~i giu vai tro dftu tau, lam khai

d9ng qua trinh tang truang.


5
D()i quan lao d()ng du thira a nong than s~ sang rai b6 dl>ng ru()ng dS
tim kiSm vi~c lam m6i

a thanh thj. CfuJ n6 h,rc dS phat triSn khu vgc thanh thi

hlm d9ng Igc dS phat triSn khu vvc nang than, khong cAn quan tam dSn khu
vgc nang thon v6i nSn san xudt truySn thdng v6n d.t tri tr~, khi d6 m()t phAn
thu nh~p cua cu dan nang than lam vi~c a thilnh thi duqc chuySn ve nang than
va keo theo S\1' phat triSn cua khu vgc nay.

1.2.2.2

Nh~n

xet:

Hi~n nay Vi~t Nam dang rna cua dS thu hut dAu tu nu6c ngoai, ngul>n

v6n dAu tu nu6c ngoai vao Vi~t Nam chu ySu t~p trung vao cac linh V\l'C cong
nghi~p va djch

Vl,l

va t~p trung

a khu vgc thanh phd 16n, ven biSn c6 nhiSu

thu~n lqi khi nha dAu tu phan tich va quy6t dpm dAu tu. DiSu nay khong dl>ng

nghia la khu vgc nong than khong duqc huang lqi, m9t diSu rdt ro net Ia co sg
di cu tir nang than ra thanh thi dS tim kiSm vi~c lam v6i mong dqi t~o duqc
thu nh~p nhiSu hon so vai nang than.
Nhu v~y theo mo hinh Lewis chi dung m()t phfuJ, ddi v6i Vi~t Nam m()t
nu6c dong dan, gfuJ 75% dan s6 sdng

cong nghi~p

a nong than, vi~c t~p trung phat triSn

a khu vvc hi~n d~i dS thgc hi~n vi~c chuySn dich kinh ts ciing

nhu ngul>n lao d()ng tir nang nghi~p sang cong nghi~p dS cho nSn kinh t6 tra
thanh hoan toan hi~n d~i Ia vdn dS cfuJ dugc xem xet.
Xem xet lich sir phat triSn kinh tS cua cac nu6c phat triSn hi~n nay

a

Tay Au ta thdy cac nu6c nay da thgc hi~n each m~ng nang nghi~p dS hi~n d~i
hoa nang nghi~p dugc tiSn hilnh truac va lam tiSn de cho phat triSn cong
nghi~p nen khong c6 tinh tr~g nhi nguyen trong nSn kinh. tS.
Vi~t Nam la m()t nu6c kern phat triSn, hi~n nay dang tl>n t~i vi~c phan

hoa gifra hai khu vgc thanh thj va nong than. M()t thgc tS hi~n nay khu vgc
thanh thj van dang phat triSn nhanh hon khu vgc nang thon. Chinh phu Vi~t
Nam dang chu truong cong nghi~p hoa nong nghi~p va nong than bfulg nhiSu
chinh sach, tuy nhien dSn nay sau thai gian thgc hi~n ddu hi~u d()t pha cua chu
truong nay cung chua duqc biSu hi~n ro net.


6
Hi~n

nay chu truong cong nghi~p hoa - hi~n

d~i

hoa nong nghi~p nong

thon dang dugc quan tam bAng cac vi~c t~p trung d§.u tu k~t cdu h~ tdng phvc
V\1 cho nong nghi~p, chuySn giao ky thu~t, phat triSn ngu6n nhan lgc, cac

chinh sach uu dai ddu tu Utm d()ng 1\rc cho phat triSn nong thon va mong dgi
nong thon se gop phdn tich Cl)'C cho vi~c phattriSn cong nghi~p.
1.2.3. Kinh t@ Vi~t Nam nhin theo mo hinh Fei va Ranis:

1.2.3.1 Quan ililm mo hinh Fei va Ranis:

Dga tren tu tu6ng ca ban cua Lewis, F ei va Ranis da phat triSn ly
thuy~t cua minh theo hu6ng phan tich nhfrng kha nang tiep nh~ nhfrng lao

d()ng m6i cua khu Vl)'C cong nghi~p. Fei va Ranis da xoay sau vao m6i quan h~
gifra cong nghi~p va nong nghi~p, cho r~ng khu Vl)'c cong nghi~p c6 nhiSu kha
nang lga chQn kS thu~t d~n muc co ths thu hut dugc nhisu lao d9ng du thua ru
llnh vgc nong nghi~p, thong qua vi~c lga chQn cong ngh~ c6 h~ s6 sir dl)llg lao
d()ng cao.
DiSu ki~n dS thu hut dugc lao d()ng nong nghi~p khi muc thu nh~p tir
linh vgc cong nghi~p cao hon. Nhu v~y khi lgc lugng lao d()ng trong khu vgc
nong nghi~p con thira thi linh Vl)'C cong nghi~p c6 thS thu hut dugc ngu6n lao
d9ng nay vai muc thu nh~p dugc xac dinh, m~t khac khi lao d9ng chuySn
sang khu Vl)'C cong nghi~p lam cho ddu ra CUa san phfrm nong nghi~p giam
xu6ng, gia tuong d6i cua san phfrm nong nghi~p tang len thi tiSn Iuong cua
nguai lao d()ng cling phai tang len tuong trng. Sg tang Iuong nay
h~

d~t

ra gi6i

cho vi~c sir dvng lao d()ng tir nong thon.
1.2.3.2. Nh(in· xet:

Mvc tieu cua Nha nu6c Vi~t Nam la thgc hi~n dan giau, nu6c m~nh, xa
h()i cong bAng, dan chu, van minh,

a day chung ta nh~n thuc rAng day Ia illl)C

tieu dai h~. Ta xem xet khia c~nh tang tru6ng va cong bAng theo mo hinh Fei
-Ranis.
Theo mo hinh Lewis thi quan ni~m rAng Sl)' bdt binh dfulg se tang len
luc ddu va sau d6 giam bat khi c6 Sl)' phat triSn, nguyen nhan cua n6 Ia cac nha


7
tu ban tang len bai kich thu6c cua khu vgc hi~n d?i va sg bdt binh d~g tang

len trong giai do~ ddu khi s6 luQllg nguoi lao d(>ng tang len nhung vdn con it
d@ chuy@n tir muc luang du sBng sang muc luang cua khu vgc tu ban.
Mo hinh Fei- Ranis co khuynh huang giam sg bdt binh dfuJg trong xa
h(>i, khi tAt ca lao d(>ng du thua nr khu vgc nong thon cu6i cimg dugc chuy@n
vao khu vgc hi~n d?i, lao d(>ng tra thanh y~u t6 khan hi~m cua nen san xudt va
nhu cdu lao d(>ng ngay cang tang doi hoi phai tang tisn luang thgc t~ cua cong
nhan dugc thue.
Trong mo hinh lao d(>ng du thira cua Lewis, sg bdt binh d~ng khong chi
la k~t qua cdn thi~t cua tang truang kinh t~ rna con la nguyen nhan cua sg phat
tri@n. Sg bdt binh d~ng la sg phan phBi thu nh~p co lgi cho nhom nguoi co thu

nh~p cao, gop phdn vao sg phat triSn bai vi nhfrng nguai co thu nh~p cao la

nhom nguoi co y thuc ti~t ki~m, day la diSu ki~n thi~t y~u cho tang nang lgc
sfm xuftt, tang san phfun cho xa h(>i.
Khong chi co sg bdt binh d~ng co dong gop vao sg phat tri@n, rna cac
c6 gfulg d@ phan phBi l?i thu nh~p m(>t each v(>i va cfing bop ngh~t sg tang
truang kinh t~.

M(>t tieu chufrn khac cua sg phat tri@n cong bfuJg va hgp ly la mBi quan

anong thon va thanh thj. N~u gia ca cua cac san
phb anong nghi~p giam xu6ng d@ h? bat tien luang a thanb thi va tang gia
tri th~ng du ddu tu thi phdn 16n muc s6ng cua nguai ngheo s6ng a nong thon
h~ giira gia cua cac san phfun

rna phdn lan thu nh~p cua h<;> dga vao vi~c ban nong san se giam xu6ng va
ngugc l?i n~u gia nong san tang len qua cao thi tiSn luang cua khu vgc thanb
thi ciing phai tang theo, disu nay lam giam ddu tu va sg phat tri@n bi bop
ngh~t.

Nhu v~y mo hinh lao d(>ng du thira cdn dugc xem xet m(>t each ky
luang, m(>t s6 van de nay sinh vs mo hinh nay:
- Cac nha tu ban se th~t sg ti~t ki~m hay khi co nhiSu lgi nhu~n h<;> co
XU huang chi tieu cac san phfim, dich V\} Xa xi?


8
- Neu nhu h9 th~t sg tiet ki~m hQ c6 c~n thiet d~u tu trong nu6c hay tim
kiem m<}t thj truang ngoai nu6c c6 kha nang dem l~i lgi nhu~n cao hon.
- Khu Vl)'C tu ban CO kha nang thu hut dUQ'C lao d<}ng nhanh den ffiUC

nao, d~t bi~t co the sir d\}ng cong ngh~ rna khong c~ nhisu lao d9ng.
- Chinh phil c6 thS cha dgi qua trinh tich luy va lgi ich tir Sl)' phat triSn
dem l~i dS phan phdi cho xa h<}i, trong khi sg ngheo kh6, tang dan sd, thdt
nghi~p, cac van ds xa h9i khac doi hoi c~n can thi~p s6m hon de phan phBi I~i

lgi nhu~ hay khong ?
C6 le khong c6 nhfing cau tra lai ch~c ch~, ro nmg vS cac vAn dS tren,
m<}t vai nha tu bfm se tiet ki~m va d~u tu trong nu6c, trong khi d6 m<?t sf> khac
se tieu dung thu nh~p cao cua h9 hay d~u tu nuac ngoai. van dB nay ph\l
thu<}c vao t6 hgp cac yeu td lien quan den d~c tinh cua nh6m c6 thu nh~p cao,
moi truang d~u tu, kha nang sinh lai ... Chinh phu ciing c6 thS c6 ho~c khong
can thi~p dS diSu hoa vS lgi ich tir hai khu VlJC nay dS bao dam sg tang tru6ng
va thgc hi~n cong bfulg xa h<}i.
1.3. KINH NGHIJ?:M vE PilAT TRIEN KINH TE vUNG CUA MOT SO
QUOCGIA
1.3.1. Phat tri~n cac ngimh phi}. trq ttti mrcrc Due

E>uc la nu6c dtrng d~u the gi6i ve xudt khfiu d6 dting gia dinh, cac hang
san xudt d6 dting gia dinh khong chi la cac hang c~ tranh m~ rna con Ia
nhfing hang d6i m6i dang kS: C6 dugc the m~nh nay ph~n Ian nha vao m~g
lucri r<}ng Ian cac nganh cong nghi~p h6 trg c6 lien quan.
1.3.2. Phat tri~n

CO'

sa htt tAng ttti Singapore

E>ao qu6c Singapore la m<}t qu6c gia phat triSn diSn hinh, v6i binh quan
thu nh~p d~u nguai cao va h~u nhu khong c6 thAt nghi~p.
N gay tir d~u Singapore c6 thien nhien uu dai, vi tri dja ly thu~ lgi vS

tuyen duang giao thong giua Nh~t Ban va Trung Bong, Xingapore da tro
thanh trung tam sua chira tau biSn, cang va djch V\1 ben bai. Do do Singapore
da djnh huang la qudc gia djch V\1 C\l thS dap trng nhu c~u cua cac cong ty


9
nu&c ngoai. DS ph\lc V\1 t6t cho khach hang, Chinh phu da xay d\lllg h~ th6ng
CO'

sa h~ tfmg rAt t6t, rna cira thuang m~i, khuyen khich khach hang t~o vi~c

lam Va thuc dfty cac nha cung cfip dich V\1 trong nucrc khong ngirng cai tien.
Ong Philip Yeo, chu tich Ban phat triSn kinh te Singapore da thS hi~n
doog d~n vai

tro cua Chinh phu, ong n6i rfutg:" Chinh phu khong thS t~o vi~c

lam". " Chung ta phai tim kiem cong ty c6 tiem nang t~o vi~c lam. M~t khac
CO' sa h~ tAng Ia trach nhi~m cua Chinh phu". M()t phfui CO' sa h~ tAng bao gAm
Ca giao d\}C Chiem gfui 50% ngan sach Nha nucrc luc bfiy gia, kinh phi dao t~O
danh cho h~ th6ng dao t~o gAm chuang trinh dao t~o nghS, cac truang bach
khoa, cac chuang trinh kY su d~i h<;>c tBng hgp.
Singapore da thu hut dugc sg hgp tac da phuang v&i nu&c ngoai bao
gAm cac cong ty hang ddu the gi&i da den ddu tu vao Singapore.
1.3.3. Phat tri~n

mo hinh xi nghi~p lang xa t~i Malaixia

T~i Malaixia, hi~p h()i cac ·nha san xufit dB g6, n()i thfit (FMA) da xay

dl!llg mo hinh nay dS phat triSn thi truang xufit khdu. Theo chuang trinh nay,
FMA da t6 chuc IDQt mh6m cac nha san xufit dB g6 n()i thfit dS b6 tri cac nha
may cua h9 ben c~ nhau trong m()t khu cong nghi~p dugc g<;>i Ia " lang dB
g6 n()i thfit"; B6 tri tren cimg m()t dja diSm cac nha may nho cung san xufit ra
m()t lo~i san phdm da t~o ra lgi the dang kS dS cung cAp cac djch V\1 h6 trg,
cac thanh vien cilng nhau chia se cac chi phi h6 trg thiet ke va nhfrng h6 trg
d~c bi~t vS chuyen mon dS cai tien vi~c kiSm tra chfit lugng, h6 trg trong vi~c

mua va sir d\lfig cong ngh~ m&i dS san xufit ra cac san phdm c6 chfit lugng cao
va hq trg trong vi~c tiep thi tren thi truang quae te.
Chinh phu co the cung cfip m()t khoim vi~n trg khong hoan l~i de giup
cac hi~p h()i thanh l~p khu cong nghi~p dinh hu&ng xufit khdu, cac khoan vi~n
trg khong hoan I~i nay co the dugc h6 trg ban ddu de s~p xep cac nha may t~i

trung tam hay lang san xufit theo quy diflh. DAng thai cac khoan vi~n trg c6
the h6 trg chi phi ho~t d()ng cua cac cong ty nay cho den khi cac cong ty d~t
t&i nSn tang san xufit kinh doanh dS hQ c6 du diSu ki~n trang trai ddy du cac
chi phi djch V\1 h6 trg.


10
Hi~p h()i chiu tnich nhi~m tiSp thi san phdm 6 nu6c ngoai, hqp tac xa

c6 the Icy kSt cac hgp dBng cung 1rng san phdm v6i s6 luQllg 16n cho cac ddi
tac nu6c ngoai, diSu nay kh~c ph~;1c dugc vAn dS cac ddi tac nu6c ngoai ng~i
hun an v6i cac cong ty nh6 Ie trong nu6c.
1.3.4. Vai tro lien kSt gifra chinh phti va doanh nghi~p t,i Nh~t Ban
Nh~t Ban la qudc gia thanh cong kinh tS An tuQllg nhAt trong nfra cudi

thS kY 20. C6 nhfrng bai hQc kinh nghi~m dugc rut ra:

- Tru6c hSt, diSu lam cho cac cong ty c6 tinh c~ tranh va khong
ngirng nang cAp d6i m6i
- Tinh c~ tranh my thu()c vao vi~c sang t~o va duy tri lgi thS trong
nu6c c6 tinh chuyen mon h6a d()c nhAt.
- Cac khu vgc cong c()ng va tu nhan phai lam vi~c tach bi~t va n6 lgc
khuySn khich sg hinh thanh cac nhom nganb va da d~ng hoa.
Dugc biSt kinh tS Nh~t Ban ki~t qu~ sau chiSn tranh da ddi m~t v6i rAt
nhiSu kh6 khan vS thAt nghi~p, bBi thuemg chiSn tranh, it tai nguyen thien
nhien. Luc d6 Chinh phu Nh~t Ban da phat d()ng m()t h~ thdng san xuAt uu
tien nhfun vao cac nganh san xuAt CO' ban nhu than, thep, phan bon, cac ml)C
tieu tru6c m~t la nang cao nang suAt, thu nh~p qudc gia va giam sg phv thu()c
cua dAt nu6c vao cac m~t hang nh~p khdu.
Sau d6 Nh~t Ban huang qudc gia vao mvc tieu m6i bang each nang cAp
nSn cong nghi~p Nh~t Ban b~10 gBm cac chinh sach thuang m~i tg do, Chinh
phu khuySn khich phat tri8n khong ngirng cac nganh cong nghi~p n~g nhu
thep, hoa chAt, cong nghi~p o to trong th~p nien 60.
Trong nhfrng thai gian sau d6

Nh~t

Ban da c6 nhfrng mvc tieu m6i va

ddn ddn dua dAt nu6c thinh VUQllg nhu hom nay.
Chinh phu Nh~t Ban da sir dvng cac cong Cl) chinh sach rAt d()c dao va
cgc Icy c6 hi~u qua. Nguyen t~c chi d~o la luon nang cao nSn kinh tS thong
qua n6 lgc tich liiy cua Chinh phu va doanh nghi~p, cac tAm nhin nay khong
pha.i la kS ho~ch, quy ho~ch chi do cac quan chuc chinh phu yeu cfiu, chinh


11

xac hon lei nhiing tuyen b6 chung duqc ph6i hqp phat thao v6i nhfing nguai
dtrng dfiu doanh nghi~p, lao d<)ng, giao d\lc d~i h<;>c. Chinh thong qua niem tin
va d6ng long xay d\ffig hon la thong qua cac chinh sach, trq cdp ho~c cac quy
dinh, Chinh phu thuc bach ho~c kich thich cac nganh cong nghi~p tiSn t6i
trinh d9 ngay cang tinh xao h~c cao hon ve ky nang cong ngh~.
Chinh phu da khuySn khich cac dv an hqp tac nghien c(ru va mang l~i
kSt qua h6n hqp, mang l~i tinh hi~u qua trong vi~c phB biSn thong tin, cac
chinh sach cong nghi~p hi~u qua thuang t~p trung vao m~t cfiu cua nen kinh
tS, thay vi kich thich tf\l'c tiSp m<)t nganh, chinh phu kich cfiu san phfun cua
nganhd6.
Nhu v~y Chinh phu Nh~t Ban da thanh cong vi da nh~ thuc duqc vai
tro tach bi~t nhung c6 lien kSt giua Chinh phu va doanh nghi~p trong vi~c
nang cao nang sudt va sue c~nh tranh
1.4. TONG QUAN vE DAU Ttf

1.4.1. Khai ni~m va vai tro ctia dAu ttr
1.4.1.1 Khtii nifm

- Dfiu tu lien quan dSn vi~c mua cac Uti san tai chinh nhu: c6 phiSu, trai
phiSu va cac chtrng ti:r c6 gia khac. Vi~c dfiu tu nay c6 duqc ti:r vi~c phat hanh
m6i cac chtrng khoan cua cong ty c6 phfin hay vi~c mua ban tren thi truang tai
chinh.
- Dfiu tu nh~m vao vi~c mua s~m cac tai san v~t chdt nhu may moe thiSt
bj, nha xuang.
Vi~c mua s~ cac tai san tai chinh duqc xem la dfiu tu vi nguai mua·

mong dqi mang l~i lqi nhu~n trong tuong lai, tuy nhien xet ve t6ng the vi~c
mua ban chtrng ti:r CO gia khong mang l~i S\1' gia tang ngu6n vfin m6i cho nen
kinh tS vi n6 dugc bu trir giua nguai mua va nguai ban, vi~c gia tang xay ra
khi cong ty phat hanb c6 phiSu, trai phiSu ... mai ra thi truang, hay con g<;>i Ia

giao djch tren thi truang sa cdp, luc nay huy d<)ng dugc cac ngu6n v6n trong
xa h9i lam gia tang v6n cho nen kinh t8.


12
Vi~c ddu tu vao hang hoa v~t chAt se khong dfut dSn S\1' bu trir va dem
I~i m9t khmin gia tang v6n cho nen kinh te, khi gia tang v6n dAu tu cho m9t

nganh se dan dSn imh huang Ian toa dSn cac nganh khac thong qua vi~c mua
sfun tai san v~t chAt.
1.4.1.2. Vai tro cua ttilu tu:

Dfiu tu cinh huang den t6ng cAu, lam gia tang san luQllg qu6c gia, giai
quySt vi~c lam, lam gia tang vi~c tich luy v6n, co s6 v~t chAt va Ia nhan t6 co
ban d~ t~o d9ng lgc tang truang va phat tri~n kinh te.
Trong ng~ h~ ddu tu lam gia tang san luQllg thong qua anh huang
cua no dSn t6ng cAu, trong dai h~n no I~i lam gia tang san luQllg qu6c gia va
t6ng cung.
Ban dfru, sg gia tang ddu tu lam cho nhu cdu chi tieu tang len lam gia
tang t6ng cdu, tir d6 lam cho san luQllg tang, hJ.c nay nhu cdu ctia ddu tu la cac
ySu t6 ddu vao phvc

vv cho san xuAt, tiSp theo tir ddu tu se lam gia tang v6n,

hang hoa va lam tang kha nang san xuAt cua nen kinh te, giai quyet ngay cang
nhieu vi~c lam han, chAt luQllg, nang suAt ngay cang tang, tai nguyen dugc sir
dvng ngay cang hgp Iy, den luge cac kSt qua nay I~i kich thich gia tang t6ng
.l.

cau.

1.4.2. Phan Iotti diu ttr
1.4.2.1 Bliu tu trvc tilp

Ddu tu trgc tiSp la lo~i hinh ddu tu rna nguai bo v6n ra chinh la nguai

sir dvng cac ngu6n v6n d6.
Nguai ddu tu c6 th~ la chinh phu -thong qua cac co quan khac d~ ddu tu
cho xa h9i, dieu nay th~ hi~n chi tieu ctia chinh phti thong qua ddu tu cac cong
trinh, chinh sach xa h9i.
Nu6c ngoai dfru tu trgc tiSp vao Vi~t Nam thi tuan theo lu~t dfru tu
nu6c ngoai, c6 cac hinh thuc:
- Hgp tac kinh doanh tren co s6 hgp d6ng hgp tac kinh doanh
- Xi nghi~p ho~c cong ty lien doanh


13
- Cong ty c6 100% v6n nu6c ngoai
- Hgp dAng xay d\ffig - kinh doanh - chuyen giao.
Tuy theo truemg hgp

Cl)

the rna cac chu the tham gia thS hi~n quySn,

nghia vv, trach nhi~m cua minh trong qua trinh dfiu tu.
1.4.2.2 Dflu tu gitin tiip

Dfiu tu gian ti8p la lo~i hinh dfiu tu rna trong d6 nguai bo vdn ra va
nguai sir dvng v6n khong cimg m(}t chu the. Dfiu tu gian ti8p thong thuemg
thong qua tin dvng hay dfiu tu chirng khoan.

Giua dfiu tu tn;rc ti8p va dfiu tu gian ti8p c6 quan h~ rAt ch~t che trong
qua trinh thgc hi~n dfiu tu, n6 dugc bieu hi~n thong qua:
- Dfiu tu tn;rc ti8p Ia tiSn dS de phat trien dfiu tu gian ti8p, diSu nay the
hi~n thong qua nhu cfiu vay v6n cua cac td chuc tin dvng, phat hanh cd phi8u

tren thi truang sa cAp de huy d9ng v6n rna r9ng san xuit, m~t khac moi
truemg de dfiu tu gian ti8p dugc

ma r9ng se thuc dAy vi~c dfiu tu tn;rc ti8p vai

mong dgi se de dang ti8p c?n v6i nguf>n v6n nay thong qua h6 trg tin dvng,
thu hut v6n dfiu tu tir thi truemg v6n.
- Khi thi truemg tai chinh phat triSn thi nha dfiu tu c6 nhiSu ca h9i
chuyen hoa v6n ddu tu nhfun dem l~i chi phi sir dvng v6n thip va ciing c6 thS
sir dvng nhilng Igi the nay lam gia tang don bAy tai chinh de thgc hi~n

y df>

kinh doanh cua minh.
N goai ra con c6 the phan lo~i dfiu tu theo tinh chit sir dvng v6n, theo
nganh ho~c nh6m nganh ...

.·t.4.3. Cac ngu6n van diu ttr cho phat tri~n kinh ·t~
1.4.3.1 Ngu6n van trong nuuc

Day la nguf>n v6n ca ban rna mQi qudc gia dSu hu6ng t6i, uu diem cua
ngu6n v6n nay Ia 6n dinh, bSn vitng, chi phi thip, giam thiSu dugc nhilng rui
ro va nhfrng tac d(}ng tieu ClJC dSn nSn kinh tS tir cac tac nhan ben ngoai.
NguBn v6n trong nu6c dugc hinh thanh tir tiSt ki~m trong n(}i b9 nSn
kinh tS, va day la nguBn v6n ca ban de phat trien bSn vfrng.

14
Theo quan diSm kinh t@ h<;>c thi t6ng thu nh~p cua nSn kinh tS ( y )
duqc biSu hi~n:

Y=C+S
Trong d6:

c la tieu dimg; s Ia ti@t ki~m.

Phfui ti@t ki~m (S) la phAn tai san duqc tich luy cho m\lc dich dAu tu, do
do cong thuc tren co ths duqc vi@t l~i:

Y=C+I
Vi~c ti@t ki~m c6 nghia Ia tir bo vi~c tieu dung hi~n t~i dS mong dqi c6

duqc sg gia tang tieu dung trong tuong lai.
Tuy chua c6 m9t k@t lu~n chinh xac vS m6i quan h~ giua ti@t ki~m va
tang tru6ng, hay n6i each khac Ia ti 1~ giua tieu dimg va ti@t ki~m dS kich thich
tang truang, rna diSu nay ph\l thu9c vao tinh chfit cua nsn kinh t@, song ti@t
ki~m va tang tru6ng c6 mdi quan h~ bi~n chirng v6i nhau, d~c bi~t ddi v6i cac

nu&c dang phat triSn thuang thi@u cac ngu6n lgc nen ti@t ki~m Iuon anh huang
tich cgc dSn tang tru6ng.
Ti@t ki~m trong nu6c duqc hinh thanh tir cac khu vgc sau:
- Ti@t ki~m cua ngan sach nha nu6c.
- Ti@t ki~m cua doanh nghi~p.
- TiSt ki~m cua khu vgc dan cu.
Tom l~i ti@t ki~m la m()t phAn dS danh cua t6ng san phfim xa h9i dS

cung irng v6n cho nSn kinh tS dS dAu tu phat triSn va mong dqi sg gia tang
tieu dung trong tuong lai.
Tuy nhien ddi v6i cac nu6c dang phat triSn c6 can can tai khoan vang
lai thuang tham h\lt, vi~c thu hut v6n dAu tu nu6c ngoai dS lam th~ng du tai
khoan v6n ds d~t dSn sv can b&ng trong can can thanh toan, vi~c thu hut v6n
nu6c ngoai Ia cAn thiSt cho sg phat triSn.


15
1.4.3.2 Ngu6n v8n nuuc ngoai
a) Vay n()' nu&c ngoai:

Cung v&i vi~c huy d(>ng cac ngu6n vdn trong nu&c, vay nq nu&c ngoiti
la m(>t phuang thuc, m9t bi~n phap quan trQng cua tin dvng nha nu&c,

d~t bi~t

d6i v&i cac nu&c ngheo, muc thu nh~p binh quan ddu nguai thftp, khong cho
phep Chinh phil tang ti trQng d(>ng vien GDP vao ngan sach nha nu&c, khong
thS vay v6n trong nu&c dS bu d~p thiSu hvt ngan sach nha nu&c, m~t khac cAn
phai c6 m(>t khmin ngan sach dS th\fc hi~n cac chiSn luqc phat triSn kinh tS, dS
giai quySt cac vAn dS nay, cac nu&c dang phat triSn phai thlJc hi~n vay v6n

a

cac nu&c giim, cac t6 chuc tai chinh tien t~ qu6c t8.
Vay h6 trq phat triJn chinh thirc ( Official Development Assistance -

ODA)
ODA la hB trq cua nu&c ngoai, c6 thS la m(>t nu&c, nhiSu nu&c, cac t6

chuc Uti chinh tiSn t~, t6 chuc phi chinh phu cho m(>t qudc gia bao gBm
chuyen giao tien t~, hang hoa, chuyen giao

kY

thu~t va cong ngh~, chuyen

giao tri thuc theo diSu u&c qu6c te vS ODA nhfun mvc dich thuc dAy phat triSn
kinh te ddi v&i cac nuac dang phat triSn.
Vdn vay ODA duqc uu dai vS lai suftt, kh6i luqng vdn vay, thm h~n
thanh toan nh~m h6 trq can can thanh toan, h6 trq theo chuang trinh, h6 trq kY
thu~t, h6 trq theo dlJ an ...

Tuy c6 uu the vS chi phi sir dvng v6n, hB trq khong hoan l~i. Tuy nhien
cac nu&c vay nq phai d6i m~t v&i gcinh n~ng nq trong tuang lai, ngoai ra ben
cho vay khong chi dan thudn vS kinh te rna hQ thuang g~n cac m6n vay v&i
cac diSu khoan rang bu(>c vS chinh tr!, chinh sach thuang m~i qu6c te, cung
l:rng cong ngh~, kY thu~t, hang hoa, dich V\1 ...
D6i v&i cac diSu ki~n kinh te, cac t6 chuc tai chinh tiSn t~ qu6c te ch~n
h~ nhu WB, IMF dS b~t bu(>c cac nu&c nh~ tai trq phai tien hanh nhiing

chuang trinh diSu chinh co cftu theo yeu cdu cua cac t6 chuc nay. Do d6 vay