Cần tiếp tục bổ sung, cập nhật, đổi mới trong dạy học môn lịch sử việt nam đối với ngành việt nam học (2013) lê quỳnh hoa

CÀN TIÉP TUC BÓ SUNG, CÀP NHÀT, DÓI MÓI
TRONG DAY - HQC MÒN LICH SU VIÉT NAM
DÓI VÓI NGÀNH VIÉT NAM HQC
Le Huynh Hoa

Hign nay, trong cà nude, ehuyén ngành Viét Nam hgc da dugc dào tao d gàn
80 trudng cao dàng - dai hgc chù yéu tàp trung vào ba hudng:
- Ngành Vigt Nam hgc dinh hudng nghién etru ca bàn.
- Ngành Vigt Nam hgc dinh hudng cho du lich.
- Ngành Vigt Nam hgc dinh hudng cho quan h? qude té.
Dù theo dinh hudng nào di nCra, d bac cìr nhàn, nhOmg hgc phàn ed linh chat
ca sd, ed tinh bàt bude cùa Viét Nam hgc van là nhflmg hgc phàn xoay quanb càc
Itnh vuc: vàn hda - ngdn ngCr, lich su va dia ly dàn toc. Bài viét này, chù yéu de càp
dén mdn Lich su Vigt Nam.
1. Co* so phàp ly va thyrc tien de thyc hi^n bo sung, càp nhat, doi mói doi
VÓI mon Ljch su* Vi^t Nam d?y cho ngành Vift Nam hgc
LL Casa phàp ly
De thyc hign bd sung, càp nhàt dèi mdi mdn Lich su Vigt Nam day cho ngành
Vigt Nam hgc, ed thi dua vào nhCmg ca sd sau day:
Quylt dinh sd 0I/2005/QD-BGD&DT ngày 12/10/2005 cùa Bd trudng Bg
Giào dye va Dào tao ban hành Chucmg Irinh khung giào dye dai hgc ngành ViC't
Nam hgc (Vietnamese Studies). Day là ca sd phàp ly cao nhàt trong boat dgng giào
due cùa mot ngành hgc nhàm "cung cdp nhùng kién thùc ca bàn, he thóng, hién dai
va thièt thue vi Viét Nam hgc va tiing Viét" cho cà sinh vién nude ngoài va sinb
vién Viét Nam. Tu day, Viét Nam hgc da thyc sy Ird thành mot ngành hgc ehinh
trong he tbdng giào dye Viét Nam, vdi khung ebuomg Irinh va noi dung dào tao cu
thè cùa tìmg mdn hgc.
Ben canh dd cùng eàn chù y din mot djnh nghTa cùa GS. Phan Huy Le, mdt trong
nhCmg ngudi dal nln mdng cho ngành khoa hgc nghién eùu ehuyén ve Viét Nam * TS., Trudng Dai hoc Su pham thành phó Ho Chi Minh.
102

CÀN TIÉP TUC BÓ SUNG, CÀP NHÀT, DÓI MÒI...

Vici Nam hgc dà tùng djnh nghìa: "Viét Nam hgc (Vielnamology) bay nghién eùu
Vici Nam (Vietnamese Studies) là ngành khoa hgc nghién eùu ve Viét Nam theo
tirng ehuyén ngành nhu: lich su. dia ly, ngdn ngù, vàn hgc, vàn hda, kinh tè. xà bòi,
nidi trudng sinh Ihài... dàp ùng nhu càu nghién eùu, biéu biét ve dal nude, con
ngudi Vici Nam lù Iruyèn thóng dén duang dai cùa cà ngudi Viét Nam va ngudi
nude ngoài". Theo dd, Ljch su Viét Nam là mot trong nhùng mdn hgc cùa ngành
Vici Nam hgc. Vi tri dd cùng dòng Ihdi xàe dinh làm quan trgng cùa mdn Lich su
Vici Nam trong dào tao Viét Nam hoc.
Dàc biét, khi ndi dén chat luomg dào tao d bàc dai hgc, eàn chù y dén Nghi
quylt sd 14/2005/NQ-CP cùa Chinh phù, ban hành ngày 02/11/2005 vi "Ddi mdi co
bàn va loàn dién giào due dai hgc Viét Nam giai doan lù 2006-2020". Nghi quyét
nèu rò nhièm vu ddi mdi noi dung va giài phàp ddi mdi giào due dai hgc nhu sau:
"Ca càu lai khung ebuomg Irinh, bào dàm sy lién Ihòng giùa càc càp hgc; giài quyét
Idi mdi quan he ve khdi lugng kién thùc va Ihdi lugng hgc tàp giùa càc mdn giào
dye dai cmmg va giào due ehuyén nghiép, nàng cao higu qua dào tao cùa tùng mdn
hgc...". Ve ddi mdi ngi dung, Nghj quyét chi rd phài: "gàn két chat che vdi thyc
tien nghién eùu khoa hgc, phàl trién cdng nghé va nghé nghiép trong xà hdi phyc vy
yéu càu phàl trién kinh té xa bòi".
0 mdi gdc dg kbàc, ve vàn de Id chùc day va hgc, hi^n chucmg trình dào tao
theo hgc che lin chi dang dugc trién khai dai Irà trong h? thdng càc trudng dai hgc ò
Vi(*t Nam. Bàn chat cùa chuong trinh hgc che này là "cà thè hda" vige hgc tàp cùa
ngudi hgc trong mot nèn giào due dai hgc cho sd ddng. Tu tudng chù dao cùa hgc
chi lin chi là "giào diic huang vi nguài hgc". Vi vày, do myc tiéu cà thè hda vige
hgc tàp nén dàc dilm quan trgng nhat cùa hgc chi tin chi là làm cho ngudi hgc co
thè hgc tàp theo nàng lyc va dièu kién riéng cùa minh. Song song vdi myc tiéu va
dac diém dd, ngudi day cùng phài ed phuomg phàp giàng day mdi di giùp ngudi
hgc biét càch tu hgc. Mal kbàc, hgc che tin chi cùng quy dinh, "de dàm bào mgt già

hgc à làp eàn it nhàt hai già hgc cà nhàn". Tue gdm phàn ndi (gid hgc d Idp) va
phàn chìm (hai gid tu chuàn hi cà nhàn). Va khi dành già thành qua hgc t^p phài
dành già cà phàn ndi va phàn chìm.
Nhu vày, vdi viéc Id chùc dào tao theo hgc che lin ehi, viéc hgc cùa sinh vién
là qua trình tu bièn ddi minh vd làm phong phù thèm kién thùc cùa minh bang càch
chgn, ihu nhàn va xù ly thdng lin de boàn Ihién kién thùc. Cdn viéc day cùa giàng
vién là giùp cho nguài hgc tu minh chiém lình duac nhùng kién thùc, ky nàng va
hinh thành hoae bièn ddi tình càm, Ihài dò.
Tom lai vdi nhùng co sd phàp ly nèu Irèn, dac bici là phuomg phàp lo chùc
dào tao theo hgc che lin chi nhu bièn nay, cu thè vdi tiéu chi "3 C" {càch dgy hgc
103


VI$T NAM HQC - KY YÉU H Q I T H À O Q U Ó C TÉ LÀN THITTU
cùa giàng vién, su chù dgng cùa nguài hgc va cóng nghé thóng tin truyèn thóng
mai) viéc bó sung, cap nhàt, ddi mdi kién thuc cùa mdn Ljch su Viét Nam trong dào
tao Viét Nam hgc là dièu hoàn loàn ed co sd phàp ly va khà thi.
1.2. Ca sa thuc tien
Sau 10 nàm dào tao, kién thùc cùa sinh vién ngành Viét Nam hgc khi ra truòmg
chua dugc nhu y, vi kién thuc càc mdn hgc d trudng, trong dd ed mdn Lich su Viét
Nam dugc giàng day nhu nhùng ehuyén ngành kbàc (su pham, van hda, xà bòi hgc,
luu trù hgc va thu vi?n hgc...). Thyc ti này phàn ành càch thùc dào tao ed bé ròng
nhung khdng ed bl sàu; khdng dàp ùng va thè hién dugc tinh chat dàc thù cùa
ngành Viét Nam hgc. Trong khi xa hdi ngày càng ehuyén mdn hda, ddi hdi nguài
lao dgng phài ed ehuyén mdn sàu trong tìmg ITnh vuc cy thi cùa boat ddng nghé
nghi?p cùa minh.
Thyc tien dào tao va chuàn dàu ra cùa ngành dào tao Viét Nam hgc nhu vày,
mdt phàn do nhùmg nguyén nhàn sau:
- Phàn Idn càc ca sd dào tao Vi^t Nam hgc chua ed giào trình riéng ma chù
ylu là càc tap bài giàng cùa giàng vién phu tràch mdn hgc tu bién soan;

- Su dyng giào trình tir càc bg mdn khoa hgc kbàc xày dyng va àp dung
nguyén tr^ng cho ngành dào tao Vi?t Nam hgc. Mdn Lich su Vi?t Nam day cho
ngành Vigt Nam hgc cùng nàm trong tình tr?ing dd. Day cùng là tình trang phd biln
cùacàcmònkhàc'.
Màt khàc, phài thCra nhàn, thyc ti da ed sy ehuyén biln can bàn lù tàp hgp cùa
càc ehuyén ngành nghién cùru Vi?t Nam sang Vigt Nam hgc lién ngành. Viét Nam
hgc theo djnh hudng lién ngành gàn ch$t vdi Khu vyc hgc va Khoa hgc phàl trilli.
Bàn thàn ngi hàm khài nigm Vi?t Nam hgc - Khu vyc hgc lai rat mdi me d Vi(;t
Nam va là mgt khài nigm md. Ben canh dd, ddi lugng nghién euu cùa Vi?t Nam hgc
rat rgng, do dd chuomg trinh va ngi dung mdn hgc cùa Vigt Nam hgc, dàc bi?l là
mdn lich su, ngoài dién trình Hch su Vi?t Nam ca bàn, nén eàn ed thèm nhùmg vàn
de Idn, nhùmg chù di ehinh làm nói bàt dign mao dal nude va con ngudi Vi?t Nam
tir truyln thdng din hign dai di ed Ibi khu biét vdi càc nude va khu vyc.
1. Theo so lièu thóng kè cùa Vién Vi?t Nam hoc va Khoa hoc phàl trien. Dai hoc Quòc già Uà
Nói khào sài thàng 9/2008. Trong so 55 ca sd dugc khào sàt, co 5 trudng (9,1%) co giao
trinh day dù cùa càc mòn hoc, dàm bào theo yéu càu khung chuang trinh cùa Bò Giào due
va Dào tao; 29 trudng (52,7%) co giào trinh nhung chua day dù; con lai 21 ca so dào tao
(38,2%), chù ylu là càc trudng cao dàng chua co giào trinh cho ngành Viét Nam hoc. Dàn tu
tham luàn "Thuc trang dào tao ngành Viét Nam hoc d Vi|t Nam hién nay" cùa GS.TS.
Truang Quang Hai va CN. Bùi Vàn Tuàn lai Hòi thào Quóc ti Viét Nam hoc làn 3.
104


CÀN TIÉP TUC BÓ SUNG, CÀP NHÀT, DÓI MÓI...

Tuy nhièn, mot dièu quan trgng, eàn chù y hom cà ddi vdi mdn Ljch su Viét Nam
là: cho dèn thài diém hièn tgi. giào trình giàng dgy lich sir Viét Nam chua duac bd
sung, cdp nhàt day dù, kip thài trong khi nhùng vàn de xà hai thuóc hoge lién quan
dén lich sir Viét Nam dang dién ra sòi dgng à cà khu vuc va thè giài. Dal nude la
hién dang lién hành cdng cude dòi mdi, md cùa, hdi nhàp sàu rgng vào càc ITnh vyc

cùa mdi trudng qude té. Càc kèt qua nghién euu ve Viét Nam cùa ngudi nude ngoài
ngày càng nhiéu ve sd lugng, càng di sàu vào chat lugng. Va ebùng la khdng phù
nhàn kèt qua nghién eùu cùa bg dà góp phàn mang lai nhùng hilu bill thèm vi lich
su Viét Nam. Nhung se thài Ihièu sót va phi ly, nlu ngay ehinh trong khda trinh dào
tao, nhùng kién thùc cùa hoàc lién quan din lich su dàn tge khdng dugc chù dgng,
kjp thdi bd sung va càp nhàt.
Nhu vày, ed thè xàe dinh mdt sd ly do cho nhu càu càp nhàt, ddi mdi cùa mdn
Ljch su Viét Nam de phù hgp vdi xu thè phàt triln cùa xà hgi ndi chung va giào dye
ndi riéng nhu sau:
- Vdi tu càch là mot mdn hgc, mdt bd mdn khoa hoc, khoa hgc lich su - dàc
biét là lich su dàn tge - mdn Lich su Vi^t Nam phài làm tròn chùc nàng cao cà cùa
minh là phàn ành trung thuc, day dù, bàn chat va ed hg thdng vi ljch su dàn toc.
- Là su già, là ngudi phàt ngdn cho ljch su dàn toc trong mgì loai hinh nghi?p
vy ehuyén ngành (bào chi, du ljch, luu trù, nghién eùu, giàng day) sinh vién ngành
Vigt Nam hgc khdng thè khdng dugc càp nhàt, bd sung kién thùc lich su dàn toc.
Chinh vi vay, ebùng idi nghT va ngay trong qua trình giàng day dà tìmg bude thyc
hi^n ddng thài này.
2. Nhfing ngi dung eàn bo sung, c^p nhat, doi mói trong qua trinh giàng d^y
mdn Ljch su Vift Nam ngành Vi^t Nam hgc
Xuàt phàt tu quan diém dàm bào tinh thièt thyc va ca bàn, tinh eàn va dù cùng
nhu sy bd sung, càp nhàt mgi tri thùc, nhàn thùc ve ljch su Viét Nam; mdn Lich su
Viét Nam day cho ngành Viét Nam hgc phài tim dén nhiing thành turu nghién eùu
nidi ve Vici Nam trén co sd nhùng kién thùc, lai liéu lich su ma càc ngi dung lich
su ca bàn dà djnh hinh (da trd thành thdng su). Chùng Idi thày, bude dàu ed nhùmg
ndi dung sau day eàn dugc bd sung. càp nhàt:
2. /. Chàn ly: Lich su Viét Nam là lich su cùa mgt dàn tge co cgi nguon va
ed chiéu dai hàng ngàn nàm nhung eàn ddng thài nhàn mgnh va làm rò han day
con là ljch su cùa mgt dàn toc thóng nhàt
Chù lich Hd Chi Minh dà tùng khài quàl mdt dàc diém rat riéng, rat ddc dào
cùa lich su dàn tge Viét Nam - lich su cùa mdt quòc già da tge ngudi, Ngudi ndi:

105


VlgT NAM HQC - KY YÉU HQI THÀO QUÓC TÉ LÀN THÙ" TU

"Nude Vi?t Nam là mgt/Dàn tge Vi?t Nam là mgt". Ljch su ày lày "con ngudi Vi^t
Nam" làm tàm dilm. Con ngudi Viét Nam bao gdm ngudi Viét (dàn toc Kinh) va
tal cà càc cgng ddng toc ngudi khàc song trén lành thd Vigt Nam thudng dugc ggi
là dàn tge thilu so (DTTS). Ngày nay, Dàng va Nhà nude Cdng hda xà hdi chù
nghTa Vi?t Nam ludn khàng djnh quan dilm "vi con ngudi", coi con ngudi là
"ngudn lyc cùa mgi ngudn lyc"'. Trén quan dilm dd, khi giàng day, khda trinh ljch
su dàn toc eàn giùp ngudi hgc nhàn thùc rd ddng bào DTTS là mot bd phàn quan
trgng càu thành ngudn lyc "con ngudi Viét Nam" ndi chung. Ddng thdi làm rò han
nùa vai trd cùa ddng bào DTTS trong lién trình lich su dàn tge Vi?t Nam lù truyln
thdng din hign dai. Ngi dung cy thè eàn làm rd gdm:
- Tu trude, khda trình ljch su Vigt Nam da cung càp kiln thùc de khàng djnh
ddng bào DTTS là chù thi sàng tao, giù gin, phàt huy va hudng thy càc già Irj bàn
sàc van hda dàn tge cùa càc tge ngudi; gdp phàn làm phong phù, da dang ljch su
vàn hda chung cùa cdng ddng dàn tge Vi^t Nam;
- Càn làm rd thèm ba ngi dung sau:
+ Tu ngàn xua, ddng bào DTTS là chù thè giù gin an ninh, trai ty bièn gidi;
giù vùng chù quyln qude già va ngày nay là lue lugng tryc tilp dàu Iranh làm Ibàl
b?ii àm muu ehia ré, phà hoai cùa càc thi lue thù djch d nhùng dia phuomg vùng sàu,
vùng xa, vùng bién gidi bài dào;
+ Ddng bào DTTS là chù the gin giù, bào v? mdi trudng sinh thài vùng nùi,
vùng sàu vùng xa - nhàn td chinh ylu tao nén sy phàt trién bln vùng cùa mdi irmmg
ty nhièn Vi?t Nam;
+ Ddng bào DTTS hién nay cùng là chù thi thyc hién qua trình cdng nghiép
hda, hién dai hda d vùng dàn tge thilu sd va là chù thi thu hudng nhùng thành qua
ma cdng nghi?p hda va hi?n dai hda mang lai.

2.2. Can long ghép qua trình khai phà va xàe Igp chù quyèn, ma mang bà
eòi vùng dàtphuang Nam vói chù quyèn bién dào cùa Vi^t Nam
Ddi vdi chù quyln biln dào cùa Viét Nam, hién lai trong bau bèi càc giào trình
ljch su Viét Nam hién ed diu khdng ed chù de này. Trong khi vàn de Bién Dòng
dang là làm dilm là vàn di thdi sy lién quan din nhilu qude già trong dd ed Vici
Nam. Theo luàt phàp qude il, dàc biét là Cdng udc vi Luàl Bièn nàm 1982, ba yéu
td de xàe làp chù quyln biln dào cùa mdt qude già gdm:
- Co sd ljch su;
1. Dàng Còng san Viét Nam, Cuang lình xày dirng dot nude trong thài k}> qua dò lèn chù nghìa
xà/7(5/, Nxb. Suthàt, HàNòi, 1991, tr. 13.

106


CÀN TIÉP TUC BÓ SUNG, CÀP NHÀT, DÓI MÒI...

- Casd phàp ly;
- Quyèn chicm hùu khai thàe - su dung dien ra trén thyc tè.
Theo dd, mdn Ljch su Viét Nam là mdn hgc duy nhàt ed chùc nàng, nhièm vu
cung càp co sd ljch su ve chù quyèn cùa Viét Nam ddi vdi Hoàng Sa va Trudng Sa
cho ngudi hgc. Vi chi ed co sd lich su, vdi già Irj su liéu cao mdi phàn ành mdt
càch day dù quyèn chiém hùu khai thàe va su dung cùa mdt qude già vdi bién dào
cùa minh trong qua trinh ljch su mgt càch rò ràng. ehinh xàe va Ihuyél phuc. Hién
nay, trong sd càc nude dang Iranh chàp chù quyèn d Bién Ddng, duy nhàt chi ed
Viét Nam là ed co sd ljch su vdi lai liéu thành vàn day dù chùmg minh chù quyèn
cùa minh d hai quàn dào này. Do dd khdng nhùng nèn bd sung nói dung ljch su trén
vào mdn hgc Ljch su Viét Nam day cho ngành Viét Nam hgc ndi riéng va he thdng
giào tdue cùa Viét Nam ndi chung ma cdn phài bd sung ngay vi nhùmg ly do sau:
- Chùc nàng cùa lich su ndi chung va lich su dàn tge ndi riéng là phàn ành
trung thyc nhùng Idn lai cùa ljch su. Mài khàc, Viét Nam khdng chi ed day dù lai

liéu thành vàn ma cdn ed nhiéu loai hinh lai liéu ehimg td chù quyèn cùa Viét Nam
d Hoiàng Sa va Truomg Sa. GS. Nguyén Quang Ngge - Vién Vi^t Nam hgc va Khoa
hgc phàl trién dà phàt biéu: "Chù quyèn cùa Viét Nam d Hoàng Sa va Trudng Sa là
trang su bi hùng dugc viét bang màu xuomg cùa càc thi he ngudi Viét Nam. Tu li?u
ve quià trình xàe làp va thyc Ibi chù quyèn cùa ebùng ta d Hoàng Sa va Trudng Sa là
bèi SDjrc phong phù va chuàn xàe d eà trong nude va ngoài nude" '. Dàc bi?l là càc
vàn bàn quàn ly nhà nude thdi vuong trièu Nguyén ddi vdi Hoàng Sa va Trudng Sa.
Là ngudi giàng day ljch su dàn tge ehuyén ngành Vi$t Nam hgc, chùng Idi dà tìmg
khairthàcva cdng bd loai tài liéu hành chinh ed già tri su liéu cao này^.
- Hdi Khoa hgc ljch su Vigt Nam dà kién nghj Bg Giào dye va Dào tao dua
ngi d ung bièn dào va chù quyèn cùa Viét Nam ddi vdi Hoàng Sa va Trudng Sa vào
chuatng trinh sàch giào khoa Ljch su phd thdng; vi vày khdng ly do gì mdn Ljch su
Vi^t Nam day cho ngành Viét Nam hgc lai khdng bd sung, càp nhàl^.
2.3. Càn tàng cu&ng kién thùc va càc chù de lich su khoa hgc - ky thugt
Vi^t iNam
Ndi dung kién thùc lich su này nhàm khàc phyc sy màt eàn ddi giùa kién thùc
ljch s;ù ehinh irj - quàn sy vdi kién thùc lich su vàn hda - khoa hgc ky Ihuàl trong
1. hUp://trithucthoidai.vn
2. Le Huynh Hoa, "Chàu bàn triéu Nguyén - Ca so lich su ve chù quyén cùa Viét Nam ò
Hoàng Sa va Truòng Sa". Nghién eùu lich su, 12/2011.
3. Hòi thào khoa hoc Quòc già ve Dgy hgc lich su d tnr&ngphd thóng Viét Nam do Bò Giào due va
Dào tao phói hgp vdi Hòi Khoa hoc Lich su Viét Nam tò chùc ngày 18-19/8/2012 lai Dà Nàng.
107


V1$T NAM HQC - KY YÉU HQI THÀO QUÓC TÉ LÀN THÙ* TU'
giàng d^y lich su Vigt Nam bay làu nay. M$t khàc, day cùng là càch phyc dyng Isi
mot càch chàn th$t nhùmg ddng góp ve khoa hgc ky thuàt cùa càc nhàn vàt ljch su,
càc chi dò xa hgi da hign dign trén lành thò Vigt Nam trong qua trình dymg nude va
giù nude. Dd là nhùng thành tyu de lai dàu àn rat sàu dàm, cy thè trong ddi song

mgi màt cùa dàn tge Vi^t Nam:
- Mgt ddi ngù nhùng nhà toàn hgc xuàt hign ngay khi nén hgc vàn nude la
chù ylu là hgc dien tich, tho vàn thi phù din thdi hign dai nhu: 1 ) Nhà toàn hgc
trù danh Vù Hùu (thè ky XV) ngudi da biét càch tinh thè tich cùa nhùng vài khó
do ludng; dàc bigi vdi tàc phàm Làp thành toàn phàp, óng dà hudng dàn càch do
rugng dàt, tinh toàn vi?c làm nhà cùa. 2) Òng trang gidi toàn Luang Thè Vinh
(thè ky XV) dà soan sàch Dai thành toàn phàp de day càc kiln thùc toàn hgc
nhu: càch tinh cùa tam giàc dòng d?ing, hinh vuóng, hinh trdn, hinh chù nhàt; càc
phép eùu chuang (nhàn), binh phuomg (khai càn), ddng phàn (ehia déu); dng cdn
là ngudi chi ra bàn tinh dàu tién cùa Vigt Nam, ve sau khi bàn tinh Trung Qude
nhap vào nude ta nd khdng khàc gì bàn tinh cùa Luomg Thi Vinh. 3) Le Vàn
Thiém, ngudi cùa nén toàn hgc Vigt Nam hign dai trén ITnh vuc "Ly thuyét phàn
phói già tri càc hàm phàn hinh (ly thuyét Nevanlina)". 4) Nhà toàn hgc Hoàng Tyy,
cha de cùa ly thuyét "TÓi uu toàn cyc" va gàn day nhàt là nhà toàn hgc tré Ngd
Bào Chàu';
- Mgt dgi ngù danh y xuàt hign d nhiéu thdi diém nhu: 1) Hoàng Dòn Hda (thè
ky XVI) vdi cdng trình "Ho?it nhàn toàt yéu (nàm phiép cdt yéu de eùu ngudi)", òng
là mgt trong nhùng danh y dàu tién quan tàm dén chùa bgnh cho già sue gdp phàn
cài thign sue kéo trong lao dgng nòng nghigp. 2) Hai thugng LSn Òng Le Hùu Trac
là thành y cùa Vigt Nam (thè ky XVIII) vdi t|ip Hai Thugmgy tón tàm lình giài thich
rd chàn ly y hgc Vigt Nam khàc vdi Trung Quòc, cày thuóc va phuomg phàp chùa
bgnh bang thuóc Nam. 3) Nguyén Hùu Dao, mgt danh y thè ky XVIII, ngudi h(3t
Idng phuc vy binh sT trong quàn dgi, de lai cho ddi 2 t^p sàch Mach hgc bang quòc
àm va Y ly tinh khón vi làm sàng bgnh hgc. 4) Trinh Dinh Ngoan là qude thù danh y
thi ky XVIII, tàc già quyln Cuang mite yéu uàc chàn kinh dièu luàn; dng cùng là
ngudi ed y thùc xày dyng Y miéu tón vinh càc bàc tién thành ngành y Viét Nani.
5) Ho Dàc Di, ngudi dàu tién sàng tao phuomg phàp md da day nói thdng da day
vdi là tràng. 6) Nguyén Vàn Hudng lày chinh bàn thàn minh làm thi nghiém va
dói lugng nghién eùu trong y hgc. 7) Dd Xuàn Hgp, dng vua cùa ngành giài phàu
hgc Vi?t Nam. 8) Pham Ngge Thach, ngudi sàng chi BCG chll de phdng lao.

1. Co the tham khào chi tilt sàch cùa tàc già Le Minh Quóc, Danh nhàn khoa hgc Viét Nam,
Tàp 3, Nxb. Tré, TP. Ho Chi Minh, 2009, tr. 13, 19, 208.
108


CÀN TIÉP TUC BÓ SUNG, CÀP NHÀT, OÓI MÒI...

9) Dàng Van Ngù - ngudi sàng ehi "nude Ige Pcnicillin" va 10) Tdn Thài Tùng ngudi phàl minh phuang phàp cài gan ed quy pham';
- Nhùng thành tyu khoa hgc - ky thuàt dàp ùng nhu càu dàn sinh va quóc
phòng nhu:
1) Nghién eùu ihién vàn, phuc vu ddi sdng va san xuàt nòng nghiép. LTnh vyc
này dà ed lù ddi Tran. Dén thè ky XVII vàn rat dugc quan làm. Riéng d Dàng
Trong, boat ddng này cdn dugc mdt sd nhà khoa hgc nude ngoài, trong dd ed
Crìstophoro Borri (dà d Dàng Trong lù 1618-1622) ngudi ehuyén vi thièn vàn va
loàn hgc dành già cao. Theo dng, dù ed nhiéu nd lyc nhung do "khdng ed bd ljch cài
càch va nhùng khoa ehuyén nghiép bàn ve sy vàn ehuyén cùa Mài Trdi va Mài
Tràng nén sy phdng doàn chua ehinh xàe". Mae dàu vày, dng Ihùa nhàn, càc nhà
Ihién vàn Viét Nam dà "linh dùng ve dièu ehinh yéu cùa thièn thyc, ndi lèn dugc cài
co bàn cùa thièn Ihye". Cd nghTa là sy liép càn trong ITnh vyc khoa hgc giùa càc nhà
thién vàn Viét Nam va phuomg Tày co bàn trùng nbau ve nguyén tàc va ly thuylt^.
2) Bién soan ljch phàp, vdi bd ljch Khàm Thy (ménh l?nh cùa trdi) thdi Le Trjnb cho dén ljch Van Toàn (linh dugc chu dào) va ljch Hiép Ky (hgp vdi ky
cuang cùa trdi) thdi Nguyén. Ljch Hiép Ky dugc su dyng tu nàm 1813 din hit nhà
Nguyén nàm 1945. Nhd ljch, ndng dàn tinh dugc chinh xàe mùa vu, thdi tilt giùp
hg cày cày kjp thdi."'
3) Trong ITnh vyc che tao vù khi, ljch su khoa hgc ky thuàt Vi$t Nam dà ghi
nhàn nhiéu lèn ludi Idn. Sàng tao cùa hg dà gdp phàn dành duói quàn xàm lugc, bào
v^ Td quoc. Dd là: Hd Nguyén Trùng dà sàng che ra sùng thàn ca (hda phào cài
tiln) va thuyén CÓ Làu (Ihuyén chién Idn 2 tàng); Cao Thàng dà che tao dugc sùng
trudng 1874 - theo kiéu Phàp khién ngay ngudi Phàp cùng kinh ngac, hg cho ràng

nd gidng dù mgi ve nhu sùng cùa càc xudng binh khi dugc che tao tu Phàp; Tran
Dai NghTa dà che tao dugc sùng, dan Bazooka - mdt loai vù khi hién dai, ly tudng
ddi vdi quàn dgi la d thdi diém chdng Phàp sau Càch m^ng thàng Tàm. Nd han che

1. Le Minh Quóc, Danh nhàn khoa hgc Viét Nam, Tàp 3, Nxb. Tr^, TP. Ho Chi Minh, 2009, tr. 29,
35,59,62,119,129,149,161.
2. Ve boat dòng thién vàn thdi chùa Nguyén co thè tham khào chi tiet d hai còng trình:
- Cristophoro Borri, Xù Dàng Trong nàm 1621, Hong Nhué, Nguyén Khàc Xuyén, Nguyén
Nghj (djch va chù thich), Nxb. TP. Ho Chi Minh, 1998.
- Le Huynh Hoa, Nhtrng cóng trình khoa hgc tiéu biéu (1976 - 2006), Nxb. Giào due, TP. Ho
Chi Minh, 2006.
3. Le Minh Quòc, Danh nhàn khoa hoc Viét Nam. Tàp 3, Nxb. Tré, TP Ho Chi Minh, 2009,
tr. 68 - 72.
109


VI$T NAM HQC - KY YÉU HQI THÀO QUÓC TÉ LÀN THÙ TU
sue manh co gidi cùa quàn ddi Phàp, eà xe tàng va thill giàp. Óng cùng che tao
thành cdng sùng dai bàc khdng giài SKZ bàn theo nguyén ly hda tien khién kè thù
vùa kinh ngac vùa khàm phuc ;
4) Dàc biét là càc cdng trình dja dao dòc dào, ed mgt khdng hai Irèn thè gidi,
dugc su dyng phó biln trong khàng ehiln ehóng Phàp va chóng My cùa ngudi
Viét Nam. He thóng này hinh thành khàp noi trong nude Ibi hién linh thàn sàng tao
va y ehi tuyél vdi cùa con ngudi Viét Nam: Ò mièn Nam ed dja dao Phù Thg Hòa,
Tàn Phù Trung, Phudc VTnh An (d Thành phó Hd Chi minh). Long Phude (d Bà Ria),
Tràng Bang, Nhon Trach (d DÓng Nai), Cu Chi (xà Nhuàn Due huyén Cu Chi Thành
phó Hd Chi Minh). Ò miln Bàc ed dja dao Nam Hdng (d ngoai thành Ha Nói). 0
miln Trung ed dja dao VTnh MÓc (Quàng Trj), Ky Anh (Quàng Nam).
Nhìn chung, chù di khoa hgc ky thuàt thài phong phù, nhung nén chgn Igc
nhùng cdng trình sàng tao tiéu bilu ed y nghTa trong cdng cude xày dyng dal nude

va giù nude ma Ibi gidi dà rat khàm phyc.
2.4. càn khai thàe va gàn kit lich su dàn tge vói lich su dia phuang; igc
bift là gi&i thi^u càc hgc già, càc nhà nghién eùu co nhiéu cdng hién va dugc
phong là nhùng nhà nghién eùu dia phuang nói tiéng trén khàp cà nu&c
Trong ndi dung c§p nhàt này, tinh lù Bàc vào Nam ed càc nhà nghién eùu tiéu
biéu cùa tìmg vùng mièn nhu:
- Nhà Ha Ngi hgc Nguyén Vinh Phùc, thóng qua càc cóng trình nghién eùu
cùa minh bàt dàu tu nhùng nàm 60 cùa Ibi ky XX, dng dà dua din ngudi dgc cài
nhìn sàu sàc va toàn dién vi Ha Ndi "nghin nàm vàn vài". Tu nhùng ddng gdp ed
tinh chat ca sd, nln tàng cùa dng, theo GS. Nguyén Quang Ngge - Vién trudng Vigt
Nam hgc va Khoa hgc phàl Irìln Ibi lù dd "ed Ibi xày dyng mdt ngành Pia Nói igc
ed linh lién ngành cao hom long hgp vdi nhùng dàc trung cùa qua kbù kèt hgp mgt
càch bài hda giùa truyln thóng va hién dai".
- Nhà Hué hgc:
+ Nguyén Dàc Xuàn, là ngudi dà giành nhilu thdi gian nghién eùu giùp nguài
dgc hilu bill thèm vi Irìlu Nguyén va Hul xua. Qua càc cdng trình cùa minh, mg
cdn gdp phàn làm sàng td nhùng bi àn nói cung Hul, khai thàe va phó bién vàn lóa
Hul; dàc biét là minh oan, làm rò nhùng nàm thàng luu day cùa nhùng vj vua yèu
nude trìlu Nguyén nhu: Hàm Nghi, Thành Thài, Duy Tàn...

I. Le Minh Quòc. Danh nhàn khoa hgc Viét Nam. Tàp 3, Nxb. Tré, TP. Ho Chi Minh, 2)09,
tr. 75, 198.

110


CÀN TIÉP TUC BÓ SUNG, CÀP NHÀT, DÓI MÒI...

+ Phan Ihuàn An. ngiròi tam liuyèt vdi ljch su va vàn hda Hué. Òng ludn khàc
khoài ve lich su thdi chùa Nguyén md eòi d Dàng Trong (lù Thuàn Hda din Uà

Tien) mày thè ky, vày ma hièn nay di san cùa càc chùa Nguyén de lai d vùng dal
này chua dugc kiém kè day dù. Mal khàc, dng cdn là ngudi Ihùa hudng nhiéu vàn
bàn gdc (chàu bàn) chùng td chù quyén cùa Viét Nam d Hoàng Sa.
- Nhà Nam Bd hgc San Nam, ngudi de bèi cà ddi di, dgc, tra lìm, khàg eùu va
viét ve vàn hda. lich su vùng dàt mdi phuang Nam. Ve nèn linh càch dgc dào cùa
ngudi Vièt phuang Nam vdi vàn hóa vàn minh sdng nude mi^l vudn.
- Nhà Ha Tién hgc Truang Minh Dal, là ngudi sinh ra va Idn lèn d Ha Tién mdt vùng dal khà dàc Ihù cùa Viét Nam. Vdi linh yèu qué buomg chày bdng, dng dà
day cóng nghién eùu de xàe dinh tinh xàe thyc cùa nhùmg dja danh, sy kién, nhàn
vài va di tich ljch su cùa vùng dal Ha Tién. Cdng trình cùa dng dàt ra nhilu vàn de
mai me, giài quyét thài thuyét phuc va thàu dào nhùng nhàm làn ljch su lién quan
dén vùng dàt Uà Tién va dòng hg Mac - ddng hg ed cdng lao khai md dàt Ha Tién.
Ong dà làm viéc dinh chinh, dièu chinh mdt Ha Tién cùa 300 nàm tarde vi dùng vj
tri ma nd dà dugc ddng hg Mac tao ra.
Nhin chung nhùng boat dgng \'à cdng trình nghién eùu cùa càc nhà dia phuang
hgc ndi trén nèu dugc càp nhàt, cung càp mdt càch bài bàn, ed he thóng sé gdp phàn
làm phong phù hom, ehuyén sàu han tri thùc va vón hilu bill cùa sinh vién ngành
Vici Nani hgc. nhàt là sinh vién ehuyén ngành du Ijcb va vàn hda. Day là dilu eàn
eoi trgng vi dd là mdt phuang phàp giào dye rat ty nhièn, gàn gùi vdi cdng ddng
nén rat di truyèn dal, tièp thu ddi vdi ddi sdng tri thùc phd thdng cùa xà hdi.
3. Mgt so hinh thùc va bif n phàp de thuc hif n bd sung, càp nhfit, ddi mdi ve
noi dung trong qua trình giàng day món Ljch sir Viét Nam ngành Vif t Nam hgc
Xuàt phàt lù Nghj quylt 14/2005/NQ-CP cùa Chinh phù vi "DÓi mdi co bàn
va toàn dién giào due dai hgc Viét Nam lù 2006 - 2020" ban hành ngày 2/11/2005, trong
dd ndi dung ddi mdi dugc nhàn manh trude bèi là ddi mdi phuang phàp day hgc. Do
vày, ddi mdi phuang phàp day hgc dugc hièu là ddi mdi nói dung, giào trinh, càch tién
hành càc phuang phàp day va phuang phàp hgc, ddi mdi càc phuang lién va hinh thùc
trién khai phuang phàp trén co sd khai thàe triét de uu diém cùa càc phuang phàp truyèn
thdng va vàn dimg linh boat mdt sd phucmg phàp day hgc lién lién.
Mài khàc, muc lièu, y nghTa cùa viéc ddi mdi phuomg phàp giàng day phài phù
hgp vdi phuang thùc dào tao theo hgc che tin chi. Vi vày, chùng Idi àp dyng quy

trinh tò chùc thyc hién gid hgc lin chi, lù dd dinh ra mdt sd hinh thùc va bién phàp
co bàn sau de thyc hién bd sung, càp nhàt, ddi mdi mdn Lich su Viét Nam day cho
ngành Vièt Nam hgc. Càc hinh thùc va bièn phàp này là mdt chudi gdm càc khàu
cùa qua trinh giàng day mdn hgc:
111


VIÈT NAM HQC - KY YÉU HQI THÀO QUÓC TÉ LÀN THÙ TU
3.1. Già ly thuyét, giàng vién càn:
- Chù dgng dira nói dung lich su can bò sung, càp nhàt va dai mói cùa mòn
hgc vào qua trình xày dung di cuang mòn hgc. Lya chgn ngi dung nào giàng Irèn
Idp, ndi dung nào hudng dan cho sinh vién ly hgc.
- Xàe dinh cu thè càc nói dung lich su tu hgc (càc chù di, vàn di) va càch hgc
cho sinh vién (lìm, dgc tài liéu) de hoàn thành khói lugng kiln thùc theo yèu càu
cùa hgc ehi lin ehi di sinh vién chuàn bj thào luàn trén Idp.
- Xày dung, thu thàp, phàn hai huàng dàn càch tìm, dgc, xù ly tài liéu ljch sur
phyc vy cho viéc ly hgc, ty nghién eùu cùa sinh vién.
3.2. Già thào lugn, giàng vién eàn:
- Giao nói dung, yèu càu tài liéu, ehi rd càc dia chi thóng tin de sinh vién tim
dugc va hoàn thành nhiém vy dugc giao.
- Tham dy, hudng dàn, nhàn xét, long kit thào luàn. Dàc biét, giào vién càm
khàng dinh nhùng nói dung lich su dùng, uón nàn nhùng noi dung chua dùng hoàic
"chot" nói dung cùa vàn di (chù di). Phài ehuyén tài direte ngi dung lich su còt lòn
cùa chù de thào luàn.
3.3. Hu&ng dàn tu hgc - tu nghién eùu cho sinh vién, giào vién can:
- Xàe djnh, giao nói dung lich su cu thè de sinh vién tu hgc - ty nghién cùrui.
Chgn trong chuang trình càn bó sung, càp nhàt nhùng chù di (vàn de) ngoài ngd
dung dà thuc hièn thào luàn à làp. Chi rd myc dich, yéu càu ddng thdi liét kè chu
tiét càc cóng viéc, càc biràc tien hành, phuang phàp nghién eùu mot d'é tài ljch su.
- Cung càp tài liéu va giài thiéu dia chi tìm tài liéu tói thilu cho sinh vién.

- Dành già kit qua ty hgc - ty nghién eùu cùa sinb vién va tich lùy de dành glia
khi kèt thùc mòn hgc.
Giào vién phài tiln hành nghién eùu khoa hgc, hudng nghién eùu vào nbCmsg
noi dung ljch su càn bó sung, càp nhàt va dua kit qua nghién eùu dd vào giàng day .
4. Càc trac dói, kién nghj, de xuàt nhàm thuc hi?n tot vifc day hgc mòn Ljcih
su Viét Nam ngành Viét Nam hoc, dàp ùng yéu càu hòi nhap tu nàm 2012 trd di
4.1. Kién nghi, de xuàt:
- Càc co quan chùc nàng eàn quan làm nhilu hom dèn càc co sd dào tao, jaic
biét là dàu tu vi sàch vd, lai liéu tham khào di sinh vién ed dièu kién giài quyét ;àic
yèu càu cùa gid ly hgc, ly nghién eùu;
112


CÀN TIÉP TUC BÓ SUNG, CÀP NHÀT, DÓI MÓI.

- Càn day manh \à tien hànli lgià( trinh de vira phuc \u hgc làp che) sinh vién mal khàc cùng de Irao dói thdng tin
càn hièt va càp nhàt giùa càc nha r glnién eùu. giàng day Vièt Nam hgc.
- Cd bièn phàp kha thi de ho tra, khuyèn khich vài chat làn linh thàn d i giàng
vièt co dièu kién nghién eùu khoa hoc va dua kèt qua nghién eùu phyc vu giàng day.
4.2. Càc trao dòi:
- Dac thù cùa ngành Vici Nam hgc là dào tao sinh vién Viét Nam lan ngudi
nird; ngoài, chàc chàn giùa hai dòi luang này se ed mdt sd dilu kién rat khàc nbau.
Do 'ày càn ed càc bièn phàp, hinh thùc de thyc hién bó sung, dói mdi càp nhàt nói
duni lich su, cùng nhu phài eó su dièu ehinh cho thich hgp vdi tùng dói lugng
ngun hgc;
- Hién nay, hgc che lin chi dà dugc triln khai nhung phàn Idn sinh vién vàn
ehm quen va hièu bèi quy trinh Ihyc hièn gid hgc lin chi vi vày de ed Ibi khai thàe,
àp dang triét de hgc che lin chi càn thill ddi ngù eó vàn hgc làp càn tu vàn, phó biln
ehi ili hom, cu ibi han vi dào tao theo tin chi. Nhàn manh khàu tu hgc, ty nghién

eùmcùa sinh vién.
Tàiti^u tham khào
1. CrS.TS. Truang Quang Hai - CN. Bùi Vàn Tuàn, Thuc trgng dào tgo ngành Vièt Nam
h>c à Viét Nam hièn nay, Hgi thào Quóc ti Vi?l Nam hgc làn 3, 2008.
2. le Minh Quóc. Danh nhàn khoa hgc Viét Nam, T$p 3, Nxb. Tré, TP. Ho Chi Minh, 2009.
3. \ù Ngge Khành (Chù bién), Nhàn vàt ehi Viét Nam. Nxb. Vàn hóa - Thòng tin. Ha Nói, 2009.
4. le Huynh Hoa, Nhùng cdng trình khoa hgc tiéu biéu (1976 - 2006), Nxb. Giào due,
IP. Ho Chi Minh, 2006.
5. Cristophoro Borri, Xù Dàng Trong nàm 1621, Hong Nhué, Nguyén Khàc Xuyén,
>guyen Nghi (dich va chù thich), Nxb. TP. Ho Chi Minh, 1998.

113