ôn tập báo chí thế giới

C1:  Tất cả các quốc gia trên thế giới đều chưa thừa nhận BC là một cơ quan
quyền lực. Tuy nhiên, “quyền lực” mà BC có được xuất phát từ sức mạnh dư duận.
Sức mạnh này có thể tác động đến những vấn đề chính trị quan trọng của từng
quốc gia.
( chú ý đến quyền lực T4 và về tự do báo chí)
- Quan hệ giữa báo chí với nhà nước và các Đảng phái (chi phối/phụ thuộc, có
khi thống nhất, có khi không…);
- Quan hệ giữa báo chí và công chúng (cung - cầu);
- Quan hệ giữa báo chí với báo chí (giữa các tờ báo với nhau) (cạnh tranh);
- Quan hệ với kinh tế (về mặt quảng cáo, dịch vụ…);
- Giai đoạn đầu: báo chí bị chính trị chi phối;
- Giai đoạn sau: báo chí bị kinh tế chi phối;
Sự thâm nhập của kinh tế vào báo chí làm báo chí thay đổi rất nhiều: (Phong trào
báo chí 1 xu; Vai trò của nguồn thu từ quảng cáo; Sự lớn mạnh của các tập đoàn
truyền thông đa quốc gia)
Tuy nhiên dù phát triển thay đổi đến đâu, báo chí vẫn không tách rời chính trị không quên “cái nôi chính trị” của mình. Vì vậy mối quan hệ giữa báo chí và
chính trị là mối quan hệ quan trọng nhất của báo chí hiện nay. ( phân tích người
làm báo – người làm ctrị trong hoàn cảnh báo chí nước ta hiện nay).


C2
Những hình thức thông tin có trước báo chí bao gồm:
-

Báo nói: Khi nhà nước xuất hiện, cùng với việc trao đổi vật chất, con người
vẫn sử dụng ngôn ngữ làm phương tiện trao đổi thông tin. Hình thức phổ biến
lúc bấy giờ là truyền miệng. Tiêu biểu của loại hình báo nói xuất hiện nhiều
nhà hùng biện tài ba của Hy Lạp và La Mã cổ đại. Thông qua diễn thuyết để
thông báo tin tức và để đạt được mục đích tuyên truyền, hình thức thông tin
bằng miệng này người ta còn gọi là “báo nói”. Tiền thân của loại hình phát
thanh, truyền hình ngày nay.

( Là quá trình liên tục trao đổi hoặc chia sẻ thông tin tâm tư tình cảm nhằm tạo
sự liên kết với nhau , tác động đến suy nghĩ tình cảm công chúng -> hành

-

động)
Một số hình thức khác như : Đạc ( Trung quốc) hay người đưa tin, loa, mõ,

-

trống, kèn, lửa chiam bồ câu, các bài đồng giao....
Bia kí : ghi lại các sự kiện, các biến cố xảy ra cùng lúc hoặc trước việc ghi
một tháng, hai tháng hoặc lâu hơn. Tính sự kiện, tính lịch sử, “tính văn
chương”
Được xem xét dưới hai góc độ: lịch sử; báo chí. Đại biên niên của các giáo sĩ
ở các nhà thờ (La Mã). Những tin tức trên đại biên niên gần giống với tin tức
trên báo ngày nay. Hình thức của nó là một cái bảng sơn màu trắng được ghi

-

tin tức về kinh thánh để mọi người có thể đến đọc.
Nhật kí và du kí:
Nhật kí: có nội dung rộng, là những điều tác giả chứng kiến, nghe thấy hoặc
tham gia vào, thường có liên quan đến số đông và trong phạm vị không gian
rộng (không phải là kiểu nhật kí cá nhân của mỗi người). Bài không phân tích,
bình luận, lí giải như những bài lịch sử, mà nó đã tồn tại như những tập sử
liệu.


Du kí: Là những tập nhật kí lớn về những chuyến đi, ghi lại những sự kiện

mang biến cố lịch sử quan trọng. Vd: Cuốn du kí của nhà thám hiểm người Ý
thế kỷ XIII Le Livre de Marco Polo viết về Trung Quốc (những câu chuyện về
than đá, về nhà tắm công cộng, sự kiện cá sấu xuất hiện...). Du kí chính là tiền
-

thân của thể loại phóng sự trên báo chí ngày nay.
Hình thức những bức thư riêng:
Người viết thư kể lại những sự kiện, biến cố công cộng gửi đến những địa chỉ
xác định. Hình thức bức thư riêng phổ biến ở những nước như Đức, Anh,

Pháp.
Van Houtte - nhà bác học người Mỹ khi nghiên cứu về các bức thư này đã có kết
luận: Đó là những tờ báo viết tay ra đời trước khi có tờ báo in thông dụng như hiện
nay.
Giáo sĩ René Ansel - một người chuyên nghiên cứu những bộ thư này là đã kết
luận: Những bức thư đó là một tờ báo, những thiên phóng sự lớn, một hệ thống tin
tức được tổ chức rất nghiêm chỉnh.
Như vậy có thể thấy thêm rằng cách tổ chức hệ thống thư riêng chính là tiền thân
của tổ chức hệ thống cộng tác viên, phóng viên ngày nay.
C3: Trong hệ thống những điều kiện tác động đến sự hát triển của Báo chí thế giới
như: Điều kiện vật chất ( giấy, chữ viết, in ấn...), điều kiện KH-KT hay chế độ
chính trị và mối quan hệ giao lưu quốc tế thì KH-KT đóng một vai trò hết sức quan
trọng là yếu tố quyết định ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của lịch sử bctg.
Sự phát triển khoa học công nghệ có vai trò tác động đến báo chí:
-

Là bệ đỡ, điều kiện cho báo chí ra đời và phát triển.
Mối quan hệ giữa Báo in – máy in
Phát thanh ra đời 1920 với sự khơi nguồn từ tín hiệu sóng của tàu tianic 1912.
Truyền hình ra đời bắt nguồn từ sự phát triển KH-KT.

Báo mạng điển tử - Internet.
Vai trò Khoa học kĩ thuật trong tương lai đối với báo chí:
Thay đổi cách đọc báo của công chúng.
Thay đổi loại hình báo chí.


Tạo ra phát triển loại hình báo chí mới...( phân tích theo quan điểm cá nhân)
C4: Đặc điểm chính nhất của nền báo chí các quốc gia:
Pháp: ( Nền báo chí đậm chất văn học)
Gazett de France 1631- Tờ tuần báo đầu tiên ở Pháp - thu hút sự chú ý của
-

độc giả nhờ tính chất văn học, thông tin đa dạng, phát hành đều đặn và lâu dài.
1777, tờ nhật báo đầu tiên ra đời là tờ Journal de Paris.
Cuộc cách mạng Pháp (1789 - 1799) đã tạo điều kiện cho sự ra đời của nền
báo chí chính trị và dân chủ cách mạng –số lượng các tờ báo tăng nhanh chóng
1835: hãng thông tấn Havas ra đời
Giữa thế kỷ XIX: xuất hiện khái niệm thông tin đại chúng, gắn liền hoạt
động báo chí với lợi ích kinh tế do quảng cáo đem lại là QC phát triển ở Pháp từ
1851 1870 đến 1914 báo chí tư bản phát triển mạnh. 1921 - tờ Humanite (1904)
trở thành cơ quan trung ương của Đảng cộng sản Pháp. Năm 1922, tờ nhật báo
buổi chiều Paris-Soir ra đời với những cải tiến về kỹ thuật, nội dung đa dạng, nhiều
minh họa, phong cách gợi mở… đã chinh phục được đông đảo công chúng (có số
phát hành cao nhất châu Âu thời điểm năm 1940).
Báo chí kháng chiến, báo chí chính trị ra đời, phát triển từ 1939 -1946 Từ
1960, BC Pháp phân chia thành 2 khuynh hướng
- Hữu khuynh: Le Figaro (1822), France Soir, Parisien Libéré, Paris Jour
-Tả khuynh: Le Monde, L’Humanities, Libération, Le Peuple
Nhiều ấn phẩm BC Pháp chịu ảnh hưởng của nhà thờ: Công giáo La Croix
1880 và tờ tuần báo La Vie 1945 Trước chiến tranh thế giới thứ hai, việc thu thập

và phát hành thông tin tại Pháp do hãng thông tấn Havas đảm nhận. Đến tháng
9/1944, hãng thông tấn AFP (Agency France Press).
- Báo chí Pháp sau 1944 Từ 1944 – 1947: BC phát triển cả về số lượng tờ
báo và số lượng phát hành = thời kì nở rộ Từ 1947 – 1967: thời kì khó khăn, thăng
trầm và thực sự chuyển sang một cấu trúc báo chí mới
Mĩ: Báo chí Hoa Kỳ là đại diện điển hình, là nền báo chí lớn nhất châu Mỹ và
lớn nhất thế giới. ( Tổng hợp sơ lược)
- Là nền báo chí phủ thông tin và tạo ảnh hưởng trên toàn khu vực cũng như tg.
- Báo chí theo hướng tâp trung hóa cao độ.


-

Báo chí phát triển với thể chế ctri nhiều đảng phái và khuynh hướng chính chị

-

quan điểm khác nhau.
Báo chí Mĩ bao gồm 9 gđ:

 Giai đoạn thuộc địa (1690 – 1765):
- 1690: Publick Occurences Both Foreign and Domestick của Benjamin Harris
- 1704: Boston News Letter (John Campbell)
- 1734: The New York Weekly Journal – (Anna Zenger)
- Sau đó các tờ báo khác lần lượt xuất hiện, nội dung đăng tải các thông tin thời
sự, nghị luận, thi ca, giải trí, bước đầu có nội dung phê bình để tạo dý luận mạnh
mẽ.
 Giai đoạn cách mạng (1765 – 1783):
- Luật thuế tem làm tăng sự chống đối Anh ở Mỹ lên cực độ;
- Các cuộc tranh luận đòi đấu tranh giành độc lập nổ ra trên các báo -> ý tưởng

đấu tranh giành độc lập đang nhen nhúm trong nhiều người được bộc lộ trên
báo và phổ biến rộng rãi;
 Giai đoạn đảng phái (1783 – 1830):
- Nhà nước non trẻ mới thành lập;
- Cuộc tranh luận giữa hai phe Liên bang và Cộng hòa diễn ra sôi nổi trên báo chí
về vấn đề quyền của liên bang và tiểu bang.
- Báo chí 2 phe công kích nhau. Tuy nhiên lối làm báo này không thành công.
- Những người làm báo nhận ra rằng sự đúng đắn và vô tý là hai đức tính tiêu
biểu nhất nếu báo chí muốn vững vàng.
 Giai đoạn báo chí 1 xu (1830 – 1860):
- Số người biết đọc, biết viết tăng, nhu cầu đọc báo tăng;
- Máy in được cải tiến ;
- Những tờ báo 1 xu ra đời: tờ The New York Sun của Benjamin H. Day (1833),
Morning Post của Horace Greeley;
 Giai đoạn độc lập (1872 – 1890):
- Báo chí bắt đầu trở thành ngành kinh doanh lớn
- Nghề “làm báo vàng” phát triển với xu hướng đýa tin giật gân, vi phạm đời tý,
tự do cá nhân,…
- Sự cạnh tranh giữa:
+ Joseph Pulitzer (1847-1931): tờ The World - phê bình xã hội, không theo đảng
phái nào;
+William Randolph Hearst (1863 – 1961): Morning Journal - tin tức tỉ mỉ,
nóng hổi nhất, thời sự gay cấn, đời tý những nhân vật tiếng tăm;


 Pulitzer tạo ra một phong cách báo chí mới, khẳng định trách nhiệm xã hội cho
những bài viết trên báo;
 Hearst mang lại mức lương cao hõn, tên tuổi cho phóng viên, và những nhận
thức khác về báo chí cho cả người làm báo và đọc báo;
 Sự cạnh tranh giữa hai phong cách làm báo và sự thương mại hóa báo chí gia

tăng đã đe dọa lý tưởng báo chí trong một xã hội tự do;
 Giai đoạn đỉnh cao (1890 - 1920):
- 1/3 báo chí theo xu hướng “nghề làm báo vàng”
- Độc giả ngày càng nhiều, quảng cáo ngày càng tăng;
- Từ năm 1850 đến 1900: số lượng phát hành báo chí tăng lên gấp 20 lần (từ 758
ngàn bản đến 15,1 triệu bản);
- 1919: New York Daily News tung ra số báo lá cải (tabloid) đầu tiên
 Giai đoạn bão hòa (1920 – 1945):
- Ngành công nghệ báo chí vượt cả nguồn thu (từ bán báo và quảng cáo);
- Số lượng báo chí bão hòa;
- Báo chí bão hòa và hợp nhất (các tờ báo lớn mua lại các tờ báo nhỏ);
- Các tập đoàn báo chí và dây chuyển sản xuất báo chí ra đời;
 Ban đầu chủ sở hữu những tập đoàn báo chí mới là những doanh nhân chuyên
mua, bán, khai tử và hợp nhất những tờ báo ngày ở những thành phố trung bình
để tối đa hóa lợi nhuận;
 Doanh nghiệp thay thế dần nhà báo để điều hành các tờ báo và ngày càng thâm
nhập sâu hõn vào làng báo;
Những tên tuổi nổi bật:
 Edward W.Scripps (dây chuyền báo chí);
 Harry Chandler (tập đoàn báo chí Times – Mirror);
 Frank Gannett (tập đoàn Gannett)
 John Knight (Knight – Ridder)
Cuối những năm 1920, có 6 dây chuyền làm báo lớn tại Mỹ điều khiển khoảng
¼ lượng báo chí phát hành.
 Giai đoạn sau năm 1945 – nay:
- Mỹ là một cường quốc mạnh cả về báo in, báo nói, báo hình, báo trực tuyến, có
đội ngũ làm báo mạnh nhất thế giới, có kỹ thuật in ấn, thu phát hiện đại…
- Xu hướng tập trung trong báo chí ngày càng cao: các công ty báo chí gắn bó
với các hãng công nghiệp độc quyền, các ngân hàng, các công ty xuyên quốc
gia…

 Ví dụ: Tập đoàn Gannett


- Phát hành 85 tờ báo ngày, hõn 1.000 ấn bản không phải nhật báo. Số lượng phát
hành trên 7 triệu bản/ngày (trong đó tờ USA Today phát hành 2,3 triệu bản);
- Sở hữu 23 kênh truyền hình ở Mỹ với số khán giả khoảng 20 triệu hộ gia đình
- Có 23,2 triệu người truy cập các trang web của Gannett, chiếm 14,8% số lượng
khán giả trên web
Những sự kiện đặc biệt của báo chí Mĩ như:
 40 năm 9 tờ báo.( Publick Occurrences Both Foreign and

-

Domestick

- The Boston News Letter - Boston Gazetta

-

American Weekly Mercury - New England Courant - New york
Gazetta - The Universal Intructor in all Arts and sciences and
Pennsylvania Gazetta





- Pennsylvania Gazetta

- Newyork

Weekly Journal)
Phân hóa báo chí chống Anh và báo chí thân anh.
Phong trào báo chí 1 xu
Nghề làm báo vàng
Đ2 Báo chí Mĩ ngày nay ( theo chuỗi và có quan hệ chặt chẽ với

kinh tế, đa dạng...)
Những nhân vật đáng nhớ của nền báo chí Mĩ:

-

Daily Advertiser/ William Randolph Hearst/ Joseph Pulitzer/ Hearst/ ....
(MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM BÁO CHÍ MỸ HIỆN ĐẠI
•

Đa dạng (về hình thức tổ chức, nội dung, khán giả, khu vực…)

•

Quan hệ chặt chẽ với kinh tế

•

Truyền thông đa phương tiện phát triển mạnh trong khi báo in suy giảm

Hình thức tổ chức:
•

Truyền thông công (public):

Do nhà nước hoặc các tổ chức, cá nhân tài trợ
Không quảng cáo
Phục vụ lợi ích công cộng


•

Truyền thông thương mại:

- Quảng cáo là nguồn thu chính
- Mục tiêu: lợi nhuận
- Nội dung: tin tức địa phương và các chương tr.nh có thể “bán” được
Các mô hình công ty truyền thông phổ biến hiện nay:
•

Báo in & tạp chí

•

Phát thanh – Truyền hình công

•

Phát thanh – Truyền hình thương mại

•

Truyền hình cáp & vệ tinh

•

Phát thanh vệ tinh
Báo mạng điện tử (Online)

•

Phát thanh trực tuyến (Internet Radio)

•

* Những đặc điểm của báo chí Mỹ hiện đại

Quan hệ chặt chẽ với kinh tế:
•

Giới tài phiệt Mỹ thông qua các hình thức tín dụng ngân hàng sở hữu cổ
phần của các công ty báo chí;

•

Giữa giới chủ tư bản và giới báo chí, ngoài sự ràng buộc về tài chính còn có
mối liên hệ với các hãng công nghiệp, các ngân hàng lớn, các tập đoàn đa
quốc gia;

•

Báo chí Mỹ được coi như ngành công nghiệp có đóng góp khá lớn cho nền
kinh tế Mỹ;

•

Các tập đoàn báo chí lớn ở Mỹ vừa đóng vai trò kinh doanh, vừa gây ảnh
hưởng về chính trị;

•

Dựa vào sức mạnh kỹ thuật và tài chính, đế quốc Mỹ đã xây dựng bộ máy
thông tin khổng lồ nhằm chi phối và gây ảnh hưởng đến các nước trên thế
giới về mọi mặt;


•

Những mâu thuẫn về quyền lợi giữa các thế lực kinh tế, chính trị thể hiện
trên báo chí. )
THỦY ĐIỂN ( Đại diện của báo chí Trường phái báo chí thứ ba)

1 – Đặc điểm báo chí Thụy Điển:
- Là một trong những nước đầu tiên trên thế giới định ra quyền tự do báo chí
(1766);
- Trường phái báo chí ôn hòa, uyển chuyển, giàu tính nhân văn, ít thấy giọng
điệu phê phán gay gắt hay ca ngợi hùng hồn, hầu nhý không có cái gọi là “bôi
đen’ hay “tô hồng”;
- Họat động một cách tỉnh táo, khách quan, chăm lo những giá trị chung nhý
chống bạo lực, chống chiến tranh, bảo vệ môi trường, phổ biến tri thức khoa
học, những giá trị văn hóa, nghệ thuật…
- Thực hiện tất cả những nội dung này trong nền kinh tế thị trường (tức là phải
quan tâm đến cả hiệu quả xã hội và hiệu quả kinh doanh của báo chí);
- Trường phái báo chí này chýa được phổ biến rộng rãi nhýng tỏ ra phù hợp với

tình hình đang thay đổi nhanh chóng trên thế giới;
- Tồn tại đồng thời 3 dạng sở hữu: tý nhân (chiếm 60% tổng số phát hành); thuộc
các quỹ (15%); thuộc các tổ chức chính trị (25%);
- Báo in giảm khi truyền hình ra đời;
- Khai thác tối đa hiệu quả của kênh thông tin phi văn tự (đồ họa, hình ảnh, biểu
đồ, bản đồ, sõ đồ minh họa…);
- Ngày càng có nhiều nhà báo độc lập;
 Phát thanh và truyền hình:
- Nhà nước không còn độc quyền kể từ năm 1980; cho phép các kênh được nhận
tài trợ và phát quảng cáo ở một mức nhất định (TV4 bắt đầu quảng cáo từ 1992
với 10% thời lượng chương trình dành cho quảng cáo, phát thanh có quảng cáo
từ 1993);
- Các hãng phát thanh và truyền hình công cộng chiếm ýu thế: Sveriges
Television, Sveriges Radio, Ut bildningsradion (phát thanh truyền hình giáo
dục);
 Thường ngày một người dân Thụy Điển bỏ ra khoảng 6g để thu nhận các thông
tin (trong đó có khoảng 17 phút để đọc các loại báo định kỳ);
2 – Các quy tắc đạo đức nghề báo:
- Cung cấp tin chính xác;
- Độ lượng trước việc phản bác;
- Tôn trọng chuyện riêng tý cá nhân;
- Thận trọng trong việc sử dụng ảnh;
- Lắng nghe từng bên;


- Thận trọng khi đăng tải lên;
TẬP ĐOÀN BÁO CHÍ
K/N: TĐBC là tập hợp nhiều cơ quan báo chí,mà những cơ quan này trong quá
trình cạnh tranh phải sáp nhập, bị mua lại hoặc bị thâu tóm trong tay các ông chủ
và dần trở thành đế quốc thông tin. Thực chaats có thể nó TDBC là các tập đoàn

kinh tế mà báo chí, truyền thông đại chúng là lĩnh vức sản xuất kinh doanh chính,
chủ yếu hoặc là bộ phận tạo thành có ý nghĩa quan trọng, có vai trò độc lập tương
đối.Hiện nay, rất hiếm thấy có tdbc nào không có hđ sản xuất kinh doanh ngoài báo
chí và truyền thông.

Đặc điểm:
-

Tính thương mại cao: lợi nhuận từ hđ kinh doanh của các tdbc thu về là rất

lớn
-

Nguồn nhân lực tại các TDBC là rất lớn, thu hút một số lượng đông, chất

lượng tốt vì thế thu nhập rất cao.( BBC có tới 55k p.v, Wandisney có thu nhập 87
tỷ/năm)
Các tdbc đều tự chủ về mặt tài chính, tự trang trải kinh phí hoạt động, đóng
góp rất lớn cho ngan sách quốc gia.
Các loại hình tập đoàn:
Những tdbc chỉ hđ trong lĩnh vực truyền thông
Hđ chính trong lĩnh vực báo chí
Hđ trong một số lĩnh vực khác nhau
ƯU ĐIỂM:
Các tdbc ra đời tạo ra một khối lượng thông tin khổng lồ, chats lượng tốt,
nhanh chóng từng giây từng phút và sớm nhất có thể.
Do đầu tư nhiều trang thiết bị hiện đại đã mang lại sự văn minh, hiện đại cho
các quốc gia, vùng lãnh thỏ có sự góp mặt của tdbc.

-

Nhân tố con ng đc rèn luyện trong môi trường năng động, yêu cầu cao nên

tạo thành một tác phong làm việc rất hiệu quả.
NHƯỢC ĐIỂM:
Tạo nên sự mất cân đối trong tiếp nhận thông tin toàn cầu, giữa các châu lục,
các quốc gia và các vùng trong 1nuowcs
Sự ra đười và phát triển của tdbc còn gây ảnh huongr tới sự ổn định trong
một tập thể, dẫn đến tình trạng cá lớn nuốt cá bé.
Sự độc đoán của các ông chủ tdbc gây ảnh hưởng tới các đảng phái…
Dễ gây phiền hà cho những ng nổi tiếng.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ BÁO CHÍ CÔNG DÂN
Thời đại bùng nổ thông tin và các công nghệ tiên tiến giúp con người có rất
nhiều lựa chọn để chia sẻ thông tin của mình. Các mạng xã hội nổi tiếng như
Twitter, Facebook, My Pace, Flickr…và thậm chí những chiếc điện thoại cũng
đang trở thành phương tiện truyền tải thông tin nhanh chóng và tiện lợi.
Internet và điện thoại di động đang thay đổi nhiều nghề nghiệp cũng như cách
thức thu thập, chia sẻ thông tin, từ đó, nó cũng thay đổi cách sống của con
người. Và một khái niệm mới ra đời: “Báo chí công dân”.
Đi từ khái niệm
Khái niệm “báo chí công dân” lần đầu tiên được đưa ra trong cuốn sách của Dan
Gillmor xuất bản năm 2003 với tiêu đề “Chúng tôi là truyền thông: Báo chí của
nhân dân và vì nhân dân” với nhận định rất nổi tiếng: “Tin tức không còn là bài
giảng mà là một cuộc đối thoại”. Giống với cơ sở lập luận để xây dựng từ điển trực
tuyến Wikipedia, lập luận của Gillmore là “kiến thức và sự hiểu biết của mọi người
vượt xa hiểu biết của mỗi người về bất cứ lĩnh vực nào”.
Hiện nay sức hút của khái niệm “báo chí công dân” ngày càng giảm đi và dần được
thay thế bằng khái niệm toàn diện hơn: “tin tức do người sử dụng tạo ra”. Như vậy

là vấn đề không chỉ còn xoay quanh “báo chí” với tư cách một chuyên ngành với
bộ quy tắc và đạo đức riêng biệt, khác với những quy tắc của những người viết
nhật ký mạng, mà giờ đây không phải là đối thủ của phóng viên mà là những người
xây dựng tin tức bổ sung.


Cụm từ “tin tức do người sử dụng tạo ra” cũng làm cho quan niệm về sự tham gia
của công dân không còn ý nghĩa. Nội dung tin tức có thể do khách hàng, độc giả và
cả các nhà bình luận tạo ra. Tuy nhiên, cần có các biên tập viên chuyên nghiệp để
biến nội dung tin tức đó trở thành “tin tức báo chí”.
Đặc điểm của báo chí công dân
– Sức ảnh hưởng rộng rãi và tính tương tác cao: Cherian George, một chuyên gia
về truyền thông kiểu mới, cho rằng những sự kiện như vụ tấn công Mumbai hay
vụ đánh bom London cách đây 3 năm đã minh chứng cho sức mạnh của “báo chí
công dân”.
“Nếu như sự kiện diễn ra với quy mô quá lớn, ảnh hưởng đến quá nhiều người, sẽ
không một hãng thông tấn nào đủ năng lực để theo dõi kip thời cùng lúc mọi diễn
biến từ nhiều góc nhìn khác nhau. Nhưng với báo chí công dân, không có gì là
không thể”, ông nói (Theo Tuổi Trẻ ngày 30/11).
– Mang lại dân chủ cho người dân:
Nếu trước đây là one – many thì giờ đây sẽ là many – many.
Việc có quá nhiều nguồn cung cấp tin là một thách thức lớn đối với ngành báo chí
ngay từ những ngày đầu ra đời, đó là làm thế nào để xác định nguồn tin đó có
chính xác hay không. Theo George Brock, biên tập viên The Times (Thời đại) của
Luân-đôn ra thứ bảy hàng tuần, “vấn đề quan trọng nhất của độc giả khi đọc tin bài
và bình luận là tự hỏi: Mình có tin nguồn tin này không? Đây là một bài kiểm tra
cho thấy một số nguồn tin là đáng tin cậy, nhưng một số khác thì không. Những xã
hội mở muốn duy trì tính mở luôn phải qua bài kiểm tra đó”. Sự xuất hiện của tin
tức do người sử dụng tạo ra, một cuộc cách mạng văn hóa thực sự, mang đến cả cơ
hội và những thách thức đáng kể đòi hỏi xã hội phải cảnh giác.

Ở khía cạnh tích cực, người dân giờ đây có quyền kiểm soát lớn hơn với
cách thức và thời điểm tiếp nhận thông tin. Họ có thể từ chối hoặc tham gia nếu
muốn. Công việc kinh doanh tin tức đang trở thành một cuộc đối thoại giữa nhà
cung cấp và người tiếp nhận thông tin, chứ không phải sự áp đặt ý kiến và quan
điểm chủ quan của một nhóm đặc quyền.
Ở khía cạnh tiêu cực, Internet đã mở ra những khả năng phổ biến thông tin
mới chưa từng có và đôi khi còn tạo ra sự lũng đoạn thông tin nguy hiểm khó có
thể ngăn chặn, nếu không muốn nói là không thể.
Hiện tượng này ngày càng đặt lên vai các phóng viên chuyên nghiệp gánh
nặng trách nhiệm duy trì tiêu chuẩn cao đối với việc kiểm tra, xác định tính trung
thực và khách quan của thông tin. Các biên tập viên đã phải dành rất nhiều thời
gian để xác minh nội dung thông tin và những bức ảnh do người sử dụng cung cấp,
và đây sẽ chỉ là phần việc tiêu tốn thêm thời gian của họ mà thôi. Ảnh và tin bài
bình luận trên nhật ký mạng đòi hỏi phải được kiểm tra cẩn thận và thường xuyên.
Nếu những người viết nhật ký mạng không phải tuân thủ những quy định
ngặt nghèo về đạo đức, thì ở cấp độ “nhật ký mạng chuyên nghiệp” nên có những


quy định do cộng đồng xây dựng nên. Vụ bê bối của Huffington liên quan đến diễn
viên người Mỹ George Clooney hồi tháng 3/2006 cho thấy cộng đồng mạng có
những biện pháp kiểm soát và cân bằng mạnh mẽ. Khi Ariana Huffington đưa một
bài viết lên mạng dựa trên một số lời bình luận của Clooney khi trả lời phỏng vấn
trên truyền hình và phát tán bài báo như thể do chính Clooney viết ra và hậu quả là
diễn viên này đã không giấu nổi sự bất bình. Mặc dù lúc đầu người thành lập mạng
và tác giả Arianna Huffington cố chối cãi, nhưng cuối cùng cô buộc phải xin lỗi
trước phản ứng mạnh mẽ của cộng đồng mạng.
Những nguyên tắc cơ bản trong các xã hội dân chủ của chúng ta và uy tín
của truyền thông sẽ không còn nếu chúng ta không thể phân biệt được thông tin
nào là thật và giả.
Do vậy, trách nhiệm của các cơ quan thông tấn là rất lớn. Hiện nay đa số độc

giả vẫn thích đọc báo in với khoảng 1,6 tỉ độc giả của các nhật báo trên toàn cầu.
Các cuộc thăm dò ý kiến liên tục cho thấy độc giả tin tưởng các hãng tin đã có
tiếng và cảnh giác hơn đối với nhật ký mạng và tư liệu do người dân tạo ra.

Báo chí công dân – tương lai của báo chí
Với sự phát triển nhanh chóng của nhiều loại hình mạng xã hội như Twitter,
Facebook, WordPress…, công chúng có nhiều sự lựa chọn để tiếp cận thông tin.
Không những thế, họ còn là người phổ biến thông tin ra cộng đồng với tốc độ
nhanh nhất. Rất nhiều sự kiện được phản ánh chi tiết, chính xác qua các diễn đàn,
mạng xã hội, blog. Ở đó, công chúng có quyền được nói lên nhân sinh quan của
mình một cách dân chủ.
Tuy nhiên, không thể tránh khỏi những luồng tin phản động được trá hình bởi cụm
từ “tự do báo chí” trong công chúng, đặc biệt là cộng đồng sử dụng Internet. Rất
khó để quản lý các nguồn tin trên mạng, và điều đó buộc các nhà chức năng đôi khi
phải sử dụng phương thức “cấm”. Ví dụ như đối với Facebook, các nhà cung cấp
đã lần lượt chặn loại hình này, không chỉ ở Việt Nam mà còn một số nước trên thế
giới, ví dụ như Trung Quốc, Siberia v..v…
Benjamin Franklin (17 tháng 01 1706 - 17 tháng 4 1790) là một trong những
người thành lập đất nước nổi tiếng nhất của Hoa Kỳ. Ông là một chính trị gia, một


nhà khoa học, một tác giả, một thợ in, một triết gia, một nhà phát minh, nhà hoạt
động xã hội, một nhà ngoại giao hàng đầu. Trong lĩnh vực khoa học, ông là gương
mặt điển hình của lịch sử vật lý vì những khám phá của ông và những lý thuyết về
điện, ví dụ như các khám phá về hiện tượng sấm, sét. Với vài trò một chính trị gia
và một nhà hoạt động xã hội, ông đã đưa ra ý tưởng về một nước Mỹ [1] và với vai
trò một nhà ngoại giao trong thời kỳ Cách mạng Mỹ, ông đã làm cho liên minh là
Pháp giúp đỡ để có thể giành độc lập.
Franklin nổi tiếng về sự ham hiểu biết của ông, về các tác phẩm của ông (có tính
phổ biến, tính chính trị và khoa học) và tính đa dạng của các lĩnh vực mà ông quan

tâm. Là một nhà lãnh đạo của Thời đại Khai sáng, ông đã có được công nhận, ủng
hộ của cả các nhà khoa học và giới trí thức khắp châu Âu. Ông đã thành công trong
việc bảo đảm về quân sự cũng như trợ giúp tài chính của Pháp là một đóng góp to
lớn cho sự thắng lợi của cách mạng chống lại Anh. Ông cũng là người đã phát
minh ra cột chống sét. Ông là người sớm đề xướng về sự thống nhất của các thuộc
địa. Các nhà sử gia gọi ông là "Người Mỹ đầu tiên"
Sinh ra ở Boston, Massachusetts, Franklin đã học nghề in từ anh trai của ông và trở
thành một chủ biên tập báo, một thợ in và một thương gia rất giàu có ở
Philadelphia. Ông đã có nhiều năm sống ở Anh và xuất bản ấn phẩm nổi tiếng Poor
Richard's Almanac (Alamac của Richard nghèo) và ấn phẩm Pennsylvania Gazette
(công báo Pennsylvania). Ông đã thành lập cả thư viện công và sở cứu hoả đầu tiên
tại Mỹ cũng như Junto, một câu lạc bộ thảo luận chính trị. Trong giai đoạn này ông
đã viết bài ủng hộ tiền giấy, chống các chính sách của những người theo chủ nghĩa
trọng thương, như Luật sắt năm 1750, và cũng phác thảo Kế hoạch Albany của
Liên minh năm 1754, sau này sẽ tạo ra một cơ sở lập pháp cho thuộc địa; thể hiện
sự nhận thức từ rất sớm của ông về việc các thuộc địa tồn tại tự nhiên với tư cách
một đơn vị chính trị.


Franklin đã trở thành một anh hùng quốc gia tại Mỹ khi ông dẫn đầu nỗ lực đòi
Nghị viện Vương quốc Anh huỷ bỏ một Đạo luật tem thư gây mất lòng dân. Với tư
cách một nhà ngoại giao, ông được nhiều người Pháp kính trọng với tư cách một vị
bộ trưởng Mỹ tại Paris, một nhân vật quan trọng trong việc phát triển các quan hệ
thân thiện Pháp-Mỹ. Từ năm 1775 tới năm 1776, Franklin là Tổng giám đốc Bưu
điện thuộc Đại hội Thuộc địa và từ năm 1785 tới năm 1788 là Chủ tịch Hội đồng
Hành pháp Tối cao Pennsylvania. Tới cuối đời, ông trở nên một trong những nhân
vật có ảnh hưởng nhất ủng hộ Chủ nghĩa bãi nô.
Franklin rất quan tâm tới khoa học và kỹ thuật, ông đã thực hiện những thí nghiệm
và phát minh điện nổi tiếng— ngoài cột thu lôi — bếp lò Franklin, ống thông tiểu,
chân nhái, harmonica, và kính hai tròng. Ông cũng đóng vai trò quan trọng trong

việc thành lập Đại học Pennsylvania và Trường Franklin và Marshall. Ông đã được
bầu làm chủ tịch đầu tiên của Hội Triết học Mỹ, hội học thuật đầu tiên tại Hoa Kỳ,
năm 1769. Franklin nói thành thạo năm thứ tiếng. Ông thường được công nhận là
người đa tài