Vai trò của hội bảo vệ người tiêu dùng trong việc bảo vệ người tiêu dùng ở việt nam

MỞ ĐẦU
Kinh nghiệm lịch sử luôn cho thấy, một trong những phương pháp làm
tăng sức mạnh của chủ thể “yếu thế” trong xã hội chính là làm tăng cường
mối liên kết giữa các chủ thể này vì một mục tiêu chung.Người tiêu dùng với
tư cách là chủ thể “yếu thế” trên thị trường, có thể củng cố vai trò, vị thế của
mình trong mối quan hệ với các chủ thể trên thị trường bằng cách lập ra các
tổ chức xã hội (các đoàn thể) bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Ngày nay,
phòn trào bảo vệ người tiêu dùng đã đạt tới quy mô toàn cầu. Sự hiện diện
của Quốc tế Người tiêu dùng (CI) – tổ chức quốc tế duy nhất của các nhóm,
các tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thuộc tất cả các châu lục là
một chứng minh điển hình. Ở Việt Nam, tổ chức và hoạt động của các tổ
chức xã hội nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (đặc biệt là các hội bảo
vệ người tiêu dùng) đã được công nhận và quy định chi tiết. Việc này đã cho
thấy vai trò quan trọng của Hội bảo vệ người tiêu dùng trong việc bảo vệ
người tiêu dùng ở Việt Nam. Để tìm hiểu sâu về đề tài này, em xin chọn đề
tài “Vai trò của Hội bảo vệ người tiêu dùng trong việc bảo vệ người tiêu
dùng ở Việt Nam” làm bài tập lớn học kỳ của mình.

NỘI DUNG
I.Hội bảo vệ người tiêu dùng
1.Khái niệm
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010 quy định “ Bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng là trách nhiệm chung của nhà nước và toàn xã hội.” (khoản
1 Điều 4). Trên cơ sở đó, Luật này cũng quy định về chính sách của Nhà
nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: “Tạo điều kiện thuận lợi để tổ
chức, cá nhân chủ động tham gia vào việc bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng.” (khoản 1 Điều 5). Theo đó, tổ chức xã hội thành lập theo quy định


của pháp luật và hoạt động theo điều lệ được tham gia hoạt động bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng.

Căn cứ Điều 28, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010, các tổ chức
xã hội tham gia bảo vệ người tiêu dùng thực hiện những nhiệm vụ sau:
a) Hướng dẫn, giúp đỡ, tư vẫn người tiêu dùng khi có yêu cầu;
b) Đại diện người tiêu dùng khởi kiện hoặc tự mình khởi kiện vì lợi ích
công cộng;
c) Cung cấp cho cơ quan quản lí nhà nước về bảo vệ quyền lợi người
tiêu dùng thông tin về hành vi vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân
kinh doanh hàng hóa, dịch vụ;
d) Độc lập khảo sát, thử nghiệm; công bố kết quả khảo sát, thử nghiệm
chất lượng hàng hóa, dịch vụ do mình thực hiện; thông tin, cảnh báo
người tiêu dùng về hàng hóa, dịch vụ và chịu trách nhiệm trước pháp
luật về việc thông tin, cảnh báo của mình; kiến nghị cơ quan nhà nước
có thẩm quyền xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng;
e) Thực hiện nhiệm vụ được cơ quan nhà nước giao theo quy định của
Điều 29 của Luật này;
f) Tham gia tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và kiến thức tiêu
dùng
Khi thực hiện nhiệm vụ được cơ quan nhà nước giao, tổ chức xã hội
tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được Nhà nước hỗ trợ kinh
phí và các điều kiện khác theo quy định của pháp luật.
Điều 28 Nghị định số 99/2011/NĐ-CP ngày 27 tháng 10 năm 2011 quy
định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng quy định các nhiệm vụ Nhà nước giao cho tổ chức xã hội
thực hiện:


Tổ chức xã hội đáp ứng đủ các điều kiện quy định tại Điều 27 Nghị định
này đều được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện một trong
những nhiệm vụ sau:

1. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về quyền và nghĩa vụ của người tiêu
dùng.
2. Hướng dẫn, đào tạo, nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng.
3. Tư vấn hỗ trợ cho người tiêu dùng.
4. Thực hiện các nghiên cứu, khảo sát thực tế, tập hợp ý kiến, phản ánh
nhu cầu của người tiêu dùng.
Như vậy, có thể hiểu Hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là cá nhân, tổ
chức chủ động tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trong đó, tổ chức
xã hội phải thành lập theo quy định của pháp luật và hoạt động theo điều lệ.
Tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có những quyền
và nghĩa vụ được pháp luật quy định.
Có thể nói, chức năng hàng đầu của các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng là cung cấp thông tin trung thực, khách quan cho người tiêu dùng về
hàng hóa, dịch vụ, đồng thời tiến hành các hoạt động vận động chính sách có
lợi cho người tiêu dùng.
Các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có nguồn ngân sách hoạt động
khá đa dạng. Nguồn ngân sách này có thể là phí hội viên, doanh thu từ các
ấn phẩm xuất bản vì lợi ích của người tiêu dùng hoặc từ sự ủng hộ, quyên
góp tự nguyện từ phía các cá nhân, tổ chức. Nguồn ngân sách hoạt động của
một số hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở các nước phát triển có thể lên
tới hàng triệu USD.
2.Hội bảo vệ người tiêu dùng ở Việt Nam.
Ở Việt Nam, tổ chức và hoạt động của các hội về bảo vệ quyền lợi người
tiêu dùng đã được công nhận và quy định từ Nghị định số 69/2001/NĐ-CP


ngày 02-10-2001 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng năm 1999.
Kế thừa và phát triển các nội dung này, Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng năm 2010 cũng có một số quy định liên quan tới tổ chức và hoạt động

của các hội bảo vệ quyền lợi ngưới tiêu dùng. Phù hợp với nguyên tắc bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng là trách nhiệm của toàn xã hội, Quốc hội đã
chủ trương khuyến khích mọi tổ chức chính trị xã hội như Mặt trận Tổ quốc,
Hội Nông dân, Hội Phụ nữ,... dều tham gia vào công tác bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng.
Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 cũng quy định tổ chức
xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có thể được hưởng hỗ trợ
kinh phí từ ngân sách nhà nước hoặc các hỗ trợ khác khi “thực hiện nhiệm
vụ được cơ quan nhà nước giao”.
Thực tế ở Việt Nam, hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng bởi các
tổ chức xã hội chủ yếu do các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng phụ
trách.
Ở cấp Trung ương, Hội tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
(Vinastas) được thành lập từ năm 1988 và chính thức triển khai công tác bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng từ năm 1990. Hội là tổ chức phi lợi nhuận,
không được Nhà nước bo cấp về kinh phí hoạt động. Theo điều lệ của Hội,
Vinastas là tổ chức tự nguyện của những người hoạt động trong lĩnh vực tiêu
chuẩn hóa, chất lượng và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Hội hoạt động
trong phạm vi cả nước, có tư cách pháp nhân, có dấu và tài khoản riêng.
Ở cấp tỉnh, hiện nay có 41 hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được
thành lập và hoạt động. Các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở địa
phương cũng có tư cách pháp nhân và hoạt động độc lập. Tuy nhiên, các hội
đều tự nguyện tham gia là thành viên của Vinastas.


Hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được thành lập trên cơ sở, tự
nguyện, bình đẳng, không phân biệt thành phần kinh tế, dân tộc, tôn giáo, tín
ngưỡng, trình độ, nghề nghiệp, là tổ chức đại diện để bảo vệ quyền lợi người
tiêu dùng theo quy định của pháp luật (Điều 14 Nghị đinh 69/2001/NĐ-CP).
Các tổ chức này phải hoạt động theo nguyên tắc: là tổ chức đại diện cho

người tiêu dùng, không liên quan đến việc khuyeech trương cho bất kỳ tổ
chức, cá nhân nào khác, không quảng bá cho bất kỳ mục đích thương mại
nào trong hoạt động của mình, không được khai thác thông tin, hướng dẫn
người tiêu dùng nhằm mục đích kinh doanh, không chịu ảnh hưởng hoặc lệ
thuộc bởi việc nhận tài trợ của các tổ chức, cá nhân trong nước và nước
ngoài trong mọi hoạt động
II.Vai trò của Hội bảo vệ người tiêu dùng trong việc bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng ở Việt Nam.
1.Vai trò của Hội bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam trong công tác
phản biện xã hội
a)Nội dung công tác phản biện xã hội của Hội bảo vệ người tiêu dùng:
Phản biện xã hội là sự biện luận, thẩm định đánh giá của xã hội và của
các lực lượng xã hội đối với các chủ trương, chính sách, đề án, hành vi xã
hội liên quan đến quyền lợi và đời sống của các thành viên trong xã hội.
Việc thực hiện công tác phản biện xã hội của Hội bảo vệ người tiêu dùng
chính là để thực hiện quyền được đại diện hay quyền được lắng nghe của
người tiêu dùng. Bởi thông qua Hội bảo vệ người tiêu dùng, những ý kiến
phản biện của người tiêu dùng sẽ có hiệu quả hơn so với việc từng người
tiêu dùng cho ý kiến cá nhân. Bởi ý kiến cá nhân thường ít trọng lượng, ít
được lắng nghe, hay quá nhiều ý kiến cá nhân dẫn đến không thể nào được
tiếp nhận hết.
b) Phản biện xã hội của các Hội bảo vệ người tiêu dùng bao gồm:


Thứ nhất, phản biện về các chính sách của Nhà nước, các quy định pháp
luật của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền có liên quan đến quyền và lợi
ích của người tiêu dùng, với mục đích tạo ra một trường pháp quản lý thuận
lợi cho hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, làm cân bằng giữa lợi
ích của doanh nghiệp với lợi ích của người tiêu dùng, góp phần xây dựng
một xã hội cân bằng, dân chủ, văn minh.

Thứ hai, phản biện xã hội về các hoạt động thương mại nhằm phát hiện
và đấu tranh chống các thủ đoạn, hành vi phi đạo đức thương mại.
Những hoạt động phản biện xã hội của các Hội bảo vệ người tiêu dùng ở
Việt nam:
Xây dựng pháp luật bảo vệ người tiêu dùng và góp ý cho những văn bản
pháp luật có liên quan.
Đề xuất xây dựng Pháp lệnh bảo về người tiêu dùng năm 1999 – văn bản
đầu tiên quy định trực tiếp nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở nước ta.
Sau đó, Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng ở Việt Nam là cơ quan
được Chính phủ giao nhiệm vụ xây dựng dự thảo Pháp lệnh bảo vệ người
tiêu dùng.
Năm 2008, Quốc hội đã cho phép xây dựng Luật bảo vệ quyền lợi người
tiêu dùng để thay thế cho Pháp lệnh bảo vệ người tiêu dùng năm 1999 cho
phù hợp với tình hình mới. Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Việt
Nam đã cử người tham gia ban biên tập, tổ soạn thảo Luật ngay từ đầu.
VINASTAS đã tham gia ý kiến vào các văn bản luật có liên quan đến lợi
ích của người tiêu dùng như luật Thương mại 2005, luật Cạnh tranh 2004,
luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn 2006, luật Khiếu nại,tố cáo 2008, luật Chất
lượng hàng hóa 2007.... Hội cũng tham gia nhiều ý kiến trong việc đánh gia
các sản phẩm thiết yếu trong tiêu dùng như giá điện, giá xăng dầu, giá sữa,...


VINASTAS đã cử người tham gia vào Ủy ban tiêu chuẩn Nhà nước có
liên quan đến người tiêu dùng.
Phản biễn xã hội về hàng hóa dịch vụ trên thị trường, về cac tiêu cực
trong quan hệ giữa thương nhân với người tiêu dùng:
VINASTAS và các Hội bảo vệ người tiêu dùng ở các tỉnh, thành phố đã
đề xuất nhiều ý kiến liên quan đến việc quản lý của Nhà nước về những vấn
đề tiêu chuẩn hóa chất lượng và bảo vệ người tiêu dùng.
VINASTAS đã đề xuất và hợp tác với cơ quan Nhà nước trong chương

trình nhân dân cho những thiết bị tiết kiệm năng lượng, tham gia ý kiến về
những thông tin cho người tiêu dùng về tác hại của thuốc lá, phát hiện và
kiến nghị với Nhà nước về vi phạm trong quy định quảng cáo, nhãn mác,
niêm yết giá... kiến nghị với nhà nước về công tác đảm bảo vệ sinh an toàn
thực phẩm, quản lý việc sử dụng thuốc trừ dịch hại, thuốc tăng trưởng cây
trồng...
Một số hội bảo vệ người tiêu dùng địa phương đã tham gia tích cực vào
việc phát triển sai phạm của thương nhân làm ảnh hưởng đến quyền lợi
người tiêu dùng.
VINASTAS đã chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng
đưa lên công luận những tiêu cực thị trường làm phương hại đến người tiêu
dùng
Như vậy, đến nay các Hội bảo vệ người tiêu dùng, đặc biệt là VINASTAS
đã thực hiện một số hoạt động thể hiện vai trò của tổ chức bảo vệ người tiêu
dùng trong công tác phản biện xã hội.
2.Vai trò của Hội bảo vệ người tiêu dùng trong giáo dục người tiêu
dùng
a)Nội dung công tác giáo dục người tiêu dùng của Hội bảo vệ người tiêu
dùng


Giáo dục người tiêu dùng là làm cho họ biết về các quyền và trách nhiệm
của người tiêu dùng, nâng cao nhận thức về quan điểm, phong cách và kỹ
năng tiêu dùng, để họ trở thành người tiêu dùng khôn ngoan, thận trọng và
có khả năng tự bảo vệ mình.
Để thực hiện vai trò giáo dục người tiêu dùng, Hội bảo vệ quyền người
tiêu dùng thực hiện các nội dung sau:
Thứ nhất, tuyên truyền, phổ biến cho người tiêu dùng biết về quyền và
trách nhiệm của mình.
Thứ hai, giáo dục về quan điểm sống và sự chia sẻ. Việc giáo dục người

tiêu dùng cần thức đẩy sự phát triển mạng mẽ của phong trào người tiêu
dùng. Năm trụ cột của phong trào người tiêu dùng mà việc giáo dục người
tiêu dùng sẽ giúp cho việc thực hiện như một phần của hệ thống giá trị được
chia sẻ, đó là: chăm sóc con người, bảo vệ trái đất, hiểu biết quyền của bạn,
đấu tranh cho công lý và khám phá sức mạnh của bạn.
Thứ ba, giáo dục về việc lựa chọn của người tiêu dùng trên cơ sở có
thông tin từ đó có để có quyết định khôn ngoan khi mua hàng.
Thứ tư, giáo dục người tiêu dùng về việc phát triển hệ thống giá trị gồm:
giá trị đồng tiền, giá trị con người, giá trị môi trường, giá trị dân chủ, giá trị
công lý.
b)Một số kiến nghị để Hội bảo vệ người tiêu dùng thực hiện tốt vai trò
giáo dục người tiêu dùng:
Nâng cao nhận thức của toàn xã hội về sự cần thiết phải giáo dục người
tiêu dùng
Xã hội hóa việc giáo dục người tiêu dùng
Mở rộng nội dung giáo dục người tiêu dung, không chỉ bó hẹp trong việc
giáo dục về ý thức và kỹ năng tiêu dùng mà cần mở rộng sang giáo dục về
các vấn đề văn hóa tiêu dùng


Tạo điều kiện cho các Hội bảo vệ người tiêu dùng phát triển các công cụ
thông tin giáo dục người tiêu dùng như soạn thảo và in ấn các ấn phẩm, tạp
chí, các trang web...
Tạo điều kiện để các tổ chức người tiêu dùng có thể thực hiện các thử
nghiệm so sánh về hàng hóa và dịch vụ để thông tin cho người tiêu dùng.
3.Vai trò của Hội bảo vệ người tiêu dùng trong việc giải quyết khiếu
nại của người tiêu dùng
Giải quyết khiếu nại của người tiêu dùng là cách thức, biện pháp để xem
xét giải quyết các vấn đề mà người tiêu dùng cho là tổ chức, cá nhân kinh
doanh xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình hay gây thiệt hạo

đến lợi ích của Nhà nước, cộng đồng.
Theo luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, khi người tiêu dùng trực tiếp
khiếu nại hoặc thông qua tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khiếu nại
đến tổ chức, cá nhân kinh doanh thì cách giải quyết khiếu nại của người tiêu
dùng là: thương lượng giữa người tiêu dùng với thương nhân hoặc thông qua
tổ chức bảo vệ người tiêu dùng để hòa giải. Ngoài ra người tiêu dùng có thể
giải quyết tranh chấp giữa mình với tổ chức, cá nhân kinh doanh bằng cách
gửi đơn kiện đến tòa án hoặc trọng tài. Tuy nhiên, khoản 3 Điều 30 luật Bảo
vệ người tiêu dùng quy định: “Không được thương lượng, hòa giải trong
trường hợp tranh chấp gây thiệt hại đến lợi ích Nhà nước, lợi ích của nhiều
người tiêu dùng, lợi ích công cộng.”
Trong khi giải quyết khiếu nại, cơ quan, cấp có thẩm quyền có thể bác bỏ
những yêu cầu của người khiếu nại trong trường hợp khiếu nại của họ không
đúng bằng văn bản hoặc trả lợi trực tiếp. Trong trường hợp khiếu nại của
người khiếu nại là đúng thì cơ quan, cấp có thẩm quyền yêu cầu phí khiếu
nại của người khiếu nại thực hiện các hình thức, biện pháp khắc phục hậu
quả và phục hồi quyền lợi cho người khiếu nại trên cơ sở của pháp luật. Mặt


khác, trong trường hợp cần thiết, nghiêm trọng, cơ quan, cấp có thẩm quyền
giải quyết khiếu nại đề nghị lên cơ quan cấp trên hay cơ quan chức năng giải
quyết theo đúng quy định của pháp luật. Hoạt động của các cơ quan, các cấp
có thẩm quyền giải quyết khiếu nại chủ yếu dựa trên các quan hệ pháp lý
phát sinh giữa người tiêu dùng với các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội và
cơ quan nhà nước. Bằng hoạt động của mình, các cơ quan có thẩm quyền
giải quyết khiếu nại đã làm cho việc vi phạm pháp luật được khắc phục và
hoạt động đó được tiến hành dựa trên các biện pháp thuyết phục và cưỡng
chế, tùy theo các tình huống cụ thể.
III. Thực trạng vai trò của Hội bảo vệ người tiêu dùng ở Việt Nam
a)Một số kết quả đạt được

Hệ thống văn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động bảo vệ quyền lợi người
tiêu dùng được đánh giá là ban hành nhanh và đồng bộ so với các hệ thống
văn bản pháp luật trong các lĩnh vực khác. Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng đã được Quốc hội khóa 12 thông qua năm 2010 và chính thức có hiệu
lực từ ngày 01 tháng 7 năm 2011. Ngay sau đó, trong giai đoạn 2011-2013,
Bộ Công Thương đã xây dựng và trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các
Nghị định, Quyết định và các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo nhằm đẩy mạnh
công tác thực thi pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Đặc biệt, ngày
10 tháng 7 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 1035/QĐTTg công nhận ngày 15 tháng 3 hàng năm là Ngày Quyền người tiêu dùng
Việt Nam.
Hệ thống các cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng bước đầu đã có sự thống nhất và phân cấp rõ ràng. Hiện tại, Cục Quản
lý cạnh tranh, Bộ Công Thương là đơn vị chịu trách nhiệm trước Chính phủ
thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Cùng với
đó, chúng ta có 63 Sở Công Thương tại các tỉnh, thành phố thực hiện quản lý


nhà nước về hoạt động tại các địa phương, trong đó có 50 tỉnh, thành đã giao
nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cho Phòng Quản lý thương mại.
Việc hình thành hệ thống thống nhất như vậy sẽ tạo sức mạnh và phát huy
hiệu quả trong việc triển khai các công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
từ trung ương xuống từng địa phương.
Các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã có sự lớn mạnh về số lượng. Từ
chỗ chỉ có 39 Hội trước năm 2011, tính đến nay, Việt Nam đã có 51 hội bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng trên phạm vi cả nước. Tại các tỉnh, thành, các
chi hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng đã có sự phát triển lớn mạnh
về cơ cấu, không chỉ dừng ở cấp tỉnh mà còn triển khai hoạt động xuống các
cấp huyện và xã. Phong trào hoạt động của các hội không chỉ bao gồm các
hoạt động tuyên truyền, cung cấp thông tin mà đã đi sâu vào các chuyên đề
gắn liền với thực tế tiêu dùng của người dân, đồng thời, sáng tạo và đề xuất

nhiều hoạt động có giá trị hữu ích cho người tiêu dùng. Đặc biệt, liên quan
đến vấn đề kinh phí hoạt động, hiện đã có một số Hội đã chủ động bố trí
được nguồn ngân sách hoạt động thường xuyên. Những Hội này thực sự là
tấm gương tiêu biểu để các Hội khác học tập trong quá trình hoạt động của
Hội.
Nhận thức của xã hội về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được nâng
cao. Người dân đã chủ động tìm hiểu quy định pháp luật và chủ động thực
hiện các quyền của người tiêu dùng; doanh nghiệp đã có trách nhiệm hơn
trong công tác tiếp nhận và giải quyết khiếu nại của khách hàng; các cơ quan
quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội ngày càng quan tâm và chú ý tới hoạt
động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Để có được kết quả này là do công
tác tuyên truyền và phổ biến pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã
được thực hiện liên tục và hiệu quả trong những năm vừa qua.


Đối với công tác kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung,
nếu như năm 2012 là năm đầu tiên thực hiện quy trình này, Bộ Công Thương
mới chỉ tiếp nhận và xử lý 110 hồ sơ thì năm 2014 số lượng đã tăng lên 194
bộ hồ sơ và từ đầu năm 2015 đến nay đã tiếp nhận hơn 600 hồ sơ. Sự gia
tăng về số lượng các hồ sơ đăng ký một mặt cho thấy ý thức của doanh
nghiệp trong việc thực hiện các quy định bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng,
mặt khác, việc xử lý các hồ sơ đăng ký theo quy định của Luật sẽ góp phần
đảm bảo sự cân bằng trong mối quan hệ giữa người tiêu dùng và các tổ chức
kinh doanh, từ đó, giảm thiểu các tranh chấp phát sinh.
a) Tồn tại, hạn chế
Bên cạnh các thành tựu đã đạt được, trong Báo cáo của Cục Quản lý cạnh
tranh cũng như các bài tham luận, phát biểu của các đại biểu tham dự Hội
nghị đã tập trung làm rõ và nhấn mạnh những tồn tại, hạn chế đang cản trở
sự phát triển của công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở Việt Nam. Ông
Trần Quốc Khánh nhấn mạnh một số tồn tại chủ yếu sau:

Hệ thống cơ quan quản lý nhà nước chưa hoàn thiện. Hiện tại, theo báo
cáo có 53/63 Sở Công Thương giao nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng cho Phòng Quản lý thương mại trong khi vẫn có 13/63 Sở Công
Thương giao nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cho đơn vị khác.
Tại cấp huyện, thực tế cho thấy nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
chưa được triển khai và người tiêu dùng còn gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt
trong công tác phản ánh và giải quyết khiếu nại.
Các quy định về giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức cá
nhân kinh doanh chưa hoàn thiện. Hòa giải là phương thức quan trọng được
sử dụng trong công tác giải quyết khiếu nại của người tiêu dùng (Chỉ đứng
sau phương thức thương lượng). Tuy nhiên, các quy định của Luật Bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng về tổ chức đơn vị hòa giải chưa được thực thi


trong thực tế, dẫn tới công tác hòa giải tranh chấp của người tiêu dùng chưa
thực sự phát huy hết hiệu quả. Thủ tục rút gọn đối với các vụ án dân sự về
bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được quy định tại Luật và thực tế được
đánh giá là phương thức hiệu quả trong giải quyết các tranh chấp của người
tiêu dùng. Tuy nhiên, thực tế các quy định về trình tự tố tụng tại Tòa chưa
đầy đủ để có thể thực hiện theo thủ tục này. Cùng với sự ban hành và có hiệu
lực từ năm 2017 của Bộ Luật Tố tụng Dân sự, các quy định về thủ tục rút
gọn giải quyết vụ việc khiếu nại người tiêu dùng tại Tòa án sẽ có thêm cơ sở
pháp lý bảo đảm thực hiện.
Hoạt động của các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng còn nhiều khó khăn, bất cập. Các hội có vai trò quan trọng và thực tế
cũng cho thấy trách nhiệm liên quan của các hội trong công tác bảo vệ quyền
lợi người tiêu dùng. Tuy nhiên, một trong những trở ngại chính của các hội
là không có nguồn kinh phí để đảm bảo hoạt động, ngay cả đối với những
hoạt động cơ bản như bố trí văn phòng và thiết bị làm việc. Vấn đề này đã
luôn được nhìn nhận từ nhiều năm trước nhưng đến thời điểm hiện tại, mặc

dù các nội dung tại Luật và các văn bản hướng dẫn đã có nhiều quy định
nhằm hỗ trợ hoạt động của các tổ chức, tuy nhiên, thực tế triển khai vẫn còn
thiếu tính chủ động, thiếu sự liên kết giữa các đơn vị, tổ chức liên quan. Tại
Hội nghị lần này, báo cáo cũng đã nêu rõ sự khác nhau trong tên gọi của các
hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng là một trong những hạn chế để có
thể áp dụng thực hiện các quy định hỗ trợ theo quy định tại Luật Bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng.
IV. Một số kiến nghị nhằm nâng cao vai trò của Hội bảo vệ người tiêu
dùng trong việc bảo vệ người tiêu dùng ở Việt Nam
Nhà nước cần có sự quan tâm đầu tư hơn nữa về cơ sở vật chất, nhân lực
của Hội bảo vệ người tiêu dùng để các cán bộ có thể yên tâm làm việc, phát


huy năng lực của mình, phục vụ cho công cuộc bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng.
Hội bảo vệ người tiêu dùng còn phải thể hiện rõ vai trò là cầu nối để phối
hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong công tác bảo vệ người tiêu dùng
bằng những cơ chế phù hợp hơn, trong đó có sự tham gia của Hội Luật sư,
cơ quan truyền thông đại chúng.
Các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng cần được xây dựng để hoạt động bảo
vệ người tiêu dùng được phát triển rộng khắp, mang lợi ích cho người dân
vùng sâu, vùng xa, liên kết chặt chễ với nhau nhằm giúp đỡ nhau hoạt động,
phát huy hết vai trò của mình.
Tuyên truyền rộng rãi đến người tiêu dùng về chức năng, quyền hạn của
Hội bảo vệ người tiêu dùng để từ đó, người tiêu dùng có cái nhìn đúng hơn
về Hội bảo vệ người tiêu dùng và tạo nên sự yên tâm, tin tưởng của người
tiêu dùng đối với Hội bảo vệ người tiêu dùng.
Các ngành chức năng cần nhanh chóng xây dựng được cơ chế khiếu nại,
tranh chấp một cách hữu hiệu, giảm bớt các bước mang tính hành chính để
người tiêu dùng trước mắt có thể tự bảo vệ mình

Các Hội bảo vệ người tiêu dùng cần tìm nguồn tài trợ để bồi dưỡng kiến
thức nghiệp vụ thường xuyên cho các cán bộ chuyên trách của văn phòng
giải quyết khiếu nại.

KẾT LUẬN
Bảo vệ người tiêu dùng là vấn đề vô cùng quan trọng góp phần bảo đảm
sự phát triển bền vững của xã hội. Bởi người tiêu dùng là người mua, sử
dụng hàng hóa, dịch vụ cho mục đích tiêu dùng, sinh hoạt của cá nhân, gia
đình, tổ chức (khoản 1 Điều 3 Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2010).
Khi nhà cung cấp hàng hóa, dịch vụ xuất hiện ngày càng nhiều, mặt hàng
ngày càng phong phú, đa dạng thì sự tồn tại của Hội bảo vệ người tiêu dùng


là điều cần thiết. Sự xuất hiện của Hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trở
thành một thiết chế quan trọng, có hiệu quả trong việc bảo vệ người tiêu
dùng.