Những đặc điểm của doanh nhân Việt nam

Đề bài:
Phân tích những đặc điểm của doanh nhân Việt Nam?
+ Mức độ dám chấp nhận rủi ro
+ Tính đổi mới, sáng tạo ( Đối với sản phẩm, kênh phân phối, hoạt động
khuyếch trương...)
+ Tính tiên phong, đi trước đối thủ trong các hoạt động kinh doanh.
Đánh giá thực trạng từng khía cạnh trên ( thang điểm từ 1-5 từ rất thấp tới rất
cao ); so sánh mức độ các khía cạnh trên tuổi tác, giới tính, khu vực kinh tế
( tư nhân, nhà nước, nước ngoài/LD,...), quy mô doanh nghiệp, lĩnh vực,
nghành nghề hoạt động,...
BÀI LÀM
Những đặc điểm của doanh nhân Việt nam:
Do đặc điểm chính trị và lịch sử, lớp doanh nhân ở nước ta có một số đặc
điểm riêng, khác với doanh nhân ở các nước khác, đồng thời cũng có một số nét
tương đồng với các đồng nghiệp nước ngoài. Đặc điểm cơ bản của lớp doanh
nhân Việt Nam cụ thể như sau:
- Ra đời và phát triển gắn liền với công cuộc đổi mới và phát triển nền kinh tế
thị trường của đất nước.
- Đa số tuổi đời khá trẻ, được đào tạo và rèn luyện trong quá trình đổi mới, có
tinh thần yêu nước và tự tôn dân tộc. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số không ít
doanh nhân có trình độ học vấn hạn chế, kỹ năng quản trị, kinh doanh thấp.
- Có tinh thần doanh nghiệp ý chí lập nghiệp, làm giàu, dám chấp nhận rủi ro,
thách thức.
- Làm việc rất cần cù, năng động chịu khó học và vươn tới cái mới, có tính tiên
phong trong một số lĩnh vực
- Sống có nhân bản, có ý thức trách nhiệm cao với cộng đồng, có mong muốn
được gắn bó trong hội đoàn.
- Sống có văn hoá, giữ gìn những truyền thống, giá trị tốt đẹp của gia đình, xã
hội và dân tộc. Tuy nhiên vẫn còn những thiểu số doanh nhân thiếu trách
nhiệm, thiếu đạo đức, văn hoá trong kinh doanh và trong cuộc sống, nên có
những hành vi xấu làm phương hại đến lợi ích của Doanh nghiệp, của xã hội và

Quản tri Marketing
__________________________________________________________________________

của cộng đồng Doanh nghiệp.
Phân tích ba đặc điểm của lớp doanh nhân Việt Nam:
Ø Mức độ dám chấp nhận rủi ro
Ø Tính đổi mới, sáng tạo (đối với sản phẩm, kênh phân phối, hoạt động
khuếch trương..)
Ø Tính tiên phong, đi trước đối thủ trong các hoạt động kinh doanh
Mức độ dám chấp nhận rủi ro:
Theo các kết quả điều tra, khoảng 70% doanh nhân lãnh đạo các doanh nghiệp
dân doanh ở độ tuổi dưới 45 (đối với doanh nghiệp nữ, tỷ lệ đó là 62%, với
doanh nghiệp quốc doanh là 20 – 25%). Tuổi đời trẻ, ảnh hưởng nhiều tới tính
năng động, ý chí dám chấp nhận rủi ro, thách thức, khả năng học hỏi và sức làm
việc của doanh nhân.
Theo Chủ tịch hội đồng quản trị của một Công ty đã nói: “ Một trong những tố
chất quan trọng nhất của một doanh nhân là dám chấp nhận rủi ro. Không biết
được điều đó thì không có một doanh nghiệp lớn mạnh”
Tuy vậy, cũng có một bộ phận không nhỏ doanh nhân Việt là không dám chấp
nhận rủi ro. Họ thiếu hẳn sự sáng tạo , đổi mới, dám nghĩ dám làm và tính tiên
phong. Điều này thể hiện rõ nhất ở “tâm lý bầy đàn” trong hoạt động doanh
nghiệp thời gian qua. Những bài học đau lòng về “bầy đàn trong chứng khoán”,
“bầy đàn trong bất động sản”, “bầy đàn trong mô hình tập đoàn đa ngành, đa
nghề”,… đã đẩy không biết bao doanh nhân, doanh nghiệp đến bờ vực phá sản
và đẩy kinh tế đất nước vào cơn khủng hoảng trầm trọng.
Ở một góc nhìn khác, việc dám đối mặt với rủi ro trong quyết định của một bộ
phận doanh nghiệp Việt nam vẫn mang nặng tính “liều” và quyết định mang tính
thiếu nhận thức và hiểu biết. Có thể nhận thức những “rủi ro trong những quyết

định dám chấp nhận rủi ro” của doanh nghiệp Viêt nam như sau:
- Thiếu những qui tắc khôn ngoan trong việc chấp nhận rủi ro
- Thiếu kỷ luật trong việc tuân thủ nguyên tắc này
- Đơn giản hóa những qui trình kinh doanh
- Chưa đo lường và lượng hóa được những rủi ro

GaMBA01.X0810 Đỗ Quang Việt

Page 2


Quản tri Marketing
__________________________________________________________________________

Nói cách khác, bí quyết đầu tư là phải mạo hiểm với những rủi ro được tính
toán trước. Mỗi một cơ hội đầu tư luôn mang theo những rủi ro tiềm ẩn. Trong
một số thương vụ đầu tư, một loại rủi ro nhất định có thể chiếm ưu thế hơn, và
những rủi ro khác chỉ là thứ yếu. Hiểu đầy đủ về những loại rủi ro chính yếu là
cần thiết để mạo hiểm có tính toán và đưa ra những quyết định đầu tư nhanh
nhạy.
Trong một số tài liệu đã liệt kê được các loại rủi ro trong hoạt động doanh
nghiệp: - Rủi ro vỡ nợ; - Rủi ro kinh doanh; - Rủi ro thanh khoản; - Rủi ro sức
mua hay rủi ro lạm phát; - Rủi ro lãi suất; - Rủi ro công nghệ; - Rủi ro chính
trị; - Rủi ro thị trường.
Có một câu nói rất hay là: “Không rủi ro có nghĩa là không lợi nhuận. Nơi rủi ro
cao thì cũng kỳ vọng lợi nhuận cao”, vấn đề chỉ là quản lý rủi ro đó như thế nào.
Không phải tất cả 8 loại rủi ro này có thể đồng thời xảy ra tại một thời điểm và
với cùng một vụ đầu tư. Mặt khác, các loại rủi ro khác nhau có mối liên hệ với
nhau. Điều quan trọng là phải đánh giá một cách cẩn trọng sự tồn tại của mỗi
loại rủi ro, và mức độ của nó trong mỗi cơ hội đầu tư.

Để tổng kết vấn đề, liên tưởng tới sự kiện Việt nam ra nhập WTO được các nhà
lãnh đạo và giới doanh nghiệp Việt hay thích dùng từ gọi là “ra biển lớn”. Ra
biển lớn là chấp nhận rủi ro. Biển lớn chứa đựng cả những cơ hội "cá về đầy
khoang" cũng như những rủi ro của những cơn bão lớn. Chỉ những Doanh
nghiệp và doanh nhân dám chấp nhận sự thách thức của biến cả mới xứng đáng
thu nhận về mình sức mạnh của đại dương. Ra biển lớn cần thuyền trưởng vững
vàng và đội ngũ thuỷ thủ dạn dày sóng gió. "Sóng cả nhưng không ngã tay chèo"
là nhờ vào “thuyền trưởng” - tức là ban giám đốc và hội đồng quản trị của
Doanh nghiệp, và "thủy thủ đoàn" - tức là nhân viên của Doanh nghiệp. Ra biển
lớn cần “hoa tiêu” giỏi, cần có la bàn và hệ thống định vị, dẫn đường tốt. Ra
biển lớn cần tàu lớn, và quan trọng hơn, cần tàu tốt. Hơn 90% doanh nghiệp hiện
nay của Việt nam là nhỏ và vừa, trong đó phần lớn trong số đó lại là nhỏ và rất
nhỏ. Để cạnh tranh trên thị trường quốc tế, không thể không có Doanh nghiệp
lớn. Có một nghịch lý hiện nay là chúng ta vừa thiếu vừa thừa Doanh nghiệp
lớn: thiếu những Doanh nghiệp lớn có khả năng cạnh tranh quốc tế, trong khi lại
thừa Doanh nghiệp lớn kém hiệu quả (Tập đoàn Kinh tế Nhà nước). Ra biển lớn
cần một hệ thống bảo hiểm rủi ro tin cậy. Ngay cả khi các Doanh nghiệp dám
chấp nhận rủi ro thì họ cũng cần tìm những biện pháp để giảm bớt và phân tán
rủi ro. Ở đây, vai trò của Nhà nước là hết sức quan trọng. Ra biển lớn cần hiểu
biết và tôn trọng "luật hàng hải" quốc tế, luật biển quốc tế khác luật sông nội địa.
GaMBA01.X0810 Đỗ Quang Việt

Page 3


Quản tri Marketing
__________________________________________________________________________

Đã một thời gian dài các Doanh nghiệp Việt quen với việc xé rào và lách luật
hơn là tuân thủ luật. Hiểu biết luật và các tập quán thương mại quốc tế không chỉ

giúp các Doanh nghiệp thành công hơn, mà còn giúp họ giảm rủi ro và bớt tổn
thất trong những tranh chấp thương mại khi chúng xảy ra.
Tính đổi mới sáng tạo:
Có một thực tế cần phải nhìn nhận thẳng thắn là tính đổi mới và sáng tạo trong
một bộ phận không nhỏ doanh nhân Việt còn ở mức rất thấp. Chúng ta hay tự
nhận xét rằng người Việt thông minh, sáng tạo, nhưng nhiều khi các sáng tạo đó
mang nặng tính chất manh mún, đối phó, thiếu tầm tư duy dài hạn, chủ động.
Vậy thì gốc vấn đề là ở đâu ? Trước hết, một số không ít doanh nhân có trình độ
học vấn hạn chế, kỹ năng kinh doanh thấp. Theo kết quả cuộc điều tra của
MPDF và doanh nhân nữ nói trên cho thấy chỉ có khoảng 25% nữ chủ doanh
nhân có trình độ đại học hoặc là trên đại học, trong khi có tới 32.5% chưa học
tới phổ thông trung học. Từ những thống kế về doanh nhân nữ ta có thể suy ra tỷ
lệ tương tự đối với nam doanh nhân. Đó là lỗ hổng rất lớn, hạn chế khả năng và
tầm nhìn của doanh nhân trong thế giới kinh doanh hiện đại ngày nay và do đó
giảm hiệu quả và tính sáng tạo của doanh nghiệp.
Ngày nay chúng ta thường nghe quá nhiều đến những lý thuyết trong quản trị
doanh nghiệp: quản trị sản xuất, quản trị nhân sự, quản trị chiến lược, quản trị
marketing,… Rồi rằng doanh nghiệp cần phải “nhắm vào thị trường, hướng tới
khách hàng”, phải đưa ra thị trường những sản phẩm tốt nhất, giá cạnh tranh
nhất, phải xây dựng một đội ngũ công nhân lành nghề, đầu tư trang thiết bị hiện
đại, công nghệ tiên tiến…. Và giờ đây hình như đó đang là đích trong tư duy
chiến lược của các nhà doanh nhân Việt.
Cần phải có cái nhìn toàn cục hơn, trong bối cảnh một “thế giới phẳng”, một
chiến lược “đại dương xanh” và một nền “kinh tế tri thức” thì ta “giật mình”
nhận thấy rằng: tập đoàn Nike, Reebook không có một nhà máy nào cả, Nokia
đa phần sản phẩm Made in China, … Cả một tòa nhà khổng lồ của Nike ở giữa
trung tâm New York chỉ quản lý 3 mảng chính: Hệ thống nghiên cứu và Phát
triển (R&D); Hệ thống phân phối và Quản lý thương hiệu.
Bộ
phận

Nghiên
cứu
và
Phát
triển
(R&D):
Đây là một khâu then chốt trong việc tạo ra một sản phẩm mới. Gần đây người
ta nói nhiều tới chiến lược “Tập trung để khác biệt” và coi đó như là chìa khóa
GaMBA01.X0810 Đỗ Quang Việt

Page 4


Quản tri Marketing
__________________________________________________________________________

thành công của doanh nghiệp. Rất tiếc rằng điều đó ở doanh nghiệp Việt nam
chưa được coi trọng. Họ đa phần chỉ tập trung những sản phẩm mà thị trường đã
làm và chỉ lo để “copy”. Theo thống kê không chính thức, có tới xấp xỉ 90%
doanh nghiệp Việt không có bộ phận R&D.
Những chiến lược “hớt váng sữa” của Nokia trong việc tung sản phẩm điện
thoại di động hay Sony với sản phẩm thiết bị nghe nhìn,… cho doanh nghiệp
Việt những bài học quí báu khi tung ra thị trường sản phảm mới và để làm điều
đó thì cần đầu tư tối đa cho khâu R&D.
Hệ thống phân phối
Không phải đơn giản để chuyển đổi từ một nền kinh tế tập trung quan liêu bao
cấp sang kinh tế thị trường và cũng không dễ dàng chuyển từ khâu phân phối
theo kiểu “xin cho” sang kênh phân phối cạnh tranh hiện đại.
Thiết lập một hệ thống theo chuẩn mực, quản lý kênh phân phối và quản lý lực
lượng bán hàng hiệu quả là mấu chốt để cạnh tranh và giành thị phần. Đây là

mảnh đất mầu mỡ cho những ý tưởng sáng tạo trong việc: thiết lập kênh phân
phối theo dạng trực tiếp hay gián tiếp, đơn kênh hay đa kênh, độ dài của kênh và
các giải pháp khuyên khích bán hàng cũng như giảm thiểu các xung đột lợi ích
trong kênh.
Thương hiệu
Định vị được thương hiệu và xây dựng một thương hiệu mang tính nhất quán và
chuyên nghiệp là vấn đề không phải doanh nghiệp Việt nào cũng đã làm được.
Nhiều doanh nghiệp trong quá trình phát triển đã xa rời những giá trị cốt lõi mà
mình định ra rồi phát triển dần theo hướng “đa ngành, đa nghề” để rồi đánh mất
chính bản sắc của mình.
Tính tiên phong, đi trước đối thủ trong các hoạt động kinh doanh:
Khi nói về sứ mệnh doanh nghiệp, chúng ta thường nhấn mạnh đến vai trò đầu
tàu trong tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, đáp ứng nhu cầu xã hội… Về
mặt bề nổi thì đúng là như vậy nhưng nhìn nhận ở góc độ sâu hơn, thấm đẫm
trong mỗi hoạt động của doanh nhân là tính tiên phong, mở đường cho những ý
tưởng mới, nhận thức mới và ở mức độ nào đó, tác động tích cực đến tầm nhìn
trong tổ chức đời sống xã hội.

GaMBA01.X0810 Đỗ Quang Việt

Page 5


Quản tri Marketing
__________________________________________________________________________

Dưới đây xin nêu một số tính tiên phong trong hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp Việt nam:
- Tiên phong về sản phẩm mới, dịch vụ mới
- Tiên phong về công nghệ

- Tiên phong trong phương pháp quản trị doanh nghiệp
- Tiên phong về văn hóa và tri thức
Khi Việt Nam chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, chúng ta có cái nhìn logic
hơn về mối quan hệ cung – cầu, giá – cầu; nhưng chỉ khi các siêu thị Metro,
Vincom, BigC, Nguyễn Kim, Parkson,… tung những “đòn” siêu khuyến mãi,
chúng ta mới nhận thức một cách trực quan, đầy đủ sự vận động của giá lên cầu,
cũng như quyền năng, giới hạn của người tiêu dùng trong 3 trụ cột quyết định
đến nhịp độ phát triển đất nước, bao gồm: xuất khẩu – tiêu dùng trong nước –
đầu tư toàn xã hội.
Cùng với động lực mở rộng thị trường, doanh nhân có nhu cầu sử dụng những
biểu tượng văn hóa dân tộc. Họ là sứ giả đưa những tinh hoa Việt Nam ra thế
giới. Những Café Trung Nguyên, đôi dép Bitis, bánh kẹo Kinh Đô, tà áo dài của
nhà thiết kế thời trang Minh Hạnh… xuất hiện ở nhiều châu lục, khiến Việt Nam
gần gũi hơn trong con mắt bạn bè thế giới.
Hoạt động của doanh nhân còn mở rộng ra thị trường nhân lực, buộc các trường
đại học, viện nghiên cứu phải đổi mới phương pháp giáo dục, nghiên cứu khoa
học theo hướng coi trọng thực hành hơn. Sỡ dĩ doanh nhân giữ vai trò tiên
phong trong sáng tạo, đổi mới nhận thức, cách nhìn như vậy là do họ là đối
tượng sử dụng tài nguyên (đất, mặt nước, rừng, dải tần số, nhân lực, thông
tin,…) nhiều nhất; họ cũng là đối tượng sử dụng công nghệ nhiều nhất.
Tính tiên phong cũng là nhân tố quan trọng bậc nhất trong chiến lược cạnh tranh
vượt lên đối thủ . Tại Tổng công ty Vinaconex chúng tôi đã đầu tư và áp dụng
công nghệ mới Topdown và bê tông lắp ghép tấm lớn vào thi công xây lắp công
trình đảm bảo chất lượng, tiến độ nhanh, giảm chi phí cho chủ đầu tư và nhà
thầu thi công. Việc tiên phong áp dụng công nghệ mới nêu trên, Tổng công ty
đã chiếm lĩnh được thị phần và tạo nhiều sản phẩm được xã hội đánh giá cao
như nhà ở cho người có thu nhập thấp.
TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1. Giáo trình MBA trong tầm tay – chủ đề Marketing
GaMBA01.X0810 Đỗ Quang Việt

Page 6


Quản tri Marketing
__________________________________________________________________________

2. Giáo trình môn Quản trị Marketing, Chương trình Đào tạo Thạc sỹ- Quản
trị Kinh doanh Quốc tế Trường Đại học Quốc gia.
3. Tham khảo các thông tin và số liệu qua Internet.

GaMBA01.X0810 Đỗ Quang Việt

Page 7