Tối ưu hóa các điều kiện tách chiết cao rau má và cao rau sam dựa trên khả năng chống oxy hóa. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THỊ THẢO
Tên đề tài:
TỐI ƢU HÓA CÁC ĐIỀU KIỆN TÁCH CHẾT
CAO RAU MÁ VÀ CAO RAU SAM DỰA TRÊN KHẢ NĂNG
CHỐNG OXY HÓA

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành: Công nghệ thực phẩm
Lớp

: K44 CNTP

Khoa

: CNSH-CNTP

Khóa học

: 2012 – 2016

Thái Nguyên, 2016

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THỊ THẢO
Tên đề tài:
TỐI ƢU HÓA CÁC ĐIỀU KIỆN TÁCH CHẾT
CAO RAU MÁ VÀ CAO RAU SAM DỰA TRÊN KHẢ NĂNG
CHỐNG OXY HÓA

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành: Công nghệ thực phẩm
Khoa

: CNSH-CNTP

Khóa học

: 2012 – 2016

Giảng viên hƣớng dẫn: ThS. Phạm Thị Ngọc Mai

Thái Nguyên, 2016


i

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, bên cạnh sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã
nhận đƣợc sự động viên và giúp đỡ rất lớn của nhiều cá nhân và tập thể.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới ThS. Phạm Ngọc Mai và Cô Nguyễn
Thị Hƣơng giảng viên Khoa Công nghệ Sinh học – Công nghệ Thực phẩm trƣờng
Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho
tôi thực hiện và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo Lƣu Hồng Sơn, cô giáo Phạm Thị
Phƣơng đã chỉ dạy em rất nhiều về kiến thức phòng thí nghiệm để em có thể hoàn
thành khóa luận tốt nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn tới sự giúp đỡ của các Thầy Cô ở phòng thí
nghiệm đã tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất,
xong do mới buổi đầu làm quen với công tác nghiên cứu khoa học, tiếp cận với thực
tế sản xuất cũng nhƣ hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm nên không tránh khỏi
những thiếu sót nhất định mà bản thân chƣa thấy đƣợc. Tôi rất mong đƣợc sự góp ý
của các quý thầy cô và các bạn để khóa luận đƣợc hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 19 tháng 05 năm 2016
Sinh viên
Nguyễn Thị Thảo


ii

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong khóa luận này là
trung thực.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện khóa luận này đã

đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong các chuyên đề này đã đƣợc ghi rõ
nguồn gốc.
Thái Nguyên, ngày 19 tháng 05 năm 2016
Sinh viên

Nguyễn Thị Thảo


iii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Thành phần hóa học của cây rau má [18][19] ............................................5
Bảng 2.2.Thành phần dinh dƣỡng có trong 100g rau sam[19] .................................13
Bảng 3.1: Bảng dụng cụ thiết bị hóa chất .................................................................24
Bảng 3.2: Bố trí thí nghiệm khảo sát phƣơng pháp tách chiết cao rau má và cao rau
sam ............................................................................................................................26
Bảng 3.4: Khảo sát ảnh hƣởng của nhiệt độ tách chiết cao rau má ..........................27
Bảng 3.5: Khảo sát ảnh hƣởng của nồng độ dung môi tách chiết cao rau má.................27
Bảng 3.6: Khảo sát ảnh hƣởng của thời gian tách chiết cao rau má .........................28
Bảng 3.7: Khảo sát ảnh hƣởng của tỷ lệ nguyên liệu/dung môi tách chiết cao rau má
...................................................................................................................................28
Bảng 3.8: Khảo sát ảnh hƣởng của nhiệt độ tách chiết cao rau sam .........................29
Bảng 3.9: Khảo sát ảnh hƣởng của nồng độ dung môi tách chiết cao rau sam ..............29
Bảng 3.10: Khảo sát ảnh hƣởng của thời gian tách chiết cao rau sam......................30
Bảng 3.11:Khảo sát ảnh hƣởng của tỷ lệ nguyên liệu/dung môi tách chiết cao rau
sam ............................................................................................................................30
Bảng 3.12. Ma trận thực nghiệm Box-Behnken ba yếu tố và khả năng chống oxi hóa
của dịch chiết rau má .................................................................................................31
Bảng 3.13. Ma trận thực nghiệm Box-Behnken ba yếu tố và khả năng chống oxi
hóa của dịch chiết rau sam ........................................................................................32

Bảng 4.1: Kết quả khảo sát độ ẩm nguyên liệu .........................................................36
Bảng 4.2. Kết quả lựa chọn phƣơng pháp chiết của rau má .....................................36
Bảng 4.3. Kết quả lựa chọn phƣơng pháp chiết của rau sam ....................................37
Bảng 4.4: Kết quả khảo sát theo sự ảnh hƣởng của nhiệt độ tách chiết cao rau má ........38
Bảng 4.5: Kết quả khảo sát theo sự ảnh hƣởng của nhiệt độ tách chiết cao rau sam39
Bảng 4.6: Ảnh hƣởng của nồng độ dung môi tách chiết cao rau má ........................40
Bảng 4.7: Ảnh hƣởng của nồng độ dung môi tách chiết cao rau sam.......................41
Bảng 4.8: Ảnh hƣởng của thời gian tách chiết của cao rau má.................................43


iv

Bảng 4.9: Ảnh hƣởng của thời gian tách chiết của cao rau sam ...............................44
Bảng 4.10: Ảnh hƣởng của tỷ lệ nguyên liệu/dung môi chiết của cao rau má ................45
Bảng 4.11: Ảnh hƣởng của tỷ lệ nguyên liệu/dung môi chiết của cao rau sam ..............47
Bảng 4.12. Giá trị mã hóa và thực nghiệm của các yếu tố thực nghiệm tách chiết
cao rau má .................................................................................................................48
Bảng 4.13: Kết quả thí nghiệm tiến hành tối ƣu hóa cao rau má ..............................49
Bảng 4.14: Kết quả phân tích hồi quy – hoạt tính chống oxy hóa của rau má ................50
Bảng 4.15. Giá trị mã hóa và thực nghiệm của các yếu tố thực nghiệm .................53
Bảng 4.16: Các thí nghiệm tiến hành và kết quả chiết rau sam ...............................54
Bảng 4.17. Kết quả phân tích hồi quy – hoạt tính chống oxy hóa của rau sam...............55
Bảng 5.1 Kết quả Tối ƣu hóa các điều kiện tách chiết cao rau máError! Bookmark
not defined.
Bảng 5.2 : Kết quả Tối ƣu hóa các điều kiện tách chiết cao rau sam ............... Error!
Bookmark not defined.


v

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 2.1: Rau má cộng tím, Rau má mèo, Rau má mỡ .................................... 3
Hình 2.2: Hình ảnh rau sam ............................................................................ 11
Hình 2.3: Sơ đồ công nghệ sản xuất cao ......................................................... 21
Hình2.4: Sơ đồ đối tƣợng nghiên cứu ............................................................. 22
Hình 3.1: (2,2)-diphenyl-1-picrylhydrazyl...................................................... 33
Hình 3.2: Dung dich DPPH ............................................................................. 34
Hình 4.1: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao chiết rau má trong
nghiên cƣ́u lựa chọn phƣơng pháp chiết ......................................................... 36
Hình 4.2: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao chiết rau sam
trong nghiên cƣ́u lựa chọn phƣơng pháp chiết................................................ 37
Hình 4.3: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao chiết rau má trong
nghiên cƣ́u xác định nhiệt độ chiết tối ƣu ....................................................... 38
Hình 4.4: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao chiết rau sam
trong nghiên cƣ́u xác định nồng độ dung môi chiết tối ƣu. ............................ 39
Hình 4.5: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao rau má trong
nghiên cƣ́u xác định nồng độ dung môi chiết tối ƣu....................................... 40
Hình4.6 : Khả năng COXH cua rau má ......................................................... 41
Hình 4.7: Cao rau má ......................................................................................43
Hình 4.8: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao rau sam ............ 42
trong nghiên cƣ́u xác định nồng độ dung môi chiết tối ƣu. ............................ 42
Hình 4.9:Khả năng COXH rau sam ............................................................... 42
Hình 4.10: Cao rau sam ...................................................................................46
Hình 4.11: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao rau má ............ 43
trong nghiên cƣ́u xác định thời gian tách chiết rau má ................................... 43
Hình 4.12: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao rau sam trong
nghiên cƣ́u xác định thời gian tách chiết rau sam ........................................... 44

vi

Hình 4.13: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao chiết rau má
trong nghiên cƣ́u xác định tỷ lệ nguyên liệu/dung môi rau má ...................... 46
Hình 4.14: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao chiết rau sam
trong nghiên cƣ́u xác định tỷ lệ nguyên liệu/dung môi .................................. 47
Hình 4.15: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao chiết rau má
trong nghiên cƣ́u tối ƣu hóa các điều kiện tách chiết cao rau má ................... 49
Hình 4.16: Ảnh hƣởng của các yếu tố đến quá trình tách chiết cao rau má ......... 51
Hình 4.17: Biểu đồ thể hiện hoạt tính chống oxi hóa của cao chiết rau má
trong nghiên cƣ́u tối ƣu hóa các điều kiện tách chiết cao rau sam ................. 54
Hình 4.18: Ảnh hƣởng của các yếu tố đến quá trình tách chiết cao rau sam ........ 56


vii

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH

PHẦN I: MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề ............................................................................................... 1
1.2. Mục đích – yêu cầu – ý nghĩa ................................................................. 2
1.2.1. Mục đích ........................................................................................... 2
1.2.3. Ý nghĩa .............................................................................................. 2
1.2.3.1. Ý nghĩa khoa học ........................................................................... 2
1.2.3.2. Ý nghĩa thực tiễn............................................................................ 2
PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU................................................................. 3
2.1. Tổng quan về cây rau má ........................................................................ 3
2.1.1. Nguồn gốc và đặc điểm cây rau má .................................................. 3

2.1.2.Thành phần hóa học ........................................................................... 4
2.1.3. Hoạt tính sinh học và công dụng của cây rau má ............................. 5
2.1.4. Tình hình nghiên cứu ........................................................................ 8
2.2. Tổng quan về cây rau sam ................................................................... 11
2.2.1. Nguồn gốc và đặc điểm cây rau sam .............................................. 11
2.2.2. Thành phần của rau sam ................................................................. 12
2.2.3. Hoạt tính sinh học và công dụng của rau sam ................................ 14
2.2.4. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc và ngoài nƣớc ........................... 16
2.3. Các phƣơng pháp tách chiết và các yếu tố ảnh hƣởng tới quá trình tách
chiết. ............................................................................................................. 17
2.3.1. Nguyên tắ c chung và mô ̣t số phƣơng pháp trích ly cơ bản ........... 17
2.4. Quy trình sản công nghệ sản xuất cao đƣợc khảo sát trong đề tài ....... 21
2.5. Quy hoạch thực nghiệm ....................................................................... 21
2.5.1. Định nghĩa quy hoạch thực nghiệm ............................................... 22
2.5.2.Các bƣớc của quy hoạch thực nghiệm ............................................ 23


viii

2.5.3. Tối ƣu hóa hàm mục tiêu ................................................................ 23
PHẦN III: ĐỐI TƢỢNG – NỘI DUNG – PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 24
3.1. Vật liệu nghiên cứu ............................................................................... 24
3.1.1. Vật liệu ............................................................................................ 24
3.1.2. Dụng cụ, thiết bị và hoá chất .......................................................... 24
3.2. Địa điểm, thời gian nghiên cứu ............................................................. 24
3.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 25
3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 25
3.4.1.1. Nội dung 1. Lựa chọn phƣơng pháp chiết .................................. 25
3.4.1.2. Nội dung 2. Nghiên cứu các điều kiện tách chiết cao rau má dƣ̣a
trên khả năng chống oxi hóa. .................................................................... 26

3.4.1.3. Nội dung 3: Nghiên cứu ảnh hƣởng các điều kiện tách chiết cao
rau sam đến khả năng chống oxi hóa. ....................................................... 28
3.4.1.4. Nôi dung 4: Tối ƣu hóa các điều kiện tách chiết cao rau má, cao rau
sam............................................................................................................. 31
3.4.2.2. Xác định độ ẩm nguyên liệu .......................................................... 34
PHẦN IV. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ..................................................... 36
4.1. Kết quả khảo sát độ ẩm nguyên liệu. .................................................... 36
4.2. Kết quả lựa chọn phƣơng pháp tách chiết............................................. 36
4.3. Kết quả khảo sát lựa chọn nhiệt độ tách chiết ...................................... 38
4.4. Kết quả khảo sát nồng độ tách chiết ..................................................... 40
4.5. Kết quả khảo sát thời gian tách chiết .................................................... 43
4.6. Kết quả khảo sát tỷ lệ tách chiết ..........................................................48
4.7. Tối ƣu hóa quá trình tách chiết cao rau má........................................... 48
4.7.1. Chọn miền khảo sát của cao rau má ................................................50
4.7.2 Thiết lập mô hình của rau má .......................................................... 48
4.7.3. Tối ƣu hóa quá trình tách chiết cao rau má .................................... 52


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full