Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Sơn Điện huyện Quan sơn tỉnh Thanh Hóa. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

DƢƠNG THỊ TRANG
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP
TRÊN ĐỊA BÀN XÃ SƠN ĐIỆN, HUYỆN QUAN SƠN
TỈNH THANH HÓA

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Khoa
Khoá học

: Chính quy
: Địa chính môi trƣờng
: Quản lý Tài nguyên
: 2012 - 2016

Thái Nguyên, 2016


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

DƢƠNG THỊ TRANG
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP
TRÊN ĐỊA BÀN XÃ SƠN ĐIỆN, HUYỆN QUAN SƠN

TỈNH THANH HÓA

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo
Chuyên ngành
Khoa
Lớp
Khoá học
Giảng viên hƣớng dẫn

: Chính quy
: Địa chính môi trƣờng
: Quản lý Tài nguyên
: K44 - ĐCMT - N01
: 2012 - 2016
: GS.TS.Nguyễn Thế Đặng

Thái Nguyên, 2015


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt 4 năm học tập và rèn luyện đạo đức tại trƣờng Đại học Nông lâm
Thái Nguyên, bản thân em đã nhận đƣợc sự dạy dỗ, chỉ bảo tận tình của các thầy
giáo, cô giáo trong khoa Quản lý Tài Nguyên, cũng nhƣ các thầy cô giáo trong ban
giám hiệu nhà trƣờng, các phòng ban và phòng đào tạo của trƣờng Đại học Nông
lâm Thái Nguyên.
Đây là một khoảng thời gian rất quý báu, bổ ích và có ý nghĩa vô cùng lớn
đối với bản thân em. Trong quá trình học tập và rèn luyện tại trƣờng em đã đƣợc
trang bị một lƣợng kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ và một lƣợng kiến thức về

xã hội nhất định để sau này khi ra trƣờng em không còn phải bỡ ngỡ và có thể đóng
góp một phần sức lực nhỏ bé của mình để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa
và hiện đại hóa đất nƣớc và trở thành ngƣời công dân có ích cho xã hội.
Thời gian thực tập tuy không dài nhƣng đem lại cho em những kiến thức bổ
ích và những kinh nghiệm quý báu, đến nay em đã hoàn thành bài tốt nghiệp khóa
luận của mình.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy giáo, cô giáo trong Khoa
Quản lý Tài nguyên, ngƣời đã giảng dạy và đào tạo, hƣớng dẫn chúng em và đặc
biệt là thầy giáo GS.TS. Nguyễn Thế Đặng, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn em một
cách tận tình và chu đáo trong suốt thời gian thực tập và hoàn thành khoá luận này.
Em xin gửi lời cảm ơn tới các bác, cô chú, anh chị đang công tác tại UBND
huyện Quan Sơn, phòng Tài nguyên và môi trƣờng huyện, các ban ngành đoàn thể
cùng nhân dân trong xã đã nhiệt tình giúp đỡ chỉ bảo em hoàn thành báo cáo tốt
nghiệp này.
Do thời gian có hạn, lại bƣớc đầu lam quen với phƣơng pháp mới chắc chắn
báo cáo không tránh khỏi thiếu xót. Em rất mong nhận đƣợc ý kiến đóng góp của
các thầy cô giáo cùng toàn thể các bạn sinh viên để khóa luận này đƣợc hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 18 tháng 5 năm 2016
Sinh viên

Dương Thị Trang


DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 2.1: Cơ cấu đất đai theo mục đích sử dụng của Việt Nam 2013 .......................7
Bảng 4.1: Tình hình dân số của xã Sơn Điện ............................................................25
Bảng 4.2: Các dân tộc trên địa bàn xã Sơn Điện ......................................................25

Bảng: 4.3. Kết quả đạt đƣợc ngành trồng trọt của xã Sơn Điện năm 2014 ..............28
Bảng 4.5. Hiện trạng sử dụng đất của xã Sơn Điện năm 2013 .................................32
Bảng 4.6. Hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của xã Sơn Điện năm 2014
...................................................................................................................................33
Bảng 4.7: Các loại hình sử dụng đất chính của xã Sơn Điện ...................................34
Bảng 4.8: Hiệu quả kinh tế của các loại cây trồng chính của xã Sơn Điện ..............39
Bảng 4.9: Hiệu quả kinh tế của các kiểu sử dụng đất của xã Sơn Điện ....................40
Bảng 4.10: Phân cấp các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế các kiểu sử dụng đất xã
Sơn Điện ....................................................................................................................41
Bảng 4.11: Bảng đánh giá hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất của Xã
Sơn Điện ....................................................................................................................41
Bảng 4.12: Hiệu quả xã hội của LUT tại xã Sơn Điện .............................................43
Bảng 4.13: Đánh giá hiệu quả môi trƣờng của các loại hình sử dụng đất xã Sơn
Điện ...........................................................................................................................45


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 4.1: Ruộng lúa của bản Ngàm ..........................................................................41
Hình 4.2: Ruộng khoai sọ nhà ông Lâm bản Tân sơn ...............................................43
Hình 4.3: Ruộng đậu tƣơng nhà ông Phƣơng bản Na Hồ .........................................44
Hình 4.4: Ruộng ngô nhà ông Bình bản Na Ngựu ....................................................45
Hình 4.5: Vƣờn sắn nhà bà Mai bản Na Lộc ............................................................46


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BVTV

: Bảo vệ thực vật

CPSX

: Chi phí sản xuất

FAO

: Tổ chức lƣơng thực và nông nghiệp của Liên
Hợp Quốc

GTCLĐ

: Giá trị công lao động

GTNCLĐ

: Giá trị ngày công lao động

LĐ

: Lao động

GTSP

: Giá trị sản phẩm

HQSDV

: Hiệu quả sử dụng vốn

LUT

: Loại hình sử dụng đất

TNT

: Thu nhập thuần

UBND

: Ủy ban nhân dân

THCS

: Trung học cơ sở

RRA

: Phƣơng pháp đánh giá nhanh nông thôn


MỤC LỤC
Trang
Phần 1. MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu của đề tài ............................................................................................................... 2
1.2.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................................................ 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................................... 2
Phần 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ........................................................................................... 3
2.1. Cơ sở lý luận .......................................................................................................................... 3
2.1.1. Khái niệm về đất, đất nông nghiệp và đất sản xuất nông nghiệp ......................... 3

2.1.2. Vai trò và ý nghĩa của đất đai đối với sản xuất nông nghiệp ................................ 4
2.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên Thế giới và Việt Nam .............................. 5
2.2.1. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên Thế giới .................................................... 5
2.2.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam ...................................................... 6
2.4. Định hƣớng sử dụng đất.................................................................................................... 13
2.4.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn trong đề xuất sử dụng đất ........................................ 13
2.4.2. Quan điểm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ...................................... 14
2.4.3. Định hƣớng sử dụng đất nông nghiệp ....................................................................... 14
Phần 3. ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............. 18
3.1. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 18
3.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu .................................................................................................... 18
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................................ 18
3.2. Địa điểm và thời gian tiến hành ...................................................................................... 18
3.3. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................................... 18
3.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của xã Sơn Điện, huyện Quan
Sơn tỉnh Thanh hóa .................................................................................................................... 18
3.3.2. Đánh giá hiện trạng và xác định các loại hình sử dụng đất sản xuất nông
nghiệp của xã ............................................................................................................................... 18


3.33.. Đánh giá hiệu quả và lựa chọn các loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp
của xã ............................................................................................................................................. 18
3.3.4. Đề xuất loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp và giải pháp phát triển
phù hợp cho sản xuất nông nghiệp tại xã Sơn Điện .......................................................... 19
3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................................. 19
3.4.1. Phƣơng pháp điều tra số liệu thứ cấp......................................................................... 19
3.4.2. Phƣơng pháp điều tra số liệu sơ cấp .......................................................................... 19
3.4.3. Phƣơng pháp tính hiệu quả của các loại hình sử dụng đất ................................... 19
3.4.4. Phƣơng pháp tính toán phân tích số liệu ................................................................... 20
Phần 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................................... 21

4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội xã Sơn Điện, huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh
Hóa .................................................................................................................................................. 21
4.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................................... 21
4.1.2. Điều kiện kinh tế -xã hội của xã Sơn Điện, huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
.......................................................................................................................................................... 24

4.1.3. Đánh giá ảnh hƣởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến hiệu quả sử
dụng đất của xã Sơn Điện ......................................................................................................... 30
4.2. Hiện trạng sử dụng đất đai của xã Sơn Điện, huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa
.......................................................................................................................................................... 31

4.2.1. Tình hình sử dụng đất vào các mục đích của xã ..................................................... 31
4.2.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp của xã .............................................................. 33
4.2.3. Xác định các loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của xã Sơn Điện ... 33
4.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất của các loại hình sử dụng đất nông nghiệp ......... 38
4.3.1. Hiệu quả kinh tế............................................................................................................... 38
4.3.2. Hiệu quả xã hội ................................................................................................................ 42
4.3.3. Hiệu quả môi trƣờng ...................................................................................................... 44
4.4. Khai thác sử dụng đất và lựa chọn, định hƣớng sử dụng đất sản xuất nông
nghiệp cho xã Sơn Điện ............................................................................................................ 45
4.4.1. Quan điểm khai thác sử dụng đất................................................................................ 45


4.4.2. Lựa chọn và định hƣớng sử dụng đất nông nghiệp có hiệu quả cao ................. 46
4.5. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp cho xã Sơn Điện
.......................................................................................................................................................... 47

4.5.1. Giải pháp chung ............................................................................................................... 47
4.5.2. Giải pháp cụ thể ............................................................................................................... 47
Phần 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................. 49

5.1. Kết luận ................................................................................................................................. 49
5.2. Kiến nghị ............................................................................................................................... 50
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................................ 51


1

Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là nguồ n tài nguyên vô cùng quý giá , là điều kiện tồn tại và phát triển
của con ngƣời và các sinh vật khác trên trái đất . Theo luâ ̣t Đất đai 1993 có ghi “Đất
đai là nguồ n tài nguyên vô cùng quý giá, là tƣ liệu sản xuất đặc biệt , là thành phần
quan tro ̣ng đă ̣c biê ̣t của môi trƣờng số ng , là địa bàn phân bố các khu dân cƣ , xây
dƣ̣ng cơ sở kinh tế , an ninh quố c phòng” . Xã hội ngày càng phát triển đất đai ngày
càng có vai trò quan tro ̣ng , bấ t kì một ngành sản xuấ t nào thì đấ t đai luôn là tƣ liê ̣u
sản xuất đặc biệt và không thể thay thế đƣợc. Đối với nƣớc ta, một nƣớc nông nghiê ̣p
thì vị trí của đất đai lại càng quan trọng và ý nghĩa hơn.
Ngày nay, xã hội phát triển, dân số tăng nhanh kéo theo những đòi hỏi ngày
càng tăng về lƣơng thực và thực phẩm, chỗ ở cũng nhƣ các nhu cầu về văn hóa, xã
hội. Con ngƣời đã tìm mọi cách để khai thác đất đai nhằm thỏa mãn những nhu cầu
ngày càng tăng đó. Các hoạt động ấy đã làm cho diện tích đất nông nghiệp vốn có
hạn về diện tích ngày càng bị thu hẹp, đồng thời làm giảm độ màu mỡ và giảm tính
bền vững trong sử dụng đất.
Do vậy, việc đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp có hiệu quả, hợp lý
theo quan điểm sinh thái và phát triển bền vững đang trở thành vấn đề mang tính chất
toàn cầu đang đƣợc các nhà khoa học trên thế giới quan tâm. Đối với một nƣớc có
nền kinh tế nông nghiệp là chủ yếu nhƣ ở Việt Nam, nghiên cứu, đánh giá hiệu quả
sử dụng đất nông nghiệp càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
Xã Sơn Điện là xã nghèo đặc biệt khó khăn, thuộc vùng miền núi cao năm ở

phía tây của huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh hóa, xã có đƣờng biên giới giáp với nƣớc
CHDC nhân dân Lào; cách trung tâm huyện 27 km, cách Thành phố Thanh hóa 182
km về phía tây .Tổng diện tích tự nhiên của xã là : 9448,79 ha , bao gồm 11 bản làng.
Trong những năm qua Đảng bộ và nhân dân các dân tộc xã Sơn Điện đã phát huy
truyền thống quê hƣơng, những tiềm năng lợi thế của địa phƣơng, nỗ lực phấn đấu,


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full