Tình hình bệnh viêm khớp do vi khuẩn Streptococcus suis gây ra ở lợn và thử nghiệm phác đồ điều trị tại thành phố Sông Công tỉnh Thái Nguyên. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

-------

-------

HOÀNG TH CHUNG
tài:
TÌNH HÌNH B NH VIÊM KH P DO VI KHU N STREPTOCOCCUS SUIS
VÀ TH

NGHI

KHÓA LU N T T NGHI

H
o: Chính quy
Chuyên ngành: Thú y
Khoa
Khóa h c: 2011 - 2016

U TR

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

-------

-------

HOÀNG TH CHUNG
tài:
TÌNH HÌNH B NH VIÊM KH P DO VI KHU N STREPTOCOCCUS SUIS
VÀ TH

NGHI

KHÓA LU N T T NGHI
H

U TR

IH C

o: Chính quy

Chuyên ngành: Thú y
L p: TY - K43
Khoa:

Thú y

Khóa h c: 2011 - 2016
Gi

ng d n: ThS. Lê Minh Toàn

i
L IC

:
-

o Vi n Khoa h c S s ng -

i h c Thái Nguyên, cùng

toàn th cán b b môn Công ngh Vi sinh

Th y giáo ThS. Lê Minh Toàn,

gia

Tôi xin chân thàn

!
Thái
Sinh viên

Hoàng Th Chung


ii
DANH M C B NG
B ng 3.1:

Tiêu chu

t qu kh

nc mv im ts

lo i kháng sinh c a vi khu n S. suis .................................... 37
B ng 4.1:

T l l n m c và ch t do viêm kh p gây ra t i thành ph
Sông Công, Thái Nguyên .................................................... 38

B ng 4.2:

T l l n m c và ch t do viêm kh p qua các tháng t i
thành ph Sông Công, Thái Nguyên .................................... 40

B ng 4.3:

T l l n m c và ch t do viêm kh p

B ng 4.4:

K t qu

các l a tu i.............. 41

u tra l n m c và ch t do viêm kh p

các

........................................................ 43
B ng 4.5:

K t qu

u tra l n m c và ch t do viêm kh p theo tình

tr ng v sinh ........................................................................ 44
B ng 4.6:

K t qu phân l p vi khu n S. suis t m u b nh ph m l n
m c b nh viêm kh p t i thành ph

Sông Công, Thái

Nguyên ................................................................................ 46
B ng 4.7:

K t qu

nh m t s

m sinh v t, hóa h c c a

các ch ng vi khu n S. suis phân l
B ng 4.8:

K t qu

nh kh

n c m v i m t s kháng sinh

c a các ch ng vi khu n S. suis phân l
B ng 4.9:

c ............................ 47

K t qu th nghi m m t s phác

c...................... 48
u tr l n m c b nh

viêm kh p............................................................................ 50


iii
DANH M C HÌNH
Hình 4.1.

Bi

t l n m c và ch t do viêm kh p gây ra t i m t s xã ........39

Hình 4.2.

Bi

t l l n m c và ch t do viêm kh p qua các tháng.... 41

Hình 4.3.

Bi

t l l n m c và ch t do viêm kh p

các l a tu i.... 42

Hình 4.4.

Bi

t l l n m c và ch t do viêm kh p

các

c

............................................................................... 44
Hình 4.5.

Bi

t l l n m c và ch t do viêm kh p theo tình tr ng v

sinh........................................................................................ 45
Hình 4.6.

Bi

phân l

t l m n c m v i kháng sinh c a các ch ng S. suis
c ........................................................................ 49


iv
DANH M C VÀ KÍ HI U VI T T T

T vi t t t

at

BHI

: Brain Heart Infusion

CPS

: Capsular polysaccharide

CS

: C ng s

EF

: Extracellular factor

ELISA

: Enzyme - Linked Immuno Sortbant Assay

MRP

: Muramidase - released protein

PCR

: Polymerase Chain Reaction

SLY

: Suilysin

S. suis
TT

Streptococcus suis
: Th tr ng


v
M CL C
U ..................................................................................... 1

Ph n 1: M
tv

........................................................................................... 1

1.2. M

u .......................................................................... 2

1.3

tài................................................................................ 3

1.3

c .................................................................... 3

1.3

c ti n..................................................................... 3

Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ........................................................... 4
khoa h

tài................................................... 4

m sinh

ng và phát tri n c a l n

2.1.2. Hi u bi t v b nh viêm kh p
2.1.3. M t s hi u bi

n.............. 4

l n................................................... 6

n v vi khu n streptococcus suis.................... 8

2.2. Tình hình nghiên c u b nh do vi khu n Streptococcus suis gây ra

l n

i trên th gi i và Vi t Nam .......................................................... 22
2.1.1. Tình hình b nh do vi khu n S. suis gây
2.1.2. Tình hình b nh do vi khu n S. suis gây ra

l n trên th gi i ............. 22
t i Vi t Nam .............. 23
..... 26

ng và ph m vi nghiên c u...................................................... 26
m nghiên c u và th i gian ti n hành ...................................... 26
3.3. D ng c

ng và thi t b ......................................................... 26

3.3.1. D ng c .......................................................................................... 26
ng nuôi c y, phân l p vi khu n ......................................... 26
3.3.3. Hóa ch

nhu m Gram ............................................................... 26

3.3.4. Hóa ch

ph n ng sinh hóa ....................................................... 27

3.3.5. Thi t b ........................................................................................... 27
3.4. N i dung nghiên c u ......................................................................... 27
u tra tình hình l n m c viêm kh p t i thành ph Sông Công..... 27


vi
c tính sinh h c c a ch ng S. suis phân l

3.4.2. Nghiên c u m t s

c .........27

3.4.3. Nghiên c u bi n pháp phòng tr ...................................................... 28
u ................................................................... 28
u d ch t ..................................................... 28
y m u, b o qu n và v n chuy n b nh ph m ........... 30
3.5.3. Quy trình phân l p S. suis.............................................................. 31
c tính sinh h c c a vi khu n S. suis......... 33
m tra kh

ng m n c m kháng sinh c a các ch ng

vi khu n S. suis phân l

c ................................................................. 36

3.5.6. Xây d

u tr l n m c b nh viêm kh p...................... 37
lý s li u............................................. 37
VÀ PHÂN TÍCH K T QU .................................. 38

Ph n 4: K T QU
4.1. K t qu

u tra l n m c b nh và ch t do viêm kh p t i thành ph

Sông Công, t nh Thái Nguyên .................................................................. 38
4.1.1. K t qu

u tra l n m c b nh và ch t do viêm kh p t i thành ph

Sông Công, t nh Thái Nguyên .................................................................. 38
4.1.2. K t qu

u tra l n m c b nh và ch t do viêm kh p qua các tháng

t i thành ph Sông Công, Thái Nguyên .................................................... 40
4.1.3. K t qu

u tra l n m c và ch t do viêm kh p

4.1.4. K t qu

u tra l n m c và ch t do viêm kh p

các l a tu i ........ 40

c

.................................................................................................. 42
4.1.5. K t qu

u tra l n m c và ch t do viêm kh p theo tình tr ng v

sinh .......................................................................................................... 43
4.2.1. K t qu phân l p vi khu n S. suis t m u b nh ph m l n m c b nh
viêm kh p ................................................................................................ 46
4.2.2. K t qu
khu n S. suis phân l

nh m t s

m sinh v t, hóa h c c a các ch ng vi

c ..................................................................... 46


vii
4.2.3. K t qu

nh kh

ch ng vi khu n S. suis phân l
4.3. K t qu th nghi m m t s
Ph n 5: K T LU

g m n c m v i m t s kháng sinh c a các

c....................................................... 48
u tr l n m c b nh viêm kh p ....... 50
NGH ....................................................... 51

5.1. K t lu n............................................................................................. 51
ngh .............................................................................................. 52
TÀI LI U THAM KH O ...................................................................... 53
I. Tài li u ti ng Vi t ................................................................................. 53
II. Tài li u ti ng Anh................................................................................ 54


1
Ph n 1
M

1.1.

U

tv
ng công nghi p hóa, hi

cùng v i s phát tri n c a n n kinh t th

i hóa,

i s ng c a nhân dân
ng nhu c u th c ph m

c quan tâm. Bên c

t

c phát tri n, áp d ng nh ng thành t u c a khoa h c k thu t vào

th c ti n s n xu
ch

v s n ph

ng trong ch

u tiên ph i k
n-m

n

ch t và các s n ph n ch

bi n t l

n chi m v trí quan tr

nuôi nói chung. Nó là ngu n cung c p th c ph m v i t tr ng cao và ch t
ng t

i tiêu dùng, ngoài ra còn cung c p nh ng s n ph m ph
t

ng nh ng nhu c

là ngu n cung c p cho ngành ch bi n và m

i và
ng phân bón cho ngành

tr ng tr t.
Theo báo Thái n

n t - Phát tri n b n v

c p nh t ngày 09/06/2015.

n th

i

m 1/10/2013, Thái Nguyên

tiêu chí trang tr i m i (giá tr

t 1 t
m t tr ng l n tron

nghi p c a t nh nh trang tr
trong nh ng t nh, thành trong c
Các trang tr
Ph Yên,

t

ng tr lên).
u ngành Nông

n m nh. Thái Nguyên là m t
c có s

ng trang tr

n.

p trung ch y u
ng H

t nh có 548 trang tr

thành ph

n nay, toàn


2
hình gia công cho công ty và 375 trang tr
i so v

nh quân m i trang tr i có 107 con l n

và 2,5 nghìn con gia c m. Các trang tr i s d ng t

ng

xuyên, ch y
tr

trang

a bàn t nh phát tri n, góp ph

y m nh s n xu t nông nghi p,

u cây tr ng, v t nuôi, d

n xu t nông nghi p t s n

chuy

xu t nh , t c p t túc sang s n xu t.

Streptococcus suis

Xu t phát t tình hình th c t nh

ng nhu c

tr b nh t o ti

u
ng v ng trên th

c và th gi

c s

ng ý c a ban giám hi u nhà

ng, ban ch nhi

ng d n ThS.

Lê Minh Toàn, tôi ti n hành th c hi

tài:

do vi khu n Streptococcus suis gây ra

l n và th nghi

nh viêm kh p
u

tr t i thành ph Sông Công, t
1.2. M
-

nghiên c u
nh tình hình b nh viêm kh p do vi khu n S. Suis gây ra

l n

nuôi t i thành ph Sông Công, t nh Thái Nguyên.
viêm kh p

nh m t s

m sinh h c c a vi khu n S. suis gây b nh

l n nuôi t i thành ph Sông Công, t nh Thái Nguyên.


3
-

xu t và th nghi m m t s

u tr b nh viêm kh p

l n

cho hi u qu cao.
1.3.

tài

1.3

c
-

tài là c u n i gi a ki n th c h c t p và th c t

v i th c t

-

hi

b n ch t v

i ti p c n

.

tài là m t công trình nghiên c u có h th ng, lý lu n g n li n v i

th c ti n s n xu t, x

cm ts

S. suis gây b nh viêm kh p

m sinh h c c a vi khu n

l n nuôi t i thành ph Sông Công, t nh Thái

Nguyên.
- K t qu c
ti n s n xu

tài góp ph

n b khoa h c k thu t vào th c

ng th i cung c p các d li u khoa h c v vi khu n S. suis

gây b nh viêm kh p
1.3

l n.
c ti n

-

xu t và th nghi m m t s

u tr b nh viêm kh p

l n

cho hi u qu cao.
-

ng nhu c

viêm kh p
- Xác l
kh p

i c p thi t c a th c ti n v phòng tr b nh

l n.
khoa h c cho nh ng nghiên c u khác v b nh viêm

l n c a Vi t Nam góp ph n trong công tác phòng và tr b nh c a

l n nuôi t

a bàn khác trên c

c.


4
Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1.

khoa h

2.1.1.

tài
ng và phát tri n c a l n

Quá trình s

n

ng phát d c c

l n

u tuân theo các quy lu t:

- Quy lu
hi n

ng và phát d

ch

u, quy lu t này th

ng và t

- Quy lu

i theo tu i.

ng và phát d

n, quy lu

c

n ngoài thai.
n trong thai g m: Th i k phôi thai t 1 - 22 ngày, th i k
ti n phôi thai t 23 - 38 ngày, th i k thai nhi t 39 - 114 ngày.
Trong th c t s n xu
khi th
tu

i ta chia ra l n ch a k I là b

n 84 ngày. L n ch a k II t
n này r t quan tr ng,

sinh và t l nuôi s ng, 3/4 kh

ut
1

ng r t l

n kh

ng s

ng

giai

n ch a k II.
)[1], bào thai l n tháng th 2 phát tri
33,5 l n so v i tháng th nh t, tháng th 3 phát tri
tháng th 4 ch

n và 3 tu n

n. N u l n ch a k

ng kém, sau

ng t t, l n con v n ch m l n,

ng cai s a và th

n kh

n kh i

ng xu t chu ng.

m g m: Th i k bú s a, th i k thành th c,
th i k

ng thành, th i k già c i.

Th i k bú s a c a l n
m ts

Vi

ng là 60 ngày. Hi n nay

n hành cai s a s m

21, 28, 35 hay 45 ngày


5
tu i, th

a l n con ch y u

th i k này là bú s a m .Tuy nhiên

mu n l

ng khi cai s

ph i b sung thêm th

nh

m b o sao cho l

i

um

v y, l
ki

u th

t hay h u b không b ch m l

u

cai s a s m cho l n con có k t qu Nguy n Thi n và cs (1998)[12].

:
-

-

1 - 2 tháng nuôi):

.
-

-

- 5 tháng nuôi):

.
-

-

- 7 tháng nuôi):

- 12% trong
-


6
2.1.2. Hi u bi t v b nh viêm kh p

l n

2.1.2.1. Nguyên nhân
Có 2 d ng viêm kh p

l n: viêm kh p do thi u canxi, photpho và

viêm kh p do vi khu n:
- Tri u ch

ng th y c a viêm kh p do thi u canxi, photpho là:

l
- Tri u ch ng c a viêm kh p do vi khu n là: l n b s t r t cao, b
l

, suy y u. L n còn có th có hi n tri u ch ng th

b ng, li
th b

i kh p khi ng, u

i ra sau, run r y, co gi t, què, l n có

c.

2.1.2.2. B nh viêm kh p

l n do m t s loài vi khu n gây ra

Liên c u khu n Streptococcus spp
- L a tu i m c b nh: 1 - 6 tu n tu i.
- Tri u ch

t vài con b b nh v i các bi u hi n:

+ Què, kh

y

+ L n b nh run r

d ng c p và mãn tính.
ng và có bi u hi n th n kinh do viêm

màng não.
u l n Erysipelothrix rhusiopathiae
- L a tu i m c b nh: 1 - 8 tháng tu i.
- Tri u ch ng
+ Què, kh

y

d ng c p và mãn tính v i b nh toàn thân.

+ Do viêm kh p nên l n ng i
+ Trên da xu t hi n nhi
+ L nd

chó ng i.
t huy t hình vuông ho c hình thoi.

tt .
Mycoplasma hyorhinis.

- L a tu i 3 - 8 tu n
- Tri u ch ng :

i 12 tháng tu i


7
p.

+

+ Viêm các màng bao tim ph i, xoang b ng, tinh hoàn v i th c p
ho c mãn tính (b >6 tháng)
+ < 20 % l n b b nh và ít b ch t.
Viêm ph i do Mycoplasma hyosynoviae.
- L a tu i m c b nh: Ch y u

l n 12 - 14 tu n tu i.

- Tri u ch ng:
+ Què, b c p tính ho

c bi t

gi ng siêu n c và

khung chân y u.
+ B b nh <10% s

u l n, ít b ch t.

Haemophilus parasuis.
- L a tu i m c b nh: 2 - 12 tháng.
- Tri u ch ng:
+ Què, kh
+ Khi b nhi m trùng máu và th c p tính l n n m nhi u, da tím tái.
+ Khó th , s
Viêm dính màng ph i do Actinobacillus suis
- L a tu i m c b nh: L n sau 1,5 tháng tu i.
- Tri u ch ng:
+ Què, kh

c nhi m trùng máu.

+ Có th t o thành

áp xe l n

mông, bên trong ch

tr ng.
B nh thoái hoá kh p do Osteochondroris và osteothrois
- L a tu i: T 4 tháng tr lên.
- Tri u ch ng:
+ Què, b
+ Hay x y ra
+

iv

c p tính.
l n l n nhanh, nhi u
ng, có th

u g i.

t n c.

y m màu


8
2.1.2.3. Phòng b nh
- V sinh chu ng tr i s ch s , h n ch s lây lan m m b nh cho l n con.
-C

n c n sát trùng d ng c ,

tránh làm l n b t

ng v

m m b nh xâm nh
-

t

u ki n cho

.

ng xuyên ki m tra kh p g i, chân,

2.1.2.4.

n có b t n

u tr

L n b nh viêm kh p do thi u canxi, photpho: c n b sung thêm trong
kh u ph n th
L n b nh viêm kh p do vi khu n: Vi

u tr có hi u qu t t khi

phát hi n b nh s m và s d ng m t trong các lo i thu
B

c tr .

tr l

2.1.3. M t s hi u bi

kháng.

n v vi khu n streptococcus suis

2.1.3.1. Khái ni m

S. suis nhi m ph bi n

l n con m t vài tu n tu

tu

n sau cai s a vài

a b nh là nhi m trùng huy t, viêm màng não,

viêm kh p và viêm ph qu n ph i. S. suis type 2 có th gây b

i.

c tính hình thái
Vi khu n S. suis có hình c u, hình b u d

ng kính kho ng

1
S. suis

n

và cs, 2001) [10].
2.1.3.3.
S. suis phát tri
-

u ki n hi u khí tùy ti n.

9
n
và cs, 2001) [10].
-

ch

+

n, không hoàn toàn).
+

:B

+

: Xung quanh
t.
S. suis m c t t trên môi

ng th ch Mac
u ghim

và cs, 2001) [10].
S. suis

glucose, lactose, saccarose, trehalose, maltose, innulin, salicin, không lên
ng: sorbitol, mannitol, dextrose, mannit, xylose, glyxerol.

S. suis
catalaza âm tính, oxidaza âm tính, indol âm tính.
S. suis
2.1.3.4.

S. suis
S. suis serotype

1o

C - 9oC và 22 - 25o

và 0 ngày. S. suis serotype


10
o

22 - 25oC.

S. suis serotype

(Clifton - Hadley và

Enright, 1984) [16].
o

S. suis serotype 2
o

át
S. suis
ng khác

[6].

S. suis

od,

hypochlorid, acid phenic 3 -

n trong vòng 3 - 15 phút,
o

n

2.1.3.5.

S. suis theo type
u tiên, S. suis

c (serotype)

c x p trong các nhóm m i c a Lancefield (nhóm R,

thành các serotype

ng v i serotype 15

(Higgins và Gottschlk, 1992) [18], (Nguy n Gia Tu , 1995) [14].
n nay, 35 type huy
type 1, 2, 1/2, 3, 7, 9. 14 là nh ng type gây b nh ph
(Wisslink và cs, 2000) [24]

bi n trên l n

type 2, 4, 14 có th gây b nh

i, nguy hi m nh t là type 2.
2.1.3.6.
Polychaccaride


11

(SLY), Adhesin,
Glutamate dehydrogenease (GDH), Fibronectin - binding protein (FBP) và
Arginine deiminase.
- CPS) vì

S. suis

-

acetyl neuraminic acid).
S. suis type
phóng men muramidase (MRP) có tr
S. suis type
6

.
)[6],
Streptococcus

,
.


12
)[11],

S. suis phân

2.1.3.7.

n S. suis

S. suis

type
type
type

type

-

nh (Clifton - Halley và cs, 1984) [16]

13

S. suis.

S. suis
002) [19].

S. suis

S.
suis type 2.
Autrian (1976)[15],

- 70% Streptococcus spp


14

Streptococcus spp

S. suis

2.1.3.8.

nh do S. suis gây ra

S. suis

Clifton - Halley (1984)[16]

-

0

C - 41,5

0

iêm não

ng


15

là

-

socola, cà

não do S. suis type

S. suis

-


16

ng tai

Streptococcus suis
và cs, (2010)[3],
-

S. suis type
da

các

bao

khác nh
thoái hóa
2.1.3.9.

nh do S. suis gây ra
S. suis