Tình hình mắc bệnh viêm tử cung ở đàn lợn nái nuôi tại trại Đặng Đức Khang Hướng Đạo Tam Dương Vĩnh Phúc và thử nghiệm một số phác đồ điều trị. (Khóa luận tốt nghiệp)

M
-------------------------

:
-

:
Chuyên ngành:

Chính quy
Thú y

Khoa:
2011 2015

Thái Nguyên, 2015

-


M
-------------------------

:
-

:
Chuyên ngành:

Chính quy
Thú y

Khoa:
2011 2015

Thái Nguyên, 2015

-


i

em

Em xin
-

-

phúc và thành công.

Sinh viên


ii

B ng 3.1: S

b trí thí nghi m............................................................... 26

B ng 4.1: K t qu công tác ph c v s n xu t ............................................. 39

B ng 4.2: T l l n nái m c b nh viêm t

2014 - 2015) 40

S li u b ng 4.3 cho th y t l l n nái b nhi m b nh viêm t cung c a tr i
là khá th p ch có 16 con b nhi m trên t ng s 91 l n nái theo dõi là
l l n b nhi m th nh so v i t
c
trung bình là 6,59% và c
n ng là 2,19%........................ 41
B ng 4.5. T l và c

viêm t cung theo l

.............................. 43

B ng 4.6: T l và c
viêm t cung l
..................................................................................................................... 45
B ng 4.7. Hi u l

u tr b nh viêm t cung c

B ng 4.8: Chi phí s d ng thu

.................... 48
u tr ................................. 50

b nh viêm t cung trên 1 nái....................................................................... 50
B ng 4.9: Ho

ng sinh lý sinh s n và t l th thai c a l n nái............ 52


iii

Hình 4.1. Bi

t l nhi m theo l

........................................................44

Hình 4.2. Bi

nhi m b nh theo l a tu i ...................................45

Hình 4.3. Bi

t l nhi m b nh theo tháng theo dõi ..................................46

Hình 4.4. Bi

nhi m b nh theo l

.......................................47


iv

1.

2.
3.
4. Cs


v

Trang
PH N 1. M

U ............................................................................................ 1

.................................................................................................... 1

tv

u ..................................................................................... 2

1.2. M

1.3. M c tiêu nghiên c u ..................................................................................... 2
tài ......................................................................................... 2
c ....................................................................................... 2
c ti n ........................................................................................ 2
PH N 2. T NG QUAN NGHIÊN C U.................................................................3
khoa h c c

tài .............................................................................. 3

2.1.1. C u t o gi i ph

c cái ........................................ 3

m sinh lý, sinh d c c a l n nái ......................................................... 6
2.1.3. B nh viêm t cung

l n nái sinh s n ........................................................ 10

2.1.4. Gi i thi u v các thu

u tr .................. 16
c và trên th gi i ......................................... 20

2.2. Tình hình nghiên c

2.2.1. Tình hình nghiên c u trên th gi i ............................................................ 20
2.2.2. Tình hình nghiên c
PH N 3.

NG, N

c .............................................................. 23
U... 25

ng nghiên c u.................................................................................. 25
m và th i gian ti n hành ................................................................... 25
3.3. N i dung nghiên c u và các ch tiêu theo dõi ............................................... 25
u và các ch tiêu theo dõi.......................................... 25
p thông tin ................................................... 25
trí thí nghi m .................................................................. 25

3.4.3. Các ch

lý s li u ................................................. 27


vi

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ................................. 29
4.1. Công tác ph c v s n xu t ........................................................................... 29
4.1.1. K t qu công tác ph c v s n xu t ............................................................ 29
4.2. K t qu nghiên c u ..................................................................................... 40
u tra l n nái m c b nh t i 3 dãy chu ng t i trang tr i

.......................................................................................... 40
4.2.2. T l nhi m b nh viêm t cung c
4.2.3. T l
viêm t cung
4.2.4. T l

viêm t cung

4.2.5. Hi u l

..........41
n nái sinh s n .............................. 43

................. 45

l

u tr b nh viêm t cung c

4.2.6.Chi phí thu

u tr

.................................. 47
b nh viêm t

cung c a các

u tr .................................................................................................. 49
4.2.7.

ng c

sinh d c và kh

u tr

n ho

ng sinh lý

thai. ............................................................................ 51

PH N5. K T LU N T N T

NGH ....................................................53

5.1.K t lu n ...............................................................................................................53
5.2. T n t i ................................................................................................................54
ngh ...............................................................................................................54


1

.
,
,
.

,
,

,


2

,
.
..
:
-

-

-

-

viê
.

-

-


3

[6], c

bên ngoài.

-

và phân chia thành

tratum glanulosum). Noãn


4

2]
c

-

-

-


5

-

Theo

5],

-12cm, là

chúng liên

* Âm môn

(rima vulvae).

.

g


6

*
-

3]
158 ngày t

tính và


7

-

-

-22 ngày, trung bình là 21 ngày.
-

thích,

on khác và


8

10-

vào

N

[18]

9

-

[11]

-

-

ytocin.
[11]
-39kg thì
-

[13]


10

Ngu

[17],

-

B nh viêm t

ng x y ra

l n nái sau khi giao ph
d c

l

, có th x y ra

t trong nh ng t

l n nái sau khi sinh,

ng l

n kh

l n con không có s a s còi c
ch

ng sinh
n, làm m t s a,

ng và ch m phát tri n. L n nái

ng d c tr l i, không th thai, có th d

n vô sinh m t kh

sinh s n. () [21].

Nguy n H

c (1982), cho bi t b nh x y ra trên c

ngo i. T l m c b nh ph thu

u ki n v

n n i và
c bi t là

công tác v sinh thú y.
Nguyên nhân gây b nh:
Theo Nguy n Xuân Bình (1996) [1], b
1-

.
Các nguyên nhân bao g m: D ng c truy

cung, tinh d ch b nhi m khu n, d ng c th
do l

ng x y ra vào th i gian

c b viêm ni u qu

t (Ph m S

o, t
c vô trùng ho c

[10].


11

Kim Dung và cs (2002) [4] cho bi t: Nguyên nhân gây ra
b nh viêm t cung ch y u do vi khu n t c u vàng (Staphylococcus aureus),
liên c u dung huy t (Streptococcus hemolitica) và các lo i Proteus vuglgais,
Klebriella, dung huy t E.coli, còn có th do trùng roi (Trichomonas fortus) và
do n m Candda albicans.
K t qu phân l p cho th y t l gây viêm t cung

l

- E.coli chi m: 26,7%
- Streptococcus chi m: 34,5%
- Staphylococcus chi m: 11,2%
- Prosus vulgaris chi m: 16%
- Klebsielle chi m: 10,2%
- Các lo i khác chi m: 2-7%
Các k t qu nghiên c u cho bi t: Viêm t

ng x y ra trong lúc

sinh do nhi m khu n E.coli, Staphylococcus pp và Staphylococcus aureus.
n chính gây b nh.
, nh
cung b xây xát và t o các

ng h

khó ph i can thi p, niêm m c t

viêm, m t khác các b nh truy n nhi

thai truy n nhi

ng gây viêm t

L n nái luôn mang vi khu
c t cung m , ch t d ch ti

:S y
o.
nh. Ch

ng l i, t

u ki n cho vi khu n xâm

nh p, phát tri n và gây b nh.
- Tri u ch ng:
Theo Nguy
ch

[16], khi l n nái b viêm t cung, các
: thân nhi t, t n s hô h

lu t: Sáng s t nh 39-39,50C, chi u 40-410C. Con v
gi m, có khi con v

niêm d ch l n nhi u l n c n, mùi hôi tanh, có màu tr

n b s t theo quy
ng s a
c ch y ra
c, h ng hay nâu


12

. Khi n

ng niêm d ch ch y ra nhi

t

ng h p thai ch t

, có ch a d ch ti t màu vàng s m, nâu và có mùi hôi
th i. Xung quanh âm h

t niêm d ch, có khi niêm d ch

g thành v y tr ng, l n nái m t m
Viêm t cung

l n có các th sau:

+ Th nh (1+) g i là viêm t cung nh n: Thân nhi
-39,50C. L

ch ti t ra t âm h 12-72 gi

d ch l ng có màu tr ng
ns

ng, có
,

c ho c xanh d ng s i mùi hôi tanh. Th viêm này ít

ng s a c a l n m .

+ Th v a (2+) thu c d ng viêm t cung m : Thân nhi t cao 39,5400C. L

cb

m l . Khi n m có d ch t âm h ch y ra

màu vàng xen l n m tr

t, mùi tanh th i.

ng sinh d
vùng nh

o có dính váng m , niêm m c có

u, niêm d ch ch y t c t cung ra có mùi th i.

+ Th n ng (3+) thu c d ng viêm t cung m : Thân nhi
39,5-400C. L n

m, b

ch ti t t âm h ra d ng m xanh

vàng s t, có khi l n máu, mùi tanh th i.
Niêm m
có m tr

o nh t nh t, nhi u m

c dính l i, c t

,

c ch y ra, mùi th i kh m. Tr ng thái này xu t hi n ch m 7-8

ngày sau khi l

. B nh làm

ns

ng s a.

- H u qu :
B nh viêm t cung
d c

ng r t l

l n nái là m t trong nh ng t

n kh

s a s còi c
l i, không th

n, làm m t s a. L n con không có

ng, ch m phát tri n. L n nái ch
thai, có th

() [22].

ng sinh

d

n vô sinh, m t kh

ng d c tr
n


13

Lê Th Tài và cs (2006) [15] cho r

gia súc cái. N

t b nh khá ph bi n

c ch a tr k p th i thì s

n kh

th thai và sinh s n.
Viêm t cung là m t trong nh ng y u t gây vô sinh, r i lo n ch c
c vì các quá trình viêm
c a tinh trùng t

d con c n tr s di chuy n

c t spermiolysin có h i cho tinh trùng. Các lo

c a vi khu n, vi trùng và các d
trùng, n u có th

ct

i th c bào tích t gây b t l i v i tinh

c thì phôi

ng b t l

b ch t

[9].
Quá trình viêm x

n có ch a là do bi

i b nh lý

trong c u trúc c a niêm m c (teo niêm m c, s o trên niêm m c, thoái hóa
niêm m

n phá v hàng rào b o v gi a bào thai và d con nên qua

các ch t

c t do chúng ti t ra làm cho bào

thai phát tri n
- Ch

ng.
:

D a vào các tri u ch

n nái luôn

n

ng sinh duc l n nái b ng m v t, th y c t cung m , t t
o ch y ra nhi u d ch nh y l n m màu tr

c, mùi th i

kh
M i th viêm khác nhau bi u hi n tri u ch ng khác nhau và có m
ng khác nhau t i kh
gi m sút, b

n c a l n nái. N u s c kh e l n nái

c can thi p s m, vi trùng có th

n tuy n

vú gây viêm toàn b tuy n vú ho c gây nhi m trùng máu t o nên th
hình c a h i ch ng viêm t cung, viêm vú, m t s

ch

n
i ta

d a vào các tri u ch ng lâm sàng.
ng h p l n nái m c b nh
ng h n qua s

th

n khó phát hi n có th ch n

ng niêm d ch ch y ra nhi u,

t khe sinh d c ngoài ch y ra. Ngoài ra, l n nái m c b
khó th thai (A.V. Trekaxova và cs, 1983) [19].

ng
ng


14

Có th tìm muxin trong d ch nh y t âm h ch y ra r i cho vào 1 ml
dung d ch axit axetic 1%, n u ph n
b

h, muxin k t t a là m c

cl

[9].

- Phòng b nh:
Theo các tác gi Tr

) [13],

(2006) [11], thì công tác phòng b nh c n ph i ti n hành: V sinh chu ng nái
s ch s m t tu

ck

s ch b

, r c vôi b t ho

a

ng. T m cho l

, v sinh s ch s b

ph n sinh d c và b u vú.
b ng tay ph i sát trùng k b ng c n ho
ng Vazolin ho c d u l c. Trong

ng h

b ng d ng c tr s n thì d ng c ph i s ch s và ph
Can thi
Khi l

khó ph i can thi p
c vô trùng.

khó, thao tác ph i nh

thu t.

xong nên dùng dung d ch thu

c mu i

r a s ch b ph n sinh d c c a l
thu

c

t

-3 tri u UI, Tetramycin hay Sulfanilamid 2-

5g, ho c Clorazol 4-6 viên (2-3g) vào t
Nên tiêm m

ch ng viêm.
u 2-

thích t c

kích

y h t nhau thai và s n d ch ra ngoài t

ng th i tiêm cho l n nái m t li u kháng sinh lo i không

o.
ns a

i gian dùng kháng sinh nên tiêm kèm theo thu c
b tr

1,

B-complex, Vitamin B12

kích thích l

tr s c,

có s a cho con bú.

D ng c th tinh nhân t o ph

c ti

c và

sau khi s d ng.
Không s d ng l
ho c khai thác tinh nhân t o.

c b b nh

ng sinh d

th tinh tr c ti p


15

Phòng các b nh truy n nhi m cho l n nái thông qua công tác tiêm
nh k và th c hi n t t công tác v sinh thú y.
Có th phòng b nh viêm t

n nái b ng quy trình phòng

b nh t ng h p có b sung ch ph m Biomin - pHD vào th
u tr :

-

B nh do vi khu n gây ra nên c n ph

c vai trò c a vi

khu n gây b nh, s m n c m c a chúng v
u tr nh m tiêu di t k p th i và tri

c trong

vi khu n gây b nh, tránh s lây lan

c a chúng.
Vi

u tr b nh c

c hai m

niêm m c t cung và ph c h i ch

Ph c h i nguyên v n
a t cung.

T cung có liên quan m t thi t v
th n kinh - th d ch. B i v
b

u tr b nh viêm t cung bao g

u tr

u tr c c

[9].

u tr c c b
b ng các lo i dung d

a t cung hàng ngày 1-2 l n, th t r a t cung
c mu i 0,9%, KMnO4 0,01% ho c rivanol 0,1%,

t 1 trong các lo i kháng sinh sau: Penicillin, Streptomycin,
u tr toàn thân: Có th dùng m t s lo i kháng sinh t ng h
Ampisep,

Genorfcoli,

Gentamycin,

Lincomycin,

Hanoxylin

10%,

t h p v i thu c tr l c: Vitamin C, B-complex.
Tiêm Analgin (gi m s t 2-3 ng/ngày).
Tiêm kháng sinh:
- Cách 1: Tiêm Tetramycine, tiêm b p li u 10-15 mg/kg, tiêm liên t c
t

3-4 ngày, k t h p Septotryl tiêm b

ch 1ml/10-15

kg.P/ngày liên t c t 3-4 ngày.
- Cách 2: Dùng Tylan + Polysul tiêm b
1ml/5-10kg.P liên t c 3-4 ngày.

ch


16

Tiêm thu c gi

u tiêm

Hydrocortizone thì tiêm b p 1 ml/kg.P/ngày liên t c trong 3 ngày.

Tiêm thu c tr s c: Vitamin C; B1; B12
Tiêm thu c t o s a: Thyroxineo ngày 1-2 ng liên t c trong 2-3 ngày,
ch dùng khi nhi

h xu

ng.

Theo Ph m S

[10], tiêm Oxytetracylin 30mg/kg.TT

dùng liên t c trong 3-4 ngày: tiêm Penicillin 50.000 UI/kg.P.
ng th i th t r

o t cung b ng Rivanol 5%, tiêm thu c tr

s c, tr l c (VTM B1; VTM C; Cyein)

reptomycine, Peniciline, Genta - Tylosin, Bio a) Streptomycine

-

ng lâm sàng

- Viêm vú do staphylococcus
-

p

17

-

ng 5-

b)Peniciline

g (+), peniciline

E.coli.

-

- tiêm hàng ngày)