Nghiên cứu bệnh ve chó ở huyện Chi Lăng tỉnh Lạng Sơn, và biện pháp điều trị. (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
------------------------

NGUY N TH V
tài
NGHIÊN C U B NH VE CHÓ

HUY

VÀ BI

NH L
U TR

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

: Chính quy

Chuyên ngành: Thú y
L p

: K43-Thú y

Khoa

:

Khóa h c

: 2011-2016

Thái Nguyên - 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
------------------------

NGUY N TH V
tài
NGHIÊN C U B NH VE CHÓ

HUY

VÀ BI

NH L
U TR

KHÓA LU N T T NGHI

H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành: Thú y
L p

: K43-Thú y

Khoa

:

Khóa h c

: 2011-2016

Gi

ng d n : TS.Ph m Di u Thùy

Thái Nguyên - 2015


i

L

Trong su t quá trình th c hi

cs

c a nhi u t p th và cá nhân.

Em xin chân thành c

c a các th

nuôi thú y, tr

u ki n cho em hoàn thành
.
c bày t lòng bi

TS.

ct

-

ng d n khoa h c

ng d

em trong su t

quá trình th c hi

.
cc

nghi m,

và nhân dân t
,

ng nghi
th i gian th c hi

, TT.
u ki n thu n l

m ti n hành thí
,

, cùng các b n
, khuy n khích em trong

tài.

Cu i cùng, em dành tình c m thân yêu nh t cho nh

i thân

ng viên, khích l em trong su t th i gian h c
t p, nghiên c

.

Sinh viên

Nguy n Th V


ii

4.1.

.... 23

B ng 4.2. T l

nhi m ve
,

chó t i m t s xã c a huy n Chi

.................................................................... 26

B ng 4.3. T l

nhi m ve

chó theo tu i .................................. 28

B ng 4.4. T l

nhi m ve theo tính bi

B ng 4.5. T l

nhi m ve chó theo gi

B ng 4.6. T l

nhi m ve

............... 31

B ng 4.7. T l

nhi m ve

. 32

B ng 4.8. T l và nh ng bi u hi n lâm sàng ch y u
B ng 4.9 . So sánh s

ng h ng c u, b ch c

29
........................... 30

chó b ve ký sinh... 34
ng huy t s c t gi a

chó kh e và chó b ve ký sinh. ..................................................... 35
B ng 4.10. K t qu s d ng thu c Ivermectin tr ve cho chó t i m t s

a

......................................................................................... 36


iii

4.1.
,

..................................................... 27

4.2.

....... 28

4.3.

.................. 29

4.4.

l

nhi m ve chó theo gi

4.5.
4.7.

............... 30

......................................... 31
l

nhi

nuôi................................................................................................. 33


iv

Vi t t t

Vi

R.sanguinues

: Rhipicephalus sanguineus

NXB

: Nhà xu t b n

TT

:


v

L

................................................................................................... i
.............................................................................. ii
.............................................................................. iii
.................................................... iv
........................................................................................................ v

Ph n 1: M
tv
1.2. M

U .....................................................................................................1
............................................................................................................1
u ...........................................................................................2

1.3. M c tiêu nghiên c u ............................................................................................2
tài................................................................................................ 2
cc

tài .............................................................................2

c ti n c
Ph n 2: T

tài ....................................................................2
..........................................................................3

khoa h c ....................................................................................................3
m sinh h c c a ve ký sinh

.......................................................... 3

m d ch t h c c a b nh ve

chó.......................................................... 8

2.1.3.

...................................................................12

2.2. T ng quan các nghiên c u

c ...............................................15

2.2.1.

...................................................................................15

2.2.2.

..................................................................................16

Ph n 3 :

NG, N

HIÊN C U ....18

ng và ph m vi nghiên c u .....................................................................18
m th i gian ti n hành .............................................................................18

3.2

m nghiên c u .......................................................................................18

3.2.2. Th i gian nghiên c u .....................................................................................18
3.3. N i dung nghiên c u .........................................................................................18


vi
m d ch t b nh ve chó t i m t s xã thu c huy n Chi

3.3.1. Nghiên c
nh L

...............................................................................................18

3.3.2. Nghiên c u v tri u ch ng lâm sàng

chó b ve ký sinh ..............................18

3.3.3.Nghiên c u bi n pháp phòng tr b nh ve chó .................................................18
u ...................................................................................19
trí thí nghi m và nghiên c u ...............................................19
u hi n lâm sàng ch y u c a chó b ve ký sinh 20
3.4.3. B trí và ti n hành thí nghi m. .......................................................................20
lý s li u ..............................................................................21
Ph n 4: K T QU
4.1.

.................................................................22

................................................................................22

4.1.1.

.........................................................................................................22

4.1.2.

...................................................................................22

4.1.3.

.................................................................23

4.2. K t qu nghiên c u ........................................................................................... 26
4.2.1. T l

nhi m ve

chó t i m t s xã c a huy n Chi L

,

..................................................................................................................26
4.2.2. Nghiên c u v tri u ch ng lâm sàng
4.2.3. K t qu

chó b ve ký sinh .............................. 34

u tr b ng thu c ............................................................................36

4.2.4. Nghiên c u bi n pháp phòng tr b nh ve chó ................................................ 36
Ph n 5 : K T LU

NGH .....................................................................37

5.1. K t lu n .............................................................................................................37
5.2.
TÀI LI

...............................................................................................28
..................................................................................... 39


1

,
,

,

,

Arthropoda

Latrofa M. S.

Anaplasma platys, Cercopithifilaria spp., Ehrlichia
canis và Hepatozoon canis

2

Invermectin và Bivermectin.

-

,
,


3

Ph n 2

2.1.1.

Ixodidae

Rhipicephalus sanguineus (R. sanguineus). Loài ve R. sanguineus có phân b
r ng

h u kh

c trên th gi i,

qu

Vi t Nam có phân b trên toàn
ng v t, v t ch chính là chó và m t

s

ng v

u, bò, ng a, l

sinh trên m t s

ng v

y ký

r

n

r ng.
loài ve R. sanguineus.
(1963) [19],
,

. (1977) [3],

sanguineus

-

Athropoda).
Arachnida).

Acarina).

-

Ixodoidea).

-

Ixodidae).

-

,

(1996) [9],
Rhipicephalus

,

-

(1977) [2],

Rhipicephalus.

- Loài: Rhipicephalus sanguineus.


4

m hình thái, c u t o c a ve R. Sanguineus

Ve R. sanguineus
Acarina

Athropoda). Thân hình

Rhipicephalus -

Capililum) và thân (Idiosoma).
Capililum)
Basiscapituli)
và vòi (Gnathosoma)

-

Chelicera

Hypostoma) có


5

b. Thân (Idiosoma)

-

+ Ha

Rua (feston

6

-

Ve R. sanguineus

-

Haller

R. sanguineus

nh.
R. sanguineus sau khi

.
,

.
,

(1981) [17],

. (1982) [19], ve R. sanguineus
o

C

35

o

- 25
- 90%. S


7

Khi bá

R. sanguineus là 2 - 6 ngày.
,

R. sanguineus là
33 o

6-

- 90%.

-

- 17 ngày (tháng 4 - 8).
-

R. sanguineus là 4 - 8 ngày (theo Phan
,

) (1971) [1].

R. sanguineus là 4 - 7 ngày (tháng 6 - 8).


8

- 2433

ng h p nhi m ve nh , th y ve bám

trong và ngoài vành tai, vùng

c , k ngón chân. Khi chó nhi m ve n
chó trong tình tr ng m t máu, da tái nh
chó g m, li m cào c
làm chó,
d

, chó b
g y, da lông xù xì, d y lên,
t gây ng

t khó ch u

ng xuyên, liên t c. Chó b

t nhi u có th d n d n

ng và viêm da.

R. sanguineus

Ve R. sanguineus

Richkettsia
Piroplasma canis, Babesia canis,

B.gibsoni, Hepatpzoon canis, Richkettsia canis, Leucocylogragarina canis.

D.reconditum, Dirofilaria inumitis

trên


9

R. sanguineus

*

:

-

:

B nh suy gi m b ch c u
ehrlichia

chó (canine moocytotropic

i vi khu n G

b ch c

i th

CME) là do

ng trong t bào ch t c a
c phát hi

u tiên

Algeria b i

i ta phát hi n ra m t
loài Ehrlichia
nhân

E Chafeensis là nguyên nhân gây b nh gi m b ch c

i.
Ehrlichia

c xem là nguyên nhân l n c a t l b nh và t vong

B nh x y ra trên toàn th gi

u Phi.

Ký ch c a Ehrlichia là chó sói, chó r ng,
Ehrlichia có th lây nhi
Ehrlichia là loài ve chó màu nâu

chó.

ng v

,
t làm lây nhi m b nh

Rhipicephalus sanguineus.

c lây truy
n sang cho tr ng c a th h ti p theo
c a ve. Khi u trùng ho c nh ng c a ve hút nh ng chó b b nh Ehrlichia và
s truy n cho chó nh y c
áp, tuy nhiên b nh này có th x
trùng mãn tính. Nh ng chó s

t 155 ngày. B nh x y ra su t mùa m
ng con v t b nhi m
ng

d b nhi m b nh nh t.
Th i gian

b nh c a CME là 8-20 ngày. Ehrlichia nhân lên trong các

i th c bào c a h th ng th

ng không bào b ng s


10

ng phân và gây nhi m trùng lây lan kh
v t ch

do s v màng t bào c a

n cu i cùng c a s hình thành phôi dâu.

Th i k

b nh g

n liên ti p nhau: c p tính, ti m n và mãn

n c p tính có th kéo dài 1-4 tu n và có th ph c h i n
u tr

. Còn nh

u tr

u tr không

thích h p có th ph c h i v m

có s

c

m n,

ng ti u c u có th

im

ng và có th chuy n sang

b nh

th mãn tính v i các bi u hi n chó b suy ki t, m y u, thi u máu n ng

do t

m s n xu t và chó có th ch t do xu t huy t ho c nhi m

trùng th phát. S r i lo n ch

u c u, k t h p v i s

th p làm xu t huy t m t s
bong võng m c d

y trong CME (xu t huy

m tr

ng xu t huy t. S xu t huy t bi u hi
da ho c là c hai. M t chó b

thân do s

id

ng và có xu
m hay v t b m trên

i màu hay gi m s nhìn hay có th b mù vì

t áp, xu t huy
,m

i k t m c và

n mù lòa c p tính).

Tri u ch ng: chó y u t, l

l

ng ti u c u

i võng m c và s tách r i võng. Chó

, run r y do viêm màng não. Có s nhi m trùng toàn
ng nhi m nhi u b nh do vi trùng, n

ng h p chó b c p tính s gây t

i.
m tra có s thay

rõ ràng. Tri u ch

ch y máu cam và s tách

r i võng m c.
- B nh tích: Xu t huy t trên màng thanh d ch và b m t niêm m c c a
t huy t
ng d dày

ru

T
nh t

i da. H ch b ch huy t, lách, gan to (c p tính).
th c p tính. T

th mãn tính. Có hi

i, th n, b

ng xâm nh

m s n và nh t

i, não,


11

màng não, th n, h c b ch huy t, t

ng não, não gi a

và v não.
-

: gi m ti u c u t

b ch c u. Các b

nh

n n ng, thi u máu và gi m

ng hóa h c huy

máu, gi
phospatase ki m.
+ Test FA gián ti p:
Tìm kháng th ch ng l i vi khu n gây b
nh

c s d ng r ng rãi

c xem là th nghi m huy t thanh tiêu chu n vàng cho th y có nhi m

E. canis do vi c ti

t quá kh . Nên l p l i test FA sau 1, 2

tu n ki m tra ho c th l i b

kh

nh ch c ch n.

+ Test ELISA
Tìm kháng th ch ng l i vi khu n gây b
cho k t qu

nh

c hi u cao

khi có s nhi m chéo Riskettsia

khác. Gi

cs d

s ti p xúc hay nhi

nh

giúp ích cho ch

u tr s m.
u tr : K t h p di t khu

n d ch và truy n máu (v i

con thi u máu n ng).
u tr chó có bi u hi
u qu trong chó b

p
c dùng

n c p tính và mãn tính giúp cho gi m thi u bi u hi
vòng 24 -48 gi sau khi s d ng, s
th

ng

nh sau 10-14 gi

và có th
nên dùng

ng ti u c u b

i th n

chó con 5 tháng tu

nhi m dai d ng m c dù li

t

u tr . Oxytetracylin t
c khuy n cáo
u tr cho chó b

u tr


12

Khi h i ph c không có kh
có th b nhi m l i nên vi

o mi n d ch su

i và chó v n

a b

t

quan tr ng.
Phòng b nh: hi n không có vaccine phòng b nh vì v y bi
ng a t t nh t là ki m soát ve và phòng b nh b ng thu
b nh thì nên di t ve

chó, ki m tra máu

nh ng con

u tr b ng tetracycline cho t t c nh ng chó b nhi
v nuôi thì nên cách ly, di t ve và ki

i v i vùng có chó
u hi n và
i v i chó m
c khi nh p b y, u ng

tetracycline phòng b nh 6,6mg/kg/ngày.
2.1.3.

R. sanguineus thì chúng

-

-


13

Ablyomma variegatum

- Nhóm Carbamat
c Ivermectin:
Ivermectin là m t h n h p c a avermectin H 2 B 1a (90%) và
c l y tr c ti p t chi t xu t lên men c a

Streptomyces avermitilis,
, ve,

.
t c lactones macrocyclic, Ivermectin ho

ng

v n c a GABA (acid gamma-aminobutyric) d n truy n th n kinh trong các t
bào th

t v i các kênh chloride glutamate-gated trong

dây th

p t bào c

ng v t. Trong c

ng h p, nó

n s truy n tín hi u th n kinh c
,
kh

li t và b

, ho
.

14

o

phòng dùng
xát cho chó, mèo, bê, nghé.

-

- Peña
aspergillus ocharceus

Rhipicephalus sanguineus

.


15

2.2.1.
R. sanguineus
Acarina
Athropoda

Rhipicephalus -

R.
sanguineus

16

e R. sanguineus sau khi hút

sanguineus

Ablyomma variegatum
ve cái m

2.2.2.
Theo Inokuma H.,

. (1998) [29], ve R. sanguineus

do Richkettsia
Piroplasma canis, Babesia canis, B.gibsoni, Hepatpzoon canis, Richkettsia
canis, Leucocylogragarina canis. Ngoài ra, nó còn là ký
Dipetalonema grassii, D.reconditum, Dirofilaria inumitis


17

.
R. sanguineus

Theo Dahivya B .

. ( 2014) [ 25],

R. sanguineus.

,

79%

, 88%

24
Theo Maia C .

.

. ( 2014) [ 31],
,

,

925
4
R. sanguineus,

Ixodes rcinus.

61%

.
6