skkn một số giải pháp giúp học sinh lớp 1 học tốt môn mĩ thuật

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – MĨ THUẬT
_________________________________________________________________________________________________________

MỘT SỐ GIẢI PHÁP
GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT MƠN MĨ THUẬT
LỚP 1

I.ĐĂT VẤN ĐỀ:
Những năm gần đây, với sự hội nhập sâu rộng của nước ta với thế
giới,việc học và dạy những mơn học mang tính nghệ thuật trong
trường phổ thơng được chú trọng một cách đúng với vai trò của nó
trong cuộc sống. Mơn mĩ thuật cũng là một mơn nghệ thuật, mơn
học này ở bậc tiểu học khơng nhằm mục đích đào tạo học sinh trở
thành hoạ sĩ hay thợ vẽ mà mục tiêu chính là giáo dục thẫm mĩ cho
các em( thơng qua ngơn ngữ mĩ hội hoạ :đường nét, hình mảng, bố
cục , màu sắc,…), giúp các em tiếp xúc, làm quen với cái đẹp của
thiên nhiên, của tác phẫm mĩ thuật và gần gũi hơn nữa là với
những đồ vật quen thuộc trong cuộc sống.
Ở trường TH các mơn học đều cần ở học sinh những kĩ năng quan
sát sự vật hiện tượng một cách hiệu quả. Từ đó giúp các em tư duy
tốt hơn trong học tập, để lĩnh hội kiến thức một cách cao nhất.
Mơn Mĩ Thuật khơng phải là một ngoại lệ, hơn nữa hoạt động quan
sát lại là một hoạt động đặc trưng ở mơn học này. Để học tốt mơn
Mĩ Thuật nói chung và mơn Mĩ Thuật lớp 1 nói riêng, phát huy kĩ
năng quan sát đồ vật là mục tiêu khơng thể thiếu trong dạy bài Vẽ
theo mẫu (vẽ hình hoạ) ở lớp . Phải làm gì để q trình giáo dục
thẩm mĩ cho các em được hiệu quả hơn, mà cụ thể ở đây là quan
sát tốt hơn từ đó các em sẽ có kĩ năng phán đốn, ước lượng , so
sánh,…phục vụ cho việc học tập mơn mĩ thuật cũng như các mơn
học khác đó là một câu hỏi mà ai là giáo viên cũng trăn trở.
Hội hoạ đối với trẻ em nói chung và đối với hoc sinh lớp 1 nói

riêng là cả một thế giới mn hình, mn sắc với những nét vẽ
ngây thơ, sinh động. Các em vẽ khơng theo một quy luật nào ( như
sự hợp lơgíc, sự hiểu biết tồn diện về tỉ lệ, xa gần, giải phẫu, ánh
1


SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________

sáng,…), mà vẽ theo cảm xúc do môi trường thẫm mĩ tạo nên. Các
em vẽ theo trí nhớ, vẽ theo biểu tượng đã được hình thành hoặc
tưởng tượng ra nhiều hơn là vẽ theo mẫu thực. Ví dụ khi vẽ theo
mẫu em ít nhìn mẫu mà vẽ theo hình ảnh đã được ghi nhớ trong
đầu các em. Học sinh lớp 1 (6 tuổi) là giai đoạn chuyển tiếp từ tư
duy cụ thể mang tính trực quan lên tư duy lôgíc, tư duy trừu tượng.
Đối với học sinh lớp 1 (6 tuổi), khả năng quan sát của các em bước
đầu đã mang tính tư duy trực quan cụ thể... Bằng thị giác các em
quan sát đồ vật một cách trực diện theo không gian 3 chiều, nhưng
khi thể hiện bài vẽ lại trên một mặt phẳng (2 chiều), do vậy sử
dụng cơ quan xúc giác hỗ trợ sẽ giúp các em nắm được bản chất đồ
vật quan sát (mẫu). Quá trình này sẽ làm hiện trong não chủ thể tất
cả những hình ảnh của đối tượng đã được tri giác. Từ sự kết hợp
quan sát đó sẽ giúp não bộ của các em ghi lại hình ảnh một cách
chi tiết và cụ thể hơn phục vụ tốt việc so sánh tỉ lệ nội tại đồ vật
cũng như so sánh tỉ lệ tương quan chung giữa các đồ vật.

II.THƯC TRANG:
Hiện nay khi nói đến quan sát vật mẫu trong vẽ theo mẫu nói
chung và vẽ theo mẫu ở lớp 1 nói riêng hầu như chỉ giới hạn ở mức
độ bày mẫu và học sinh quan sát, dẫn đến việc các em thường sao

chụp một cách rập khuôn theo các bước vẽ mẫu trong sách giáo
khoa hoặc của giáo viên (tuy giáo viên đã nhắc nhở phải thể hiện
bài vẽ theo mẫu theo góc nhìn của mình).
Để quá trình quan sát được nhẹ nhàng hơn, diễn ra một cách
tự nhiên, lấy học sinh làm trung tâm, chủ thể của hoạt động này,
việc giúp học sinh tiếp cận và “thân thiện” với những vật mẫu có
dạng hình khác nhau là góp phần giúp các em ghi nhớ hình dáng
vật mẫu. áp dụng trò chơi học tập sử dụng nhiều giác quan ở bước
này là một điều mang lại hiệu quả thiết thực cho tiết học vẽ theo
mẫu của học sinh lớp 1.
Trong điều kiện thực tế hiện nay, việc dạy học lấy học sinh làm
trung tâm là kim chỉ nam của các phương pháp dạy học ở tiểu học.
2


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – MĨ THUẬT
_________________________________________________________________________________________________________

Song để thực hiện được điều đó đòi hỏi người giáo viên phải chuẩn
bị bài dạy một cách cơng phu trong đó đồ dùng dạy học chiếm vai
trò quan trọng. Là một trường vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc,
học sinh trường TH Lương Thế Vinh rất ít được tiếp xúc với những
đồ vật mang tính nghệ thuật (lọ hoa, chậu cảnh,… và các đồ gốm
mĩ nghệ khác) do điều kiện gia đình trên địa bàn hầu hết rất khó
khăn, những đồ vật đó các gia đình của các em gần như khơng có.
Do vậy việc cho các em làm quen và tiếp xúc một cách sâu sát nhất
sẽ giúp các em có cái nhìn đúng đắn và từ đó phát huy óc tưởng
tượng, sáng tạo khi thực hiện những bài vẽ theo mẫu.

III.GIẢI PHÁP:

1/ Ghi nhớ và gần gũi những đồ vật có dạng hình chữ nhật,
hình tam giác, hình vng, hình tròn…
-Mỗi học sinh phải liệt kê (vào giấy) được ít nhất 3 đồ vật trong gia
đình có dạng hình khác nhau: Hình chữ nhật, hình tam giác, hình
vng…
Ví dụ: Mặt bàn ăn cơm, quyển sách, đồng hồ….
-Mỗi học sinh phải sưu tầm ít nhất một đồ vật có dạng hình như
trên.
Lưu ý: Khơng phải những đối tượng được đặt cạnh nhau đều được
ghi nhớ như nhau, chỉ những cái gì liên quan đến nhu cầu, động
cơ , mục đích, tâm thế, hoạt động của các em thì mới được ghi nhớ
tốt hơn.
2/ Trò chơi: ĐỐN VẬT
-Áp dụng trong hoạt động quan sát- nhận xét.
a/Mục tiêu:
-Giúp học sinh tiếp cận, quan sát vật mẫu một cách nhẹ nhàng
thơng qua cơ quan xúc giác, phát huy khả năng phán đốn.
b/ thiết bị:

3


SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________

-Túi vải màu sẫm kích thước: 30x50 cm
8 đồ vật: Có dạng hình tam giác.
2 loại trái cây có dạng hình cầu.
2 Cây thước có dạng hình tam giác.
2 khối hộp chữ nhật kích thước khác nhau

2 bông hoa.
 Lưu ý:
- Đồ vật (1 hoặc 2 đồ vật) sẽ được dùng làm mẫu vẽ trong bài học.
c/ Chuẩn bị:
-Chọn 2 đội chơi (Mỗi đội 4 học sinh)
-Cho 4 đồ vật (mỗi thứ một vật) vào túi vải.
- Thời gian chơi: 1 phút
d/ Cách chơi:

-Đội thứ nhất chia thành 2 nhóm (đặt tên nhóm) : nhóm thứ nhất 2
học sinh miêu tả sẽ luồn tay vào túi vải và miêu tả hình dáng, đặc
điểm, tính chất,… của vật. Nhóm thứ 2 học sinh sẽ đoán vật được
miêu tả đó, khi nào đúng ghi lên bảng thì nhóm thứ nhất sẽ miêu tả
vật tiếp theo.
-Mỗi lần đoán đúng được ghi 10 điểm.
-Thời gian sẽ chấm dứt khi hết 1 phút
-Đội thứ 2 thực hiện như đội thứ nhất với những đồ vật khác kiểu
dáng.
- Giáo viên và học sinh dưới lớp chấm diểm và công bố đội thắng.
Từ đó yêu cầu học sinh nhấn mạnh những đặc điểm và hình dáng
của đồ vật sẽ làm vật mẫu.
Lưu ý: đây là một trò chơi đòi hỏi sự linh hoạt và chuẩn bị kĩ
lưỡng kịch bản của giáo viên, nếu không sẽ dẫn đến sự lúng túng
khi tham gia trò chơi.
3/ Góc trưng bày:

- Tạo góc trưng bày những sản phẩm (vật mẫu) của giáo viên
cũng như học sinh sưu tầm.
+Sắp xếp góc trưng bày theo hình dạng của đồ vật:
Ví dụ: Kệ để đồ vật hình trụ riêng với các kệ đồ vật có hình dạng

khác.

4


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM – MĨ THUẬT
_________________________________________________________________________________________________________

- Sắp xếp gian biểu để hoc sinh quan sát và bổ sung đồ vật 1
lần / tháng.
Lưu ý: Có thể sử dụng một góc của phòng Liên đội để làm
phòng trưng bày.
3/ Động viên khuyến khích các em.
Ở lứa tuổi lớp 1, các em còn rất nhỏ so với các
anh chò trong cùng bậc học tiêủ học. Với các
em, tuyên dương và khen thưởng luôn là một
hình thức học mà các em thích thú nhất…
Bao giờ cũng vậy, sau mỗi hoạt động giáo
viên phải tổng kết và khen thưởng để động
viên các em kòp thời, đây sẽ là động lực
rất lớn giúp các em hăng hái hơn, tích cực
hơn trong các hoạt động tiếp theo của bài.
Thông thường, trong các giờ học tôi thường
sử dụng các hình thức thi đua để kiểm soát
quá trình học tập của các em, cụ thể là:
Ví dụ: Khi dạy bài “ Vẽ quả” lớp 1, sau khi cho
học sinh quan sát và tìm hiểu về vật mẫu…
Các em sẽ tiến hành vẽ theo mẫu mà các
em quan sát được…
Yêu cầu của tôi là “ Em nào vẽ xong nhanh

nhất, đẹp nhất sẽ được tuyên dương…..”
Do tính hiếu thắng nên các em đều thi đua
nhau làm cho nhanh, cho đẹp để được thầy khen
và tuyên dương trước lớp.
Trong thực tế giảng dạy ớ lớp 1, thì đây là
một giải pháp rất hữu hiệu nó giúp cho tôi
đảm bảo được thời gian của tiết học và là
động cơ giúp cacù em hoàn thành tốt bài học
của mình ngay trên lớp.

IV.KẾT QUẢ:
5


SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT
_________________________________________________________________________________________________________

- Học sinh thật sự thân thiện với những đồ vật xung quanh, Luôn

say mê tìm tòi, khám phá, sưu tầm những đồ vật gần gũi với cuộc
sống của các em.
- Học sinh đam mê hơn phân môn Vẽ theo mẫu nói riêng và Mĩ
thuật nói chung.
- Tạo thói quen luôn phát huy hết các giác quan để quan sát sự vật
ở học sinh.
- Kết quả cụ thể:
Biểu hiện
cụ thể
Vẽ
đươc

khung hình
Vẽ
được
hình bằng
các
nét
phác trong
khung hình
Bài vẽ gần
giống
về
mẫu
và
hình dáng,
tỉ lệ.
HS có kết
quả
đặc
biệt

NĂM HỌC
2006 - 2007 2007 - 2008 2008 - 2009

HKI
2009 - 2010

93,5%

93%

95%

98,5%

91,5%

92%

94,5%

96%

45%

47%

55%

57,5%

3

VI.BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
- Những sự vật học sinh được tiếp cận một cách “thân thiện” sẽ
phá vỡ ngăn cách và tạo nên sự gần gũi khi các em quan sát sự vật
ấy.
6


SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM – MÓ THUAÄT

_________________________________________________________________________________________________________

- Sự thường xuyên quan sát những đồ vật xung quanh trong cuộc
sống hàng ngày là một yếu tố giúp học sinh thực hiện tốt quá trình
quan sát mẫu trong bài vẽ theo mẫu.
- Sự “thân thiện và gần gũi” giữa học sinh và các đồ vật xung
quanh sẽ giúp các em thể hiện bài vẽ có hồn và sinh động hơn.

VII.KIẾN NGHỊ:
Sau đây là những kiến nghị đến cấp trên:
Cung cấp, bổ sung những vật mẫu bằng những chất liệu khác
nhau có tính mô phạm và tính nghệ thuật, để phục vụ tốt những tiết
vẽ theo mẫu và làm phong phú mẫu vẽ trong các trường học.
Trên đây là một số giải pháp mà tôi đã vận dụng vào quá trình
giảng dạy tại trường Tiểu học Lương Thế Vinh và đã thu được
những kết quả rất khả quan. Mặc dù vậy, tôi vẫn rất mong nhận
được sự đóng góp chân thành của các cấp lãnh đạo để giúp tôi
hoàn thiện giải pháp này hơn nữa. Tôi xin chân thành cảm ơn!
Đạr Sal, ngày 20 tháng 12 năm 2009
Người viết

Dương Thị Hương

7