Thiết kế Âu tàu - Chương 16

Chương 16: Thiết bị kiểm tra, đo đạc trên tàu
Chương 16
THIẾT BỊ KIỂM TRA, ĐO ĐẠC TRÊN TÀU
1. Chỉ dẫn chung
16.1. Trong đồ án thiết kế phải dự kiến bố trí trên âu tàu các thiết bị kiểm tra đo đạc để
quan trắc một cách có hệ thống trạng thái và các điều kiện làm việc của các công trình.
16.2. Việc quan trắc trạng thái và sự làm việc của âu phải được phân ra 2 loại: quan
trắc kiểm tra và quan trắc đặc biệt.
Quan trắc kiểm tra là quan trắc một cách hệ thống để đánh giá trạng thái và sự làm việc
của âu, phát hiện kịp thời những chỗ hư hỏng, ấn định việc tu sửa, ngăn ngừa sự cố và
cải tiến điều kiện khai thác.
Quan trắc đặc biệt nhằm kiểm tra độ chính xác của các giả thuyết thiết kế, nghiên cứu
từng vấn đề riêng biệt có ý nghĩa quan trọng đối với âu đang xem xét, và nhằm giải
quyết những vấn đề riêng bi
ệt.
16.3. Việc bố trí các thiết bị kiểm tra - do đạc phải được tiến hành theo các chỉ dẫn hiện
hành.
2. Quan trắc kiểm tra
16.4. Quan trắc kiểm tra phải được tiến hành ở tất cả các âu, phù hợp với quy trình
quản lý kỹ thuật các công trình giao thông thuỷ và với các chỉ dẫn riêng.
16.5. Quan trắc kiểm tra bao gồm các vấn đề sau đây:
a) Áp lực ngược dưới nền công trình;
b) Biến dạng của các khe nhiệt lún;
c) Độ lún của công trình;
d) Chuyển dịch ngang của tường buồng âu;
e) Mực nước trong khối đất đắp sau tường buồng âu
g) Mực nước trong buồng âu ở thượng, hạ lưu;
h) Các đặc trưng thuỷ lực khi âu làm việc ở các chế độ bình thường;
i) Lưu lượng nước thấm trong các hệ thống tiêu nước;
k) Quan sát có hệ th
ống các công trình và hệ thống tiêu nước;

l) Sự xói lở và bồi lắng bùn cát trong các đoạn kênh dẫn gần âu, v.v... ;
16.6. Để xác định trị số và đặc tính phân bố của áp lực ngược ở đáy âu cần sử dụng
các ống đo áp đặt sẵn trong công trình.
16.7. Để xác định trị số áp lực nước ngầm nên sử dụng các ống đo áp hạ xuống sau
khi đắp đất xong vào các lưng tường âu.
16.8. Các ống đo áp phải được đặt càng thẳng đứng càng tốt.
Đối với các ống đo áp nghiêng thì góc nghiêng so với
đường thẳngđứng không được
lớn hơn 35
o
. Khi cần phải bố trí ống đo áp hình gẫy khúc thì cần tránh làm các đoạn
nằm ngang. Độ nghiêng của các đoạn đó không được nhỏ hơn 5%.
16.9. Để xác định cao trình mực đo áp trong các ống có áp lực nên dùng các áp kế.

16-1
Chương 16: Thiết bị kiểm tra, đo đạc trên tàu
16.10. Ở các ống đo không có áp thì nên đo cao trình mực nước bằng các khí cụ tiếp
xúc (ống tõm, còi đo sâu, khí cụ tiếp xúc bằng điện).
16.11. Để đo độ mở các khe nhiệt- lún cần sử dụng dụng cụ đo khe hởđặt ngang khe
nhiệt- lún ở đỉnh tường và ở đỉnh bản đáy.
Ở các công trình trên nền đất, cũng như trên nền đá các dụng cụ đo khe hở cần đặ
t ở
tất cả các khe nhiệt- lún ở cả hai phía của buồng âu.
16.12. Độ lún của đầu âu và các đoạn buồng âu cần được xác định bằng cách định kỳ
đo cao trình các mốc kiểm tra, đặt trên đỉnh tường và mặt đáy.
Khi thiết kế phải nghiên cứu đặt các mốc kiểm tra chuyển tiếp (tạm thời) để xác định tất
cả các độ lún từ khi bắt đầu xây dựng công trình
đến khi hoàn thành.
16.13. Trong vực cần phải bố trí một mạng lưới mốc mặt bằng và mốc cao độ tin cậy
được.

16.14. Việc xác định chuyển vị ngang của các kết cấu âu phải được thực hiện bằng các
phương pháp trắc đạo.
Để quan trắc độ chuyển vị ngang, khi thiết kế phải dự kiến bố trí các thiết bị cố định
tương ứng.
16.15. Để quan tr
ắc mực nước ở thượng, hạ lưu và ở buồng âu cần sử dụng các thước
đo nước (thuỷ chí).
Trên công trình âu thước đo nước cần đặt ở mỗi khu vực một cái: ở thượng lưu, ở mỗi
buồng âu và ở hạ lưu.
Vị trí thước đo nước phải thoả mãn các điều kiện sao cho việc sử dụng được thuận lợi
(trông thấy rõ ràng, mực nước tĩnh) và phải được bảo vệ khỏi sự va đập của tàu bè qua
lại.
16.16. Để đo lưu lượng nước thấm trong đường tiêu nước phải bố trí các dụng cụ
tương ứng.
3. Quan trắc đặc biệt
16.17. Quan trắc đặc biệt cần được quy định phải được thực hiện:
a) Tuỳ theo mức độ phức tạp và quan trọng của công trình.
b) Khi sử dụng trong thiết kế các giải pháp kết cấu mới, cần phải kiểm tra.
c) Khi sử dụng âu để tháo một phần lưu lượng lũ.
d) Khi phải giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học
Việc nghiên c
ứu các vấn đề sau đây có thể cần đến sự quan trắc đặc biệt:
a) Chế độ nhiệt.
b) Trạng thái ứng suất của bê tông và cốt thép.
c) Biến dạng (và ứng suất) của nền nhà.
d) Áp lực nước ở trong các kẽ hông và các khe nối của bê tông.
e) Mạch động của áp lực thuỷ động lên trần của hành lang dẫn nước.
g) Lực kéo của máy nâng, thiết bị đẩy thuỷ lự
c...
h) Điều khiển đậu của tàu trong buồng âu và trong các đoạn kênh dẫn (độ chênh

lệch dọc của tàu, lực trong dây cáp...)

16-2
Chương 16: Thiết bị kiểm tra, đo đạc trên tàu
16.18. Các thiết bị để quan trắc đặc biệt phải được bố trí theo thiết kế, trong thiết kế
phải dự kiến các loại thành phần quan trắc, các kiểu và kết cấu của thiết bị và máy móc
đo đạc, thời hạn và độ kép dài của việc quan trắc. Nên đưa các cơ quan ngiên cứu
khoa học tham gia vào việc thiết kế bố trí các thiết bị kiểm tra, đo đạc để quan trắc đặc
biệt trên các âu tàu.

16-3