GIÁO ÁN GIÁO DỤC LIÊM CHÍNH CHO HỌC SINH THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẾN TRE
TRƯỜNG THPT NGUYỄN NGỌC THĂNG

BÀI DỰ THI
THIẾT KẾ BÀI GIẢNG GIÁO DỤC LIÊM CHÍNH CHO HỌC SINH

TÊN BÀI GIẢNG

BÀI HỌC VỀ LIÊM CHÍNH QUA CHÂN DUNG
THÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ

Họ và tên người thực hiện: Lê Thị Ngọc Hưng
Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Ngọc Thăng
Thuộc tổ chuyên môn: Ngữ văn


Phước long, tháng 4/ 2012

BÀI GIẢNG GIÁO DỤC LIÊM CHÍNH
 - 

BÀI HỌC LIÊM CHÍNH QUA CHÂN DUNG THÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
Biết được những bài học liêm chính qua tác phẩm “ Thái sư Trần Thủ Độ” như bài học về sự thẳng
thắn, trung thực biết phục thiện, bài học về lối sống chí công vô tư, thực hiện đúng pháp luật, về việc chống
tệ nạn hối lộ đồng thời sống có lí tưởng, ước mơ có trách nhiệm của người công dân đối với đất nước.
2. Kĩ năng
- Rèn luyện được nhân cách, đạo đức qua những câu chuyện về Thái sư Trần Thủ Độ.
- Vận dụng nội dung giáo dục với thực tiễn.
- Biết điều chỉnh bản thân qua bài học.

3. Tư tưởng tình cảm
- Gíao dục nhân cách đạo đức của học sinh qua chân dung lịch sử.
- Kính trọng, yêu mến những tính cách tốt đẹp và cao cả của con người thời xưa.
II. THIẾT BỊ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC
1. Chuẩn bị
- Giáo viên: Đã chuẩn bị phần kịch bản.
- Hoc sinh: Phần kịch bản đã học thuộc.
2. Hình thức tổ chức
- Sân khấu hóa một tác phẩm văn học được diễn lại.( trong chương trình ngữ văn 10- tập 1)
- GV phân vai cho HS theo nội dung kịch bản được tái hiện
- GV là người đóng vai trò là người khái quát, chốt lại ý nghiã giáo dục cũng là người đưa ra lời nhận xét
hoặc phản biện cùng với một HS khác trong vai khán giả.
3. Tóm tắt nội dung bài giảng
Học sinh sẽ lần lượt diễn lại 4 câu chuyện về Thái sư Trần Thủ Độ trong mỗi câu chuyện thông qua
hành động, lời nói sẽ được tái hiện lại tích cách, con người của Trần Thủ Độ giáo viên nhận xét tổng kết qua
đó học sinh sẽ tự nhận ra ý nghĩa giáo dục liêm chính thông qua nhân vật với những bài học rất gần gũi trong
đời sống gắn liền với việc tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống và hình thành nhân cách của học sinh ngày
nay.
4. Hiệu quả sau buổi học
Giáo viên yêu cầu học sinh viết bài cảm nhận về nhân vật Trần Thủ Độ.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp: Tổ chức lớp, chia lớp theo hình thức của buổi hoạt động ngoài giờ.
2. Giới thiệu bài mới.
Qua“ Đại Việt sử kí toàn thư” chúng ta đã thấy được chân dung của Trần Quốc Tuấn, tiết học này
chúng ta sẽ biết thêm về Thái sư Trần Thủ Độ một nhân vật có nhiều ý kiến khác nhau trong lịch sử qua vở
kịch ngắn với những câu chuyện về Thái Sư Trần Thủ Độ.
3. Tổ chức các hoạt động dạy và học:


HOẠT ĐỘNG HS

Hoạt động 1: Tìm hiểu bài học về tính thẳng
thắn, trung thực biết phục thiện.
* Tổ chức thực hiện 1: HS diễn theo phân vai
cảnh 1. “Xử người hặc tội”
- HS1: vai người hặc
- HS2: vai Trần Thủ Độ
- HS3: Người dẫn chuyện
HS3: Người dẫn chuyện nói:
Giáp tí, năm thứ bảy.
Mùa Xuân tháng giêng.
Thái sư Trần Thủ Độ chết( 71 tuổi) ; truy tặng
thượng phụ Thái sư Trung Vũ Đại Vương
Thủ Độ tuy không có học vấn, nhưng tài lược
hơn người, làm quan triều Lí được mọi người
suy tôn. Thái Tông lấy được thiên hạ, đều là
nhờ mưu sức của Thủ Độ cả, cho nên nước nhà
phải nhờ cậy, quyền hơn cả vua. Bấy giờ có
người hặc, vào ra mắt Thái Tông, khóc nói
rằng.
HS1: người hặc nói
- Bệ hạ trẻ thơ mà Thủ Độ quyền hơn cả vua,
đối với xã tắc sẽ ra sao?
Vua lập tức xa giá đến nhà Thủ Độ và đem
người hặc đó đi theo vua đem lời của người
hặc nói tất cả cho Thủ Độ biết. Thủ Độ trả lời
HS2: Trần Thủ Độ nói
- Đúng như lời người ấy nói
Rồi lấy tiền lụa thưởng cho anh ta
* Mục tiêu 1 : Giúp HS rèn luyện đạo đức qua
câu chuyện thể hiện nhân cách của Trần Thủ

Độ.

HOẠT ĐỘNG GV
I. Bài học về tính thẳng thắn, trung thực biết
phục thiện.

Hoạt động 2: Tìm hiểu bài học về lối sống chí
công vô tư.
* Tổ chức thực hiện 2: HS diễn theo phân vai
cảnh 2: “Xử tên lính canh thềm cấm”
- HS1: vai tên quân hiệu
- HS2: vai Trần Thủ Độ
- HS3: vai Linh Từ Quốc Mẫu
- HS4: Người dẫn chuyện
HS4: Người dẫn chuyện nói :

II. Bài học về lối sống chí công vô tư.

Bản lĩnh thẳng thắn, trung thực biết phục thiện
đồng thời trọng người trung thực. Cử chỉ này khích
lệ cấp dưới trung thực, dũng cảm vạch tội lỗi, sai
lầm của người khác, dù có thể là cấp trên của mình.
Bài học rút ra từ nhân cách Trần Thủ Độ
- Dám thẳng thắn chỉ ra những hành vi sai trái của
một cá nhân nào đó khi họ làm sai mà điển hình là
trong phạm vi lớp học.
- Hiện nay thì việc học sinh gian lận trong thi cử
cũng còn rất nhiều qua chân dung của Trần Thủ Độ
giáo dục cho học sinh tính trung thực trong cuộc
sống mà trong thực đầu tiên là trong thi cử.

- Đồng thời giáo dục học sinh biết được khi mình
có những hành vi sai trái phải biết nhận lỗi và có
trách nhiệm với những hành vi sai trái đó.

 Thẳng thắn, trung thực biết phục thiện là những
phẩm chất quan trọng cần có ở người học sinh nó
giúp các em hòan thiện về nhân cách và lối sống có
được tích cách này các em sẽ được mọi người yêu
mến.

Chí công vô tư, nghiêm minh thực hiện đúng pháp
luật, không thiên vị người thân, khuyến khích
những người giữ nghiêm phép nước, dù làm ảnh
hưởng đến người thân của mình. Qua đó giáo dục
cho học sinh chúng ta.
- Giáo dục cho học sinh có quan niệm sống đúng


Linh Từ Quốc Mẫu có lần ngồi kiệu qua thềm
cấm, người quân hiệu ngăn lại không cho đi. Về
nhà, khóc bảo Thủ Độ rằng:
HS3: Linh Từ Quốc Mẫu nói :
- Mụ này là vợ ông mà bọn kia khinh nhờn đến
thế.
HS4: Người dẫn chuyện nói :
Thủ Độ cả giận, sai đi bắt. Người quân hiệu kia
chắc mình bị chết. Khi đến nơi Thủ Độ vặn hỏi
trước mặt. Anh ta đem sự thực trả lời.
- HS1: vai tên quân hiệu
Bẩm thái sư con chỉ biết đó là thềm cấm bất cứ

ai cũng không được vào
HS2: Trần Thủ Độ nói :
- Người ở chức thấp mà biết giữ phép như thế,
ta còn trách gì nữa?
HS4: Người dẫn chuyện nói :
Bèn lấy tiền lụa ban thưởng cho anh ta rồi cho
về
* Mục tiêu 2 : Hình thành lối sống và quan
niệm sống cho học sinh.

Hoạt động 3 : Tìm hiểu bài học về chống tệ
nạn hối lộ đồng thời sống có lí tưởng, ước mơ
của thanh niên ngày nay.
* Tổ chức thực hiện 3: HS diễn theo phân vai
cảnh 3. « Cái giá của chức câu đương ».
- HS1: vai người xin chức câu đương.
- HS2: vai Trần Thủ Độ.
- HS3: Người dẫn chuyện
- HS4: Khán giả
HS3: Người dẫn chuyện nói :
Thủ Độ trình duyệt sổ hộ khẩu, Quốc Mẫu xin
một người làm chức câu đương. Thủ Độ gật đầu
và biên lấy tên của người đó. Khi xét duyệt đến
xã nọ, hỏi rằng tên kia đâu. Người kia mừng,
chạy đến. Thủ Độ nói:
HS2: Trần Thủ Độ nói :
- Ngươi vì có công chúa xin cho được làm câu
đương, không ví như người câu đương khác
được, phải chặt một ngón chân để phân biệt.
HS3: Người dẫn chuyện nói :

Tên kia kêu van xin thôi, hồi lâu mới tha cho; từ
ấy về sau không ai dám tới nhà thăm riêng nữa.

đắn; sống có ý thức, có trách nhiệm.
- Giúp học sinh thấy được những việc làm sai trái
và dám chỉ ra những việc làm sai trái đó. Tránh việc
sợ ảnh hưởng liên lụy bản thân mà không dám chỉ
ra cái sai của người khác đó là lối sống ích kỉ chỉ
nghĩ đến cái lợi của bản thân.
- Giáo dục học sinh sống phải biết thực hiện đúng
pháp luật ( ví dụ về an toàn giao thông, thực hiện
tốt nội quy nhà trường,…)

 Qua nhân cách của Trần Thủ Độ: Lối sống chí
công vô tư, liêm chính thực hiện đúng pháp luật,
giúp học sinh tự rèn luyện bản thân, trao dồi nhân
cách điều đó sẽ làm cho mọi người kính trọng.

III. Bài học về chống tệ nạn hối lộ đồng thời sống
có lí tưởng, ước mơ.
Một lần nữa Trần Thủ Độ chứng tỏ sự chí công vô
tư, kiên quyết trừ trị nạn chạy chức, chạy quyền đút
lót, hối lộ, dựa dẫm thân thích, giữ công bằng cho
pháp luật. Qua đây ta giáo dục cho học sinh thấy
được.
- Sự sai trái của việc chạy chức, chạy quyền đút lót,
hối lộ một mặt mất đi sự công bằng, tính nghiêm
minh của pháp luật và công lí mặt khác còn thiệt
hại đến bản thân và phải nhận thấy đó là hành vi
hoàn toàn sai trái không nên làm.

- Giáo dục học sinh biết làm việc gì cũng phải dựa
vào năng lực bản thân, cố gắng học tập trao dồi tri
thức đừng dựa dẫm vào người thân hay các mối
quan hệ thân thích nào để có được chức quyền hoặc
dựa vào đó để tiến thân
- Rèn luyện cho học sinh tính chăm chỉ siêng năng
trong học tập, thường xuyên trao dồi về đạo đức,
phẩm chất, năng lực và tính cách để tự hoàn thiện
mình hơn.
- Từ đó giúp các em hiểu hơn về ước mơ và lí
tưởng sống của thanh niên ngày nay: Giúp các em
hình thành ước mơ trong tương lai trên con đường
lập nghiệp bằng tri thức của mình và hình thành ở


các em lí tưởng sống vì đất nước.
* Mục tiêu 3 : Giúp học sinh nhìn nhận vấn đề  Tệ nạn nhận hối lộ, dựa vào người thân để tiến
theo quan điểm cá nhân và giúp các em có ước thân để có được chức quyền theo kiểu “con ông
mơ lí tưởng sống.
cháu cha” hiện nay vẫn còn. Phải cho học sinh thấy
được đó là hành vi sai trái từ đó giúp các em hiểu
Hoạt động 4 : Tìm hiểu bài học về trách được vai trò của tri thức trong đời sống.
nhiệm của người công dân đối với đất nước.
* Tổ chức thực hiện 4: HS diễn theo phân vai IV. Bài học về tinh thần trách nhiệm của người
cảnh 4 « An Quốc hay thần »?
công dân đối với đất nước.
- HS1: vai nhà vua.
- HS2: vai Trần Thủ Độ.
Ông nghĩ đến quốc gia là trọng, có tầm nhìn xa
- HS3: Người dẫn chuyện

trông rộng, lo lắng sự ổn định của triều đình. Qua
HS3: Người dẫn chuyện nói:
đó giáo dục cho học sinh ý thức được.
Thái Tông từng muốn cho người anh của Trần - Trách nhiệm của một công dân đối với đất nước:
Thủ Độ là An Quốc làm tướng.
làm việc gì cũng biết suy nghĩ đến lợi ích chung của
HS1: vai nhà vua.
mọi người, luôn đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên
- Nay ta phong An Quốc làm tướng ngươi nghĩ hàng đầu. Đấu tranh chống lại những đối tượng có
thế nào
những hành vi sai trái ảnh hưởng đến quốc gia dân
HS2: Trần Thủ Độ nói :
tộc, những tư tưởng xuyên tạc ảnh hưởng đến con
- An Quốc là anh thần, nếu là hiền thì thần xin đường xây dựng chủ nghĩa của nước ta.
nghỉ việc, còn như cho thần là hiền hơn An - Trách nhiệm của một học sinh trong các mối quan
Quốc thì không nên cử An Quốc. Nếu anh em hệ
cùng làm tướng thì việc trong triều sẽ ra sao?
+ Với nhà trường: Giáo dục cho học sinh ý thức
được trường học và lớp học là “ngôi nhà thân thiện”
phải có trách nhiệm vây dựng chung ví dụ như xây
dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp; có ý thức bảo vệ
tài sản chung trong nhà trường,..
+ Với bạn bè: Giúp học sinh thấy được vai trò của
bạn bè trong đời sống và trong học tập nhưng
không đồng nghĩa với việc “kết bè kết phái” hay
“băng nhóm”gây ảnh hưởng việc mất đoàn kết
* Mục tiêu 4 : Hình thành tinh thần trách trong lớp mà nghiêm trọng hơn là gây ra những sai
nhiệm của học sinh
lầm đáng tiếc từ các em.
 Tầm quan trọng của cá nhân trong việc phát

triển đất nước, ý thức được trách nhiệm bản thân
trong các mối quan hệ từ đó ra dức học tập trao dồi
tri thức, hình thành ý thức sống có trách nhiệm.
IV. CỦNG CỐ
- Xem lại tính cách nhân vật Trần Thủ Độ qua các câu chuyện
- Giáo viên yêu cầu học sinh viết bài cảm nhận về nhân vật Trần Thủ Độ
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO BẾN TRE
TRƯỜNG THPT NGUYỄN NGỌC THĂNG
Phước Long, ngày tháng 4 năm 201


BÀI DỰ THI
THIẾT KẾ BÀI GIẢNG GIÁO DỤC LIÊM CHÍNH CHO HỌC SINH

TÊN BÀI GIẢNG SỐ 1
TÁC PHẨM VĂN CHƯƠNG LỚP 10 –
NHỮNG BÀI HỌC GIÁO DỤC LIÊM CHÍNH VÀ Ý NGHĨA ĐỊNH HƯỚNG TÍCH CỰC ĐỐI VỚI
VIỆC RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC HỌC SINH

Literature GRADE 10 LESSONS INTEGRITY EDUCATION ORIENTATION AND POSITIVE
IMPLICATIONS FOR STUDENT ETHICAL TRAINING

Họ và tên người thực hiện: Tổ bộ môn Văn Năm học: 2011-2012
Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Ngọc Thăng
Địa chỉ: Ấp 7, Phước Long, Giồng Trôm, Bến Tre
Đối tượng, phạm vi: Học sinh lớp 10 và những tác phẩm văn chương tiêu biểu có liên quan
đến bài giảng trong chương trình Ngữ Văn 10


BÀI GIẢNG GIÁO DỤC LIÊM CHÍNH

(Hoạt động ngoài giờ lên lớp)

TÊN BÀI GIẢNG:
TÁC PHẨM VĂN CHƯƠNG LỚP 10 –
NHỮNG BÀI HỌC GIÁO DỤC LIÊM CHÍNH VÀ Ý NGHĨA ĐỊNH HƯỚNG TÍCH CỰC ĐỐI VỚI
VIỆC RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC HỌC SINH
1. Mục tiêu cần đạt của bài giảng:
1.1. Về kiến thức: giúp học sinh
Nắm bắt được những bài học giáo dục liêm chính qua một số tác phẩm văn học trong chương trình
Ngữ Văn lớp 10 (Văn học dân gian, Văn học trung đại) như: tinh thần trách nhiệm, tính trung thực, sống giản
dị tiết kiệm, chuộng lẽ phải, không thỏa hiệp với hành vi hối lộ để trục lợi cho bản thân, …
1.2. Về kỹ năng sống: giúp học sinh
- Biết phân biệt giữa sống liêm chính và không liêm chính
- Biết tự rèn luyện nhân cách và đạo đức để bản thân sống liêm chính
- Vận dụng được bài học liêm chính trong thực tế đời sống, học tập, lao động, … để trở thành một học
sinh – thanh niên tốt
- Biết đấu tranh chống lại những hành vi chưa liêm chính
1.3. Về thái độ:
Học sinh có hứng thú với bài học, thấy được sự cần thiết và giá trị giáo dục của bài học, quyết tâm trở
thành một con người liêm chính.
2. Cách đánh giá hiệu quả hoạt động
- Học sinh viết bài thu hoạch và 100% học sinh tự rút ra được bài học cho mình
- Học sinh biết xử lí tốt tình huống trong thực tế
- Tập thể học sinh có sự tiến bộ về đạo đức: không vi phạm nội quy nhà trường, biết sống trách nhiệm
hơn, không gây mất đoàn kết nội bộ, không gian lận trong thi cử, …
3. Chuẩn bị:
3.1. Về phía học sinh:
- Đọc lại một số tác phẩm: Tam đại con gà, Nhưng nó phải bằng hai mày, Tỏ lòng, Cảnh ngày hè,
Nhàn.
- Chuẩn bị tiểu phẩm: sân khấu hóa lại văn bản “Tam đại con gà”

- Suy nghĩ phương án cho tình huống: Nếu em là Bao Công em sẽ xử lại vụ án Nhưng nó phải bằng
hai mày như thế nào
3.2. Về phía giáo viên:
Trao đổi trước với lớp về những hoạt động sẽ được thực hiện trong bài dạy
Chuẩn bị một số tình huống trong thực tế mà học sinh có thể gặp phải
Chuẩn bị nội dung cho học sinh viết thu hoạch
4. Tiến trình các bước thực hiện
4.1. Ổn định tổ chức lớp (Bố trí lớp học hình chữ U)
4.2. Cử thư kí, Hội đồng phản biện trong đó GV làm người phản biện thứ nhất
4.3. Giới thiệu bài học:
Thực tế gần đây cho thấy, nhiều thế hệ thanh niên Việt Nam là những người giàu nhiệt huyết và lí
tưởng nhất. Nhưng bên cạnh đó, tuổi trẻ do nhiều bồng bột và chưa được giáo dục đến nơi đến chốn nên vẫn
còn không ít thanh niên sẵn sàng thỏa hiệp với cái xấu để trục lợi cho bản thân. Hơn nữa, mặc dầu biết căm
ghét sự giả dối, thiếu trung thực, tham nhũng, hối lộ, sự vô cảm, … nhưng trong một tình huống nhất định,
họ vẫn thực hiện những hành vi ấy. Sự tuột dốc về mặt đạo đức của thanh niên có ảnh hưởng xấu đến sự phát


triển của đất nước. Cần phải gióng lên hồi chuông cảnh báo. Ngay từ bây giờ, điều cấp thiết nhất là phải giáo
dục thanh niên thấu hiểu, tin yêu giá trị của bài học liêm chính.
4.4. Nội dung bài học:

Hoạt động của GV & HS
*Hoạt động 1: Tìm hiểu bài học về tính trách
nhiệm qua hai tác phẩm: Tỏ lòng, Cảnh ngày
hè
-Mục tiêu 1: Nhận ra bài học về tính trách
nhiệm
-Tổ chức thực hiện:
+GV: Trong những tác phẩm dưới đây, tác
phẩm nào thể hiện được tính trách nhiệm của

con người: Nhàn, Tỏ lòng, Cảnh ngày hè, Độc
Tiểu Thanh kí, Cảm xúc mùa thu?
+HS: Dựa theo nhận định của mình mà trả
lời ->GV nhận xét, đưa ra đáp án
+GV: Em hãy thuyết trình về nội dung tính
trách nhiệm của hai bài Tỏ lòng, Cảnh ngày
hè?
+HS: Bước lên phía trên trình bày bằng
chính cảm xúc của mình

Mức độ cần đạt
I/ BÀI HỌC VỀ TÍNH TRÁCH NHIỆM

-Tỏ lòng và Cảnh ngày hè mang đến cho người
đọc bài học về tính trách nhiệm của con người.
+ Trách nhiệm của một công dân đối với đất
nước: kiên cường bảo vệ và giữ gìn từng tấc
đất quê hương, sẳn sàng chiến đấu, hi sinh cho
sự nghiệp cứu nước, lập công đền nợ nước (Tỏ
lòng), canh cánh một tấm lòng yêu nước, lo
cho dân (Cảnh ngày hè)
+ Trách nhiệm với chính bản thân: không
chấp nhận lối sống tầm thường, ích kỉ, cá nhân,
phân đấu trở thành người có ích, sống có lí
tưởng (Tỏ lòng)
-Tính trách nhiệm của một học sinh
+Đối với cộng đồng: tham gia những hoạt
động vì lợi ích cộng đồng, giúp đỡ những
người gặp khó khăn tùy sức mình, …
-Mục tiêu 2: Học sinh nhận thức rõ hơn về tính

+Đối với nhà trường: tuân thủ tốt nội qui nhà
trách nhiệm
trường, chia sẻ với tập thể những công việc
-Tổ chức thực hiện:
chung, …
+GV: Học tập theo gương người xưa, em hãy
+Đối với gia đình: đỡ đần cha mẹ công việc
rút ra bài học về tính trách nhiệm cho mình?
nhà, góp phần xây dựng kinh tế gia đình, …
+HS:Chia 4 nhóm thảo luận lần lượt theo
+Đối với bản thân: chăm chỉ học tập để mau
gợi ý về tính trách nhiệm đối với cộng đồng,
tiến bộ, thường xuyên trau dồi đạo đức, không
nhà trường, gia đình và bản thân
dựa dẫm vào người khác, có lập trường, …
->Đại diện từng nhóm trình bày, thư kí tổng
hợp, GV nhận xét, khích lệ, chốt ý
-Tính trách nhiệm rất cần thiết cho học sinh.
Nếu sống vô trách nhiệm thì làm việc gì cũng
thất bại, không ai tin tưởng giao nhiệm vụ, bản
-Mục tiêu 3: Học sinh biết phê phán thói vô
thân chậm tiến bộ, …
trách nhiệm
-Tổ chức thực hiện:
+GV: Nếu sống vô trách nhiệm thì gây hậu quả
gì? Hãy chỉ ra một vài biểu hiện?
+HS: Trả lời dựa trên những gì đã chứng
kiến hoặc nghe thấy ->GV nhận xét, chốt ý
Ví dụ: Cần phê phán những hành vi như: trốn
lao động, thoái thác trách nhiệm khi làm điều

sai trái, không tham gia bất kì hoạt động nào
của lớp, học tập theo kiểu “nước chảy bèo trôi”
*Hoạt động 2: Tìm hiểu bài học về tính trung
thực, giản dị, chống nạn hối lộ qua ba tác
phẩm: Tam đại con gà, Nhàn, Nhưng nó phải
bằng hai mày
-Mục tiêu 1: Học sinh biết khinh ghét lối sống
giả dối để luôn luôn sống trung thực
-Tổ chức thực hiện:
+HS: Diễn lại tiểu phẩm Tam đại con gà gồm
các vai: thầy đồ, học trò, thổ công, chủ nhà
theo văn bản trong sách giáo khoa (có thể sáng
tạo thêm miễn là hợp lí)
+GV: Nhận xét thành công hạn chế của
các em. Sau đó đặt ra vấn đề để các em suy
nghĩ: Truyện phê phán thói hư tật xấu nào của
con người? Hậu quả của nó ra sao?
+HS: Suy nghĩ và trả lời ->GV nhận xét
+GV: Trên thực tế, có nhiều bạn học sinh
vì muốn đạt điểm cao mà sẵn sàng gian lận
trong thi cử (chép lén bài của bạn, sử dụng
“phao”, …) trong khi bản thân rất lười học
hoặc học kém. Em suy nghĩ gì về những hành
động trên? Em khuyên nhủ và giúp đỡ những
bạn ấy như thế nào?
+HS: Suy nghĩ và trả lời ->GV nhận xét,
chốt lại bài học về tính trung thực

-Mục tiêu 2: Xây dựng ở học sinh lối sống
giản dị, không tham lam, chống nạn hối lộ
-Tổ chức thực hiện:
+GV: Hãy so sánh hai tác phẩm Nhưng nó
phải bằng hai mày (Văn học dân gian) và
Nhàn (Nguyễn Bỉnh Khiêm) để chỉ ra sự khác
nhau về thái độ của con người đối với đồng
tiền? Em chọn quan niệm nào làm phương
châm sống cho mình? Vì sao?
+HS: Suy nghĩ và trả lời ->GV nhận xét,
định hướng cho HS suy nghĩ đúng đắn
+GV: Nếu em là Bao Công, em sẽ xử lại vụ
án trong Nhưng nó phải bằng hai mày như thế
nào?
+HS: Nếu không đưa ra được cách xử thì ít
nhất cũng phải nói được mục đích xử lại là gì
(vì đây là một tình huồng khó)
+GV: Nếu có cách trả lời hợp lí thì động
viên, khích lệ bằng hình thức nào đó -> GV có
thể đưa ra hình thức xử của Bao Công cốt làm

II/ BÀI HỌC VỀ TÍNH TRUNG THỰC,
GIẢN DỊ, CHỐNG NẠN HỐI LỘ
-Về tính trung thực:
+Nhân dân ta từ xưa đã lên tiếng châm biếm,
phê phán sự giả dối, thiếu trung thực của con
người.Truyện cười Tam đại con gà chế giễu
những người dốt nát, không chịu học hỏi lại
khéo che đậy, giấu diếm nó, đến khi cái dốt lộ
ra thì thành trò cười cho thiên hạ.

+Trong đời sống học đường ngày nay, trong
học tập, thi cử, … chúng ta nên đẩy lùi nạn
gian lận, thiếu trung thực vì nó ảnh hưởng xấu
đến quá trình học tập và tương lai của các bạn
học sinh. Cần giúp những học sinh ấy nhận ra
đúng hạn chế của mình, khiêm tốn, siêng năng
học hỏi. Sau đó, giúp họ lấp đi những lỗ hỏng
kiến thức để tiến bộ từ từ.
=>Tính trung thực cần thiết cả trong học tập,
đời sống, quan hệ xã hội. Nếu sống gian dối,
giả trá, lường gạt thì chỉ thiệt hại cho bản thân,
tự đẩy mình vào bi kịch
-Về lối sống giản dị và chống nạn hối lộ:
+Tác phẩm Nhưng nó phải bằng hai mày là
lời chỉ trích nghiêm khắc của quần chúng bình
dân về tình trạng quan lại tham lam nhận hối lộ
làm mất đi sự công bằng, nghiêm minh của luật
pháp, còn người dân thì đút lót để giành công lí
về phía mình.->quan niệm đồng tiền là cán cân
công lí->quan niệm sai lầm
+Bài thơ Nhàn đề cao cách sống giản dị,
bình dân, không cầu xa hoa, không bon chen
tranh giành địa vị, lợi lộc, biết khinh phú quý
và cuộc sống giả tạo -> quan niệm nhân cách
con người cao hơn mọi thứ vật chất->quan
niệm đúng đắn


nổi bật ý: trừng trị bọn tham quan, giữ nghiêm
minh của luật pháp, giúp dân nghèo không còn

suy nghĩ sai lệch nữa.
+GV: Từ những câu chuyện trên, em rút ra
được bài học gì cho mình?
+HS: Nêu lên cảm nhận của bản thân
*Hoạt động 3:
Mục tiêu Tổng kết bài học
-Tổ chức thực hiện:
+GV: Đưa học sinh vào tình huống thực tế.
Nếu các em xử lí tốt thì xem như bài học đã
thành công. Ví dụ: Trên đường đi học, em gặp
một bé gái vì mải rong chơi ngoài đường nên
bất cẩn bị tai nạn giao thông. Lúc đó, em
chứng kiến tai nạn ấy và thấy tài xế gây tai
nạn đã bỏ chạy, cũng không có cha mẹ bé gái
ở đó. Em sẽ làm gì trong khi nếu dừng lại cứu
bé gái em sẽ bị trễ giờ kiểm tra một tiết với lại
bé gái kia là một người dưng.
+HS: Suy nghĩ và trả lời ->GV khuyến
khích hành động dừng lại cứu bé gái của học
sinh đó vì nó thể hiện được trách nhiệm đối với
cộng đồng cũng như lẽ sống tình thương của
con người
+GV: Tổng kết và nhận xét tiết học

=>Bài học về liêm chính còn yêu cầu chúng ta
phải biết sống giản dị (tức là một lối sống trong
sạch, thanh cao), không tham lam, không thỏa
hiệp với hành vi hối lộ nhằm trục lợi cho bản
thân.

4.5. Củng cố bài học:
GV cho học sinh viết thu hoạch với vấn đề:
Em sẽ đặt ra cho mình những hành động gì để thực hiện bài học liêm chính về tinh thần trách nhiệm,
tính trung thực, lối sống giản dị và không thỏa hiệp với cái xấu?


TÓM TẮT
Bài giảng tập trung khai thác những khía cạnh giáo dục liêm chính của những tác phẩm văn chương
trong chương trình Ngữ Văn 10. Hầu hết chúng đều mang đến những bài học thiết thực, gần gũi nhất cho học
sinh trung học phổ thông. Bài giảng chia thành 3 hoạt động chính. Thứ nhất là tìm hiểu bài học về tinh thần
trách nhiệm. Thứ hai là tìm hiểu bài học về tính trung thực, sống giản dị, không thỏa hiệp với nạn hối lộ để
trục lợi cho bản thân. Cuối cùng là trang bị cho học sinh kĩ năng xử lí tình huống trong thực tế. Để đảm bảo
các em nắm chắc hơn bài học, giáo viên cho học sinh làm một bài thu hoạch. Mục đích của bài thu hoạch này
là giúp các em có thể đề ra cho mình kế hoạch hành động để thực hiện bài học liêm chính. Mục tiêu cao nhất
của bài giảng là giúp học sinh hình dung được thế nào là sống liêm chính, ý nghĩa của nó đối với việc rèn
luyện đạo đức của bản thân học sinh.
Trường THPT Nguyễn Ngọc Thăng
Bài tham dự tích hợp liêm chính trong môn GDCD

BÀI 11: MỘT SỐ PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA ĐẠO ĐỨC HỌC
( NGHĨA VỤ VÀ LƯƠNG TÂM )
Lời nói đầu :
Việc cung cấp tri thức cho một người thì tương đối dễ dàng nhưng để hình thành nhân cách cho HS
là vấn đề không đơn giản, phải một quá trình giáo dục lâu dài, còn cần có thời gian để xem xét , nhận định
cách ứng xử và trưởng thành của mỗi cá nhân trong cuộc sống mới đi đến kết luận chung .
Đặc biệt với học sinh cấp 3, những thế hệ trẻ đang từng bước trưởng thành và dần bước những bước
chân tự lập vào cuộc sống, những hạt nhân có thể thúc đẩy hoặc cản trở quá trình phát triển của đất nước
( Bởi vì đây là lứa tuổi có những đổi thay về về tâm sinh lý và nhận thức dần chính chắn nhưng trước cám
dỗ cuộc sống đời thường, tâm tánh rất dễ xao động , suy nghĩ sai hành động sẽ sai đó là điều tất nhiên không
thể chối cãi ).

Khi rời trường THPT tương lai của các em sẽ đi theo nhiều ngã rẽ khác nhau của cuộc đời nhưng dù ở
vai trò cương vị nào thì việc giữ gìn nhân cách đạo đức là điều không thể

thiếu nhất là bản tánh chân thật

và thẳng thắn của mỗi con người như Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã từng nói : “ Người không liêm sẽ không
bằng súc vật ”…Hơn lúc nào hết, trong giai đoạn hiện nay trước sự biến đổi đa dạng, phong phú của cuộc
sống nhân cách con người rất dễ chao đảo thì việc giáo dục tính liêm khiết là rất cần thiết và có vai trò hết
sức quan trọng. thông qua mỗi bài giảng bằng sự tác động thường xuyên của ý tưởng giáo viên đã góp phần
nào ngăn ngừa, hạn chế sự sa đà nhân cách và đạo đức học sinh và cũng đây là mục tiêu chính mà chúng ta
cần bàn.


BÀI 11 : MỘT SỐ PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA ĐẠO ĐỨC HỌC
( 3 TIẾT)
TiếT 1
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC:
HS cần đạt được:
1.Về kiến thức
- Hiểu được thế nào là nghĩa vụ, nhân phẩm, danh dự và hạnh phúc.
- Hiểu rõ những yêu cầu và nhiệm vụ mà đạo đức xã hội đặc ra cho con người.Từ đó có nhận thức đúng
về đạo đức cá nhân và có ý thức bồi dưỡng đạo đức mới.
2.Về kỹ năng
- Đánh giá một cách khoa học các hiện tượng đạo đức trong xã hội.
- Đánh giá được các hành vi đạo đức diễn ra trong cuộc sống hàng ngày.
3.Về thái độ
- Biết tôn trọng và giữ gìn các giá trị và chuẩn mực đạo đức mới,tiến bộ.
- Có ý thức tự giác thực hiện hành vi của bản thân theo các giá trị, chuẩn mực ấy trong cuộc sống.
4. Phương pháp tài liệu và phương tiện hình thức tổ chức dạy học
- Phương pháp thuyết trình,diễn giảng.

- Phương pháp nêu vấn đề và đàm thoại, phương pháp thảo luận nhóm.
Ngoài những phương tiện của một lớp học thường có như:
- SGK, sách GV GDCD lớp 10.
- Ca dao, tục ngữ-truyện, tranh ảnh liên quan đến bài học.
- GV có thể chuẩn bị một số giấy khổ to ghi một số câu hỏi trắc nghiệm để HS nhận biết đúng sai.
II. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1. Vào lớp:
a. Ổn định tổ chức
b. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi:
* Đạo đức và pháp luật có gì giống và khác nhau ?
* Đạo đức có vai trò như thế nào đối với cá nhân gia đình và xã hội?
HS phát biểu theo danh sách .


Lớp ý kiến.
GV nhận định ý kiến và cho điểm.
2. Giảng bài mới :
Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung chính


GV GIỚI THIỆU BÀI
Đạo đức học bao gồm các phạm
trù cơ bản: nghĩa vụ, lương tâm,
nhân phẩm, danh dự, hạnh phúc,
thiện ác.Trong khuôn khổ trình bày

của SGK, chúng ta học một số phạm
trù, trong đó trình bày những vấn đề
chung nhất và được đơn giản hóa.
1. NGHĨA VỤ:
- GV: Sử dụng phương pháp nêu vấn
đề giúp HS hiểu nội dung bài học.
- GV: Cho HS cùng trao đổi VD
trong SGK.

- GV: Nhận xét và kết luận.
+ Nghĩa vụ là sự phản ánh những
mối quan hệ đạo đức đặt biệt giữa cá
nhân với cá nhân và cá nhân với xã
hội.
+ Nghĩa vụ là một trong những nét
đặc trưng của đời sống con người,
khác với con vật quan hệ với nhau
trên cơ sở bản năng.
GV: Cho HS trao đổi tiếp VDvà
phân tích câu nói:
“ Cha mẹ nuôi con như biển hồ lai
láng.
Con nuôi cha mẹ sao tính tháng tính
ngày. ”

1.Nghĩa vụ:

a) Nghĩa vụ
là gì ?

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung chính

GD : Tấm lòng yêu thương của cha
mẹ với con cái không bờ bến .Tuy
nhiên, trước lỗi lầm của con cái
cha mẹ phải thằng thắn chỉ ra và
trách phạt theo mức độ để giúp
con hiểu ra và điều chỉnh hành vi
không nên che dấu lỗi lầm cho con
dù sai phạm nhỏ . Nghĩa vụ cha mẹ
và con là nuôi và dạy, thiếu một
trong hai thì không thành nghĩa vụ.

Nghĩa vụ luôn có sự tác động từ
hai chiều.
“ Cha mẹ nuôi con như biển hồ
lai láng
Con nuôi cha mẹ sao tính
tháng tính ngày. ”
* Cha mẹ thương yêu quan
tâm, bênh vực bảo vệ con…
* Con cái kính trọng thương
mến cha mẹ phải giữ thể diện
cho cha mẹ….
HS rút ra bài học bản thân từ

nghĩa vụ học tập: KT không
lật bùa , phải thành thật nhận
lỗi khi lầm lỗi, đi học phải đến
lớp, không lừa tiền cha mẹ đi
học thêm nhưng lại đi chơi…
- HS phát biểu.
Gv : Nêu câu hỏi:
Các loại nghĩa vụ mà chúng ta
biết :
* Có mấy loại nghĩa vụ cơ bản? VD
• Nghĩa vụ đạo lý: nghĩa
minh họa ?
vụ này mang tính tự
Gv: chấn chỉnh suy nghĩ sai sót.
* Khái niệm:
nguyện
Nghĩa vụ là trách
nhiệm của cá
nhân đối với nhu
cầu lợi ích chung
cộng đồng, của
xã hội.

Gv: Vậy nghĩa vụ là gì?

Vd : cha mẹ nuôi con , con nuôi
cha mẹ lúc tuổi già
• Nghĩa vụ pháp lý : nghĩa
vụ này mang tính bắt
buộc

Vd: Nếu vi phạm luật giao
thông phải nhận lỗi và chấp
nhận chịu phạt…


- Kinh doanh ăn uống không
đảm bảo chất lượng gây ngộ
độc thực phẩm phải bồi thường

-

Nam đến tuổi phải đăng ký
nghĩa vụ quân sự, bảo vệ tổ
quốc

- HS phát biểu.
- Cả lớp ghi bài

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung chính


2.LƯƠNG TÂM :
Trong cuộc sống, những
người có đạo đức luôn tự xem xét ,
đánh giá mối quan hệ giữa bản thân

và những người xung quanh với xã
hội. trên cơ sở đánh giá hành vi của
mình, các cá nhân tự giác điều chỉnh
hành vi của mình cho phù hợp với
các chuẩn mực đạo đức. Đó là lương
tâm.

2. Lương tâm.

Tìm hiểu khái niệm lương tâm GV
cho HS đọc câu chuyện SGK
* Cảm giác hối hận của A là gì
? Nó tác động như thế nào đói với
đời sống người đó ?

- Lương tâm:
là năng lực tự
đánh giá và
điều
chỉnh
hành vi đạo
đức của bản
thân trong mối
quan hệ với
người khác và
xã hội.

GV nhận xét.cảm giác hối hận của A
còn được gọi là lương tâm. Đó là sự
trừng phạt về mặt tinh thần , là tiếng

nói của lương tri, đạo đức làm cho
người trong cuộc sống trăn trở khó
xử buộc con người phải điều chỉnh
hành vi nếu không sẽ dễ dẫn đến tổn
hại tình cảm của những người xung
quanh.
* Vậy lương tâm là gì ?
GV nhấn mạnh vấn đề và nêu khái
niệm.
* Vậy lương tâm tồn tại ở mấy trạng
thái ? Nêu VD ?
GV đánh giá, bổ sung và kết thúc
vấn đề:
* Trạng thái thanh thản lương
tâm :
GV kể câu chuyện 15/11/2011 ở Bến
Lức - Long An.
Gv khẳng định vấn đề và rút ra bài
học
Cuộc sống mưu sinh đầy thiếu thốn
nhân cách con người khó gìn giữ
trước sức mạnh của đồng tiền, .
Con người ta sống trên đời có thể

a. Lương tâm
là gì ?

* Khái niệm
lương tâm:

- Hai trạng thái
lương tâm:
* Lương tâm
thanh thản:
Giúp con người
tự tin và phát
huy tính tích
cực trong hành
vi của mình
. * Lương tâm
cắn rứt: giúp
cá nhân điều
chỉnh hành vì
cho phù hợp
yêu cầu xã hội.


thiếu thốn nhiều thứ nhưng không
thể thiếu một thứ quan trọng đó
chính là đạo lý làm người , mà
lương tâm là một mấu chốt quan
trọng. lương tâm luôn liên hệ chặt
chẽ với ý thức nghĩa vụ đạo đức
của mỗi cá nhân. Khi con người
làm một điều gì tốt lành có ích cho
người khác sẽ đem lại cảm giác vui
sướng, họ cảm thấy được an ủi và
cuộc sống ý vị hơn thì dây chính là
cảm giác thanh thản của lương
tâm. Ngược lại với cảm giác thanh

thản là :
* Trạng thái cắn rứt lương tâm:
Trong cuộc đời của mỗi cá
nhân, không ai dám khẳng định rằng
mình chưa một lần lầm lỗi, không
một lần bị tâm tư giày xéo từ những
sơ sót của bản thân. Gv kể cho hs
nghe câu chuyện: Con xin lỗi bố ! .
GV giáo dục :
Chúng ta có thể quan tâm,
lo lắng mình gây tổn thương và
sẵn sàng nhận lỗi với bạn, người
mình yêu.. một cách mạnh mẽ và
lo sợ người đó không hài lòng
trong cách ứng xử của mình ,
nhưng có bao giờ chúng ta nói lên
lời xin lỗi với bậc sinh thành dù
chúng ta có rất nhiều lỗi lầm phải
chằng đó là một nghịch lý. Vậy
chúng ta phải điều chỉnh trước khi
quá muộn như nhân vật trong tình
huống trên, phải mạnh dạn nhận lỗi
vì sự chân thành bao giờ cũng được
bao dung tha thứ đặc biệt với người
thân.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung chính


GV vấn đáp :
* Nguyên nhân làm người
ta cắn rứt lương tâm bắt nguồn từ
đâu ?
* Khi phạm sai lầm chúng
ta có nên nhìn nhận hay chối bỏ ?
Vì sao ?
Gv tổng hợp ý kiến và
Giáo dục : khi phạm sai lầm, vấn
đề cơ bản là cá nhân tự đánh giá
về nó ( sai phạm của bản thân)
như thế nào, như Cômenxki ( một
nhà giáo dục người Nga) nhận
định : “ Những điều sơ xuất
( không cố ý ) không hề hạ thấp
giá trị con người nên bạn đừng từ
chối lỗi lầm mà thú nhận nó.” Khi
cá nhân đã có ý thức về hành vi của
mình vi phạm các chuẩn mực đạo
đức và nhân phẩm bị tổn thương thì
thường phát sinh những tình cảm hối
hận, buồn bực đau khổ…tức giận
mình và xấu hổ với người khác.
Tình cảm hối hận luôn xảy ra sau
khi phạm sai lầm .Đối với những sai
lầm nghiêm trọng dù hối hận cũng
không thể cứu vãn được tình thế nó

thường đẩy con người rơi vào trạng
thái đau khổ tột cùng nhưng dù sao
tình cảm hối hận cũng có mặt tích
cực là giúp con người ta ngăn
ngừa không tái phạm sai lầm.
Gv nêu câu hỏi:
* Em có nhận xét gì về câu nói của
nhà hiền triết Hy Lạp cổ đại: “ Tính
tự nhiên bao giờ cũng thắng tập tục,
lý trí chiến thắng dục vọng, lòng tin
chiến thắng số mệnh, lương tâm
trong sạch thắng nỗi lo sợ. Bởi lẽ
không ai trút được nỗi lo sợ một
cách thanh thản bằng người có
lương tâm
trong sạch.”

Hoạt động của thầy

Hs trình bày ý kiến cá nhân.
Mấy ai trên đời không mắc
phải sai lầm. người ta thường
nói : “ Thánh nhân có khi cũng
sai ”
.
Tất cả mọi người trong quá
trình sống với biết bao nhiêu
mối quan hệ phức tạp nhưng
không thể tránh được sai lầm từ
rất nhiều nguyên nhân, nhiều lý

do: vô ý , trình độ thấp, năng
lực kém, chưa có kinh nghiệm,
vì khí chất nóng nảy, hành vi
manh động …khi một người
phạm lỗi lầm, người ta phải đối
điện với hai toà án phán xét :
một toà án hữu hình có thể
tuyên phạt bao nhiêu năm, thời
gian chịu phạt sẽ qua đi…
nhưng toà án lương tâm không
tha thứ nó tuy vô hình nhưng
đoạ đày con người suốt cuộc
đời, làm con người luôn sống
trong mặc cảm và bất an.

.
- HS nêu nhận định về câu nói
trên
- Lớp ý kiến và điều chỉnh suy
nghĩ lệch lạc.

Hoạt động của trò

Nội dung chính


GV vấn đáp :
* Một số trường hợp cá nhân
không biết điều chỉnh hành vi của
mình ( không ăn năn cắn rứt

lương tâm) mặc dù thường xuyên
là điều ác thì chúng ta gọi kẻ đó là
gì?
* Nếu gặp trường hợp này chúng
ta ứng xử thế nào? Nêu VD?

Hs nêu ý kiến
Đây là kẻ vô lương tâm. Xã
hội sẽ bao dung tha thứ cho
người biết ăn năn sám hối thật
sự.
Nhưng nếu biết lỗi mà
không sửa lỗi thì không thể tha
thứ như câu nói của Đức
Khổng Tử : “ Biết lỗi mà không
sửa lỗi ấy mới là lầm lỗi.”

Gv nêu nhận xét ý kiến học sinh.
Gv chuyển ý
Lương tâm thanh thản là điều
mong muốn của tất cả chúng ta song
trong cuộc sống đời thường đôi khi
do cuộc sống mưu sin người ta quên
mất đi bản tính chân thật để trở
thành người có lương tâm thật sự
điều này không phải dễ dàng.
* Vậy chúng ta phải là gì để trở
thành người có lương tâm ?
GV chấn chỉnh và kết luận bài học:
Lương tâm là đặc trưng của đời

sống đạo đức của con người . Nhờ
có lương tâm những cái tốt đẹp được
duy trì và phát triển . Do đó, trong
cuộc sống không chỉ đòi hỏi cá nhân
không chỉ có lương tâm mà còn phải
biết giữ gìn lương tâm. Ai cũng là
người có lương tâm nó có thể ngủ
vùi theo cảm xúc , cám dỗ… nhưng
lương tâm sẽ thức dây nếu chúng ta
biết tác động đúng cách, điều quan
trọng nhất là con người phải điều
chỉnh lương tâm thức dậy kịp thời
nếu quá trễ thì không còn cơ hội
quay trở lại . xã hội sẽ loại bỏ người
phi nhân tính ra khỏi môi trường
tràn đầy tình người. Đây là điều hết
sức quan trọng trong cuộc sống mỗi
con người .

Vd : Đói quá lấy tiền người
khác mua đồ ăn một lần có thể
tha thứ nhưng nhiều lần cứ lặp
lại thì không thể tha vì lương
tâm chai sạn ( ai mất tiền mà
cũng hoang mang lo lắng kẻ lấy
cắp lại hững hờ vô tư ) chống
lại quan điểm ăn cắp quen tay,
giết người không gớm tay ( sai
lại tiếp tục sai ).
HS phát biểu theo SGK.

b) Làm thế nào
để trở thành
người có lương
tâm
* Đối với mọi
người:
- Thường xuyên
rèn luyện tư tưởng,
đạo đức theo quan
điểm tiến bộ, cách
mạng và tự giác
thực hiện các hành
vi để biến ý thức
đạo đức thành thói
quen đạo đức.
- Thực hiện đầy đủ
nghĩa vụ của bản
thân một cách tự
nguyện. Phấn đấu
trở thành công dân
tốt, người có ích
cho xã hội.
- Bồi dưỡng tình
cảm trong sáng,
đẹp đẽ trong mối
quan
hệ
giữa
người và người

cao thượng, bao
dung và nhân ái.
* Đối với HS:
- Tự giác thực hiện
nghĩa vụ của HS.
- Ý thức đạo đức,
tác phong, ý thức
kỉ luật.
- Biết quan tâm
giúp đỡ người
khác.
- Có lối sống lành
mạnh, tránh xa tệ
nạn xã hội.

3.Củng cố:
GV: Cho HS làm bài tập củng cố (GV ghi lên bảng phụ hoặc giấy khổ to).
1.Sắp xếp các yếu tố cột A tương ứng với cột B
A

B


1. Trẻ em đi học
2. Kinh doanh hành hóa
3. Sống tự do-hạnh phúc
4. Chăm sóc yêu thương

a. Đóng thuế
b. Trường học và thầy cô giáo

c. Cha mẹ nuôi con
d. Bảo vệ Tổ quốc

+ Phân tích rõ trạng thái lương tâm của tình huống sau và nói rõ thái độ của em như thế nào?
Tại ngã tư đường phố một cụ già chống gậy qua đường bị ngã.
* Người A: Nhìn thấy rồi đi thẳng.
* Người B: Giúp đỡ tận tình.
* Người C: Chế nhạo người B
-HS: Lên bảng trả lời.
-HS: Cả lớp trao đổi.
-GV: Nhận xét, đưa ra đáp án và cho điểm HS có ý kiến tốt.
4. Dặn dò:
- Học bài.
- Làm bài tập 1,2 SGK.
- Chuần bị tình huống thực tế cho tiết 21.

Tư liệu tham khảo :
* Tình huống SGK hoạt động nuôi con của sói mẹ và cha mẹ với con cái.
Sói mẹ nuôi con. Khi sói con đã lớn , sói mẹ xua đuổi con đi nơi khác sống tự lập. khi ấy quan hệ giữa
sói mẹ và sói con chỉ là quan hệ bình thường giữa những con sói. Ta nói hoạt động nuôi con của sói mẹ là
hoạt dộng thể hiện bản năng của loài sói.
Cha mẹ nuôi con đến tuổi trưởng thành .bên cạnh việc khuyến khích và tạo điều kiện để con biết tự lập,
cha mẹ luôn luôn yêu thương quan tâm , giúp đỡ con mình khi đến khi nhắm mắt xuôi tay. Ta nói cha mẹ
thực hiện nghĩa vụ với con cái.
* * Câu chuyện về khái niệm lương tâm
Bà A mất một con gà mái , tìm mãi không thấy nên bà có ý nghi ngờ hàng xóm bắt trộmmất , đã nói bóng
gió sự nghi ngờ của mình. Mấy tuần trôi qua , một hôm con gà mái trở về nhà và dẫn theo gần chục con gà
con . hóa ra , con gà đẻ trứng trong bụi cây đến ngày ấp nó nằm ở đó. Nay trứng gà nở , gà mẹ dẫn con về .
Nhìn đàn gà con nằm sưởi ấm trườc sân, bà A cảm thấy hối hận vì đã nghi ngờ nhà bên cạnh . bà tự nhủ : nếu
sau này mình mất gì thì cần phải bình tĩnh xem xét, khôngnên phản ứng vội vàng , làm tổn thương tình làng

nghĩa xóm!
* * * Trạng thái thanh thản lương tâm
Câu chuyện 15/11/2011 ở Bến Lức - Long An.
Một phụ nữ 29 tuổi tên Nguyễn Thị Lành , ít học , quê ở Hồng Ngự - Đồng Tháp vì cuộc sống khó khăn
hai vợ chồng lên long an bán vé số - bán thiếu bằng miệng 20 tờ cho khách quen – anh Đỗ Ngọc Tuấn 41t ở
Bến Lức- Long An. Khi vé số này trúng giải lên 6,6 tỷ người bán vé số nghèo vẫn giao đủ số cho người
trúng.
Nhiều người phỏng vấn chị : “ Nếu xét về mặt pháp lý , thì việc mua bán này chưa hoàn thành nếu chị
không chịu giao vé số cho anh tuấn thì không ai làm gì được chị, bây giờ nghĩ lại chọ có tiếc không ?”
Chị lành trả lời không cần suy nghĩ “ Hồi đó đến giờ tôi bán vé số bị ế, anh Tuấn mua ủng hộ dù không
trúng vẫn trả tiền đầy đủ. Mấy tờ vé số này ảnh chưa trả tiền, trúng hay trật cũng là của ảnh , tôi mà không trả
thì thiên hạ coi tội ra gì ? ”


* * * * Trạng thái cắn rứt lương tâm
Con xin lỗi bố !
Những năm tháng học đại học, bố luôn động viên con hãy cố gắng học hành để có một tương lai tốt
đẹp, nghe lời bố con học rất chăm và kết quả không phụ lòng mong mỏi của bố. Ngày con chuẩn bị tốt
nghiệp đại học, bố ( giám đốc một công ty danh tiếng) hứa, nếu con tốt nghiệp đại học loại giỏi bố sẽ tặng
cho con một chiếc xe hơi đời mới.Qua những tháng ngày miệt mài sách vở cuối cùng ước mơ đã trở thành
hiện thực.
Rồi ngày phát bằng cũng diễn ra, sắp đến giờ phát bằng con sốt ruột vì ai cũng có người thân bên cạnh
san sẻ niềm vui- nhưng giữa dòng người xa lạ con cảm thấy cô đơn lạc lỏng - sao đến giờ này bố không đến
nhưng lời hứa … bất chợt từ xa thoáng hiện bóng dáng một chiếc xe hơi tiến đến, một cảm giác vui sướng
dâng trào, bố đã đến thật rồi nhưng không phải trên chiếc xe hơi đời mới mà bằng chiếc xe cũ mà bố vẫn đi
làm mỗi ngày. Trên bục lãnh bằng, bố lại gần ôm hôn và chúc mừng nhưng hoàn toàn ngược với tâm tưởng
con nghĩ thay vì trao cho con chìa khoá chiếc xe hơi đời mới, bố lại tặng con một cuốn sách cũ kỹ, quá thất
vọng - cảm giác uất ức nghẹn ngào xâm chiếm tâm hồn không, kiềm được cảm xúc- con đã giật và ném cuốn
sách xuống đất, trước ánh mắt ngạc nhiên của bố và những người xung quanh…
Chạy nhanh về nhà lao vội vào phòng con khóc nức nở, đòi rời khỏi nhà kiếm một cuộc sống tự lập vì

nơi đây luôn xem thường con , mẹ đã an ủi và động viên con rất nhiều con đừng bỏ nhà ra đi vì bố mẹ chỉ
có mình con, nhưng con đã quay quắt đi bố xem thường con làm con mất mặt trước đám đông con lỡ khoe
với bạn rồi, không chỉ có mình bố mới mua xe cho con được, con cũng có thể kiếm tiền mua xe được vậy…
Ra đi theo tâm tưởng đau đớn tổn thương, ở phương trời xa lạ con đã cố gắng làm việc và cơ hội
thăng tiến xuất hiện từ trưởng phòng đến phó giám đốc công ty…Hằng năm , đến tết mẹ vẫn thường gọi điện
thoại bảo con về ăn tết với bố mẹ nhưng con đã gạt ngang con không về đâu, về làm gì nơi đó có tạo điều
kiện phát triển gì cho con, nơi đây con vẫn tự lập được mà . Nhiều năm qua đi, mẹ vẫn điện thoại đều đặn gọi
con về nhưng con không thèm để tâm vì con vẫn còn giận bố. Năm nay, khi mẹ gọi điện thoại vẫn câu trả lời
cũ, con vô tình thốt lên nhưng mẹ quát trong điện thoại lần này mày phải về vì bố mày mất rồi con à.
Mọi cảm giác hờn giận tan biến , con chợt nhận ra rằng con đã mồ côi bố ; thu xếp công việc nhanh
chóng vội trở về nhưng khi về đến nơi người ta đã đem bố đi chôn rồi.
Thắp nén nhang trên bàn thờ nước mắt con nhuề nhoà, con nhìn thấy cuốn sách năm xưa bố tặng con
nằm bên cạnh di ảnh , lật vội trang đầu con mới vỡ lẽ đây là cuốn sách Dạy con cách làm người bên trong
có một là thư bố viết cho con – con trai yêu dấu, ngày con tốt nghiệp đại học lòng bố như thiêu đốt vì có một
cuộc họp đột xuất diễn ra mà bố không thể vắng mặt , bố ngồi họp mà lòng không yên, mồ hôi chảy đầm đìa,
bố lo không kịp đến lúc con lãnh bằng, không thực hiện được lời hứa với con nhưng bố vẫn rút kịp tờ ngân
phiếu để vào giữa cuốn sách đủ tiền mua chiếc xe cho con nhưng con không thèm mở cuốn sách ra …Bố
không giận con nhưng bố muốn nói với con một điều làm người con phải biết nhẫn nại, phải thận trọng khi
đi đến quyết định vấn đề …bố luôn tha thứ và luôn mong con quay về .
Lật giữa cuốn sách thấy tờ ngân phiếu bố để dành bấy lâu cho con, con sụp lạy và thốt lên lời sám hối đã
quá muộn màng: “ Con xin lỗi bố! ” .