Đánh giá hiện trạng môi trường nông thôn tại xã Kim Đồng huyện Thạch An tỉnh Cao Bằng (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

NÔNG THANH TOÀN

tài:
N TR
T

NG NÔNG THÔN
NG, HUY N TH CH AN,

T NH CAO B NG

KHÓA LU N T T NGHI P

H

o

Chuyên ngành
Khoa
Khóa h c

IH C

: Chính quy
: Khoa h

ng
ng

: 2011 - 2015


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM

NÔNG THANH TOÀN

tài:
N TR
T

NG NÔNG THÔN
NG, HUY N TH CH AN,

T NH CAO B NG

KHÓA LU N T T NGHI P

H
o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khóa h c
Gi
ng d n

IH C

: Chính quy
: Khoa h
ng
: K43C - Khoa h
ng
: 2011 - 2015
c Thành

ng


i

L IC
Th c t p là m t quá trình giúp cho b n thân sinh viên áp d ng ki n th
h c vào th c t , t

c

n b n thân và cung c p ki n th c

th c t cho công vi c sau này.
Xu t phát t yêu c

o và th c ti

cs

ng ý c a Ban giám hi u

ih

ng và th

khoa h c
tr

c Thành, em ti n hành th c hi
ng nông thôn t

c Thành, s

t lòng bi

tài:

n

ng, huy n Th ch An, t nh Cao B

tài t t nghi
th y giáo

ng d n

cs

ng d n t n tình c a

c

c t i Ban Giám hi

th các th

c bày
ng, Ban Ch nhi m khoa cùng toàn
c bi t xin chân thành c

th y giáo

c Thành , cùng toàn th các th y cô, cán b
i h c Nông Lâm -

i h c Thái Nguyên. Em xin chân thành c

ng; b n bè và nh

ng viên khuy n khích

em trong su t quá trình h c t
Trong quá trình th c hi

ng,

tài này.

tài, m c dù có nhi u c g

i gian

c b n thân còn h n ch nên không th tránh kh i nh ng thi u sót. Kính
mong nh

c nh ng ý ki

a quý th y cô và các b

c hoàn thi

Em xin trân tr ng c
Thái Nguyên
Sinh Viên

Nông Thanh Toàn

tài c a


ii

DANH M C CÁC B NG
.................... 13
2010................................................................................................................. 20
................................. 34
................................................. 34
........................ 36
................................................. 36
................................................................................. 37

................................... 38
sinh............................................................................... 39
.............................................. 40

Error! Bookmar
......................................... 42
................... 43
............................................. 44
....................... 45


iii

DANH M C CÁC C M T

BTNMT
BVMT

VI T T T

:B

ng

:B ov

ng

BXD

: B Xây d ng

BYT

:B Yt

KCN

: Khu công nghi p

TTCN

: Ti u th công nghi p

KHCN

: Khoa h c công ngh

KT-XH

: Kinh t - xã h i

QCVN

: Quy chu n Vi t Nam

TCVN

: Tiêu chu n Vi t Nam

TNMT

:

UBND

: y ban nhân dân

CSXX

:

ng

s n xu t


iv

M CL C

Ph n 1:

TV

..............................................................................................1

1.
1.3. Yêu c u c
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ...........................................................................4

2.1.1.M t s khái ni

n.............................................................................4

pháp lí ..............................................................................................7

2.2.1. M t s

m v hi n tr ng và xu th di n bi

2.2.2. Các v

ng nông thôn

ng trên th gi i ..8

Vi t Nam ........................................12

2.3.1. Hi n tr

t .......................................................................20

2.3.2. Hi n tr

c ....................................................................22

2.3.3. Hi n tr

ng không khí ............................................................24

Ph n 3: N

U ...............................27

i u ki n t nhiên, kinh t xã h i t
3.2.2
3.2.3

n tr

ng.....27

ng nông thôn t i

xu t các gi i pháp b o v và qu

ng..................27
ng t

.......27

3.3
3.3

th a ...............................................................................27
p s li u th c p......................................................27
p s li

p .......................................................28

..........................................................................28


v

ng h p s lý s li u ........................................................28
3.3.6. T ng h p vi t báo cáo..............................................................................28
PH N 4: K T QU VÀ TH O LU N ................................................................29

u ki n t nhiên....................................................................................29
4.1.2

u ki n kinh t xã h i ...........................................................................31

4.1.3. Th c tr ng phát tri

......................................................33

n tr

tc

ng. ..........................34

n tr

cc

n tr

ng rác th i r n t

ng................37

n tr

ng không khí t

ng..................39

n tr ng v
hi n tr

Ph n 5: K T LU

ng t
ng t

ng. .......................35

ng. .....................39
ng. ..................46

NGH .......................................................................48

u ki n t nhiên, kinh t -xã h i ...........Error! Bookmark not defined.
5.1.2. Th c tr

ng c a xã. ................Error! Bookmark not defined.

5.1.3. Th c tr ng công tác qu
5.1.4. Gi i pháp qu

ng. Error! Bookmark not defined.
ng..................Error! Bookmark not defined.

TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................51


1

Ph n 1
TV
1.1. Tính c p thi t c

tài

Nhìn chung nông thôn Vi t Nam có c
d ng, giàu giá tr

v

Vi

ng. Tuy nhiên, hi n t i nông thôn

ng sâu s c c a quá trình công nghi p hóa và hi

i hoá.

Nhi

a con
ng s ng c a h . Dân s

các khu v

c bi t là

, các thành ph l n. S

c ph c v cho sinh ho t, s n xu

c s d ng
ng rác th i, khói b i và ti ng n ngày càng

ng t

g tr thành m t v

quan tâm. B i vì ch

ng suy gi

nhanh chóng.
u
s

ng sâu s c c a s bùng n dân s , c

phát tri

th hóa, c a quá trình

ng t i m t xã h i công nghi
n ra h ng ngày, hàng gi

n ra

c ta. Nhi

it ng cn

ng

p s ng, n p

ng s ng c a h theo c chi u t t
và chi u x u.
m khác nhau v
vùng nông thôn Vi

u ki n t nhiên và kinh t xã h i, cho nên các
c thù riêng và ch

ng có s bi n

i khác nhau.
ng, huy n Th ch An, t nh Cao B ng không n m ngoài

quy lu

nb

sinh ho t và s n xu t còn nghèo nàn, l c h u, vi
nghi p, m r ng di
ng s n xu

i. Do t p quán

i trong thâm canh nông

d ng thu c b o v th c v t, các ho t
l , các ho

ng sinh ho t hang
ng vùng nông thôn


2

m

trong lành v n có và làm d n b ô nhi m. Tình tr ng v sinh môi
ng kém là nguyên nhân ch y u gây ra nh ng h u qu v s c kho
is

iv i

i.

Nh m góp ph n c i thi

i s ng, nâng cao nh n th

i dân nông thôn thì vi
ki n v

ng phù h p v

ng v b o v

xu t các gi i pháp c i thi

u ki n kinh t

xã h i c

u r t c n thi t ph c v cho vi c phát tri n kinh t
Xu t phát t v

is

i dân là

ng b n v ng.

c s nh t trí c a Ban giám hi

ban ch nhi

ng

ng,

i h c Nông Lâm Thái Nguyên,

ng d n tr c ti p c a th

th c hi

u

c Thành ,

n tr

ng nông t i

ng,

huy n Th ch An, t nh Cao B ng
1.2. M c tiêu c

tài

- ánh giá ch
-

a bàn xã

xu t m t s gi i pháp nh m c i thi

1.3. Yêu c u c

ng.
ng khu v

ng.

tài

- Thu th

c các thông tin, tài li u v

u ki n t nhiên, kinh t xã h i t i

ng.
- S li u thu th p ph i chính xác, khách quan, trung th c
- Ti

u tra theo b câu h i, b câu h i ph i d hi

các

thông tin c n thi t cho vi
- Các ki n ngh

i phù h p v

thi cao.
tài
-

c t p và nghiên c u khoa h c:

+ Nâng cao ki n th

ng kinh nghi m th c t ph c v

cho công tác sau này.
+V nd
-

c các ki n th
c ti n:

c t p và nghiên c u.


3

+ K t qu c
vi c b o v

tài s góp ph n nâng cao s quan tâm c

i dân v

ng.

ng công tác tuyên truy n giáo

d c nh n th c c

i dân v

nh hi n tr

ng.
ng nông thôn t

ng, huy n Th ch

An, t nh Cao B ng.
i pháp b o v

ng cho khu v c nông thôn t i xã Kim

ng nói riêng và các vùng nông thôn thu c t nh Cao B ng nói chung.


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
lý lu n
2.1.1.M t s khái ni

n

ng là gì?
Theo Lu t b o v

ng c a Vi

ng bao

g m các y u t t nhiên và y u t v t ch t nhân t o có quan h m t thi t v
ng t

i, có

i s ng, s n xu t, s t n t i, phát tri n c

* Ch

ng

-

ng là không gian s ng c

-

i và các loài sinh v t.

p ngu n tài nguyên c n thi

xu t c

i s ng và s n

i.
-

ng ph th i do con

s ng và ho

i t o ra trong ho

ng

ng s n xu t.

- Ch

m nh

sinh v

ng có h i c a thiên nhiên t

i và

t
- Ch

và cung c

* Ô nhi

ng là gì?

Theo lu t b o v m

ng Vi t Nam thì ô nhi

- Ô nhi
v i kh

i

c hi u là s có m t c a các ch t ho

ng l

ng

ng khó ch p nh n (T

n

OXFORD
- Ô nhi

ng không khí

Ô nhi

ng không khí là hi

i thành ph n và tính ch
th c v

ng v t, gây h

quanh.Khí quy n có kh
trình.Nh ng ho
b tl

ng c

ng làm cho không khí s ch thay

i b t k hình th

it i

n s c kh
làm s

ng xung
duy trì s cân b ng gi a các quá

t quá kh
c xem là ô nhi

làm s ch,có s
ng không khí.

i


5

- Ô nhi

c

Ô nhi

c là s

sinh h c c
tr

i theo chi u x

t v t lý - hóa h c -

c, v i s xu t hi n các ch t l

ch iv

th l ng, r n làm cho ngu

i và sinh v t.Làm gi

ng sinh v

ng -

c
c.

i h c Nông Lâm -

Thái Nguyên)
- Ô nhi

t

Ô nhi

t là s bi

i thành ph n, tính ch t c

quán ph n v sinh c a các ho

t gây ra b i nh ng t p

ng s n xu t nông nghi p và nh

canh tác khác nhau và do th i b không h p lý các ch t c
Ngoài ra ô nhi
xu

t còn do s l

c

c và l

t.

ng c a các ch t gây ô nhi m không khí l ng

t.
- Ô nhi m ti ng n
Ti ng n là âm thanh không mong mu

c phát ra không

. Ti ng n là t ng h p c a nhi u thành ph
t ng h p trong s cân b ng bi

ng. M i thành ph n có vai trò riêng trong vi c

gây n. Nó khác nhau v i nh
th

c

i khác nhau,

nh ng ch khác nhau và trong

m không gi ng nhau.
Ô nhi m ti ng

t âm thanh không mong mu n bao hàm s b t l i

làm

ng s ng c

công trình xây d
ng -

ng v t nuôi

i bao g

trong nhà. (Theo giáo trình ô nhi m môi

i h c Nông Lâm - Thái Nguyên).

*S

ng

Là s suy gi m kh

ng các ch

ng: M

trú an toàn, c n k t tài nguyên, x th i quá m c, ô nhi m.
ng r

ng không có l i cho
ph c h i, do mô hình phát tri n ch nh
s

ng

ng: S bi

ng c a t

i, s khai thác tài nguyên quá kh
ng kinh t , s


6

Qu
ho

ng và phòng ch ng ô nhi

ng trong qu n lý xã h

ng là m t

u ch nh các ho

d a trên s ti p c n có h th

ng c

u ph

i
i v i các v n

i, xu t phát t
ng

t i

phát

tri n

Qu

b n

v ng

và

s

d ng

ng,
h

c th c hi n b ng t ng h p các bi n pháp: Lu t pháp, chính

sách, kinh t , công ngh , xã h

n pháp này có th

xen, ph i h p, tích h p v i nhau tu
qu

c th c hi n

huy

u ki n c th c a v

t ra. Vi c

m i quy mô: toàn c u, khu v c, qu c gia, t nh,

s n xu t, h
* Tiêu chu

ng:

Theo kho

u 3 Lu t B o V

ng Vi

n

ng là gi i h n cho phép các thông s v ch
v

ng xung quanh,

ng c a ch t gây ô nhi m trong ch t th

quy

c có th m

qu n lý và b o v
Các khái ni m ch t th i r n:
Ch t th i r n là toàn b các lo i t p ch

ho

i lo i b trong các

ng kinh t - xã h i c a mình (bao g m các ho

s ng và s duy trì t n t i c a c

ng s n xu t, các ho

ng

ng).

- Ch t th i r n sinh ho t: Ch t th i r n phát sinh trong sinh ho t cá nhân,h
ng.
- Thu gom ch t th i r n: Là ho
t m th i ch t th i r n t i nhi

ng t p h p, phân lo

m thu gom t i th

m ho

c có th m quy n ch p thu n.
nh

nh

ch t th i r n: Là vi c gi ch t th i r n trong m t kho ng th i gian
m quy n ch p thu

c khi v n chuy

x lý.
- V n chuy n ch t th i r n: Là quá trình chuyên tr ch t th i r n t
trung chuy
l p cu i cùng.

lý, tái ch tái s d ng ho c bãi chôn

7

- X lý ch t th i r n: Là quá trình s d ng các gi i pháp công ngh , k thu t
làm gi m, lo i b tiêu h y các thành ph n có h i ho c không có ích trong ch t th i
r n, thu h i tái ch tái s d ng l i các thành ph n có ích.
- Chôn l p ch t th i r n h p v sinh: Là ho

ng chôn l p phù h p v i các

yêu c u c a tiêu chu n k thu t v bãi chôn l p ch t th i r n h p v sinh.
pháp lí
-

lu t b o v

ch ng

c qu c h

c c ng hòa xã h i

t Nam khoá 11 k h p th 8 thông qua ngày 29/11/2005 và có hi u l c

thi hành t ngày 1/7/2006.
-

vào ngh

nh chi ti

nh s

-CP ngày 9/8/2006 c a Chính Ph quy

ng d n thi hành m t s

- Ngh
- Quy

n

u lu t b o v

- CP ngày 09/04/2007 v qu n lí ch t th i r n.
nh s

-BYT ngày 11/3/2005 c a B

vi c ban hành Tiêu chu n ngành: Tiêu chu n v
D

ng.

quy

nh s

ng B Y t v

i v i các lo i nhà tiêu.

- BXD ngày 07/08/2001 c a B Xây

nh m c d toán chuyên nghành v

ng - công tác thu gom v n

chuy n, x lí rác.
- Quy

nh s

-BTNMT ngày 18/12/2006 c a B Tài nguyên

ng v vi c áp d ng TCVN v
D

quy

ng.

nh s

- BXD ngày 07/08/2001 c a B Xây

nh m c d toán chuyên nghành v

ng - công tác thu gom v n

chuy n, x lí rác.

s d ng

nh s 367-

vi c s d ng các lo i thu c b o v th c v t

Vi t Nam do C c B o v th c v t ban hành.

- Ch th s 36/2008/CT - BNN ngày 20/02/2008 c a B Nông nghi p và
Phát tri n Nông thôn v vi

ng các ho

ng b o v

ng trong

Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn.
vào h th
-

vào QCVN 01:2009/ BYT quy chu n k thu t qu c gia v ch t
ng.


8

s ch

vào QCVN 06:2009/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v m t

c h i trong không khí xung quanh.

-

vào TCVN 5502 - 2003 c

c sinh ho t - yêu c u ch

ng.

-

vào QCVN 09:2008/BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v ch t
c ng m.

-

vào QCVN 14:2008/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v

c

th i sinh ho t.
-

vào QCVN 15:2008/ BTNMT quy chu n k thu t qu c gia v

ng hóa ch t b o v hóa ch t th c v
- Ngh

t.

nh s 03/2010/ LQ/HQND và quy

nh s

-UBND

ngày 20/08/2010 c a y ban nhân dân t nh v phía phân c p nhi m v b o v môi
a bàn t nh.
-

01/2012/TT-

ki m tra , xác nh n vi c th c hi
án b o v
Ngh

nh v l p th
án b o v

nh phê duy t và

ng chi ti t, l

n
nh 35/NQ-

v

c

b ov

m v hi n tr ng và xu th di n bi

ng trên th gi i

ng do chính ph ban hành.
th c ti n
2.2.1. M t s
Ô nhi

ng không ch là v

ng i hi n nay, nó không ch riêng

b c xúc mà còn là v

Vi t Nam, mà c trên Th gi i. H

Th gi i ph i ch u nhi u thi t h i v

i và c a do ô nhi

ng gây ra.

Nguyên nhân ch y u do nh n th c c

b ov

ng. Cùng v
ng s
ô nhi

d
th

ng tr m tr

ph i ti p nh

n nhi u ch t th i sinh ho t th i
t trong nh ng nguyên nhân gây

c bi t h

ng s ng c a chúng ta

n rác, ch t th i, khí th i t các ngôi nhà hay nh ng

công ty, xí nghi p, khu ch xu
- xã h i, mà ngày nay nó còn là v

m

ng không ch là v

kinh t

mang tính chính tr c a nhi u qu c gia trên

9

Th gi i. Ô nhi

ng không ch x y ra

m

thành th , mà c

nông thôn.

ng nguyên nhân khác nha
u do s ch quan, thi u ý th c c a m

i. N

i
thành th ô nhi m môi

ng xu t phát t các ch t th i c a các khu công nghi p, khu ch xu t, thì
thôn l i xu t phát t ý th c c
b

, v t rác

n l n ô nhi

x lý ch t th i h p lý. Còn

th ng

nông thôn nguyên nhân gây ô nhi

ng ph n

c x lý, hay x

thích h p. Ngoài ra, ô nhi

ng còn ch u nhi u

ch t, thu c tr sâu t vi c phun, x t c

ng b i nh ng hóa

i nông dân.

Theo Lê Th c Cán (1995). Trong nh
ng

ng v t

ng t i các thành th

l n do các ch t th i c

nông

u th p k 90 c a th k XX,

trên th gi i hi u theo ng

ng bao g m c nhân t v

ch

m sau:
-

t

ng dân s nhanh: Dân s th gi

i 5,769 t

i 8,5 t trong 3 th p k t

tri

i và s ti p

các
s ch m l i và lêm t i 10 t

Nh ng v

v

ng dân s

th c; nhà và các nhu c u v sinh, s c kho , d ch v ; ch
- Suy gi

t: H u qu

dân s và suy gi
-

ng.

ng g n li n tr c ti p v

t.

hoá m nh m : Dân s

it

gi i và 3-5% cho khu v c Châu Á n 2020, t
th và t

là 3%
D

n trong khu v c 50% dân s s ng
c phát tri n t l này là 75%.

-

: Xu th
v i dân s trên 4 tri

S
rác th

càng tr nên ph c t p.

n s hình thành

i.
t it tc

và ph c t p v ch
v n t i, v

hoá này s d

u gây nên nh

ng s ng: Ô nhi m do công nghi p, giao thông
n, nh ng v

ng l i


10

-M

i dân s

vi

và nông thôn: S m
t cách vô t ch c t

b

i này di n ra qua
. V i xu th này s phân

và nông thôn ngày càng m t cân b

th ng v ch

ng, nông thôn do thi u l

ng tr , kho ,

công tác ph c h i suy thoái vì v y s g p nhi
-

ng kinh t và phân ph i thu nh

u: Có th nói r ng

trong th p k cu i cùng c a th k XX, t t c các qu c gia t các qu

n i chi

u có nh ng c g

tb

nh ng thành t u to l n. Tuy nhiên, s

phát tri n kinh t

c

u v kinh t , thu nh p và m c

s ng v t ch t gi a các qu

phân b không

o nên m t áp l c m nh m

i v i tài nguyên thiên nhiên.

- Nhu c u v
- S n xu

c vào th i kì suy gi m

-

d ng phân bón hoá h c và thu c tr sâu: Nhìn chung trên toàn

th gi i, l

ng phân bón hoá h c và thu c tr sâu, di t c s d ng vào nông nghi p

pt

im ts

-

p s nhân.

c hoá

- M t r ng
- Suy gi m s
-

ng thu s n

ng s n xu t và tiêu th d u khí

- G c i ti p t c b c n ki t nhanh chóng
- Ch

ng khí quy n ti p t c b suy thoái

- Rác th i r

n Blacksmith, m t t ch c nghiên c u môi

ng qu c t có tr s t i New York (M ), công b danh sách 10 thành ph thu c
c coi là ô nhi m nh t th gi
T i các thành ph
i và gi m tu i th . Tr em b l loét do
ng.

nhi m trùng, ung
ng c a các ch t gây ô nhi m


11

10 thành ph này g m:
1. Thành ph Dzerzhinsk

Nga, t ng là khu v c s n xu

cl n

trong th i k Chi n tranh L nh
2. Thành ph Lâm Ph n, Trung tâm công nghi
3. Thành ph Kabwe

a Trung Qu c.

Zambia, khu v c khai thác m và luy n kim lo i,

chì.

4. Thành ph Haina

C

và n u ch y pin,
r t cao

5. Thành ph Ranipet
th i t

ib

ng b i ch t

ng thu c da.
6. Thành ph Chernobyl

phóng x

Ukraine, m t khu v c n i ti ng b i th m ho

c.

7. Thành ph Mayluu-Suu
8. Thành ph La Oroya
9. Thành ph Norilsk

Kyrgyzstan.

Peru

Nga.

10. Thành ph Rudnaya

Nga.

Theo báo cáo c a Vi n này, các khu v c ô nhi m nh t th gi i là nh ng khu
v c h o lánh cách xa th

ch c

thành ph b ô nhi

c. Nh

ng, ph n l

c có các
n, thi u các

bi n pháp ki m soát ô nhi m, c ng thêm s thi u hi u bi t c a chính quy
b tl cc

a

i dân trong vi c gi i quy t các tình tr ng ô nhi m.
ô nhi m c a các khu v c này xu t phát t chì

c ki m soát, m than ho c các nhà máy s n xu
c l c s ch.

Ô nhi

ng

nh ng thành ph này gây

ng nghiêm tr ng t i

s c kho
Nh

ng n ng n nh t c a ô nhi

i sinh s ng có tu i th th p nh t, tr
90% và ch m phát tri n trí tu .

khuy t t t, t l hen tr em trên


12

Nghiên c

a Liên hi p qu c ti n hành cho th y kho ng 20%

ng h p ch t s m trên toàn th gi i là do các nhân t ô nhi
T

c tính 5,5 tri

phóng x ti p t c th m vào m
n

ng gây nên.

iv nb

b i v t li u

c ng

m ho

n h t nhân.
i dân

Lâm Ph n, trung tâm t

c a Trung Qu

ng b viêm ph qu n, viêm ph

i do ch

ng

không khí kém.
Kho

i

Dzherzhinsk (thu c Nga), m t khu v c s n xu

khí hoá h c trong th i k Chi n tranh L nh, tu i th ch b ng m t n a so v i dân c a
c giàu nh t. Tu i th c

Dzherzhinsk là 47 và c a ph n là 42.

Trên th c t , Vi

c ph c tình

tr ng gây ô nhi
nhi

ng

c h t là l

5 trong s 10 thành ph

t các nhà máy l

c,

c bi t là tr em, tích c c tham gia các ho

ng b ô

ng th i ti n hành giáo d c m i

ng b o v

ng, th c

hi n các bi n pháp kh c ph c có hi u qu tình tr ng ô nhi

u

ki n có th .
Theo c nh báo c a Vi n Blacksmith, ngoài 10 thành ph trên b coi là ô
nhi m nh t th gi i, còn có 25 thành ph khác trên toàn c u c n s m tri n khai
nhanh các ho

ng b o v

2.2.2. Các v

ng.
ng nông thôn

K t qu

Vi t Nam

u tra toàn qu c v v

t và UNICEF th c hi

ng (VSMT) nông thôn do b y

c công b ngày 26/03/2008 cho th y VSMT và v sinh

cá nhân còn quá kém ch có 18% t ng s h

ng h c, 36,6 tr m

y t xã 21% UBND xã và 2,6% khu ch tuy n xã có nhà v sinh theo tiêu chu n c a
B y t (Quy

-BYT); T l

c s d ng

c s ch còn r t th p 7,8% khu ch
tr m y t

ng h c có ti p c n s d

Ngoài ra, ki n th c c
c

c máy;

i dân v v sinh cá nhân và VSMT còn r t h n ch , thái

i dân còn r t b ng quang v v

này.

13

c ta là m
nghi p, 74% dân s
h

ng

c nông

khu v c nông thôn và mi n núi v i kho ng 20% s

m

ng nông nghi p cùng v i

nh ng ho

ng d ch v , sinh ho

tính ch

n nhau và

t hi n nhi u v

nhi

Nh ng v

ng có

u ch

nên b c xúc.

ng m nh m

nghi p và nông thôn. Nó h n ch

n h sinh thái nông

n xu t c a các thành ph

ng,

gi

t cây tr ng và v t nuôi, c n tr s phát tri n b n v ng. Càng ngày,

nh ng v

ô nhi

ho

ng càng tr nên ph bi n r ng rãi, len l i trong m i

ng s n xu t và sinh ho

tr ng nh t, hi n tr

ng x

qu là lâu dài, không nh
V

i dân nông thôn. Và quan

n s c kho c

ng nông thôn và h u

i v i th h hi n t i mà c th h mai sau.

cs

ng s ng c
tr

ng nh t c

ng: V

i dân

ph i k

n v hi

các vùng nông thôn Vi

ng môi

tàn phá nghiêm

c s ch và VSMT nông thôn.
B ng 2.1. T l

cc

STT

Vùng

c s ch
T l

các vùng

i dân nông thôn

cc

c s ch

1

Vùng núi phía B c

15

2

Vùng trung du mi n núi B c B và Tây Nguyên

18

3

B c Trung B Và Duyên H i Mi n Trung

35 - 36

4

các vùng

21

5

ng Sông H ng

33

6

ng Sông C u Long

39

(Ngu

nông thôn,

i

H c Khoa H c T Nhiên, Hà N i)
Qua b ng trên, chúng ta có th th y rõ tình tr ng ô nhi
ng tr c ti

n s c kho , là nguyên nhân gây các b

c
y, t ,


14

ng, thi u s t, thi u máu,
kém phát tri n, gây t vong nh t là tr

ng h p tiêu ch y là do thi u

c s ch, VSMT kém. Có th th y, nguyên nhân gây tình tr ng ô nhi m môi
ng và ngu

c

n sau:

u tiên ph i k

n tình tr ng s d ng hoá ch t trong nông nghi

phân hoá h c, thu c b o v th c v t m t cách tràn lan và không có ki m soát.
+ Còn t n t i t p t c s d ng phân B c, phân chu
ng b ng Sông C

c coi là th

nhi

c

và

ng

s c

kho

i.

Nguyên nhân tình tr ng trên là do vi c qu n lý thu c BVTV còn nhi u b t c p và
g p nhi

hai là vi c s d ng còn tu ti n, không tuân th các yêu

c u k thu

m b o th i gian cách li c a t ng lo i thu c.

Th ba là do m

ng l n thu c BVTV t

ng t

d ng còn n m d i rác t i các t nh thành trên c

c.

Nguyên nhân th hai gây ô nhi

ng

t các làng ngh và sinh ho t c

nông thôn là do ch t th i r n

i dân. Hi n nay c

ngh , phân b trên 58 t
trung ch y u

t niên h n s

t

các t

c có kho ng 1450 làng
ng b ng Sông H ng t p

c Hà N i), Thái Bình, B c Nin
có quy mô nh

s n xu t th p, thi t b

ngh s n xu t l c h u chi m ph n l
v

y sinh nhi u
ng x

s c kho c

i dân làng ngh .

Ô nhi m không khí: M

c chúng ta n n công nghi

tri

c bi t

s ng

ng m c các b
Ô nhi m môi t

Bên c

c, không khí,

các nhà máy hóa ch
ng hô h p, da và m t.

t: ch y u t p trung t i các làng ngh tái ch kim lo i.
i các huy n, các ch

và bi n pháp x lý. Ch y u t
n ng cho công tác b o v môi tr

n lý

phân hu t nhiên và gây nh ng gánh
ng.


15

M t nguyên nhân n a d
t ch

n s xu ng c p c

ng nông thôn là do

c VSMT nông thôn còn phân tán. s ph i h p các B ngành
ng s

ph n kinh t

cùng v

a các thành

i s d ng xây d ng công trình v sinh mà v n áp d ng

cách ti p c n d a vào cung c p là chính. V pháp ch v n còn thi
ng d n c th

có th qu n lý t

nh và

cv

Hi n tr ng v VSMT nông thôn v n còn nhi u v
c a chúng ngày m

ng.
b c xúc. Ch
c k c ng

ng
im t

t hàng ch

i trong ho t

ng nông nghi p, công nghi p ch bi n các s n ph m nông nghi
do nh ng ch t th i sinh ho t các khu v c phân b
Thu c b o v th c v t (BVTV) g m: Thu c tr sâu; thu c tr n m; thu c tr
chu t; thu c tr b nh; thu c tr c . Các lo
sinh v t; T

m là r
t-

c không phân bi

iv im i

c gây ra ô nhi m; Tác d ng gây

t t t c nh ng sinh v t có h i và có l i trong
c.

Hi
nh p kh

n xu

c nguyên li u thu c BVTV mà ph i

gia công ho c nh p kh u thu c thành ph m bao gói l
t
c bi t

sang chai

c.
rau xanh, sâu b nh có th làm t n th t trung bình t 10 - 40% s n
c BVTV s mang l i l i nhu n trên 5 l n. Chính vì v y,

ng thu c BVTV s d
nhi

c. T

ng quá m

u này d

c và nông s n, thu c BVTV s xâm nh p
i và tích t lâu dài gây các b

truy n. Tr em nh y c m v i thu

di
i l n g p 10 l

thu c BVTV làm cho tr thi

minh, ch m bi

nô

c bi t

ng, gi m ch s thông

c, bi t vi t.
c th c ph m do các hoá ch
c BVTV v n di n ra ph c t p và có chi

c,


16

riêng

nông thôn mà còn c

các thành ph l n có s d ng nông s n có ngu n g c

t nông thôn.
Nguyên nhân tình tr ng trên là do vi c qu n lý thu c BVTV còn nhi u b t
c p và g p nhi

ng 10% kh

ng ti u ng ch. S này r

và v

ng thu

c nh p l u

ng v ch ng lo i, ch

mb o

ng. Th hai là vi c s d ng còn tu ti n, không tuân

th các yêu c u k thu t theo nhãn mác, k
lo i thu c. Th ba là do m

m b o th i gian cách ly c a t ng

ng l n thu c BVTV t

ng t i các kho thu

h t niên h n s d ng còn n m r i rác t i các t nh thành trên c
tâm Công ngh x

ng, B

300 t n thu c BVTV t

c. Theo Trung

nh Hoá h c (2004), trong kho

ng có nhi u ch t n m trong s 12 ch t ô nhi m h

khó phân hu . Và cu i cùng là vi c b o qu n thu c BVTV còn r t tu ti n, không
o qu n riêng, nhi u h

thu c BVTV trong nhà, trong b p và trong

chu ng nuôi gia súc.
Ông Nguy n Ng c Sinh, Ch t ch H i B o v Thiên nhiên &
Vi t Nam, cho bi t n u vào cu i nh

ng

có kho ng 0,48% di n tích

t canh tác s d ng thu c b o v th c v t thì hi n nay là 100% v i trên 1.000
ch ng lo i thu

u lo i thu

H

c tính cao.

c ta s d ng trung bình 15.000 - 25.000 t n thu c b o v th c

v t. Bình quân 1ha gieo tr ng s d

n 0,4 - 0,5 kg thu c b o v th c v t. S

d ng không h p lý, không tuân th

nh nghiêm ng t v quy

trình s d ng nên thu c b o v th c v t gây nhi u tác h
thu
th c v

i tiêu dùng nông s n và th c ph m có ch
ng th i

n

ng thu c b o v

ng s ng.

Báo cáo t ng h p c a T ng c
m

i s d ng

ng, B Tài nguyên &

ng,

ng nông nghi p phát sinh kho ng 9.000 t n ch t th i nông nghi p

nguy h i, ch y u là thu c b o v th c v
b c ms d

c Th ng, 2009).

i thu

c


17

Ngoài ra, c

c còn kho ng 50 t n thu c b o v th c v t t

i hàng

ch c kho bãi; 37.000 t n hóa ch t dùng trong nông nghi p b t
gi ch x

i gánh ch u nh ng b t l i t ho t

ng s n xu t nông nghi p
* Ch t th i r n t các làng ngh và sinh ho t c
Nguyên nhân th hai gây ra ô nhi
r n t các làng ngh và sinh ho t c
làng ngh , phân b

ng

i dân.
nông thôn là do ch t th i

i dân. Hi n c

58 t

c có kho ng 1.450

t là khu v

ng b ng sông

H ng, v n là cái nôi c a làng ngh truy n th ng, v i t ng s 472 làng ngh các lo i,
t p trung ch y u

các t

làng ngh có quy mô nh

s n xu t th p, thi t b

chi m ph n l

l ch u

y sinh nhi u v
ng x u t i ch

ng

c, không khí và s c kho

c a dân làng ngh . K t qu phân tích ch
nhu m t i Thái Bình cho th

c th i m t s làng ngh d t

các ch

c bi

t tiêu chu n cho

t tiêu chu n t 2 - 5 l n. (Lê V

.
Ph n l n các h

s n xu t

làng ngh s d ng ngay di n tích

s n xu t. Khi quy mô s n xu

thi t b , s d ng nguyên

v t li u, hóa ch t nhi

i vi

ô nhi m môi

c Th ng, 2009)
100% làng ngh
lý, hóa h c, sinh h
h

t hi
c tính chung c

t

c th i, rác th i làng ngh là giàu ch t

phân hu sinh h c.
c th

k khâu x lý nào, t
t gây ô nhi
nhi

các d ng ô nhi

c th

c x th ng ra c ng rãnh, không qua b t

ng th i gian dài, gây ô nhi m không khí và ng m xu ng

t, suy gi m ch

c ng

c ng m

ô nhi m n ng v m t sinh h c và hóa h c. M t s ít làng xây d ng
c h th ng c ng rãnh t

gây ng p úng m

t tác d ng do b l p b i ch t th i r n,
c Th ng, 2009)


18

Ô nhi m ngu

n s c kho

thôn. Nhi

t hi n Ngh

i dân nông
, H i Phòng; g n

t hi n d ch b nh, các lo i b nh l
Có th l y ví d t

Nam), t l m c b

ng.
c sông b ô nhi m

xã Hoàng Tây (t nh Hà

ng ru

i 5 tu i

b m c b nh tiêu ch y; 86% tr em b m c b
Các xã Hòa H u, B

c b nh giun tóc...
u cho th y 94,4% gi ng khoan có hàm

ng asen (th ch tín).
- Hi n nay, v

ng t i vùng nông thôn là tình tr ng ch t th i

sinh ho t. Cu c s ng c
ng

c c i thi n, nhu c u x
c v sinh công c ng c a b ph

t

h t ng y u kém, d ch v

nhi

cs

n nên kh

lý ô

ng h n ch .
PGS.TS. Nguy

ng Vi n Nghiên c u Phát tri n b n

v ng vùng B c B , cho bi t, hi n nay b c xúc nh t là rác th i nông thôn vì thành th
m b o b ng s

tr c

ng, còn khu v

c thông qua các d ch v môi

cl

và quá s c ch u t

ng nông thôn m t cân b ng

c th i, rác th

kh

c Th ng, 2009)
* Ch nông thôn
Bên c

ng 3.600 ch nông thôn, trung bình m

th i ra 0,4 - 0,5 kg ch t th i. Vi c thu gom rác còn r
nên m

c kho ng 30% chuyên ch v nh

t i các huy n, các ch
y u là t

i m i ngày
ng các xe c i ti n

p trung rác. Bãi rác
n lý và bi n pháp x lý. Ch

phân hu t nhiên và gây nên nh ng gánh n ng cho công tác b o

v
h u h t các c m ch xã, ch l
th

c x lý v n ch

iv

ng thu gom rác

t và t chôn l p. Tuy nhiên,

các ch xã