BÀI GIẢNG KIỂM TOÁN CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN

CHƯƠNG 1 :
Tổng quan về kiểm toán
& Kiểm toán độc lập

1
BDO Vietnam

 Mục đích : Giới thiệu khái niệm
về kiểm toán & một số vấn đề cơ
bản về kiểm toán độc lập.
•  Nội dung :
• Đònh nghóa kiểm toán.
• Phân loại kiểm toán.
• Lòch sử hình thành & phát triển.
• Lợi ích kinh tế của kiểm toán độc lập trong
kiểm toán BCTC.
• KTV, tổ chức kiểm toán & hiệp hội nghề
nghiệp.
• Quy trình kiểm toán BCTC của kiểm toán
độc lập.
BDO Vietnam

KIỂM TOÁN ?
• “Kiểm toán là việc thu thập và đánh
giá các bằng chứng về một thông tin
nhằm xác đònh và báo cáo về sự phù
hợp của thông tin này với các tiêu
chuẩn được thiết lập. Việc kiểm toán
cần được thực hiện bởi các kiểm toán
viên đủ năng lực và độc lập”
BDO Vietnam

1


KIỂM TOÁN ?
Những thông tin
được kiểm tra

KTV đủ
năng lực
và độc
lập

Thu thập và
đánh giá bằng
chứng

Sự phù hợp

Báo cáo

Các tiêu chuẩn
được thiết lập

BDO Vietnam

AUDIT PROCESS

BDO Vietnam

PHÂN LOẠI
• I/. Căn cứ theo mục đích :
•
- Kiểm toán hoạt động (Operational Audit)
•
- Kiểm toán tuân thủ ( Compliance Audit)
•
- Kiểm toán Báo cáo tài chính (Audit of
financial statement)

BDO Vietnam

2


PHÂN LOẠI ( tt)
II/. Căn cứ theo chủ thể :
- Kiểm toán nội bộ (Internal Audit)
- Kiểm toán của nhà nước(Government Audit)
- Kiểm toán độc lập (Independent Audit)

BDO Vietnam

Kiểm toán hoạt động
• Là quá trình kiểm tra một hoạt động và
đánh giá hoạt động đó về tính hữu hiệu
(Effectiveness) và tính hiệu quả (Efficiency)
và đề ra biện pháp để cải tiến.

BDO Vietnam

Kiểm toán hoạt động (tt)
• Đối tượng của kiểm tốn hoạt động rất đa
dạng, từ việc đánh giá một phương án kinh
doanh, một dự án, một quy trình cơng nghệ,
một cơng trình XDCB, một loại tài sản, thiết bị
mới đưa vào hoạt động hay việc ln chuyển
chứng từ trong một đơn vị… Vì thế, khó có thể
đưa ra các chuẩn mực cho loại kiểm tốn này.

BDO Vietnam

3


Kiểm toán tuân thủ
• Là việc kiểm tra nhằm đánh giá mức độ
chấp hành một quy đònh nào đó.
• Chuẩn mực đánh giá là những văn bản
có liên quan.

BDO Vietnam

Kiểm toán Báo cáo tài chính.
Là việc kiểm tra và trình bày ý kiến nhận xét về
các BCTC của đơn vò được kiểm toán.
Chuẩn mực đánh giá là những chuẩn mực hay
chế độ kế toán hiện hành.
• Đối tượng sử dụng : Ban điều hành đơn vò được
kiểm toán, nhà đầu tư, cổ đông, ngân hàng…

BDO Vietnam

Kiểm toán nội bộ.
• Nhân viên trong đơn vò thực hiện. Trực thuộc
Hội đồng quản trò hoặc Ban giám đốc.
• Thực hiện cả 3 loại kiểm toán nhưng thế mạnh
là kiểm toán hoạt động.
• Chỉ có giá trò đối với đơn vò nhưng không đạt
được sự tin cậy đối với người bên ngoài.

BDO Vietnam

4


Kieồm toaựn Nhaứ nửụực
Hot ng kim toỏn ca Kim toỏn Nh
nc l vic kim tra, ỏnh giỏ v xỏc
nhn tớnh ỳng n, trung thc ca bỏo
cỏo ti chớnh; vic tuõn th phỏp lut; tớnh
kinh t, hiu lc v hiu qu trong qun lý,
s dng ngõn sỏch, tin v ti sn nh
nc. ( Lut KTNN 37/2005)
BDO Vietnam

Mc ớch kim toỏn nh nc
Hot ng kim toỏn nh nc phc v vic
kim tra, giỏm sỏt ca Nh nc trong qun
lý, s dng ngõn sỏch, tin v ti sn nh
nc; gúp phn thc hnh tit kim, chng

tham nhng, tht thoỏt, lóng phớ, phỏt hin v
ngn chn hnh vi vi phm phỏp lut; nõng
cao hiu qu s dng ngõn sỏch, tin v ti
sn nh nc ( Lut KTNN 37/2005)
BDO Vietnam

Kieồm toaựn Nhaứ nửụực
Kim toỏn Nh nc c t chc v qun lý
tp trung thng nht, gm: b mỏy iu hnh,
Kim toỏn Nh nc chuyờn ngnh, Kim toỏn
Nh nc khu vc v cỏc n v s nghip. U
ban Thng v Quc hi quy nh c th c
cu t chc ca Kim toỏn Nh nc.
Cỏn b, Kim toỏn viờn Kim toỏn Nh nc l
cụng chc Nh nc
BDO Vietnam

5


Kiểm toán độc lập
Kiểm tốn độc lập là việc kiểm tốn viên
hành nghề, doanh nghiệp kiểm tốn, chi
nhánh doanh nghiệp kiểm tốn nước
ngồi tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý kiến
độc lập của mình về báo cáo tài chính và
cơng việc kiểm tốn khác theo hợp đồng
kiểm tốn. (Luật KTĐL 67/2011)
BDO Vietnam

Mục đích của kiểm tốn độc lập
• Hoạt động kiểm tốn độc lập nhằm góp phần cơng
khai, minh bạch thơng tin kinh tế, tài chính của đơn vị
được kiểm tốn và doanh nghiệp, tổ chức khác; làm
lành mạnh mơi trường đầu tư; thực hành tiết kiệm,
chống lãng phí, phòng, chống tham nhũng; phát hiện
và ngăn chặn vi phạm pháp luật; nâng cao hiệu lực,
hiệu quả quản lý, điều hành kinh tế, tài chính của Nhà
nước và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
•

(Luật KTĐL 67/2011)

BDO Vietnam

PHÂN LOẠI KIỂM TOÁN
PHÂN LOẠI THEO CHỦ
THỂ

NGƯỜI SỬ DỤNG
THÔNG TIN

PHÂN LOẠI THEO MỤC
ĐÍCH

KIỂM TOÁN NỘI BỘ

NHÀ QUẢN LÝ

K/ TOÁN HOẠT ĐỘNG

Kiểm toán viên là nhân viên
đơn vò

Điều hành hoạt động
kinh doanh

Đánh giá hoạt động
Đề xuất biện pháp

K/ TOÁN CỦA NHÀ NƯỚC

NHÀ NƯỚC

Kiểm toán thuế
Kiểm toán nhà nước
Thanh tra

Thu thuế
Chấp hành luật pháp
Chính sách kinh tế

Xem xét việc chấp hành
quy đònh

KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP

BÊN THỨ BA
Cho vay
Đầu tư

Liên doanh

Sự trung thực và hợp lý
của báo cáo tài chính

Công ty kiểm toán độc lập

KIỂM TOÁN TUÂN
THỦ

KIỂM TOÁN BCTC

BDO Vietnam

6


LI ÍCH CỦA KIỂM TOÁN ĐỘC
LẬP TRONG KIỂM TOÁN BCTC
•

Rủi ro về thông tin trên BCTC xuất phát từ nhiều nguyên nhân :

•

- Động cơ của người cung cấp thông tin.

•

- Lượng thông tin phải xử lý và sự phức tạp của nghiệp vụ kinh tế gia

tăng.

•

- Khó khăn trong việc tiếp cận thông tin.

•

Giải pháp để làm giảm rủi ro :

-

Người sử dụng trực tiếp kiểm tra thông tin.

-

Gia tăng trách nhiệm pháp lý của nhà quản lý.

-

Bắt buộc BCTC phải được kiểm toán bởi KTV độc lập (đây là giải pháp
tối ưu).
BDO Vietnam

KIỂM TOÁN VIÊN
•

THÔNG TƯ 129/2012/TT-BTC ngày 9 tháng 8 năm 2012 là Quy
đònh thi và cấp chứng chỉ kiểm toán viên và chứng chỉ hành nghề kế
toán.

•

THÔNG TƯ 150/2012/TT-BTC ngày 12 tháng 9 năm 2012 về hướng dẫn cập
nhật kiến thức hàng năm cho kiểm toán viên đăng ký hành nghề kiểm toán.

•

THÔNG TƯ 220/2012/TT-BTC ngày 19 tháng 11 năm 2012 về hướng dẫn
đăng ký, quản lý và công khai danh sách kiểm toán viên hành nghề kiểm
toán.

BDO Vietnam

KIỂM TOÁN VIÊN
1. CPA Australia
2. Certified Public Accountant (VACPA)
3. Association of Chartered Certified Accountants
(ACCA)
4. Chartered Financial Analyst (CFA)
5. Chartered Institute of Management Accountants
(CIMA)
6. Certificate accounting technician (CAT)
BDO Vietnam

7


TỔ CHỨC CÔNG TY KIỂM TOÁN
Luật số: 67/2011/QH12 Luật Kiểm toán độc lập

ngày 29/3/2011
1. Doanh nghiệp tư nhân
2. Công ty hợp danh ( Partnership )
3. Công ty TNHH hai thành viên trở lên

BDO Vietnam

CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY
KIỂM TOÁN
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Dòch vụ xác nhận :
- Kiểm toán
(Dòch vụ đảm bảo) - Soát xét (Review)
- Kiểm tra theo thủ tục thoả thuận
- ……………

Dòch vụ kế toán : - Giữ sổ sách kế toán (Bookkeeping)
- Lập BCTC
- Tư vấn kế toán
- …………….
Tư vấn thuế :
- Lựa chọn phương án thuế
- …………….
Tư vấn quản lý : - Tư vấn tài chính
- Xây dựng chiến lược
- ……………
Dòch vụ khác :
- Đào tạo
- ……………
BDO Vietnam

KHÁI QUÁT VỀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN

Chuẩn bò kiểm toán

Thực hiện kiểm toán

Hoàn thành kiểm toán

•Tiền kế hoạch
•Lập kế hoạch.
•Thực hiện thử nghiệm kiểm soát.
•Thực hiện thử nghiệm cơ bản.
•Đánh giá kết quả.
•Phát hành báo cáo kiểm toán
BDO Vietnam

8


BDO Vietnam

HỆ THỐNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT
TRONG LĨNH VỰC KIỂM TOÁN ĐỘC
LẬP
(Có hiệu lực đến tháng 6/2014)

BDO Vietnam

Tổng quan

Luật kiểm toán độc lập
Luật số 67/2011/QH12
(29/03/2011)

Nghị định 105/2013/NĐCP
(16/09/2013)

Nghị định 17/2012/NĐCP
(13/03/2012)

Thông tư
Thông tư
129/2012/TT-BTC 150/2012/TT-BTC
(09/08/2012)
(12/09/2012)

Thông tư
202/2012/TTBTC
(19/11/2012)

Thông tư
183/2013/TT-BTC
(04/12/2013)

Thông tư
203/2012/TTBTC
(19/11/2012)

Thông tư 214/2012/TTBTC (06/12/2012)
37 chuẩn mực kiểm toán
mới
05 chuẩn mực còn hiệu
lực

BDO Vietnam

9


HỆ THỐNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT KIỂM TOÁN
1. Luật kiểm toán độc lập do Quốc hội thông qua ngày
29/03/2011, có hiệu lực ngày 01 tháng 01 năm 2012.
2. Nghị định 17/2012/NĐ-CP ngày 13/03/2012 của Chính phủ Quy
định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật kiểm
toán độc lập.

3. Nghị định 105/2013/NĐ-CP ngày 16/09/2013 Quy định xử phạt
hành chính trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán độc lập.
4. Thông tư 129/2012/TT-BTC ngày 09/08/2012 Quy định về việc
thi và cấp Chứng chỉ kiểm toán viên và Chứng chỉ hành nghề
kế toán.
5. Thông tư 150/2012/TT-BTC ngày 12/09/2012 Hướng dẫn cập
nhật kiến thức hàng năm cho kiểm toán viên đăng ký hành
nghề kiểm toán.
BDO Vietnam

Page 28

HỆ THỐNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT KIỂM TOÁN
6. Thông tư 202/2012/TT-BTC ngày 19/11/2012 Hướng dẫn về
đăng ký, quản lý và công khai danh sách kiểm toán viên hành
nghề kiểm toán.
7. Thông tư 203/2012/TT-BTC ngày 19/11/2012 về trình tự, thủ
tục cấp, quản lý, sử dụng Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh
doanh dịch vụ kiểm toán.
8. Thông tư 183/2013/TT-BTC ngày 04/12/2013 về kiểm toán độc
lập đối với đơn vị có lợi ích công chúng.
9. Thông tư 214/2012/TT-BTC ngày 06/12/2012 ban hành 37
chuẩn mực kiểm toán Việt Nam mới.
10. 5 chuẩn mực kiểm toán vẫn còn hiệu lực: CMKiT 910, 920,
930, 1000 và Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm
toán.
BDO Vietnam

LUẬT KIỂM TOÁN
 Những quy định chung

 Kiểm toán báo cáo tài
chính của đơn vị có lợi
 Kiểm toán viên và kiểm toán
ích công chúng
viên hành nghề
 Xử lý vi phạm và giải
 Doanh nghiệp kiểm toán
quyết tranh chấp
 Đơn vị được kiểm toán
 Điều khoản thi hành
 Hoạt động kiểm toán độc lập
9/10/2014

30

10


GIẢI THÍCH TỪ NGỮ

 Kiểm toán độc lập
Việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh
doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý kiến
độc lập của mình về báo cáo tài chính và công việc kiểm toán khác theo
hợp đồng kiểm toán
 Kiểm toán viên :
Người được cấp chứng chỉ kiểm toán viên theo quy định của pháp luật
hoặc người có chứng chỉ của nước ngoài được Bộ Tài chính công nhận
và đạt kỳ thi sát hạch về pháp luật Việt Nam;
 Kiểm toán viên hành nghề :

Kiểm toán viên đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm
toán;
BDO Vietnam

9/10/2014

31

GIẢI THÍCH TỪ NGỮ
 Thành viên tham gia cuộc kiểm toán
Kiểm toán viên hành nghề, kiểm toán viên và các thành viên khác
 Doanh nghiệp kiểm toán :
doanh nghiệp có đủ điều kiện để kinh doanh dịch vụ kiểm toán theo
quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên
quan
 Đơn vị được kiểm toán :
Doanh nghiệp, tổ chức được doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh
doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam thực hiện kiểm toán
theo hợp đồng kiểm toán
 Đơn vị có lợi ích công chúng
Doanh nghiệp, tổ chức mà tính chất và quy mô hoạt động có liên quan
nhiều đến lợi ích của công chúng
BDO Vietnam

9/10/2014

32

GIẢI THÍCH TỪ NGỮ
 Hành nghề kiểm toán

Hoạt động kinh doanh dịch vụ kiểm toán của kiểm toán viên hành
nghề và doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán
nước ngoài tại Việt Nam
 Kiểm toán báo cáo tài chính :
Việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh
doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý
kiến về tính trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu của
báo cáo tài chính của đơn vị được kiểm toán theo quy định của
chuẩn mực kiểm toán
 Kiểm toán tuân thủ :
Việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh
doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý
kiến về việc tuân thủ pháp luật, quy chế, quy định mà đơn vị được
kiểm toán phải thực hiện
BDO Vietnam

9/10/2014

33

11


GIẢI THÍCH TỪ NGỮ
 Kiểm toán hoạt động
Việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh
nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam kiểm tra, đưa ra ý kiến về tính
kinh tế, hiệu lực và hiệu quả hoạt động của một bộ phận hoặc toàn bộ
đơn vị được kiểm toán
 Báo cáo kiểm toán

Văn bản do kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán, chi
nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam lập sau khi kết
thúc việc kiểm toán, đưa ra ý kiến về báo cáo tài chính và những nội dung
khác đã được kiểm toán theo hợp đồng kiểm toán
 Chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam
Đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài, không có tư
cách pháp nhân, được doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài bảo đảm chịu
trách nhiệm về mọi nghĩa vụ, cam kết của chi nhánh tại Việt Nam
BDO Vietnam

9/10/2014

34

KIỂM TOÁN VIÊN VÀ KIỂM
TOÁN VIÊN HÀNH NGHỀ

9/10/2014

35

Tiêu chuẩn kiểm toán viên

 Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
 Có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trách nhiệm, liêm
khiết, trung thực, khách quan;
 Có bằng tốt nghiệp đại học trở lên thuộc chuyên ngành tài
chính, ngân hàng, kế toán, kiểm toán hoặc chuyên ngành
khác theo quy định của Bộ Tài chính;
 Có Chứng chỉ kiểm toán viên theo quy định của Bộ Tài

chính

BDO Vietnam

9/10/2014

36

12


Tiêu chuẩn kiểm toán viên (tt)

Trường hợp người có chứng chỉ của nước ngoài được Bộ Tài
chính công nhận, đạt kỳ thi sát hạch bằng tiếng Việt về pháp luật
Việt Nam

BDO Vietnam

9/10/2014

37

Đăng ký hành nghề kiểm toán

 Là kiểm toán viên;
 Có thời gian thực tế làm kiểm toán từ đủ ba mươi sáu
tháng trở lên;
 Tham gia đầy đủ chương trình cập nhật kiến thức
Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán chỉ có giá trị

khi người được cấp có hợp đồng lao động làm toàn bộ thời
gian cho một doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh
nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam

BDO Vietnam

9/10/2014

38

KHÔNG ĐƯỢC
Đăng ký hành nghề kiểm toán

 Cán bộ, công chức, viên chức.
 Người bị đình chỉ hành nghề kiểm toán.
 Người đang bị cấm hành nghề kiểm toán theo bản án,
quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật; người
đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; người đã bị kết án
một trong các tội về kinh tế, chức vụ liên quan đến tài
chính, kế toán mà chưa được xóa án; người đang bị áp
dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường,
thị trấn, đưa vào cơ sở chữa bệnh, đưa vào cơ sở giáo dục

BDO Vietnam

9/10/2014

39

13

KHÔNG ĐƯỢC
Đăng ký hành nghề kiểm toán (tt)

 Người có tiền án về tội kinh tế từ nghiêm trọng trở lên.
 Người có hành vi vi phạm pháp luật về tài chính, kế toán,
kiểm toán và quản lý kinh tế bị xử phạt vi phạm hành chính
trong thời hạn một năm, kể từ ngày có quyết định xử phạt.

BDO Vietnam

9/10/2014

40

Các trường hợp kiểm toán viên hành nghề
không được thực hiện kiểm toán
 Là thành viên, cổ đông sáng lập hoặc mua cổ phần, góp
vốn vào đơn vị được kiểm toán;
 Là người giữ chức vụ quản lý, điều hành, thành viên ban
kiểm soát hoặc là kế toán trưởng của đơn vị được kiểm
toán;
 Là người đã từng giữ chức vụ quản lý, điều hành, thành
viên ban kiểm soát, kế toán trưởng của đơn vị được kiểm
toán cho các năm tài chính được kiểm toán;
 Trong thời gian hai năm, kể từ thời điểm thôi giữ chức vụ
quản lý, điều hành, thành viên ban kiểm soát, kế toán
trưởng của đơn vị được kiểm toán

BDO Vietnam

9/10/2014

41

Các trường hợp kiểm toán viên hành nghề
không được thực hiện kiểm toán

 Là thành viên, cổ đông sáng lập hoặc mua cổ phần, góp vốn
vào đơn vị được kiểm toán;
 Là người giữ chức vụ quản lý, điều hành, thành viên ban kiểm
soát hoặc là kế toán trưởng của đơn vị được kiểm toán;
 Là người đã từng giữ chức vụ quản lý, điều hành, thành viên
ban kiểm soát, kế toán trưởng của đơn vị được kiểm toán cho
các năm tài chính được kiểm toán;
 Trong thời gian hai năm, kể từ thời điểm thôi giữ chức vụ quản
lý, điều hành, thành viên ban kiểm soát, kế toán trưởng của đơn
vị được kiểm toán
BDO Vietnam

9/10/2014

42

14


Các trường hợp kiểm toán viên hành nghề
không được thực hiện kiểm toán

 Là người đang thực hiện hoặc đã thực hiện trong năm
trước liền kề công việc ghi sổ kế toán, lập báo cáo tài chính
hoặc thực hiện kiểm toán nội bộ cho đơn vị được kiểm
toán;
 Là người đang thực hiện hoặc đã thực hiện trong năm
trước liền kề dịch vụ khác với các dịch vụ quy định tại
khoản 5 Điều này có ảnh hưởng đến tính độc lập của kiểm
toán viên hành nghề theo quy định của chuẩn mực đạo đức
nghề nghiệp kế toán, kiểm toán;

BDO Vietnam

9/10/2014

43

Các trường hợp kiểm toán viên hành nghề
không được thực hiện kiểm toán
 Có bố, mẹ, vợ, chồng, con, anh, chị, em ruột là người có lợi
ích tài chính trực tiếp hoặc gián tiếp đáng kể trong đơn vị
được kiểm toán theo quy định của chuẩn mực đạo đức
nghề nghiệp kế toán, kiểm toán hoặc là người giữ chức vụ
quản lý, điều hành, thành viên ban kiểm soát, kế toán
trưởng của đơn vị được kiểm toán;
 Trường hợp khác theo quy định của pháp luật

BDO Vietnam

9/10/2014

44

KEÁT THUÙC

BDO Vietnam

15