Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động chăn nuôi lợn tới môi trường nước mặt và đề xuất các giải pháp xử lý nước thải chăn nuôi lợn trên địa bàn xã Phục Linh huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên.

I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
---------------------

HOA

tài:
NG C A HO
CM
C TH
HUY

NT I
XU T GI I PHÁP X LÝ
A BÀN XÃ PH C LINH,
I T , T NH THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H

o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h

ng

Khoa

:

Khóa h c

: 2011 - 2015

ng

Thái Nguyên - 2015


I H C THÁI NGUYÊN
I H C NÔNG LÂM
---------------------

HOA

tài:
NG C A HO
CM
C TH
HUY

NT I
XU T GI I PHÁP X LÝ
A BÀN XÃ PH C LINH,

I T , T NH THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H

o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h

Khoa

:

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi

IH C

ng
ng

ng d n : Ths. Nguy n Duy H i

Thái Nguyên - 2015


i
L IC M

N

Th c hi
th c ti n c

i hành, lý thuy t g n li n v i
ng chuyên nghi p c a c

ng

i H c Nông Lâm Thái Nguyên nói riêng. Th c t p t t nghi p là m
quan tr ng c a sinh viên cu
c ng c ki n th

c

n r t quan tr ng nh m

c trên gh

ng th

c hành.

c s nh t trí c

i H c Nông Lâm Thái Nguyên, ban ch

nhi

ng cùng v i nguy n v ng b n thân, em ti

tài:

ng c a ho

m

nt

xu t các gi i pháp x

Ph c Linh, huy

c th

iT ,t

c
n

a bàn xã

.

Trong th i gian th c hi

c s giú

c a các th

nhi t tình

c bi t em bày t lòng bi

s c t i th y giáo Ths. Nguy n Duy H

ng d n t n tình

em trong su t quá trình th c hi
t i các cán b UBND xã Ph c Linh

u ki

em trong quá

trình th c t p t
Do kinh nghi m và th i gian có h n nên khóa lu n c a em còn nhi u
thi u sót, vì v y kính mong các th
góp ý ki n xây d n

khóa lu n c

óng

c hoàn thi

Em xin chân thành c
Thái Nguyên, ngày 10 tháng 05
Sinh viên

Hoa

m 2015


ii
DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1:Kh

c ti u c a gia súc th

.....6

B ng 2.2:Thành ph n (%) c a phân gia súc gia c m.............................................7
B ng 2.3: M t s thành ph n vi sinh v t trong ch t th i r
B ng 2.4: Thành ph n trung bình c a
B ng 2.5: Phân b s
B
B ng 2.7: S

c có s

c ti u các lo i gia súc ..........................8

n trên các châu l c ........................................11
ng l n nhi u nh t trên th gi i..............................12

ul

B ng 2.8: S

n ..........7

.......................................................................13

ng th t l

t chu

................................13

B ng 2.9: Thành ph n khí trong h n h p khí Biogas ..........................................20
B ng 4.1: S

........................................31

B ng 4.2: M t s trang tr i nuôi l

a bàn nghiên c u .............................32

B ng 4.3
B ng 4.4

ng t i m t s trang tr i ................33

lý ch t th i r

c th i t i m t s trang tr i

..............................................................................................................................35
B ng 4.5: K t qu

c và sau khi x lý b ng b Biogas.............37

B ng 4.6: K t qu

c và sau khi x lý b ng b Biogas..........39

B ng 4.7: K t qu

c và sau khi x lý b ng b Biogas ...........40

B ng 4.8: K t qu phân tích P t ng s
B ng 4.9: K t qu

c và sau khi x lý b ng b Biogas ...42
c và sau khi x lý b ng b Biogas.....42


iii
DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1: Bi

th hi n các hình th c x lý xác v t nuôi c a trang tr i.........34

Hình 4.2: Bi

ô nhi m

.................................36

c và sau khi x lý b ng b Biogas ....................38
c và sau khi x lý b ng b Biogas ....................39
ng N t ng s

c và sau khi x lý b ng b Biogas .............41

Hình 4.6: Mô hình bãi l c ng m ..........................................................................48


iv
DANH M C CÁC T
Ký hi u
ADN
ATP
ASEAN
ARN
BOD
BOD5
BTNMT
BNN
BNNPTNT
Cs
DHNTB

COD

Ti ng Anh
Axit Deoxyribo Nucleic

VI T T T

Ti ng vi t
Adenozin Triphotphat
Hi p h i các qu

Axit ribonucleic
Biochemical oxygen Demand

Nhu c u oxy sinh hóa
Nhu c u oxy sinh hóa sau 5 ngày
B
ng
B Nông Nghi p
B Nông nghi p phát tri n nông thôn
C ng s
Duyên h i Nam Trung B
Nhu c u oxy hóa h c
tính
ng b ng Sông H ng

NXB
N T ng s
P T ng s
PVC

QC
QCVN
TCVN
TNHH
TT
TSS
VHXH
VSV

ng b ng Sông C u Long
i h c Nông Lâm
i h c Bách Khoa Hà N i
Ngh nh
Nhà xu t b n
ng s
Photpho t ng s
Nh a PVC
Quy chu n
Quy chu n Vi t Nam
Quy
nh
Tiêu chu n Vi t Nam
Trách nhi m h u h n
Ch t r
i
Vi sinh v t


v
M CL C

Ph n 1. M

U .................................................................................................1

tv

........................................................................................................1

1.2. M c tiêu c

tài ..........................................................................................2

1.3. Yêu c u c

tài ...................................................................................... 2
tài............................................................................................3
c t p và nghiên c u khoa h c............................................3
c ti n ..........................................................................................3

Ph n 2. T NG QUAN TÀI LI U ......................................................................4
khoa h c c

tài ...............................................................................4

lý lu n ................................................................................................4
pháp lý ...............................................................................................9
th c ti n ...........................................................................................10
2.2. Tình hình phát tri

c...............................11

2.2.1. Tình hình phát tri

n trên th gi i ........................................11
n

Vi t Nam .........................................................12

2.3. M t s ch
th

c th

c

l n .................................................................................................15

2.3.1. M t s ch
2.3.2. M t s

c th
c th

n....................15
n.........................18

2.3.3. C u t o h th ng phân h y ch t th i theo công ngh Biogas ....................20

ng và ph m vi nghiên c u.................................................................22
m và th i gian ti n hành ...................................................................22

3.3. N i dung nghiên c u................................................................................ 22
u ki n t nhiên - kinh t xã h i c a xã Ph c Linh, huy n
i T , t nh Thái Nguyên. ............................................................................. 22


vi
c tr ng phát tri n c
Ph c Linh, huy

a bàn xã

i T , t nh Thái Nguyên.................................................. 22
u t

ng t

c m

a bàn

nghiên c u. ...................................................................................................... 22
xu t m t s gi i pháp x
t

c th

c m t xã Ph c Linh, huy

n môi

i T , t nh Thái Nguyên................. 22

u...............................................................................22
u tra kh o sát th

a .....................................................22

u tra thu th p thông tin th c p ......................................23
u tra s li u th c p.........................................................23
3.4.4.

y m u và phân tích trong phòng thí nghi m .....................23
...............................................................................24
lý s li u..........................................................................25

Ph n 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ..................................26
u ki n t

m kinh t - xã h i c a xã Ph c Linh, huy

i

T , t nh Thái Nguyên ...........................................................................................26
u ki n t nhiên ......................................................................................26
m kinh t - xã h i ...........................................................................27
c tr ng phát tri n c

a bàn xã Ph c

Linh ......................................................................................................................31
4.2.1. S

m....................................................................31
c tr ng ho

ng c a trang tr

p trung t

a

bàn xã Ph c Linh..................................................................................................33
ut

ng t

cm

4.3.1. Hi n tr

cm

a bàn nghiên c u .....36
nc a

i dân t i vùng nghiên c u.............................................................................36
4.3.2
trang tr

n tr

c th

c và sau x lý Biogas t i

a bàn xã Ph c Linh ....................................................36


vii
xu t gi i pháp x

c th

i

a bàn xã Ph c Linh.....................................................................................43
4.4.1. Nh ng t n t i..............................................................................................43
4.4

xu t các gi i pháp x lý ch t th

c th

a

bàn xã Ph c Linh..................................................................................................43
Ph n 5. K T LU N VÀ KI N NGH .............................................................50
5.1. K t lu n .........................................................................................................50
5.2. Ki n ngh .......................................................................................................51

TÀI LI U THAM KH O .................................................................................53
PH L C


1

Ph n 1
M

U

tv
t trong hai l nh v c quan tr ng trong n n nông nghi p
(

tr ng tr t), nó không nh

dùng h ng ngày c a m
tr ng c a hàng tri
quan tr
S

i dân trong xã h i mà còn là ngu n thu nh p quan
i dân hi n nay.

iv

ng nhu c u th c ph m cho tiêu

c bi t nông nghi p l

c ta khi có t

ng d a vào nông nghi p.

a các s n ph m nông nghi p k t h p v i nhu c u v th c

ph m ngày càng cao c a cu c s

t tri n

m nh m . S phát tri n bùng n c
là m

ng các nhu c u

u t t y u.Công nghi

là hi u qu t t y u c a

chu i th c ph m liên k t theo chi u d c và cung ng cho các c a hàng bán l
l

x y ra m

c l p.

Vi t Nam là m
nghi

c bi t,

n v i n n kinh t ch y u là nông
c

ng phát tri n v i quy mô

trang tr i.
t

i hi u qu kinh
,t

u ki n cho vi c áp d ng các công ngh ti n b khoa h c k

thu t ti n b m
Tuy nhiên, bên c nh nh ng hi u qu kinh t v

i

c l m t s t n t i, h n ch c n kh c ph
tr

n quy mô trang

, thi u quy ho ch t ng th , v nâu dài d

tr i phát tri n manh mún, nh l , thi u s

n các trang

c bi t là gây ô nhi m

c th i trong su
V

m.

x

trang tr i,
các bi n pháp x

t ra nh t là các
p trung xây d ng m i ph
c th

c khi th

ng
ng.


2

Ph c Linh là m

nv im

dân s ngày

a bàn xã nh

c

phát tri n r t l n v i s

i.V i

s

c
Tuy nhiên, v

t hi u qu cao.

c th i t i m t s trang tr

i,

u tra cho th

c th i c a các trang tr

x lý b ng h m
chu

a bàn xã r t
c qua

ng c a các h

c th

t tiêu

ng v n còn ô nhi m.

c th i t i m t s trang tr
ng t i các ao, h ,

l n còn gây hi

ng phú

ng ru ng xung quanh khu v

dân s ng c nh các trang tr

Nhi u h
ng b i ngu

cc a

các trang tr i th i ra.
ng c a các trang tr
c xung quanh

a bàn nghiên c u

c ti

ng c a ho

ng
tài:

nt

xu t gi i pháp x
huy

l n

c th

l n

cm
a bàn xã Ph c Linh,

iT ,t

1.2. M c tiêu c a

tài

huy

c th c tr

l n c a xã Ph c Linh,

i T , t nh Thái Nguyên
-

nuôi l

n tr

c th i t i m t s trang tr

c và sau quá trình x lý.

1.3. Yêu c u c

tài

- S li u thu th p ph i khách quan, trung th c, chính xác.
- Các m u nghiên c u ph
nghiên c u.

i di n cho khu v c l y m

a bàn


3

- Ph

n,

ng c a nó t

hi n tr

c th

n và nh

ng xung quanh các trang tr

1.4. Ý

.

tài

1.4.1. Ý

c t p và nghiên c u khoa h c

- Áp d ng ki n th

cc

ng vào th c t .

- Nâng cao ki n th c th c t .

-

m cho công vi

-B

u cho h c t p.

1.4.2. Ý

c ti n

Qua quá trình nghiên c u th c tr
nuôi l

ng.

bi

c m t m nh, m t y u kém, nh

trong vi c qu n lý và x
ng phù h p v i
l n có công tác qu

c th i c a các trang tr

c th i t

nt i

ng gi i pháp b o v môi

u ki n c a các trang t i, giúp các trang tr
ct


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
khoa h c c

tài

lý lu n
2.1.1.1.

ng c

Theo

i s ng và n n kinh t

giá c a t ch

gi i ( FAO): Châu Á s tr

thành khu v c s n xu t và tiêu dùng các s n ph
nuôi Vi t Nam gi

c trong khu v c ph i duy trì m

ng cao nh

nhu c

c và t

kh u.Trong th i gian qua,
nhanh,

l n nh t. T

ng t i xu t

c ta phát tri n v i t

n 2001 -

Trong s

n nh

t 8.9%.

c thu c ASEAN, Vi

c ch u áp l

ng dân s v

t nông nghi

m di n

m b o an toàn v

c và th c ph m, bi n
n là m t thành ph n

quan tr

ng phát tri n. Trong nh
n phát tri n v i t

ngành

r t

y u là t

c các tiêu chu n k thu t v chu ng tr i và k thu
p và gây ô nhi
tr ng. Ô nhi

ng không ch

su

nh

ng r t l n

ng m t cách tr m
n s c kh e v

n s c kh

ng s ng xung quanh. M
kho ng 75 - 85 tri u t n phân, v
qua x lý

i và môi
m th i ra

th c s d ng phân chu ng không

c th i không qua x lý x tr c ti

ô nhi m nghiêm tr ng(Vi n khoa h c, công ngh

ng gây
ng 2009) [12].
v ô

nhi

nuôi gây ra. Theo báo cáo t ng k t c a vi n

5

u h t các h

c th i ch y t do ra môi

ng xung quanh gây mùi hôi th i n ng n
N

khí H2S và NH3

c bi t là nh ng ngày oi b c.
c cho phép r t nhi u l n. Ngoài ra

c th i còn ch

ng giun sán

t nhi u l n so v i quy chu n cho phép(Vi n khoa h c, công ngh
ng 2009) [12].
Kh

và Photpho c a gia súc, gia c m r t kém, nên

khi th

và Photpho vào thì chúng s b bài ti t theo phân và

c ti u.

c th

ng ch

Photpho r t cao(Vi

thì: 30g gi l

iv il

, 50g bài ti

d

2.1.1.2

và

) [10].

Theo Jongbloed và Lenis (

còn 20g

ng Nit

c ti

i d ng ure,

vi sinh v t khó phân h

ng.

m ch t th

Ch t th
+ Ch t th i r n: Phân, ch
+ Ch t th i l ng:

c ti

n, lông, ch t h

i các lò m ...

c r a chu ng, t m r a gia súc, v sinh

lò m , các d ng c . . .
+ Ch t th i khí: CO2, NH3 , CH4 , . . .
Ch t th i r

c th i: Ch t th i r n ch y u là phân và rác, th

th a c a v t nuôi. Ch t th i r

m t 56-83%, t l N, P,

K cao, ch a nhi u h p ch t h

ng l n vi sinh v t, tr ng

các ký sinh trùng có th gây b

i và v t nuôi.

m chu ng nuôi và hình th c thu gom ch t th i, ch t
th
(h n h

n bao g m: ch t th i r
c ti

c r a chu ng . . .)

c ti

c th


6

a. Ch t th i r n - Phân
Là nh ng thành ph n t th
h p th

c và th i ra ngoài c
- Nh

cu

gia súc không

. Phân bao g m nh ng thành ph n:

ng ch

c c a quá trình tiêu hóa vi sinh:

men tiêu hóa, ch

c ti u). Các

khoáng ch

2O5,

K2

t hi n trong phân.

- Các ch t c n bã c a d ch tiêu hóa (trysin, spepsin ...), các mô tróc ra
t các niêm m c c a ng tiêu hóa và ch t nh n theo phân ra ngoài.
- Các lo i vi sinh v t trong th
*

t b th i ra ngoài theo phân.

ng phân:
ng phân th i ra trong m t ngày

và kh u ph
tr

c vào gi ng, loài, tu i

ng phân l n th i ra m i ngày có th

ng c a v
c th hi

c tính 6 - 8%

ng phân th i ra trung bình c a l n trong 24 gi
i b ng 2.1:

Lo i gia súc

c ti u(kg/ngày)

Trâu bò l n

20-25

10-15

L n (<10 kg)

0,5-1

0,3-0,7

L n (15-45 kg)

1-3

0,7-2

L n (45-100 kg)

3-5

2-4

(Ngu n:Nguy nTh Hoa Lý,2001)
* Thành ph n trong phân l n:
Thành ph n các ch t trong phân l n ph thu c vào nhi u y u t :
- Thành ph
-

ng ch t c a th

tu i c a l n (m

tu i s có kh

c u ng.


7

- Tình tr ng s c kh e v t nuôi và nhu c u cá th : n u nhu c u cá th
cao thì s d ng

ng ch t nhi

Lo i phân

c

ng phân th i s nhi

c l i.

P2O5

K2O

CaO

MgO

L n

82,0

0,60

0,41

0,26

0,09

0,10

Trâu,bò

83,14

0,29

0,17

1,00

0,35

0,13

Gà

56,0

1,63

0,54

0,85

2,40

0,74

(Ngu

1997)

Ngoài ra trong phân còn ch a nhi u lo i vi khu n, virus và ký sinh trùng,
n thu c h Enterobacteriacea Shigella, Proteus, klebsilla. Trong 1
kg phân có ch a 2000-5000 tr ng giun sán bao g m các lo i: Ascaris suum,
Oesophagostomum, Trichocephalus (Nguy n Th Hoa Lý, 2004) [6].

Ch tiêu

S

ng

Coliform

MNP/100g

4,106-108

E.coli

MPN/100g

105-107

Streptococus

MPN/100g

3,102-104

Vk/25ml

10-104

Vk/ml

10-102

MNP/10g

0-103

Salmonella
Cl.Perfringens

(Ngu n: Nguy n Th Hoa Lý, 2004)
b

c ti u
c phân chu ng là h n h
c phân chu ng r

1m3

c ti

c r a chu ng. Vì v y,

ng và có giá tr l n v m t phân bón. Trong

c phân có kho ng: 5-6 kg N nguyên ch t, 0,1 kg P2O5, 12 kg K2O

(Bergmann, 1965).

c phân chu

m và r t giàu kali.


8

c phân chu ng t n t i theo 3 d ng ch y u là: urê, axit
uric và axit hipuric, khi

ti p xúc v i không khí m t th i gian hay bón vào

t thì b VSV phân gi

n

thành amoni carbonat.

Lo i gia

TT

Thành ph n tron

c ti u(%)

súc,gia
c m

c CHC

N

P2O5

K2O CaO MgO

Cl

1

Trâu, bò

92,5

6,0

1,0

0,01

1,5

0,15

0-1,1

0,1

2

Ng a

89,0

7,0

1,2

0,05

1,50

0,02

0,24

0,2

3

L n

94,0

2,5

0,5

0,05

1,0

0-0,2 0-0,1

0,1

(Ngu n: Suzuki Tatsushiko,1968)
c

c th i
c th

gây ô nhi

m t lo

c th i r

ng cao do có ch

ng cao các ch t h

ng, N, P và VSV gây b nh. Theo k t qu

n tr

c a Vi n

n
ng

n có quy mô t p trung

thu c Hà N i,
cho th

nh, Qu
m c a ch t th

+ Các h p ch t h

ng Nai
nh Lê Hùng, 2006) [3].

: H p ch t h

m 70-80% bao g m

cellulose, protit, acid amin, ch t béo, hidrat carbon và các d n su t c a

chúng, th

a. H u h t các ch t h

phân h y, ngoài ra còn có

các ch t khó phân h y sinh h c: các h p ch t hydrat carbon, h p ch t vòng
p ch
20-30% g

h p ch t ch a clo h
t, mu i, urê, ammonium, mu i chlorua.....

m


9

+ N và P: Kh
kém, nên th

p th N và P c a các loài gia súc, gia c m r t
a N và P thì chúng s bài ti t ra ngoài theo phân và

c ti u.

c th

cao. Hàm

ng ch

ng N-t ng = 200 -

ng N và P r t
-NH4 chi m kho ng 80-

90%, P-t ng = 60 - 100 mg/l
+ Sinh v t gây b nh

c th

a nhi u lo i vi trùng,

virus và trúng u trùng giun sán gây b nh.
d. Khí th i
Ch t th

ôi phát th i nhi u lo i khí th i (CO2, NH3, CH4,

H2S,. . . Thu c lo i khí nhà kính chính) do ho
nuôi, do phân, ch bi n th

ng hô h p, tiêu hóa c a v t

c tính kho

ut

pháp lý

- Lu t b o v
- Ngh
chi ti

-CP ngày 09/8/2006 c a Chính ph Quy
ng d n thi hành m t s

- Ngh
nh c
ngu

ng 2014

nh s

u c a Lu t B o v

nh

ng.

-CP ngày 27/7/2004 c a Chính ph v Quy
d ng tài nguyên n

c, x

c th i vào

c.

- Thông t 04/2010/TT-BNNPTNT: Quy chu n k thu t Qu c gia v
i u ki n tr i ch n nuôi l n, tr i ch n nuôi gia c m an toàn sinh h c.
- QCVN 40: 2011-BTNMT: Quy chu n k thu t qu c gia v n
công nghi p.

c th i

- QCVN 01-14 -2010/BNN&PTNT: i u ki n trang tr i ch n nuôi l n
an toàn sinh h c
- Quy t nh 628/Q -UBND v vi c phê duy t
nuôi t nh Thái Nguyên giai o n 2013-2020.

án phát tri n ch n


10

- Quy

nh s

-BNN-KHCN, ngày 15/5/2008 c a B Nông

nghi p và Phát tri n nông thôn ban hành quy trình th

t

n an toàn.
-

n d án và khu v c d án do các

c p có th m quy n ban hành.
th c ti n
N
n

c th i ch n nuôi thu c lo i giàu SS, COD, N, P, vì v y

c th i ch n nuôi k thu t y m khí luôn là l a ch n

Châu Âu và Châu M , nh t là n
coi là nguyên li u

c Anh, n

u tiên.

x lý
các n

c

c và ch t th i ch n nuôi

s n xu t Biogas thu h i n ng l

ng.

c

c, n ng l

ng

Biogas t ch t th i ch n nuôi và các ngu n h u c khác ã

c

cân n ng l

ng s d ng là

n ng l

ng qu c gia

c m c tiêu 20% n ng l

ng tái t o vào n m 2020 (Tr n Th H ng Nhung, 2010) [18].
Tuy nhiên, do n

tr ng

i v i môi tr

nh hàm l
lý n

t

a vào cán

c th i ch n nuôi l n là m t ngu n th i ô nhi m tr m

ng, lo i n

ng Nit trong n

c th i r t khó x lý, b i l

ng h u c c ng

c th i r t cao. Vì v y, phát tri n công ngh x

c th i ch n nuôi l n có hi u qu cao và kinh t

bi t c a các nhà khoa h c trên th gi i c ng nh

ang là s quan tâm

Vi t Nam.

i v i lo i n

th i này, n u ch x lý b ng quá trình sinh h c y m khí thông th
, v n còn m t l

c
c

ng không tri t

ng l n các ch t h u c và ph n l n thành ph n dinh d ng.

Trong nh ng n m g n ây, ch n nuôi l n theo quy mô trang tr i ã có
b

c phát tri n áng k , quy mô ch n nuôi t p trung ngày càng nhi u.

cùng v i nó, tác

ng c a ho t

ng ch n nuôi

nghiêm tr ng. Th nh ng, trong th c t v n

n môi tr

môi tr

trang tr i quan tâm úng m c. H u h t các trang tr i
Biogas

x lý ch t th i, t n d ng ch t

m t ph n l n ch t th i

c

ng ngày càng

ng ch a

c các ch

u xây d ng h m

t nh ng công su t không

tr c ti p ra môi tr

ng.

i

l n,


11

Nh v y, ánh giá nh h

ng c a trang tr i l n

n môi tr

ng xung

quanh là h t s c c n thi t.
2.2. Tình hình phát tri

c

2.2.1. Tình hình phát tri

n trên th gi i
t ngành s n xu t quan tr ng trong n n nông

nghi p c a th gi i. Xu t phát t nhu c u tiêu dùng các s n ph m th t l n trên
toàn c u là r t l n nên ho

n ngày càng phát tri n

các qu c

n nh

i dân

ng nhu c u tiêu dùng c a

c và xu t kh u ra th

ng th gi i. Trung Qu c v n là

c s n xu t th t l n l n nh t th gi i, chi m g n 51% t ng s
c u, k

h uh t

ng toàn

chi m 21% và M 10,2% (Hoàng Thái Long, 2007) [5].
Theo th ng kê c a FAO (2009), t ng s

n trên th gi

821,2 tri
2005 là 960 tri

u con.
n phân b

u gi a các châu l c: Châu Á có s

u l n l n nh t v i 534,239 tri u con, Châu Âu là 183,050 tri u con, Châu
Phi là 5,858 tri u con, Châu M là 151,705 tri u con và ít nh t là Châu Úc v i
2,624 tri u con ( Công ty TNHH DAIRY Vi t Nam, 2013) [17].
S phát tri

n phân b

ch y u t p trung

c có n

Qu c, Vi t Nam, Hoa K

Th gi i
Châu Á
Châu Âu
Châu Phi
Châu M
Châu Úc

tính
Con
Con
Con
Con
Con
Con
(Ngu n: Theo th

u

các châu l c,

n phát tri n m
c và Nh t B n.
Gia súc(l n)
877.569.546
534.329.449
183.050.883
5.858.898
151.795.81
2.624.502

12

n phát tri n và mang l i hi u qu kinh t cao. Các
c có s

u l n nhi u nh t th gi

STT

c th hi

c

i b ng sau:
S

ng

1

China

Con

451.177.581

2

United States of Am Erica

Con

67.148.000

3

Brazil

Con

37.000.000

4

Vi t Nam

Con

27.627.700

5

Geramany

Con

26.886.500

6

Spain

Con

26.689.600

7

Russian Federation

Con

16.161.600

8

Mexico

Con

16.100.000

9

France

Con

14.810.000

10

Poland

Con

14.278.647

(Ngu n: Theo th
2.2

n

Vi t Nam

2.2

n trên c
Vi t Nam là m

c
n, có n n nông nghi p nghèo v i

hai ngành chính là tr ng tr
l i hi u qu cao cho n n kinh t qu c gia, là m t trong nh

c nuôi nhi u

l n nh t trên th gi i. Theo th ng kê c a FAO,

tri u con l

ng th 4 trên th gi

c là Trung Qu c, Hoa K ,

ng

2 Châu Á ( Công ty TNHH

DAIRY Vi t Nam, 2013) [17].
Theo s li u th ng kê t i th

m 01/4/2010, c

con,

i cùng k

vùng

u con chi m 27,1% t

B c 4,6 tri u con chi

c có 27,3 tri u
u l n nhi u là

n trong c
ri u con chi m 13,6%, B c

13

Trung B

3,4 tri u con chi

u con chi m 9,3%,

DHNTB 2,4 tri u con chi m 9% (Võ Tr ng Thanh, 2013) [19].
nh

nc

v i

c là 27,4 tri u con gi m 9% so

ng s l n th t xu t chu

so v i

t 49,3 tri

m 2009 ( Công ty TNHH DAIRY Vi t Nam, 2013) [17].

tri u con)

S

ul n

2002 2003 2004 2005 2006

2007

24,6

26,03 26,00

25,1

26,13 27,5

26,6

2008

2009 2010
27,60 27,4

(Ngu n:Niên giám th ng kê 2010)
T ng s

ng th

t chu

ut

3,3% so v

(Võ Tr ng Thanh,

2013) [19].

tri u con)

ng
th t

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

1,7

1,8

2,0

2,4

2,5

2,6

2,8

Các t nh có s
01/4/2010 là Hà N
T

2,9

u l n l n trên 1 tri u con t i th

3,0

m

ng Nai, Ngh An, Thái Bình, B c Giang.
n nái th

t ng

m 01/4/2010 là 4,18 tri u con (chi m 15,3%

i cùng k

S

c

2009 2010

ng th t l

c tính c a T ng c

c s n xu t và tiêu th kho ng 290-300 ngàn t n th t l

i tháng
báo, t ng


14

s

ng th t l

t chu ng s n xu

1,77 tri u t

ng

ng 3,5% so v i cùng k

s n xu t th t l n có t tr ng l n nh t l
kho

ng 12%(Võ Tr ng Thanh, 2013) [19].
n trên c

m

m. Do giá c các lo i th
gia c m gi m m

cg

tình hình d ch b

m di n bi n ph c t

trang tr i ph i gi m s

c t m ng

nhi u

h n ch thua l .

Sang n m 2013 phát tri n t ng àn l n c a các công ty l n trong ngành
ch n nuôi, m t s công ty l n trong s n xu t th c n c ng tham gia vào ch n
nuôi l n.

i u này ã làm cho t ng àn l n ti p t c t ng lên và t o ra ngu n

cung c p l n h n s gây s c ép không nh
nông tr i nh thi u v n

n giá thành s n xu t cho các

u t cung nh k thu t (

2.2

a bàn huy

)[ 9].
i t , t nh Thái Nguyên
c phát tri n

ng nhu c u tiêu dùng t i ch và cung c p m t ph n cho các xã và
các vùng lân c

rang tr

c phát tri n v i

nhi u hình th

i dân t b v n làm

trang tr i sau m t th

c chuy n d n t

nông h
T
c

i có quy mô l n. Th c t cho th y, huy
u ki n t nhiên thu n l

ym

quy mô l n, chuy

i m t s di

phát tri n kinh t

i

phát tri

p trung. Vì v y xã

l

p trung theo
t canh tác không s d ng sang

ng ki m tra ch

ng con gi ng,

y m nh áp d ng các bi n pháp khoa h c k thu t v xây d ng chu ng tr i,
ng và tri n khai t t các bi n pháp phòng ch ng d ch b nh và


15

nh t là liên k t ch t ch v i các doanh nghi p ch bi

i

thành ngành s n xu t hàng hóa.
a bàn huy n t nh

c chuy n

bi n tích c c. Các gi ng gia súc ,gia c

t và ch

ng cao

n xu t ngày càng nhi u góp ph n rút ng n chu k s n xu t,
nâng cao hi u qu kinh t ,
nhi

t

i, s h

l ngày càng gi m, s h áp d ng k

thu

c công nghi p, bán công

nghi p ngày càng nhi u (chi m kho ng 20%); Công tác phòng ch ng d ch
b nh cho gia súc gia c

c quan tâm th c hi n t

x y ra d ch

b nh cho gia súc gia c

c quan tâm th c hi n t t,

x y ra d ch

b nh l

a bàn.

t:
t 890.000 con.

Tuy nhiên ch

ng con gi

gi

a bàn v n còn th p, ch y u là

i t o,s
i dân thi u v

ng th t th p, ch
thu

có chuyên môn sâu v

Qu

h

ho

y
Bên c

x

c x lý tri

c

ng nghiêm tr ng.

2.3. M t s ch

c th

n ch , thi u cán b
l

t th
ng gây ô nhi

ng th

c th

lý

n

2.3.1. M t s ch
*

c th
h axit ho

chung s s ng t n t i và phát tri n t t nh

n
a dung d

c. Nhìn

u ki

trung tính pH = 7. Tuy nhiên, s s ng v n ch p nh n m t kho ng nh
trên

i giá tr

c
nh
t có


16

nh ng sinh v t s

c

giá tr c c ti u (0 < pH < 1) và c

Trong t nhiên luôn t n t i m t h
-

)

m do v y s

n m t m

i pH = 14.
axit H+

in

i d

n s

i c a pH

(F.W.Fifiend and P.J.Haines, 2000).
* Nhu c u oxy hóa h c (COD): COD (Chemical Oxygen Demand - nhu
c u oxy hóa h

ng oxy c n thi

oxy hóa các h p ch t hóa h c

c bao g m c
thi

ng oxy c n

oxy hóa toàn b các ch t hóa h

c.

+ Nhu c u oxy sinh h c (BOD): BOD (Biochemical oxygen Demand nhu c

ng oxy c n thi

h

vi sinh v t oxy hóa các ch t

c, khi quá trình oxy hóa sinh h c x y ra thì các

vi sinh v t s d ng oxy hòa tan, vì v

nh t

ng oxy hòa tan c n

thi t cho quá trình phân h y sinh h
ng c a m t dòng th
các ch t h

nh

i v i ngu

u th

c có th b phân h y b ng các vi sinh v t.

Thông s BOD có t m quan tr ng th c t
hành tr m x
ngu

ng

thi t k và v n

c th i, BOD còn là thông s

ô nhi m

c, giá tr BOD càng l

BOD ph thu c vào nhi
u ki n chu
công b

ô nhi m càng cao. Giá tr

và th
ng

nhi

nh BOD c n ti n hành
200C và trong 5 ngày. Vì v y giá tr

ng là BOD5 (Hoàng Thái Long, 2007) [5].

* Ch s
các h p ch

:

g n li n v i s s ng,

r

ng. S phân gi i các ch t s ng cu i cùng t o ra

amoniac thoát ra có mùi khai khó ch u, c nh tranh s
ng v t th
ammoniac t n t

c
ng trung tính và axit,

i d ng cation amoni (NH4) t

phát tri n khi có ánh sáng. Các h p ch

cv

u ki n cho rêu t o
ng v t