Đứa trẻ mồ côi của Móricz Zsigmond dưới góc nhìn thi pháp học (Khóa luận tốt nghiệp)

L

u do chính tôi th c hi
ng d n c a cô giáo, Ti

Liên Giang. Các tài li u, nh ng nh

is
nh ghi

trong khóa lu n là hoàn toàn trung th c. Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v n i
dung khoa h c c a công trình này.



M CL C
M

U.........................................................................................................................1

1. Lý do ch

tài .........................................................................................................1

2. L ch s v
..............................................................................................................2
3.
ng và ph m vi nghiên c u ...............................................................................2
3.1
ng nghiên c u................................................................................................2
3.2 Ph m vi nghiên c u ...................................................................................................3

4.
u .............................................................................................3
tài .....................................................................................................3
6 . C u trúc c a khóa lu n ...............................................................................................4
N I DUNG.....................................................................................................................5
M NGH THU T V
A TR
M
A MÓRICZ ZSIGMOND.....................................................................7
1.1. Quan ni m ngh thu t v
c và trong tác ph
a tr m
côi
a Móricz Zsigmond. .............................................................................................7
1.1.1. Quan ni m ngh thu t v
c...............................................7
1.1.2. Quan ni m ngh thu t v
i c a Móricz Zsigmond trong tác ph
a
tr m
.......................................................................................................................9
1.2. Quan ni m ngh thu t v
i qua h th ng nhân v
a tr m
c a Móricz Zsigmond......................................................................................................9
1.2.1 Nhóm nhân v t tr em ..........................................................................................10
..................................................................................................................10
1.2.1.2 B n tr
...........................................................................................13
.....................................................................................................................14

1.2.2 Nhóm nhân v
i l n.....................................................................................14
1.2.2.1 Nhân v t ph n ................................................................................................14
1.2.2.2. Nhân v
..............................................................................................18
1.3. Ngh thu t xây d
ng nhân v t .............................................................21
1.3.1 Tính cách nhân v t................................................................................................21
ng nhân v t.............................................................................................22
1.3.3. Ngôn ng .............................................................................................................23
I GIAN NGH THU T TRONG TÁC PH M
A TR M
A MÓRICZ ZSIGMOND..............................................26
2.1 Không gian ngh thu t trong:
a tr m côi c
Móricz Zsigmond ................26
2.1.1 Không gian sinh ho t............................................................................................27
......................................................................................28
2.1.3 Không gian thiên nhiên ........................................................................................30


ng ......................................................................................31
2.2 Th i gian ngh thu t trong:

a tr m côi c

Móricz Zsigmond...................31

2.2.1 Th i gian sinh ho t ...............................................................................................32
2.2.2 Th i gian tâm lý ...................................................................................................32

3: C T TRUY N, K T C U VÀ VI C S
D NG NGÔN
NG ,GI
A TR
M
C A MÓRICZ
ZSIGMOND .................................................................................................................35
3.1 Ngh thu t xây d ng c t truy n trong tác ph m
a tr m
. ......................35
3.1.1 C t truy
c a c t truy n .......................................................................35
3.1.2 Cách phát tri n c a c t truy n trong tác ph
a tr m côi .......................36
3.1.2.1 Ph n trình bày....................................................................................................36
3.1.2.2 Ph n th t nút. .....................................................................................................37
3.1.2.3 Ph n phát tri n. ..................................................................................................37
3.1.2.4 Ði
nh. ........................................................................................................38
3.1.2.5. Ph n k t thúc(M nút). .....................................................................................39
3.2.Ngh thu t xây d ng k t c
a tr m côi ............................................40
3.2.1 K t c u tuy n tính................................................................................................40
3.2.2 K t c
n. ..................................................................................................43
3.2.3 K t c
n...............................................................................................44
3.3 Ngôn ng và gi
u ..........................................................................................44
3.3.1 Ngôn ng ..............................................................................................................44

3.3.1.1 Ngôn ng
i k chuy n ...............................................................................45
3.3.1.2 Ngôn ng nhân v t ............................................................................................46
3.3.2 Gi
u ............................................................................................................47
3.3.2.1 Gi n
uc
.....................................................................................47
3.3.2.2 Gi
t ..........................................................................................48
3.3.2.3 Gi
c ..........................................................................................49
K T LU N ..................................................................................................................51
TÀI LI U THAM KH O...........................................................................................53


U

M
1. Lý do ch

tài

Móricz Zsigmond (Môrix Gicmôn 1872-

i ti ng c a nhân dân
i Budapet- Hungari. Ông h c lu t, t

-1909, ông làm vi c t i Az Újság. Sau khi c i cách chính ph , ông làm vi c
t i H c vi n Vörösmarty Academy. T

p cho t p chí

Nyugat. Các tác ph m c a ông t p trung vào ch
cu c s ng nghèo kh c

xã h i, v giai c

ng và
a tr

i dân Hungari. Trong s các tác ph m c a ông

m côi'' là m t trong nh ng ki t tác c

a tr m côi

t cu n

câu ng n nh t c a

sách mang nhi
chính cu

is

ng

ng nói.

Trong các cu n ti u thuy t
s ng ng t ng t, kh n kh c
Hungari nh

cu c
i nông dân và trí th c làng quê

các t nh l

u c a th k XX. Nhân v t trong tác ph m

u tiên Môrix

n sáng tác

ng là nh

ib tl

nhi u khát v ng

c s l c h u và trì tr c a xã h i, h không th
a tr m

và thói th a hi p c a chính mình. Trong ti u thuy
il

u thi

và s ti ti n c

il n

hoàn toàn. Th gi

c lòng v k

u ác, s

c a Môrix
a tr

xã h i mà m i giá tr th c c a cu c s

a tr m

p

h t h i là th gi i c a nh

tr nên man r nh nhen và ích k .
a tr m

i tác ph
kh ng khi p . Ti u thuy

m t cu n ti u thuy t

c vi t thành b y thánh ca, m i thánh ca là m

i c a em bé m côi. Toàn b s kh ng ho ng c a xã h
c

n

c th hi n qua cu

i

y tu i, trong m i quan h c a em v i th gi i xung quanh. Tác gi

nhìn th gi i b ng con m t c

th gi

ng ngôn ng và

tâm lý c a em. Các s ki n trong cu n ti u thuy

ux

i th

s px pb c cm
vì l

ng, h p d n d a trên nh

a tr m côi có nh

c nghe k . Chính
i ti u thuy

truy n

th
T sau gi i phóng (1945), ti u thuy t

a tr m côi

c d ng thành phim

c xu t b n nhi u l n v i t ng s trên n a tri u b n. Gi i nghiên c

1

c


t cao ch t

ng ngh thu t c

tác ph m tiêu bi u c
c bi

c xem là m t trong nh ng

k XX.

n và con s các tác ph

nhi u

i tác ph

c bi

c.

Vi

c Hungari ít

c d ch t ti ng Hungari

c d ch sang ti ng Vi
c bi

l i nh ng

ng r t

a tr m

c tác ph m

chia s v i s ph n c a nh

c

cs

c bi t, g n v

c

c Hungari m t th i

k .
a tr m côi

n tác ph m
tác ph m này,

c ta có r t ít công trình nghiên c u v

tìm hi u v ch

ho c nhân v t n i b

n ngh thu t c a tác ph m. Xu t phát t lý do trên, chúng tôi ch
a tr m côi c a M

tài

i góc nhìn thi pháp h

2. L ch s v
Vi

c Hungari

d ch t ti ng Hungari
tác ph m này

c bi

n và con s các tác ph

c nhi u. H

tv

Vi t Nam m t cách có h th

u tiên d ch tác ph m này
i nghiên c u

sang ti ng Vi t, nhà nghiên c
t cao tác ph

t ki

c a Hungari th k XX. Chúng tôi ch n d ch và gi i thi u v

c gi Vi t Nam cu n

ti u thuy t này c a Môrix Gicmôn v i hi v
nhi u tác ph m l n khác c a n

cs

c Hungari hi

này TS. Mai Th Liên Giang

p

ca ch là m t th pháp ngh thu
c tin và s c u r

Môrix Gicmôn mu n nói r

c

i[12,tr.8]. Ti p theo bài vi t
s ra ngày 09/08/2012

c p t i thánh ca và tr ng thái yên n g a t o trong tác ph m

n s ph

c

a tr m côi

Thánh

n t i nh

p liên quan

i. Bên c nh nh

i khác,

ng c t o ra v yên n gi t o bên ngoài con

i, hãy bi t quan tâm th t s

ng vì xã giao cho có l

y, thông

p m côi c a tác ph m lúc này không ph i ch vì không có m t c là m côi. T t c
u là m côi n
s ng

Có th kh

nghiên c u m t cách có h th ng v
3.
3.1

c m t xã h
nh,

Vi
a tr m côi

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u

2

i loài

tài c
góc nhìn thi pháp h c.

u tiên


Trong khóa lu n này chúng tôi t p trung kh
a tr m

thuy

a thi pháp ti u

n:

- Quan ni m ngh thu t v

i và h th ng nhân v t

- Không _th i gian ngh thu t
- C t truy n, k t c u, ngôn ng và gi

u

3.2 Ph m vi nghiên c u
a tr m côi

Ti u thuy t
4.

id

u

Qua quá trình tri n khai nghiên c u, chúng tôi s d ng m t s
th pháp tiêu bi u sau:
4.1 Th ng kê

phân lo i: Th ng kê các y u t thu c n i dung và hình th c, t

i. Nh n xét theo m
4.2. Phân tích

u.

t ng h p: Phân tích tác ph m, các d n li u minh h a, t

t ng h p theo các bình di n nghiên c u.
4.3

i chi u:

i và l

i chi u trên hai bình di

ng

i.
V n d ng lý thuy t c a các khoa h c liên ngành

4.4.
nghiên c

t v ngôn ng h c, t s h c, tâm lý h c...

4.5 Ngoài ra lu

d ng nh

di n d ch, quy n

nghiên c

tài

m t o nên m t h th ng ch t ch và khoa h c.

tài
5.1 V m t lý lu n
a tr m côi t góc nhìn thi pháp, s h th ng

tài nghiên c u tác ph
hóa nh ng nh

nh,

a các công trình nghiên c u

n tác ph m.

, v n d ng thi pháp h c vào nghiên c u tác ph

c d ch

Vi t

k XX tuy nhiên

Vi t

Nam.
5.2 V m t th c ti n
a tr m côi là m t ki t tác c
Nam nh

i bi

n tác ph m còn h n ch và ít công trình nghiên c u. Chúng

tôi hi v ng r ng quá trình nghiên c u s góp ph n vào vi
n v i nhi u b

s

c Vi t Nam b ng nh

i.

3

m
pt

a tr m

p c a nó v cu c


6 . C u trúc c a khóa lu n
Ngoài ph n m
c a khóa lu

u, k t lu n, tài li u tham kh o và ph n ph l c, ph n n i dung

c ti n hành tri
m ngh thu t v

a tr m côi

a

Móricz Zsigmond.

i gian ngh thu

a tr m côi

a Móricz

Zsigmond.
t truy n, k t c u, ngôn ng và gi
c a Móricz Zsigmond.

4

a tr m


N I DUNG
Thi pháp h c là m

c nghiên c u v

ch

n, nguyên t c làm nên giá tr th

c,

c trong tính ch nh th c a

t nghiên c u n i t i c a tác ph m, c u t o và phong cách, nó
phân bi t v

c nghiên c u khác. Hi u thi pháp h

c

c nghiên

c và ngôn ng bi u hi n c a nó ch

khung trong ngh thu

y vi c nghiên c u tính ch nh th

thay cho vi c nghiên c u các y u t khác bi

khái quát theo quan ni m nguyên t

y vi c nghiên c u các bi n c l ch s thay chao nghiên c u các nguyên lí b t

lu n:
bi

ng, nghiên c

ng t

yd

tác, l y vi c khái q

cách sáng

n t trong b

ng công th c quy ph

(Tr

).Vi c ti p c n và ng d ng Thi

pháp h c trong nghiên c u, lý lu
p v i th i k

c

Vi
im i

uc

n toàn xã h i

c các bài vi t v Thi pháp h c, ta d nh n
th y các nhà nghiên c
h

u kh

nh: nghiên c

ng thi pháp

phân tích hình th c ngh thu t b i n i dung trong tác ph m

ph

c suy ra t hình th

hình th c mang tính n i dung. Thi pháp h

c

n là chính, không chú tr

n

hi u là cách th c phân tích tác ph
nh ng v

n

us

nh sáng tác, nguyên

m u nhân v t, giá tr hi n th c, tác d ng xã h i... Thi pháp h c ch chú tr
nh ng y u t hình th c tác ph

ng nhân v t, không th i gian, k t c u,

c t truy n, ngôn ng , th lo
pháp h

ng nghiên c

c theo thi

o gi i nghiên c u, phê bình tham gia. Thi pháp h

l i nh ng ph m trù m i, nh
c u

tài m i và trên h t là cách nhìn m i cho nghiên

c, m r ng các cánh c a ti p c

b i Thi pháp h
cùng m

n

c nghiên c u t

tác ph

c,

c nhi u cách ti p c n k c trên

ng nghiên c u, vì nh ng l

phá soi chi u sáng t

b n

m i không ng

c khám

n nay có m t th c t không th bàn cãi là Thi pháp h c có

ng r t l n trong ngành nghiên c

c, nó ngày càng mang n i dung m i

ng v quan ni

p c

thích nghi trong ti n trình nghiên c

5

ng th i t
c hi

i
i.T gi i thuy t

ng n g n trên, soi chi u vào t p ti u thuy t

a tr m côi

a Móricz Zsigmond

chúng tôi tri n khai nghiên c u trên ba bình di n ng v i n i dung c
:
m ngh thu t v

i trong

a tr m côi

a

Móricz Zsigmond.
i gian ngh thu

a tr m côi

a Móricz

Zsigmond.
t truy n, k t c u, ngôn ng và gi
c a Móricz Zsigmond.

6

a tr m

M NGH THU T V
TR M

CÔI

s t n t i toàn v n c
m

c l , không th

i s ng.
s

i, m t trong nh ng d u hi u v

i trong ngh thu t ngôn t

ngh thu

A

A MÓRICZ ZSIGMOND

ng ngh thu t v

Nhân v

I TRONG

id nd

[1,tr.249]. Nhân v t là

ng nh t nó v

c gi

i có th t

gi i khác nhau c a cu c

ng th i th hi n quan ni m ngh thu

ng th m m c
khái quát hi n th c, th hi n quan ni m

v

ng, tình c m,

c

i s ng xã h i.

Tìm hi u nghiên c u v h th ng nhân v
ngh thu t v

c tiên ph i hi

ic

c quan ni m

c xây d ng nhân v t trong

tác ph m.

t trong nh ng nhi m v c a thi pháp h c. Vì v y
a tr m

nghiên c u tác ph m

c a Móricz Zsigmond t góc nhìn thi pháp,

n vi c kh o sát quan ni m ngh thu t v
thu t xây d ng nhân v t.

quan tr ng mà chúng tôi mu n trình bày

1.1. Quan ni m ngh thu t v
a tr m

i và ngh

c và trong tác ph m

c a Móricz Zsigmond.

1.1.1. Quan ni m ngh thu t v

c

Quan ni m ngh thu t v

i là quá trình chuy n hóa cách nhìn, nguyên

t c th gi i quan vào nguyên t c ngh thu t. Có th nói quan ni m ngh thu t v con
ra nhi

c. Theo giáo
Là s lý gi i,c

: Quan ni m ngh thu
th

c hóa thân thành các nguyên t

th c th hi

n,bi n pháp,hình

c t o nên giá tr ngh thu t và th m m cho các

ng nhân v
trù r t quan tr

15.tr.59]. Quan ni m ngh thu t v
c nh

khái ni

i là m t ph m

c l i nhi u l n trong thi pháp h c. M c dù hi n nay,

c các nhà nghiên c u m t cách th ng nh t và ch t ch

nó ph n nào g i m

n

ng ch y u c

Giáo trình thi pháp h c
th c v

c m

c. Tr n

c ngh thu t là m t s t ý

i s ng, nên nó mang tính ch t quan ni m r t c th

thu t m

ng ngh

t quan ni m,ngay c vô th c là quan ni m

7


v cái vô th c.

miêu t

ng 16,tr.23]. Có th kh

ng mà không có quan ni m v

nh quan ni m chính là m

i

n thi t y u c a

sáng t o ngh thu t. Quan ni m ngh thu t v
t th

n v i chi u sâu tác ph m, c

c. Macxim Gorki

c là nhân h c [10].

ng kh
i. Do v

linh, ma qu ,

c

thu t miêu t , bi u hi n

ng ch y u c
v

c. Dù miêu t th n

n là miêu t các nhân v

miêu t và th hi

i. Th c t

ph m, m t tác gi hay m t n

u nh m m

ng minh r ng, không có m t tác

c nào ch

n l i nói v thiên nhiên mà

i. Nói cách khác, m
n th hi

c

ng

i.

Quan ni m ngh thu t v

i là khái ni m ngh thu

hi n kh

c miêu t , th hi n

th nói nó gi

n nh m th
ic

Có

t chi c chìa khóa vàng góp ph n g i m cho chúng ta t t c

nh ng gì bí n trong sáng t o ngh thu t c a m
i nói riêng.

Quan ni m ngh thu t v con

cho r

m t cách c

i t m hi u bi t, t

c

i ngh s nói chung và t ng th i
i là

t m trí tu , t m nhìn, t m c m

c th hi n trong tác ph m c a mình 17.tr15]. T c là

quan ni m ngh thu t v

is

x

c hóa thân thành các nguyên t c,
c c a tác gi . T

i

n, bi n pháp th hi

t

ng ngh thu t và th m m cho các hình

ng nhân v t trong tác ph m. Chính vì v y mà chúng ta th

c hình

thu t trong tác ph m.

ngh thu t v
thu t v

m ngh thu t v

i th hi n t m

u sâu tri t lý c a tác ph m 11,tr 7].

quan ni m

i, T

Quan ni m ngh

n thu t ng

i là hình th c bên trong, là h quy chi u n chìm trong hình th c tác

ph m. Nó g n v i các ph

a nhà
c a hình th

c

[5.tr.6]. T nh ng khái ni m v quan ni m ngh thu t v
khái quát cách hi

ng ngh

ng nói c a mình

b ng m t cách nhìn khá khái quát :
nhìn c

i trong

:

8

thu t
i chúng ta có th


Quan ni m ngh thu t v
cách c

i v con

c hi u là cách nhìn, cách c
ic

hi n

trong t ng tác ph m. Quan ni m y bao gi g n li n v i cách c m th và bi u hi n
ch quan sáng t o c a ch th , ngay c khi miêu t
so v

i gi ng hay không gi ng

ng.
1.1.2. Quan ni m ngh thu t v

ph

i c a Móricz Zsigmond trong tác

a tr m
i là trung tâm c

ng

n, ph n ánh, th hi n v a là th c t c m nh n c

Nhân v t gi ng

t chìa khóa góp ph n g i m góp ph n g i m cho chúng ta nh ng gì bí n
trong sáng t o ngh thu t c

i ngh s .

Khác v i quan ni m ngh thu t v

i trong các sáng tác

g, nhi u khát v
h u c a xã h i, h không th

trên quan ni

u thi

b n th u, ti ti n,

c ác c

ng h th ng nhân v t

i l p v i cái ác. S
il n

p hoàn toàn. Th gi i mà nh

g

a tr v i s

xã h i mà m i giá tr th c c a cu c s
a tr m côi luôn b h t h i

, ch u rét và còn ch u c s gh l nh và th
il

man s cu i cùng l

i hi n lành v n s
t

nh

i nh

c

cách c

iv

c gi i thoát còn nh ng k

c ác,

c qu báo cho chính mình.

Quan ni m ngh thu t v

c hi u là cách nhìn, cách c m,
ic

hi n

trong t ng tác ph m.

t b ng s c

i b t h nh và nói lên khát v

c có

a tr khác c a em bé m
1.2. Quan ni m ngh thu t v
tr m

p luôn

ng nhân v t c a mình trên quan ni m cái

ác và cái thi n. R i nh

cho nh

c s trì tr và l c

c lòng v v k và thói thõa hi p c a chính mình.

a tr m côi

Trong ti u thuy

ph i ch

ib tl

c

i qua h th ng nhân v t tr

c.
a

c a Móricz Zsigmond
Th gi i nhân v

chính: nhân v

a tr m côi

i l n và nhân v t tr em.

9

c chia làm hai nhóm nhân v t
m i nhóm nhân v t có nh ng nét tính


cách, s ph

Tác gi không miêu t ngo i hình c a nhân

v t mà chúng ta tìm th y nhân v

ng và ngôn ng .

1.2.1 Nhóm nhân v t tr em

Nhân v

t chính c a ti u thuy

a tr m

Ch

câu chuy n là nói v s ph n c a nhân v t

t em bé b y tu

c

u xoay quoanh m

c.T t c

chính b m

m nhìn trong tác ph

c a

a tr m côi
a bé mà b

c

n

ng. Cô bé m côi t i nghi
ch u c

i qua b

n nuôi và ph i

ng l i cay nghi t.
Hình nh m t em bé m côi xu t hi n trên th o
o nên,

nguyên :
i m t tr i lên ca

t mãnh

[12,tr.10]. Cô bé không bi
ng bi

nt

Em bu n ng em

t kêu rên và t m r a, còn em bé b ng ch
ng m t cách tuy t v ng [12,tr.10]. Tác gi

t c a mình xu t hi n m t

cách l loi và tuy t v ng, trong m t khung c nh th o nguyên mênh mông,
m t ng i gay g t.Vì sao em
im

y gò khô qu

im

nuôi gà nuôi l

a tr m côi c

c. Bên c nh

ki m thêm thu nh p cho mình.Vi

Nhà

c ph i tr cho bà tám Pengguê,
m t chi c áo, m

c c p cho

t n dài m t áo khoác ng n. M

b n làm b ng len và m

c c p m t cái

ôi giày tr con. Nh ng th này qu th t là r t c n

thi t,

n thi t cho nh

c c p nhi u th
B i vì nh ng th

a con c

là c

im

t.
a con

c m c qu
M

a tr t i nghi p
u theo b n tr

ng,b i vì em mu n l
ng v i nh

i anh em v
i có cái bánh m c

l

c nhà

n tr n tru ng và l nh giá v

c a bà. Ch ng bao gi

i ánh

y mà em v n

Gía mà chúng nó tr l i áo.

10

a tr cô
có th
ng xa, trong chi c
ng.
n vui


ng.

t khái ni

[1,tr.15]. H ng ngày, công vi c c
chi c bánh m

quá

c cám l n.

Chi c bánh m

ph i nh n

ngày.

ng g m c

ch i b

n t i. Su t ngày em b

p. Em ph i s ng trong m

dành cho em nh ng l i cay nghi t. C
r

m

n m t chi c bánh mì t

im
i b luôn ôm p, s so ng và b o v i em

c nói cho bà m bi

ib

bàn tay bé b ng c

c

l

m

n.
a tr

g

m

i vui v v i em,

c gi

i và t t

n áo và dày dép, còn em ch
l n con, ho c con chó trong b d ng c
m t h n h c c a nh
rét,

[12,tr.48]. Em luôn b nhìn b ng con

a tr trong nhà.

c

c s riêng em thì không, cái gì không t

không

u ph i ch

ng.Th m chí em

u em không làm vi c.
n nuôi em ch

vì ti

cs

h c

hàng tháng.

, em ph i d

lùa l

c m c qu n áo em không còn ph i

ng.
tru ng n a, em luôn m c qu n áo,

chi c áo khoác ng n bên trong áo khoác y là chi
c a nh ng k

t s ng em.
n ch

xuyên b
u em nh ng thanh g
ra
làng v

ng
u em, r

kh u qu n áo

].

m

n n i thanh g

i nghi

ng

i chân tr

c

không mu n thêm m t l n ch i m
chân em l i cóng lên.Và

v

y thì em l i rét, gót
c bác th già d

,l

u tiên cô bé
c nhìn th y cha

i. Cô bé còn th

a Chú Giêsu.

th d t già, bác ta r

cu i

t l n nào n a, em

bi t th nào là nhà th , th
c , thánh l cùng nhi

b toác

c các thánh và thân th

y nh ng

i cùng c nh ng c
h i cho thân ph n c a em bé m

11

c. Ngoài ra


n em, cô bé luôn s ng trong nanh vu t c

giã man. Em
i vì

c nói chuy n, em
nên m

c nói v i ai c

y.

Cu

i ta nói v i em r ng em s
c, em không còn s ng gi a b n nông dân n a, em s s ng gi a nh

có h c.

i có d c m r t x u v vi

bà m m i, nh
h c

i ta s em cho ông b m i và

i v i em không ph i là b m . Em không th y s có

, cô bé hi u r ng em s

là l

c và s l i ch ng có gì h

u tiên cô bé nh n ra r ng mình c n ph

u mu

có h c mà bà l

c s ng. Và s

n.

m t, không ch i tóc, ch

cr a

phía tru ng l

công vi c c a mình.

ng có ai nhìn ngó t i em ngoài vi c h ch b o v vi c

nào và h

ir

p em n u em làm gì trái ý c a h .

pb

t

em tím xanh, r i b

n n i nh ng bàn tay bé b ng c a
, xanh l c, m

u h n rõ

i em. Bây gi không ph i roi qu
m

i

m h n to,

Ngoài ra em còn ph i qu lên h t ngô,

t gi li n, em

a t i ngày hôm y vì b ph
, s ch

a tr m

nh n nuôi em bé vì ít nh
a tr

ng

c cho h và nh

c.

ngoài kia m t tr

Không r a m t, không ch i tóc, em ch
t

c c . H ch
c ít l i l c khi nuôi

u sáng, nh

i.

phía tru ng l

y

n ph n c a mình. Muter nhìn em: Con bé này không

c n nhi u l i , nó bi t b n ph n c a nó. Em m c a c a khu chu ng l n, em dùn
p cái then cài sang m t bên vì cái then ch t vào ch t quá, r
m l

th a
ng

no.

m t mình l nh l o trong nh ng

em c . V i cô bé h

c có m , em c
i m . N u em có m thì em s không b
ng và s

kh i nh ng

ng l n

n
m, s d u dàng c a

p và ch i b i, em s

n

c r ng m s t
c ác và ti ti n này. R i t t c nh

12

il

uh

i


i tuy t, h t r i s chuy

ng c a h , h t r i s

l i em bé m

c ác, h t r i s dã man, ch còn

i di n cho s b t h nh, cô bé b t h nh ngay t khi

m i sinh ra và cu

t chu

b t h nh. Sau nh ng tr

yr ys

bi t im l ng và khóc, khóc cho s ph n và

cr

thì m s

côi b ng lòng c

ng sâu s

ng s ph n m côi luôn ph i ch u

nh ng n i b t này sang n i b t h
a tr m

a nh ng
c n có m và ch c

1.2.1.2 B n tr
B n tr nhà

a và xu t hi

ng th i. Tác gi không miêu

t tr c ti p nhóm nhân v t này mà cho chúng xu t hi n gián ti p qua nhân v t trung
a con không k em bé m côi
a l n nh t là

a bé nh

v

i

T tc
c ng trong nh

cb m

m và ch ng ph i làm vi c gì c vì t t c

m i vi c em bé m

i. Chúng ch vi

ng h c và v nhà vui

Chúng luôn mi t th em bé m côi,
ngu ng c vì không thích u ng s a,

i em b o em là

ng lõa v i nhau trong vi

c a em bé m côi vì chúng là anh em ru t th t. B n tr
không c

p chi c áo

i sao em ng c th ,em

ns

a con gái

l n nh t nháy m t b ng gi ng nói bí m
chi

ng lõa trong vi

a tr m

p

i anh em ru t th
Chúng luôn bày ra nh

b ng s ch i m ng, chúng v t luôn s

t thúc

u ng khi bà m không có

Cô bé

i khôn nh t vì cô bé luôn k l i m i chuy n v i m . Chúng luôn phân bi t
ix v
Nh
tru

a tr

c, chúng nhìn em b ng con m t khinh b

a tr chu n b

i to, nhìn vào em bé m

c hiên nhà. Khuôn m t em méo x

i
ng tr n
c a

mình, cái áo bây gi em không th th y b
n a

cm c
c kia thì không.Tác gi

13

cs

c rét

ng nhân v t này xu t hi n


bên c nh nhân v

c th

cs

i l p và mâu thu n gi a cu c

i, gi a cái ác và cái thi n, gi a s cao sang và th p hèn, gi a bóng t i và ánh sáng.

a bà Veruê,
côi,

ba nh

n tu i

i hai tu i. Nhân v t này xu t hi n

tính cách nhân v

thánh ca th b

c tác gi th hi n r t rõ và m

làm n i b t thêm cho nhân v

a tác gi

n

i c a cô bé m

nt

a Muter, Fater không có liên quan gì
n cô con gái,

ng nói chuy n v i nó. Nhân v

c tác gi

miêu t ngo

i t i là quá

lòng khòng. Cô bé khác bi t hoàn toàn v
c n y,

n

u chu ng.

luôn nhìn em b ng s h n h c.
nh ng

m chuy n v i cô bé m côi,
n th u và hôi hám, nó luôn nói

ux uv

c.

c Muter bênh v c và cái gì
M cho con m côi này

c ph
h c làm gì l m th . Nó có tr ti
c cái tính

Tuy m i 12 tu

c

c ác và ti ti n c a bà Veruê. Nó ch ng bao gi chia s cho ai cái gì, nó
L n nào

t mình nh ng th ngon lành mà ch ng bao gi
nc

y k o, em ph

m
gì

ng,

c

o

ng ph i làm vi c

nhà c , nó ch vi

o và gây s ch i b i t i em bé m côi. Bà Veruê r t bênh

v

a bà ta mà. M i l n nó nói

chuy n gì hay là gây s

u gì v

m t tr

pb

i nghi p m côi luôn ph i ch u
n ch y máu. Nhân v t này ch xu t hi n v n v n

thánh ca th b

c gi

côi thì không. Nhân v
m nh thêm s

c tác gi xây d

t c còn em bé m
i l p v i cô bé m

nh n

n gi a hai tuy n nhân v t.

1.2.2 Nhóm nhân v

il n

1.2.2.1 Nhân v t ph n
th nh

a tr

c. M

i

y gò, khô qu t, luôn mang chi c t p d to và nhô ra m t cách k qu c. Bà m
m

a con và s

u tiên là rít lên b ng th gi ng than

14


Gía mà qu tha ma b

th , m t m i và lên l p v

Công vi c c a bà là d y s m và cho b n tr

ng và cho gà l

a tr

quý

c ngoài vi c nuôi l

thêm ngu n l i cho mình.Vi

ki m

a tr

c

ph i tr cho bà ta thêm tám Pengguê,

c

còn c p cho m t chi c áo và m
cc pm

n làm b ng len và m

s l y cho nh

con. Nh ng th này bà

a con c a bà và qu th t chúng r t c n thi t. V

m côi tr n tru
hi u r ng

t n dài, m t áo khoác ng n. M

m c cho em bé

nh bà ta còn không cho embé m côi

Gi a th i bu

thóc cao g o kém thì m i th

c. Bà m

u c n ph i bi t

quý tr ng [12,tr.12]. Bà luôn dành nh ng l i l cay nghi

a tr

c và luôn ti t ki m m i th , bà luôn m c nh ng b
k . Vi c nuôi gà nuôi l

ki m thêm ngu n thu nh

ki m v i chúng và ti t ki
chi c bánh m

t ti t

n t ng h t cám. Bà ta phát ch

y cám l n và b
nt im

a tr

cm t

t ti t ki

t con

c v .Và ph

. Bà ta luôn b

p
em bé m côi

tr m côi n u nó ph m l i hày làm gì trái ý bà,

a

a tr hôn lên bàn tay thô

k ch và n i nh ng m ch máu g m gi

m là th

ch ng. R t nhi u l n bà b ch
lên thân th bà nh

p, ch i b

ts

ng g y b ng gôn v

p m nh

Cô bé không tin là bà mách

bà ta ch bi t b ch

v i b tôi. B i l không riêng gì b n tr

b ng g y b ng côn. K c nh ng lúc bà ta
b ch

im
i bà. M

ng ném theo con bò, và cái côn
t, và ông ch ng d

i bà,

p m nh lên thân th bà [12,tr.26]. Bà ta ch làm nh ng
vi c mà c m th y có l i cho bà ta. Khi cô bé m côi b
v
cách ng x

yên cho em ng
a bà m

cm
tc

là gi t o bà ta ch làm nh ng cái gì có l i cho bà

ta mà thôi. Khi nghe bà l n h i: t i sao con bé
Không sao, b n tính nó v n th

bà r

tr

y . Bà m tr l i:

y . C m c qu n áo cho nó là nó b t ngay ra kh i

15


i.

y, v l i, có có l

c các lo i

qu n áo...
. Khi g p bà l n, m không nói nh
ho c th i th t mày ra mà m nói nh
m "...

qu tha ma b

i lo

"bé ngoan', "b câu", "thiên th n c a

t s gi d i trong tính cách c a bà m , bà ta ch nuôi em bá m
ki m ti

ti

Bên c

a tr m côi.

im

Nhân v

t Dobo Mari.

im

hai nh n nuôi em bé m

v n còn r t tr và r
tr , m

p qua l i k c a em bé m côi

táo th này mà l i mu n có m

n nay em v
n

c. Bà ta

Em th y m

a tr

c. T

c

i ta ch trao tr m côi cho nh
i này hãy còn có hai cái má tròn mà qu

r

c

t xanh, có cái mông

to và có gi ng nói s c s o và nói oang oang. Cô
c nh ng b

i ph n

trang tr

u khi nh

ng

bít t t dài, luôn

m c nh ng chi c áo choàng m i và s ch s . Ch

i gi t o. Lúc
Con

a tr bà ta dùng nh ng l i âu y m ng t ngào v

gái c a m

c l b n ch t th t c a mình th t là ghê
Ôi tr

g m th t c
n

i còn

chó ch t, mày s

chó ch t, mày làm b n h

côi d y vào lúc ba gi

l al

c ng v i tao

ng c a tao r i [12,tr.92]. Bà ta b

a tr m

ng. Cô ta cho em m c áo qu n b i vì nh ng th

n, th

i cho em m

v

côi

nh giá. Cô ta luôn ch i b i cô bé m côi khi em

phát âm sai ho c làm

u gì trái ý cô ta.Nhân v

i ti ti n. Cô ta ch

làm nh ng gì có l

i thì cô ta s

Cô ta qu ng cho gà v
tính toán t ngu

ng th
i mà nó mang t i. Nh ng cây m

s ch và không cho nh

i làm l n em bé m

ng

i làm vi c cho cô ta là nh ng th không th
làm nh ng vi c c m th y có l i cho b n thân mình mà thôi.
i v i cô bé m côi thì ch
m

p em b ng nh ng thanh g

n n i nh ng thanh g b

cm

16

i khác bà ta t

i


ph n nhân h u v i nh ng c ch

ng nh nhàng và nh ng l i nói âu y m v i

cô con gái nuôi. Ch ta ch

i nh ng b i cây hay là ch i nh ng con chó

và ch ta luôn mi ng ch i, ch

n ch y máu, ch tr nên càng d

t n khi chi ta có con. Ch ta quan tâm em b ng cách r a cho em b ng thu c t y khi em
b

i con tôi b ng b nh còi

ng nói nh ng l i gi d

b n th

a tr

là b bò húc, m

n cô bé là nói v

i th

n ghê t m.

u l n.

ph

bác th d t và b t bác v

n b c,

t nhà r i gi t v c a

làm nô l . Cô ta cho bác th già

chu ng bò, su t ngày

ph i làm vi c qu n qu

gì c

h

i v i bác th d t thì cô ta

ã làm giàu b

n c a bác th d

p

t luôn c v lão. Cô

t mi ng bác th già b ng cách cho bác ta u ng bát thu
không còn than th
c k c vi c gi

cn

i ta không t m t th

n nào

i.

B sung cho ki u nhân v t này là nhân v t ph n
th ba nh

a tr m

im

c. Nhân v t Muter còn có tên g i

làVeruê, là v c a ông th máy. Bà Veruê có m t cô con gái riêng 12 tu i và không có
con chung v i ch

i xin bà l n m

là s ch ng, h ng ngày bà ph

a tr m côi c

c cho ch

i r t bi t tính toán trong vi c nh n nuôi m
dàng sai b o. Bà ta ch ng quan tâm gì nhi
bà m

u có tính toán khi nh n nuôi m

v

a tr m

t

a tr m

d

a tr m

ng

a tr

sai v t cho nhanh. Và r

và ta luôn ch i b

c. Bà ta r t

c. Bà ta nh n em
ng bà m nuôi khác

m

pb

im

còn tr

a cô bé tr nên xanh tím, nh ng b p chân
c. Bà ta còn tr ng ph

nh ng h

a tr b ng cách cho nó qu lên

b a t i.Tuy v y và ta l i r

và chi u chu ng cô con gái riêng c a mình. Bà ta chi u chu ng mu
ta s

c n y, bà

pb

côi n u cô con gái quý hóa c a bà ta

Bên c nh nh ng bà m

sung thêm

mu n th .

m t nhân v

i di n cho t ng l p ph n

17

i b y gi

t bà


l n. Nhân v t này không có cái tên c th

i ta ch g i bà l n, bà ta làm vi c

tr em m côi. Nhân v t này xu t hi n t

n cu i tác ph

nhân v t ph . Công vi c c

là m t

a tr m côi cho nh ng gia

n ki m tra xem chúng th

là m t ki u nhân v t

gi t o, bà ta luôn m m b o nh ng b c ph huynh khi nuôi nh
ph

ng, r
t nh

H i

a tr m côi r ng

tru

dùng c a nh

a tr m côi t i nghi p. Khi giao cô

ra bà l n ph

t, hai cái áo

i th m t chi c và bà l n con d a bà m r ng n u nói
nhi u s

a tr ra kh i nhà. Ch ng ai bi t bà ta c t s con l i vào vi c gì. Bà ta
ra là m

ng th

n ch t th t c a nhân v t

u l n b l rõ trong m

i

Dobo mari

côi t i tr

r i
t khéo léo trong vi c miêu t ngo i hình c a nhân

v t bà l n nh m m

a bà ta.
ng h th ng nhân v

v i nh ng tính cách vô cùng

i ph n

c ác nh nhen và ích k . H có nh ng nét tính cách

gi ng nhau trong b n ch
gi

i l n, nh

n nh n l i ích cho b

nên m t b c tranh xã h i th i b y gi v i nh

nh nhen và l c h u. H s ng và ch bi

i tr nên man r ,

n l i ích c a b n thân mình.

1.2.2.2. Nhân v
Bên c

t ông b

ib

n

a tr m côi. Ông ta là m
gi n. Là m t ông b

m i khi t c

ng bi u hi n c a nhân v t này toàn gi t o. Ông b
y gò, ông b s t m t m

ch ng bao gi
r

Ông luôn ôm p, s so
c nói cho ai bi t c

cô bé l

pm

a tr m
ib c

u ch

[12,tr.28]. Ngoài b m t c a m t ông b t v r
i r t t i t và x u xa, b

l a vào tay em khi

ng.

Bây gi tôi s d y cho con l n này m t bài h c

ng m t cách thô b o
nó không bao gi

18

pn a

con thì ông ta con th hi n là

i và vô liêm s . Lo i nhân v

nông dân Hungari trong xã h i th i b y gi b

c và d n cô bé

i di n cho t ng l p
c và nhân cách.

B sung cho ki u nhân v t này là nhân v
hai nh

. Nhân v t này là ông b

a tr m côi, là ch ng c

là
ng và m c

qu

ng ông l n th t s

i l ch sang

m t bên. Tính cách c a nhân v

t gã ti ti

ch p m i th

c dành gi t l n. Anh ta không c

t i nh ng l i bàn tán hay nh ng l i khen chê c
i m t tr trán bóng không c

mx

i khác

mxa

làm giàu c n m t

n nh ng l i khen chê c a k khác: Anh

c mi n t t c
h không ch

làm giàu thì anh ta b t

n ti

i gì anh ta c

y và

i t ng ph m, c a b thí, và l ph i. Ông ch

t n ti n h a v i th g t 3kg m súc (trong khi b
cho h nh

i không t n ti

cho 2kg và ông ta bi n b ch r ng c r n a là 3kg

[12,tr.132]. Ông ta t n ti n t i m c không tr ti n công cho công nhân và bi n lý do là
do công vi c không xong . Ông ta b

i làm c a mình làm vi c c

m và còn

t ng thêm cho h nh ng l i ch i r a, m ng nhi c. So v i bà v c a mình thì nhân v t
này còn t n ti n và ích k
c, dù ch

u l n. Ông ta r t bi t cách l i d ng tr con Nhà
n ta v n xin bà l n thêm m

r t khôn trong vi c tính toán b i vì nuôi nh
l n qu th t là r t t

a tr m côi n a. Ông ta

a tr m côi c

b m

v vui v và t t nh

i v m t cô

t t n ti n. Anh ta c

m c cho v làm nh ng vi c ti

ti n. Ông ch ng này luôn làm m i vi c thay cho v , ông ta làm vi c không ng ng

ngh . Làm c nh ng vi c c

m chí còn n

ch ng ch ta làm, cái ông ch ng

i- có qu m i th y lo

vi c không ngh , thích c nh ng côn vi
ng c
i di n cho t ng l

M i vi
y- làm
n vi c n u

t, n u gã th y[12,tr.125]. H n ta là ki u nhân v
n

i b y gi . Tính ti ti n và tính toán qu th t

ba nh n nuôi em bé m côi,tên c

i th máy, là

không ai b ng.
B sung cho ki u nhân v

ch ng c a bà Veruê. Fater có ngo i hình to béo b n th u và có cái b ng r t b , b râu
ctar tg ng

m t

cách r t cau có và r t kh t khe trong chuy

c. B

19

a ông ta ph i có th t,


m n u không có th t,

ông ta s
n

in

c bi t là ông ta ph
Không th

h n ta s
h t kh i bàn xu

i có
, n u quá gi

c Fater, vì h không thích cái gì là ông ta

t

n i khoai tây t m b t t khi không th y có

l

nb

ng thì ông ta s không

a
xách nh

u và b t cô bé ph i
un

nc

i lít v

i. Ông ta làm vi c

máy xay xát, ông ta là th

ch làm vi

làm giàu

thêm cho mình. Lão l y c ngô, cám b t và con ch c than. Lão ch ng bao gi
n ai c k c v và nh

nhà

tâm

i xum quanh.

Góp ph

m là nhân v t bác th d

Nhân v t này ch xu t hi n trong hai thanh th sáu và th b
câu chuy n lên ph n sâu s

y n i dung

Chính nhân v

cb c

tranh v xã h i Hungari th i b y gi

th d t và b phá s n.

Bác ta b v ch ng Dobo Mari l y h
không cho bác

ng s nuôi bác ta lúc v già, th

bác ta ph i t n

ng khoai s ng t

n m c nh phân ch ng, su t ngày ch bi t làm vi c và làm vi c. Bác
tr m côi c

c, không có cha m và nh ng k b o m u t t b

nh ng gì bác ta có. Cu

i bác th d

c.

n khi g

a tr m côi nhà

a bác ta t t c
i kh c kh

n ra r
mu

Ai có ng

i

nb v cc as

v cu

ib om
u v t nh

y kh c kh c a mình và ông
c thì h ph

c khi

i kh n kh

t

p h t t t c . Bác th d

côi, không cha không

m và không có ai thân thích nên bác y r
ra r ng nh

yh t

i phi n mu n và b c

nh c mà lâu nay bác không th than th cùng ai

nghèo kh

a

a tr m

côi. Bác y nh n
côi,

i này thì có l s t

nhà nhân v

ng nên
i l n t t b ng

mà có nhi u bi k ch nh t trong tác ph m.
t ti u thuy t có khá nhi u nhân v t. Ngoài nh ng nhân v t mà chúng
th ng

trên thì còn có m t s nhân v

ph

i l n khác xu t hi n trong tác
Lão già này luôn nhìn cô bé m

20


côi nhà hàng xóm v i con m t thèm thu ng,
xóm.

nd

i và nháy m t v i cô bé hàng

con nhà hàng xóm và b ông b

ch

n

n

i di n cho s m c nát c a xã h i. Ngài ra còn có lão
là lính

m t tr n v và có

tính cánh thô b o.

n ch y máu.

u nhân v

c ác và b o l c. Nhân v

i làm cho nhà Dobo

Mari, ch ta làm vi

c tr m

u nhân

v

u mang nh ng nét tính cách riêng mà không th xen l n
u có nh

. M i lo i nhân v t

ng và ngôn ng nh

góp ph

ng nhân v t ph

m thêm b n ch t c

ch t c

i, m t xã h i mà b n

bi n ch t hoàn toàn.

1.3. Ngh thu t xây d ng hình t
Nhân v

m

ng nhân v t

c có ch c

ng tính cách, hi n th c cu c s ng

và th hi n quan ni m c

cu

i. Khi xây d ng nhân v

n li n nó v i nh ng v

c

Vì v y, tìm hi u nhân v t trong tác ph m, bên c nh vi
c a nó, c n nh n ra nh ng v

n trong tác ph m.
nh nh ng nét tính cách

c a hi n th c và quan ni m c

mu n th hi n. Ch ng h n, khi nh
n các v
hi

a tr m

c và s ng ph thu c. Nh ng nhân v t trong tác ph m

ng ngh thu

t

n m t nhân v t, nh t là các nhân v t chính,
g n li n v i nhân v

c là m t

c l , có nh ng d u hi

d u hi u v ti u s , ngh nghi p, nh

nh n bi t: tên g i, nh ng

m riêng...

c bi t mu n xây d ng

ng nhân v t c n ph i d a trên: tính cách, ngôn ng

ng.

1.3.1 Tính cách nhân v t
t khéo léo khi xây d ng tính cách nhân v t trong m i
quan h gi a ngo

ng. M i nhân v t trong tác ph

cách r t riêng bi t và không ai gi ng ai c . Tác gi
vào tác ph

a tr m

m côi v i s ph n b t h

i r t g n v i cu c

ác gi xây d ng nhân v
M t cô bé luôn b

ông b hay bà m nuôi vô tâm.
nh ng s ng gió và cu

i hi n th c

c có th nh n ra r ng có nh

s ng h ng ngày. Trong tác ph

u th hi n tính

p b i nh ng

i g ng mình lên ch

i mang t i. M

21

a tr

ng

i tr n tru ng