Giọng điệu trong thơ Đoàn Thị Lam Luyến (Khóa luận tốt nghiệp)

L
u c a riêng tôi
khoa h c c

is

gi ng viên Khoa Khoa h c Xã h

ng d n
ng

i h c Qu ng Bình.
Các n i dung nghiên c u, k t qu
b

tài này là trung th

i b t k hình th

s nh

lu

a công

còn s d ng m t

li u c a các tác gi

ch c khác

u có trích d n và chú thích ngu n g c rõ ràng.
N u phát hi n có b t k s gian l n nào tôi xin hoàn toàn ch u trách nhi m v
n i dung lu

c

ch

ng khoa h

i h c Qu ng Bình

n nh ng vi ph m tác quy n, b n quy n do tôi gây ra trong quá
trình th c hi n (n u có).

ng H
Tác gi khóa lu n

Nguy n Qu c Kha

1


L IC
c s phân công c a Khoa Khoa h c Xã h
và s

i h c Qu ng Bình,

ng d n c a th

c hi

tài: Gi

Lam Luy n.

Trên th c t không có s thành công nào mà không g n li n v i nh ng s h
tr

dù ít hay nhi u, dù tr c ti p hay gián ti p c

th i gian t khi b

uh ct p

r t nhi u s

c
n bè.

c nh t, em xin g

n quý Th y Cô

i H c Qu

truy
t

ih

c a quý Th y

V i lòng bi
Xã h i

gi

i khác. Trong su t

Khoa Khoa h c

c và tâm huy t c

t v n ki n th c quý báu cho chúng em trong su t th i gian h c t p t i
ng. Em xin g i l i c

h c Qu

n quý th y cô
u ki

Trung tâm h c li

i

c s d ng các ngu n tài li u phong

phú c a trung tâm ph c v cho quá trình nghiên c u c a b n thân.

c bi t, em xin chân thành c
tâm tr c ti

th

n

ng d n chúng em qua t ng bu i h c trên l

nói chuy n, th o lu n v

ng bu i

tài nghiên c u c a cá nhân em. Nh s

t n tình c a th y mà m i b ng
lu

uc

nd n

ch b o
c tháo g , khóa

.
M c dù b

u c g ng n l

ch nh nh t song do bu

th c hi

tài m t cách hoàn

u m i làm quen v i công tác nghiên c u khoa h

ng h n ch v ki n th c và kinh nghi m nên không th tránh kh i nh ng
thi u sót nh

nh mà b

ý c a Quý th y cô giáo, các b

c. Em r t mong nh
ng nghi

khóa lu

thi
Em xin chân thành c
ng H
Sinh viên

Nguy n Qu c Kha

2

c s góp

và hoàn


M CL C
L

.......................................................................................................1

L IC

.............................................................................................................2

M C L C ..................................................................................................................3
PH N M

U ........................................................................................................5

1. Lí do ch

tài...............................................................................................5

2. L ch s v

..................................................................................................6

ng và ph m vi nghiên c u....................................................................9
ng nghiên c u ...................................................................................9
3.2. Ph m vi nghiên c u.......................................................................................9
u..................................................................................9
a khóa lu n.................................................................................10

6. C u trúc c a khóa lu n...................................................................................10
PH N N I DUNG ..................................................................................................11
........................11

LAM LUY N VÀ GI

1.1. Gi ng, gi

u và gi

1.1.1. Gi ng và gi

.................................................11

u.................................................................................11

1.1.2. Gi

t hi

1.1.3. Gi

ng ngh thu t................11

................................................................................14
Lam Luy

hình thành gi

Lam Luy n

i và s nghi
1.2.1.2. Quan ni m v

...........................................................17
..................................................................17

..................................................................................18

1.2.1.3. Các ch

Lam Luy n..................................19

hình thành gi

Lam Luy n ................23

1.2.2.1. C m quan v cu c s
1.2.2.2. Ý th c v s

................17

i ..................................................23

im

........................................................25

1.2.2.3. Khát v ng dân ch hóa m i quan h

- công chúng....................27

. GI NG GIÃI BÀY, LÍ L VÀ GI NG TÂM TÌNH, HOÀI NI M C M
...................................................................................................................29
2.1. Gi ng giãi bày lí l ......................................................................................29

3


2.1.1. C m h ng t cái b n ngã .........................................................................29
2.1.2. Giây phút tr

c n i bu

......................31

c th hi n s c gi ng giãi bày, lí l .........................................35
2.2. Gi ng tâm tình, hoài ni m, c

.....................................................37

2.2.1. L i tâm tình thi t tha v

l a.................................................37

2.2.2. L

muôn m t cu c s

ng..............................39

c th hi n s c gi ng tâm tình, hoài ni m, c
. GI NG TRI T LÝ, CHIÊM NGHI M VÀ GI

..........41
, C T V N 44

3.1. Gi ng tri t lý, chiêm nghi m ......................................................................44
3.1.1. Nh ng tri t lý và chiêm nghi m v

i ........................................44

3.1.2. Tri t lý, chiêm nghi m v thân ph n, nh t là thân ph

i ph n ...47

3.1.3. Tri t lý chiêm nghi m v tình yêu ...........................................................49
c ngh thu t t o s c gi ng tri t lý, chiêm nghi m.................51
3.2. Gi
3.2.1. Gi

, c t v n ................................................................................55
...........................................................................................55

3.2.2. Gi ng c t v n ...........................................................................................57
c ngh thu t t o s c gi

và c t v n .......................60

K T LU N ..............................................................................................................63
TÀI LI U THAM KH O........................................................................................65

4


PH N M
1. Lí do ch

U

tài
hi

và sâu s c nh t nh ng ma l c k

o c a ngôn ng .

c xem là k di u thì nh
i muôn l n k di
nh

i ph n

giai nhân

a nh

nên

i muôn s c màu lung linh huy n o. Và b t k quãng sông

nào thì hình bóng c a h

n h u b ng t t c nh ng v

i

i tôn vinh và trân tr ng.
iv

c bi

i v i vi

n y n nh ng sáng t

u ki n làm

m màu s c c a ch th , là nh ng s n ph m r t riêng
p l i, ch

mình trong sáng t o. V

tìm ra ti ng nói riêng c a

c không có gì khác ngoài ti ng nói riêng c a m

trong vô vàn nh ng ti

n ch vì b n ph n c

góp m t ph n nh s c l c c

i

c c a nhân lo i m

u gì

Cái quan tr ng c a tài

n có, không b
c là ti ng nói riêng c
y uc am

phân bi t ch

.
t Nam, t

cùng khôn

v
a c th gi

y chính nh s góp m t c a các nhà

n nh ng Xuân Qu nh, Lâm Th M D , Phan Th
n hoa c a thi ca s b

mm

c n u chúng ta không

Lam Luy n. Tuy thành qu

sáng tác c a

s

t o không m t m i, góp ph
chúng tôi ch

i. Hòa chung

t b c. Ph i nói r ng, dòng ch y c a n n

c Vi t v i nh ng thành t u l
. Chúng ta ph i k

ng và bi

t nam nói chung và các nhà

c ti

ng trong quá trình
ng c g ng, tìm tòi, sáng

i m i, tôn t o n n thi ca Vi

tài: Gi

Lam Luy n

bi t ch là cây bút

ob

t chung c a m
nh

i

c bi

i. S
c

n. Nh ng tác ph m c a ch v a

n v a có nh ng gam màu r t riêng th hi n

yb

y nghiên c u gi

a

này là m t vi c làm thi t th c. M t m t, thông qua vi c nghiên c u ta
th

c

n ki n t o di n m o chung c a m

5


còn nhi u b n b , ph c t

ng, m t khác ta s

yc an

nh n di n rõ

i.
ng ta có cái nhìn

.

2. L ch s v
2.1. V v

gi

c

c th k XIX, nhi u nhà lý lu
Hi

n gi

quen thu

,

nghiên c

c và m h
ng khái ni m
u

,

c thì ph i k

tr

n hàng lo t các công trình nghiên c u v gi ng

u trong ti u thuy t c a nhà nghiên c u M.Bakhtin nh
Trong gi i nghiên c
hi

u th k XX.

c ta, Tr

ng gi

u tiên phân bi t

i s ng và gi

u trong ngh thu t, coi gi

n c u thành hình th c c
là s bi u th l

gi
nh

nh r

ng, c m xúc ch th

quan tr ng t o nên b n s
gi

t

c, 2002

ut

nh t không t

PGS.TS Nguy
V

[47, tr.154]. GS
n

[43, tr.85]. V

N

u

c

c ti ng nói riêng,

8, tr.36].
tình Nxb

ng gi

nh n th c r

u thì

Gi

pv

u th hi

,l

cách nhìn c a ch th phát ngôn v
ng vào vì th gi
b n ch

c

u là m t thu c tính có v b
nh n ra gi

phân lo i và so sánh các lo i gi

u ngh thu t, tác gi

dâ

i tr

làm ti n

u.
tình 1975

Ti
Hà N i, 1996, thông qua cái tôi tr
gi

ng,

ng mà l

tr.134]. M

cho vi c nh n di n gi

u

c. Theo Tr

Phân tích tác ph m mà b qua gi

phát bi u d

ng

1990
c

Nxb
nv

u qua m t s tác ph m, tác gi c th . T

cái nhìn khá h th ng khi ti p nh n gi

c
n này. Tác gi

6

ch t ru, ng t ngào, mê ho c, trang

kh

nh:

tr

ti n t i m t gi
ti
V

u lí trí, t nh táo, hi n th c và s phá v hình th c

n d ng tâm s cá nhân

ng Thu Th y, tác gi

5, tr.125].

tb

c nghiên c u khoa h c g n xa công

tình Vi t Nam t gi a th p k
Nxb

n nay, nh
gi

HSP Hà N i, 2011. Tác gi cho r

c a tác ph
nhân, m

im

u là m t ph m trù th

c, có vai trò r t l n trong vi c t o nên b n s c riêng c a m t cá
ng phái, m

c

2.2. Nghiên c u v

8, tr.138].

àn Th Lam Luy n

Lam Luy

xu t hi n vào n a cu i th k XX. V i

phong cách sáng tác riêng, tác ph m c a ch r

cb

c yêu thích và thu hút

n sách Các tác

c khá nhi
gi

t Nam c a tác gi

Tr n M

ng, nhà xu t b

t nhi u l i nh n xét v

Lam Luy

i liên h gi
r

is

i nhau. Ki m s

ki m s ng.

ng mày râu v n , e ng

d i kh . Chính lúc d i kh

m lúc

nh

t nh

c). L i nh

cs

d i l i làm nên tình yêu và t

Lam Luy n tác gi

: chính th i tr tu i
Nh n xét v
: Trong nh ng

c Ti

Vi t Nam xu t hi n

n a cu i th k XX, ch

ng riêng t o l p m t

phong cách không l n v i ai. S nhào n n gi a y u t
n xót xa, oan nghi t v n khi
b o li t mà không

tìn

c ham s

p có s
nhi

t lu n có

t lên gi t do v mình,

ng c

Lam Luy n. Nó

t t nh, dân dã mà hi

Lam Luy n vi t
G i tình yêu

a

ng c m c a chính nhà

t bài ph ng v n trên báo Ti n phong ch
b ng b

D i

càng yêu càng g p tình h

yêu:Ch s c s o khi n nhi

mình.

cho

a ch :

m s ng là hai ph

yêu là m

n

i.

tài: thi u nhi, tình yêu, th s

sáng tác nhi u nh

c nhi

c ch p cánh b

u c a nh

Khát v ng ngân lên quen thu c. Chính vì th m

n Y n trong bài hát
a ch

c nhi u nhà

s i l t câu chuy n muôn thu

u quan tâm nh t.

7


c a thân ph
không lên gi
th

i ta th y nó không cao sang,

(Xuân Cang).
u. Nó b t lên t ngôn ng

ng, có th nào nói

y(Ánh Xuân). Tác gi Thái Doãn Hi

a

Lam Luy n là nhân v

ch :
cu

il

i lo

có

n, khát yêu, v v p yêu, d i yêu, xây d ng h
t li t d d n châm khói tuyên chi n v i tình yêu. Chi n

tranh k t thúc, chi n b i thu c v ch

v n lao lên quy t s ng mái v i tình

yêu l n n a, thêm l n n a. Trong hào quang c a tình yêu
b cl h

c toàn v n v

S n i lo

ng, Lam Luy n m i

p chân th t t trái tim n i d

yb

a mình.

u ch y u cho s hình thành và t n t i c a m t cây bút
c hi n công trình nghiên c u Phác

(Thái Doãn Hi

th o chân dung m t s
nh v

t Nam hi

i b ng các qu Kinh d ch

n

Lam Luy n: (Qu d ch ph n ánh th i ti n v n c

ng

i Lam Luy n là qu Lôi Thiên

nh chi ph i su
i Tráng): V i s c m nh bên trong c a th
nh b o k chuy n cu
ch

Lam Luy n là

i chuân chuyên c a mình không chút m c c m,

Lam Luy n bao gi

có s

m

t ch a cái m nh m

trên tr i. Chia s

m trên tác gi

s tháng 5 2003 bài vi t ng n v
n nát cu

trên báo
i

Lam Luy n -

l i c m nh n v

n: V i Lam Luy n tình

ng l

y c m h ng sáng t o,

i ngu n, l
n, là bi n c , là
Lam Luy

ng và

o, là mi

t h a cho trái tim h n hán c a

ng v .

a Lam luy n trào dâng t

m t tình yêu mãnh li t c a m t trái tim cu ng nhi t hi m th y

nh ng cây bút n

v n thiên v ng t ngào, duyên dáng và d u dàng e p. Cô gái h

i yêu là

cu ng nhi t, yêu là ph i cháy bùng ng n l a mê say, yêu là ph i h t mình.
M

t gi

u riêng, chính gi

Lê Th Mây, trong bài vi

u làm nên phong cách c a
il

(S tháng 12 gi

gi
n m nh ti t t u, nh

u các th

có th , tác gi còn nh n th
m tm
tr tình n ng h u

u. Lê Th Mây th y
n th ng. Không ch

n có m t

t b n tính h n nhiên, nh d
n n ch a m

8

b tk

p. Cái
ng và dâng


a ch .

hi

i nh n xét th hi n s

ng c m sâu s

, tri âm v i

t Nam m tr i sáng tác
Lam Luy n là m

i d tr i vi t này. Ch trong 5 ngày ghé

l i

ng nghi
i, Lam Luy n ngh ch ng

l i r t chân th t s
nh bé, y

Nha Trang,

n, song trong

n c a tâm tr ng và thân ph

i, d b l a g t.

Thúy B c lúc sinh th

Lam Luy n: Sao em có cái tên l th
ih

n nói v i

l i còn Lam Luy n n a. Yêu thì

p nh ng m i tình ngang trái, s ng thì th

i d t . Mà qu có th th t! Lam Luy n tài s c

n
n

dang d , d dang.
Nhìn chung nh ng ý ki

Lam Luy n

mang tính h th ng. Các bài vi t ho c nhìn nh n
v n

uv

m t khía c nh ho c ch m

n gi

u và

t công trình chuyên bi t nào nghiên c u v v
Lam Luy n. Khóa lu n c g

n nay (2017),

gi

kh o sát các lo i gi

a tác gi n này, mong r ng s có cái nhìn toàn c nh v gi

u trong
u

c a

Lam Luy n m t cách hoàn ch
3.

ng và ph m vi nghiên c u

3.1.

ng nghiên c u
ng nghiên c u c

tài là gi

u

Lam Luy n.

3.2. Ph m vi nghiên c u
Ph m vi nghiên c u c a khóa lu n là các t

Lam Luy n, c

th là:
Các t

L m t thì con gái (1989); Ch ng ch ch ng em (1991); Châm

khói (1995);

tình (2003).

4.

u
ng kê, phân lo i
Nh m th ng kê, phân lo

u g m các

c th hi n gi
4.2.

m c a gi
Lam Luy n.

th ng

9

u và các

Nh n di
trong s

Lam Luy n là m t th gi i ngh thu t th ng nh t
ng, vì v y khi nghiên c u gi

a ch ,

nó trong m t h th ng chung theo m t tr t t nh
4.3.

t

nh.

ng h p
Nh m phân tích, khái quát nh

cs cv

n gi

u c a nhà

Lam Luy n.
Ngoài ra, chúng tôi còn s d ng m t s p
phân tích tác ph
5.

:
nh m nghiên c u v

y

góp c a khóa lu n
1. Khóa lu

t ra yêu c u kh o sát m t cách h th ng và c th các ki u

gi

c th hi n gi ng

m

Lam Luy n,
,t

n v gi

ra

u

phát tri n c

c nh

c

a tác gi trong ti n trình

t Nam hi

i.

2. Nh ng k t qu nghiên c u c a khóa lu n này có th s d ng vào vi c nghiên
c u và gi ng d

c hi

i

ng các c p, nh t là v

gi ng

.
6. C u trúc c a khóa lu n
Ngoài ph n m
, c th

u và ph n k t lu n, khóa lu

c tri n khai thành 3

:
Lam Luy n và gi

.

: Gi ng giãi bày, lí l và gi ng tâm tình hoài ni m, c
: Gi ng tri t lí chiêm nghi m và gi

10

,c tv n


PH N N I DUNG
1
LAM LUY N VÀ GI
1.1. Gi ng, gi ng

u và gi ng

1.1.1. Gi ng và gi ng

U TRONG

u trong

u

Trong cu c s

i giao ti p v i nhau b ng ngôn ng . Và cùng v i

quá trình giao ti p, khái ni m gi ng xu t hi n.Theo T
1.

n Ti ng Vi t, gi ng là:

cao th p, m nh y u c a l i nói, ti ng hát.

2. Cách phát âm c a m
3. Cách di

t b ng ngôn ng , bi u th m

4.

tình c m nh

nh.

nh âm ch .
c

ph bi n, gi

s

c hìn

t tín hi u âm thanh cao âm

n li n v

kh

ng giao ti p và ch th giao ti p, có

o ra tính khu bi t. Là tín hi

i âm thanh nào

c coi là gi ng. Khái ni m gi ng ch y u nói v
bi u c m c

i. Gi ng nói c a con

hi u âm thanh mà còn hàm ch
Theo T
nh

i không ch t n t
u.

gi ng nói, l i nói, bi u th m t th

y, n u gi ng thiên v tính v t lý thì gi
ng và gi

trùng vào nét th ba c

t tín

c

n Ti ng Vi t, gi

nh

i, g n v i s c thái

ul

c nhìn t góc

u, ta th

gi

u
c t giao ti p, nhi u khi

ng nh t v hai khái ni m này v i nhau. Có th nói, bao nhiêu hoàn c nh
giao ti p và nhân v t giao ti p thì có b y nhiêu gi
gi

u. Ta có th g p các ki u

gi ng khinh nh n, gi ng ch gi u, gi ng tr

gi ng hi n h u
con

ng, gi

Cùng v i m i s c gi ng là s bi u hi n tâm tính và tâm tr ng c a

i. Tuy nhiên, trong cu c s ng, gi

u

ng mang tính nh t th i, hôm

nay th này mai có th khác, ph thu c vào nhi u
khác v i gi

u trong tác ph

u này hoàn toàn

c, b i trong ngh thu t, giao ti

t ch c công phu và là k t qu c a m t quá trình sáng t o th c th c
1.1.2. Gi

t hi

Gi

di

i ngh s .

ng ngh thu t

b n c u thành hình th c ngh thu t c

thi

c

c,
a ngh

11


s . T m quan tr ng c a gi

nt

h

n gi

u và phong
tình

u

nh n ra tâm h n và tính cách c a tác gi .

Gi

u là y u t

n c a phong cách ngh thu t. M t ngh s

bao gi c ng t o ra gi
lu

a riêng mình. M.B. Khrapchencô, nhà lý
ng ch

c n i ti ng c
c th hi n trong m

m t thái

ng và gi

c m xúc nh

u nh

nh, trong ph m vi c a

iv

i v i m t khác nhau

c a nó. Hi u xu t c m xúc c a l i k chuy n, c
c h t th hi n gi

v

u ch y u v

t th th ng nh t hoàn ch nh
y, có th nói, gi

tinh s

ng k ch, c a l i l tr
a tác ph

c

28, tr.294].

u là m t s n ph m mang tính cá bi

oc

i ngh s

ng tác gi

t

n quan tr ng b c l

ng tác gi , cái nhìn c

i ngh s

c th hi n h t s c rõ nét qua gi

u.

Gi

ng, cách nhìn, c m xúc c a ch th phát

u th hi

,l

ngôn v

n, vì th , gi
i là b n ch t c

h

i sáng t

u quan tr ng nh

iv im
n t

c ti ng nói riêng c a mình, ph
c m t tác ph

h nc t

c

u là m t thu c tính có v b ngoài

th n thái

ch

c, nh

a nó, th m th

ng
c âm vang sau t ng con

trúng

cb
i ti p nh n nh y c

u c a tác ph m.
n t

c, c m nh

riêng

t nghe Chung T K vây.

Là y u t c t y u t o nên phong cách ngh thu t, gi

u cho phép ta hi u

u sâu, s phong phú c a ch th sáng t o. Trên th c t , gi
là hi

ng k t tinh ngh thu
c a m t th

i ngh s , v a là m t hi

ng

i vì nó g n li n v i m t ki u di n ngôn c th ,

mà m i hình th c di n ngôn ph n ánh m
c

uv a

quy n l c g m nh ng ch

nh

ng s ng, tri th
y, gi

u là y u t quan tr ng trong vi c nh n di n phong
mc

m xúc c a h

12

i s ng.


Các tác gi cu n T

n thu t ng

l

c

c, c

tình c m,
i v i hi

trong l

c miêu t th hi n

i tên, dùng t , s

xa g

u tình c m, cách c m th

ng sã, ng i ca hay châm bi m
s bi u th

cách khác, gi
th phát ngôn qua l

thu t

không th có gi
nh
cu c s ng

c

c a ch

9, tr.34] và theo tác gi Nguy

u n u không có nh
c s ph

ng sâu s c, nh ng n

, gi

u thu c c hai ph

ng và phong

i v i vi c t o d
Hán, Tr

p

i, không s chia v i h ni m vui và tình yêu

9 tr.3

u có vai trò r t l n,

nh. Trong T

mang tính ch t quy

19, tr.134.]. Nói

n thu t ng

c, các tác gi Lê Bá
Thi u m t gi

, Nguy n Kh c Phi

nh

vi t ra m t tác ph m, m

x p trong h th ng nhân v t
xã h

p

gi

19, tr.134-

u

u ph n ánh l

ng

tình c m và th hi u c a tác gi , có vai trò r t l n trong vi c t o nên
19, tr.134].
i ngh s có phong cách bao gi

u ch

o chuy n t

u ch

ng tác gi

Trong t ng tác ph

i ngh s g i g m m

o, b i vì gi ng

ng c

a tác gi .

ng nh

nh. T t nhiên, có

su t nhi u tác ph m mà bi u hi n quan tr ng c
gi

u. Gi

u ch
Gi

o chi ph i các gi
u ch

ng là

u xung quanh nó.

o không nh ng không lo i tr mà còn cho

phép t n t i trong tác ph m nh ng s

u khác nhau. Nh ng s

u này di n

t s phong phú c a nh ng ph i c nh c m xúc trong vi c lý gi i nh ng hi n
ng, nh ng khía c nh gi ng nhau và khác nhau c
ph m xu t s c ph
nh

c nh ng v

l n lao c a cu c s ng và khám phá ra

ng sâu s
u

ng có s phân hóa ph c t p v gi ng

28, tr.295]. Tác ph m nào có nhi u s c thái gi
u, nhàm

m t s c gi ng ch
n các gi

ng sáng tác. M t tác

us

cc m

c. Tuy nhiên, trong tác ph m v n ph i có
o. Và khi nh
ch là

n phong cách c a m t ngh s
làm sáng t thêm gi

Do gi
c c u thành t nhi u y u t n
c vào nhi u y u t (ng
u, nh
u, hình nh, lo i t

13

u ch

i ta nh c
o.

nh n di n, c n ph
u t hình


ng c a n i dung và c m xúc. Chúng ta ph
c, ph i nghe, ph i
th c
ng m m i c m nh n h t gi
u c a tác ph
y có th th y, gi

u
t trong nh ng y u t t o thành phong cách ngh thu t c a
i ngh s
c nhìn nh
t hi
ng ngh thu t.
1.1.3. Gi
lo i là nh ng c
c a nhà t
cc a
nhân v t tr
c các hi
is
c th hi n m t cách tr c ti p.
D u hi u tiêu bi u c a nó là tính ch t cá th hóa c a c
t ch
quan hóa c a s th hi n.
Gi
: gi
u m t bài, m t t
ch ng
ng sáng tác c
t gi
ng n i lên m t h p âm ch
o
ng gi
m
u
b i các y u t : ng
u, nh

u, nh
Gi
c th hi n nhi u c
: gi
u tác ph m, gi ng
u th
i.
+ Gi
u tác ph m:
Trong m
c th hi n m t cách h t s c linh ho t và
b t trúng gi
u,
c ph i phát hi
c cái
nhìn, v th
u gi ng c
u trong
, cái nhìn c a tác gi
tình, ch th phát ngôn
ng xu t hi n hai
chính:
Ho c tr c ti p:
B a ni l nh m t tr
s m
Anh nh em, em h i anh nh em
(Xuân Di u)
Ho c thông qua nhân v t tr tình:
Ai v
Chi

quê ta
a con xa nh th m
(T H u)

Có th th
m

i c a Xuân Di
c

cs

mùa

c a th

n qua c m nh n

n là cái nhìn c a tác gi
p gi

u c a thi ph

ng ch u tang/ Tóc bu n buông xu ng l ngàn hàng

14

y là
p

R ng li u

có m t ti ng reo


ngàng

kh

p m t n i bu n: bu n

c c nh hoa r ng, gió l nh v , non xa m
Gi

u c a ch th

ng

c th hi n qua l

ch c t ng trong tác ph m. Ngoài ra, t
gi

u tác ph m

thu t và cách t
n th lo i, có th tìm hi u

c

a
ng bàn tay

Hoàng C
c m nh

c gi

c

u xót xa n tàng sau t ng câu ch .

nv i

c aT

N ng chói sông Lô hò ô ti ng hát/ Chuy n phà dào d t b

H

l i b t g p ch t gi
Gi

i, hân hoan

u tác ph

cách t

c Bình Ca ta

n l kì.

c bi u hi n qua vi c l a ch n t ng , qua
cách xây d ng và t ch c nh

tr

u, nh

c th hi

u và quan

ng.

Có th th y, vi c phân tích và nh n di n gi

u qua các tác ph m là y u t

quan tr ng nh t khi tìm hi u gi
+ Gi
tìm hi u gi

u c a ch th sáng t o không th không tìm hi u quan

ni m ngh thu t c a thi nhân và cái tôi tr
ph m ngôn t

cb cl

ng trong tác

[9, tr.97] b i quan ni m ngh thu t c

lý gi i, c

c

m th c a ch th , th hi n cái nhìn c a thi nhân v con

i và th gi

phân bi

nh s

oc

Gi

nông, sâu c a tác ph m,

hi n trong tác ph m.

um

t thành b t bi

cái lõi c a c m h ng l

u t c m h ng
yêu -

u

c m h ng và cái nhìn ngh thu t trong nh ng sáng tác c
s

uc

ik
t cách chính xác.

Ngoài ra, kh o sát gi ng

n ki u tác gi , ki u

n c a h và cách tr tình c
ng ngoài th

ic

thu t c

n b s chi ph i c a quan
v
s

y, vì m

m th

t ki u tác gi nào

15

n

i mà thi nhân s ng. B i
cho phép chúng ta khu bi

c bóng dáng th

con tinh th n - c a h .

i ngh s dù m i m

i qua tác ph m - nh

c
a


u c a m t nhà th

Gi
th

hi n

s l p l i c a nh ng y u t hình

l pl

Nguy

n t nh n
rõ nét nh t

c h ng

t ns s d

9, tr.102]. S l p l i này th hi n
ng, c

Tuy nhiên, gi

bí m t

hi n rõ nh
ng s d ng m

ng t ng

bi t quan tr ng trong vi c bi u hi n gi

c

u. N u thay t ng

d ng b ng m t t khác ta s th

c s là l c gi ng ho c s

y, vi c tìm hi u gi
hi

i gi ng.

i thông qua tác ph m và khi th c
i v a ph

ng và th ng nh t c a gi
bày -

b i m i nhà

n, v a ph i nhìn th y s

u. Gi

t hi

-

ng ngh thu t, b i v y, gi

c

s là s n ph m c a m t quá trình sáng t o, t nó là m t h th ng trong m t h
th ng l
gi ng ch

Nó có th bao g m nh ng s

ts c

o gi vai trò th ng nh t t t c . Các y u t trong h th ng y có tác

ng qua l i m t thi t nh m b c l chi u sâu c

c

i v i th gi i xung quanh.
+ Gi

u th

i:

M i m t th

i, nhìn chung luôn có m t gi

chi

i hi n th c riêng. G n v

thu t c a th

u này chính là quan ni m ngh

i.

S

i c a m i th

c h t th hi n qua s

i mang m
u tr tình. Ngoài ra, gi
và l

thu t. Gi

thu t c a th

i y. Gi

u th

i còn th hi n h th

u c a m i th
u th

t khác, chính gi

i có

các l p ngôn t

u luôn g n v

ng

i luôn b t ngu n t
ng không nh

u th

i xem xét t t c các quan h gi
cv

ng, bi u

n gi

u

u cá nhân là y u t t o nên s phong phú,

ng chung c a gi
trúng

i c a các ki u nhà

c m th , m t ki u giao ti p, m t lo i gi ng

ng s d ng xu t phát t ch gi

b

u riêng, th hi n cách th c

p và ti

n tìm hi u gi ng
-b

- th i

c c a ch th sáng t o n sau

ng ngh thu t.

16


Tóm l i, gi

u là y u t quan tr

ng hi u bi

kh

u v gi

lu

hình thành lý

c nghiên c u gi

Lam Luy n.
1.2.

Lam Luy n và c

i ngh

hình thành gi

Lam Luy n
i và s nghi
06

-

chung - 1985).

5. Châm khói (1995).

17

c

-1990.
Châm khói), và 2005
).

ti

1.2.1.2. Quan ni m v

18


- 1997) :

khôn

xpress: Tôi mê

t
.
1.2.1.3. Các ch

Lam Luy n

y

bóng cây

ng).

.

Ban cho

.

19


êm.

20


nhiên
tranh.

.

Châm khói

-

)

21


(Châm khói)

yêu:

(Em gái)

!

(2005) -

-

22

-


tình

1.2.2.

hình thành gi

u

Lam Luy n

1.2.2.1. C m quan v cu c s

i

Trong b u không khí dân ch c

is

chóng nh p cu c v i cu c s
Nh n di

c t sau 1986, th
n c a th

Trong s nh p cu c v i b n

th ng th tài

b , ph c t p, d

i m i. Trong bài vi t

ng thành t u r c r , nh

man

và khát v ng c a th

nh cao tiêu bi u,

i, c g

i nh ng c m h ng

u v n có c a th lo i trong ti

im i

phù h p v i yêu c u cu c s ng, c m h
cl

v n

30

bó h p trong m t ph m vi

ph n ánh c

c m ra theo chi u

kích m

i s ng, c nh ng

v

n, th m chí c m k

thác. PGS.TS H Th Hà trong

v

phù h p v i yêu c u th c ti

t Nam hi

tài, ch

tích c c và h p lý

s ,t v
16

m r ng trên nhi u bình di

r ng
ch phía nào

c khai thác và nhìn nh n

v

i
bi

di n ph n ánh ra nhi u di n, nhi u chi
i gi

c khai

nhi u khía c nh khác: tr m

i di n v

, có th nói t

c bi t t sau 1986 khi v

23

tìm ra cách s ng
c
c quan


s

tâm m

. Nh n xét v các cây bút n , Bích Thu cho r
hóa nh ng chuy

g t ra

m trong gi t l không ch ng hay gi c m ng phù du mà s c s o
và sâu s c khi ti p c

s v in

thái b ng l i vi t d u dàng mà bén ng t, ri
thân ph n, nh ng ki

i quanh mình

p c

ng c m, s chia v i nh ng
6, tr.162].

p c a nh ng kho ng l ng trong th gi i tâm h n

không ph

n con

n cu

i t nh ng gì nh nhoi nh t. Trong

m t th gi i th
xích lô

n hôm nay, ta b t g p

nh m t c già bán thu c, m

p

khách trong Ánh sáng nh nh c a Nguy n Th H ng; là n

i

nghi p c

M c a Lê H Lan; bà lão bán tr u trong Bà lão bán

tr u cau c a Hoàng Kim Dung; n

a nh ng em bé ph i ch u c nh thi t thòi

b i c nh ly hôn c a ba m chúng trong
nh

c

c Thu; tình c nh c a

i t i nghi p, kém may m n qua

Y

tc

c a Ph m Thu

c th hi n qua cái nhìn c m thông, trìu m
a các ch

t g p nh ng n i ni m, tình c m,

nh ng lo âu, kh c kho i, dào d
m ,

cm tm

a
Nh ng v

a Bùi Kim Anh; trong M v n ch , Ông, Bà ngo i c a

i

Lam Luy
Có th nói, b t c n

ki

mc

c nh i trái tim

nói chung và c

Lam Luy n nói
y c m v i ni m vui, n i bu n

c a th gi

ng ti

và nhân ái

u tiên chân th c

2, tr.211].

Xu t hi

Lam Luy

lùi c n thi

hi n th c cu c s ng b ng cái nhìn toàn di
ch

a

ut

v v i gi

v th thái nhân tình trong s chuy
N

u suy ng m

ng không ng ng c a l ch s .

n ch u nhi u u

ng l

ng tình. Chính tình yêu là

nâng cánh bay cao. Th
n v i ch , th

nhìn

a ch

ng khai thác

24

m
v


s tôi là s bã tr u

t l n ch ví von v s ph n c

i

ng trong tình yêu

m
n sau. Chính nh

v trong tình yêu c a chính cu

i b ng s c m thông, chia s
cho em gái và con,

hoang

i ch , nên ch

ng kinh nghi

y chính

i

c truy n l i

iv

Không hoang cây ch

không ch

i

i ph n có con

i/ Tôi hoang con b

a con mang h m ). Hình

Nh

Chi u nay có

m t cách l
M y ngày tr

n/

n/ Mong bà l

Bà ngo i). Xu t hi n nhi u trong

nh c a Thúy Ki

n c m h ng

cho nh ng sáng tác c

Lam Luy n. Thông qua nh ng nhân v

c s c m nh

c nh ng n i kh th ng thi t c a nh

i sánh v i hình

i ph n hi

i ph n

i.

ng tr v v i cái tôi cá nhân v i nh

hi n r

ng nh t th

a ch . Ch

bu n, khi th

i khi nói v n i
t ch b

ng b tan v

n Tr ng T o), có

xa d n truy n b t d

n i bu n vì cu c s

n Duy), có

em ch t trong n i bu n, ch

nh ng tr c n v
ng

).

n mang tri t lí sâu s c và th
1.2.2.2. Ý th c v s

Trong cu c chi

,

ng gi

a ch bu

y, bu n

y ch t nhân b n.

im
u c a dân t c v i k thù, nhi m v c

y u là t p trung ph n ánh công cu

i ngh

u tranh, ca g i nh ng ph m ch t c a con

i nói riêng và c a dân t c nói chung trong nh ng tháng ngày kh c li t nh t, và
i ngh

t cao ti ng hát ca ng i v

chân lý c

i. Cu c s ng th

chuy

li n v i bao b n b lo toan, hi n th c luôn bi
phi lý..

p, kh

i ngh

. Nó g n
x u - t t, h p lý -

i ph n bi n cu c s ng ch không ph i

i minh h a nh ng chân lý có s n. B c tranh hi n th

c ph n ánh là b c

tranh chân th c c a cu c s ng, ch không ph i là nh ng hình
hi n th c. Yêu c u trên có l xu t phát t nhu c
chính tr c a Ban ch
c

nh

ng t

ng ta trong vi

nói th ng, nói th t

ih
ng vào s th

25

ng hóa c a