thpt luc ngan so 3 mon ngu van lan 1 nam 2017 file word co loi giai

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẮC GIANG
TRƯỜNG THPT LỤC NGẠN SỐ 3
ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA LẦN 1
NĂM HỌC 2016 – 2017
Thời gian: 120 phút không kể thời gian giao đề
Phần I: Đọc hiểu
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển
Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng
Sóng lớp lớp đè lên thềm lục địa
Trong hồn người có ngọn sóng nào không
Nếu Tổ quốc nhìn từ bao quần đảo
Lạc Long cha nay chưa thấy trở về
Lời cha dạy phải giữ từng thước đất
Máu xương này con cháu vẫn nhớ ghi
(Nguyễn Việt Chiến, Tổ quốc nhìn từ biển)
Câu 1: Xác định đề tài của văn bản. Kể tên 3 văn bản cùng viết về đề tài trên
Câu 2: Phân tích ý nghĩa sự lặp lại của điệp khúc Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển.

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao quần đảo.
Câu 3: Tìm và phân tích tác dụng của biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu thơ

Sóng lớp lớp đè lên thềm lục địa/ Trong hồn người có ngọn sóng nào không.
Phần II: Làm văn (7 điểm)
Câu 1: (2 điểm)

Anh/ chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của
mình về trách nhiệm được gợi lên từ câu thơ “Lời cha dặn phải giữ từng thước đất”
Câu 2: (5 điểm)
Phân tích vẻ đẹp của đoạn thơ sau:

Ta về mình có nhớ ta
Ta về ta nhớ những hoa cùng người
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

– Website chuyên đề thi file word có lời giải chi tiết


Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lung
Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hòa bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung
(Tố Hữu, Việt Bắc, Ngữ văn 12, Tập 1, NXB Giáo dục, 2008, tr.111)

– Website chuyên đề thi file word có lời giải chi tiết


Hướng dẫn làm bài
Câu
I

Ý
1

Nội dung
Đọc hiểu
- Đề tài của văn bản là đề tài Tổ quốc.

- Ba văn bản có cùng đề tài là: Những đứa con trong gia đình – Nguyễn Thi,

2

Đất Nước – Nguyễn Khoa Điềm, Rừng xà nu – Nguyễn Trung Thành.
- Ý nghĩa sự lặp lại của điệp khúc Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển. Nếu Tổ
quốc nhìn từ bao quần đảo.
- Phép lặp nhấn mạnh Tổ quốc là biển đảo, biển đảo là một phần thiêng liêng
của Tổ quốc, làm nên Tổ quốc vẹn tròn, to lớn, thống nhất, toàn vẹn.
- Từ góc nhìn Tổ quốc hôm nay bắt đầu từ biển đảo, nhà thơ nói lên những vấn
đề cấp thiết trong hoàn cảnh biển Đông dậy sóng, thể hiện những trăn trở của
người cầm bút với chủ quyền dân tộc và quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm
của Tổ quốc.
- Thể hiện lòng yêu nước, những trăn trở rất có trách nhiệm của một công dân
với Tổ quốc, hòa vào dòng chảy chung của văn học nước nhà và phát triển thêm

3

cho dòng chảy ấy có nhiều đổi mới xuất sắc.
Biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong hai câu thơ là nhân hóa và ẩn dụ:
-Nhân hóa: “Sóng lớp lớp đè lên thềm lục địa”, nhà thơ nói về một hiện tượng
thiên nhiên nhưng sử dụng từ ngữ như con người để nói về quy luật hiển nhiên
của biển cả. Ngàn năm nay, sóng xô bờ, bao con sóng nối đuôi nhau ào ạt vào
bờ rồi lại lặng lẽ rút ra xa. Nhưng biện pháp nhân hóa là tiền đề cho biện pháp
ẩn dụ và câu hỏi tu từ đằng sau.
- “Trong hồn người có ngọn sóng nào không”, là ngọn sóng lòng nhắc nhở về
chủ quyền biển đảo quốc gia và ý thức bảo vệ chủ quyền ấy cho được toàn vẹn
khi nhìn từ biển, nhìn từ thềm lục địa, Tổ quốc đang dậy sóng. Biện pháp ẩn dụ
thức tỉnh tất cả công dân Việt Nam về niềm tự hào và ý thức tự cường, bảo vệ

II

đất nước, gìn giữ từng vùng biển quê hương.
Làm văn
1
Nghị luận xã hội
1.1 Giải thích
-Từng thước đất: nhỏ là mảnh đất cha ông mình, lớn hơn, rộng hơn là mảnh đất
quê hương, là Tổ quốc.
- Lời cha dặn phải giữ từng thước đất chính là lời của thế hệ cha ông đi trước
nhắc nhở con cháu đời sau phải bảo vệ, giữ gìn độc lập, chủ quyền, thống nhất
và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ sự toàn vẹn của mảnh đất hình chữ S thân yêu mà

– Website chuyên đề thi file word có lời giải chi tiết


cha ông ta đã hi sinh mồ hôi, xương máu để giữ gìn.
=> Lời thơ nhắc nhở ý thức trách nhiệm của mỗi công dân phải có nghĩa vụ bảo
vệ quê hương, đất nước.
1.2 Bình luận, chứng minh
a.Tại sao phải “giữ từng thước đất”
- Mảnh đất chúng ta đang sống là máu thịt, là quê hương, trong suốt những năm
trường chinh dựng nước đi đôi với giữ nước, cha ông ta đã “lớp cha trước, lớp
con sau” hóa thân cho dáng hình xứ sở. Mỗi mảnh đất chúng ta gìn giữ là
xương máu cha ông nên phải trân trọng.
- “Giữ từng thước đất” để có nơi sinh sống, phát triển bền vững, để ổn định và
dựng xây.
- Giữ vững mảnh đất cha ông đã hi sinh xương máu cho chúng ta để lại tiếp tục
truyền cho thế hệ cháu con, để tiếp nối lịch sử dân tộc, dựng xây và phát triển.
b. Những việc làm giữ vững chủ quyền đất nước

- Quan trọng nhất là các anh bộ đội cụ Hồ, những đồng chí cán bộ ở biên
cương, hảo đảo đang ngày đêm canh giữ cho sự bình yên của Tổ quốc, các anh,
các chú là niềm hi vọng, là sự gửi gắm cả tin yêu của toàn thể nhân dân.
- Không chỉ những người làm nhiệm vụ đặc biệt, ngay cả những người dân bình
thường cũng làm được nhiệm vụ thiêng liêng đó. Đó chỉ đơn giản là trân trọng
lá quốc kì, là sự thể hiện chủ quyền biển đảo Việt
Nam như những người dân ở đảo Lý Sơn từng làm.
- Những người dân bình thường khác, sinh sống ở những vùng không có biển,
chỉ đơn giản là ý thức dân tộc, và sẵn sàng đứng lên khi Tổ quốc cần.
- Hòa bình là mong muốn thiết tha của tất cả chúng ta nhưng khi không thể
khoan nhượng được nữa, chúng ta quyết tâm bảo vệ “từng thước đất” của cha
ông đến cùng cho thế hệ hôm nay và cho mai sau.
c. Phê phán những phản động xuyên tạc chính sách của Đảng, hủy hoại sự
toàn vẹn lãnh thổ
1.3 Bài học hành động và liên hệ bản thân
-Nỗ lực học tập để trở thành công dân có ích cho Tổ quốc,góp phần vào việc
giữ gìn chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ.
- Không bị lôi kéo, xúi giục để chống đối chế độ.
- Sẵn sàng khi Tổ quốc gọi tên mình.
2
Nghị luận văn học
2.1 Giới thiệu chung
– Website chuyên đề thi file word có lời giải chi tiết


-Tố Hữu là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam, sự nghiệp thơ của ông
song hành với sự nghiệp chính trị. Mỗi bước đi của cách mạng, thơ ông đều
phản ánh. Viết vầ cuộc kháng chiến chống Pháp chín năm gian khổ nhưng hào
hùng, có tập thơ “Việt Bắc”
- Bài thơ “Việt Bắc” là một bản tình ca, đồng thời là bản hùng ca của lịch sử, ca

ngợi cuộc kháng chiến của quân dân ta và khẳng định tấm lòng nghĩa tình,
chung thủy của con người.
- Đoạn trích thơ 10 câu thể hiện nỗi nhớ của người về xuôi với nhân dân và
chiến khu Việt Bắc được thể hiện sâu sắc
2.2 Phân tích
* Câu 1,2: Lời nhắn gửi ân tình
- Người ra đi hỏi người ở lại để khẳng định tấm lòng của mình.
- Câu thơ thứ nhất không đơn thuần là một lời hỏi mà còn ngầm chứa một thông
điệp: không biết mình có nhớ ta không còn ta thì luôn nhớ mình. Nỗi nhớ được
biểu mãnh liệt, tế nhị và sâu sắc.
- Câu 2: cụ thể hóa đối tượng của nỗi nhớ. Người về xuôi nhớ hoa và người Việt
Bắc. Hoa là vẻ đẹp tươi tắn, mộng mơ của thiên nhiên; người là đối tượng đẹp
nhất của cuộc sống. Hòa với vẻ đẹp thiên nhiên là con người Việt Bắc thuần
hậu, ân tình.
- Chữ “nhớ” được điệp lại hai lần trong hai câu thơ khiến tâm trạng con người
như trĩu xuống, có tác dụng khai mở cảm hứng chủ đạo, xuyên suốt đoạn thơ là
sự nhớ nhung thật sâu sắc, thấm thía.
* 8 câu tiếp
- Tám câu thơ có kết cấu đặc biệt với 4 cặp lục bát, cứ một câu nói về thiên
nhiên xen kẽ một câu nói về con người tạo nên bộ tứ bình đặc sắc về cảnh sắc
mùa Việt Bắc.
*1: Bức tranh mùa đông
- Thiên nhiên:
+ Được cảm nhận trên hai bình diện màu sắc: màu xanh thẫm của những núi
rừng bạt ngàn và màu đỏ tươi của những bông hoa chuối nở bung rực rỡ.
+ Bản chất của mùa đông là giá lạnh tái tê nhưng bằng cảm quan cách mạng, Tố
Hữu đã tạo nên ý thơ tương phản với thông thường. Trên nền xanh mênh mông
của núi rừng đột ngột bừng lên màu hoa chuối đỏ tươi như những ngọn đuốc
bập bùng giữa đại ngàn. Màu đỏ là gam màu nóng gợi sự ấm áp, tin yêu. Hình
– Website chuyên đề thi file word có lời giải chi tiết

ảnh này kết hợp với ánh nắng
chan hòa ở câu thơ thứ hai đã khắc họa được một mùa đông Việt Bắc ấm áp, nơi
có Đảng và Bác Hồ, nơi chứa đựng niềm tin và sức mạnh của cả dân tộc.
+ Bức tranh mùa đông Việt Bắc thể hiện thế giới quan của nhà thơ cách mạng,
luôn hướng về sự sống và ánh sáng.
-Con người:
+ Không phải ngẫu nhiên tác giả nhớ tới hình ảnh con người gắn với vị trí đèo
cao. Con người đứng trênđỉnh đèo, ánh nắng chiều chiếu vào lưỡi dao gài ở thắt
lung làm lóe sáng, làm nên hai mặt trời sóng đôi thú vị. Mặt trời của thiên nhiên
ở trên cao và mặt trời của con người trên mặt đất. Hai hình ảnh hô ứng với nhau
hài hòa khắc họa hình ảnh con người lên nương làm rẫy với một tư thế vững
chắc, tự tin của con người làm chủ núi rừng.
+ Vẻ đẹp của con người sánh tựa trời đất, mang tầm vóc sử thi.
*2: Bức tranh mùa xuân
- Thiên nhiên “Ngày xuân mơ nở trắng rừng”
+ Mùa xuân thiên nhiên khoác lên núi rừng tấm áo màu trắng tinh khiết dệt
bằng hoa mơ, cho núi rừng tràn đầy sắc xuân.
+ Đây là vẻ đẹp đặc trưng của Việt Bắc khi xuân về. Hai chữ “trắng rừng” là
một sự sáng tạo ngôn ngữ thơ ca của Tố Hữu. Chữ “trắng” về bản chất là tính
từ, nhưng ở đây đã được động từ hóa, gợi sự chuyển biến về màu sắc cùng với
bước đi của thời gian. Người đọc có cảm giác cả núi rừng Việt Bắc bỗng chốc
bừng sáng vì sắc trắng của hoa mơ, thời gian luân chuyển từ đông sang xuân.
=>Với màu trắng của hoa mơ, Tố Hữu đã gợi được vẻ đẹp trong sáng, tràn đầy
sức sống, một không gian thoáng rộng bao la của Việt Bắc khi
xuân về.
- Con người:
+ Hành động: Đan nón chuốt từng sợi giang gợi phẩm chất chăm chỉ tài hoa của
con người Việt Bắc. Người Việt Bắc trở thành một nghệ sĩ trong lao động, đan

nên những chiếc nón giản dị, duyên dáng, thấm đẫm màu sắc văn hóa Việt
Nam.
+ Ý thơ còn thấm đượm tinh thần cách mạng. Người Việt Bắc đan nên những
chiếc nón, chiếc mũ gửi tặng bộ đội, dân công ra hỏa tuyến. Đây là hình ảnh
của một thời gian khó mà hào hùng của dân tộc ta.
*3: Bức tranh mùa hè
– Website chuyên đề thi file word có lời giải chi tiết


- Thiên nhiên: Ve kêu rừng phách đổ vàng
+ Bức tranh thiên nhiên mùa hè được miêu tả bằng cả âm thanh và màu sắc.
+ Hai chữ “đổ vàng” diễn tả ba cực chuyển đổi:
_Chuyển đổi trong không gian, âm thanh đánh thức màu sắc . Chỉ trong chốc
lát, cả khu rừng nhất loạt nhuộm sắc vàng kì ảo.
_Chuyển đổi thời gian: màu vàng của rừng phách đã đưa thiên nhiên từ mùa
xuân sang hè.
_ Chuyển đổi cảm giác: từ thính giác để nghe âm thanh chuyển sang thị giác
để cảm nhận màu sắc.
+ Chữ “đổ” là một sáng tạo của Tố Hữu. Ta ngỡ tiếng ve như một bát màu sóng
sánh đổ loang, nhuộm vàng rừng phách khi hạ về.
-Con người:
+ Hình ảnh “cô em gái hái măng một mình” khắc họa vẻ đẹp của con người
Việt Bắc chịu thương chịu khó, đồng thời còn là hình ảnh của con người tâm
tình đọng lại trong nỗi nhớ thương của người về xuôi
+ Hai chữ “một mình” thể hiện chiều sâu của nhớ thương trong xa cách miền
ngược và miền xuôi.
*4: Bức tranh mùa thu
- Thiên nhiên:
+ Nếu ở ba mùa trên là cảnh ban ngày thì bức tranh mùa thu là cảnh đêm trăng
Việt Bắc.

+ Tứ thu mở ra hai chiều không gian cao rộng của núi rừng mùa thu trong đêm
trăng. Hai chữ “trăng rọi” gợi hình ảnh ánh trăng kẻ một đường cao từ bầu trời
xuống núi rừng thẳng tắp. Từ đó gợi được vẻ đẹp thanh bình, thơ mộng của núi
rừng.
+ Khung cảnh thiên nhiên đêm thu còn gợi không gian tâm tình cho cuộc chia
tay, phù hợp với khúc hát giao duyên của người đi kẻ ở.
-Con người: “Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung”
+ “Nhớ ai” là một lời hỏi, đại từ “ai” mang tính phiếm chỉ, tạo cảm giác bâng
khuâng lưu luyến trong nỗi nhớ.
+ Cái hay ở chỗ: Tố Hữu đã tạo ra một kết cấu hô ứng thú vị, mở đầu đoạn thơ
là câu hỏi “Ta về mình có nhớ ta”, kết thúc đoạn thơ cũng là một câu hỏi nhưng
đã bao hàm câu trả lời. Cả ta và mình cùng chung nỗi nhớ, cùng một tấm lòng
son sắt lắng đọng.
– Website chuyên đề thi file word có lời giải chi tiết


+ Âm tình thủy chung: đã chạm đúng vào gốc rễ của đạo lí dân tộc, nâng niu
cội nguồn ân tình ân nghĩa, “uống nước nhớ nguồn”. Đây là vẻ đẹp cao quý
trong tâm hồn con người Việt Nam.
2.3 Tổng kết
- Thiên nhiên và con người hòa hợp, gắn bó không tác rời. Trong 8 câu thơ, Tố
Hữu không chỉ cảm nhận Việt Bắc bằng năng lực của người làm thơ, mà còn
bằng khả năng đăch biệt của người họa sĩ.
- Khẳng định tài năng của nhà thơ khi xây dựng bức tranh tứ bình đặc sắc

– Website chuyên đề thi file word có lời giải chi tiết