de thi thu thptqg nam 2017 megabook de so 6 file word co loi giai

ĐỀ SỐ 6
Đề thi gồm 01 trang
★ ★★★★
Bộ ĐỂ THI THPT QUỐC GIA CHUẨN CẤU TRÚC BỘ GIÁO DỤC
Môn: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Nắng trong mắt những ngày thơ bé
Cũng xanh mơn như thể lá trầu
Bà bổ cau thành tắm chiếc thuyền cau
Chở sớm chiều tóm tém
Hoàng hôn đọng trên mối bà quạnh thầm
Nắng xiên khoai qua liếp vách không cài
Bóng bà đổ xuống đất đai
Rủ châu chấu, cào cào về cháu bắt
Rủ rau má, rau sam
Vào bát canh ngọt mắt
Tôi chan lên suốt dọc tuổi thơ mình.
(Trích Thời nắng xanh, Trương Nam Hương,
dẫn theo vannghequandoi.com.vn)
Câu 1. Đoạn thơ trên sử dụng phong cách ngôn ngữ nào?
Câu 2. Xác định thể thơ của đoạn trích trên? Nêu tên một bài thơ khác trong chương trình
Ngữ văn Trung học cơ sở hoặc Trung học phổ thông có cùng đề tài với đoạn trích trên?
Câu 3. Nêu tên và tác dụng của hai biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: “Nắng
trongmắt những ngày thơ bé/ Cũng xanh mơn như thể lá trầu”?
Câu 4. Anh/Chị cảm nhận được điều gì về tâm hồn của nhà thơ qua đoạn trích trên? Điều đó
khơi gợi trong tâm hồn anh/chị tình cảm gì? Vì sao?
II. LÀM VĂN (7 ĐIỂM)
Câu 1(2 điểm)
Đọc bài thơ, có người so sánh, lũ trẻ hôm nay không còn có những ki niệm về buổi chiều

bắt cào cào châu chấu nữa, thay vào đó là những ngày tháng ngày học tập và làm bạn cùng
máy tính, điện thoại thông minh.


Bằng đoạn văn khoảng 200 chữ, hãy bàn luận về vấn đề này.
Câu 2 (5 điểm)
Tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu là một
tình huống độc đáo, giàu tính phát hiện và khám phá về đời sống. Hãy phân tích để làm sáng
rõ nhận định trên.


HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT
I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1 - Văn bản thuộc phong cách ngồn ngữ nghệ thuật. Bởi vì, văn bản giàu hình tượng và
Câu 2

cảm xúc.
- Thể thơ tự do.
- Một số văn bản có cùng đề tài với văn bản trên là: Bếp lửa của Bằng Việt, Đò Lèn

Câu 3

của Nguyễn Duy, Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm.
Biện pháp tu từ nghệ thuật:
-

So sánh: nắng xanh như thể lá trẩu,

-

Ẩn dụ: nắng - xanh mơn

Tác dụng:
-

Về nội dung: thể hiện cảm xúc và cách nhìn đặc biệt của người cháu về màu

nắng trong kỉ niệm. Đó là màu nắng gắn với hình tượng người bà bên lá trầu xanh
tươi.
-

Câu 4

Về hình thức: giúp câu thơ giàu hình ảnh, sinh động và mang đậm cá tính sáng

tạo của nhà thơ Trương Nam Hương.
- Tâm hồn của nhấn vật trữ tình trong đoạn thơ trên vô cùng tinh tế, nhạy cảm nên
những kỉ niệm tuổi thơ hiện về trong trang thơ vô cùng sinh động, hấp dẫn. Đó cũng
là một tâm hồn giàu tình yêu thương, yêu quê hương, yêu quá khứ và yêu người bà
thân thương. Nhà thơ biết trân trọng mọi kỉ niệm tuổi thơ để làm phong phú, giàu có
tâm hồn mình.
- Tình cảm của nhà thơ giúp khơi gợi trong tâm hồn mỗi người tình yêu với quê
hương, với những người thân thương và biết trân trọng hơn những kỉ niệm tuổi thơ
mà mình đã trải qua. Bởi vì đó là những tình cảm chân thành, hồn hậu, thân thuộc,
vốn sẵn có trong tâm hồn mỗi người, chỉ cần một hình ảnh văn chương giàu thẩm mĩ
đã khơi dậy những xúc cảm tự nhiên đó.
- Hơn nữa, đặt trong xã hội công nghệ thông tin hiện nay, bài thơ cũng thức tỉnh
mỗi người về môi trường vui chơi của giới trẻ. Cần cho trẻ em một môi trường vui
chơi gắn với thiên nhiên, với những gì thân thuộc để mỗi người có những kỉ niệm tuổi

thơ tươi đẹp.
III. LÀM VĂN (7 ĐIỂM)
Câu 1 (2 điểm)
 Yêu cầu chung về hình thức và kết cấu đoạn văn:
- Đảm bảo hình thức đầy đủ của đoạn văn: mở đoạn - thân đoạn - kết đoạn, dài khoảng
200 chữ. Câu mở đoạn cần dẫn dắt và nêu được vấn đề nghị luận. Thân đoạn bố cục rõ ràng,


đi đúng trọng tâm, làm sáng rõ được yêu cầu của đề, vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết
hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, rút ra bài học nhận thức và hành động.
-

Trình bày sáng sủa, diễn đạt rõ ràng, chữ viết dễ nhìn, không sai chính tả.

-

Dùng từ chuẩn ngữ nghĩa, đặt câu chuẩn ngữ pháp.

-

Có những suy nghĩ, đánh giá của cá nhân, nhưng cần thuyết phục và hợp lí.

-

Viết đúng chính tả, trình bày sáng rõ, mạch lạc. Lời văn sáng tạo, lôi cuốn.

 Yêu cầu nội dung:
-

Xác định vấn đề nghị luận: tuổi thơ và vấn đề giáo dục trẻ em trong thời buổi công

nghệ thông tin.
- Thực trạng:
+ Tình trạng học thêm tràn lan, học sinh dường như không còn thời gian để vui chơi, giải
trí. Có những em vừa ngồi sau xe bố mẹ chở đi học về mà tay trái cầm bánh mì, tay phải cầm
quyển sách, vừa ăn vừa học.
+ Một thực trạng khác đó là một số em có thời gian vui chơi giải trí thì lại giải trí xung
quanh chiếc máy tính và điện thoại thông minh: chơi điện tử, xem phim, vào facebook,
zalo,... chìm đắm trong một thế giới không có thật.
-

Nguyên nhân:

+ Nguyên nhân sâu xa của tình trạng học thêm quá mức là “bệnh thành tích”: nhà trường
chạy theo thành tích nên mở các lớp dạy thêm, bố mẹ lúc nào cũng muốn con bắt kịp với nhịp
sống hiện đại nên ép con học thêm, bản thân các em sợ thua kém bạn bè nên học thêm,...
+ Công nghệ thông tin một mặt đưa loài người lên một tầm cao mới nhưng mặt khác cũng
mang đến những hệ quả tiêu cực. Các em học sinh dễ bị sa đà vào các trò chơi vô bổ, đánh
mất tuổi thơ của chính mình.
+ Một nguyên nhấn nữa đó là do cách giáo dục của cha mẹ chưa đúng đắn: ít đưa con đến
những khu vui chơi, giải trí.
-

Bàn luận, đánh giả: Đây là hiện tượng đáng buồn trong xã hội nói chung và trong

cách giáo dục trẻ em nói riêng. Hiện tượng đó đang và sẽ để lại hậu quả đó là: trẻ em không
có một tuổi thơ được vui chơi hồn nhiên, tâm hồn khô cằn, thậm chí có nhiều em bị mắc bệnh
tự kỉ hoặc cơ thể hoạt động như một cái máy vô hồn. Mà “trẻ em là tương lai của đất nước”,
một đất nước không nâng niu, bồi dưỡng tâm hồn trẻ thơ sẽ không phải một xã hội nhân ái và
tiến bộ.

-

Biện pháp:

•

Tiếp tục nói không với “bệnh thành tích”, nhà trường mở các lớp ngoại khóa để các

em được hòa mình với thiên nhiên, bồi đắp tình cảm, cảm xúc tích cực cho các em.


• Cha mẹ không nên thúc ép con học tập quá nhiều. Thay vào đó hãy cho con được gần
gũi với mọi người trong gia đình và bè bạn, cuộc sống xung quanh.
•

Các em cũng tự mình sắp xếp một thời gian biểu hợp lí giữa học và chơi.

-

Liên hệ bản thân: rút ra bài học cho bản thân. Ví dụ như: kì nghỉ hè về quê thăm ông

bà giúp gắn bó tình cảm gia đình và gần gũi với thiên nhiên.
Câu 2 (5 điểm)
 Yêu cầu chung:
- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kỹ năng về dạng bài nghị luận văn học để tạo lập văn
bản. Bài viết phải có bố cục rõ ràng, đầy đủ; văn viết có cảm xúc, thể hiện khả năng phân
tích, cảm thụ.
- Diễn đạt trôi chảy, đảm bảo tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
 Yêu cầu nội dung:
Tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa của nhà văn Nguyễn Minh Châu là một tình

huống độc đáo, giàu tính phát hiện và khám phá về đời sống.



-

Khái niệm tình huống truyện

-

Khái quát chung về tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa.

-

Phân tích tính độc đáo của tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa.

-

Ý nghĩa của tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa.

TIẾN TRÌNH BÀI LÀM
Kiến thức

Chung

Hệ thống ý

Phân tích chi tiết

chính

Khái quát

- Nguyễn Minh Châu (1930-1989), quê ở làng Thơi, xã Quỳnh

vài nét về

Hải (nay là xã Sơn Hải), huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông

tác giả

“thuộc trong số những nhà văn mở đường tinh anh và tài năng
nhất của văn học ta hiện nay”.
- Sau 1975, khi văn chương chuyển hướng khám phá trở về
với đời thường, Nguyễn Minh Châu là một trong số những nhà
văn đầu tiên của thời kì đổi mới đã đi sâu khám phá sự thật đời
sống ở bình diện đạo đức thế sự. Tâm điểm những khám phá
nghệ thuật của ông là con người trong cuộc mưu sinh, trong
hành trình nhọc nhằn kiếm tiền hạnh phúc và hoàn thiện nhân
cách.


Vài nét về
tác phẩm

Truyện in đậm phong cách tự sự - triết lí của Nguyễn Minh
Châu, rất tiêu biểu cho hướng tiếp cận đời sống từ góc độ thế sự
của nhà văn ở giai đoạn sáng tác thứ hai.
Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau
được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn

Kiến thức

1. Tình

(in năm 1987).
Tình huống truyện là hoàn cảnh riêng (thời gian, không gian;

trọng tâm

huống

sự việc diễn ra trong thời gian, không gian đó...) được tạo nên

của bài

truyện

bởi một sự kiện đặc biệt khiến cho tại đó, cuộc sống hiện lên

+ Hệ thống

là gì?

đậm đặc nhất và tư tưởng của tác giả cũng được bộc lộ rõ nét

lập luận chặt

nhất. Đối với truyện ngắn, tình huống giữ một vai trò rất quan

chẽ.

trọng của truyện, là hạt nhân của cấu trúc thể loại.

+ Lí lẽ sắc

Có ba loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn: tình huống

bén,

hành động, tình huống tâm trạng và tình huống nhận thức. Nếu

+ Bằng chứng

tình huống hành động chủ yếu nhằm tới hành động có tính bước

xác thực

ngoặt của nhân vật, tình huống tâm trạng chủ yếu khám phá diễn

+ Văn phong

biến tình cảm, cảm xúc của nhân vật thì tình huống nhận thức

sắc sảo, giàu

chủ yếu cắt nghĩa giây phút “giác ngộ” chân lí của nhân vật.

tính thẩm mĩ

Tình huống trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu

thuộc loại tình huống nhận thức.
Chiếc thuyền ngoài xa là những tình huống đan lồng trong
2. Khái nhau mà được khởi nguồn từ câu chuyện của anh thợ ảnh đi săn
quát
về

chung tìm cái đẹp. Phùng là người có quan điểm riêng, rất rõ ràng về
tình cái đẹp, nhưng từ những phát hiện đến vỡ lẽ, biết bao nhận thức

huống

mới mẻ, cái nhìn đa chiều hơn đã đến với nhân vật xưng tôi. Từ

truyện trong những tình huống đó, người đọc nhận thấy ý nghĩa ẩn sau câu
Chiếc

chuyện đó là những nghịch lý, những vỡ lẽ luôn tổn tại như một

thuyền ngoài lẽ hiển nhiên trong cuộc sống. Chúng ta cần nhìn nhận cuộc ống
xa
3.
tích
huống

một các đa chiều và sâu sắc hơn.
Phân a. Độc đáo về nội dung tình huống truyện
tình * Tình huống 1
- Để có tấm lịch nghệ thuật về thuyền và biển theo yêu cầu

truyện trong của trưởng phòng, Phùng đến một vùng biển từng là chiến

“Chiếc

trường cũ của anh. Tại đây anh đã chụp được một bức ảnh thiên

thuyền ngoài nhiên đẹp như mơ. Anh phát hiện ra vẻ đẹp “trời cho” trên mặt


xa”

biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời cầm máy anh chỉ có diễm phúc
bắt gặp một lần.
- Niềm hạnh phúc của người nghệ sĩ chính là cái hạnh phúc
của khám phá và sáng tạo, của sự cảm nhận cái đẹp tuyệt diệu.
Anh cảm nhận trong hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa giữa trời
biển mờ sương vẻ đẹp của cái Chân - Thiện - Mỹ. Phùng thấy
tâm mình như được gột rửa, trở nên thật trong trẻo, tinh khôi bởi
cái đẹp hài hòa, lãng mạn của cuộc đời
- Một phát hiện trớ trêu, như một nghịch lý đẩy bất ngờ và
nhức nhối: Bức tranh đẹp như mơ nhưng khi lại gần lai là cảnh
đời ngang trái, và tàn nhẫn. Vén bức màn của màn sương là
những con người thô kệch, xấu xí, lam lũ và bất hạnh. Là cảnh
tượng cái ác, cái xấu đang hiện hữu trên chính cái nền mà trước
đó Phùng tưởng là Chân - Thiện - Mỹ. Một người đàn ông dữ
dằn độc ác, đánh vợ một cách vũ phu, tàn nhẫn; một đứa bé vì
thương mẹ đã xông vào đánh cha với lòng căm hận.
- Phùng cay đắng nhận ra: đằng sau vẻ đẹp toàn bích của thiên
nhiên còn tồn tại biết bao nghịch lí, ngang trái, xấu xa - Nghịch
lí xuất hiện ở những nơi khó ngờ nhất.
* Tình huống 2
- Người đàn bà hiện lên: với ngoại hình thô kệch, xấu xí, cái

mệt mỏi in hằn trên gương mặt, dáng hình của chị, đó là hiện
thân cho bao cơ cực, túng khổ. Người đàn bà còn hiện lên trong
cái cam chịu, nhẫn nhục, cắn răng nén nhịn những bực bội của
chồng, không một lời ca thán. Chị hiện lên là người vợ đáng
thương của nạn bạo hành gia đình. Tại tòa án huyện, hình ảnh
của chị lại càng tội nghiệp, đó là sự sợ sệt, lúng túng, khúm núm
tại nơi mà chị phải thấy an tâm, tại nơi đang bênh vực, bảo vệ
quyền lợi cho chị.
- Thế nhưng nghịch lý là: khi chánh án Đẩu khuyên chị li hôn
chị lại từ chối. Người đàn bà hiểu được thiện ý của Đẩu và
Phùng, nhưng Đẩu và Phùng chỉ nhận ra được cái bên ngoài, chỉ
nhìn được ở cái phần nông nổi, mới nhìn cuộc sống ở hiện tượng
mà chưa khám phá được bản chất đã nhanh chóng kết luận.


- Và vỡ lẽ: hình ảnh một người phụ nữ chịu nhiều thiệt thòi,
bất hạnh nhưng lại là người hiểu lẽ đời và ngời sáng vẻ đẹp của
tình mẫu tử, lòng vị tha, đức bao dung, sự can đảm - Đó là hạt
ngọc ẩn giấu trong cái lấm láp đời thường mà Nguyễn Minh
Châu đã phát hiện ra bằng cái nhìn đa diện, nhiều chiều. Qua đó
ta thấy được tình yêu thương, sự trân trọng của ông đối với con
người.
b. Độc đáo trong nghệ thuật xây dựng tình huống
Đó là tình huống đan cài tình huống, tình huống nối tiếp tình
huống khiến người đọc liên tục phát hiện ra những ý nghĩa mới
mẻ, sâu sắc trong lớp lớp các câu chuyện mà tác giả kể lại. Từ
câu chuyện về chiếc thuyền đến câu chuyện về cuộc đời người
đàn bà hàng chài rồi quay trở lại câu chuyện của người nghệ sĩ.
Từ bài học về triết lí xa gần đến bài học về cái bề ngoài và cái
bên trong, nội dung và hình thức,... tận sâu là quan điểm nghệ

thuật vị nghệ thuật hay nghệ thuật vị nhân sinh... mà Nguyễn
Minh Châu khéo léo dẫn người đọc nhận ra sau tình huống
4. Ý nghĩa

truyện độc đáo.
- Nguyễn Minh Châu đã xây dựng được tình huống mà ở đó

của tình

bộc lộ mọi mối quan hệ, bộc lộ khả năng ứng xử, thử thách

huống

phẩm chất, tính cách, tạo ra những bước ngoặt trong tư tưởng,

truyện

tình cảm và cả trong cuộc đời nhân vật. Tình huống truyện mang

trong

ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống.

Chiếc

- Qua tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa, người

thuyền

đọc nhận thấy quan điểm của tác giả về cách nhìn cuộc sống và

ngoài xa

nhìn con người - một cái nhìn đầy nhân đạo và nhân văn.


- Từ tình huống trong đời sống, nhà văn trở lại với câu chuyện
nghệ thuật và đem đến quan điểm nghệ thuật sâu sắc. Quan điểm
đó gợi lên từ ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh chiếc thuyền
ngoài xa: Khi con thuyền là đối tượng của nghệ thuật thì có thể
được chiếm lĩnh từ xa, một khoảng cách đủ để tạo nên vẻ đẹp
huyền ảo, nhưng sự thực cuộc đời cần phải được chiếm lĩnh ở cự
li gần. Đừng vì nghệ thuật thuần tuý mà bỏ quên cuộc đời, bởi lẽ
nghệ thuật chân chính luôn là cuộc đời và vì cuộc đời. Trước khi
là một nghệ sĩ biết rung động trước cái đẹp, hãy là một con
người biết yêu ghét, vui buồn trước cuộc đời, biết hành động để
có một cuộc sống xứng đáng với con người. Với ý nghĩa ấy,
phần nào gợi ra những liên tưởng tương đồng với truyện Trăng
sáng của nhà văn Nam Cao.
- Thành công của Nguyễn Minh Châu trong việc xây dựng tình
huống truyện độc đáo có tính phát hiện và khám phá về cuộc
sống con người đã giúp nhà văn trở thành người mở đường tinh
anh và tài hoa » của nền văn học nước nhà.