Nghiên cứu kỹ thuật gieo ươm cây Chùm ngây (Moringa oleifera L.) Từ hạt tại vườn ươm trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR
NG
I H C NÔNG LÂM
---------------------

LINH V N KH I

NGHIÊN C U K THU T
OLEIFERA L.) T

M GI NG CÂY CHÙM NGÂY (MORINGA

H T T I TR

NG

I H C NÔNG LÂM

THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
Khoa
Khóa h c

: Chính quy
: Lâm nghi p
: Lâm nghi p

: 2011 - 2015

Thái Nguyên, n m 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
TR
NG
I H C NÔNG LÂM
---------------------

LINH V N KH I

NGHIÊN C U K THU T
OLEIFERA L.) T

M GI NG CÂY CHÙM NGÂY (MORINGA

H T T I TR

NG

I H C NÔNG LÂM

THÁI NGUYÊN

KHÓA LU N T T NGHI P

H ào t o
Chuyên ngành
L p
Khoa
Khóa h c
Giáo viên h ng d n

IH C

: Chính quy
: Lâm nghi p
: 43LN - N01
: Lâm nghi p
: 2011 - 2015
: GS.TS. ng Kim Vui


i

L IC M

N

Tôi xin chân thành bày t lòng bi t n sâu s c n:
- Th y h ng d n GS. ng Kim Vui ã t n tình h ng d n chi ti t, và
giúp
tôi hoàn thành báo cáo này.
- T p th các th y, cô giáo ã t n tình giúp
nh ng ki n th c quý báu
và truy n t cho tôi nhi u ki n th c

b n thân tôi có th áp d ng vào th c
t trong quá trình th c t p t t nghi p.
- Các b n bè trong t p th l p K43-LN ã h tr trong vi c ch m bón
và xây d ng m t s hình nh công vi c mà tôi ch a t làm
c.
- Ban qu n lý v n m tr ng i H c Nông Lâm Thái Nguyên, cô
TH.S Hà Th Bình ã t o m i i u ki n thu n l i nh t, và giúp
tôi v tài
li u liên quan su t th i gian tôi làm tài.
- Các anh ch t i v n m Tr ng i H c Nông Lâm Thái Nguyên
ã giúp
tôi trong quá trình b o v và ch m sóc cây con.
- Trong su t th i gian tôi làm
tài và vi t báo cáo t t nghi p tôi luôn
nh n
c s h tr nhi t tình t phía c ng ng dân c t i Xã Quy t Th ng
cùng toàn th các b n sinh viên c a tr ng i H c Nông Lâm Thái Nguyên.
- Th c t p t t nghi p là d p
c ng c ki n th c ã h c và b c u
làm quen v i công tác nghiên c u khoa h c cho sinh viên tr c khi ra tr ng.
cs
ng ý c a ban ch nhi m khoa Lâm Nghi p, Tr ng
i
H c Nông Lâm Thái Nguyên. tôi ã ti n hành t t t nghi p v i
tài:
“Nghiên c u k thu t gieo m cây Chùm ngây (Moringa oleifera L.) T
h t t i v n m tr ng i H c Nông Lâm Thái Nguyên”.
- Trong quá trình th c t p b ng ni m say mê, nhi t tình, và s c g ng
c a b n thân cùng v i s giúp
c a Th y giáo GS. ng Kim Vui, các th y

cô trong khoa Lâm Nghi p và các cán b v n m ã t n tình giúp , ch
b o tôi hoàn thành tài này.
- Nhân d p này cho phép tôi
c bày t lòng bi t n chân thành sâu
s c t i t t c s giúp
ó.
- Do th i gian và trình
còn có h n, nên tôi ch c ch n
tài này s
không th tránh kh i nh ng thi u sót. Vì v y tôi r t mong nh n
c s óng
góp ý ki n c a các th y cô và toàn th các b n ng nghi p b n
tài này
hoàn thi n h n.
Em xin chân thành c m n !
Thái nguyên, Ngày tháng n m 2015
Sinh viên

Linh V n Kh i


ii

DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1: K t qu phân tích m u

t ............................................................ 20

B ng 2.2: M t s y u t khí h u t tháng 1

n tháng 4 c a

t nh Thái Nguyên .......................................................................... 21
B ng 3.1. S

b trí các công th c thí nghi m .......................................... 25

B ng 3.2: Theo dõi s h t n y m m ............................................................. 25
B ng 3.3. i u tra t l hình thành cây......................................................... 26
B ng 3.4. B ng s p x p các tr s quan sát phân tích ph
B ng 3.5: B ng phân tích ph

ng sai 1 nhân t .. 28

ng sai 1 nhân t ANOVA ............................. 31

B ng 4.1.1: Theo dõi s h t n y m m........................................................... 33
B ng 4.1.2. i u tra t l hình thành cây....................................................... 35
B ng 4.2.1. M u b ng theo dõi tình hình sinh tr
B ng 4.2.2. K t qu theo dõi sinh tr

ng cây chùm ngây: ......... 36

ng Hvn cây chùm ngây

các công th c

thí nghi m ..................................................................................... 36
B ng 4.2.3.B ng t ng h p k t qu sinh tr

ng Hvn TB

các CTTN

3l n

o .................................................................................................. 37
B ng 4.2.4: Phân tích ph

ng sai ANOVA .................................................. 39

B ng 4.2.5: B ng sai d t ng c p Hvn ......................................................... 39
B ng 4.3.1:

ng thái lá cây chùm ngây trong trong thí nghi m .................... 44

B ng 4.3.2: T ng h p k t qu trung bình s trong các l n o................................. 45
B ng 4.3.3: ANOVA ............................................................................................. 45
B ng 4.4.1: T ng h p k t qu sinh tr

ng TB ch s D00 các l n o................... 48

B ng 4.4.2: T ng h p k t qu TB Hvn, s lá ,D00 ........................................ 50


iii

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1. Bi u tình hình sinh tr ng Hvn c a cây chùm ngây
25 ngày tu i .................................................................................. 40
Hình 4.2. Bi u

tình hình sinh tr

ng Hvn c a cây

55 ngày tu i............ 41

Hình 4.3. Bi u

tình hình sinh tr

ng Hvn c a cây

75 ngày tu i............ 42

Hình 4.4. Bi u

chi u cao Hvn trung bình c a 4 công th c

Hình 4.5. Bi u

chi u cao vút ng n trung bình c a 3 l n o ...................... 47

3 l n o ...... 43


iv

DANH M C VI T T T

Hvn

: Chi u cao vút ng n

CTTN

: Công th c thí nghi m

CT

: Công th c

STT

: S th t : Là chi u cao vút ng n trung bình

vn

: Là chi u cao vút ng n trung bình

Hi

: Là giá tr chi u cao vút ng n c a m t cây th i

N

: Là dung l

I

: Là th t cây th i

Cm

: Xentimet

Mm

: Milimet

TB

: Trung bình

ng m u i u tra


v

M CL C

L I C M N ................................................................................................. i
DANH M C CÁC B NG ............................................................................. ii
DANH M C CÁC HÌNH ............................................................................. iii
DANH M C VI T T T............................................................................... iv
M C L C ..................................................................................................... v
PH N 1: M

1.1.

tv n

U ....................................................................................... 1
............................................................................................... 9

1.2. M c ích nghiên c u ............................................................................. 10
1.3. M c tiêu nghiên c u .............................................................................. 10
1.4. Ý ngh a

tài ........................................................................................ 11

PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U .......................................................... 12
2.1. C s khoa h c ...................................................................................... 12
2.2. Tình hình nghiên c u trên th gi i và trong n

c .................................. 15

2.2.1. Trên th gi i ....................................................................................... 15
2.3.T ng quan khu v c nghiên c u............................................................... 19
2.5. T ng quan v

it

PH N 3:

NG N I DUNG V PH

IT

ng nghiên c u ...................................................... 21
NG PHÁP

NGHIÊN C U ........................................................................................... 23
3.1.

it

ng ph m vi nghiên c u .............................................................. 23

3.2.

a i m và th i gian nghiên c u .......................................................... 23

3.3. N i dung nghiên c u ............................................................................. 23
3.4.Ph

ng pháp nghiên c u ........................................................................ 23

3.4.1. Ph

ng pháp ngo i nghi p ................................................................. 24

3.4.2. Ph

ng pháp n i nghi p ..................................................................... 25

PH N 4: K T QU VÀ PHÂN TÍCH K T QU ................................... 32

vi

4.1. K t qu x lý, kích h t chùm ngây ....................................................... 32
4.2. K t qu nghiên c u nh h

ng c a m c

bón phân

n sinh tr

ng

Hvn cây chùm ngây ...................................................................................... 36
4.3. K t qu nghiên c u nh h

ng c a m c

bón phân

n s lá c a cây

chùm ngây .................................................................................................... 44
4.4. K t qu nghiên c u nh h

ng c a m c

bón phân

n

ng kính c

r .................................................................................................................. 49
PH N 5: K T LU N VÀ KI N NGH .................................................... 50
5.1. K t lu n ................................................................................................. 50
5.2. Ki n ngh ............................................................................................... 52
TÀI LI U THAM KH O


1

PH N 1
M
1.1.

U

tv n
Hi n nay tr l

ng r ng t nhiên

trên th gi i và Vi t Nam ang suy

gi m nhanh chóng ph n l n do con ng

i chúng ta khai thác

nhu c u v g và lâm s n, ho c do các thiên tai gây ra.
m t i ã gây ra nhi u h u qu nghiêm tr ng nh h
nh : xói mòn, r a trôi, c n ki t ngu n n

a d ng sinh h c, ô nhi m môi tr

Nh n th c

c

các n

nh ng n i r ng b

ng x u t i môi tr

c, h y h i môi tr

v t, gi m s

ph c v các

ng

ng s ng c a sinh

ng và bi n

i khí h u…

c nh ng h u qu do m t r ng gây ra, hi n nay chính ph

c trên th gi i trong ó có Vi t Nam ang cùng nhau h p tác

tr ng

và ph c h i l i các di n tích r ng ã m t.
Trong nh ng n m tr l i ây nhi u di n tích r ng
nhà n
cho

c
tn

n

c ta ã

c

u t tr ng l i, và r ng tr ng c ng mang l i nhi u l i ích r t lao
c nh : c i thi n môi tr

ng, nâng cao

che ph , nâng cao kh

n ng phòng h , và nhi u l i ích kinh t khác.
Hi n nay v i n n kinh t th tr

ng thì ng

i ta quan tâm t i l i ích

kinh t nhi u h n. Do v y nhi u loài cây, nhi u cánh r ng
ích kinh t , cho nên nhi u lo i cây lâm nghi p có th khai thác
kh n ng cung c p các lâm s n ngoài g thì
N

c ta n m trong khí h u nhi t

c g và có

c chú trong h n.
i gió mùa m r t thu n l i cho

nhi u lo i cây lâm nghi p. V i i u ki n nh v y n
và phát tri n

c tr ng vì l i

c ta có kh n ng tr ng

c nhi u loài cây.

Hi n nay trên th tr

ng thì cây Chùm ngây ang là m t lo i cây

y

tri n v ng cho bà con nhân dân.
Cây Chùm ngây, tên khoa h c là: Moringa oleifera L. thu c h Chùm
ngây (Moringaceae).


2

ây là cây thân g m m, cây có chi u cao t

5-10m, nhi u cành

nhánh, v màu m c xám, lá ba l n kép, màu xanh m c, không có lông lá ph
h i tròn, lá b bao l y ch i.
Chùm ngây là loài cây a tác d ng, lá Chùm ngây r t giàu dinh d
nh t là ch t
dân tr ng

m, ch t s t, có ch a nhi u vitamin các lo i. Nên

c ng

ng
i

làm th c ph m, và nó c ng là m t cây thu c ch a b nh vì trong

thân, cành, v , r chùm ngây

u có ch a moringinin tr các b nh kháng sinh,

kích thích tiêu hóa, ki t l , phù n , th p kh p, huy t áp…
Cây này phân b ph bi n r t nhi u
sáng m c nhanh, giai o n

c Châu Á và Châu Phi. Cây a

u a bóng nên có th tr ng xen, khi cây l n i u

chình ánh sáng, phân cành cao, v màu h i xanh khi còn non, màu tr ng m c
khi cây ã già, tái sinh ch i m nh v i nh ng n i
mùn dày, tái sinh h t y u. Cây ch u h n t t, ch u

m cao,

t x p, t ng

c nh ng n i

tx uc n

c i.
V i

c tính sinh thái và phân b r ng nh v y thì Vi t Nam c ng có

th nhân gi ng và gây tr ng loài cây này

ph c v nhu c u ng

Thái Nguyên là m t t nh mi n núi v i

a hình nhi u

i dân.

i th p nên c ng

phù h p v i cây Chùm ngây. Nh ng ây là loài cây này hi n nay v n ch a
c gây tr ng nhi u t i n

c ta, cho nên vi c chú tr ng gây gi ng ang r t

chú tr ng phát tri n. Xu t phát t th c t trên t i ti n hành th c hi n
“Nghiên c u k thu t
t iv

n

m tr

ng

tài:

m gi ng cây chùm ngây (moringa oleifera l) t h t
i h c nông lâm thái nguyên”.

1.2. M c ích nghiên c u
-

Tìm hi u k thu t s n xu t gi ng cây Chùm ngây.

-

Xác

nh công th c bón phân có nh h

chùm ngây trong giai o n v
1.3. M c tiêu nghiên c u

n

m.

ng t t

n sinh tr

ng cây


3

- L a ch n
nhanh và

c ph

ng pháp x lý kích thích h t chùm ngây n y m m

u nh t.

+ N m v ng

c các k thu t gieo

m bao g m:

- K thu t óng b u.
- K thu t làm lu ng
- K thu t x lý h t gi ng.
- Công tác ch m sóc v

n

m.

+ Bi t

c t l n y m m c a lô h t em ki m nghi m.

+ Bi t

c th n y m m c a lô h t em ki m nghi m.

+ Bi t

c tình hình sinh tr

1.4. Ý ngh a

ng c a cây.

tài

Ý ngh a trong h c t p nghiên c u.
- C ng c l i ki n th c ã h c.
- Quá trình th c hi n

tài, thu th p s li u giúp tôi h c h i th c t , và

làm quen th c ti n s n xu t, th c hi n

c k thu t gieo

m cây chùm ngây

t h t.
-

tài th c hi n giúp chúng tôi bi t ph

ng pháp theo dõi t l n y

m m và th n y m m, theo dõi tình hình sinh tr ng c a cây.
- Vi c tìm hi u

tài là c s

sóc cây Chùm ngây giai o n v
Ý ngh a trong
-

n

xu t ph

ng pháp t o b u, ch m

m.

i s ng s n xu t.

tài th c hi n giúp chúng ta i sâu vào công tác t o gi ng cây

Chùm ngây nh m cung c p gi ng cho nhân dân hi n nay

c nhanh chóng

h n và hi u qu h n.
- Rút ng n th i gian s n xu t cây gi ng, h giá thành cây gi ng


4

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c

Nhân gi ng b ng h t là ph

ng pháp nhân gi ng em hi u qu cao và

áp d ng ph bi n trong su t th i gian qua.
Trong gieo
thu c vào

m, vi c x lý h t gi ng là m t khâu quan tr ng, tùy

c i m sinh lý, c u t o v h t c a h t gi ng khác nhau thì vi c x

lý h t c ng khác nhau, c n c vào
trong h t
là tác

ng

l a ch n ph

dày c a v h t và hàm l

ng pháp x lý thích h p. X lý kích thích h t gi ng

ng lo t lên l

ng h t gi ng c n gieo nh m di t n m và các m m

b nh h i,

ng th i kích thích h t gi ng n y m m nhanh và

nhi u ph

ng pháp x

ph

lý kích thích h t gi ng nh : Ph

ng pháp hóa h c, ph

v t lý (dùng n

u. Hi n nay có
ng pháp v t lý,

ng pháp c gi i,… Nh ng hi n nay ph

c có nhi t

d ng ph bi n h n. Ph

ng tinh d u

kích thích h t n y m m) th

ng pháp này

ng pháp

ng

cs

n gi n d làm mà l i còn an toàn, áp

d ng cho nhi u lo i h t.
Quá trình n y m m c a h t chia làm 3 giai o n g i nhau:
+ Giai o n v t lý: H t hút n
d u hi u

ng lên làm cho v h t n t ra,

u tiên c a quá trình n y m m.

+ Giai o n sinh hóa: D
men, quá trình hô h p và
tr

c và tr

i tác

ng c a nhi t

và m

ho t tính

ng hóa trong h t t ng lên, các ch t dinh d

c s d ng và chuy n

ng d

n

o n sinh lý: S phân vùng sinh tr

ng.

+ Giai o n chia và l n lên c a các t bào làm cho r m m và ch i âm
ra ngoài h t thành cây m m.
Kích thích
c n nuôi d

c h t n y m m t t không có ngh a là cây con s t t mà

ng cây trong môi tr

c ch m sóc và cung c p

y

ng t t. V i cây con nuôi trong b u c n ph i
dinh d

ng thì cây con m i sinh tr

ng


5

t t

m b o yêu c u v m t s l

ng c ng nh ch t l

ng áp ng nhu c u

cây gi ng.
Thành ph n các ch t có nh h
+

ng

n cây. [ ]

m (N) là m t nguyên t quan tr ng b t nh t trong các nguyên t

c u t o nên s s ng.

m có trong thành ph n t t c các protein

n gi n và

ph c t p, mà nó là thành ph n chính c a màng t bào th c v t, tham gia vào

thành ph n c a axit Nucleic (t c ADN và ARN), có vai trò c c k quan tr ng
trong trao

i v t ch t c a các c quan th c v t.

m còn có trong thành ph n

c a di p l c t , mà thi u nó cây xanh không có kh n ng quang h p, có trong
các h p ch t Alcaloid, các phecmen và trong nhi u v t ch t quan trong khác
c a t bào th c v t.
Bi u hi n thi u
vàng. Thi u

m (N) cây sinh tr

m có ngh a là thi u v t ch t c b n

kh n ng sinh tr

ng b

vàng cây y u sinh tr

không chuy n hóa h t

m c ng không t t. Th a

m s làm cho cây

c sang d ng h u c , làm tích l y nhi u d ng

c cho cây. Th a

m s làm cho cây sinh tr

vóng. Các h p ch t các bon ph i huy

thành hoa qu b

c hình thành nên làm lá chuy n

ng ch m.

Tuy nhiên n u bón th a

không hình thành

hình thành t bào nên

ình tr , hàng lo t các quá trình sinh lý - sinh hóa

trong cây c ng b ng ng tr , di p l c ít

vô c gây

ng còi c c, lá toàn thân bi n

m

ng thái quá, gây

ng nhi u cho vi c gi i

c

m nên

c các ch t “x ” vì v y làm cây y u, các quá trình hình
ình tr làm gi m ho c không cho thu ho ch v.v..

+ Lân (P) c ng quan tr ng không kém so v i

m. Thi u lân không

m t t bào s ng nào có th t n t i. Nucleoproteid là v t ch t di truy n t i
quan tr ng trong nhân t bào không th thi u thành ph n Phospho (lân).
Nucleoproteid là h p ch t c a protein và axit nucleic, mà axit nucleic có ch a
Phospho. Axit nucleic là m t h p ch t cao phân t có tính ch t nh m t ch t
keo. AND và ARN là 2 d ng t n t i c a axit nucleic. C u trúc c a 2 ch t này


6

c c k ph c t p và óng vai trò “sao chép l i các

c i m sinh h c” cho

i

sau. Trong thành ph n c a axit nucleic Phospho chi m kho ng 20% (Quy v

P2O5) và axit nucleic t n t i trong m i t bào và trong t t c các mô và b
ph n c a cây. Phospho còn có trong thành ph n c a r t nhi u v t ch t khác
c a cây nh phitin, lexitin, saccarophosphat v.v.. các ch t này

u có vai trò

quan tr ng trong th c v t nói chung, trong ó có cây cà phê, Cây n qu , cây
ca cao, cao su và t t c các lo i cây trông khác.
Bi u hi n thi u lân (phospho) là nh ng lá già có nh ng m ng m u
huy t d (tía). Cây thi u lân thì quá trình t ng h p protein b ng ng tr và s
tích l y

ng saccaro x y ra

b h p và có xu h

ng d ng

t i l i so v i cây có

ng th i. Cây thi u lân lá b nh l i và b n lá
ng. Khi lá ch a bi n sang m u tía thì m u lá b

lân. Thi u lân cây sinh tr

ng ch m l i và quá trình

chín c ng b kéo dài. Tuy nhiên th a lân l i làm cho cây s d ng lân t i h n,
vì trong tr
sinh tr

ng h p này r t nhi u lân n m

d ng vô c , nh t là

các b ph n

ng. Th a lân làm cho cây chín quá s m, không k p tích l y

cm t

v mùa n ng su t cao.
+ Kali (K) Là m t nguyên t r t linh
d ng ion.

ng và t n t i trong cây d

i

c bi t kali không có trong thành ph n các ch t h u c trong cây.

Kali t n t i ch y u

huy t t

ng t bào và không bào và hoàn toàn không có

m t trong nhân t bào. H u h t kali trong t bào th c v t (80%) t n t i trong
d ch t bào, ch kho ng 20% là t n t i
trong huy t t

d ng h p ph trao

i v i th keo

ng và không bào. M c dù không tr c ti p tham gia vào c u

trúc v t ch t c u t o nên t bào nh ng kali l i có vai trò quan tr ng trong vi c
n
l
tr

nh các c u trúc này và h tr cho vi c hình thành các c u trúc gi u n ng
ng nh ATP trong quá trình quang h p và phosphoril hóa. Kali nh h
c tiên

n vi c t ng c

ng hydrat hóa các c u trúc keo c a huy t t

nâng cao kh n ng phân tán c a chúng mà nh
kh n ng ch ng h n. Kali giúp cây t ng c

ó giúp cây gi n

ng
ng,

c t t, t ng

ng tích l y tinh b t trong c khoai


7

tây và

ng saccaro trong cây c c i

lo i cây rau qu khác nhau. Kali t ng c

ng và

ng

n trong r t nhi u

ng tính ch ng rét và s ch ng ch u

qua mùa ông c a cây nh nó làm t ng l c th m th u c a d ch t bào. Kali
c ng giúp cây t ng c
giúp cây t ng c

ng kh n ng kháng các b nh n m và vi khu n. Kali

ng kh n ng t ng h p các h p ch t hydrat các bon cao phân

t nh cellulo, hemicellulo, các h p ch t peptit v.v... nh
cây hòa th o c ng cáp, ch ng

ó làm cho các lo i

t t. Kali giúp cho cây t ng c

ng t ng h p

và tích l y hàng lo t các vitamin, có vai trò quan tr ng trong

i s ng th c

v t. Thi u kali gây nh h

ng x u

kali s làm suy y u ho t

ng c a hàng lo t các men, làm phá h y quá trình

trao

n s trao

i ch t trong cây. Thi u v ng

i các h p ch t cacbon và protein trong cây, làm t ng chi phí

ng cho

quá trình hô h p, gây lép h t, làm gi m t l n y m m và s c s ng h t gi ng
d n

n nh h

ng x u

ns l

ng và ch t l

ng mùa màng.

Bi u hi n thi u kali có th th y là: Các lá già tr nên vàng s m và b t
u t bìa lá sau ó bìa lá và

u lá có th tr nên

m vàng ho c b c, bìa lá

ch t và b h y ho i và lá có bi u hi n nh b rách. Thi u kali làm ch m l i
hàng lo t các quá trình hóa sinh, làm x u i h u nh t t c các m t c a quá
trình trao
tr

i ch t. Thi u kali s làm ch m quá trình trình phân bào, s t ng

ng và s dài ra c a t bào. Thi u kali còn làm gi m n ng su t quang h p

và tr c ti p d n

n gi m s n l

c ng không t t cho cây. D th a
không hút
th a

c

y

ng mùa màng. Ng
m c th p gây

các ch t dinh d

c l i, s d th a kali
i kháng ion, làm cây

ng khác nh magie, natri v.v.., D

m c cao có th làm t ng áp su t th m th u c a môi tr

c n s hút n c và dinh d ng nói chung, nh h ng x u
2.2. Tình hình nghiên c u trên th gi i và trong n

ng

t, ng n

n n ng su t mùa màng.
c

2.2.1 Trên th gi i
Tìm hi u và nghiên c u v các loài cây r ng là m t quá trình lâu dài và
ph c t p. Tuy v y v n

này c ng ã thu hút

c s chú ý c a r t nhi u nhà


8

lâm h c. Khi nghiên c u v cây r ng ng

i ta th

ng t p chung nghiên c u

v nh ng loài cây có giá tr kinh t , giá tr sinh thái…
M

u là nhà th c v t h c Hà lan-Van helmont 1629 ông ã tr ng cây

li u n ng 2.25 kg vào thùng ch a 80kg
trong khi

t ch gi m i 66g. Ông ã k t lu n r ng: Cây ch c n n c

Vào cu i th k XVIII
xu t cho t ng cây h p th mùn

c Liibig (1840)
c a

t, m t n m sau cây li u n ng 66kg

u th K XIX thuy t mùn do thaer (1873)
s ng.

u th k XIX nhà hóa h c ng

ã xây d ng thuy t ch t khoáng. Ông cho r ng

t là do hàm l

s ng.

ng ch t khoáng

trong

i

màu m

t. Ông nh n m nh r ng vi c

bón phân hóa h c cho cây s làm t ng n ng su t cây. N m 1963 kinur và
chiber kh ng

nh vi c bón phân vào

nhau. Cùng n m ó Turbittki ã
c hoàn thi n m t cách úng
d

t cho t ng th i kì khác nhau là khác

a ra quan i m “các bi n pháp bón phân s
n theo s hi u bi t sâu s c v nhu c u dinh

ng c a t ng lo i cây, phân bón và

t.

Vào n m 1964 ông Priantnikov
dinh d

ng b sung cho cây sinh tr

a ra quan i m phân bón là ngu n
ng và phát tri n t t.

i v i t ng lo i

cây, t ng lo i phân bón, t ng tu i cây c n có nh ng nghiên c u c th
tránh lãng phí phân bón không c n thi t. Vi c bón phân thi u ho c th a
làm cho cây ch t l

ng kém i và sinh tr

Theo Thomas (1985) [48] ch t l

u

ng ch m l i.
ng cây con có m i quan h logic v i

tình tr ng ch t khoáng. Nit và photpho cung c p nguyên li u cho s sinh
tr

ng và phát tri n c a cây con. Tình tr ng dinh d

ng c a cây con th hi n

rõ qua màu s c lá. Phân tích thành ph n hóa h c c a mô c ng là cách duy
nh t

ol

ng m c

thi u h t dinh d

ng c a cây con.

Trong nh ng n m tr l i ây nhi u n
n

c trên th gi i nh n

c Anh,

c M , Nh t B n, Trung Qu c… ã s d ng nhi u lo i ch ph m phân bón
bón cho cây làm t ng n ng su t và ch t l

nhi m môi tr

ng s n ph m mà không gây ô

ng nh : antonik, yougen (Nh t B n) cheer, organic c a


9

Thái Lan, ho c blomm blus, solu spray, spray-Ngrow c a M ... nhi u ch
ph m ã

c th nghi m và cho phép s d ng trong các l nh v c nông lâm

nghi p.
Nghiên c u v tính a tác d ng c a chùm ngây:
Nghiên c u r ng rãi nh t v giá tr c a Moringa oleifera
t i

c th c hi n

H Nông Nghi p Falsalabad, Pakistan: Moringa oleifera Lam

(Moringaceae) là m t cây có giá tr kinh t cao, cây phân b t i nhi u qu c
gia nhi t

i và c n nhi t

i. Cây v a là m t ngu n d

c li u và là m t

ngu n th c ph m r t t t. Các b ph n c a cây ch a nhi u khoáng ch t quan
tr ng và là m t ngu n cung c p ch t

m, vitamins, beta-carotene, acid amin

và nhi u h p ch t phenolics…
Nghiên c u v kh n ng làm thu c kích thích sinh tr

ng th c v t

David. L. Martin (2000) khi nghiên c u s d ng tinh d u chi t xu t t lá cây
chùm ngây làm ch t kích thích sinh tr
ch t kích thích sinh tr

ng th c v t ã cho k t qu kh quan:

ng t cây chùm ngây có th làm t ng s n l

ng t 25-

30% v i các cây nông nghi p ng n ngày sau khi phun nh hành,

ut

ng,

t tím, ngô, cà phê, chè…
Nghiên c u v kh n ng s d ng chùm ngây

chi t su t nhiên li u

sinh h c và khí Biogas.
Nikolaus Foild (2000) và t ch c nhà th th gi i ã s d ng h t c a cây
chùm ngây chi t su t nhiên li u sinh h c (Bio-diezen) c ng cho k t qu h t
s c kh quan: 11kg h t cây Chùm ngây có th chi t su t

c 2,6 lít d u

biodiezen, hi u qu chi t su t lên t i 65%, quy trình chi t su t d u h t s c
n gi n. S d ng nghiên c u này, công ty FAKT (

c) ã cho ra

i dây

chuy n chi t su t nhiên li u sinh h c t cây chùm ngây v i kh n ng chi t
su t

c 80 - 90 kg d u/h, giá thành kho ng 1400 USD.
Kh n ng s d ng chùm ngây làm l ng l c n

c nhi m b n

10

Công ty BIOMASA ã thành công trong vi c xây d ng h th ng x lí n
có s d ng các ch t chi t su t t

c

h t cây Chùm ngây t i Nicargua, ch t

polyelectrolyte có kh n ng i n phân ã làm k t t a các ch t phù du trong
n

c làm trong n

c s ch. 100kg h t Chùm ngây có th chi t su t ra 1kg tinh

ch t polyelectrolyte.
V

ng d ng công nghi p

G cây Chùm ngây r t nh , có th dùng làm c i nh ng n ng l
Nó

ng không cao.

c xem là ngu n nhiên li u ti m n ng cho k ngh gi y v i ch t l

b t gi y

c so sánh ngang v i cây d

th m chùi chân hay b n làm dây th ng

ng (Poputus. sp). V cây th

ng

ng làm

châu Phi, ngoài ra t i Jamaica và

Senegal, ng i ta còn s d ng v cây làm thu c nhu m v i. (Foil, 2006)
Kh n ng phòng h
Cây Chùm ngây thu c lo i cây m c nhanh và d tính, s ng
nh ng vùng

t ai khô c n và trong i u ki n khí h u kh c nghi t, ch u

h n hán. Vì v y, nhi u n i trên th gi i, cây Chùm ngây

c
c

c tr ng làm hàng

rào xanh che ch n cho các khu s n xu t nông nghi p, che bóng cho các cây
công nghi p dài ngày, ch n gió, ch n cát bay. Ngoài ra cây có lá nh , thân
thon, tán

p nên

c tr ng làm c nh.

2.2.2. Nh ng nghiên c u
Vi t Nam i
Th

vi t nam
u trong l nh v c này có th k

n Nguy n H u

c (1963) và Nguy n Ng c Tân (1985), Nguy n Xuân Quát (1985), Tr n

V n Bi n (1985)... Các tác gi
tr ng

u i

n k t lu n chung r ng m i lo i cây

u yêu c u m t lo i phân bón và n ng

phân bón, ph

ng th c bón

và t l h n h p phân bón khác nhau.

th m dò ph n ng c a cây con v i phân bón, Nguy n Xuân Quát
(1985) và Hoàng Công

ãng (2000) ã bón super lân, kali clorua, sunfat

amon v ii t l 0-6% so v i tr ng l
gi th

ng ru t b u,

i v i phân h u c các tác

ng s d ng phân chu ng hoai m c v i li u l

ng t 0-25% so v i


11

tr ng l

ng b u. M t s nghiên c u c ng h

cây g non v i n

ng vào xem xét ph n ng c a

c.

N m 1989 Tr

ng Th Th o ã nghiên c u v dinh d

ng NPK

cây thông nh a ã cho th y dinh d

ng không nh ng nh h

tr

n kh n ng ch ng b nh c a cây. Bón

ng c a cây mà còn nh h

phân h p lý làm t ng s c

ng

ng c a m t s nhân t sinh thái t i sinh tr

tác gi

ã nghiên c u tác

n sinh

kháng chông b nh ph n tr ng cho cây.

Trong lu n v n ti n s c a Hoàng Công

h

ng

iv i

ãng c ng ã

c p

n nh

ng c a cây b n chua, trong ó

ng riêng r c a t ng lo i NPK

n sinh tr

ng và

T nh ng k t qu nghiên c u c a các nhà khoa h c trong n

c cho

phát tri n c a cây con b n chua…

th y

i v i t ng lo i, t ng giai o n khác nhau thì yêu c u v phân bón c ng

khác nhau. Các tác gi

ã xác

nh chính xác

nh l

cây con c a các loài cây ó phát tri n nhanh sinh tr

ng phân bón phù h p
ng t t.

2.3. T ng quan khu v c nghiên c u
V trí
Tr

ng

a lý:

i H c Nông Lâm Thái Nguyên thu c

a bàn xã Quy t

Th ng, n m cách trung tâm thành ph thái nguyên kho ng 3km v phía tây
c n c vào b n

a lý Thành ph Thái Nguyên ta xác

nh v trí c a tr

ng

nh sau:
- Phía b c giáp ph

ng Quán tri u

- Phía nam giáp v i ph

ng Th nh án

- Phía tây giáp xã Phúc hà
- Phía ông giáp khu dân c
-

a hình: ch y u là

10-150C,

i bát úp không có núi cao,

cao trung bình 50-70m

ông nam.
t ai

d c trung bình

a hình th p d n t tây b c xu ng


12

- V

n

m khoa lâm nghi p thu c trung tâm th c nghi m c a tr

i H c Nông Lâm Thái Nguyên. N m
là

khu v c chân

t feralit phát tri n trên á sa th ch. Do v

nên h u h t

t óng b u là

t t ng m t t

- Theo k t qu phân tích m u
-

PH c a

-

t nghèo mùn, hàm l

dinh d

t th p ch ng t

ng

t c a tr

n

t

m m i chuy n

ây
n ây

i t t.
ng ta nh n th y:

t chua.

ng N, PO5

m c th p, ch ng t

t nghèo

ng.
B ng 2.1: K t qu phân tích m u
Ch tiêu theo dõi

sâu
t ng

i, h u h t

ng

t

t

Ch tiêu trên 100g

Mùn

N

P205

K20

N

1-10

1.776

0.024

0.241

0.035

3.64

456

0.90

3.5

10-30

0.670

0.058

0.211

0.060

3.06

12

0.44

3.9

30-60

0.711

0.034

0.131

0.107

0.107

3.04

3.05

3.7

(Ngu n: Theo s li u phân tích

t ai c a tr

P205

K2 0

t
PH

ng HNL

Thái Nguyên n m 2013)
c i m khí h u
Do v
y

n

m n m trong khu v c thành ph thái nguyên nên nó mang

tính ch t chung c a khí h u thành ph Thái Nguyên.


13

B ng 2.2: M t s y u t khí h u t tháng 1

n tháng 4 c a

t nh thái nguyên
Nhi t

Tháng

TB

m

không khí

L

ng m a

(0C)

(%)

(mm)

1

11,9

73

4,4

2

17,3

82

10,8

3

16,7

80

9,3

4

23,4

83

30,1

(Ngu n: Theo trung tâm khí h u khí t

ng th y v n Gia b y thành ph thái

nguyên n m 2012)
2.4. T ng quan v

it

ng nghiên c u

Tên thông d ng: Chùm ngây (VN), Moringa (international)
Tên khoa h c: Moringa oleifera hay M. pterygosperma thu c h
Mringoaceae .

Nhà ph t g i là cây

sinh (Tree of Life) Các nhà d

khoa h c nghiên c u th c v t h c, d a vào hàm l
d

c li u quí hi m

ng dinh d

c ki m nghi m, ã không ng n ng i

c h c, các nhà
ng và ngu n
t tên cho nó là

cây Th n Di u (Miracle Tree).
Ngu n g c: Cây xu t x t vùng nam á, có l ch s h n 4 ngàn n m,
nh ng ph bi n r t nhi u
thông

n

và

c Châu Á và Châu Phi. Cây chùm ngây r t ph

c dân t c n trân tr ng

t tên là cây

Sinh

c tính sinh thái:
- Cây thu c lo i

i m c, có th m c cao 5

n10 m. Lá kép (có th

n

3 l n= triple-pinnate) dài 30 - 60 cm, hình lông chim, màu xanh m c; Lá chét
dài 12 - 20 mm hình tr ng, m c

i có 6 - 9 ôi.

- Hoa tr ng, có cu ng, hình d ng gi ng hoa
nách lá, có lông t .

u, m c thành chùy


14

- Qu d ng nang treo, dài 25 - 30cm, ngang 2 cm, có 3 c nh, ch có h t
h i g lên, d c theo qu có khía rãnh. H t màu en, tròn có 3 c nh, l n c h t
u Hòa Lan.
- Cây tr hoa vào các tháng 1-2

- Gây tr ng: Cây

c tr ng b ng h t hay tái sinh b ng ch i t t

n i

t m.
- Giá tr s d ng: cây chùm ngây là cây a tác d ng,
Chùm ngây

Vi t Nam r

c cho là có tính kích thích, giúp l u thông máu huy t, làm d

tiêu hóa, tác d ng trên h th n kinh, làm d u au. Hoa có tính kích d c. H t
làm gi m au. Nh a (gomme) t thân có tác d ng làm d u au.
s d ng s d ng trong công nghê m ph m cao c p, n

M

c u ng và quan trong

h n là chi t su t thành nguyên li u tinh cung ng cho công nghi p d
ph m, hóa ch t.
và giun sán…

Trung M h t chùm ngây

c

c

c dùng tr táo bón, m n cóc


15

PH N 3
IT

3.1.

it

NG N I DUNG V PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

ng và ph m vi nghiên c u
it

ng nghiên c u

- H t gi ng cây Chùm ngây trong giai

an v

n

m

Ph m vi nghiên c u
- Thu hái và ch bi n h t gi ng, kích thích h t gi ng n y m m b ng
n

40oC, nh h

c có nhi t

ng c a n ng

phân bón

n sinh tr

ng c a

cây chùm ngây.
3.2.

a i m và th i gian nghiên c u
a i m nghiên c u
tài

c nghiên c u t i tr
Th i gian ti n hành

- Th i gian b t

ng

i H c Nông Lâm Thái Nguyên

tài

u th c hi n: T ngày 20/9/2014

- Th i gian k t thúc theo dõi: 25/12/2014
3.3. N i dung nghiên c u
- K thu t gieo

m cây Chùm ngây.

- Nghiên c u nh h

ng c a m c

phân bón NPK t i sinh tr

ng cây

chùm ngây.
+ nh h

ng t i chi u cao (Hvn).

+ nh h

ng t i

3.4.Ph

ng thái lá.

ng pháp nghiên c u
tài s d ng ph

ng pháp nghiên c u:

- K th a có ch n l c nh ng k t qu , tài li u có liên quan, tài li u
tham kh o.
- Kích thích h t gi ng n y m m

40oC.


16

- S d ng ph

ng pháp nghiên c u th c nghi m: b trí thí nghi m

theo kh i ng u nhiên

y

, so sánh nh h

tr ng c a cây chùm ngây b ng ph
3.4.1. Ph

ng c a các công th c

ng pháp phân tích ph

n sinh

ng sai m t nhân t .

ng pháp ngo i nghi p

3.4.1.1. V t t
+ Chu n b h t gi ng chùm ngây.
+ Túi b u, cu c, x ng, sàng
+ D ng c t

t,

t óng b u….

i, bình phun, khay

ng h t……

+ V n phòng ph m: gi y bút tài li u tham kh o, b ng i m, th
chi u cao, th

c o

c k p kính……

+ V t t nông nghi p: Phân bón, thu c di t n m, thu c tr sâu.
3.4.1.2. X lý kích thích h t n y m m
B

c 1: Làm s ch h t b ng cách sàng lo i b các t p v t l n trong

h t, tìm b các h t th i, m c, lép … h t không
B

c 2: Ngâm h t trong n

tiêu chu n gieo

c qu tím có n ng

m.

0,1% v i th i gian

15 phút, sau ó v t h t lên.
B

c 3: Hòa n

ngâm trong n
t

in

c

c

nhi t

400C r i cho h t vào kh y

u

c ngu i d n kho ng 10 gi , sau ó v t h t ra, cho vào túi v i

c cho h t

m, và

ng th i ph i r a chua h t b ng n

c lã s ch 2

l n/ 1 ngày.
B

c 4: Theo dõi s h t n t nanh và n y m m thì em ra gieo.

3.4.1.3. B trí thí nghi m
Thí nghi m:Nghiên c u nh h
h p NPK

n sinh tr

ng c a n ng

phân bón h n

ng c a cây chùm ngây.

- Công th c 1(công th c

i ch ng):

t t ng B (không phân)

- Công th c 2: 97%

t t ng B + 3% phân NPK

- Công th c 3: 95%

t t ng B + 5% phân NPK

- Công th c 4: 93%

t t ng B + 7% phân NPK


17

Thí nghi m g m 4 công th c và m i công th c l p l i 3 l n, m i l n l p
là 40 cây, nh v y t ng s b u trong thí nghi m là 480 cây.

B ng 3.1. B ng b trí các công th c thí nghi m
S l n

Công th c thí nghi m

nh c l i
1

CT1

CT2

CT3

CT4

2

CT2

CT1

CT4

CT3

3

CT4

CT3

CT1

CT2

Ch m sóc thí nghi m và thu th p s li u
- L n1: cây

c i u tra và l y s li u vào ngày 30/10/2014

- L n 2: cây

c i u tra và l y s li u vào ngày 25/11/2014

- L n 3: cây

c i u tra và l y s li u vào ngày 20/12/2014

K t qu theo dõi thí nghi m

c ghi vào các b ng sau:

M u b ng 3.2: Theo dõi s h t n y m m
Ngày b t
Ngày theo dõi

T ng

CT

u gieo:

S h tn y
m m

S h t th i

Ghi chú