Đánh giá tình hình diễn biến diện tích và trạng thái rừng bằng phần mềm GIS tại huy ện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng giai đoạn 2012 2014 (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

HÀ M NH QUANG
Tên

tài:
ÁNH GIÁ TÌNH HÌNH DI N BI N DI N TÍCH VÀ
TR NG THÁI R NG B NG PH N M M GIS

T I HUY N B O L C, T NH CAO B NG GIAI O N 2012-2014

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Lâm nghi p

Khoa

: Lâm nghi p

Khóa h c

: 2011 – 2015

Thái Nguyên, n m 2015

IH C


I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

HÀ M NH QUANG
Tên

tài:
ÁNH GIÁ TÌNH HÌNH DI N BI N DI N TÍCH VÀ
TR NG THÁI R NG B NG PH N M M GIS

T I HUY N B O L C, T NH CAO B NG GIAI O N 2012-2014

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

: Chính quy

Chuyên ngành

: Lâm nghi p

Khoa

: Lâm nghi p

Khóa h c

: 2011 – 2015

Gi ng viên h

ng d n

IH C

: ThS. Nguy n Tu n Hùng

Thái Nguyên, n m 2015


L I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u khoa h c c a b n thân

tôi. Các s li u và k t qu nghiên c u là quá trình i u tra trên th c

a hoàn

toàn trung th c, ch a công b trên các tài li u, n u có gì sai tôi xin ch u hoàn
toàn trách nhi m.

Thái Nguyên, n m 2015
XÁC NH N C A GVHD
ng ý cho b o v k t qu
tr

cH i

Ng

i vi t cam oan

ng khoa h c!

ThS.Nguy n Tu n Hùng

Hà M nh Quang

XÁC NH N C A GV CH M PH N BI N
Giáo viên ch m ph n bi n xác nh n sinh viên
ã s a ch a sai sót sau khi H i
(Ký, h và tên)

ng ch m yêu c u!

i

L I C M

N

Sau m t th i gian h c t p và nghiên c u t i tr ng i h c Nông Lâm
Thái Nguyên, tôi ã trang b cho mình ki n th c c b n v chuyên môn d i
s gi ng d y và ch b o t n tình c a toàn th th y cô giáo.
c ng c l i
nh ng khi n th c ã h c c ng nh làm quen v i công vi c ngoài th c t thì
vi c th c t p t t nghi p là m t giai o n r t quan tr ng, t o i u ki n cho sinh
viên c sát v i th c t nh m c ng c l i ki n th c ã tích l y
c trong nhà
tr ng ng th i nâng cao t duy h th ng lý lu n
nghiên c u ng d ng
m t cách có hi u qu nh ng ti n b khoa h c k thu t vào th c ti n s n xu t.
Xu t phát t nguy n v ng c a b n thân,
c s nh t trí c a nhà tr ng,
ban ch nhi m khoa Lâm Nghi p và s h ng d n tr c ti p c a th y giáo
Th.S Nguy n Tu n Hùng tôi ti n hành nghiên c u
tài:‘‘ ánh giá tình
hình di n bi n di n tích và tr ng thái r ng b ng ph n m m GIS t i
huy n B o L c, t nh Cao B ng giai o n 2012 -2014 ’’
Trong th i gian nghiên c u
tài,
c s giúp , ch b o t n tình c a
th y giáo Th.S Nguy n Tu n Hùng và các th y cô giáo trong khoa cùng v i

s ph i h p giúp
c a các cán b , lãnh o các c quan ban ngành c a Chi
C c Ki m Lâm T nh Cao B ng và H t Li m Lâm các huy n ã t o m i i u
ki n cho tôi thu th p thông tin liên quan n
tài nghiên c u. Qua ây tôi
xin bày t lòng c m n sâu s c nh t n các th y cô giáo trong khoa Lâm
Nghi p, c bi t là th y giáo Th.S Nguy n Tu n Hùng ng i th y ã tr c ti p
h ng d n tôi trong su t quá trình th c hi n khóa lu n. Do trình
chuyên
môn và kinh nghi m th c ti n còn h n ch do v y khóa lu n không tránh kh i
nh ng thi u sót. Tôi kính mong nh n
c s giúp
c a các th y cô giáo
cùng toàn th các b n ng nghi p khóa lu n này
c hoàn thi n h n.
Tôi xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày 30 tháng 5 n m 2015
Sinh viên

Hà M nh Quang


ii

DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1. T ng h p di n tích các r ng, lo i

t, huy n B o L c n m 2014.................... 28

B ng 4.2. Di n tích lo i

t, lo i r ng theo

B ng 4.3: Di n tích lo i

t, lo i r ng theo ch c n ng n m 2014 .......................... 31

B ng 4.4: Di n tích r ng và

n v hành chính 2014 ...................... 30

t lâm nghi p theo ch qu n lí n m 2014 ................. 33

B ng 4.5: Bi n

ng di n tích các lo i r ng giai o n 2012 – 2014 ....................... 37

B ng 4.6: Bi n

ng di n tích r ng t nhiên

n v hành chính

giai o n 2012-2014 .............................................................................................. 39
B ng 4.7: Bi n

ng di n tích r ng tr ng

n v hành chính giai o n 2012-2014 41

iii

DANH M C CÁC HÌNH

Hình 2.1. S

c u trúc c a GIS............................................................................. 4

Hình 2.2. S

t ch c c u thành m t h ph n c ng GIS ....................................... 5

Hình 2.3. S

t ch c h th ng ph n m m ........................................................... 7

Hình 2.4. Các thành ph n c a m t c s d li u ...................................................... 8
Hình 4.1: Bi u

t l lo i r ng, lo i

t huy n B o L c n m 2014 ...................... 29

Hình 4.2: T l di n tích theo 3 lo i r ng n m 2014 ............................................... 32
Hình 4.3: Bi u di n s bi n

ng di n tích lo i r ng

Huy n B o L c giai o n 2012 - 2014 ................................................................... 38

Hình 4.4. So sánh di n tích r ng t nhiên bi n
Hình 4.5. Bi u

so sánh di n tích r ng c a các

ng gi a các

n v ..................... 40

n v ........................................ 42

Hình 4.6. Hình nh c a b n

huy n B o L c ...................................................... 49

Hình 4.7. Hình nh c a b n

t l 1:10.000 ....................................................... 49


iv

CÁC C M T

T , c m t vi t t t

B NN&PTNT

VI T T T

Gi i thích

B Nông nghi p và Phát tri n nông
thôn

FAO

Food and Agriculture Organization. (T
ch c L

GIS

ng nông Liên h p qu c)

Geographic Information System
(H thông tin

GPS

a lý)

Globalposition system(H
th ng

nhv toàn c u )

UBND

U ban nhân dân

M3

Mét Kh i

V TQHR

Vi n i u tra quy ho ch r ng

Ha

Héc ta

D

ng kính

TK

Ti u khu

H

Chi u cao

Dbq

ng kính bình quân

Hbq

Chi u cao bình quân

VACR

V

n- ao- chu ng- r ng


v

M CL C

Ph n 1. M

U .................................................................................................... 1

1.1.

........................................................................................................ 1

tv n

1.2. M c ích nghiên c u ........................................................................................ 2
1.3. M c tiêu nghiên c u ......................................................................................... 3
1.4. Ý ngh a nghiên c u ........................................................................................... 3
Ph n 2. T NG QUAN NGHIÊN C U ................................................................... 4
2.1. Khái quát v GIS .............................................................................................. 4
2.1.1. Khái ni m v GIS .......................................................................................... 4
2.1.2. Mô hình công ngh GIS ................................................................................. 4

2.1.3. Các thành ph n c a GIS ................................................................................. 5
2.1.4. Ph n m m và ch c n ng c a ph n m m ......................................................... 6
2.1.5. C s d li u

a lý ........................................................................................ 7

2.1.6. Kh n ng c a công ngh GIS ......................................................................... 8
2.1.7.

ng d ng c a GIS trong các ngành................................................................ 8

2.2. Trên th gi i .................................................................................................. 10
2.3.

Vi t Nam ................................................................................................... 13

2.3.1. Ph m vi c n
2.3.2.

c ......................................................................................... 13

t nh Cao B ng ........................................................................................ 16

2.4.T ng quan khu v c nghiên c u ........................................................................ 17
2.5. Th c tr ng Lâm nghi p giai o n 2012 - 2014 ............................................... 17
2.5.1. S n xu t lâm nghi p.................................................................................... 18
2.5.2. Theo dõi di n bi n r ng và

t lâm nghi p .................................................. 18

Ph n 3.

IT

3.1.

ng nghiên c u ..................................................................................... 20

it

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ........... 20

3.2. N i dung ........................................................................................................ 20
3.3. Ph

ng pháp nghiên c u ............................................................................... 20

Ph n 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ PHÂN TÍCH ........................................... 28


vi

4.1. Hi n tr ng các lo i r ng, lo i

t huy n B o L c n m 2014 ........................... 28

4.1.1.Th ng kê di n tích lo i r ng, lo i

t toàn huy n B o L c ............................ 28

4.1.2. Th ng kê các di n tích r ng theo

n v hành chính .................................... 29

4.1.3.Th ng kê di n tích r ng theo ch c n ng ....................................................... 30
4.1.4.Th ng kê các di n tích r ng theo ch qu n lý ............................................... 32
4.2. ánh giá

c i m các lo i r ng,

t r ng huy n B o L c n m 2014 ............. 34

4.2.1.

t có r ng .................................................................................................. 34

4.2.2.

t ch a có r ng ........................................................................................ 35

4.3. ánh giá bi n
4.3.1 Bi n

ng r ng giai o n 2012-2014 ................................................ 36

ng v di n tích .................................................................................. 36

4.4. Nguyên nhân gây ra bi n

nh m nâng cao ch t l

ng r ng và nh ng

xu t

ng r ng ............................................................................. 42

4.4.1. Nguyên nhân tích c c .................................................................................. 43
4.4.2. Nguyên nhân tiêu c c .................................................................................. 46
4.4.3. Nh ng

xu t nh m nâng cao ch t l

ng r ng ........................................... 47

4.5. B n

thành qu c a huy n và xã ................................................................. 48

4.5.1. B n

thành qu c p huy n t l 1:50.000 .................................................. 48

4.5.2. B n

thành qu c p xã t l 1:10.000 ....................................................... 49

Ph n 5. K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................... 50
5.1. K t lu n .......................................................................................................... 50

5.1.1. V c s d li u ........................................................................................... 50
5.1.2. V tính ng th c .......................................................................................... 50
5.2. Ki n ngh ........................................................................................................ 51


1

Ph n 1
M

1.1.

U

tv n
Trong nh ng n m qua, công tác qu n lý b o v và phát tri n r ng trên

a bàn t nh Cao B ng
k ho ch ã

c bi t

c quan tâm, th hi n

nhi u ch

ng trình,

c ban hành và tri n khai, nâng cao hi u qu c a công tác qu n

lý b o v và phát tri n r ng. T nh Cao B ng ã quy ho ch
phòng h , r ng

c d ng b o

m

c các khu r ng

c ch c n ng phòng h và b o t n thiên

nhiên, b o t n a d ng sinh h c, góp ph n b o v môi tr

ng và phát tri n

kinh t - xã h i c a t nh.
Ngày nay, nhu c u v b o v và phát tri n tài nguyên r ng ngày càng
tr nên c p thi t và không ch trong ph m vi m t qu c gia mà ó tr thành
v n

ang

c chú tr ng trong m i châu l c và toàn c u.

vi c này, công tác i u tra theo dõi và ánh giá bi n
nh ng nhi m v quan tr ng hàng
v hi n tr ng và tình hình bi n

làm t t công

ng r ng là m t trong

u. M c dù hàng n m

u có các báo cáo

ng r ng, nh ng các báo cáo này ch y u

d a trên vi c tính toán s li u di n tích và o v , thành l p b n
b ng ph

r ng

ng pháp truy n th ng, ó là m t công vi c ph c t p, m t nhi u

công s c và òi h i nhi u th i gian. H n n a, khi s
th ng kê và các t li u b n

d ng các tài li u

không ph i bao gi c ng có th khai thác

c nh ng thông tin hi n th i nh t và tr ng thái r ng luôn luôn bi n

ng.

S d ng nh vi n thám k t h p công ngh GIS ang d n kh c ph c

c

nh ng nh

c i m này. K thu t vi n thám v i kh n ng quan sát các

i

phân gi i ph và không gian khác nhau, t trung bình

n

t

ng

các

siêu cao và chu k ch p l p cho phép ta quan sát và xác
t ng n i bi n

ng r ng.

nh nhanh chóng

chính xác s cao h n khi k t h p s d ng máy


2

nh v GPS (H th ng
bi n

nh v toàn c u)

xác

nh n i tr ng thái r ng

i.
Trên c s các d li u m i c p nh t, em so sánh v i d li u kì tr

chúng ta có th

ánh giá

c di n bi n r ng c a t ng giai o n. T

thành d li u cho công tác theo dõi lâu dài bi n

ng di n tích r ng,

ó hoàn
t r ng

trong ph m vi toàn qu c, t nh, huy n và xã. D a trên nh ng thông tin b n
xây d ng s li u v di n tích r ng làm c s cho vi c xây d ng các ph
quy ho ch và chi n l

,

ng án

c phát tri n lâm nghi p nh m ph c v cho vi c phát

tri n kinh t - xã h i, b o v môi tr
Nhà n

c

ng và th ng kê r ng

các c p qu n lý

c.
Nh m ph c v trong công tác theo dõi di n bi n tài nguyên r ng, công

ngh 3S (vi n thám: remote sensing, GIS: Geographic infomation system,
GPS: Global position system) ra

i và áp ng trong vi c theo dõi và phân

tích di n bi n tài nguyên r ng, biên t p b n
nhi u t nh, thành c a c n

c. T

B ng ã ti n hành ng d ng ph

hi n tr ng r ng trên

u n m 2012 Chi c c Ki m lâm t nh Cao

ng pháp vi n thám k t h p công ngh GIS

trong công tác theo dõi di n bi n tài nguyên r ng trên
ph

a bàn

ng pháp vi n thám k t h p GIS ang d n kh c ph c

a bàn toàn t nh,
c nh ng nh

c

i m nh th i gian theo dõi, tính chính xác c a di n tích các lo i r ng, hi n
tr ng r ng... Qua ó các ngành chuyên môn có th l p k ho ch trong công
tác qu n lý, b o v và phát tri n r ng t i
Xu t phát t th c ti n ó,

a ph

ng

c t t h n.

tài: ‘‘ ánh giá tình hình di n bi n di n

tích và tr ng thái r ng b ng ph n m m GIS t i huy n B o L c, t nh Cao
B ng giai o n 2012 -2014’’
nguyên r ng trên

c th c hi n nh m ánh giá di n bi n tài

a bàn t nh Cao B ng.

1.2. M c ích nghiên c u
Cung c p nh ng thông tin có c s khoa h c nh m nâng cao hi u qu


3

công tác qu n lý b o v r ng nói chung và công tác qu n lý b o v r ng
huy n B o L c t nh Cao B ng nói riêng
1.3. M c tiêu nghiên c u
- Xác

nh

và ánh giá m c

c di n tích các lo i
bi n

t lâm nghi p, lo i r ng hi n t i

ng r ng giai o n 2012 – 2014 c a huy n B o

L c, t nh Cao B ng.
- Xây d ng c s d li u

ng b làm công c ph c v công tác qu n

lý, b o v và theo dõi di n bi n r ng t i huy n B o L c, t nh Cao B ng.
1.4. Ý ngh a nghiên c u
Thông qua nghiên c u

tài giúp cho sinh viên làm quen v i th c ti n

công tác ng d ng công ngh m i vào trong s n xu t và qu n lý. Qua nghiên
c u giúp cho sinh viên rèn luy n k n ng s d ng GIS và vi t báo cáo khoa h c.


4

Ph n 2
T NG QUAN NGHIÊN C U

2.1. Khái quát v GIS
2.1.1. Khái ni m v GIS
GIS là h th ng máy tính bao g m các thi t b ph n c ng và ph n m m
thu th p, l u tr , phân tích và hi n th các thông tin
tin v hình d ng, v trí và các tính ch t c a các
Hay có th nói: H th ng thông tin

it

a lý, t c là các thông

ng trên b m t trái

t

a lý (GIS) là m t h th ng v i s

tr giúp c a máy tính ph c v cho m c ích thu th p, x lý, phân tích, l u tr
và hi n th các lo i d li u mang tính ch t không gian c ng nh phi không
gian (nh v trí, hình d ng, các m i quan h v không gian nh k nhau, g n
nhau, n i v i nhau…).
2.1.2. Mô hình công ngh GIS
Ta có th hi u v GIS theo mô hình sau:

MÔI TR

NG GIS
B ng
Phân
bi u

u
vào

Qu n
lý

X

lý

tích
và

s li u

mô

S

S
li u
u
ra

B n

hình

Hình 2.1. S
S li u

u vào: S li u

c u trúc c a GIS
c nh p t các ngu n khác nhau nh chuy n

i s hóa, quét, vi n thám, nh, h th ng

nh v toàn c u GPS.


5

Qu n lý s li u: Sau khi s li u

c thu th p và t ng h p, GIS c n

cung c p các thi t b có th l u và b o trì d li u.
X lý s li u: Các thao tác x lý s li u
tin. Nó giúp ng
t o ra t

i s d ng quy t

nh, báo cáo, b n

c th c hi n

t o ra thông

nh các công vi c ti p theo. X lý s li u

.

Phân tích và mô hình hóa: S li u t ng h p và chuy n

i ch là m t

ph n c a GIS. Nh ng yêu c u ti p theo là kh n ng gi i mã và phân tích v
m t

nh tính và

nh l

gian

có

bi t,

mô hình hóa
S li u

ng thông tin ã thu th p. Kh n ng phân tích không

c s nh n th c, c ng có kh n ng
c tính

a lý

s d ng các quan h

u ra c a m t t p h p các i u ki n.

u ra: B ng bi u và

th , b n

và nh ba chi u. Vi c s

d ng công ngh máy tính s cho phép thông tin này có th

màn hình máy tính,
hình ho c dùng

c v ra nh b n

gi y, nh n

c quan sát trên
c nh m t nh

t o ra m t s li u.

2.1.3. Các thành ph n c a GIS
GIS g m 3 thành ph n chính ó là: Ph n c ng, ph n m m và c s d
li u. Thi t b ph n c ng – Máy tính và các thi t b ngo i vi.

TR M X

LÝ

U

THI T B S HÓA

C A M M,
CDROM

MÁY CH
(CPU)
T

THI T B IN K T QU

C B NG T

HI N TH DVU

Hình 2.2. S

ã

t ch c c u thành m t h ph n c ng GIS

a


6

2.1.4. Ph n m m và ch c n ng c a ph n m m
Ph n m m c a GIS là m t t p h p các câu lênh, ch th nh m i u
khi n ph n c ng c a máy tính th c hi n m t nhi m v xác
c l u tr trong máy tính nh là các ch
th ng nh m cung c p các th m c ho t

nh. Ph n m m

ng trình trong b nh c a h

ng trong h th ng c s c a máy

tính. Ph n m m chua làm 2 l p:
L p ph n m m ph c th p: H

i u hành c s .

L p ph n m m ph c cao: Các ch
thành l p b n
Vai trò và

ng trình ng d ng, dùng th c hi n

và các thao tác phân tích không gian
c tính c a ph n m m

c g n li n v i ki n trúc c a ph n

l n các ph n m m GIS là giao di n thân thi n v i ng
th ng thông tin

a lý.

i s d ng. Trong h

a lý ph n m m có nh ng ch c n ng c b n nh qu n lý, l u

tr , tìm ki m, th hi n , trao

i và x lý các d li u không gian c ng nh d

li u thu c tính. Quá trình th c hi n

c ti n hành qua các b

c sau: Nh p s

li u và ki m tra s li u; L u tr s li u và qu n lý c s d li u; Xu t d li u
và trình bày d li u; Bi n

i d li u;

i tác v i ng

i s d ng


7

MODUL
nh n d li u

Nhu c u c n

Qu n lý

MODUL x lý

gi i quy t

c s d li u

các d li u

Hi n th và in các
k t qu

Hình 2.3. S

2.1.5. C s d li u
C s d li u

t ch c h th ng ph n m m

a lý
a lý có th chia thành 2 nhóm tách bi t: Nhóm thông tin

hình h c và nhóm thông tin thu c tính. Nhóm thông tinh hình h c bao g m
thông tin v v trí và topo (c u trúc quan h ). Do tính ch t khác nhau c a các
it

ng nên nhóm thông tin hình h c

c phân thành các l p khác nhau.

NH P D

C

NH P

C

S
S

LI U

D

D

LI U

LI U

A LÝ

V TRÍ

CÂU
H I

TÌM KI M

X

LÝ, BI N

I

8

Hình 2.4. Các thành ph n c a m t c s d li u
2.1.6. Kh n ng c a công ngh GIS
- Công ngh GIS dùng
v ng và máy tính i n t

phân tích

a lý nh là kính hi n vi, kính ti m

i v i các môn khoa h c khác.

- GIS có th coi nh là m t ch t xúc tác c n
bi t có tính ch t v t lý và có tính ch t
thông tin b n

hòa nh p nh ng s tách

a lý v i các l nh v c khác s d ng

.

- B ng cách t o ra b n

và các d ng khác c a l p thông tin v d ng

s , GIS cho phép chúng ta t o ra và hi n th ki n th c v m t
nh ng ph

ng pháp ã có và nh ng ph

a lý theo

ng pháp m i.

- GIS t o ra nh ng liên h gi a các hi n t

ng x y ra trên các vùng

a

lý khác nhau.
- Quan sát s li u có g n v trí
t

a lý có th th

ng, nh ng gi i thích m i. Nh ng s liên h này th

ng n y sinh nh ng ý
ng không nh n th y

khi không có GIS. Nh ng nh GIS chúng ta có th quan sát th y
vi c qu n lý các ho t

ng và qu n lý các ngu n tài nguyên.

- GIS cho phép kh n ng qu n lý và cung c p v trí các
yêu c u b ng các cách khác nhau nh tên

2.1.7.

giúp cho

it

a danh, mã v trí ho c t a

ng theo
.

ng d ng c a GIS trong các ngành
Vì GIS

c thi t k nh m t h th ng chung

qu n lý d li u không

gian, nó có r t nhi u ng d ng trong vi c phát tri n ô th và môi tr

ng t

nhiên nh là: quy ho ch ô th , qu n lý nhân l c, nông nghi p, i u hành h
th ng công ích, l trình, nhân kh u, b n

, giám sát vùng bi n, c u ho và


9

b nh t t. Trong ph n l n các l nh v c này, GIS óng vai trò nh là m t công
c h tr quy t
+ Môi tr

nh cho vi c l p k ho ch ho t

ng.

ng: Theo nh ng chuyên gia GIS kinh nghi m nh t thì có r t

nhi u ng d ng ã phát tri n trong nh ng t ch c quan tâm
V im c

n gi n nh t thì ng

i dùng s d ng GIS

n môi tr

ng.

ánh giá môi tr

ng,

ví d nh v trí và thu c tính c a cây r ng.

ng d ng GIS v i m c ph c t p

h n là dùng kh n ng phân tích c a GIS

mô hình hóa các ti n trình xói

mòn

ng khí hay n

t s lan truy n ô nhi m trong môi tr

ng c a m t l u v c sông d

is

nh h

nh ng d li u thu th p g n li n v i

it

c, ho c s ph n

ng c a m t tr n m a l n. N u
ng vùng và ng d ng s d ng các

ch c n ng phân tích ph c t p thì mô hình d li u d ng nh (raster) có khuynh
h

ng chi m u th .
+ Khí t

ng thu v n: Trong l nh v c này GIS

c dùng nh là m t

h th ng áp ng nhanh, ph c v ch ng thiên tai nh l quét
xác

nh tâm bão, d

oán các lu ng ch y, xác

nh m c

vùng h l u,
ng p l t, t

ó

a ra các bi n pháp phòng ch ng k p th i... vì nh ng ng d ng này mang
tính phân tích ph c t p nên mô hình d li u không gian d ng nh (raster)
chi m u th .
+ Nông nghi p: Nh ng ng d ng
lý s d ng

t, d báo v hàng hoá, nghiên c u v

tiêu, ki m tra ngu n n

t tr ng, k ho ch t

i

c.

+ D ch v tài chính: GIS
t

c tr ng: Giám sát thu ho ch, qu n

ng t nh là m t ng d ng

c s d ng trong l nh v c d ch v tài chính
n l . Nó ã t ng

c áp d ng cho vi c xác

nh v trí nh ng chi nhánh m i c a Ngân hàng. Hi n nay vi c s d ng GIS
ang t ng lên trong l nh v c này, nó là m t công c
ích b o hi m, xác

nh v i

ánh giá r i ro và m c

chính xác cao h n nh ng khu v c có

r i ro


10

l n nh t hay th p nh t. L nh v c này òi h i nh ng d li u c s khác nhau
nh là hình th c vi ph m lu t pháp,

a ch t h c, th i ti t và giá tr tài s n.

+ Y t : Ngo i tr nh ng ng d ng ánh gía, qu n lý mà GIS hay
dùng, GIS còn có th áp d ng trong l nh v c y t . Ví d nh , nó ch ra

c
cl

trình nhanh nh t gi a v trí hi n t i c a xe c p c u và b nh nhân c n c p c u,
d a trên c s d li u giao thông. GIS c ng có th
công c nghiên c u d ch b nh
b nh t t trong c ng

c s d ng nh là m t

phân tích nguyên nhân b c phát và lây lan

ng.

+ Chính quy n

a ph

ng: Chính quy n

a ph

ng là m t trong

nh ng l nh v c ng d ng r ng l n nh t c a GIS, b i vì ây là m t t ch c s
d ng d li u không gian nhi u nh t. T t c các c quan c a chính quy n
ph

ng có th có l i t GIS. GIS có th

qu n lý th a
a ph

a

c s d ng trong vi c tìm ki m và

t, thay th cho vi c h s gi y t hi n hành. Nhà c m quy n

ng c ng có th s d ng GIS trong vi c b o d

giao thông. GIS còn

ng nhà c a và

ng

c s d ng trong các trung tâm i u khi n và qu n lý

các tình hu ng kh n c p.
+ Giao thông: GIS có kh n ng ng d ng áng k trong l nh v c v n

t i. Vi c l p k ho ch và duy trì c s h t ng giao thông rõ ràng là m t ng
d ng thi t th c, nh ng gi
d ng

ây có s quan tâm

nh v trong v n t i hàng h i, và h i

n m t l nh v c m i là ng

i n t . Lo i hình

c tr ng này

òi h i s h tr c a GIS.
M t t ch c dù có nhi m v là l p k ho ch và b o d

ng m ng l

v n chuy n hay là cung c p các d ch v v nhân l c, h tr cho các ch
trình an toàn công c ng và h tr trong các tr
môi tr

i
ng

ng h p kh n c p, ho c b o v

ng, thì công ngh GIS luôn óng vai trò c t y u b ng cách giúp cho

vi c qu n lý và s d ng thông tin

a lý m t cách hi u qu nh m áp ng các

yêu c u ho t

ng trình c a t ch c ó.

ng và m c ích ch

2.2. Trên th gi i


11

H th ng thông tin

a lý (Geographic Information System - GIS) n m

trong h th ng công ngh thông tin, nh ng
qu n lý c s d li u g n v i các y u t
càng

c phát tri n chuyên sâu cho vi c

a lý, không gian và b n

. GIS ngày

c phát tri n r ng rãi b i kh n ng tích h p, phân tích thông tin sâu và

gi i quy t

c nhi u v n

t ng h p. Thông qua GIS nh thu th p, phân tích,

t ng h p, tìm ki m, t h p thông tin, c s d li u g n v i y u t

a lý, giúp

cho vi c ánh giá các quá trình, d báo nh ng kh n ng x y ra, c ng nh

a

ra nh ng gi i pháp m i; do v y GIS ngày càng

c ng d ng trong nhi u ho t

ng c v kinh t - xã h i, qu n lý và môi tr

ng. Trong Lâm nghi p nh có

ng d ng GIS, vi n thám và GPS mà công tác theo dõi, ánh giá di n bi n tài
nguyên r ng, xây d ng b n

hi n tr ng tr nên d dàng h n và hi u qu h n.

Trong giai o n th
không xây d ng b n

v t r ng
M

chi n th

r ng

nh t, ã có ng d ng nh hàng

vùng Maurice thu c Canada, b n

Anh (1924), i u tra tr

(1940). Thí nghi m các ph

l

ng r ng t

th c

nh hàng không c a

ng pháp o tán, o chi u cao trên nh

c a Seely, Hugershoff,… Tuy nhiên, giai o n này ch a xây d ng
hoàn ch nh h th ng lý lu n c ng nh các ph

ng pháp

c

c oán nh hàng

không. (V Ti n Hinh & Ph m Ng c Giao, 1997)[2]
K t qu theo dõi t n m 1972
RS và GIS trong ánh giá bi n
di n tích r ng t
tri u ha. T
chu k

ng r ng và

ng d ng công ngh

che ph r ng cho th y

n

14,12 tri u ha xu ng còn 11,72 tri u ha, gi m 2,4

k t qu

2 n m

n n m 1991, nh

ó

n

ã xây d ng h th ng b n

qu n lý, b o v

hi n tr ng v i

và phát tri n r ng hi u qu . (Dutt,

Udayalakshmt, 1994)[11]
Theo Devendra Kumar (2011), vi c

c tính s

thay

i v

ph r ng d a trên d li u v tinh có th giúp các nhà nghiên c u th y
kh n ng tích l y cacbon, bi n

i khí h u, m i e d a

che
c

n a d ng sinh h c


12

và m c

bi n

các vùng

ng r ng thông qua d li u v tinh. B n

l p ph r ng c a

c xây d ng d a trên ba lo i ngu n d li u: thu th p ý ki n

chuyên gia, d a vào các s n ph m vi n thám và th ng kê qu c gia.[10]
Hansen và DeFries (2004), s d ng nh v tinh

theo dõi s thay

i

che ph r ng trong th i gian 1982-1990 và cu i cùng k t lu n r ng, trái
ng

c v i Liên Hi p Qu c T ch c Nông L

gia t ng toàn c u v

ng (FAO) báo cáo v m t s

che ph r ng. M Latinh và vùng nhi t

i châu Á là

hai khu v c phá r ng chi m u th . Paraguay cho th y t l cao nh t liên
quan

n m t r ng, trong khi Indonesia ã có s gia t ng l n nh t trong vi c

phá r ng t nh ng n m 1980

n n m 1990. [12]

Su-Fen Wang (2004), khi ti n hành gi i oán nh Spot 4 và Spot
5 theo ph

ng pháp phân lo i có ki m

ài Loan, k t qu cho th y
Spot 4 (71%) do nh Spot 5 có

nh cho nh ng vùng núi

phía B c

chính xác c a nh Spot 5 (74%) cao h n nh
chính xác cao h n. K t qu phân lo i ra 3

tr ng thái là r ng Chamaecyparis formosensis, r ng tr ng cây thu c h tùng,
r ng cây lá r ng. [13]
Bodart et al (2009), theo dõi s thay

châu M

tinh và phát tri n m t cách ti p c n ho t

c khi m t quá trình r t l n s l

m t cách t
t

ng

i

ng và m nh m có

ng d li u t các i u ki n khác nhau

a các d li u multitemporal và a c nh trên quy mô

ng t và phân khúc x hình nh tr

c khi phân lo i giám sát. [9]

Nh t B n, ã ng d ng RS và GIS
b n

che ph r ng nhi t

Latinh, Nam Á và châu Phi n m 1990-2000 b ng cách s

d ng nh v
th tr

i

xây d ng b n

a hình và

l p ph r ng, ây là c s cho vi c theo dõi và ánh giá s ph c h i

sinh thái c a Siri Kawala Ierd, K.Fujiwara.[14]
c là m t qu c gia có n n Lâm nghi p phát tri n trên th gi i, các
công o n trong vi c qu n lý tài nguyên r ng nh d báo cháy r ng, th ng


13

kê r ng, theo dõi bi n

ng c a

t r ng,...

u

c a công ngh vi n thám và GIS. Vì th h

c th c hi n v i s h tr

ã qu n lý và phát tri n t t 10,7

tri u ha r ng hi n có.
phân tích s bi n

ng

che ph r ng trong quá kh và t

ng

lai c a Chandra, P.Giri và Surendra Shrestha – U.N.E.P – Thái Lan ã ch n
gi i pháp công ngh vi n thám và GIS. K t qu cho th y,
bi n

che ph r ng

ng là do t ng h p các y u t (t nhiên, kinh t - xã h i) gây nên.

d ng vi n thám và GIS vào

i u tra,

ng

ánh giá, theo dõi di n bi n tài

nguyên r ng c a F.A.O theo chu k 10 n m.
Nh t B n công ngh GIS và nh v tinh ã
b n

a hình và b n

l p ph r ng.

c ng d ng

xây d ng

làm c s cho vi c theo dõi và

ánh giá s ph c h i sinh thái c a Sirin Kawala Ierd, K.Fujiwara – tr

ng

t ng h p Tokyo Nh t B n [13].
K t qu c a các công trình này ã giúp ph n b o v , phát tri n môi
tr ng b n v ng g n v i phát tri n kinh t - xã h i các khu v c và trên toàn c u.
2.3.

Vi t Nam

2.3.1. Ph m vi c n
Vi t Nam là n

c
c ti p c n v i RS và GIS mu n h n các n

c trong khu

v c và trên th gi i. Vi c ti p c n công ngh vi n thám và GIS c a Vi t Nam
ch m h n so v i nhi u n

c trong khu v c. Tuy nhiên nh s giúp

k thu t c ng nh tài chính c a m t s t ch c qu c t ,
FAO thì GIS

c ng d ng

v mt

c bi t là t ch c

Vi t Nam ngày càng m nh m và n r vào

nh ng th p niên cu i c a th k 20. V TQHR ã ti n hành i u tra, thu th p
thông tin ngo i nghi p và x lý tính toán n i nghi p d a trên c s các quy
trình, bi n pháp k thu t ã

ch i

thành k t qu t ng giai o n c a ch

ng khoa h c c a vi n thông qua. Hoàn
ng trình, k t qu

a vào s d ng ph c v công tác qu n lý tài nguyên r ng

ó

c công b và
c p b , ngành và


14

Trung

ng. Nhi u thông tin

xây d ng các ph

ng án

c s d ng làm c s cho công tác quy ho ch,

u t phát tri n và b o v r ng. M t s thông tin

c cung c p cho các c s ,
ng r ng, c ng nh bi n

a ph

ng

theo dõi c p nh t nh ng bi n

ng tài nguyên r ng.

Trong quá trình th c hi n, V TQHR là c quan th c hi n toàn b
ch

ng trình t n m 1991

n 2000. T

ch

ng trình, V TQHR ph i h p cùng v i C c Ki m Lâm, và các Chi c c

Ki m Lâm tr c thu c t nh th c hi n ch
hi n theo dõi di n bi n r ng và
V TQHR ã s
d ng b n

ng trình song song v i vi c th c

t lâm nghi p trong ph m vi toàn qu c [1].

d ng h th ng nh v tinh Landsat TM+

xây

hi n tr ng r ng t l 1/250.000 cho vùng và 1/1.000.000 cho

toàn qu c, ây là nh ng b n
xây d ng m t cách
ban

giai o n 3 và giai o n 4 c a

hi n tr ng r ng

ng b trên ph m vi c n

u, V TQHR xây d ng h th ng

u có h th ng trên di n tích
ô, t ng s ô

u tiên c a Vi t Nam

c

c. Trên c s th nghi m

nh v hai c p (vi t t t là: OSC) d i

t có r ng v i kho ng cách 8km x 8km m t

c i u tra thu th p thông tin là 1682 ô [7].

D án VIE – 76 – 014 l n

u tiên ã xây d ng b n

hi n tr ng r ng

và các tr ng thái r ng trên c s s d ng nh vi n thám Landsat. ây là b

c

ngo t ánh d u s phát tri n c a vi c ng d ng RS và GIS vào Lâm nghi p
nói chung và i u tra quy ho ch r ng nói riêng.[4]
Nguy n Tr

ng S n (2009), tác gi k t h p GIS và vi n thám trong

vi c giám sát hi n tr ng r ng t i huy n Yên Th , t nh B c Giang. Tác gi s
d ng nh vi n thám Lansat 7 n m 1999 và nh Spot 5 n m 2003, tác gi s
d ng ph

ng pháp phân lo i có ki m

nh theo thu t toán ML (Maximum

likelihood) k t h p v i k t qu gi i oán theo ph

ng pháp phân lo i nh

theo ch s th c v t NDVI, k t qu phân lo i qua 2 giai o n s

d ng


15

ARCGIS

ánh giá bi n

ng di n tích. K t qu cho th y di n tích r ng t

nhiên gi m 5.36% , di n tích r ng tr ng t ng 5.36%.[3]
Hoàng Ph

ng V (2010), tác gi

s

d ng công ngh

3s trong

ánh giá di n bi n tài nguyên r ng t i t nh Cao B ng. Trong quá trình
gi i oán nh tác gi c ng s d ng ph n m m ERDAS image v i ph
pháp phân lo i có ki m
gi

ánh giá bi n

ng

nh và thu t toán g n úng nh t cho nh Spot 4. Tác

ng di n tích r ng d a vào ph n m m Arcview 3.2a cho

giai o n 2005 – 2009. K t qu cho th y di n tích

t có r ng t ng 30.903,19

ha.[8]
Nh ng

xu t và ki n ngh c a ch

ng trình v các bi n pháp trong

qu n lý, s d ng, phát tri n lâu b n và có hi u qu h n ngu n tài nguyên
r ng.
nghi p
c s

ây là các c n c quan tr ng

xây d ng chi n l

c phát tri n lâm

n 2020 và nh ng n m sau. Nhi u thông tin c a ch
d ng trong vi c xây d ng các ph

ho ch 3 lo i r ng; quy ho ch

t tr ng

quy ho ch các vùng nguyên li u
xu t kh u.

ng án quy ho ch nh : quy

i núi tr c t i 40 t nh trong c n

c d ng, r ng s n xu t và các ch

tri n Tây B c, Tây Nguyên;

c;

ph c v ch bi n s n xu t và s n ph m

ng th i cung c p thông tin cho vi c xây d ng các D án

t r ng phòng h , r ng

qu c;

ng trình ã

u

ng trình phát

án phát tri n vùng nguyên li u gi y toàn

án tr ng r ng nguyên li u ph c v ch bi n, s n xu t s n ph m

g xu t kh u; Xây d ng tiêu chí r ng phòng h , r ng

c d ng,... Thông tin

v r ng c ng ó cung c p cho ngành trong vi c chu n b xây d ng chi n
l

c phát tri n ngành Lâm nghi p t m nhìn

n n m 2020.

c bi t, k t

qu s li u tài nguyên r ng c a giai o n III là c s cho vi c ho ch

nh

nh ng chính sách l i d ng và s d ng r ng cho k ho ch giai o n 4 (20062010). Ch

ng trình ã ánh giá và d báo

trong th i gian t i. T

ó

c kh n ng l i d ng r ng

xu t nh ng gi i pháp qu n lý h u hi u ngu n


16

tài nguyên thiên nhiên, nh t là tài nguyên r ng c a Vi t Nam.
2.3.2.

t nh Cao B ng
phù h p v i quy

nh c a Nhà n

83/2000/Q -TTg, ngày 12-7-2000 c a Th
d ng H quy chi u và H to
B ng ti n hành chuy n
WGS-84 sang h t a

t

ng Chính ph

nh s

v vi c áp

qu c gia VN-2000. Chi c c Ki m lâm Cao

in nb n

s

a hình, có t l 1:25.000 h t a

qu c gia VN-2000, b ng ph n m m chuy n

do B Tài nguyên & môi tr
t

c, th c hi n Quy t

ng ban hành. Theo h

i t a

ng d n c a Thông

s 973/2001/TT-TC C, ngày 20 tháng 06 n m 2001 c a T ng c c

chính, v h

ng d n áp d ng H quy chi u và H to

a

qu c gia VN-2000.

[5] [6].
Hàng n m Chi c c Ki m lâm Cao B ng tri n khai công tác theo dõi
di n bi n r ng theo Quy t

nh s 78/2002/Q -BNN-KL, ngày 28 tháng 08

n m 2002, v vi c ban hành quy ph m k thu t theo dõi di n bi n r ng và
lâm nghi p trong l c l

t

ng Ki m lâm. Sau 4 n m th c hi n công tác này

(2005-2008) thông qua t ng k t t ng n m, Chi c c Ki m lâm th y r ng s
bi n
ng

ng r ng t i Cao B ng ngày càng ph c t p, d
i và các ho t

h n l n tr

ng c a con

ng c a xã h i. V i m c tiêu ghi l i s thay

và chính xác. C n ng d ng nh ng ph n m m m i
di n tích và tr l

i s tác

x lý, l u tr s li u v

ng. S d ng nh v tinh m i nh t, có

c ó (LANSAT-ETM+

i phù h p

phân gi i cao

phân gi i 30m, 2004)

bi t rõ h n

ph n lâm ph n hi n có .
Thành qu c a D án "Theo dõi di n bi n r ng và

t lâm nghi p

t nh Cao B ng" và d li u các n m ti p theo ã ph c v cho công tác quy
ho ch Lâm nghi p, ki m kê

t ai c a t nh n m 2005; quy ho ch 3 lo i

r ng n m 2008; Ki m k ê r ng n m 2010 ... Và ây là b

c

u ánh d u

vi c ng d ng công ngh thông tin trong ngành Lâm nghi p t nh Cao B ng.