Nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị doanh nghiệp khai thác than thuộc tập đoàn công nghiệp than khoáng sản Việt Nam (Luận án tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT
––––––––––––––––––––––

PHẠM THỊ HỒNG HẠNH

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG HỆ THỐNG
THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KHAI THÁC THAN
THUỘC TẬP ĐOÀN CÔNG NGHIỆP THAN –
KHOÁNG SẢN VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI, 01/2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỎ - ĐỊA CHẤT
––––––––––––––––––––––

PHẠM THỊ HỒNG HẠNH

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG HỆ THỐNG
THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ
TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KHAI THÁC THAN
THUỘC TẬP ĐOÀN CÔNG NGHIỆP THAN –
KHOÁNG SẢN VIỆT NAM

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 9340410

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

1. TS. Nguyễn Văn Hải
2. TS. Nguyễn Thị Bích Ngọc

HÀ NỘI, 01/2018


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi, các kết quả
nghiên cứu trong luận án là trung thực và chƣa từng đƣợc công bố trong kỳ bất công
trình nào khác trƣớc đó.
Hà Nội, ngày tháng
năm 2018
Tác giả

Phạm Thị Hồng Hạnh


ii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
MỤC LỤC .................................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................ viii
DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................................... ix
MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƢỚC ...............6
VỀ ĐỀ TÀI LUẬN ÁN .................................................................................................6
1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu .................................................................6
1.1.1 Tổng quan các công trình nghiên cứu ở nƣớc ngoài ....................................6
1.1.2 Tổng quan các công trình nghiên cứu ở trong nƣớc .....................................9
1.2 Các vấn đề kế thừa và khoảng trống nghiên cứu ..............................................18
Kết luận chƣơng 1 ...................................................................................................20
CHƢƠNG 2 CƠ SỞ L

LUẬN, KINH NGHIỆM VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU X Y DỰNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ QUẢN TRỊ
CHI PHÍ TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT KINH DOANH .........................21
2.1 Cơ sở lý luận về quản trị chi phí .......................................................................21
2.1.1 Khái niệm và vai tr của quản trị chi phí....................................................21
2.1.2 Nội dung của quản trị chi ph .....................................................................24
2.1.3 Thông tin phục vụ quản trị chi phí trong doanh nghiệp .............................26
2.2 Cơ sở lý luận về hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi ph ..............28
2.2.1 Các khái niệm về hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí ...........28
2.2.2 Vai tr , chức năng của hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi ph
..............................................................................................................................33
2.2.3 Cấu thành của hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi ph ..........35
2.3 Xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi ph ........................37
2.3.1 Nguyên tắc và yêu cầu xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản
trị chi ph ..............................................................................................................37

iii
2.3.2 Các nhân tố ảnh hƣởng đến xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ
quản trị chi phí .....................................................................................................39
2.3.3 Phƣơng pháp tiếp cận xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị
chi phí...................................................................................................................40
2.3.4 Quy trình xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi ph ...42
2.3.5 Xây dựng các phân hệ của hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị
chi phí ..................................................................................................................48
2.4 Kinh nghiệm xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí tại
một số nƣớc trên thế giới và bài h c cho Việt Nam ...............................................54
2.4.1 Kinh nghiệm xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí
tại một số nƣớc trên thế giới ................................................................................54
2.4.2 Bài h c kinh nghiệm xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị
chi phí trong doanh nghiệp cho các doanh nghiệp ở Việt Nam...........................57
2.5 Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................................59
2.5.1 Phƣơng pháp nghiên cứu chung .................................................................59
2.5.2 Phƣơng pháp thu thập thông tin ..................................................................59
2.5.3 Phƣơng pháp xử lý thông tin.......................................................................63
2.5.4 Phƣơng pháp mô hình hóa bằng sơ đồ, bảng biểu ......................................64
2.5.5 Phƣơng pháp chuyên gia .............................................................................64
Kết luận chƣơng 2 ...................................................................................................64
CHƢƠNG 3 THỰC TRẠNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ
QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KHAI THÁC THAN
THUỘC TẬP ĐOÀN CÔNG NGHIỆP THAN – KHOÁNG SẢN VIỆT NAM .......66
3.1 Khái quát chung về Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam và
các doanh nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn ...................................................66
3.1.1 Khái quát chung về Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam
..............................................................................................................................66
3.1.2 Khái quát chung về các doanh nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn Công
nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam..................................................................70

iv
3.2 Thực trạng hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp khai thác than .....79
3.2.1 Hệ thống thông tin kế toán tài chính. ..........................................................80
3.2.2 Hệ thống thông tin kế toán quản trị ............................................................85
3.3 Thực trạng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí trong các doanh
nghiệp khai thác than ..............................................................................................89
3.3.1 Phân hệ thông tin chi phí dự toán ...............................................................89
3.3.2 Phân hệ thông tin chi phí thực hiện ............................................................93
3.3.3 Phân hệ thông tin phân tích và kiểm soát chi phí .......................................98
3.4 Đánh giá hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi ph trong các doanh
nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam
...............................................................................................................................102
3.4.1 Những kết quả đạt đƣợc ............................................................................102
3.4.2 Những hạn chế tồn tại và nguyên nhân ....................................................104
Kết luận chƣơng 3 .................................................................................................112
CHƢƠNG 4 X Y DỰNG HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN PHỤC VỤ
QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KHAI THÁC THAN
THUỘC TẬP ĐOÀN CÔNG NGHIỆP THAN – KHOÁNG SẢN VIỆT NAM .... 113
4.1 Quan điểm, nguyên tắc và yêu cầu xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục
vụ quản trị chi phí trong các doanh nghiệp khai thác than ...................................113
4.1.1 Quan điểm .................................................................................................113
4.1.2 Nguyên tắc ................................................................................................113
4.1.3 Yêu cầu .....................................................................................................114
4.2 Các căn cứ xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí .....115
4.3 Nội dung xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí trong
các doanh nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản
Việt Nam ...............................................................................................................117
4.3.1 Nhận diện và phân loại chi phí theo yêu cầu quản trị chi phí trong các

doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV ...........................................................117


v
4.3.2 Xây dựng mô hình dòng thông tin của hệ thống thông tin kế toán phục vụ
quản trị chi phí trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV ..................118
4.3.3 Xây dựng các phân hệ của hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí
trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV ...........................................129
4.4 Điều kiện thực hiện .........................................................................................145
4.4.1 Về phía Tập đoàn ......................................................................................146
4.4.2 Về phía các doanh nghiệp khai thác than .................................................147
Kết luận chƣơng 4 .................................................................................................148
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 149
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt
BC
BHTN
BHXH
BHYT
C§
CCDC
CL
CNTT
CP

CPCĐ
CPNVTTT

CT
CT§L
CTKT
ĐG
ĐH
DN
GĐ
HĐQT
HĐTV
HTTT
HTTTKT
KTTC
NCS
NĐ-CP
NL
NN
NNL
NVLTT
NXB
PX

Viết đầy đủ
Báo cáo
Bảo hiểm thất nghiệp
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Cố định

Công cụ dụng cụ
Chênh lệch
Công nghệ thông tin
Cổ phần
Chi ph cố định
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Công trƣờng
Công trƣờng đào lò
Công trƣờng khai thác
Đơn giá
Đại h c
Doanh nghiệp
Giai đoạn
Hội đồng quản trị
Hội đồng thành viên
Hệ thống thông tin
Hệ thống thông tin kế toán
Kế toán tài ch nh
Nghiên cứu sinh
Nghị định Ch nh phủ
Nguyên liệu
Nguyên nhân
Nguồn nhân lực
Nguyên vật liệu trực tiếp
Nhà xuất bản
Phân xƣởng


vii
Viết tắt

PHTT
QĐ
QL
QLDN
QT
QTCP
QTKD
SL
SXKD
TB
TCT
TKV
TNHH MTV
TP
TSCĐ
TT
TT
VL
VN
XDCB

Viết đầy đủ
Phân hệ thông tin
Quyết định
Quản lý
Quản lý doanh nghiệp
Quàn trị
Quản trị chi ph
Quản trị kinh doanh
Số lƣợng

Sản xuất kinh doanh
Trung bình
Tổng công ty
Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản - Việt Nam
Trách nhiệm hữu hanh một thành viên
Thành phẩm
Tài sản cố định
Thành tiền
Thông tin
Vật liệu
Việt Nam
Xây dựng cơ bản


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
TT
Tên bảng
Trang
Bảng 3.1 Cơ cấu các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam .68
Bảng 3.2 Kết quả sản xuất kinh doanh than của tập đoàn GĐ 2011-2016 .................69
Bảng 3.3 Các doanh nghiệp khai thác than do TKV nắm giữ 100% vốn điều lệ .......70
Bảng 3.4 Các doanh nghiệp khai thác than do TKV nắm giữ CP chi phối ................71
Bảng 3.5 Tổng hợp chi phí sản xuất kinh doanh than của tập đoàn GĐ 2011 2016 .........................................................................................................73
Bảng 3.6 Chi phí sản xuất theo công đoạn khai thác than của tập đoàn năm 2014 ...74
Bảng 3.7 Chi phí sản xuất theo công đoạn khai thác than của tập đoàn năm 2015 ...75
Bảng 3.8 Chi phí sản xuất theo công đoạn khai thác than của tập đoàn năm 2016 ...76
Bảng 3.9 Kết quả khảo sát tình hình ghi nhận, xử lý dữ liệu (19 doanh nghiệp) .......81
Bảng 3.10 Kết quả khảo sát tình hình phản ánh và lƣu trữ dữ liệu (19 doanh
nghiệp) .....................................................................................................84

Bảng 3.11 Kết quả khảo sát tình hình lập báo cáo kế toán quản trị (19 doanh
nghiệp) .....................................................................................................89
Bảng 3.12 Kết quả khảo sát phân hệ thông tin chi phí dự toán (19 doanh nghiệp) ...91
Bảng 3.13 Kết quả khảo sát tình hình ứng dụng phần mềm kế toán trong xử lý dữ
liệu (19 doanh nghiệp) .............................................................................97
Bảng 3.14 Kết quả khảo sát phân hệ thông tin phân tích và kiểm soát chi phí (19
doanh nghiệp) ..........................................................................................99
Bảng 3.15 Đánh giá chất lƣợng thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí .............109
Bảng 3.16 Kết quả đánh giá và phƣơng hƣớng xây dựng hệ thống thông tin kế
toán phục vụ quản trị chi phí. ................................................................110
Bảng 4.1 Định mức chi phí vật tƣ máy khoan ..........................................................131
Bảng 4.2 Phiếu lĩnh vật tƣ theo hạn mức .................................................................135
Bảng 4.3 Phiếu theo dõi lao động theo định mức.....................................................136
Bảng 4.4 Tài khoản chi tiết chi phí sản xuất ............................................................139
Bảng 4.5 Báo cáo phân tích biến động chi phí theo máy móc, thiết bị ....................143


ix
DANH MỤC CÁC HÌNH
TT
Tên hình
Trang
Hình 2.1 Nội dung quản trị chi phí .............................................................................25
Hình 2.2 Quy trình thiết lập thông tin [38] .................................................................26
Hình 2.3 Thông tin phục vụ quản trị chi phí ..............................................................27
Hình 2.4 Hệ thống thông tin [nguồn mạng] ...............................................................30
Hình 2.5 Cấu thành của hệ thống thông tin quản lý ...................................................31
Hình 2.6 Hoạt động của hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí ............33
Hình 2.7 Sơ đồ cấu thành của hệ thống thông tin kế toán .........................................35
Hình 2.8 Nhân tố ảnh hƣởng đến xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ

QTCP .......................................................................................................39
Hình 2.9 Mô hình thác nƣớc [32] ...............................................................................40
Hình 3.1 Sơ đồ tổ chức Tập đoàn công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam ........67
Hình 3.2 Sơ đồ dây chuyền công nghệ khai thác than hầm lò ...................................77
Hình 3.3 Sơ đồ dây chuyền công nghệ khai thác than lộ thiên ..................................77
Hình 3.4 Hệ thống thông tin kế toán trong các doanh nghiệp khai thác than - TKV .79
Hình 3.5 Tổ chức ghi nhận và xử lý dữ liệu của HTTT KTTC trong các DN khai
thác than - TKV .......................................................................................80
Hình 3.6 Tổ chức phản ánh, lƣu trữ dữ liệu của HTTT KTTC trong các DN KKT
- TKV .......................................................................................................82
Hình 3.7 Tổ chức lập báo cáo và cung cấp thông tin của HTTT KTTC trong các
DN khai thác than - TKV .........................................................................85
Hình 3.8 Quy trình hoạt động của HTTT KTQT trong các DN khai thác than TKV .........................................................................................................86
Hình 3.9 Tổ chức ghi nhận và xử lý dữ liệu của HTTT KTQT trong các DN
khai thác than - TKV ...............................................................................86
Hình 3.10 Tổ chức phản ánh và lƣu trữ dữ liệu của HTTT KTQT trong các DN
khai thác than - TKV ...............................................................................87


x
Hình 3.11 Tổ chức lập báo cáo và cung cấp TT của HTTT KTQT trong các DN
khai thác than - TKV ...............................................................................88
Hình 3.12 Quy trình hoạt động của phân hệ thông tin chi phí dự toán trong các
DN ............................................................................................................91
khai thác than - TKV ..................................................................................................91
Hình 3.13. Tổ chức ghi nhận, xử lý dữ liệu của HTTT chi phí thực hiện trong các
DN

khai thác than - TKV.....................................................................93

Hình 3.14 Tổ chức phản ánh, lƣu trữ dữ liệu của HTTT chi phí thực hiện trong
các DN khai thác than - TKV ..................................................................95
Hình 3.15 Hệ thống thông tin phân tích và kiểm soát chi phí trong các DN khai
thác than - TKV .....................................................................................100
Hình 4.1 Mô hình hệ thống thông tin tích hợp .........................................................120
Hình 4.2 Quy trình dòng thông tin trong phân hệ thông tin chi phí dự toán ............121
Hình 4.3 Quy trình dòng thông tin trong phân hệ thông tin chi phí thực hiện .........122
Hình 4.4 Quy trình dòng thông tin trong phân hệ kiểm soát và phân tích chi phí ...123
Hình 4.5 Mô hình dòng thông tin trong hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản
trị chi phí ................................................................................................124


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quản trị chi phí trong doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp khai thác than
thuộc Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam nói riêng hiện nay đóng vai tr quan
tr ng trong công tác quản trị doanh nghiệp, ảnh hƣởng trực tiếp đến hiệu quả sử
dụng chi ph cũng nhƣ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì
vậy công tác quản trị chi phí trong các doanh nghiệp hiện nay cần đƣợc đặc biệt quan
tâm và thực hiện nghiêm túc, đảm bảo tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm.
Để thực hiện công tác quản trị chi phí tốt các nhà quản trị cần có các thông tin
cần thiết liên quan đến việc hình thành, phát sinh chi ph . Các thông tin đó chủ yếu
đƣợc cung cấp bởi hệ thống thông tin kế toán trong doanh nghiệp, bao gồm cả hai
nhánh là hệ thống thông tin kế toán tài chính và hệ thống thông tin kế toán quản trị.
Chất lƣợng của thông tin kế toán phục vụ cho công tác quản trị chi phí trong doanh
nghiệp phụ thuộc lớn vào hệ thống thông tin kế toán tạo ra nó.
Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, khi công nghệ thông tin ngày
càng có nhiều ảnh hƣởng sâu rộng đến quá trình điều hành, quản lý doanh nghiệp,
đặc biệt là ảnh hƣởng đến hệ thống thông tin kế toán trong việc cung cấp thông tin

nhanh và hữu ích cho nhà quản trị thì việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công
tác kế toán là tất yếu với m i doanh nghiệp.
Thực tế hiện nay giá thành than của Tập đoàn TKV ngày càng tăng cao, tại
nhiều doanh nghiệp khai thác than vƣợt quá giá bán, dẫn đến giảm năng lực cạnh
tranh và nguy cơ thua lỗ. Một trong những nguyên nhân chính là do công tác quản trị
chi phí còn nhiều bất cập, yếu kém do hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi
phí cung cấp thông tin chƣa đầy đủ, chính xác, kịp thời và chƣa đúng địa chỉ phục
vụ cho quản trị chi phí và quyết định các vấn đề liên quan đến chi phí.
Mặt khác, mặc dù các doanh nghiệp này đều nhận thấy vai tr của công tác
quản trị chi ph cũng nhƣ ảnh hƣởng của thông tin kế toán đến việc ra quyết định,
điều hành và quản lý chi phí của đơn vị song hệ thống thông tin kế toán trong các
doanh nghiệp này chủ yếu mới cung cấp các thông tin kế toán tài ch nh mà chƣa
cung cấp đƣợc các thông tin kế toán quản trị.
Hơn nữa giữa các bộ phận trong doanh nghiệp chƣa có sự gắn kết chặt chẽ
trong việc xử lý và cung cấp thông tin phục vụ quản trị chi phí do đó thông tin còn
thiếu t nh đồng bộ, nhất quán.
Ngoài ra các doanh nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn công nghiệp Than –
Khoáng sản Việt Nam là loại doanh nghiệp sản xuất đặc thù với nhiều công đoạn sản
xuất, phát sinh nhiều loại chi ph đ i hỏi phải có các phƣơng pháp xử lý và hạch toán
chi phí theo từng công đoạn rất phức tạp, tiêu hao nhiều thời gian và công sức do đó
ảnh hƣởng đến quá trình cung cấp thông tin (thiếu tính kịp thời).


2
Từ các phân tích trên, việc xây dựng hệ thống thông tin kế toán nhằm phục vụ
công tác quản trị chi ph đƣợc đặt trong điều kiện ứng dụng công nghệ thông tin hiện
đại là một yêu cầu cần thiết và có ý nghĩa to lớn đối với các doanh nghiệp, đặc biệt
đáp ứng đƣợc yêu cầu của quản trị chi ph cũng nhƣ khắc phục đƣợc các hạn chế
hiện tại trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn công nghiệp Than –
Khoáng sản Việt Nam. Chính vì vậy tác giả đã lựa ch n đề tài “ Nghiên cứu xây

dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí trong các doanh nghiệp khai
thác than thuộc Tập đoàn công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam” để tìm hiểu và
nghiên cứu với mục đ ch xây dựng đƣợc hệ thống thông tin kế toán đầy đủ từ dữ liệu
đầu vào, phƣơng pháp xử lý kế toán đến các báo cáo đầu ra cho cả hai nhánh kế toán
tài chính và kế toán quản trị trong môi trƣờng ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại
nhằm đáp ứng đƣợc yêu cầu quản trị chi phí trong doanh nghiệp khai thác than.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của luận án là xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục
vụ quản trị chi phí tại các doanh nghiệp khai thác than thuộc tập đoàn công nghiệp
Than – Khoáng sản Việt Nam đảm bảo cung cấp đầy đủ, kịp thời, đồng bộ thông tin
kế toán tài chính và thông tin kế toán quản trị trên nền ứng dụng công nghệ thông tin
hiện đại, phục vụ đắc lực cho công tác quản trị chi phí trong doanh nghiệp khai thác
than thuộc Tập đoàn công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
a. Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu chung của luận án là hệ thống thông tin kế toán phục
vụ quản trị chi phí trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn công
nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV)
Đối tƣợng nghiên cứu cụ thể là:
- Cơ sở lý luận về xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí
trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
- Đặc điểm công nghệ sản xuất kinh doanh, đặc điểm tổ chức quản lý, công tác
kế toán tại các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV chi phối việc quản trị chi phí.
- Công tác quản trị chi phí, công tác tổ chức hệ thống thông tin kế toán trong
các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV.
- Hệ thống thông tin kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp khai thác than
thuộc TKV
- Những căn cứ xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ cho quản trị chi
phí trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV.
b. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian nghiên cứu: Hệ thống thông tin kế toán tại các doanh nghiệp
khai thác than thuộc TKV.


3
- Về thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu, thu thập, thống kê, phân tích số liệu
liên quan giai đoạn từ 2011 – 2016
- Về nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin kế toán
với 3 phân hệ thông tin chi phí dự toán, thông tin chi phí thực hiện, thông tin phân
tích và kiểm soát chi phí trong phạm vi thực hiện của kế toán:
 Dữ liệu đầu vào (chứng từ, cơ sở dữ liệu)
 Phƣơng pháp xử lý dữ liệu (các phƣơng pháp kế toán)
 Thông tin đầu ra (báo cáo kế toán)
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Với mục tiêu đã đặt ra ở trên, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài bao gồm:
1. Nghiên cứu tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nƣớc có
liên quan đến đề tài luận án.
2. Nghiên cứu cơ sở lý luận về hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi
phí trong doanh nghiệp.
3. Kinh nghiệm nƣớc ngoài về xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ
quản trị chi phí và rút ra bài h c cho Việt Nam.
4. Phân t ch, đánh giá thực trạng hệ thống thông tin kế toán nói chung và đặc
biệt là thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí trong các doanh nghiệp khai thác
than thuộc TKV để thấy:
- Những thông tin kế toán cần cho công tác quản trị chi phí trong doanh
nghiệp khai thác than là những thông tin nào?
- Đặc điểm tổ chức quản lý, sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp khai
thác than có ảnh hƣởng nhƣ thế nào tới tổ chức hệ thống thông tin kế toán và quản trị
chi phí trong doanh nghiệp?
- Hệ thống thông tin kế toán hiện tại của các doanh nghiệp khai thác than

thuộc TKV đã đáp ứng đƣợc công tác quản trị chi ph đến đâu?
- Cần phải xây dựng một hệ thống thông tin kế toán mới trong doanh nghiệp
khai thác than nhƣ thế nào để có thể đáp ứng đƣợc yêu cầu quản trị chi phí trong các
doanh nghiệp này?
5. Xây dựng hệ thống thông tin kế toán đáp ứng yêu cầu quản trị chi phí trong
các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV.
5. Những kết quả đạt đƣợc và đóng góp mới của luận án
Luận án đã đạt đƣợc các kết quả và đóng góp mới cả về lý luận và thực tiễn
trong việc xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí trong các
doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV nói riêng.
Về lý luận:
Luận án đã nghiên cứu hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về quản trị chi phí
và hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí từ đó nhận diện thông tin kế
toán phục vụ quản trị chi phí trong hệ thống thông tin quản lý của doanh nghiệp, chỉ


4
ra mối quan hệ và vai trò của hệ thống thông tin kế toán với công tác quản trị chi phí.
Khẳng định sự cần thiết phải xây dựng hệ thống thông tin kế toán đảm bảo sự
tích hợp, đầy đủ, chính xác, kịp thời, linh hoạt m i lúc m i nơi cho các doanh nghiệp
Nghiên cứu các vấn đề về xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản
trị chi phí theo các nội dung và chức năng của quản trị chi phí với ba phân hệ là hệ
thống thông tin chi phí dự toán, hệ thống thông tin chi phí thực hiện và hệ thống
thông tin kiểm soát và phân tích chi phí.
Đặc biệt hơn nữa việc nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục
vụ quản trị chi phí tích hợp đầy đủ thông tin kế toán tài chính và thông tin kế toán
quản trị trong điều kiện ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại, đáp ứng yêu cầu mới
của xã hội trong điều kiện bùng nổ công nghệ thông tin nhƣ hiện nay.
Về thực tiễn:
Qua nghiên cứu thực trạng hệ thống thông tin kế toán hiện hành tại các doanh

nghiệp khai thác than thuộc TKV luận án chỉ ra cho các doanh nghiệp này thấy vai
trò, nhiệm vụ của hệ thống thông tin kế toán với công tác quản trị chi ph , đánh giá
mức độ đáp ứng yêu cầu quản trị chi phí trong việc thu thập, xử lý và cung cấp thông
tin kế toán hiện nay đồng thời cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế (về tính đầy đủ, kịp
thời, chính xác, linh hoạt, đồng bộ) và nguyên nhân mà hệ thống chƣa đáp ứng đƣợc
các yêu cầu của quản trị doanh nghiệp nói chung và quản trị chi phí nói riêng.
Luận án khẳng định, để quản trị chi phí trong các doanh nghiệp khai thác than
thuộc TKV hiệu quả cần xây dựng hệ thống thông tin kế toán mới khắc phục các hạn
chế trên với đầy đủ thông tin kế toán tài chính và thông tin kế toán quản trị theo các
chức năng của quản trị chi phí (bao gồm ba phân hệ: hệ thống thông tin chi phí dự
toán, hệ thống thông tin chi phí thực hiện và hệ thống thông tin kiểm soát và phân
tích chi phí).
Ngoài ra luận án cũng chỉ ra để đảm bảo hệ thống thông tin kế toán phục vụ
quản trị chi phí trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV hoạt động hiệu
quả thì hệ thống này phải đƣợc xây dựng trong điều kiện ứng dụng công nghệ
thông tin hiện đại.
Với yêu cầu nhƣ vậy luận án đã xây dựng mô hình hệ thống thông tin kế toán
phục vụ quản trị chi phí trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV theo các
chức năng của quản trị chi phí và ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại theo hƣớng
tích hợp các thông tin trong toàn bộ hệ thống đảm bảo cung cấp thông tin cho quản
trị chi ph đầy đủ, kịp thời, chính xác, linh hoạt và đồng bộ. Cụ thể hơn luận án đã
xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí với ba phân hệ: (1)
Phân hệ thông tin chi phí dự toán, (2) Phân hệ thông tin chi phí thực hiện và (3) Phân
hệ thông tin phân tích và kiểm soát chi phí theo các cấu thành của hệ thống là cơ sở
dữ liệu đầu vào, quy trình xử lý và thông tin đầu ra.


5
6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài luận án
Ý nghĩa khoa học:

Đề tài luận án đã góp phần bổ sung và làm phong phú cơ sở lý luận và khoa
h c về xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí trong các doanh
nghiệp sản xuất kinh doanh.
Ý nghĩa thực tiễn
Kết quả nghiên cứu là tài liệu có giá trị tham khảo đối với các doanh nghiệp
khai thác than thuộc TKV trong việc xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ
quản trị chi phí.
Kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo cho h c tập, nghiên cứu về hệ thống
thông tin kế toán nói chung và hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí
nói riêng trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
7. Kết cấu nội dung của luận án
Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung luận án
đƣợc kết cấu thành 4 chƣơng:
Chƣơng 1: Tổng quan nghiên cứu trong và ngoài nƣớc về đề tài luận án.
Chƣơng 2: Cơ sở lý luận, kinh nghiệm và phƣơng pháp nghiên cứu xây dựng hệ
thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
Chƣơng 3: Thực trạng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí
trong các doanh nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng
sản Việt Nam.
Chƣơng 4: Xây dựng hệ thống thông tin kế toán phục vụ quản trị chi phí trong
các doanh nghiệp khai thác than thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản
Việt Nam.
8. Lời cảm ơn
Luận án đƣợc hoàn thành ngoài sự cố gắng của bản thân, nghiên cứu sinh đã
nhận đƣợc sự giúp đỡ tận tình của rất nhiều thầy cô giáo, các nhà khoa h c, các
chuyên gia về lĩnh vực nghiên cứu đặc biệt là sự hƣớng dẫn tận tình và tâm huyết
của các thầy cô trong tiểu ban hƣớng dẫn: TS Nguyễn Văn Hải và TS Nguyễn Thị
B ch Ng c.
Ngoài ra trong quá trình thực hiện luận án nghiên cứu sinh cũng nhận đƣợc
sự trợ giúp từ ph a các doanh nghiệp khai thác than thuộc TKV trong việc thu thập

số liệu thực tế cho luận án.
Nghiên cứu sinh xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các thầy cô hƣớng dẫn, các
thầy cô giáo trong Khoa Kinh tế - QTKD trƣờng Đại h c Mỏ - Địa chất, các nhà
khoa h c, các chuyên gia cũng nhƣ các doanh nghiệp khai thác than trong Tập đoàn
đã giúp đỡ nghiên cứu sinh hoàn thành luận án của mình.


Luận án đầy đủ ở file: Luận án full