Đánh giá hiệu quả sử dụng đất sản xuất nông nghiệp xã Bố Hạ, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang năm 2014 (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH LIÊN

Tên

tài:

ÁNH GIÁ HI U QU S
XÃ B

D NG

T S N XU T NÔNG NGHI P

H - HUY N YÊN TH - T NH B C GIANG N M 2014

KHÓA LU N T T NGHI P

H

IH C

: Chính quy

ào t o

a chính môi tr

Chuyên ngành

:

Khoa

: Qu n lý tài nguyên

Khóa

: 2011 – 2015

Gi ng viên h

ng d n

: GS.TS Nguy n Th

Thái Nguyên, n m 2015

ng

ng


i

L IC M
Th c hi n ph

N

ng châm “h c i ôi v i hành, lý lu n g n li n v i th c

t ”. Th c t p t t nghi p là th i gian

m i sinh viên sau khi h c t p, nghiên c u

t i tr ng có i u ki n c ng c và v n d ng ki n th c ã h c vào th c t . ây là
giai o n không th thi u
và sinh viên Tr ng

c

i v i m i sinh viên các tr ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên nói riêng.

V i lòng kính tr ng và bi t
Nguy n Th

i h c nói chung

ng ã t n tình h

n, em xin c m

ng d n và giúp

n th y giáo GS.TS

em trong su t th i gian

th c hi n khóa lu n t t nghi p này.
Em xin chân thành c m n Ban giám hi u nhà tr

ng, Ban ch nhi m

Khoa Qu n lý tài nguyên, các th y giáo, cô giáo, cán b trong khoa ã truy n
t cho em nh ng ki n th c, kinh nghi m quý báu trong quá trình h c t p và
rèn luy n t i tr

ng.

Em xin g i l i c m n t i lãnh

o UBND xã B H , các cán b , nhân

viên ang công tác t i UBND xã B H

ã giúp

em trong su t th i gian

th c t p t t nghi p.
Em c ng g i l i c m n
bên c nh khích l ,

n gia ình, ng

i thân và b n bè ã luôn

ng vi n em trong su t quá trình h c t p và th i gian em

th c hi n khóa lu n t t nghi p này.
Trong quá trình th c t p và làm chuyên

, em ã c g ng h t mình

nh ng do kinh nghi m còn thi u và ki n th c còn h n ch nên chuyên
ch c ch n s không tránh kh i thi u sót. Em r t mong nh n
ý ki n c a các th y cô và b n bè

chuyên

cs

này

óng góp

c hoàn thi n h n.

Em xin chân thành c m n!
Thái nguyên, ngày 18 tháng 05 n m 2015.
Sinh viên

Nguy n Th Liên


ii

DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1. Th c tr ng s d ng

t xã B H , huy n Yên Th , t nh B c Giang .... 28

B ng 4.2. Th c tr ng s d ng
B ng 4.3. Bi n

ng

t s n xu t nông nghi p xã B H ................ 29

t ai n m 2014 ........................................................... 30

B ng 4.4. Hi n tr ng s d ng

t ru ng và h th ng cây tr ng ..................... 31

B ng 4.5. các lo i hình s d ng
B ng 4.6. Phân c p m c

t chính c a xã B H n m 2014 .............. 32

ánh giá hi u qu kinh t s d ng

t .............. 33

B ng 4.7. Hi u qu kinh t c a m t s cây tr ng chính c a huy n ................ 33
B ng 4.8. ánh giá hi u qu kinh t các lo i hình s d ng
B ng 4.9. M c

u t lao

t ...................... 34

ng và thu nh p bình quân trên ngày công lao

ng c a các LUT hi n tr ng .................................................................. 36
B ng 4.10. Hi u qu xã h i c a các LUT xã B H ...................................... 37
B ng 4.11. Phân c p các ch tiêu ánh giá hi u qu môi tr
trên

ng c a các LUT

a bàn xã B H .............................................................................. 38

B ng 4.12. Hi u qu môi tr

ng c a các LUT ............................................... 39

B ng 4.13. N ng su t c a m t s cây tr ng chính n m 2014 ......................... 44
B ng 4.14.

nh h

ng các lo i hình s d ng

t trong t

ng lai ................. 45

DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1 Bi u

c c u th c tr ng s d ng

Hình 4.2. bi n

ng

t xã B H . ........................... 28

t ai qua các n m ........................................................ 30


iii

M CL C
PH N 1:

TV N

................................................................................. 1

1.1. Tính c p thi t c a

1.2. M c tiêu c a

tài ......................................................................... 1

tài ................................................................................. 3

1.2.1. M c tiêu t ng quát ............................................................................... 3
1.2.2. M c tiêu c th .................................................................................... 3
1.3. Ý ngh a c a

tài ................................................................................... 3

PH N 2: T NG QUAN TÀI LI U............................................................... 4
2.1. C s khoa h c c a

tài....................................................................... 4

2.1.1. C s lý lu n........................................................................................ 4
2.1.2. C s th c ti n..................................................................................... 5
2.1.3. C s pháp lý ....................................................................................... 6
2.2. Tình hình s d ng

t nông nghi p trên Th gi i và Vi t Nam ............ 6

2.2.1. Trên th gi i ........................................................................................ 6
2.2.2. Tình hình s d ng

t nông nghi p

2.3. Tình hình nghiên c u v

Vi t Nam ................................. 8

ánh giá hi u qu s d ng

t nông nghi p

trên Th gi i và Vi t Nam ........................................................................... 11
2.3.1. Trên Th gi i ..................................................................................... 11
2.3.2. T i Vi t Nam ..................................................................................... 14
PH N 3: N I DUNG VÀ PH
3.1.

it

NG PHÁP NGHIÊN C U ................... 17

ng và ph m vi nghiên c u ........................................................ 17

3.2. N i dung nghiên c u ............................................................................ 17
3.2.1. ánh giá i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i liên quan

n s d ng

t c a xã B H .......................................................................................... 17
3.2.2. Th c tr ng các lo i hình s d ng

t s n xu t nông nghi p c a xã B

H ................................................................................................................. 17

3.2.3. ánh giá các lo i hình s d ng

t s n xu t nông nghi p c a xã B H .. 17


iv

3.2.4. ánh giá các y u t

nh h

ng

n lo i hình s d ng

t s n xu t

nông nghi p c a xã B H .......................................................................... 18
3.2.5.

xu t lo i hình s d ng

t s n xu t nông nghi p t i u .............. 18

3.3. Ph

ng pháp nghiên c u ...................................................................... 18

3.3.1. Ch n i m nghiên c u....................................................................... 18
3.3.2. Ph

ng pháp thu th p s li u, tài li u ............................................... 18

3.3.3. Ph

ng pháp t ng h p và x lý s li u ............................................. 18

3.3.4. Ph

ng pháp chuyên gia ................................................................... 19

2.3.5. Ph

ng pháp tính hi u qu s d ng

t ............................................ 19

PH N 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .......................... 21
4.1. i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i xã B H ....................................... 21
4.1.1. i u ki n t nhiên ............................................................................. 21
4.1.2. i u ki n kinh t , xã h i ................................................................... 24
4.1.3. ánh giá chung v

i u ki n t nhiên, kinh t , xã h i xã B H ,

huy n Yên Th , t nh B c Giang .................................................................. 27
4.2. ánh giá th c tr ng s d ng

t t i xã B H , huy n Yên Th , t nh B c

Giang ........................................................................................................... 28
4.2.1. Th c tr ng s d ng
4.2.2. Bi n

ng

t s n xu t nông nghi p .................................. 29

t nông nghi p n m 2014 ............................................... 30

4.2.3. Các lo i hình s d ng
4.2.4. Hi u qu trong s d ng
4.2.5. Th tr

t ru ng........................................................ 30
t ru ng ..................................................... 32

ng tiêu th hàng hóa nông s n.............................................. 40

4.2.6. ánh giá kh n ng thích h p và l a ch n các LUT có tri n v ng.... 41
4.3.

nh h

ng s d ng

t ru ng có hi u qu t i xã B H , huy n Yên

Th , t nh B c Giang..................................................................................... 43
4.3.3.

nh h

ng s d ng

t ru ng và phát tri n nông nghi p................ 43

4.3.4. Nh ng gi i pháp th c hi n nh h ng s d ng

t ru ng có hi u qu ... 45


v

PH N 5: K T LU N

NGH ................................................................. 48

5.1. K t lu n ................................................................................................ 48
5.2.

ngh ................................................................................................. 48

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 50


1

PH N 1
TV N

1.1. Tính c p thi t c a

tài

t là tài s n qu c gia, là m t t li u s n xu t ch y u,là
ng

ng th i c ng là s n ph m lao

ng.

it

ng lao

t còn là v t mang c a các h

sinh thái t nhiên và các h sinh thái canh tác,

t là m t b ng

n n kinh t qu c dân. Trong l nh v c nông nghi p,

phát tri n

t là t li u s n xu t

c

bi t, là m t v t th t nhiên mà t nó ã cung c p các s n ph m th c v t

nuôi s ng

ng v t và con ng

s ng và trong nhi u tr

ng

ng h p l i chi ph i s phát tri n hay h y di t các

nhân t khác c a môi tr
ph n c a chi n l

i, là m t nhân t quan tr ng c a môi tr

ng. Vì v y, chi n l

c s d ng

t h p lý là m t

c nông nghi p sinh thái b n v ng c a t t c các n

th gi i c ng nh c a n

c trên

c ta hi n nay.

Cùng v i s phát tri n kinh t , quá trình ô th hóa làm cho m t

dân c ngày càng t ng, d n

n nhu c u v nhà

công trình công c ng, khu công nghi p trong n
v n

c ng nh

c ngày càng t ng cao. ây là

gây “b c xúc” và “nh c nh i” không ch

nan gi i
v n

i v i các n

t xây d ng các

iv in

c ta mà còn là v n

c ã và ang phát tri n trên th gi i.

này, m i qu c gia

gi i quy t

u xây d ng cho trình nh ng chýõng trình, k

ho ch, chi n l

c riêng phù h p v i hoàn c nh, i u ki n c a mình

d ng

c h p lý, ti t ki m và hi u qu . Trong nh ng n m qua, ã có

t ai

nhi u bi n pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng
d ng

t lâu dài, n

chuy n
cao

nh cho ng

i s d ng

s

t ai nh : giao quy n s

t, hoàn thi n h th ng th y l i,

i c c u cây tr ng, a d ng hóa các gi ng cây tr ng có n ng su t

a vào s n xu t, nh

ó mà hi u qu s d ng

nhiên bên c nh nh ng k t qu
khai thác và s d ng

t

t ai. Vì v y

t t ng lên rõ r t. Tuy

c thì v n có nh ng h n ch trong vi c
s d ng

vi c làm h t s c quan tr ng và c n thi t,

t có hi u qu cao nh t là

m b o cho s phát tri n s n xu t

nông nghi p c ng nh s phát tri n chung c a n n kinh t , c n ph i có nghiên


2

c u khoa h c, ánh giá th c tr ng hi u qu s d ng

chung và s d ng
h n ch , t

t nông nghi p nói

t ru ng nói riêng nh m phát hi n ra các y u t tích c c và

ó làm c s

nh h

ng phát tri n s n xu t nông nghi p, thi t

l p các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu s d ng

t.

B H là m t xã mi n núi c a huy n Yên Th , t nh B c Giang; giáp
v i Th Tr n B H song nhìn chung
cho s phát tri n kinh t theo h

a hình t

ng

i b ng ph ng, thu n l i

ng hi n

i. Trong nh ng n m g n ây cùng

v i s phát tri n c a n n kinh t th tr

ng, là quá trình ô th hóa, công

nghi p hóa di n ra m nh m d n
nghi p

c bi t là di n tích

n

t ai ngày càng thu h p,

t nông

t ru ng b chuy n d n sang các m c ích khác.

M c dù v y, nông nghi p v n là ngành s n xu t ch y u c a xã. Vì v y c n
ph i có h
xu t

t ng giá tr thu nh p trên

c it o
ch t l

ng s n xu t m i, áp d ng các ti n b khoa h c k thu t vào s n
t,

n v di n tích canh tác g n v i b o v và

ng th i t o ra các s n ph m nông nghi p

ng và s l

t tiêu chu n c v

ng.

Nhìn chung, kinh t nông nghi p, nông thôn c a xã B H trong
nh ng n m tr l i ây ã có nh ng b
n n s n xu t nh l thi u

c phát tri n m i song v n còn l c h u,

ng b , công c s n xu t th công, c c u cây

tr ng ch a h p lý, c c y cây tr ng ch a h p lý, n ng su t lao

ng và hi u

qu kinh t ch a cao. Nh n th c c a nhân dân v s n xu t hàng hóa trong c
ch th tr

ng còn r t h n ch . Trong khi ó, nh ng chính sách v phát tri n

nông nghi p nông thôn,

c bi t là nh ng chính sách c th

ngành nông nghi p ch a có hi u qu . Vì v y, r t c n có nh ng
ch

o và các c ch chính sách c a các c p các ngành

có h

n trong phát tri n n n kinh t nông nghi p b n v ng, giúp ng
ch n

c ph

phát tri n
nh h

ng

ng i úng
i dân l a

ng th c s n xu t phù h p v i i u ki n c th c a xã, nâng

cao hi u qu s d ng

t ru ng, áp ng yêu c u phát tri n kinh t xã h i c a

xã là vi c làm h t s c quan tr ng và c n thi t.

3

góp ph n vào vi c gi i quy t nh ng v n
c a Tr

ng

c s phân công

i h c Nông Lâm Thái Nguyên và Ban ch nhi m khoa Qu n lý

Tài nguyên, d
hi n

trên,

is h

ng d n c a GS.TS. Nguy n Th

tài “ ánh giá hi u qu s d ng

ng, chúng tôi th c

t s n xu t nông nghi p xã B

H , huy n Yên Th , t nh B c Giang n m 2014”.
1.2. M c tiêu c a

tài

1.2.1. M c tiêu t ng quát
ánh giá th c tr ng và hi u qu các lo i hình s d ng
nghi p và xác
nghi p trên

nh các y u t

nh h

ng

t s n xu t nông

n hi u qu s d ng s n xu t nông

a bàn xã B H , huy n Yên Th , t nh B c Giang.

xu t các lo i hình s d ng

t s n xu t nông nghi p có hi u qu

áp ng

nhu c u cho phát tri n kinh t - xã h i xã B H , huy n Yên Th , t nh B c Giang.
1.2.2. M c tiêu c th
- ánh giá i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i liên quan

n s d ng

t

c a xã B H .
- Th c tr ng các lo i hình s d ng
- ánh giá các lo i hình s d ng
- ánh giá các y u t

nh h

t s n xu t nông nghi p c a xã B H .
t s n xu t nông nghi p c a xã B H .

ng

n các lo i hình s d ng

t s n xu t

nông nghi p c a xã B H .
-

su t lo i hình s d ng

1.3. Ý ngh a c a

t s n xu t nông nghi p t i u

tài

Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u : giúp sinh viên c ng c ki n th c

ã h c trong nhà tr

ng và b

công vi c sau khi ra tr

c

u áp d ng trong th c ti n, ph c v yêu c u

ng.

Ý ngh a trong th c ti n : áp ng
UBND xã xây d ng m t ph
lý và có hi u qu cho xã.

cv n

c p bách c a xã, giúp

ng án quy ho ch s d ng

t ai khoa h c h p


4

PH N 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c c a

tài

2.1.1. C s lý lu n
Khái ni m

t nông nghi p

t nông nghi p là t t c nh ng di n tích

c s d ng vào m c ích s n

xu t nông nghi p nh tr ng tr t, ch n nuôi, nuôi tr ng th y s n, di n tích nghiên
c u thí nghi m ph c v cho s n xu t nông nghi p. K c di n tích

t lâm nghi p

và các công trình xây d ng c b n ph c v cho s n xu t nông lâm nghi p.
Phân lo i

t nông nghi p

Theo Lu t

t ai 2003, nhóm

t nông nghi p

c phân thành các

lo i sau:
-

t tr ng cây hàng n m ( t canh tác) là lo i

cây ng n ngày. Có chu k sinh tr

t dùng tr ng các lo i

ng không quá m t n m.

t tr ng cây

hàng n m bao g m:
+

t 3 v là

t gieo tr ng và thu ho ch

c 3 v /n m v i các công

th c 3 v lúa, 2 v lúa + 1 v màu,…
+

t 2 v có công th c luân canh nh lúa – lúa, lúa – màu, màu – màu,…

+

t 1 v là

Ngoài ra
và

c 1 v lúa hay 1 v màu/n m.

t tr ng cây hàng n m còn

c chia thành các nhóm
-

tr

t trên ó ch tr ng

c phân theo các tiêu th c khác

t chuyên tr ng lúa,

t tr ng cây lâu n m g m

t

t chuyên tr ng màu,…

tr ng các lo i cây có chu k sinh

ng kéo dài trong nhi u n m, ph i tr i qua th i k ki n thi t c b n m i
a vào kinh doanh, tr ng 1 l n nh ng thu ho ch trong nhi u n m.
-

t r ng s n xu t là di n tích

t

c dùng

chuyên tr ng các lo i

cây r ng v i m c ích s n xu t
-

t r ng phòng h là di n tích

tr ng r ng v i m c ích phòng h .


5

t r ng

-

c d ng là di n

t

c Nhà n

c quy ho ch,

a vào s

d ng v i m c ích reeng.
-

t nuôi tr ng th y s n là di n tích

t dùng

nuôi tr ng th y s n

nh tôm, cua, cá,…
- ât làm mu i là di n tích

t

c dùng

ph c v cho quá trình s n

xu t mu i.
2.1.2. C s th c ti n
* Vai trò c a s n xu t nông nghi p trong n n kinh t qu c t qu c dân:
- Cung c p ngu n l
L
t i

ng th c, th c ph m cho toàn xã h i:

ng th c, th c ph m là y u t

n s phát tri n c a con ng

i và phát tri n kinh t - xã h i c a

Nh ng hàng hóa có ch a ch t dinh d
có

c thông qua ho t

u tiên có tính ch t quy t

ng nuôi s ng con ng

nh s t n
tn

c.

i này ch có th

ng s ng c a cây tr ng và v t nuôi, hay nói cách

khác là thông qua quá trình s n xu t nông nghi p.
- Nông nghi p là m t trong nh ng nhân t quan tr ng góp ph n thúc
y s nxu t công nghi p và khu v c thành th phát tri n:
Nông nghi p cung c p ngu n nguyên li u cho công nghi p,

c bi t là

công nghi p ch bi n.
Nông nghi p

c bi t là nông nghi p c a các n

khu v c d tr và cung c p lao

c ang phát tri n là

ng cho phát tri n công nghi p, các ngành

kinh t qu c dân khác và ô th
Nông thôn là th tr

ng tiêu th r ng l n cho hàng hóa công nghi p

và các ngành kinh t khác.
- Nông nghi p là ngu n thu ngân sách quan tr ng c a nhà n
Nông nghi p là ngành kinh t s n xu t có quy mô l n nh t c a n

c:
c ta. T

tr ng giá tr t ng s n l ng và thu nh p qu c dân trong kho ng 25% t ng thu
ngân sách nhà n c. Vi c huy

ng m t ph n thu nh p t nông nghi p

c th c

6

hi n d i nhi u hình th c: thu

nông nghi p, các lo i thu

kinh doanh

khác…Hi n nay xu h ngt tr ng GDP c a nông nghi p s gi m d n trong quá
trình t ng tr

ng kinh t .

- Nông nghi p là ho t

ng kinh t ch y u c a

i b ph n nhân dân

nghèo nông thôn:
N

c ta v i h n 80% dân c t p trung

nông thôn h s ng ch y u

d a vào s n xu t nông nghi p, v i hình th c s n xu t t cung t c p ã áp
ng

c nhu c u c p thi t hàng ngày c a ng

i dân.

2.1.3. C s pháp lý
- Các v n b n c a Nhà n

c

- Các v n b n c a UBND t nh B c Giang.
2.2. Tình hình s d ng

t nông nghi p trên Th gi i và Vi t Nam

2.2.1. Trên th gi i
B

c vào th k XXI m c dù khoa h c k thu t công ngh phát tri n

nh v bão song v i nh ng thách th c v an ninh l
tr

ng th c, dân s , môi

ng sinh thái thì nông nghi p v n là ngành s n xu t l

c b n

i v i loài ng

i.

ng th c, th c ph m

t nông nghi p là nhân t vô cùng quan tr ng

i

v i s n xu t nông nghi p. Trên Th gi i tuy n n s n xu t nông nghi p c a các
n

c phát tri n không gi ng nhau nh ng t m quan tr ng

ng

i thì qu c gia nào c ng th a nh n. H u h t các n

iv i
c

i s ng con

u coi s n xu t

nông nghi p là c s n n t ng c a s phát tri n. Khi dân s ngày m t t ng
nhanh thì nhu c u con ng

i ngày càng l n nên nhu c u l

ph m là m t s c ép n ng n lên
an ninh l

ng th c loài ng

t,

c bi t là

i ph i t ng c

t nông nghi p.

, các bi n pháp gìn gi

qu là hàng lo t di n tích

mb o

ng các bi n pháp khai hoang

ai. Do ó ã phá v cân b ng sinh thái c a nhi u vùng,
tri t

ng th c th c

phì nhiêu cho

t không

t

t ai b khai thác
c coi tr ng. K t

t b thoái hoá trên ph m vi toàn c u qua các hình


7

th c b m t ch t dinh d

ng và ch t h u c , b xói mòn, b nhi m m n và b

phá ho i c u trúc c a t ng
nh h

ng l n

t…

t nông nghi p b suy thoái, bi n ch t và

n n ng su t, ch t l

T ng di n tích

ng nông s n.

t trên th gi i 14.700 tri u ha, tr di n tích óng b ng

v nh c u là 1.360 tri u ha thì di n tích

t còn l i ch có 13.340 tri u ha.

Trong ó ph n l n có nhi u h n ch cho s n xu t ó là khô, quá l nh, d c,
nghèo dinh d
ho t

ng, quá m n, quá phèn, hay b ô nhi m, b phá ho i do các

ng s d ng

t không h p lý c a con ng

n ng canh tác còn 3.030 tri u ha, hi n con ng
tri u ha

t canh tác, trên th gi i hi n có 2000 tri u ha

bình quân di n tích
0,23 ha,

t canh tác trên

u ng

nhi u qu c gia châu Á Thái Bình D

toán c a t ch c l

có 0,4 ha

có

t canh tác. T l

các n

l

s n xu t trung bình

các n

t m ng…Di n tích

các n

nghi p c ng khác nhau nh
Nh t 0,065ha/ng

c phát tri n là
t t t, thích h p

t r ng nâu ch chi m
t

t không phù h p v i vi c tr ng tr t nh
t tr ng tr t ch chi m kho ng 10% t ng

di n tích t nhiên. Bình quân di n tích
th gi i là 0,12 ha.

t en,

ic n

t quá x u nh vùng b ng tuy t, hoang m c,

núi chi m 40,5%; còn l i là các lo i

t nông nghi p trên

u ng

c khác nhau thì bình quân di n tích
M là 0,25ha/ ng

i;

i toàn
t nông

Pháp 0,64ha/ng

i;

i.

Ngày nay, thoái hoá
môi tr

i 0,15 ha. Theo tính

c ang phát tri n là 36% trong ó nh ng lo i

kho ng 12,6%; nh ng lo i

t d c, t ng

ng là d

ng th c, th c ph m thì m i ng

t phù sa,

ng,

i c a th gi i hi n nay ch còn

t có kh n ng canh tác

cho s n xu t nông nghi p nh

t ã và ang b

châu Á, Thái Bình D

ng th c th gi i (FAO) v i trình

nh hi n nay trên th gi i

t có kh

i m i khai thác h n 1.500

thoái hoá, trong ó có 1260 tri u ha t p trung

70%;

i… Di n tích

t và hoang m c hoá là m t trong nh ng v n

ng và tài nguyên thiên nhiên mà nhi u qu c gia ang ph i

i m t và


8

gi i quy t nh m phát tri n s n xu t nông nghi p,
t b thoái hoá có

m b o an ninh l

ng th c,

kh p n i trên th gi i; châu Á chi m 38%; châu Phi

25,2%; châu M 20,5% ; châu Âu 11,1%; châu

iD

ng 5,2%. Thoái hoá

t có nhi u d ng và do nhi u nguyên nhân gây ra. Các d ng thoái hoá: xói
mòn n

c chi m 55%; xói mòn gió 28%; …Tác

s thoái hoá

i

iv i

t; ch t phá r ng 29,5%; ch n th quá m c 34,5%; qu n lý kém

28%; ho t

ng công nghi p 1,2%.

xu t nông nghi p trên

i u này ã gây nh h

ng l n

ng Liên hi p qu c (FAO) cho bi t, tình tr ng

t gia t ng ã khi n n ng su t cây tr ng gi m và có th

tình hình an ninh l
tr c ti p vào

ns n

t.

Theo t ch c Nông l
thoái hoá

ng c a con ng

ng th c

e do t i

i v i kho ng ¼ dân s th gi i s ng ph thu c

t. Thoái hoá

t ngoài v n

e do t i an ninh l

ng th c

còn là m i nguy c phá ho i các ngu n tài nguyên và sinh thái làm m t a
d ng sinh h c và các nguy c khác.
Vi c con ng

i khai thác và s d ng b a bãi không có khoa h c làm cho

t nông nghi p gi m c v s l

ng và ch t l

ã tr thành sa m c không th canh tác

ng. Nhi u vùng

t trên th gi i

c, các h sinh thái

t khô c n r t

nh y c m v i vi c khai thác quá m c và s d ng
m t n

t không h p lý. Nghèo ói,

nh chính tr , phá r ng, ch n th quá m c và các ho t

nghèo nàn

ng t

i tiêu

u óng góp vào sa m c hoá. Sa m c Sahara m i n m m r ng l n

m t 100.000 ha

t nông nghi p và

ng c . Thoái hoá môi tr

c làm gi m 10-20% s n l

ng l

1,2 t ng

c ang b e do b i v n

i c a h n 110 n

2.2.2. Tình hình s d ng

s h n 218 n

t có nguy

ng th c th gi i trong 20 n m t i. Kho ng

t nông nghi p

Vi t Nam là m t trong nh ng n
quân di n tích t nhiên trên

ng

u ng

này

Vi t Nam

c có di n tích t nhiên nh . Bình

i là 0,38 ha/ng

c trên th gi i. Bình quân

i,

ng th 203 trong

t nông nghi p 0,11 ha/ng

i,


9

ng th 205 trong s 218 n

tích là

t

c.

c bi t là trong s

i núi d c, còn l i 1/3 là

Theo Lu t

t ó có t i 2/3 di n

ng b ng.

t ai n m 2003,

t nông nghi p là

t s d ng vào m c

ích s n xu t, nghiên c u, thí nghi m v nông nghi p, lâm nghi p, nuôi tr ng
thu s n, làm mu i và m c ích b o v và phát tri n r ng.
T ng di n tích t nhiên n

c ta là 331.212 km² (theo s li u c a T ng

c c th ng kê n m 2014), dân s là 90,7 tri u ng
ng

i/km2. Bình quân di n tích

khu v c. Trong ó
tích

t t

t t nhiên 3.848m2/ng

i.

i,

dân s là 260
ng th 9 trong

t nông nghi p 25.127,3 nghìn ha (chi m 75,90% diên

nhiên). Bình quân di n tích

2.921m2/ng

i, m t

t nông nghi p trên ng

i là

t s n xu t nông nghi p là 9.598,8 nghìn ha.

Trong ó,

t s n xu t nông nghi p

c s d ng ch y u vào các m c

ích nh tr ng cây hàng n m và cây lâu n m. S b n m 2009,
hàng n m có di n tích là 11188,6 ha, trong ó:

t tr ng cây l

t tr ng cây

ng th c có h t

là 8528,4 nghìn ha, cây công nghi p hàng n m là 758,6 nghìn ha. Di n tích
t tr ng cây lâu n m là 2760,6 nghìn ha, trong ó di n tích cây n qu là
774,0 nghìn ha, cây công nghi p lâu n m 1936,2 nghìn ha.
Th c t m y n m tr l i ây, cùng v i quá trình công nghi p hoá, hi n
i hoá

tn

là di n tích

c, di n tích

t nông nghi p ngày càng b thu h p l i

t tr ng lúa ngày càng gi m do chuy n sang xây d ng ô th và

các khu công nghi p. Theo báo cáo c a B Tài nguyên và Môi tr

ây là con s còn r t khiêm t n.
ng

áng báo

i,

ng h n là tình tr ng suy gi m

t nông nghi p do r a trôi, xói mòn, khô h n, sa m c, m n hoá,

phèn hoá, chua hoá, thoái hoá lý hoá h c
td n

ng trong

t nông nghi p gi m 50m2/ng

10 n m (2000-2010), bình quân di n tích

ch t l

c bi t

t, ô nhi m … suy thoái ch t l

ng

n gi m kh n ng s n xu t, gi m a d ng sinh h c và nhi u h u qu

khác. Nh ng tác

ng tiêu c c trên ây nh h

ng tr c ti p

n h n 50% di n


10

tích ã và ang s n xu t nông nghi p,

ng th i c ng là thách th c to l n

v i s phát tri n nông nghi p b n v ng

n

c ta. Thoái hoá

th ph bi n

n

c ta,

i v i nhi u vùng r ng l n

n i t p trung ¾ qu

t. Trên 50% di n tích

b ng và trên 60% di n tích

t (13 tri u ha)

liên quan t i công trình suy thoái hoá
song ch y u do ph

i

t ang là xu

c bi t là vùng r ng núi,

t (3,2 tri u ha)

vùng

ng

vùng mi n núi có nh ng v n

t, nguyên nhân suy thoái có nhi u,

ng th c canh tác n

dân t c thi u s , tình tr ng ch t phá

ng r y còn thô s , l c h u c a các

t r ng b a bãi, khai thác tài nguyên

khoáng s n không h p lý, l m d ng các ch t h u c trong s n xu t, vi c tri n
khai các công trình giao thông, nhà
tr

ng

khu ô th m i …S suy thoái môi

t kéo theo s suy gi m các qu n th

gi m di n tích

t nông nghi p trên

u ng

Vi t Nam hi n có 15,7 tri u ha
tri u ha

t có t ng m ng và

sa m c hoá, 1,9 tri u ha

ng, th c v t và chi u h
i ã t i m c báo

phì th p, 3 tri u ha

t th

ng b khô h n và

t b phèn hoá, m n hoá. Ngoài ra còn các tình tr ng

khu công nghi p, làng ngh , s n xu t d ch v , ch t
chi n tranh… ây th c s là nh ng v n
c nông nghi p nh n
Vì v y

iv i

c hoá h c

l i sau

c ta hi n nay.

c nêu t i

m b o khi s d ng

d ng

t và úng m c ích s d ng

môi tr

ng và không làm t n h i

t xung quanh; (3) Ng

c th i ô th ,

áng lo ng i và thách th c l n v i

t nông nghi p n

b o các nguyên t c ã
nguyên t c ph i

ng.

t bi xói mòn, r a trôi m nh, chua, 9

ô nhi m do phân bón, hoá ch t b o v th c v t, ch t th i, n

m tn

ng

i u 11 Lu t
t: (1)

m

t ai n m 2003 có 3

úng quy ho ch, k ho ch s

t; (2) Ti t ki m, có hi u qu , b o v
n l i ích chính áng c a ng

i s d ng

c a mình trong th i h n s d ng

c ta hi n nay khi s d ng c n

i s d ng

t ph i th c hi n các quy n, ngh a v

t theo quy

nh c a Lu t này và các quy

nh khác có liên quan. Ngoài 3 nguyên t c trên c n thêm các nguyên t c


11

y

“

, h p lý, hi u qu và b n v ng” và ph i có các quan i m úng

theo xu h
ph

ng

ng ti n b , phù h p v i i u ki n, hoàn c nh c th c a t ng
làm c s cho vi c s d ng

kinh t , xã h i, môi tr
S d ng

ph m, t ng c

ng.

t nông nghi p

n

c ta hi n nay c n h

ng t i m c tiêu

m b o an ninh l

ng nguyên li u cho công nghi p và h

ng th c, th c

ng t i xu t kh u. S

t nông nghi p d a trên c s cân nh c nh ng m c tiêu phát tri n kinh

t xã h i, t n d ng t i a l i th so sánh v
nh h

a

t nông nghi p có hi u qu v c m t

nâng cao hi u qu kinh t xã h i trên c s

d ng

n

ng x u

n môi tr

i u ki n sinh thái và không làm

ng là nh ng nguyên t c c b n và c n thi t

m b o cho khai thác và s d ng b n v ng tài nguyên

2.3. Tình hình nghiên c u v

t ai.

ánh giá hi u qu s d ng

t nông nghi p

trên Th gi i và Vi t Nam
2.3.1. Trên Th gi i
Trên con

ng phát tri n nông nghi p, m i n

các i u ki n khác nhau, nh ng ph i gi i quy t v n
- Không ng ng nâng cao ch t l
nông nghi p, nâng cao hi u qu
-M c

và ph

ng th c

phát tri n nông nghi p. Chi u h
chân tay,

u t nhi u lao

c

u ch u nh h

ng

chung sau:

ng nông s n, n ng su t lao

ng trong

ut ;
u t v n, lao

ng, khoa h c và quá trình

ng chung nh t là ph n

ng trí óc, t ng c

u gi m lao

ng hi u qu c a lao

ng

ng, qu n

lý và t ch c;
- M i quan h gi a phát tri n nông nghi p và môi tr
T nh ng v n

chung trên, m i n

ng.

c l i có chi n l

nông nghi p khác nhau và có th chia làm hai xu h

ng:

c phát tri n


12

* Nông nghi p công nghi p hoá:
H

ng này

t tr ng tâm d a ch y u vào các y u t v t t , k thu t,

hoá ch t và các s n ph m khác c a công nghi p.
S d ng các thành t u c a công nghi p vào s n xu t nông nghi p. s
d ng v t t k thu t, trang thi t b máy móc, s n xu t theo quy trình k thu t
ch t ch g n nh công nghi p,
cao. Kho ng 10% lao
ng

t n ng su t cây tr ng v t nuôi và lao

ng

ng xã h i tr c ti p làm nông nghi p nh ng v n áp

nhu c u tiêu dùng và xu t kh u. Nh

c i m nông nghi p công

nghi p hoá gây nên nhi u h u qu sinh thái nghiêm tr ng, làm ô nhi m môi
tr

ng, gi m tính a d ng sinh h c và hao h t ngu n gen thiên nhiên.
* Nông nghi p sinh thái:
H

b t lên

ng này nh n m nh các y u t sinh h c, các y u t t nhiên làm n i
it

chú ý h n
nh ng nh

ng s n xu t trong nông nghi p là các loài sinh v t,

ng th i có

n các quy lu t sinh h c, quy lu t t nhiên. Nh m kh c ph c

c i m c a nông nghi p công nghi p hoá, m c tiêu c a nông

nghi p sinh thái là:
+ Gi m thi u nh ng tác h i do s
ph

ng pháp công nghi p gây ra cho môi tr
+ C i thi n ch t l
+ Nâng cao

t ng ch t mùn trong

ng dinh d

phì nhiêu c a

d ng hoá ch t nông nghi p và
ng và ch t l

ng nông s n;

ng th c n;
t b ng cách s d ng phân bón h u c ,

t.

+ H n ch m i d ng ô nhi m môi tr ng v i

t, môi tr ng th c n.

G n ây nhi u nhà khoa h c ã nghiên c u n n nông nghi p b n v ng,
ó là m t d ng c a nông nghi p sinh thái v i m c tiêu s n xu t nông nghi p
i ôi v i gi gìn và b o v môi tr
phát tri n b n v ng lâu dài.

ng sinh thái

m b o cho nông nghi p


13

Xu th phát tri n c a n n nông nghi p th gi i
mô hình s n xu t thích h p v a s n xu t
b ov

th k XXI s là các

c nhi u nông s n hàng hoá, v a

c tài nguyên thiên nhiên, duy trì

c cân b ng sinh thái cho t ng

qu c gia trên toàn c u. Do v y các mô hình sau ây s
t trên và s

c áp d ng

áp ng

c các y u

a s các qu c gia:

- Mô hình s n xu t nông nghi p h u c c i ti n: Mô hình này ang
c phát tri n
ph

các n

c ang phát tri n b t

u i lên công nghi p hoá,

ng th c s n xu t c b n là s d ng s c ng

i và súc v t v i công c th

công là ch l c có thêm ph n h tr c a máy móc, s d ng các gi ng cây
tr ng v t nuôi c và m i, bón phân h u c và hoá h c v i li u l

ng khác

nhau, dùng hoá ch t phòng tr sâu b nh, c d i và m t ph n s n ph m vi sinh,
dùng th c n t ng h p,
tr ng, v t nuôi, t

in

m

c, thu c thú y, ch t kích thích t ng tr

c b ng h th ng thu nông, s d ng n ng l

nhiên, là ch y u, n ng su t s n l
t lo i t khá
ng

n cao và t

i nông dân và b t

ng

ng c a ph
i n

ng cây
ng t

ng th c s n xu t này th

nh. S n l

ng

ng

m b o nhu c u c a

u có nông s n hàng hoá.

- Mô hình nông nghi p h u c hi n

i:

ây là ph

ng th c s n xu t

nông nghi p m i xu t hi n trên th gi i t nh ng n m 1970 c a th k XX
m ts n

c phát tri n nh Anh, Pháp,

c, Nh t t p chung ch y u là s n

xu t rau, qu s ch nh ng không s d ng hoá ch t làm phân bón và tr sâu, tr
c

m b o cho nông s n s ch, có s d ng gi ng m i và công ngh sinh h c,

s n ph m vi sinh, máy móc làm
áp ng
môi tr

t …mô hình nông nghi p h u c hi n

c yêu c u c b n c a n n nông nghi p b n v ng, b o v

i
c

ng sinh thái em l i hi u qu kinh t .
- Mô hình nông nghi p công nghi p hoá: Mô hình này ang

d ng r ng rãi

các n

c công nghi p phát tri n. Ph

c ng

ng th c s n xu t c b n

c a mô hình này là công nghi p hoá toàn b chu trình s n xu t: s d ng gi ng


14

cây tr ng, v t nuôi n ng su t cao, thành t u c a công ngh sinh h c hi n
ã

a l i n ng su t cây tr ng, v t nuôi và n ng su t lao

cao,

al is nl

ng nông nghi p

ng và t su t nông s n hàng hoá cao.

Qua kinh nghi m c a các n

c cho th y: M t n n s n xu t nông nghi p

hàng hoá ph i có s can thi p và tr giúp t phía nhà n
chính sách t o ra môi tr
M t khác

i

i v i các n

ng, i u ki n

c b ng các h th ng

khuy n khích phát tri n s n xu t.

c phát tri n thì lao

ng nông nghi p

c chú tr ng

trong vi c ào t o ki n th c và th c hành v k thu t c ng nh công tác qu n
lý,

n ng l c

phí trong lao

s d ng các công ngh m i trong s n xu t làm gi m các chi
ng, t ng n ng su t lao

Giai o n hi n nay mu n

ng.

a nông nghi p phát tri n i lên ph i xây

d ng và th c hi n n n nông nghi p trí tu . Th hi n

vi c phát hi n n m b t

và v n d ng các quy lu t t nhiên và xã h i trong m i ho t

ng c a h th ng

nông nghi p, áp d ng các gi i pháp phù h p. Nông nghi p trí tu là b
tri n

m c cao, là s k t h p

nghi p, kinh t , qu n lý

n

c phát

nh cao c a các thành t u sinh h c, công

c v n d ng phù h p v i i u ki n c th c a m i

c, m i vùng.

2.3.2. T i Vi t Nam
Hi n nay c c u kinh t nông nghi p n c ta b c

u ã g n ph

ng th c

truy n th ng v i ph ng th c công nghi p hoá và t ng b c gi m b t tính t c p,
t túc, chuy n d n sang s n xu t hàng hoá và h ng m nh ra xu t kh u.
Trên c s thành t u nông nghi p trong 20 n m

i m i, d a trên

nh ng d báo v khoa h c k thu t, c n c vào i u ki n c th , ph
h

ng

ng ch y u phát tri n nông nghi p Vi t Nam trong 10 n m do B nông

nghi p và phát tri n nông thôn

ra.

* M c tiêu phát tri n nông nghi p giai o n 2011-2015 ph c h i t ng
tr

ng, t ng hi u qu s n xu t nông nghi p; phát huy dân ch c s , huy

ng


15

s c m nh c ng

ng

phát tri n nông thôn; t ng thu nh p và gi m áng k

t l nghèo, b o v môi tr
- T c

t ng tr

ng.
ng nông nghi p n

nh 3,3- 3,8%. T o chuy n

bi n rõ r t v m r ng quy mô s n xu t bình quân c a các h và ng d ng,
khoa h c công ngh .
-T ob

c

t phá trong ào t o nhân l c. Nâng cao c ki n th c và k

n ng s n xu t kinh doanh nông lâm ng nghi p và phi nông nghi p cho lao
ng nông thôn.
- T o chuy n bi n rõ r t trong phát tri n kinh t h p tác xã, hi p h i,
phát tri n liên k t d c theo ngành hàng, k t n i gi a s n xu t – ch bi n- kinh
doanh. Phát tri n doanh nghi p nông thôn.
- Hình thành k t c u h t ng c n b n ph c v hi u qu s n xu t nông
nghi p, phát tri n kinh t nông thôn. C i thi n c n b n môi tr
nông thôn t p chung và

ng và sinh thái

m b o v sinh an toàn th c ph m, phòng ch ng

d ch b nh cho cây tr ng và v t nuôi, phòng ch ng thiên tai.
* M c tiêu phát tri n nông nghi p giai o n 2016 - 2020: phát tri n
nông nghi p theo h

ng toàn di n, hi n

i, s n xu t hàng hoá l n, v ng b n;

phát tri n nông thôn g n v i quá trình công nghi p hoá, ô th hoá

tn

c,

t ng thu nh p và c i thi n c n b n i u ki n s ng c a dân c nông thôn, b o
v môi tr
-

ng.
m b o duy trì t c

t ng tr

ng nông nghi p

m c bình quân 3,5-

4% n m. Hình thành m t s ngành s n xu t kinh doanh m i nh n c a Vi t
Nam trên th tr

ng qu c t .

- C c u s n xu t nông nghi p và kinh t nông thôn chuy n
nhu c u th tr

i theo

ng. Phát tri n ch n nuôi, thu s n và lâm nghi p. Công

nghi p, d ch v và kinh t

ô th ph i h p hi u qu v i s n xu t và kinh

doanh nông nghi p và phát tri n kinh t nông thôn.


16

- Chuy n ph n l n lao

ng nông thôn ra kh i nông nghi p, lao

nông nghi p còn kho ng 30% lao

ng xã h i. Hình thành

ng

i ng nông dân

chuyên nghi p có k n ng s n xu t và qu n lý, g n k t trong các lo i hình
kinh t h p tác và k t n i v i th tr

ng.

- Phong trào xây d ng nông thôn m i phát tri n m nh v i ít nh t 50% s
xã

t tiêu chu n. Nâng cao thu nh p c a c dân nông thôn lên 2,5 l n so v i

hi n nay. Quy ho ch dân c , quy ho ch lãnh th nông thôn g n v i phát tri n ô
th , công nghi p.
- Phát tri n lâm nghi p t ng
d ng sinh h c,

che ph c a r ng lên 43-45%, b o v

m b o ánh b t thu h i s n n i

a

a và g n b trong kh

n ng tái t o và phát tri n, kh c ph c tình tr ng ô nhi m trong s n xu t nông
nghi p, kh c ph c và gi m thi t h i thiên tai, d ch b nh và các tác
c a bi n

i khí h u.

ng x u


17

PH N 3
N I DUNG VÀ PH
3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u

it
quan

NG PHÁP NGHIÊN C U

ng nghiên c u tr c ti p c a

n quá trình s d ng

tài là

t s n xu t nông nghi p trên

Các y u t kinh t - xã h i, môi tr
d ng

t ru ng và các y u t liên
a bàn xã B H .

ng có liên quan tác

ng

ns

t c a xã B H .
Th i gian ánh giá t n m 2014

tài

c ti n hành nghiên c u trên

Th , t nh B c Giang; bao g m các lo i
hình s d ng

a bàn xã B H , huy n Yên

t s n xu t nông nghi p và các lo i

t s n xu t nông nghi p.

3.2. N i dung nghiên c u
3.2.1.

ánh giá i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i liên quan

n s d ng

t c a xã B H
- ánh giá v

i u ki n t nhiên

- ánh giá i u ki n kinh t - xã h i.
3.2.2. Th c tr ng các lo i hình s d ng

t s n xu t nông nghi p c a xã

B H
- Hi n tr ng s d ng

t s n xu t nông nghi p

- H th ng s d ng

t và các lo i hình s d ng

nghi p trên

t s n xu t nông

a bàn xã.

3.2.3. ánh giá các lo i hình s d ng

t s n xu t nông nghi p c a xã B H

- ánh giá hi u qu kinh t c a các LUT s d ng

t s n xu t nông nghi p.

- ánh giá hi u qu xã h i c a các LUT s d ng

t s n xu t nông nghi p.

-

ánh giá hi u qu môi tr

nông nghi p.

ng c a các LUT s d ng

t s n xu t


18

ánh giá các y u t

3.2.4.

nh h

ng

n lo i hình s d ng

t s n xu t

nông nghi p c a xã B H
3.2.5.

xu t lo i hình s d ng

3.3. Ph

ng pháp nghiên c u

t s n xu t nông nghi p t i u

3.3.1. Ch n i m nghiên c u
L a ch n các thôn có tính

i di n cho các vùng c a xã B H

chia ra làm 2 ti u vùng. Do v y trong

c

tài này chúng tôi ã ch n 4 thôn trên

2 ti u vùng trong xã.
- Ti u vùng 1: Có

a hình vàn, t

- Ti u vùng 2: Có

a hình t

Ch n các h
nghiên. Các h

i u tra

ng

ng

i b ng ph ng bao g m 2 thôn

i cao bao g m 2 thôn.

i di n cho các vùng theo ph

ng pháp ch n ng u

i u tra là các h tham gia tr c ti p s n xu t nông nghi p có

di n tích các cây tr ng ph bi n, thu c 4 thôn
ti n hành i u tra 10 h và t ng s h

i di n cho 2 vùng. M i thôn

i u tra là 40 h theo ph

ng pháp i u

tra ph ng v n tr c ti p.
3.3.2. Ph

ng pháp thu th p s li u, tài li u

- Thu th p các s li u và thông tin th c p:
Thu th p s li u, tài li u có s n t các c quan nhà n
xã, cán b

c nh : UBND

a chính, cán b k ho ch tài chính, cán b khuy n nông,…

- Thu th p các s li u s c p:
Kh o sát th c

a nh m ki m ch ng các thông tin, s li u ã thu th p

c qua i u tra.
i u tra b ng ph

ng pháp truy n th ng (b câu h i) theo m u phi u

i u tra ph ng v n tr c ti p các nông h .
3.3.3. Ph

ng pháp t ng h p và x lý s li u

Trên c s s li u, tài li u thu th p
ánh giá các lo i hình s d ng
b ng ch

ng trình Excel. K t qu

c chúng tôi ti n hành t ng h p và

t s n xu t nông nghi p(LUT). X lý s li u
c trình bày b ng các b ng, bi u

.


19

3.3.4. Ph

ng pháp chuyên gia

D a vào s hi u bi t kinh nghi m c a ng

i dân các h s n xu t gi i,

các cán b ph trách k thu t, tham kh o ý ki n c a các phòng ch c n ng liên
quan, các nhà lãnh

o qu n lý, các nhà khoa h c v

ánh giá kh n ng phát

tri n s n xu t nông nghi p và kh n ng phát tri n các lo i hình s d ng
s n xu t nông nghi p
2.3.5. Ph

xu t

nh h

t

ng phát tri n.

ng pháp tính hi u qu s d ng

Trên c s s li u tài li u thu th p

t
c, chúng tôi ti n hành t ng h p,

nhi u lo i khác nhau: lo i cây tr ng, các kho n chi phí… và xây d ng các ch
tiêu ánh giá hi u qu s d ng

t:

* Hi u qu kinh t :
tính hi u qu s d ng

t trên m t ha c a các LUT,

tài s d ng

h th ng ch tiêu sau:
- T ng chi phí: Bao g m các kho n chi phí
trình s n xu t ( chi phí v t ch t và chi công lao
- T ng thu nh p = S n l

ng x

c s d ng trong quá

ng).

n giá.

- Thu nh p h h p (TNHH) = T ng thu nh p – Chi phí v t ch t.
- Thu nh p thu n (TNT) = T ng thu nh p – T ng chi phí.
- Hi u qu kinh t ngày công lao
lao

ng = Thu nh p h n h p/S công

ng.
- Hi u su t

ng v n = Thu nh p h h p /T ng chi phí.

* Hi u qu xã h i
ánh giá hi u qu xã h i là ch tiêu khó
nghiên c u c a

nh l

ng. Trong ph m vi

tài này, do th i gian có h n, chúng tôi ch

c p

nm t

s ch tiêu sau:
- Kh n ng thu hút lao

ng, gi i quy t vi c làm cho ng

i s n xu t.