Bài 41. Sinh sản vô tính ở thực vật

Ví dụ nào nói lên quá trình sinh sản?
*Nhận xét và rút ra khái niệm sinh sản?


I. KHÁI
NIỆM.


II.SINH SẢN VÔ TÍNH
Ở THỰC VẬT.
1. Sinh sản vô tính ở thực vật là gì?
• Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản
không có sự hợp nhất của giao tử đực và
giao tử cái, con cái giống nhau và giống
cây mẹ. 
• Cơ sở là quá trình nguyên phân


b. Sinh sản sinh dưỡng

a. Sinh sản bào tử

Chiết

Lá

Thân củ

Thân bò

Rễ củ

Ghép

Nuôi cấy mô


bào tử

Giảm phân

Tinh dịch phóng ra
từ túi giao tử

Ng
và uyê
ph n p
h
át
tr i â n
ển

Túi giao
tử của
trứng

Thể giao tử
Túi bào tử

Thể bào tử

(sinh ra từ thể giao tử)

ĐƠN BỘI

LƯỠNG BỘI
Cuống

Nguyên phân
và phát triển

Trứng
Thụ tinh

Hợp

Thể giao tử

bào
tửBÀO TỬ
HìnhSinh
41.1 :sản
SINH
SẢN

6

tử


Thể giao tử

đực (n)

Thể giao tử
cái (n)

Nguyên phân và
phát triển

Túi tinh

Túi
noãn

Tinh tử
(n)

Trứng
(n)

Giảm phân

Bào tử
(n)

Nguyên
phân và
phát triển

Chiết

Ghép

Giâm

Nuôi cấy mô


HT
Ghép

Chiết

Giâm

Cách tiến hành

- Hai cây cùng giống hoặc cùng loài.
- Dùng cành, chồi hay mắt ghép
của một cây này ghép lên thân hay - Phần ghép có các mô tương đồng tiếp
xúc ăn khớp với nhau, buộc chặt cành
gốc của một cây khác
ghép(mắt ghép) vào thân ghép (gốc ghép)
- Chọn một cành chiết, cạo lớp vỏ,
bọc đất mùn xung quanh lớp vỏ đã
cạo, đợi khi ra rễ cắt rời cành đem
trồng.

- Cạo sạch lớp tế bào mô phân sinh

dưới lớp vỏ.

- Tạo cây mới từ một phần cơ quan

- Đảm bảo giữ ẩm, tuỳ loài mà kích

sinh dưỡng (thân, rễ, củ) bằng cách
vùi xuống đất.
Nuôi
cấy
mô

Điều kiện

Từ các tế bào lấy từ các mô khác
nhau của cơ thể thực vật( củ, đỉnh
sinh trưởng, hạt phấn....) nuôi
dưỡng trên môi trường thích hợp
để tạo ra cây mới

ra rễ phù hợp.

Điều kiện vô trùng


* Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô TB
Chọn vật liệu nuôi cấy
Khử trùng
Tạo chồi
Tạo rễ

Cấy cây vào môi
trường thích ứng
Trồng cây trong
vườn ươm


Một số thành tựu nuôi cấy mô, tế bào thực vật

Cây thủy tùng LOÀI LAN DENDROBIUM

Lavender

Sâm Ngọc Linh

Hoa đồng tiền


Lan hồ điệp

Ưu điểm của phương pháp nuôi cấy mô:
- Sản xuất giống mới nhanh trên quy mô công nghiệp.
- Củng cố các đặc tính di truyền của các giống cây quý
- Tạo giống sạch bệnh,
- Đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Đu đủ

Khoai tây

Chuối

Dứa

Cây khoai cà


4. Vai trò của sinh sản vô tính đối với đời sống thực
vật và con người
a. Đối với thực vật
Giúp cây duy trì nòi giống.
Sống qua được mùa bất lợi ở dạng thân, củ, rễ, căn
hành.
 Phát triển nhanh khi gặp điều kiện thuận lợi.
 
b. Đối với con người

 Duy trì các tính trạng tốt có lợi cho con người
 Nhân nhanh giống cây trồng, rút ngắn thời gian sinh
trưởng phát triển của cây cho sản phẩm sớm
 Tạo cây trồng sạch bệnh
 Phục chế các giống cây trồng quý.
 Hiệu quả kinh tế cao


TÊN GỌI
1. GIÂM

2. CHIẾT

ĐẶC ĐIỂM

A. Có hệ số nhân giống thấp, nhanh ra quả (1 năm), nhanh
thoái hóa, được áp dụng với chanh, cam, bưởi, hồng xiêm,
nhãn, vải.
B. Cây có hệ rễ khỏe, chậm ra quả, không giữ được đặc
tính di truyền của cây mẹ do xuất hiện biến dị tổ hợp.

3.GHÉP

C. Dễ tiến hành, tỉ lệ cành chết cao.

4. TRỒNG BẰNG

D. Có hệ số nhân giống cao, là kĩ thuật khá phổ biến hiện
nay, tận dụng ưu thế của gốc ghép và cành ghép, rút ngắn
thời gian ra quả.

HẠT


1: NUÔI CẤY MÔ

3: CHIẾT CÀNH

2: GIÂM CÀNH

4: GHÉP CÀNH


Dâu tây

Rêu


ĐẶC ĐIỂM CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH

Các chỉ tiêu so
sánh
1. Đại diện
2. Nguồn gốc của
cây con
3. Số lượng cá thể
con được tạo ra
4. Chu trình sinh sản
5. Khả năng phát tán

Sinh sản bào tử

Sinh sản sinh
dưỡng


ĐẶC ĐIỂM CÁC HÌNH THỨC SINH SẢN VÔ TÍNH
Các chỉ tiêu so sánh
1. Đại diện

Sinh sản bào tử
Rêu, Dương xỉ…

Sinh sản sinh dưỡng
Khoai tây, cỏ tranh, rau má, mía,

sắn, cây hoa đá….

2. Nguồn gốc của

Phát triển từ bào tử

cây con
3. Số lượng cá thể

Phát triển từ một phần của cơ thể
mẹ (Từ lá, thân, rễ).

Số lượng cá thể nhiều

Số lượng cá thể ít hơn

-Bào tử

- Một cơ quan sinh dưỡng

con được tạo ra
4. Chu trình sinh sản

Bào tử

5. Khả năng phát tán

Túi bào tử
cá thể mới

-Có sự xen kẽ hai thế hệ

nảy chồi

cá thể mới

(Giáo tử thể và bào tử thể)

- Không có sự xen kẽ hai thế hệ.

Phát tán rộng nhờ gió, nước, Không phát tán rộng
động vật.


VẬN DỤNG

Ưu
điểm
1

2
4

Hạn
chế

3

Tình huống 1:Một số ưu điểm và hạn chế
của sinh sản vô tính ở thực vật

Ý 1: Cá thể sống độc lập vẫn có thể tạo ra
con cháu. Có lợi trong trường hợp mật độ
quần thể thấp.
Ý 2: Tạo các cá thể mới giống nhau và giống
mẹ về các đặc điểm di truyền  sống cùng
điều kiện như cây mẹ  sẽ tồn tại và sinh sản
tốt.
Ý 3: Không có tính đa dạng về di truyền 
điều kiện sống thay đổi có nguy cơ tuyệt
chủng.
Ý 4: Tạo ra số lượng lớn con cháu trong thời
gian ngắn.


VẬN DỤNG
Trò chơi:
Cây nào có thể ghép được với nhau:

Cột A:

Cột B:

Cà chua

Bầu

Dưa hấu

Táo chua

Táo tàu

Chanh Volka

Bòn bon

Dâu

Chanh

Cà tím


TÌM TÒI, SÁNG TẠO
1. Quan sát chu trình sinh sản ở đỗ tương:


2. Tìm thêm một số thành tựu mới trong nhân giống
cây trồng bằng nuôi cấy mô?
3. Nghiên cứu “Bài 42: Sinh sản hữu tính ở thực vật”.
Cho biết:
- Thế nào là sinh sản hữu tính ở thực vật?
Phân biệt sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
- Trình bày quá trình hình thành hạt phấn, túi phôi,
hạt và quả, quá trình thụ phấn và thụ tinh?