Đánh giá ảnh hưởng của hoạt động khai thác cát, sỏi tới môi trường huyện Phú Bình (Khóa luận tốt nghiệp)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH TH O

Tên

tài:

ÁNH GIÁ NH H
CÁT, S I

NG C A HO T

N MÔI TR

NG KHAI THÁC

NG HUY N PHÚ BÌNH

KHÓA LU N T T NGHI P
H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

:

a chính môi tr

Khoa

: Qu n lý tài nguyên

Khóa h c

: 2011 - 2015

THÁI NGUYÊN – 2014

ng


TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

NGUY N TH TH O
Tên

tài:

ÁNH GIÁ NH H
CÁT, S I

NG C A HO T

N MÔI TR

NG KHAI THÁC

NG HUY N PHÚ BÌNH

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

:

Khoa

: Qu n lý tài nguyên

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi ng viên h

a chính môi tr

ng d n : ThS. D

ng

ng Th Minh Hòa

THÁI NGUYÊN – 2014


i

L IC M

N

Th c t p t t nghi p là m t khâu quan tr ng giúp h c sinh, sinh viên
trau d i, b sung và c ng c ki n th c ã h c t p

tr

ng.

giúp sinh viên ti p xúc v i th c t , em nh ng ki n th c ã

ng th i c ng
c h c áp d ng

vào th c ti n s n xu t. V i m c ích ó em ti n hành nghiên c u

tài

“ ánh giá nh h

ng

ng c a ho t

ng khai thác cát, s i t i môi tr

huy n Phú Bình”
hoàn thành khóa lu n t t nghi p này, em xin t lòng bi t n sâu s c
n ThS. D

ng Th Minh Hòa ã t n tình h

th c t p và hoàn thành

ng d n em trong su t quá trình

tài t t nghi p.

Em chân thành c m n quý Th y, Cô trong khoa Qu n lý tài nguyên và

khoa Khoa h c môi tr
tình truy n

ng, Tr

ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên ã t n

t ki n th c trong 4 n m h c t p. V i v n ki n th c

trong quá trình h c không ch là n n t ng cho quá trình nghiên c u
còn là hành trang quí báu

em b

c vào

c ti p thu
tài mà

i m t cách v ng ch c và t tin.

Em chân thành c m n U ban nhân dân huy n Phú Bình, các cô, chú,
anh, ch phòng Tài nguyên và Môi tr

ng huy n Phú Bình, các h gia ình

s ng xung quanh khu v c di n ra ho t ông khai thác cát, s i.
ây là

tài nghiên c u

u tiên c a em, l n

u tiên làm quen v i

công vi c nghiên c u nên ch c ch n không tránh kh i nh ng thi u sót, kính
mong các th y cô ch b o và giúp
h c t p, nghiên c u

em ti n b hoàn thi n h n trong vi c

tài.

Em xin chân thành c m!
Sinh viên

Nguy n Th Th o


ii

M CL C
Ph n 1. M
U ............................................................................................ 1
1.1.
TV N
..................................................................................... 1
1.2. M C ÍCH, YÊU C U C A

TÀI ................................................. 2
1.3. Ý NGH A C A
TÀI ........................................................................ 3
Ph n 2. T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 4
2.1. C S KHOA H C C A
TÀI ....................................................... 4
2.1.1. M t s khái ni m .............................................................................. 4
2.1.2. C s pháp lý c a tài .................................................................... 6
2.2. C S TH C TI N ............................................................................... 8
2.2.1.Tình hình khai thác cát, s i tai m t s
a ph ng trong c n c .... 8
2.2.2. Tình hình khai thác cát, s i trên a bàn t nh Thái Nguyên ........... 11
2.2.3.Tình hình khai thác cát, s i t i huy n Phú Bình giai o n tr c .... 12
Ph n 3.
I T NG N I DUNG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U ....14
3.1.
I T NG, PH M VI, A I M VÀ TH I GIAN NGHIÊN C U ..... 14
3.1.1. i t ng và ph m vi nghiên c u .................................................. 14
3.1.2. a i m và th i gian nghiên c u ................................................... 14
3.2. N I DUNG NGHIÊN C U ................................................................. 14
3.2.1. Khái quát s l c v i u khi n t nhiên, kinh t - xã h i c a huy n
Phú Bình, t nh Thái Nguyên ..................................................................... 14
3.2.2. ánh giá ho t ng khai thác cát, s i trên sông c u t i huy n Phú
Bình, t nh Thái Nguyên ............................................................................ 14
3.2.3. ánh giá nh h ng c a vi c khai thác cát, s i t i môi tr ng
huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên .......................................................... 14
3.2.4. ánh giá chung và xu t các bi n pháp phòng ng a, gi m thi u các
tác ng do ho t ng khai thác cát, s i t i môi tr ng huy n Phú Bình...... 15
3.3. PH NG PHÁP NGHIÊN C U ........................................................ 15
3.3.1. Ph ng pháp thu th p s li u th c p............................................. 15

3.3.2. Ph ng pháp i u tra, ph ng v n ................................................... 15
3.3.3. Ph ng pháp l y m u ..................................................................... 16
3.3.4. Ph ng pháp phân tích ................................................................... 16
3.3.5. Ph ng pháp x lý s li u .............................................................. 16


iii

Ph n 4. K T QU NGHÊN C U ............................................................... 17
4.1. KHÁI QUÁT I U KI N T NHIÊN,
C I M KINH T - XÃ
H I HUY N PHÚ BÌNH, T NH THÁI NGUYÊN ................................... 17
4.1.1. i u ki n t nhiên........................................................................... 17
4.1.2. i u ki n kinh t - xã h i................................................................. 20
4.1.3. Dân s , lao ng vi c làm và thu nh p ........................................... 22
4.1.4. Th c tr ng phát tri n c s h t ng ................................................ 23
4.2. ÁNH GIÁ TH C TR NG HO T
NG KHAI THÁC CÁT, S I
TRÊN A BÀN HUY N PHÚ BÌNH, T NH THÁI NGUYÊN .............. 27
4.3. ÁNH GIÁ Nh H NG C A HO T
NG KHAI THÁC CÁT,
S I TRÊN SÔNG C U O N CH Y QUA HUY N PHÚ BÌNH
N
MÔI TR NG ............................................................................................ 30
4.3.1. nh h ng n môi tr ng n c ................................................... 31
4.3.2. nh h ng n môi tr ng không khí. .......................................... 40
4.3.3. Các nh h ng khác........................................................................ 43
4.3.4. ánh giá nh h ng c a ho t ng khai thác cát s i t i môi tr ng
huy n Phú Bình ......................................................................................... 44
4.4. ÁNH GIÁ CHUNG VÀ

XU T CÁC GI I PHÁP PHÒNG
NG A, GI M THI U CÁC TÁC
NG X U T I MÔI TR NG DO
HO T
NG KHAI THÁC CÁT, S I TRÊN A BÀN HUY N PHÚ
BÌNH, T NH THÁI NGUYÊN .................................................................... 46
4.4.1. ánh giá chung ............................................................................... 46
4.4.2. Bi n pháp phòng ng a, gi m thi u t i môi tr ng n c................ 46
4.4.3. Bi n pháp phòng ng a, gi m thi u t i môi tr ng không khí ....... 47
4.4.4. Bi n pháp phòng ng a, gi m thi u tác ng x u t i con ng i ..... 47
Ph n 5. K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................ 48
5.1. K T LU N ........................................................................................... 48
5.2. KI N NGH .......................................................................................... 49
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 50


iv

DANH M C CÁC B NG
B ng 4.1: K t qu phân tích m u n
B ng 4.2: Ch t l

ng môi tr

ng n

ct i

a i m nghiên c u 1 ................. 31

c theo ý ki n ng

i dân t i

a i m

nghiên c u 1 .................................................................................... 33
B ng 4.3: K t qu phân tích m u n
B ng 4.4: Ch t l

ng môi tr

ng n

ct i

a i m nghiên c u 2 ................. 34

c theo ý ki n ng

i dân t i

a i m

nghiên c u 2 .................................................................................... 36
B ng 4.5: K t qu phân tích m u n
B ng 4.6: Ch t l

ng môi tr

ng n

ct i

a i m nghiên c u 3 ................. 37

c theo ý ki n ng

i dân t i

a i m

nghiên c u 3 .................................................................................... 39
B ng 4.7: Ch t l

ng môi tr

ng không khí theo ý ki n ng

i dân t i

a

i m nghiên c u 1 ........................................................................... 40
B ng 4.8: Ch t l

ng môi tr

ng không khí theo ý ki n ng

i dân t i

a

i m nghiên c u 2 ........................................................................... 41
B ng 4.9: Ch t l

ng môi tr

ng không khí theo ý ki n ng

i dân t i

a

i m nghiên c u 3 ........................................................................... 42
B ng 4.10: K t qu t ng h p phân tích m u n

c ......................................... 45


v

DANH M C CÁC HÌNH
Hình 2.1: Tình hình khai thác cát, s i t i thành ph Hà N i ......................................8
Hình 2.2: Ho t ng khai thác cát, s i trên a bàn t nh Tuyên Quang ......................9
Hình 2.3: Ho t ng khai thác cát, s i trên a bàn t nh Phú Th ............................10
Hình 2.4: Tình hình khai thác cát, s i trên a bàn t nh Thái Nguyên ......................11
Hình 2.5: Ho t ng khai thác cát, s i t i xã Hà Châu, huy n Phú Bình .................13
Hình 4.1: Công tr ng khai thác cát, s i trên a bàn xã Th ng ình, huy n

Phú Bình ....................................................................................... 29
Hình 4.2: Ho t ng khai thác cát, s i t i xã Nhã L ng, huy n Phú Bình ...............29
Hình 4.3: Ho t

ng nh n nh p t i bãi cát làng Ng

c, xã B o Lý, huy n

Phú Bình ................................................................................... 30
Hình 4.4: Bi u th hi n k t qu phân tích m u n c A-1.........................................32
Hình 4.5: Bi u th hi n k t qu phân tích m u n c A-2.........................................32
Hình 4.6: Bi u th hi n k t qu t ng h p ý ki n ng i dân v hi n tr ng môi tr ng
n c t i a i m nghiên c u 1 ...............................................................33
Hình 4.7: Bi u th hi n k t qu phân tích m u n c B-1 .........................................34
Hình 4.8: Bi u th hi n k t qu phân tích m u n c B-2 .........................................35
Hình 4.9: Bi u th hi n k t qu t ng h p ý ki n ng i dân v hi n tr ng môi tr ng
n c t i a i m nghiên c u 2 ...............................................................36
Hình 4.10: Bi u th hi n k t qu phân tích m u n c C-1 .......................................37
Hình 4.11: Bi u th hi n k t qu phân tích m u n c C-2 .......................................38
Hình 4.12: Bi u th hi n k t qu t ng h p ý ki n ng i dân v hi n tr ng môi
tr ng n c t i a i m nghiên c u 3 ....................................................39
Hình 4.13: Bãi t p k t cát, s i tràn ra
ng gây khó kh n cho giao thông c a
ng i dân ...................................................................................... 40
Hình 4.14: Bi u th hi n k t qu t ng h p ý ki n ng i dân v hi n tr ng môi
tr ng không khí t i a i m nghiên c u 1 ............................................41
Hình 4.15: Bi u th hi n k t qu t ng h p ý ki n ng i dân v hi n tr ng môi
tr ng không khí t i a i m nghiên c u 2 ............................................42
Hình 4.16: Bi u th hi n k t qu t ng h p ý ki n ng i dân v hi n tr ng môi
tr ng không khí t i a i m nghiên c u 3 ............................................43

Hình 4.17: S t l
t nghiêm tr ng t i khu v c khai thác cát, s i ............................44


vi

DANH M C CÁC T

VI T T T

BKHCN: B khoa h c Công ngh
BTNMT: B tài nguyên Môi tr
BVMT: B o v Môi tr

ng

ng

CHXHCNVN: C ng hoà xã h i ch ngh a Vi t Nam
UBND: y ban nhân dân
N -CP: Ngh

nh - Chính ph

NQ/TW: Ngh quy t Trung
Q : Quy t

ng

nh

QH: Qu c h i
QCVN: Qui chu n Vi t Nam
TCVN: Tiêu chu n Vi t Nam
TN & MT: Tài nguyên và môi tr

ng


1

Ph n 1
M
1.1.

U

TV N
Xã h i ngày nay ngày m t phát tri n, kéo theo ó là hàng lo t các nhu

c u c a con ng
ng
l

i

i nh n i n, ch n , khu vui ch i gi i trí... òi h i c a con

cu c s ng không ch d ng l i

m c

, mà còn òi h i ch t

ng cao h n, tính th m m cao h n và h n h t là theo k p xu h

h i. Do ó các ngành ngh luôn

ng c a xã

tr ng thái v a c nh tranh v a h tr nhau

t o nên nh ng s n ph m ph c v cu c s ng m t cách t t nh t.
Ngành xây d ng là m t trong nh ng ngành n i lên nhanh chóng và
c xã h i quan tâm, chú tr ng

u t phát tri n. Ngành xây d ng

móng cho s phát tri n kinh t - xã h i c a qu c gia,
o n công nghi p hóa, hi n

i hóa

tn

m t s ngành khai khoáng phát tri n nh :
nhu c u ngày m t t ng cao, các ho t
c a con ng

c.

c
t n n

c bi t là trong giai

ng th i nó c ng thúc

t, á, cát, s i, khoáng s n... Song

ng khai thác v

t kh i t m ki m soát

i và kh n ng duy trì c a t nhiên, gây ô nhi m môi tr

trong ó có ho t

y

ng,

ng khai thác cát, s i.

Nh chúng ta ã bi t t nh Thái nguyên ang trên à phát tri n, và ph n
u t i n m 2020 tr thành m t t nh công nghi p, t c
do ó nhu c u xây d ng c s v t ch t là r t l n. T

ô th hóa khá nhanh
ó, nhu c u s d ng v t

li u xây d ng là r t l n. M t khác t nh Thái Nguyên l i có ngu n tài nguyên
cát, s i khá phong phú do ó ho t

ng khai thác cát, s i trên hai sông l n

(sông Công và sông C u) di n ra h t s c sôi
Phú Bình là m t huy n n m

ng.

phía ông nam t nh Thái Nguyên, có sông

C u ch y qua 9 xã, v i chi u dài x p x 29 km. Nhi u n m nay trên
huy n ho t

a bàn

ng khai thác cát, s i di n ra m t cách r m r , tiêu bi u là tr

c


2

n m 2012 trên

a bàn c a c 9 xã có sông C u ch y qua

khai thác cát, s i v i s l

ng t u qu c lúc cao i m lên

Hi n nay toàn b các xã trên

u di n ra ho t

ng

n trên 50 chi c.

a bàn huy n ã kí cam k t không cho các

t ch c, cá nhân khai thác cát, s i trái phép. Song
khai thác cát, s i v n di n ra gây nh h

m ts

i m, ho t

ng x u t i môi tr

ng

ng và c nh quan

sinh thái.
T th c ti n trên,
lý, h n ch
quy t

s i

nh h

ng c a ho t

nh ch n
n môi tr

góp ph n nâng cao ý th c ng

i dân, c quan qu n

ng khai thác cát, s i t i môi tr

tài: “ ánh giá nh h

ng c a ho t

ng tôi

ng khai thác cát,

ng huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên”

1.2. M C ÍCH, YÊU C U C A

TÀI

1.2.1. M c ích

-

ánh giá th c tr ng ho t

ng khai thác cát, s i ang di n ra trên

a

bàn huy n Phú Bình
-

ánh giá hi n tr ng môi tr

ng khu v c khai thác cát, s i trên sông

C u huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên
h

a ra các bi n pháp gi m thi u tác

ng cho ho t

ng t i môi tr

ng, ph

ng

ng s n xu t, khai thác và qu n lý vi c khai thác cát, s i trên

a bàn huy n
1.2.2. Yêu c u
- ánh giá

y

và khách quan th c t ho t

ng khai thác cát, s i trên

a bàn huy n Phú Bình
-

ánh giá

kh e con ng

i

y
m ts

các tác

ng t i môi tr

ng n

c, không khí và s c

i m ti n hành quan sát th c t trên

a bàn huy n

- S li u thu th p ph i khách quan, trung th c, chính xác
- Các m u nghiên c u và phân tích ph i
i di n cho khu v c nghiên c u

m b o tính khoa h c và tính


3

- Nh ng ý ki n và gi i pháp
ki n

a ph

a ra ph i có tính kh thi, th c t v i i u

ng

1.3. Ý NGH A C A

TÀI

1.3.1. Ý ngh a trong h c t p và nhiên c u khoa h c
- V n d ng ki n th c ã h c vào th c ti n
- Tích l y

c kinh nghi m cho công vi c khi làm vi c ngoài th c t

- Nâng cao ki n th c v th c t và hoàn ch nh k n ng th c hành
1.3.2. Ý ngh a th c ti n
-

ánh giá

cs

cát, s i, t

ó

t i môi tr

ng trên

nh h

ng

n môi tr

ng t ho t

ng khai thác

a ra các bi n pháp phòng ng a gi m thi u các tác
a bàn huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên

ng x u


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C

S

KHOA H C C A

TÀI

2.1.1. M t s khái ni m
2.1.1.1. Khái ni m môi tr
Môi tr

ng

ng là t p h p t t c các thành ph n c a th gi i v t ch t bao

quanh, có kh n ng tác

ng

n s t n t i và phát tri n c a m i sinh v t.

Theo Lu t b o v môi tr
tr

ng Vi t Nam 2014 ch

ng 1, i u 3: “Môi

ng là h th ng các y u t v t ch t t nhiên và nhân t o có tác

v i s t n t i và phát tri n c a con ng

ng

i

i và sinh v t”.

2.1.1.2. Khái ni m tài nguyên thiên nhiên
Tài nguyên thiên nhiên là các thành t nhiên
có th

c s d ng làm ph

ng ti n s n xu t và làm

c con ng i s d ng ho c
it

ng tiêu dùng.

2.1.1.3. Khái ni m khoáng s n
Khoáng s n là tài nguyên trong lòng

t, trên m t

tích t t nhiên khoáng v t, khoáng ch t có ích

td

th r n, l ng, khí, hi n t i

ho c sau này có th

c khai thác. Khoáng v t, khoáng ch t

m mà sau này có th

c khai thác l i, c ng là khoáng s n.

Khoáng s n là tài nguyên h u h t không tái t o
tr ng c a qu c gia, ph i

i d ng nh ng

bãi th i c a

c, là tài s n quan

c qu n lý, b o v , khai thác, s d ng h p lý, ti t

ki m và có hi u qu nh m áp ng yêu c u công nghi p hóa, hi n
phát tri n b n v ng kinh t - xã h i tr

c m t và lâu dài, b o

phòng, an ninh. Khoáng s n có th t n t i

tr ng thái r n, l ng, khí.

i hóa,
m qu c

2.1.1.4. Khai thác khoáng s n
Khai thác khoáng s n là ho t
xu t các ho t

ng xây d ng c b n m , khai ào, s n

ng có liên quan tr c ti p nh m thu h i khoáng s n


5

Theo Lu t Khoáng s n 2010 thì khai thác khoáng s n là ho t

ng

nh m thu h i khoáng s n bao g m xây d ng c b n m , khai ào, làm d u và
các ho t

ng liên quan khác

2.1.1.5. Ô nhi m môi tr
Theo
tr

nh ngh a c a T ch c Y t th gi i (WHO) thì “Ô nhi m môi

ng là s

m c nh h

ng

a vào môi tr
ng tiêu c c

suy thoái ch t l

c gây nh h

ng

i s ng sinh v t, s c kh e con ng

ng

n

i ho c làm

ng”.

ng n

S ô nhi m môi tr
n

n

ng môi tr

2.1.1.6. Ô nhi m môi tr

ng các ch t th i nguy h i ho c n ng l

c

ng n

n ho t

c là s thay

i thành ph n và tính ch t c a

ng s ng bình th

ng c a con ng

i và sinh v t

[3].
Theo hi n ch
ch y u do con ng

ng Châu Âu: Ô nhi m môi tr

ng n

i gây ra

c làm ô nhi m n

i v i ch t l

ng n

c là s bi n

i

c và

gây nguy h i cho vi c s d ng, cho nông nghi p, cho công nghi p, nuôi cá,
ngh ng i, gi i trí, cho

ng v t nuôi c ng nh các loài hoang d i.

2.1.1.7. Ô nhi m môi tr

ng không khí

Ô nhi m môi tr

ng không khí là s có m t m t ch t l ho c s bi n

i quan tr ng trong thành ph n không khí, làm cho không khí không s ch
ho c gây ra s t a mùi, có mùi khó ch u, gi m t m nhìn xa (do b i) [2].
2.1.1.8. ánh giá tác
ánh giá tác
nh h

ng

n môi tr

ng môi tr
ng môi tr

ng
ng là quá trình phân tích, ánh giá, d báo

ng c a các d án quy ho ch, phát tri n kinh t - xã

h i, c a các c s s n xu t, kinh doanh, công trình kinh t , khoa h c k thu t,
y t , v n hóa, xã h i, an ninh, qu c phòng và các công trình khác,
gi i pháp thích h p v b o v môi tr

ng.

xu t các


6

2.1.1.9. Qu n lý ch t th i
Qu n lý ch t th i là ho t

ng phân lo i, thu gom, v n chuy n, gi m

thi u, tái s d ng, tái ch , x lý, tiêu h y, th i lo i ch t th i…. [7].
2.1.1.10. Qu n lý môi tr
Qu n lý môi tr
h

ng
ng lá s tác

ng và m c ích xác

ch c qu c t …)

ng liên t c, có t ch c, có ph

nh ch th (con ng

iv im t

it

ng nh t

khôi ph c, duy trì và c i thi n t t h n môi tr
kho n th i gian d

“Tiêu chu n môi tr

nh (môi tr

ng s ng) nh m

ng s ng c a con ng

i trong

ng là m c gi i h n c a các thông s v ch t l

ng

ng c a ch t gây ô nhi m có trong ch t th i,

các yêu c u k thu t và qu n lý

c các c quan nhà n

i d ng v n b n t nguy n áp d ng

B o v môi tr

ng, qu c gia, t

ng

ng xung quanh, hàm l

công b d

a ph

nh…

2.1.1.11. Tiêu chu n môi tr

môi tr

i,

ng

c và các t ch c

b o v môi tr

ng” (Lu t

ng 2014).

2.1.2. C s pháp lý c a

tài

- Lu t B o v Môi tr

ng s 55/2014/QH13

c Qu c h i n

c

CHXHCNVN khoá XIII k h p th 7 thông qua ngày 23/06/2014 và có hi u
l c thi hành t ngày 01/01/2015.
- Lu t Tài nguyên n

c s 17/2012/QH13 ã

c Qu c h i n

CHXHCNVN thông qua ngày 21/06/2012, có hi u l c thi hành t

c

ngày

01/01/2013.
- Lu t Khoáng s n s

60/2010/QH12

c Qu c h i n

c

CHXHCNVN khóa XII, k h p th 8 thông qua ngày 17 tháng 11 n m 2010
- Ngh

nh s 21/2008/N -CP s a

CP v vi c quy

nh chi ti t h

i b xung ngh

ng d n thi hành m t s

nh 80/2006/N -

i u c a lu t BVMT.


7

- Ngh quy t s 41- NQ/TW ngày 15/11/2004 c a B Chính tr v
BVMT trong th i k
- Quy t

y m nh CNH-H H

nh s 35/2002/Q

vi c ban hành tiêu chu n môi tr
- Quy t

tn

c

- BKHCN ngày 5/6/2000 c a BKHCN v
ng Vi t Nam (31 tiêu chu n)

nh s 34/2004/Q

- BKHCN ngày 9/10/2004 v vi c ban

hành tiêu chu n Vi t Nam
- Quy t

nh s 22/2006/Q

- BTNMT ngày 18/12/2006 c a BTNMT

v vi c b t bu c áp d ng các tiêu chu n Vi t Nam (5 tiêu chu n)
- Quy t

nh s 16/2008/Q

- BTNMT ngày 31/12/2008 c a BTNMT

v vi c ban hành Quy chu n k thu t Qu c gia v môi tr

M t s TCVN, QCVN liên quan t i ch t l

ng n

- TCVN 5992:1995 (ISO 5667-2: 1991) - Ch t l
H

c
ng n

c- L y m u.

ng n

c- L y m u.

ng d n k thu t l y m u.
- TCVN 5993:1995 (ISO 5667-3: 1985) - Ch t l

H

ng

ng d n b o qu n và x lý m u.
- TCVN 6000:1995 (ISO 5667-11:11:1992) - Ch t l

m u. H

ng d n l y m u n

ng d n l y m u

c-L y

c ng m

- TCVN 5996:1995 (ISO 5667-6: 1990) - Ch t l
H

ng n

ng n

c - L y m u.

sông và su i.

- QCVN 08: 2008/ BTNMT: Quy chu n k thu t Qu c gia v ch t
l

ng n
-

s n trên

c m t.
án t ng c

ng công tác qu n lý nhà n

c v tài nguyên khoáng

a bàn t nh Thái Nguyên giai o n 2011- 2015 c a UBND t nh Thái

Nguyên ngày 21/05/2012
-

án t ng c

ng công tác qu n lý nhà n

bàn t nh Thái Nguyên giai

c v khoáng s n trên

o n 2011 - 2015 kèm theo quy t

09/2012/Q -UBND ngày 21/05/2012 c a UBND t nh Thái Nguyên

nh s

a


8

2.2. C

S

TH C TI N

2.2.1.Tình hình khai thác cát, s i tai m t s
Hi n nay

m t s t nh thành trên c n

di n ra h t s c ph c t p,
Ho t

ng này gây nh h

th y, làm thay

a ph

c bi t là ho t

ng trong c n

c, ho t

c

ng khai thác cát, s i

ng khai thác cát, s i trái phép.

ng nghiêm tr ng

n ho t

ng giao thông

i dòng ch y c a nhi u con sông, gây s t l

ng

t ai, nhà c a

và th t thoát l n v ngân sách do không khai n p thu . Trong ó tiêu bi u có
m ts

a ph

ng sau:

- Hà N i:
T n m 2012 tr v tr

c ho t

ng khai thác cát, s i trên

thành ph Hà N i di n ra h t s c ph c t p, v i m t s l
khai thác cát, s i trái phép. Do các ho t

a bàn

ng l n tàu, thuy n

ng khai thác trái phép di n ra h t

s c ph c t p và khó ki m soát, do ó r t khó cho các c quan ch c n ng có
th ki m soát n m b t v s l
ho t

ng

ng ph

ng ti n khai thác, b n bãi và tình hình

các khu v c này.

Vi c c p phép m t

ng làm m t n o ho c không úng ph m vi, th m

quy n và khai thác trái phép, tràn lan, vi ph m hành lang ê i u v n còn ti p
di n, thành ph quy t

nh giao cho các ch

u t , nhà th u nh m qu n lý

công tác này t t h n và bài b n h n.

Hình 2.1: Tình hình khai thác cát, s i t i thành ph Hà N i

9

Vào quý 4/2014, thành ph s thí i m

u giá quy n khai thác cát san

l p thu c bãi n i lòng sông t i m Long Biên, thu c
Biên qu n Long Biên trên di n tích

a bàn ph

ng Long

t 50 ha, v i ti m n ng kho ng

500000m3.
- Tuyên Quang:
Theo th ng kê ch tính riêng trên sông Lô thu c
Quang hi n có 17

nv

c c p phép ho t

m i khi c p phép khai thác, ngành ch c n ng
thác úng khu v c

a ph n t nh Tuyên

ng khai thác cát, s i. M c dù
u yêu c u các ch m khai

c duy t, không khai thác v

t quá

sâu 4m, nh ng

trên th c t các doanh nghi p s d ng tàu qu c vào khai thác có n i sâu so
v im tn

c t 6- 11m.

Hình 2.2: Ho t
T

ng khai thác cát, s i trên

u tháng 3 n m 2014

ch y qua xã S m D
v i công su t l n

a bàn t nh Tuyên Quang

n nay g n bãi soi à Phì trên sông Lô o n

ng huy n Tuyên Quang xu t hi n hàng ch c tàu qu c
t khai thác cát, s i m t cách trái phép. M c dù UBND

t nh Tuyên Quang ã t m d ng vi c c p phép khai thác cát, s i trên sông Lô


10

và sông Gâm th nh ng vi c khai thác cát, s i trái phép không nh ng không
t m d ng mà di n ra t p n p h n,

t h n.

- Phú Th :
Tuy n sông Lô qua

a bàn t nh Phú Th tr

c ây t ng

c xem là

" i m nóng" v tình hình khai thác cát s i trái phép. Vào nh ng th i gian cao
i m, m i ngày có hàng tr m l

t tàu thuy n và ph

ng ti n th y qua l i. Do

ngu n thu l n t khai thác cát s i trái phép, trên dòng sông này ã xu t hi n
nhi u nhóm ho t

ng b o kê, tranh giành lãnh

a, gây m t an ninh tr t t ,

ti m n nguy c t i ph m cao.

Hình 2.3: Ho t

ng khai thác cát, s i trên

Tuy n sông Lô i qua
qua các huy n

a bàn t nh Phú Th

a bàn t nh Phú Th có chi u dài h n 63 km,

oan Hùng, Phù Ninh và thành ph Vi t Trì. Là n i có ngu n

tài nguyên cát, s i phong phú. Do l i nhu n t vi c khai thác cát, s i l n, th i
gian qua m c dù không
s m ph
d

c c p phép nh ng không ít

ng ti n, t ý t ch c khai thác trái phép. Ho t

i tr c u, chân kè và xâm nhâp di n tích

it

ng v n mua

ng khai thác ngay

t canh tác c a ng

i dân.


11

V i quy t tâm
công an t nh Phú Th
h p v i các
qua t ng c

a ho t

ng khai thác cát, s i trên sông Lô vào n n p

ã giao cho phòng c nh sát

n v nghi p v và công an các

a ph

ng th y ch trì, ph i
ng có tuy n sông Lô i

ng công tác tu n tra, ki m soát, nh m k p th i phát hi n, ng n

ch n các hành vi khai thác cát, s i trái phép.
2.2.2. Tình hình khai thác cát, s i trên
Thái Nguyên có m t tr l

ng l n tài nguyên cát, s i

sông Công và sông C u. Hi n nay trên
cát, s i ã

a bàn t nh Thái Nguyên
hai con sông là

a bàn t nh có 15 gi y phép khai thác

c c p, song còn nhi u gi y phép v n ch a i vào ho t

ng.

M t khó kh n l n trong công tác qu n lý khai thác cát, s i hi n nay là
tình tr ng khai thác cát, s i trái phép trên các l u v c sông thu c các huy n
Phú Bình, Ph Yên,

ng H … ho t

ng khai thác trái phép ang di n ra

ngày m t nghiêm tr ng trong khi các c quan qu n lý nhà n

c l i thi u c v

v t ch t l n nhân l c trong vi c ng n ch n và ki m soát các ho t

ng khai

thác trái phép.

Hình 2.4: Tình hình khai thác cát, s i trên

a bàn t nh Thái Nguyên


12

T im ts

a ph

ng trong t nh, ho t

ng khai thác trái phép di n ra

m t cách công khai v i quy mô và công su t c c l n, trong khi ó l i không
th y b t k m t bi n pháp gi i quy t nào t các c quan ch c n ng, i n hình
nh t i m t s

i m c a huy n Phú Bình.

Tháng 3/2014, ch t ch UBND t nh Thái Nguyên ã ra quy t
m nh công tác thanh, ki m tra, x lý d t i m ho t
phép trên
a ph

a bàn, xong

nh

y

ng khai thác cát, s i trái

n hi n nay tình tr ng này v n còn tái di n t i m t s

ng và gây b c xúc trong nhân dân.

2.2.3.Tình hình khai thác cát, s i t i huy n Phú Bình giai o n tr
Giai o n t n m 2012 tr v tr
a bàn huy n Phú Bình di n ra r t sôi
tàu cu c ho t

ng trên

sông C u c a huy n

ng khai thác cát, s i trên

ng, vào th i kì cao i m s l

a bàn lên t i h n 50 chi c. Trên

u di n ra ho t

n m 2012, huy n ã t ch c, huy
cu c ho t

c, ho t

c

a bàn 9 xã ven

ng khai thác cát, s i. Tính
ng l c l

n cu i

ng gi i t a 51/51 chi c t u

ng khai thác cát, s i trái phép t i 9/9 xã ven sông C u thu c

bàn huy n d

ng

a

i các hình th c nh bu c tháo d , c t b tàu, tháo máy móc, di

chuy n các ph

ng ti n vi ph m lên trên b …và bàn giao l i m t b ng, b n

bãi cho các xã

qu n lý, b o v tài nguyên khoáng s n ch a khai thác theo

quy

nh.

u n m 2014, UBND huy n ã kí v i ch t ch UBND các xã b n

cam k t v trách nhi m trong công tác qu n lý khoáng s n.
Tuy nhiên trong th i gian g n ây ho t
trên

a bàn có hi n t

ng tái di n l i

ng khai thác cát, s i trái phép

m t s xã nh : Th

ng

ình, Nhã

L ng, B o Lý, Nga My, Hà Châu.. gây khó kh n cho công tác qu n lý, b o v
ngu n tài nguyên khoáng s n trên a bàn.


13

Hình 2.5: Ho t

ng khai thác cát, s i t i xã Hà Châu, huy n Phú Bình

Các c quan ch c n ng c a huy n ã nhi u l n g i công v n ôn
n các xã yêu c u “x lý d t i m và tri t
phép trên

ho t

c

ng khai thác cát, s i trái

a bàn”. Ngoài ra, phòng Tài Nguyên và Môi Tr

ng huy n ã

nhi u l n ph i h p v i các c quan ch c n ng khác ti n hành b t qu tang, l p
biên b n và x ph t các

it

ng ti n hành khai thác tái phép. Song, ho t

ng khai thác cát s i trái phép v n lén lút ho t

ng v i nhi u lý do khác

nhau. Trong ó có hai lý do chính: th nh t, nhi u

n v ti n hành khai thác

t n thu ngu n cát, s i ph c v cho các công trình xây d ng nông thôn m i
nh

ng bê tông, nhà v n hóa,.... th hai, do là ng

không có công n vi c làm, c a c i c a gia ình
nên ng

i dân lén lút ho t

ng

i dân lao

ng nghèo,

u t vào công c khai thác

có thu nh p thêm cho gia ình

14

Ph n 3

3.1.

IT

NG N I DUNG VÀ PH

IT

NG, PH M VI,

NG PHÁP NGHIÊN C U

A I M VÀ TH I GIAN NGHIÊN C U

3.1.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u

-

it

ng nghiên c u: Môi tr

ng khu v c di n ra ho t

ng khai thác

cát, s i c a huy n Phú Bình
- Ph m vi nghiên c u:
+ Môi tr

ng n

+ Môi tr

ng không khí khu v c khai thác cát, s i

3.1.2.
-

a i m và th i gian nghiên c u
a i m nghiên c u: Trên

s i tiêu bi u
-

c sông C u khu v c khai thác cát, s i

a bàn huy n ch n ra 3 i m khai thác cát

ti n hành nghiên c u.

a i m th c t p: Phòng TN&MT huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên

- Th i gian ti n hành: T tháng 8/2014

n tháng 12/2014

3.2. N I DUNG NGHIÊN C U
3.2.1. Khái quát s l

cv

i u khi n t nhiên, kinh t - xã h i c a huy n

Phú Bình, t nh Thái Nguyên
3.2.2.

ánh giá ho t

ng khai thác cát, s i trên sông c u t i huy n Phú

Bình, t nh Thái Nguyên
3.2.3. ánh giá nh h

ng c a vi c khai thác cát, s i t i môi tr

ng huy n

Phú Bình, t nh Thái Nguyên
n

ánh giá nh h

ng c a ho t

ng khai thác cát, s i t i môi tr

ng

c sông C u, huy n Phú Bình
-

ánh giá nh h

chuy n t i môi tr

ng c a ho t

ng không khí

ng khai thác cát, s i , ho t

ng v n


15

- ánh giá nh h
ng

ng c a ho t

i dân khu v c di n ra ho t

3.2.4. ánh giá chung và
ng do ho t

ng khai thác cát, s i t i cu c s ng c a

ng khai thác

xu t các bi n pháp phòng ng a, gi m thi u các tác

ng khai thác cát, s i t i môi tr

ng huy n Phú Bình

- Các bi n pháp phòng ng a, gi m thi u t i môi tr

ng n

- Các bi n pháp phòng ng a, gi m thi u t i môi tr

ng không khí

- Các bi n pháp phòng ng a, gi m thi u các tác
3.3. PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

3.3.1. Ph

ng pháp thu th p s li u th c p

c

ng x u t i con ng

i

Thu th p tài li u, s li u th c p có liên quan t i Phòng Tài Nguyên &
Môi Tr

ng huy n Phú Bình, t nh Thái Nguyên, các S , Ban ngành khác và

t các ph

ng ti n thông tin

i chúng khác

3.3.2. Ph

ng pháp i u tra, ph ng v n

- M c ích ph ng v n:
+

ánh giá m t cách khách quan nh t hi n tr ng khai thác cát, s i trên

a bàn c n nghiên c u
+ B sung ngu n tài li u ph c v công tác ánh giá nh h

ng khai thác cát, s i t i môi tr
+ Là c n c
s i; ng

it

ng và cu c s ng ng

ánh giá ch t l

ng môi tr

ng ph ng v n:Chính quy n

ng c a ho t

i dân

ng

a ph

ng; ch h khai thác cát,

i dân s ng xung quang khu v c khai thác cát, s i

- S phi u ph ng v n:
+ Phi u dành cho

it

ng là chính quy n

a ph

ng và ng

s ng xung quang khu v c khai thác cát, s i: 50 phi u
+ Phi u dành cho

it

ng là ch h khai thác cát, s i: 10 phi u

- Hình th c ph ng v n: Ph ng v n tr c ti p

i dân


16

3.3.3. Ph

ng pháp l y m u

-S l
m un

ng m u: T i m i i m khai thác sát, s i c n nghiên c u l y 2

c sông (ch n 3 i m nghiên c u - l y 6 m u n
+

a i m nghiên c u 1: xã Th

ng

c sông)

ình - huy n Phú Bình - t nh

Thái Nguyên
+

a i m nghiên c u 2: xã Nhã L ng - huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên

+

a i m nghiên c u 3: xã B o Lý - huy n Phú Bình - t nh Thái Nguyên

- Ph

ng pháp l y m u: theo TCVN

- Ch tiêu theo dõi: pH, Nhi t
3.3.4. Ph

, DO, BOD5, COD, TSS, TDS, PO43-

ng pháp phân tích

-M u

c b o qu n và phân tích t i Khoa Môi Tr

ng - Tr

ng

i

H c Nông Lâm Thái Nguyên
- Ch tiêu pH, Nhi t
- Ch tiêu BOD5

, DO, TDS
c xác

c o b ng máy

nh b ng ph

ng pháp pha loãng có c y b

sung vi sinh v t
- Ch tiêu COD

c xác nh b ng ph ng pháp chu n

b ng KMnO4

- Ch tiêu TSS

c xác

nh b ng ph

ng pháp kh i l

ng

- Ch tiêu PO43-

c xá

nh b ng ph

ng pháp so màu

3.3.5. Ph

ng pháp x lý s li u

Nh ng s li u, thông tin thu th p

c

c x lý b ng ph n m m

microsoft Excel và t ng h p thành các s li u ph c v cho vi c ánh giá ch t

l

ng môi tr

ng


17

Ph n 4
K T QU NGHÊN C U

4.1. KHÁI QUÁT

I U KI N T

NHIÊN,

C

I M KINH T - XÃ

H I HUY N PHÚ BÌNH, T NH THÁI NGUYÊN
4.1.1. i u ki n t nhiên
4.1.1.1. V trí

a lý

Phú Bình là huy n trung du, n m
a lý t 21023’40’’

t a

03’10’’ kinh

phía nam c a t nh Thái Nguyên có

n 21034’30’’ v

B c; t 105051’30’’

n 1060

ông.

- Phía B c giáp huy n

ng H t nh Thái Nguyên.

- Phía ông giáp huy n Yên Th và huy n Tân Yên, t nh B c Giang.
- Phía Tây giáp huy n Ph Yên và thành ph Thái Nguyên.
- Phía Nam giáp huy n Hi p Hoà t nh B c Giang.
Phú Bình có di n tích t nhiên 25.171,49 ha, chi m 7.13% di n tích t
nhiên c a t nh, là huy n có di n tích l n th 7/9 huy n, thành ph , th xã.
Trung tâm huy n cách trung tâm thành ph Thái Nguyên 25 km, cách trung
tâm th

ô Hà N i kho ng 70 km, Phú Bình có 21

xã và 01 th tr n có 7 xã

4.1.1.2.
a.

a hình,

n v hành chính g m: 20

c x p vào di n mi n núi.

am o

a hình:
a hình huy n Phú Bình thu c 2 lo i c nh quan chính:

- Lo i c nh quan
ch y u

a hình

ng b ng: Có di n tích không l n phân b

phía Nam c a huy n, thu c các xã vùng n

các xã phía tây nam thu c vùng n
b ng xen l n gò

i th p có

c máng sông C u và

c kênh h Núi C c. Ki u

cao trung bình t 20

30 m.

a hình

ng