Ảnh hưởng của bột lá sắn đến khả năng sinh trưởng của chim cút nuôi tại trại gia cầm trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG
I H C NÔNG LÂM
---------------------

HÀ TH H
Tên

NG

tài:

“ NH H

NG C A B T LÁ S N

N KH N NG SINH TR

C A CHIM CÚT NUÔI T I TR I GIA C M TR

NG

NG

IH C

NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Ch n nuôi Thú y

Khoa

: Ch n nuôi Thú y

Khóa h c

: 2011 - 2015

Gi ng viên h

ng d n : PGS.TS. T Trung Kiên

Khoa Ch n nuôi Thú y - Tr

Thái Nguyên - 2015

ng

i h c Nông Lâm


L IC M

N

tr thành k s ch n nuôi trong t
mình m t l

ng lai, ngoài vi c trang b cho

ng ki n th c lý thuy t, m i sinh viên

u ph i tr i qua giai o n

ti p c n v i th c t s n xu t. Chính vì v y, th c t p t t nghi p là khâu r t
quan tr ng

i v i t t c các sinh viên tr

sinh viên tr

ng

c n thi t
tr

ng

i h c nói chung c ng nh

i h c Nông Lâm Thái Nguyên nói riêng.

ây là th i gian

sinh viên c ng c và áp d ng nh ng ki n thúc ã h c trong nhà

ng vào th c t , th c hi n ph

ng châm “h c i ôi v i hành”.

Th c t p t t nghi p c ng là quá trình giúp cho sinh viên rèn luy n tác
phong khoa h c úng

n, t o l p t duy sáng t o

tr thành k s có trình

n ng l c làm vi c, góp ph n vào vi c xây d ng và phát tri n nông thôn
m i nói riêng và

tn

c nói chung.

Xu t phát t th c t ch n nuôi,

c s nh t trí c a Nhà tr

Ch nhi m khoa Ch n nuôi - Thú y tr
c s
h

phân công c a giáo viên h

ng c a b t lá s n

gia c m tr

ng

ng

ng và Ban

i h c Nông Lâm Thái Nguyên,

ng d n, tôi ti n hành

n kh n ng sinh tr

tài: “ nh

ng c a chim cút nuôi t i tr i

i h c Nông Lâm Thái Nguyên”.

c s giúp

t n tình c a giáo viên h

ng d n PGS.TS. T Trung

Kiên, cùng v i s n l c c a b n thân, tôi ã hoàn thành khóa lu n này. Do
ki n th c và th i gian có h n, b

c

u làm quen v i công tác nghiên c u nên

khóa lu n không th tránh kh i nh ng thi u sót. Vì v y, tôi mong nh n
s

óng góp quý báu c a các th y giáo, cô giáo và các b n

c

khóa lu n này

c hoàn ch nh h n.
Thái Nguyên, ngày 04 tháng 06 n m 2015
Sinh viên

Hà Th H

ng

DANH M C CÁC B NG
B ng 3.1. S

b trí thí nghi m ................................................................... 26

B ng 4.1. T l nuôi s ng c a chim cút thí nghi m ...................................... 30
B ng 4.2. Kh i l

ng trung bình c a chim cút thí nghi m ........................... 32

B ng 4.3. Sinh tr

ng tuy t

B ng 4.4. Sinh tr

ng t

i c a chim cút thí nghi m .............................. 34

ng

i c a chim cút thí nghi m ............................. 36

B ng 4.5. Tiêu th th c n c a chim cút thí nghi m ...................................... 38
B ng 4.6. Tiêu t n th c n cho 1kg t ng kh i l
B ng 4.7. Tiêu t n n ng l

ng trao

ng c a chim cút ................ 39

i cho 1kg t ng kh i l

ng .................. 40

B ng 4.8. Tiêu t n protein cho 1kg t ng kh i l

ng ...................................... 41

B ng 4.9. Chi phí th c n cho 1 kg t ng kh i l

ng c a chim cút................. 42


DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1.

th sinh tr

ng tích l y c a chim cút......................................... 33

Hình 4.2.

th sinh tr

ng tuy t

Hình 4.3.

th sinh tr

ng t

ng

i c a chim cút ...................................... 35
i c a chim cút ..................................... 37


DANH M C CÁC T , C M T

VI T T T

BLS

: B t lá s n

BL

: B t lá

CS

: C ng s

C

:

i ch ng

HCN

: axit cyanhudric

KP

: Kh u ph n

KL

: Kh i l

SS

: S sinh

TLNS

: T l nuôi s ng

TN

: Thí nghi m

T

: Th c n

T HH

: Th c n h n h p

VCK

: V t ch t khô

ng


M CL C
U ............................................................................................ 1

Ph n 1: M
1.1.

tv n

................................................................................................... 1

1.2. M c ích
1.3. Ý ngh a c a

tài ........................................................................................... 2
tài ....................................................................................... 2

1.3.1. Ý ngh a khoa h c .................................................................................... 2
1.3.2. Ý ngh a th c ti n ..................................................................................... 2
Ph n 2: T NG QUAN TÀI LI U ................................................................. 3

2.1. Gi i thi u chung v cây s n ....................................................................... 3
2.1.1. Tên g i..................................................................................................... 3
2.1.2. Ngu n g c ............................................................................................... 3
2.1.3. N ng su t và s n l

ng lá s n ................................................................. 3

2.1.4. Thành ph n hóa h c c a lá s n ............................................................... 5
2.2. S c t trong b t lá th c v t ........................................................................ 9
2.2.1. Gi i thi u chung v s c t ....................................................................... 9
2.2.2. S c t trong th c n ch n nuôi .............................................................. 10
2.2.3 Vai trò c a s c t

i v i v t nuôi .......................................................... 12

2.3. Các k t qu nghiên c u v s d ng b t lá s n cho gia c m th t .............. 16
2.4. Vài nét v chim cút................................................................................... 17
2.4.1. Ngu n g c, v trí phân lo i chim cút..................................................... 17
2.4.2.

c i m sinh h c c a chim cút ........................................................... 18

2.4.3. Giá tr c a chim cút ............................................................................... 19
2.5. Tình hình nghiên c u trong và ngoài n
Ph n 3:

IT

3.1.

ng,

it

NG, N I DUNG VÀ PH

c .............................................. 21
NG PHÁP NGHIÊN C U.. 25

a i m, th i gian nghiên c u .............................................. 25

3.2. N i dung nghiên c u ................................................................................ 25
3.3. Ph

ng pháp nghiên c u.......................................................................... 25


3.3.1. B trí thí nghi m ................................................................................... 25
2.3.2. Th c n thí nghi m ............................................................................... 26
3.3.3. Các ch tiêu theo dõi.............................................................................. 26
3.3.4. Ph

ng pháp theo dõi các ch tiêu ........................................................ 27

3.3.5. Ph

ng pháp x lý các s li u .............................................................. 29

Ph n 4: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ............................. 30
4.1. nh h

ng c a b t lá s n

n t l nuôi s ng c a chim cút ................... 30

4.2. nh h

ng c a b t lá s n

n kh i l

4.3. nh h

ng c a b t lá s n

4.4. nh h

ng c a b t lá s n

n sinh tr

4.5. nh h

ng c a b t lá s n

n tiêu th th c n c a chim cút .................. 37

4.6. nh h

ng c a b t lá s n

n tiêu t n th c n/kg t ng kh i l

n sinh tr

ng c th c a chim cút ............... 31
ng tuy t
ng t

i c a ch m cút ............... 34
ng

i c a chim cút ........ 36

ng c a

chim cút ........................................................................................................... 38
4.7. nh h
kh i l

ng c a b t lá s n

n tiêu t n n ng l

ng trao

i cho 1kg t ng

ng. ...................................................................................................... 40

4.8. nh h

ng c a b t lá s n

n tiêu t n protein/1 kg t ng kh i l

4.9. Chi phí th c n cho 1 kg t ng kh i l
Ph n 5: K T LU N VÀ

ng...... 41

ng c a chim cút thí nghi m ....... 42

NGH ............................................................. 43

5.1. K t lu n .................................................................................................... 43
5.2.

ngh ..................................................................................................... 43

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 44
I. Ti ng Vi t ................................................................................................... 44
II. Tài li u n

c ngoài ..................................................................................... 46

III. Tài li u m ng internet ............................................................................... 47


Ph n 1

M
1.1.

U

tv n
Ch n nuôi chim cút

ch

n

c ta ang chi m m t v trí quan tr ng trong

ng trình cung c p th c ph m cho c ng

ng. Nh ng thành t u khoa h c

tiên ti n, công ngh m i trong ti n trình h i nh p, phát tri n ã và ang không
ng ng

c ch n nuôi áp d ng

t o ra l

ng l n th c ph m ch t l

áp ng yêu c u s n xu t. Tuy nhiên, s n l
quân

u ng

i

n

c ta còn

ng cao

ng th t và tr ng tính theo bình

m c th p h n r t nhi u so v i các n

c phát

tri n. Vì v y, trong ch n nuôi chim cút, công tác ch n t o gi ng có t c
t ng tr

ng nhanh, tiêu t n th c n/t ng kh i l

ng th p, ch t l

ng th t th m

ngon, ch c th t là r t c n thi t giúp m t ph n không nh cho vi c

y nhanh

s n ph m th t trong tiêu dùng. M t trong nh ng i u ki n c b n có tính b t

bu c

áp ng

n có ch t l

c v i th hi u c a ng

i tiêu dùng là ph i nuôi b ng th c

ng t t, s d ng các nguyên li u có ngu n g c th c v t,

mb o

không dùng hóa ch t, các ch t kích thích t ng tr ng và các lo i kháng
sinh…d n

nt nd

c t trong s n ph m ch n nuôi.

Hi n nay, các nhà nghiên c u v dinh d

ng trên th gi i và c

Nam ã có nhi u công trình nghiên c u v các s n ph m t th c v t
sung vào th c n công nghi p cho chim cút nh : b t cây h

Vi t
b

u, b t c stylo,

b t lá cây keo gi u hay b t lá s n…các s n ph m ch bi n t b t c trong
ch n nuôi không ch cung c p m t l

ng protein nh t

nh, mà còn b sung

c carotenoid cho gia c m nói chung và chim cút nói riêng, làm c i thi n ch t
l

ng th t c a chim cút nuôi hoàn toàn b ng th c n h n h p ã

c ch

bi n s n.
Tuy nhiên, v n
chim cút còn ch a

nghiên c u nh h

ng c a b t lá trên cùng m t gi ng

c nghiên c u. Xu t phát t th c t trên, chúng tôi ti n


hành th c hi n

tài: " nh h

ng c a b t lá s n

c a chim cút nuôi t i tr i gia c m tr
1.2. M c ích
- Xác
sinh tr

ng

n kh n ng sinh tr

ng

i h c Nông lâm Thái Nguyên".

tài
nh nh h

ng c a b t lá s n trong kh u ph n n

n kh n ng

ng c a chim cút.
- Bi t

su t và ch t l

c b t lá s n có nh h

ng chim cút th t, t

ng

n kh n ng sinh tr

ó có c s khoa h c

ng, n ng

khuy n cáo trong

s n xu t.
1.3. Ý ngh a c a

tài

1.3.1. Ý ngh a khoa h c
- K t qu nghiên c u c a
dinh d

tài s cung c p cho khoa h c th c n và

ng chim cút nh ng thông tin c b n v vi c s d ng b t lá s n trong

ch n nuôi chim cút th t.
1.3.2. Ý ngh a th c ti n
- B sung b t lá s n vào công th c th c n h n h p nâng cao kh n ng
sinh tr

ng c a chim cút t

ó nâng cao hi u qu ch n nuôi chim cút th t.


Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. Gi i thi u chung v cây s n
2.1.1. Tên g i
Cây s n thu c gi i Plantae, b Malpighiales, h Euphorbiaceae, phân
h Crtonoideae, tông Manihoteae, chi Manihot, loài M. Esculenta. Cây s n có
tên khoa h c là Manihot Esculenta Crantz, s n còn có m t s tên khác là
cassava, manioc, tapioca, maniva cassava,…

Vi t Nam cây s n còn

c

i c a châu M La tinh và

c

g i là cây khoai mì, cây c mì, s n t u,…
2.1.2. Ngu n g c
Cây s n có ngu n g c

vùng nhi t

tr ng cách ây kho ng 5.000 n m. Trung tâm phát sinh cây s n
t i vùng ông B c c a n

c gi thi t

c Brazin thu c l u v c sông Amazon, n i có nhi u

ch ng lo i s n tr ng và hoang d i (theo Reiche Dolmatoff 1957, 1965; Rouse
và Crusent, 1963), (trích Tr n Ng c Ngo n (2007) [14]).
Cây s n

c du nh p vào Vi t Nam kho ng gi a th k 18, (Tr n

ình Miên, Nguy n Kim

ng, 1992) [10], hi n ch a có tài li u ch c ch n

v n i tr ng và n m tr ng

u tiên.

2.1.3. N ng su t và s n l

ng lá s n

T lâu lá s n ã

c coi là m t ngu n rau xanh cho ng

i và gia súc.

Vi c tr ng s n thu lá c ng có nhi u h a h n, c ng có th thu

c 30 t n lá

t

i và s n xu t
M t

i 8 t n b t lá/ha/n m.

hay kho ng cách tr ng s n có nh h

c ng nh ch t l
nghiên c u.

c trên d

ng c a lá s n.

i u này ã

ng r t l n

n n ng su t

c r t nhi u tác gi ti n hành


Theo dõi n ng su t lá s n trong hai n m (2009 - 2010)

nh ng

kho ng cách tr ng khác nhau; (1,0 m x 0,4 m), (0,8 m x 0,4 m) và (0,6 m x
0,4m), m i n m thu ho ch
t t c các l a (tr l a 2
trung bình cao nh t

c 3 l a. N ng su t lá s n n m 1 cao h n n m 2
m t

tr ng 0,6 m x 0,4 m). N ng su t lá s n

t

kho ng cách tr ng (0,8 m x 0,4 m) là 52,66 t /ha/l a,

c a kho ng cách tr ng (0,6m x 0,4m)

ng h ng th

hai,

t 42,74

t /ha/l a, kho ng cách tr ng (1,0 m x 0,4 m) có n ng su t th p h n c

t

41,11 t /ha/l a (Tr n Th Hoan 2012) [6].
Wanapat (1997) [31] cho bi t tr ng s n l y lá v i m t

thu ho ch l n

u sau khi tr ng 3 tháng còn thu các l n ti p theo là 2

tháng/l n thì s n l

ng v t ch t khô có th

Wanapat (2002) [32] khi th
27.778 cây/ha
l a c t t 4,043
m t

dày và

t 12,6 t n/ha/n m.

nghi m tr ng 16 dòng s n v i m t

thu c t l y lá ã thu

cs nl

ng v t ch t khô qua 3

n 7,768 t n/ha/n m, còn khi tr ng 25 dòng s n khác v i

111.111 cây/ha thì cho s n l

ng v t ch t khô dao

ng t 2,651

n

8,239 t n/ha/n m.
Theo Cadavid (2002) [22] thì tr ng s n CMC 92 l y lá t i Colombia
m t
trên d

t 20.000

n 62.000 cây/ha thì s n l

i 24 t n/ha/n m. C ng theo ông

11.200 cây/ha

vùng

khô/ha/n m (91,4 t n t

c kho ng

i v i gi ng CM4843 - 1 v i m t

t xám pha cát có th thu 24,45 t n v t ch t

i); gi ng s n CM2758 v i m t

trong 2 n m có th thu 83,01 t n ch t t
ch t t

ng ch t khô thu

11.200 cây/ha

i/ha; gi ng CM 523 - 7 là 86,81 t n

i/ha.
Gi ng MCol 2737 là 102,9 t n/ha, tr ng dòng HMC 1 v i m t

31.250 cây/ha

t 58,2 t n ch t t

l y lá có th tr ng v i m t
c t là 3 tháng/l n, s n l

i/ha/11 tháng. Ông c ng k t lu n tr ng s n

t 31.250
ng lá thu

n 120.000 cây/ha v i kho ng cách
c kho ng trên d

i 80 t n/ha. Tuy

nhiên,

m t

này thu ho ch r t khó kh n và cây th

trình thu ho ch. Nên tr ng v i m t
ý là s n l

ng ch t t

báo khác; s n l
l

ng b t n h i trong quá

31.250 cây/ha s thu n l i h n. C n l u

i nói trên bao g m c thân, cành, lá s n.

các thông

ng lá s n th p h n nhi u so v i thông báo nêu trên là vì s n

ng này ch có riêng lá, không bao g m thân, cành, ng n và cu ng lá s n.

2.1.4. Thành ph n hóa h c c a lá s n
* Protein:
Các k t qu nghiên c u c a Nguy n V n Th

ng và Sumilin (1992)

[15], T Quang Hi n (1982) [3] cho bi t thành ph n hóa h c c a lá s n t
gi ng nh m t s lo i rau xanh khác,

c bi t

trong lá s n hàm l

protein và caroten chi m t l r t cao, cho nên lá s n ã
ngu n rau xanh cho ng

i
ng

c coi là m t

i và gia súc. Theo Bùi V n Chính và Lê Vi t Ly

(2001) [1] thì trong ng n lá s n t l VCK chi m 25,5%, n ng l

ng trao

i

là 2549 Kcal/kg VCK, còn theo tài li u c a Vi n ch n nuôi (2001) [18] thì b t
lá s n có 89,60% VCK, 1966 Kcal/kg, t

ng ng v i 2194Kcal/kg VCK.

Theo các tác gi trên và m t s tác gi khác nh D
(1999) [8], Nguy n Th Hoa Lý (2008) [9] hàm l
c a lá s n t

ng

i cao, dao

ng Thanh Liêm

ng protein thô trong VCK

ng t 20-34,7%. Còn theo Alhasan và cs

(1982) (trích Nguy n Nghi và cs, 1984 [11]) thì lá s n giàu protein h n so v i
c s n, hàm l

ng protein trong lá s n t 23-32% trong VCK. T Quang Hi n

và Ph m S Ti p (1998) [5] cho bi t protein trong lá c a các gi ng s n b n
a c a Vi t Nam dao
s n trong n

ng t 24,06-29.80% trong VCK. Lá c a các gi ng

c có hàm l

tr ng, KM 60, chu i
nhau thì hàm l

ng protein cao là Xanh V nh Phú, s n Dù, chu i

, 205. L. Tuy nhiên, gi ng s n và th i i m thu lá khác

ng protein là khác nhau. Tác gi c ng cho bi t protein trong

lá s n cao h n h n các lo i cây th c n khác (hàm l

ng protein trong VCK


c a c hòa th o là 12,60%, ngô 11,90%) nh ng th p h n so v i

t

ng

(45,70%).
Adrian và cs (1970) (trích theo Nguy n Nghi, 1984 [11]) cho bi t
methionine th

ng là y u t h n ch c a b t lá s n, trong khi ó hàm l

lysine và arginine trong protein c a lá s n l i t
và 4,35g/100g, n u

ng

i cao, t

c b sung methionine s làm cân

ng

ng ng 4,45

i hàm l

ng axit

amin trong h n h p và làm t ng t l tiêu hóa c a th c n. Trong lá s n hàm
l

ng axit amin cao h n và cân

i h n so v i c s n. Tuy nhiên, y u t h n

ch v n là methionine và histidine, t
giá tr hóa h c ch

ng ng là 1,99 và 1,14%, so v i thang

t -47,6 và -50,4% (T Quang Hi n và Ph m S Ti p,

1998 [5]).
* N ng l

ng trong b t lá s n

Theo Bùi V n Chính và Lê Vi t Ly (2001) [1] thì trong ng n lá s n t

l VCK chi m 25,5%, n ng l

ng trao

i là 2549 kcal/kg VCK, còn theo tài

li u c a Vi n ch n nuôi (2001) [18] thì b t lá s n có 89,60% VCK, 1966
kcal/kg t

ng úng v i 2194 kcal/kg VCK.

Theo k t qu nghiên c u c a Nguy n Nghi (1985) [12], Nguy n V n
Th

ng và Sumilin (1992) [15], T Quang Hi n (1982) [3] thì n ng l

trao

ng

i trong lá s n tính theo 1kg v t ch t khô kho ng 2400 kcal. T lâu, lá

s n ã

c coi là m t ngu n th c n rau xanh cho ng

i và gia súc.

* Các khoáng ch t
Theo Nguy n Kh c Khôi, 1982 [7]; Nguy n Nghi, 1984 [11] thì hàm

l

ng Ca dao

bi t hàm l

ng t 0,74 - 1,13%; P: 0,25 - 0,38%; K: 1,52 - 1,71%.

ng Fe và Mn r t cao, t

c

ng ng là 344,0 - 655,2mg trong 1kg

ch t khô. Theo Ph m S Ti p (1999) [16] thì hàm l

ng khoáng t ng s c a

các lo i s n Xanh V nh Phú, Xanh Hà B c, Chu i v

, Chu i v tr ng, KM

60, S n dù. 205 th

ng t 6,60

n 7,80% trong VCK. Còn các gi ng s n


H34, 202 hàm l

hàm l

ng khoáng t ng s l n l

ng Ca dao

1.71%.

t là 5,62% và 5,80%. Trong ó,

ng t 0,74 - 1,13%; P t 0,25 - 0,38%; K t 1,52 -

c bi t hàm l

ng Fe và Mn r t cao, t

ng ng là 344,0 - 655,2mg

trong 1kg ch t khô.
* Vitamin và các s c ch t
Theo Hoài V (1980) [19] thì hàm l
3,0mg/100g.

ng caroten trong lá s n t

i là

c bi t, vitamin C trong lá s n khá cao (295mg/100g). Theo T

Quang Hi n (1983) [4] thì trong b t lá s n khô có ch a t i 66,7mg

caroten/100g VCK. D

ng Thanh Liêm và cs (1999) [8] cho bi t t

caroten trong b t lá s n ph thu c quá trình ch bi n, s y
gi
2.1.5.

l

1000C

nhi t

c caroten cao nh t là 351mg/kg.
c t HCN trong s n ph m s n và các bi n pháp làm gi m thi u
D a vào hàm l

ng

2 lo i: s n ng t và s n

c t HCN trong c s n mà ng

ng. Ng

là nh ng s n có hàm l

Trong cây s n, l

c t phân b không

+ B ph n trên m t

+ B ph n d

c m s d ng

c chia ra nh sau:

t: chi m 70,7%: Trong ó, g c già d

ng HCN

lá s n r t ít mà ch y u
ng v t v n b ng

c t HCN trong lá s n tr

t hi u qu cao.

i

t có

ng HCN c a c cây.

nhiên, khi s d ng không x lý t t thì
ng

u và

t: Chi m 29,3%. Trong ó, lá chi m 2,1% và

8,9% và r c chi m 61,8% hàm l

vì v y ph i x lý l

ng là

ng HCN c cây.

im t

Nh v y, hàm l

i. Nhóm s n

ng HCN t 80 ppm tr lên.

ng

thân chi m 27,2% hàm l

i ta ã phân làm

i ta phân lo i s n nh sau: nhóm s n ng t

ng HCN <80ppm trong ch t t

nh ng gi ng s n có hàm l

ct

c s n. Tuy
c lá s n. Chính

c khi cho gia súc, gia


* Ph

ng pháp kh

c HCN t ng c s n và lá s n

D a vào nguyên t c ó ta có cách
ngâm s n c c ho c thái lát
n

làm gi m

c t HCN nh sau:

c ngâm 5 - 7 ngày trong n

c ch y ho c

ng, sau ó l c l y tinh b t. Làm nh v y m t ph n l n glucoside b

c

lo i b theo dòng n

c.
c áp d ng nhi u h n. Vi c phân h y các glucoside

C ch th hai

sau ó lo i HCN b ng b c h i hay r a

c s d ng nhi u trong k thu t ch

bi n nh : thái lát ph i khô, b m nh (lá s n) ph i khô, thái lát x lý b m t lát
c t b ng ngâm n

c (n

c lã, n

c vôi, n

c mu i, axit HCL, axit axetic,…),

s n s i (n o), làm s n h t, làm b t s n khô, ch bi n tinh b t s n
s n), t

i (c s n) và lên men vi sinh v t cho b t s n…

Lu c lá s n làm gi m áng k hàm l

l

chua (lá

ng HCN, trong lá s n lu c hàm

ng HCN ch còn kho ng 1 - 5mg%, mu i d a ch còn 1 -2mg% HCN (T

Quang Hi n, 1983) [4]. Tuy nhiên, theo các tác gi trên thì bi n pháp ph i
khô lá s n và nghi n thành n t là t t nh t. Trong lá s n ph i khô, ch còn ch a
1 - 2mg% HCN. Sau khi nghi n thành b t thì hàm l

ng HCN l i gi m i r t

nhi u và có th ch t gi c n th n sau 4 - 5 tháng b t lá s n v n còn ch t l

ng

t t. L

ng

ng b t lá s n gia súc gia c m n

s n d ng lá t

c g p 3 - 4 l n so v i s l

i, lu c ho c mu i d a.

Vi c lo i b

c t HCN trong c s n và lá s n th

ng áp d ng theo

nguyên t c sau: lo i tr c ti p nh ng glucoside sinh ra HCN b ng cách hòa tan
trong n
ho t

c, sau ó lo i HCN b ng cách b c h i n

c ho c r a. Vô hi u hóa

ng c a men linamariaza.
Theo Tr n Th Hoan (2012) [6] thì thành ph n hóa h c c a hai ph

ng

pháp ph i và s y không có s khác nhau v VCK và protein. Tuy nhiên, c ng
nh v i c s n, vi c s y khô lá s n th
ph

ng pháp này

ng ph c t p và t n kém nên ch dùng

làm khô s n ph m vào nh ng ngày m a. Vì v y, trong

th c t s n xu t v i kh i l
khô

ng l n, chúng ta nên s d ng ph

ng pháp ph i

gi m chi phí và h giá thành s n ph m.

2.2. S c t trong b t lá th c v t
2.2.1. Gi i thi u chung v s c t
* Ngu n g c c a s c t :
Carotenoid là s c t h u c

c tìm th y

v t khác có th ti n hành t quang h p

th c v t và các loài vi sinh

c nh t o, m t s loài n m và vi

khu n. Các s c t này óng hai vai trò là (1) h p th n ng l

ng t ánh sáng

m t tr i trong quá trình quang h p, (2) b o v t bào cây tr ng kh i b th i
r a. Hi n nay ng

i ta

ã tìm

hay không có c a phân t

c 750 lo i carotenoid. Do s

oxy, carotenoid

có m t

c chia thành 2 nhóm là

caroten (beta caroten, lycopen hay alpha caroten) và xanthophyll
(astaxanthin, lutein và zeaxanthin) Carotenoid không ph i là tên riêng c a
m t ch t nào mà là tên c a m t nhóm các h p ch t h u c có công th c c u
t ot

ng t nhau và tác d ng b o v c th

nhau. Carotenoid

c bi t

ng th c v t c ng t

n s m nh t và có vai trò l n trong

ng t

i s ng là

beta - caroten hay còn g i là ti n vitamin A. Trong nh ng n m g n ây,
ng

i ta m i bi t thêm v vai trò c a các carotenoid khác nh astaxanthin,

lycopen, lutein và zeaxathin, ó là nh ng s c t quan tr ng nh t có tác d ng
n s c kh e con ng
beta caroten. Nó có tác

i và

ng v t. Chúng có ho t tính g p 10 l n so v i

ng t t

n não và h th n kinh trung

ng và có tác

ng r t t t trong quá trình mi n d ch c a c th , làm gi m 1000 l n tác

ng

c a tia c c tím so v i beta caroten. Carotenoid là s c t t nhiên t o ra màu
vàng, da cam,

c a r t nhi u các lo i qu (g c, chanh, ào, m , cam, nho ),

rau (cà r t, cà chua), n m và hoa. Chúng c ng có m t trong các s n ph m
ng v t nh tr ng, tôm hùm, cá. Ngày nay, các h p ch t carotenoid r t
quan tâm nghiên c u. Carotenoid là ch t màu t nhiên, chúng

c

c tìm th y


trong l c l p c a th c v t b c cao, m c dù trong mô quang h p nh ng màu
s c này

c che

y b i ch t di p l c. Nh ng ch t này

t o, vi khu n, n m và n m men. Ng

i ta

c tìm th y trong

c tính r ng thiên nhiên s n xu t

h ng n m kho ng 100 tri u t n carotenoid.
2.2.2. S c t trong th c n ch n nuôi
* Gi i thi u v s c t trong th c n ch n nuôi:
S c

t

trong

th c

v t

bao

g m

4

nhóm

(chlorophyll,

carotenoid, flavonoid và betalain). Trong th c n ch n nuôi ch
m t trong b n nhóm nói trên, ó là carotenoid. Khi nói
trong th c n, có ngh a là nói

c p

n hàm l

n

ng s c t

n carotenoid trong t ng s . Nó g m 2 nhóm

ó là xanthophyll và caroten. Xanthophyll còn có tên g i là oxy - carotenoid.
Nó c ng có 2 nhóm là carotenoid không màu và có màu. Carotenoid không
i di n chính là cryptoxanthin và violaxanthin, còn carotenoid có

màu có 2

màu thì có 2 nhóm nh , nhóm th nh t là xanthophyll v i
và zeaxanthin, còn nhóm th 2 có các

i di n là lutein

i di n nh apoester, canthaxanthin,

citranaxanthin, capxanthin (capsorubin), astaxanthin. Chính vì v y, khi nói
n hàm l

ng xanthophyll trong th c n, có ngh a là nói

n xanthophyll

t ng s , ch không ph i là m t s c t c th nào ó trong nhóm này. Caroten
có các

i di n là anpha ( ), beta ( ), zeta (z), gama ( ) caroten, lycopen và

phytofluen. Vì v y, khi nói t i hàm l
nói

ng caroten trong th c n, có ngh a là

n caroten t ng s trong th c n (không ph i là m t s c t c th trong

nhóm này).
* S c t trong nguyên li u th c n:
kh u ph n thông th
c u c a v t nuôi, ng

ng có ch a m t l

ng s c t

áp ng yêu

i ta ph i l a ch n các nguyên li u th c n giàu s c t

a vào kh u ph n ho c b sung s c t t ng h p. Sau ây là m t s
nguyên li u th c n giàu s c t .


+ Ngô : Th c n th
khá giàu s c t

ng chi m t l l n trong kh u ph n (40 - 60 %) và l i

là ngô, hàm l

ng carotenoid c a ngô h t kho ng 15 -

25mg/kg VCK, còn gluten trong ngô kho ng 130 - 300mg/kg VCK. Hàm

l

ng này áp ng kho ng 40 - 60 % s c t theo yêu c u c a gia c m nuôi

th t và

tr ng. Thí nghi m trên gà

tr ng cho th y, n u ch s d ng ngô là

ngu n cung c p s c t chính trong kh u ph n thì

m màu lòng

t5-

7 i m theo thang i m màu c a Roche.
+ B t lá th c v t: M t s lo i nguyên li u th c n có ch a hàm l
t r t cao và d s n xu t ó là b t lá xanh t các cây h
stylo ), t lá s n và hoa cúc v n th hàm l

ng s c

u (keo gi u, alfalfa,

ng caroten c a các lo i b t lá n m

trong kho ng 200 - 1000 mg VCK. Do m i lo i b t lá có m t i m h n ch
riêng, nh ch a

c t (mimosin, HCN) ch t kháng dinh d

ng, mùi h c, v

ng, t l x cao nên không th ph i h p các lo i b t lá này vào trong kh u
ph n v i t l l n, th
nh ng ch c n t l

ng là d

i 10 %

i v i gia c m, 20 %

ó k t h p v i ngô, lúa m

c u s c t c a v t nuôi. Hàm l

ã hoàn toàn th a mãn nhu

ng s c t trong b t lá xanh ph thu c vào

nhi u y u t khác nhau, nh loài, gi ng cây, giai o n thu c t,
ph
s y

ng pháp ch bi n. VD: BLS

i v i l n,

c ch bi n b ng ph

c bi t là

ng pháp b m nh ,

65oC thì trong 1kg VCK có 510 mg caroten (Tr n Th Hoan 2012)

[6]. Oxycarotenoid là ch t liên k t v i ch t béo, do ó r t nh y c m v i
quá trình l u tr . Ví d

c

alfalfa: Ngay sau khi s y khô, hàm l

xanthophyll là x p x 440mg/kg. Sau hai tháng l u tr , s c t m t i
%.

ng
n 30

i v i các nguyên li u nh cám ngô, c alfalfa và c hòa th o thì có th

m t t i 50 % khi th i h n l u tr
qu n hàm l

ng carotenoid ch còn 51,7 % so v i ban

2012) [6]. Nh ng t n th t này
ch n nuôi,

n 12 tháng. B t lá s n sau 3 tháng b o

c tính

u (Tr n Th Hoan,

n khi xây d ng công th c th c n

c bi t là v khi ph i h p th c n cho gà th t và gà sinh s n.


+ T o, n m: T o và n m c ng là ngu n th c n cung c p s c t cho v t
nuôi.
tr

ây là ph

ng pháp b sung s c t cho cá có hi u qu cao và t o môi
i ta còn tách chi t oxycarotenoid t th c v t, t o và

ng khép kín. Ng

n m

b sung cho gia c m. Tuy nhiên ph

nào c ng th c hi n

ng pháp này không ph i n

c

c và so v i b t lá xanh thì nó kém u i m h n do giá

thành cao và không cung c p

c ch t dinh d

ng khác ngoài s c t nh b t

lá xanh.
+ S c t t ng h p: Khi không có
v t, t o, n m

ngu n cung c p s c t t b t lá th c

b sung vào th c n ch n nuôi thì ng

t ng h p vào th c n. Các carotenoid t ng h p th

ng

i ta b sung s c t
c b sung vào th c

n ch n nuôi là beta - apo - 8 - carotenol (vàng), anthaxanthin (

). So v i b

sung s c t t b t th c v t, t o, n m thì b sung s c t t ng h p kém u i m
h n b i hai lý do sau: (1) giá thành cao làm t ng giá thành th c n và s n
ph m, (2) có th không

t

c yêu c u v màu s c và ch t l

nh mong mu n, (3) không cung c p

c các ch t dinh d

nuôi (protein, lipit). M c dù s c t t ng h p
h i

i v i v t nuôi và con ng

ng khác cho v t

c ch ng minh là không

i nh ng m t s n

d ng s c t t ng h p trong ch n nuôi. Các n

ng s n ph m

c

c v n không cho phép s

c này ch s d ng nguyên li u

th c n giàu s c t (ngô) và s c t t b t th c v t, t o và n m.
2.2.3 Vai trò c a s c t

i v i v t nuôi

Carotenoid có vai trò quan tr ng
gia c m thì nó có nh h
t ng ch t l

c bi t

ng và ch t l

ng tr ng.

i v i gia c m nuôi l y tr ng:

ng v t hoàn toàn

không có kh n ng t t ng h p carotenoid nên b t bu c ph i
t th c n (Marusich, 1981 [29].
ngu n carotenoid s

i v i

ng r t l n. Làm cho gia c m phát tri n nhanh h n,

ng th t c ng nh s n l

* Vai trò c a s c t

i v i v t nuôi,

d ng

c cung c p

i v i kh u ph n n thông th

t o màu da và lòng

ng thì

tr ng gia c m là


xanthophyll hay oxycarotenoid c a ngô, gluten ngô và b t lá th c v t
(Latscha, 1990) [27]. Khi cho gia c m n th c n giàu xanthophyll thì có th
tìm th y xanthophyll
(Goodwin, 1986) [23].

trong máu, c , gan, ch t béo, da, lông c a chúng
gà

, xanthophyll tích tr

c , da s

ng m nh m vào bu ng tr ng khi thành th c và m t ph n
lòng

c chuy n vào

(Gouveia và cs, 1996 [24]; Goodwin, 1986) [23]. Sau khi thu nh n

c s c t có t th c n thì gà
s c t thu nh n vào lòng
c a lòng

có th huy

ng t 20 - 60 % t ng l

ng

(Bornstein, 1966) [20]. Do ó màu s c t nhiên

chính là màu s c c a xanthophyll. Ngày nay, các oxycarotenoid

c phân l p t th c v t, t o và n m
c a gia c m và

c s d ng nhi u trong kh u ph n n

c ánh giá là r t t t (Gierhart, 2002 [34]; Lorenz, 2002

[35]), còn có các lo i s c t t ng h p thì ít

c m

c huy

m ts n

c. Khi s d ng ngô

ngô có th cho màu s c lòng
m c bình th
yêu c u c a các n

c s d ng và th m chí còn b

n 50 % kh u ph n thì s c t có trong

t t 5,6 - 7 i m và t

ng

ng v i lòng

ng theo thang i m màu c a Roche (1988) [27]. Nh ng
c châu M thì màu s c lòng

ph i

t thang i m t 7 -

10, còn châu Âu và châu Á là 10 - 14 theo thang i m c a Roche. Nh v y,

n u ch s d ng kh u ph n t nhiên
không áp ng
tính do tác
trình

cung c p s c t cho lòng

thì s

c nhu c u nêu trên, ngoài ra oxycarotenoid còn d b bi n

ng c a các nhân t gây oxy hóa nh ánh sáng, nhi t

hay quá

hydrat và i u ki n b o qu n nên vi c thi u h t s c t trong th c n

và trong s n ph m ch n nuôi là khó tránh kh i. S c t không ch ph thu c
vào t ng s l

ng s c t mà còn ph thu c vào t l các ch t carotenoid màu

vàng và

c h p th vào trong c th . Th c n có hàm l

th p n u

c thêm vào các s c t màu vàng v i hàm l

làm màu s c lòng

m h n, khi b

canthaxanthin làm cho lòng

ng các s c t
ng cao k t qu

sung vào kh u ph n c

tr ng có màu s c vàng nh t thành màu

s


i. Vì v y,

t

t

c màu s c mong mu n c a lòng

, vi c b sung s c

t màu vàng và canthaxanthin trong kh u ph n ph i d a vào tính toán t
u c a xanthophyll t nhiên s n có trong th c n. Nguyên li u trong

l ban

th c n ch ng h n nh ngô và b t c alfalfa có ch a m t l

ng áng k

xanthophyll vàng, ví d nh lutein và zeaxanthin. Xanthophyll
capsorubin) ch

c tìm th y trong t (Capsicum annuum, t) nh ng hi u
n 3 ph n t c a canthaxanthin. Sau khi

qu c a s c t này ch b ng m t n a
cho gà
t

(Capsanthin,

n th c n có ch a 2 - 6 mg canthaxanthin/kg th c n, màu lòng

nh i m

ngày th 10 và hàm l

ng canthaxanthin trong lòng

tr ng

c o gi a ngày 19 và 25 là nh nhau, i u ó ph n ánh m i quan h
nh gi a canthaxanthin trong th c n và lòng
i m 14 hàm l

tr ng.

ng canthaxanthin cao nh t

tr ng t

n

i

t

c tìm th y trong tr ng t

ng

ng là 0,35mg/qu hay 5,9mg/kg tr ng. Vì v y, c n ph i tính toán hàm l

ng

s c t trong th c n

áp ng

c s tích t s c t v i hàm l

ng nêu trên

tr ng. Nói chung, m c b sung carotenoid t ng h p trong th c

trong lòng

n ch n nuôi có th thay

i t 0 - 8 mg/kg th c n cho c b t màu vàng và

, t ng c hai lo i là t 10 - 15mg/kg kh u ph n. Astaxanthin t nhiên c ng
c các nhà s n xu t th c n cho gà s d ng

làm t ng s c t lòng

.

Ngoài ra nó còn có nhi u l i ích khác nh ; gi m t l ch t c a gà, t ng kh
n ng sinh s n và c i thi n tình tr ng s c kh e. Ngoài s n xu t tr ng t ng lên
thì các b nh nhi m trùng do Salmonella l i gi m ang k .
* Vai trò c a s c t v i gia c m nuôi th t:
H u h t các n
t ng s c t da
quan tâm

c Châu Âu, các carotenoid không

gia c m v béo. Tuy nhiên,

c s d ng

m t s vùng ng

làm

i tiêu dùng

n màu th t gia c m có s c t màu vàng. Do ó các th c n giàu

carotenoid t nhiên nh ngô và cúc v n th , c ng nh canthaxanthin
d ng trong kh u ph n n.

cs


iv im ts n
t iv n
c a ng

c châu Á và châu M la tinh, ng

i ta c ng quan tâm

v màu s c tr ng gia c m và màu s c da gà. Tuy nhiên, m c
i tiêu dùng v màu s c ít

th hi u

c công b trên các tài li u nghiên c u.

i v i gà th t, s c ch t apocarotenoic acid ethyl ester là m t carophyll
có màu vàng khi b sung có tác d ng t ng màu s c c a da gà (Latscha, 1990
[27]). Khi các carotenoid tích l y

t ng ch t l

y

thì h

ng v c a th t t ng, do ó làm

ng c a th t gà (Josephson, 1987 [26]), c i thi n

vàng da ng c

và thành ph n axit béo c a th t. Nh ng trong ch n nuôi gà công nghi p, gà b
nuôi nh t và

c n th c n h n h p không

gi m màu s c da và th t gà, làm m t i h

l

ng s c ch t nên ã làm

ng v th m ngon c a th t gà

(Latscha, 1990 [27]; Williams 1992 [33]).
th t c a gà có màu vàng t
ph i cao h n so v i n ng
t l l ng

i, thì n ng

c a s c t trong th c n

s c t trong th c n c a gà mái

ng s c t trong da và m d

.

ó là b i vì

i da gà th t th p h n so v i lòng

tr ng. Màu t t nh t s d ng cho gà th t là màu vàng. Vì th s c t

cs

d ng là lutein (màu vàng) và zeaxanthin (màu da cam), xanthophylls.
i v i màu lông c a chim: trong th c v t là các lo i t o, carotenoid
th c v t là m t ph n c a quá trình quang h p cùng v i ch t di p l c. M t s
ng v t có th

n m t s carotenoid khác nhau nh ng ban

u ph i nh n

c carotenoid t kh u ph n n c a chúng.
gi i quy t v n
vàng c a lòng

ng

thi u h t s c ch t trong th c n và c i thi n

tr ng, da, th t,

ng th i làm t ng h

ng v th t c a gia c m,

i ta ã b sung s c ch t t ng h p ho c b t th c v t giàu s c ch t vào

th c n. S c ch t t ng h p tuy c i thi n

c màu c a lòng

nh ng không c i thi n

ch

h p còn nh h

n s c kh e con ng

ng x u

tr ng và da gà

ng v th t, bên c nh ó m t s s c ch t t ng
i. Vì v y, ng

i ta h

ng t i

vi c s n xu t b t lá th c v t giàu s c ch t ho c chi t xu t s c ch t t th c v t,


n m b sung vào th c n c a gia c m. Các lo i b t lá cây th c n xanh
th

ng

c s n xu t là b t hoa cúc, b t lá keo gi u, b t c alfalfa, b t c

stylo, b t c medicago, b t c m c túc, b t lá s n,…

Vi t Nam, s n là m t

cây tr ng có ti m n ng cho vi c s n xu t b t lá th c v t. Di n tích tr ng s n
hàng n m

n

c ta vào kho ng g n 600.000ha, ch riêng t n thu ng n, lá khi

thu c s n c ng co th s n xu t

c g n 5 tri u t n b t lá. Vi c tr ng s n thu

lá c ng có nhi u h a h n, có th thu
c trên d

c kho ng 30 t n lá t

i và s n xu t

i 8 t n b t lá/ha/n m. Lá s n d ph i khô, b t lá s n giàu

carotenoid, xanthophyll và protein. Vì v y, nó không ch là ngu n b sung
s c ch t mà còn là ngu n cung c p protein cho gia súc và gia c m.
2.3. Các k t qu nghiên c u v s d ng b t lá s n cho gia c m th t
S n là lo i cây th c n có giá tr . Không tính s n l

ng c - s n ph m

khai thác chính c a ngh tr ng s n mà ph ph m ng n, lá c ng là ngu n th c
n giàu dinh d

ng cho gia súc, gia c m. Lá s n có hàm l

axit amin cao h n các b ph n khác, l
s n. Lá s n có các ch t dinh d

ng t

ng lipit
ng

ng protein và các

lá cao g p 6 l n so v i c

i cao c th hàm l

ng protein

trung bình là 6,59-7,00% (Nguy n Kh c Khôi, 1982 [7]) cho nên m t s n i
ã dùng b t lá s n b sung vào th c n cho gia súc, gia c m.
Theo

ng H ng D t (2004) [2] cho bi t b sung b t lá s n vào kh u

ph n th c n cho gà th t làm t ng s c t th t gia c m, t ng kh n ng sinh
tr

ng và làm t ng th hi u ng

i tiêu dùng.

Theo Buitrago (2002) [21] s d ng thân lá cây s n sau khi tr ng 3
tháng, nghi n thành b t và b sung vào th c n h n h p c a gia c m v i t l
nh h n 6% c ng cho k t qu khá t t.
Buitrago và cs (2002) [21] cho bi t: kh u ph n n c a gà có ch a t 24% b t lá s n có tác d ng làm t ng sinh tr

ng tích l y c a gà th t so v i


kh u ph n không có b t lá s n. Tác gi c ng khuy n cáo không nên s d ng
v

t quá 6-8% b t lá s n trong kh u ph n n.
Tác gi Iheukwumere và cs (2007) [25] khi nghiên c u nh h

ng c a

các m c b t lá s n 0,5, 10 và 15% trong kh u ph n gà th t cho bi t t ng l
huy t thanh, albumin và hemoglobin
kê so v i s d ng

ng

m c 0 và 5% l n h n có ý ngh a th ng

m c 10 và 15% b t lá s n. Tuy nhiên, t l cholesterol,

creatinin và ure thì không có s sai khác nhau. T l th t x

lô

i ch ng

l n h n có ý ngh a th ng kê so v i lô thí nghi m và tác gi khuy n cáo ch s
d ng t i a 5% b t lá s n cho gà th t broiler.
Iheukwumere và cs (2007) [25] nghiên c u ánh giá n ng su t, kh
n ng s d ng th c n và bi n

i c a m t s t ch c c a c th gà th t Anak

5 tu n tu i khi s d ng kh u ph n có b t lá s n

cho k t qu nh sau: L
th c n và t ng kh i l

các t l 0, 5, 10 và 15%

ng th c n thu nh n, t ng kh i l
ng c a lô

ng, chuy n hóa

i ch ng và 5% b t lá s n là khác nhau có

ý ngh a so v i lô s d ng 10 và 15% b t lá s n. Kh i l

ng tim, gan, lách

m c 0% và 5% cao h n có ý ngh a th ng kê (P<0,05) so v i m c 10% và
15%. Tác gi c ng khuy n cáo ch nên dùng t i a là 5% cho gà Anak

giai

o n k t thúc.
Theo Tr n Th Hoan (2012) [6] b t lá s n giàu protein, các axit amin t ng
i cân

i nh ng n ng l ng l i th p, t l x cao, ngoài ra còn ch a

HCN v i hàm l

ng khá cao. Vì v y, ph i ch bi n

sung các th c n giàu n ng l ng khi

kh

ct

c t trong lá s n, b

a b t lá s n vào kh u ph n gia súc, gia

c m. T l b t lá s n thích h p trong kh u ph n c a gà th t là 2-4%.
2.4. Vài nét v chim cút
2.4.1. Ngu n g c, v trí phân lo i chim cút
Chim cun cút, g i t t là chim cút, có ngu n g c
thích h p
này

Châu Á, chúng s ng

nh ng vùng có khí h u m áp và h i nóng. L n

c thu n hóa

u tiên gi ng

Nh t B n t th k th XI (conturnicx Japonica).


Chim cút thu c nhóm chim bay (Carinatae), g m 25 b , trong ó có b

gà (Galliformes) g m nh ng loài chim nh

gà, gà lôi, công, tr , chim

cút…chúng có cánh ng n, tròn nên bay kém, chân to, kh e, móng cùn.
* Phân lo i khoa h c
ng v t - Animalia

- Gi i (regnum) :

ng s ng - Chordata

- Ngành (phylum) : Có x
- L p (class) : Chim - Aves

- B (ordo) : Gà - Galliformes
- H (familia) : Tr - Phasianidae
2.4.2.
*

c i m sinh h c c a chim cút
c i m v ngo i hình
Chim cút,

u màu vàng ngh có các v t s c en ch y d c trên l ng và

cánh. Lông b ng, lông c d

i c có màu vàng nh t. Chân xám h ng có ch m

en, m xám á. M t en, ôi khi có con có màu s c l nh hung, en, tr ng.
Chim tr

ng thành lông ng ph kín thân, lông l ng,

u, c , uôi có

màu xám l n en.
* Phân bi t tr ng mái
Chim

c lông m t c d

Chim mái màu lông m t c d

i di u và ng c có màu vàng nâu l n ít tr ng.
i xám l n ít en, lông b ng tr ng xám, m

xám, chân tr ng xám và h i h ng, m t en. Chim cút
môn có m t u l i, chim mái không có. Chim cút
không bi t gáy. Chim
chim

c có kh i l

c tr

en

ng thành h u

c bi t gáy còn chim mái

c bé h n chim mái (chim mái có kh i l

ng 197gam,

ng 175gam).

* T p tính c a chim cút
Chim cút có th giác r t phát tri n nên có kh n ng nh n bi t và ch n
l c th c n cao, nh ng v giác và kh u giác l i kém phát tri n nên khó nh n