Bài 39. Bài tiết nước tiểu

EM HÃY NÊU TÊN VÀ CHỈ RÕ
CÁC CƠ QUAN CỦA HỆ
BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU ?


THẬN

ỐNG DẪN
NƯỚC TIỂU

ỐNG ĐÁI

BÓNG ĐÁI


NANG CẦU
THẬN

ỐNG
THẬN

CẦU THẬN

MỖI ĐƠN VỊ CHỨC NĂNG CỦA THẬN GỒM
NHỮNG PHẦN CHÍNH NÀO ?CÓ VAI TRÒ GÌ?


NANG CẦU
THẬN
ỐNG

THẬN

CẦU
THẬN

Vậy quá trình lọc máu để hình thành nước tiểu ở
Mỗi quả thận chứa khoảng 1 triệu đơn vị
các đơn vị chức năng của thận đã diễn
chức năng để lọc máu và hình thành nước tiểu
ra như thế nào?


TIẾT 43-BÀI 39

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU


TIẾT 43-BÀI 39
BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I. TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU



1.Quá trình lọc máu

Mao mạch quanh ống thận
C¸c thµnh phÇn cña m¸u ®
îc æn ®Þnh

Nang cầu thận

Nước tiểu đầu

Nước tiểu chính thức

ống thận
Cầu thận
QUÁ TRÌNH LỌC MÁU
Màng lọc là vách mao
mạch với các lỗ 30-40
ăngxtơrông. Sự chênh
lệch áp suất tạo ra lực
đẩy các chất qua lỗ lọc.
Các tế bào máu vàprôtêin
có kích thước lớn hơn lỗ
lọc nên ở lại trong máu.

QUÁ TRÌNH HẤP THỤ LẠI
-Có sử dụng năng lượng
ATP.
-Các chất được hấp thụ lại:
+Chất dinh dưỡng.
+Nước
+Các ion còn cần thiết:
Na+, Cl-.....,

QUÁ TRÌNH BÀI TIẾT TIẾP
-Có sử dụng năng lượng ATP.
-Các chất được bài tiết tiếp:
+Các chất cặn bã:
axit uric, crêatin…

+Các chất thuốc.
+ Các ion thừa: H+,K+..

Hình 39.1 sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu ở 1 đơn vị chức năng
của thận


Huy
ết t
ơng

Máu
Các
tế
bà
o
má
u

-Nớc
- Các chất dinh dỡng:
Prôtêi
,lipit , vitamin, gluxit, n
- Các chất cần thiết khác
:hoocmụn , kháng thể .
-Các muối khoáng .
- Các chất thải của tế bào : urê ,
axit uric.
( Nớc tiểu
-Nc tiu u: khụng cúđầu)

cỏc t bo
mỏu v
prụtờin.
THNH
PHN
NC TIU U KHC VI MU
CH
NO? cú cỏc t bo mỏu v prụtờin.
-Mỏu:


2.Quá trình hấp thụ lại.
Mao mạch quanh ống thận
Các thành phần máu được ổn định
Nang cầu thận
Nước tiểu chính thức

Nước tiểu đầu

ống thận
Cầu thận
QUÁ TRÌNH LỌC MÁU

QUÁ TRÌNH HẤP THỤ LẠI

Màng lọc là vách mao
mạch với các lỗ 30-40
ăngxtơrông. Sự chênh
lệch áp suất tạo ra lực
đẩy các chất qua lỗ lọc.

Các tế bào máu
vàprôtêin có kích thước
lớn hơn lỗ lọc nên ở lại
trong máu.

-Có sử dụng năng lượng
ATP.
-Các chất được hấp thụ lại:
+Chất dinh dưỡng.
+Nước
+Các ion còn cần thiết:
Na+, Cl-.....,

QUÁ TRÌNH BÀI TIẾT TIẾP


3/Quá trình bài tiết tiếp

Mao mạch quanh ống thận
Các thành phần máu được ổn định

Nang cầu thận
Nước tiểu đầu

TÕ
bµo
biÓu
b×

TÕbµo

biÓu b×

Nước tiểu chính thức

ống thận
Cầu thận
QUÁ TRÌNH LỌC MÁU

QUÁ TRÌNH HẤP THỤ LẠI

Màng lọc là vách mao
mạch với các lỗ 30-40
ăngxtơrông. Sự chênh
lệch áp suất tạo ra lực
đẩy các chất qua lỗ lọc.
Các tế bào máu
vàprôtêin có kích thước
lớn hơn lỗ lọc nên ở lại
trong máu.

-Có sử dụng năng lượng
ATP.
-Các chất được hấp thụ lại:
+Chất dinh dưỡng.
+Nước
+Các ion còn cần thiết:
Na+, Cl-.....,

QUÁ TRÌNH BÀI TIẾT TIẾP
-Có sử dụng năng lượng ATP.

-Các chất được bài tiết tiếp:
+Các chất cặn bã:
axit uric, crêatin…
+Các chất thuốc.
+ Các ion thừa: H+,K+..

Hình 39.1 sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu ở 1 đơn vị chức năng
của thận


Lọc máu qua
Hấp thụ lại
màng lọc
(chất dinh dưỡng, nước,
(trừ tế bào máu và prôtêin)
muối khoáng…) Nước tiểu
(3)
Máu
Nước (2)
tiểu đầu
chính thức
Bài tiết tiếp
Áp lực máu
(các chất không cần thiết
cơ chế (1)
khuếch tán
và chất có hại)


Tiết 43

BÀI 39
BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I.Tạo thành nước tiểu:
Nước
tiểu
chính
thức
-Diễn ra ở các đơn vị chức
?Lọc
máu
ở
cầu
thận
Sự
tạo
thành
nước
? Hấp
thu
lạitiểu
vàđầu
bài
khác
nước
năng của thận, gồm 3 quá
để tạo
thành
sản
tiểu
diễn

ra
ở
?
tiết
tiếp
đểnào?
tạo đâu
thành
như
thế
trình.
phẩmnhững
gì?
Gồm
+ Lọc máu ở cầu thận
sản phẩm gì?quá
.tạo thành nước tiểu đầu
trình nào?
Các chất chứa
Nước
Nước tiểu
+ Hấp thụ lại
Ở ống
trong nước
tiểu đầu chính thức
+ Bài tiết tiếp
thận
tạo thành nước tiểu chính tiểu
thức.
-Nồng độ các

Loãng
Đậm đặc
chất hòa tan.
hơn
hơn
-Các chất cặn
Chứa ít Chứa
bã, chất độc.
nhiều
-Các chất dinh Còn chứa Gần như
dưỡng.
nhiều
không còn


EM CÓ BIẾT
? Hiện tượng gì sẽ xảy ra nếu màng lọc bị tổn thương?

Vi khuẩn thường làm các quản cầu bị thương tổn và trở nên dễ
thấm hơn làm cho prôtêin và các tế bào máu nguyên vẹn cũng
vào nước tiểu gây ra hiện tượng đái đường, đái ra máu


TIẾT 43-BÀI 39
BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I.

TẠO THÀNH NƯỚC TIỂU

II. THẢI NƯỚC TIỂU

Thận

THẬN

ống dẫn nước tiểu

Bóng đái
ống đái

Em hãy mô tả
đường đi của
Nước tiểu chính thức
nước tiểu chính
vào bể thận
xuống ống
thức?

dẫn nước tiểu vào bóng
đái rồi thải ra ngoài


Tiết 43
BÀI 39
BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I.Tạo thành nước tiểu:
II. Thải nước tiểu:
Tại saoGiải
ta cóthích

thể chủ
tại
Vì
sao
người
già
Sự
tiết
nước
Cóbài
nên
nhịn
tiểu
trong
Nước
tiểu
được
Thực
chất
quá
trình
tạo
-Nước tiểu chính thức vào
động
trong
việc
bài
tiết
sao
trẻ

em
hay
thải
ra
ngoài
nhờ Vì
khó
điều
khiển
thời
dài
được
không?
thànhdiễn
nước
là gì?
tiểu
ratiểu
như
bể thận theo ống dẫn nước
nước
tiểu
ra
ngoài?
cóhoạt
hiện
tượng
động
của
phản

xạ
bài
tiếtcơ
sao?
thế nào?
tiểu xuống tích trữ ở bóng
đái dầm?
nào?
nước
tiểu ?
đái đến ống đái, thải ra
ngoài.
Không
nêntạo
nhịn
tiểu
lâu,tiểu
vì là
các
Thực
chất
sự
thành
nước
-Nhờ hoạt động của cơ vòng
chất
độc
nhất
làcặn
muối

khoáng
sẽ
lọc
máu
và
thải
chất
bã,
chất
độc,
ống đái, cơ bóng đái và cơ Chỗ bóng đái thông với ống đái có
chất
thừalại
raởngười
khỏi
cơgià
thể.
Vì
động
bóng
đáiphản
tạo ra sỏi
bụng.
2 cơ vòng bịt chặt, cơ nằm ngoài

xạ co
cơ vân
yếu.
thận, các
chứng

viêm
cầu thận,
-Máu
tuần
hoàn
liêntheo
tục qua
cầu thận
cơ
vân
hoạt
động
ý
muốn.
ốngnước
thận
Vì
xạ
thầnliên tục.
nên
tiểu
được
thành
Vìtrẻ
saoem
sự phản
tạohình
thành
nước
tiểutích

diễn
ratriển
- Nước kinh
tiểu
được
trữ
ởliên
bóng đái khi
chưa
phát
tục mà sự áp
bàilực
tiếtgây
nước
lên tới 200ml,đủ
cảm giác
gián
đoạn?
buồn đitiểu
tiểulại
dẫn
đến
bài tiết ra ngoài.


Tiết 43

BÀI 39

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

I.Tạo thành nước tiểu:
II. Thải nước tiểu:

Củng cố và luyện tập:

Câu
1:Trong bày
nước
tiểu
đầutạo
không
có nước
chứa:
Câu 4/Trình
quá
trình
thành
a/Huyết
vàchức
các tế
bàocủa
máuthận?
tiểu ở cáctương
đơn vị
năng
b/Huyết tương và prôtêin
c/Chất
dinhđược
dưỡng,

ionđơn
cầnvịthiết
Nước tiểu
tạo nước,
thành các
ở các
d/Tế
máu
prôtêin.
chứcbào
năng
củavàthận.
Gồm 3 quá trình
Câu
2:Chất
không
+ Quá
trìnhnào
lọc sau
máuđây
ở cầu
thậncóđểtrong
tạo
nước
chính
thànhtiểu
nước
tiểuthức
đầu.?
a/

Urê trình hấp
b/ Axít
Uríc
+Quá
thụ lại
các chất cần thiết
c/+Quá
Lipíttrình bày
d/ Các
chấtcác
thuốc.
tiết tiếp
chất độc và
Câu
mộtthiết
ngày,
được
chất3:Trong
không cần
tạolượng
thànhmáu
nước
tiểulọc
qua
cầuthức.
thận là khoảng bao nhiêu?
chính
a/ 1800 lít
b/ 1440 lít
c/ 1200 lít

d/ 1000 lít

O
O

O


Bệnh sỏi
thận

Bệnh viêm cầu
thận cấp


?So sánh
thận nhân
tạo với thận
bình thường
ở người?
Thận bình
thường:
Ở thậnMáu
hấp
thụ lại
nhân
vàtạo
bàicơ
tiết tiếp
qua

chếống
bị thận
làđộng
chủ động,
do áp
mang
tính chọn
lực lọc
EM
lọc (vì cần nhiều
CÓ
năng lượng).

BIẾT


Tiết 43
BÀI 39
I.Tạo thành nước tiểu:
II. Thải nước tiểu:

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Hướng dẫn về nhà
*Đối với bài học này
- Học thuộc và trả lời các câu hỏi
trang 127/sgk
-Đọc mục “Em có biết’’
*Đối với bài học tiếp theo
-Đọc và nghiên cứu bài 40
+Làm bài tập bảng 40 và các câu hỏi

bài 40.
+ Tìm 1 số tác nhân gây hại của hệ bài
tiết, từ đó đề ra biện pháp bảo vệ hệ bài
tiết.


CHÚC THẦY CÔ MẠNH KHỎE !
CHÂN THÀNH CÁM ƠN



ĐIỀN NHỮNG THÔNG TIN CẦN THIẾT
( Nước tiểu đầu, trừ tế bào máu và prôtêin, các
chất không cần thiết và chất có hại)
vào sơ đồ tóm tắt sự hình thành nước tiểu dưới
đây cho chính xác
Lọc máu qua
màng lọc

Máu

Hấp thụ lại
(chất dinh dưỡng,
nước, muối khoáng…)

(……………………)
……………

Áp lực máu
(cơ chế khuyếch tán)

Bài tiết tiếp
(………………………)

Nước tiểu
chính thức