Phân biệt khởi tố vụ án và khởi tố bị can

Phân biệt Khởi tố vụ án và Khởi tố bị can
Hẳn là còn khá nhiều bạn vẫn thấy lập lờ, khó phân biệt hay thường nhầm
lẫn giữa hai loại khởi tố trong vụ án hình sự đó là giữa “Khởi tố vụ án” và
“Khởi tố bị can”. Quyết định khởi tố nào diễn ra trước, quyết định khởi tố
nào diễn ra sau? Và căn cứ nào để xác định có hay không khởi tố vụ án,
khởi tố bị can? Quyết định của hai loại khởi tố được ra trong những giai
đoạn nào của vụ án?
Bài viết sau đây mình sẽ giúp các bạn giải đáp các thắc mắc trên, từ đó
giúp mọi người có thể phân biệt được giữa 02 loại khởi tố khác nhau này;
để các bạn không còn cảm thấy mông nung mỗi khi đọc tin tức thấy một
vụ án hình sự nào đó về việc đưa cơ quan có thẩm quyền tiến hành ra quyết
định khởi tố vụ án sẽ khác như thế nào so với việc khởi tố bị can?
Căn cứ pháp lý: Bộ luật tố tụng hình sự 2015.
TIÊU CHÍ

Bản chất (đối
tượng của
quyết định
khởi tố)

Căn cứ khởi
tố

KHỞI TỐ VỤ ÁN

KHỞI TỐ BỊ CAN

Khởi tố về HÀNH VI có
dấu hiệu phạm tội.

Khởi

tố NGƯỜI hoặc PHÁP
NHÂN có dấu hiệu phạm
tội.

Chỉ được khởi tố vụ án khi
đã xác định có dấu hiệu
tội phạm. Việc xác định
dấu hiệu tội phạm dựa trên

Khi có đủ căn cứ để xác
định một người hoặc pháp
nhân đã thực hiện hành vi
mà Bộ luật hình sự quy


01 trong 06 căn cứ sau
đây:
1. Tố giác của cá nhân;
2. Tin báo của cơ quan, tổ
chức, cá nhân;
3. Tin báo trên phương
tiện thông tin đại chúng;
4. Kiến nghị khởi tố của
cơ quan nhà nước;
5. Cơ quan có thẩm quyền
tiến hành tố tụng trực tiếp
phát hiện dấu hiệu tội
phạm;

định là tội phạm thì cơ

quan có thẩm quyền ra
quyết định khởi tố bị
can. Tức cụ thể trong
trường hợp này cơ quan có
thẩm quyền phải xác định
được 04 yếu tố cấu thành
tội phạm sau đây rồi mới
được khởi tố:
1. Hành vi: Có hành vi gây
thiệt hại hoặc đe dọa gây
thiệt hại cho quan hệ xã
hội được luật hình sự bảo
vệ.
2.Tính trái pháp luật hình
sự: hành vi được quy định
trong pháp luât.
2. Có lỗi.

6. Người phạm tội tự thú.

Thẩm quyền
ra quyết định
khởi tố

3. Có năng lực trách nhiệm
hình sự.

Có 04 cơ quan:

Có 03 cơ quan:

-Cơ quan điều tra.

-Cơ quan điều tra.

-Cơ quan được giao nhiệm
vụ tiến hành một số hoạt

-Cơ quan được giao nhiệm
vụ tiến hành một số hoạt


động điều tra;

động điều tra;

-Viện kiểm sát;

-Viện kiểm sát.

-Hội đồng xét xử.

Giai đoạn ra
quyết định
khởi tố

Có 04 giai đoạn có thể
khởi tố:

Có 02 giai đoạn có thể

khởi tố:

-Giai đoạn khởi tố;

-Giai đoạn điều tra;

-Giai đoạn điều tra;

-Giai đoạn truy tố.

-Giai đoạn truy tố;
-Giai đoạn xét xử.
(Điều 153 Bộ luật tố tụng
hình sự 2015)

Mối quan hệ
giữa 02 quyết
định khởi tố

(Điều 179 Bộ luật tố tụng
hình sự 2015)

Trường hợp thông thường thì quyết định khởi tố vụ án
sẽ phải ra trước quyết định khởi tố bị can (vì sau khi
khởi tố vụ án bước vào giai đoạn điều tra thì cơ quan có
thẩm quyền mới điều tra căn cứ xác định 04 yếu tố cấu
thành tội phạm để có căn cứ khởi tố bị can).
Ngoại lệ: Trừ trường hợp bắt tội phạm quả tang thì 02
quyết định khởi tố vụ án và khởi tố bị can sẽ được ra
cùng lúc.