ĐÁNH GIÁ tác ĐỘNG của PHƯƠNG PHÁP KHUYẾN NÔNG có sự THAM GIA (PTD) đến NÔNG dân và HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG của các câu lạc bộ KHUYẾN NÔNG tại hậu GIANG GIAI đoạn 2008 2010
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.01 MB, 100 trang )
TR
NG
I H C C N TH
VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N BSCL
TR N NGUY N M LINH
ÁNH GIÁ TÁC
NG
A PH
NG PHÁP
KHUY N NÔNG CÓ S THAM GIA (PTD)
N
NÔNG DÂN VÀ HI U QU HO T
NG
A
CÁC CÂU
C B KHUY N NÔNG
I
H U GIANG GIAI
N 2008 - 2010
LU N V N T T NGHI P
IH C
Chuyên ngành: Phát tri n nông thôn
N TH , THÁNG 12/2010
TR
NG
I H C C N TH
VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N BSCL
TR N NGUY N M LINH
ÁNH GIÁ TÁC
NG
A PH
NG PHÁP
KHUY N NÔNG CÓ S THAM GIA (PTD)
N
NÔNG DÂN VÀ HI U QU HO T
NG
A
CÁC CÂU
C B KHUY N NÔNG
I
H U GIANG GIAI
N 2008 - 2010
LU N V N T T NGHI P
IH C
Chuyên ngành: Phát tri n nông thôn
Cán b h
ng d n
KS. TR N QU C NHÂN
N TH , THÁNG 12/2010
TR
NG
I H C C N TH
VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N
NG B NG
SÔNG C U LONG
i ng ch m lu n v n t t nghi p ã ch p nh n lu n v n t t nghi p k s ngành
Phát tri n nông thôn v i tài:
ánh giá tác ng c a ph
nông dân và hi u qu ho t
giai
ng pháp khuy n nông có s tham gia (PTD) n
ng c a các câu l c b khuy n nông t i H u Giang
n 2008 - 2010
Do sinh viên TR N NGUY N M LINH th c hi n và b o v tr
Ý ki n c a h i
ch i
ng
ng ch m lu n v n t t nghi p: ....................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Lu n v n t t nghi p
ch i
ng ánh giá
m c: ............................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
n Th , ngày…..tháng…..n m 2010
Ch t ch H i
i
ng
NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H
NG D N
Qua th i gian h ng d n sinh viên TR N NGUY N M
nghi p, tôi có nh n xét nh sau:
LINH th c hi n
tài t t
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
n Th , ngày……tháng……n m 2010
Giáo viên h
ng d n
TR N QU C NHÂN
ii
NH N XÉT C A GIÁO VIÊN PH N BI N
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
................................................................................
n Th , ngày........tháng........n m 2010
Giáo viên ph n bi n
iii
I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân. Các s li u, k t qu
trình bày trong lu n v n này là hoàn toàn trung th c và ch a t ng
c công b
trong b t k công trình nghiên c u lu n v n nào tr c ây.
TR N NGUY N M LINH
iv
QUÁ TRÌNH H C T P
1. Lý l ch s l
c
và tên: TR N NGUY N M LINH
Gi i tính: N
m sinh: 1988
i sinh:
Dân t c: Kinh
Th ng -
Con ông: Tr n V n
Th y - H u Giang
ng
Và bà: Nguy n H ng C
a ch liên l c: p 12 - Xã V Th ng – Huy n
Th y – T nh H u Giang
2. Quá trình h c t p
m 1994 - 1999: H c c p I, Tr
Long
, t nh C n Th
m 1999 - 2003: H c c p II, Tr
Long
, t nh C n Th
m 2003 - 2006: H c c p III, Tr
Th y, t nh H u Giang
ng ti u h c
Th ng I, xã
Th ng, huy n
ng THCS Long Bình, xã Long Bình, huy n
ng THPT
Th y, Th Tr n Nàng Mau, huy n
m 2007 - 2010 sinh viên tr ng
i h c C n Th , ngành Phát tri n nông thôn,
Vi n Nghiên c u phát tri n ng b ng sông C u Long
TR N NGUY N M LINH
v
IC M
N
Trong su t quá trình h c t p c ng nh th i gian làm lu n v n t t nghi p, tôi ã g p
không ít khó kh n v ng m c nh ng
c s giúp
c a ba m , ch d y c a th y
cô, ng viên chia s c a b n bè ã giúp tôi v t qua
c nh ng khó kh n và hoàn
thành nhi m v h c t p c a mình.
Thông qua lu n v n này tôi xin chân thành c m n:
Thành kính c m n ba m , ng i ã quan tâm lo l ng, ch m sóc,
i t n t y vì s nghi p và t ng lai c a con.
ng viên, su t
m n th y c v n h c t p Th y Ph m i B u ã quan tâm, dìu d t, ng viên và
giúp
tôi trong su t th i gian tôi b c chân vào c ng tr ng i h c.
Xin chân thành c m n Th y Tr n Qu c Nhân, ng i ã t n tình h
t kinh nghi m giúp
tôi trong su t th i gian làm lu n v n.
ng d n, truy n
m n quí Th y Cô Vi n Nghiên C u Phát tri n
ng b ng sông C u Long ã
truy n t ki n th c cho tôi trong su t quá trình h c t p và sinh ho t t i Vi n.
Chân thành c m n ch
o
ng trình PAEX do t ch c VVOB tài tr
u ki n thu n l i cho tôi thu th p s li u
ã h tr kinh phí
hoàn thành lu n v n t t nghi p.
m n các Chú, các Anh, các Ch công tác các tr m khuy n nông, trung tâm
khuy n nông nh H u Giang ã t o
u ki n thu n l i cho tôi thu th p s li u
trong quá trình th c hi n tài.
m n các Bác, các Cô Chú, Anh Ch các CLB khuy n nông t nh H u Giang ã
t n tình giúp
h p tác giúp tôi hoàn thành phi u ph ng v n.
m n các b n sinh viên l p PTNT khóa 33, khóa 34, khóa 35 ã không ng ng
giúp
tôi và ng viên tôi trong su t quá trình h c t p t i tr ng
ih cC n
Th .
Tôi chân thành c m n!
TR N NGUY N M LINH
vi
TÓM T T
Trong b i c nh h i nh p t ch c th ng m i th gi i (WTO) nhu c u s n xu t t p
trung, nâng cao ki n th c và n ng l c cho nông dân là v n
mang tính c p thi t.
Câu l c b khuy n nông (CLB khuy n nông) là hình th c t ch c liên k t s n xu t
p trung c a nông dân ang
c phát tri n ph bi n
ng b ng Sông C u Long
BSCL) nói chung và t nh H u Giang nói riêng, do ó nâng cao hi u ho t ng
cho các CLB khuy n nông này, ph ng pháp khuy n nông có s tham gia (PTD) ã
c gi i thi u vào ho t ng c a các CLB khuy n nông H u Giang t n m
2008-2010 thông qua ch
(PAEX).
tài
ánh giá tác
ng trình khuy n nông có s tham gia phía nam Vi t Nam
ng ph
ng pháp khuy n nông có s tham gia (PTD)
n
nông dân và hi u qu ho t ng a các CLB khuy n nông i H u Giang giai
n 2008 - 2010
c th c hi n các CLB khuy n nông ã áp d ng PTD vào
ho t ng c a CLB (10 CLB) trên a bàn t nh H u Giang b ng ph ng pháp ánh
giá nhanh nông thôn có s tham gia c a ng i dân a ph ng, ph ng v n tr c ti p
28 nông dân là thành viên trong ban ch nhi m (BCN) các CLB, 48 nông dân là
thành viên CLB và 25 cán b khuy n nông (CBKN) tr c ti p ph trách CLB áp
ng PTD
phân tích tác ng c a PTD n nông dân, n hi u qu ho t ng
CLB và ng th i xác nh có nh ng thu n l i, khó kh n nào khi áp d ng PTD vào
ho t
ng CLB.
t qu ánh giá c a c ba nhóm i t ng ph ng v n (thành viên trong BCN,
thành viên CLB, CBKN) cho th y PTD là ph ng pháp có tác ng m nh m
n
nông dân và hi u qu ho t ng c a CLB, c th là giúp BCN c a CLB thay i k
ng qu n lí
u hành CLB, giúp thành viên CLB thay i thái
nh n th c, giúp
nông dân nâng cao ki n th c n ng l c và hi u qu s n xu t, giúp CLB ho t ng có
hi u qu . Và ng th i giúp xác nh nh ng thu n l i và khó kh n khi áp d ng PTD
vào ho t ng c a CLB.
vii
CL C
Trang
BÌA
TRANG PH
BÌA
CH P NH N LU N V N T T NGHI P C A H I
NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H
NG................................. i
NG D N...................................................... ii
NH N XÉT C A GIÁO VIÊN PH N BI N........................................................ iii
I CAM OAN................................................................................................... iv
QUÁ TRÌNH H C T P ......................................................................................... v
I C M N ........................................................................................................ vi
TÓM T T ............................................................................................................. vii
C L C ........................................................................................................... viii
DANH M C HÌNH .............................................................................................. xii
DANH M C B NG ..............................................................................................xv
DANH SÁCH CH
VI T T T ........................................................................... xvi
Ch
U ............................................................................................. 1
1.1
ng 1: M
TV N
.................................................................................................. 1
1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U .............................................................................. 2
1.2.1 M c tiêu chung ............................................................................................... 2
1.2.2 M c tiêu c th ............................................................................................... 2
1.3 CÂU H I NGHIÊN C U VÀ GI THI T NGHIÊN C U ............................. 3
1.3.1 Gi thi t nghiên c u........................................................................................ 3
1.3.2 Câu
i nghiên c u ........................................................................................ 3
1. 4 PH M VI VÀ GI I H N
TÀI .................................................................. 3
1.4.1 Gi i h n không gian ....................................................................................... 3
viii
1.4.2 Gi i h n th i gian ........................................................................................... 3
Ch
ng 2: L
C KH O TÀI LI U................................................................... 4
2.1 T NG QUAN
A BÀN NGHIÊN C U ......................................................... 4
2.1.1 Khái quát v t nh H u Giang........................................................................... 4
2.1.2 S phát tri n c a các CLB khuy n nông
t nh H u Giang.............................. 4
2.2 KHÁI QUÁT CLB KHUY N NÔNG............................................................... 6
2.2.1 Các khái ni m v CLB khuy n nông............................................................... 6
2.2.2 T ch c và ho t
ng c a CLB....................................................................... 6
2.2.3 L i ích c a CLB khuy n nông ........................................................................ 7
2.3 KHÁI QUÁT V PTD ...................................................................................... 7
2.3.1 Khái ni m v PTD .......................................................................................... 7
2.3.2 Ti n trình PTD................................................................................................ 8
2.3.3 Nguyên t c áp
ng PTD .............................................................................. 10
2.3.4 L i ích c a PTD ........................................................................................... 11
2.4 S L
CV S
PHÁT TRI N PTD
VI T NAM .................................... 12
2.5 S L
CV S
PHÁT TRI N PTD
BSCL .......................................... 14
2.6 S L
C V S PHÁT TRI N PTD CÁC CLB KHUY N NÔNG H U
GIANG.................................................................................................................. 15
Ch
ng 3: N I DUNG VÀ PH
NG PHÁP NGHIÊN C U ......................... 16
3.1 N I DUNG NGHIÊN C U ............................................................................ 16
3.2 PH
3.2.1
3.2.2 Ph
NG PHÁP NGHIÊN C U.................................................................... 16
it
ng nghiên c u và
a bàn nghiên c u ................................................ 16
ng pháp thu th p s li u ........................................................................ 17
3.2.2.1 Thu th p s li u th c p............................................................................. 17
3.2.2.2 Thu th p s li u s c p .............................................................................. 17
ix
3.2.3 Ch n nhóm
3.2.4 Ph
Ch
it
ng kh o sát ..................................................................... 18
ng pháp phân tích s li u ...................................................................... 18
ng 4: K T QU TH O LU N ................................................................. 19
4.1 THÔNG TIN CHUNG V NÔNG DÂN THAM GIA
CLB KHUY N NÔNG ......................................................................................... 19
4.1.1 Thông tin chung v nông dân là thành viên CLB .......................................... 19
4.1.1.1 Tu i, s thành viên gia ình, thu nh p, s n m tham gia CLB
và thành ph n gi i tính c a thành viên CLB......................................................... 19
4.1.1.2 Trình
h c v n c a nông dân là thành viên CLB..................................... 20
4.1.1.3 Mô hình s n xu t chính c a thành viên CLB .............................................. 20
4.1.1.4 Lí do tham gia CLB c a thành viên CLB.................................................... 21
4.1.2 Thông tin chung v thành viên trong BCN c a các CLB............................... 22
4.1.2.1 Tu i, s thành viên gia ình, thu nh p, s n m tham gia CLB c a BCN..... 22
4.1.2.2 Lí do tham gia vào CLB c a BCN ............................................................. 23
4.1.3 ánh giá v l i ích c a nông dân khi tham gia CLB khuy n nông ................ 24
4.1.3.1 L i ích c a nông dân khi tham gia CLB khuy n nông
theo quan
m BCN.............................................................................................. 24
4.1.3.2 L i ích c a nông dân khi tham gia CLB khuy n nông theo quan
m thành
viên CLB ............................................................................................................... 24
4.1.3.3 L i ích c a nông dân khi tham gia CLB khuy n nông
theo quan
m CBKN ........................................................................................... 25
4.2 K T QU TH C HI N PTD
GIANG T
CÁC CLB KHUY N NÔNG T NH H U
N M 2008 – 2010............................................................................. 27
4.3 K T QU TÁC
NG C A PTD TRONG QUÁ TRÌNH ÁP D NG VÀO
HO T
NG C A CLB ..................................................................................... 27
4.3.1 S bi n
ng s l
ng thành viên
các CLB khuy n nông .......................... 27
x
4.3.2 Tác
ng c a PTD
n chính ng
i nông dân............................................... 28
4.3.2.1 Tác
ng PTD
4.3.2.2 Tác
ng c a PTD
n s thay
4.3.2.3 Tác
ng c a PTD
n ki n th c và n ng l c c a nông dân ...................... 34
4.3.2.4 Tác
ng c a PTD
n hi u qu s n xu t c a nông dân ........................... 36
4.3.3 Tác
ng c a PTD
n k n ng qu n lí
u hành c a BCN CLB..................... 28
i thái
n hi u qu ho t
và nh n th c c a nông dân .... 30
ng c a CLB khuy n nông ............... 38
4.3.3.1 Theo ánh giá c a BCN ............................................................................. 38
4.3.3.2 Theo ánh giá c a thành viên CLB ............................................................ 40
4.3.3.3 Theo ánh giá c a CBKN .......................................................................... 42
4.4 TÍNH PHÙ H P C A PTD TRONG HO T
NG C A CLB KHUY N
NÔNG................................................................................................................... 45
4.5 THU N L I VÀ KHÓ KH N TRONG QUÁ TRÌNH ÁP D NG PTD VÀO
HO T
NG C A CLB KHUY N NÔNG ........................................................ 47
4.5.1 Thu n l i ...................................................................................................... 47
4.5.2 Khó kh n ...................................................................................................... 48
4.6 ÁNH GIÁ CHUNG C A NÔNG DÂN VÀ CBKN V PTD ....................... 51
Ch
ng 5: K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................... 54
5.1 K T LU N ..................................................................................................... 54
5.2 KI N NGH .................................................................................................... 54
TÀI LI U THAM KH O................................................................................... 55
PH L C............................................................................................................. 57
Ph l c 1: K T QU X
LÍ S LI U ................................................................. 57
Ph l c 2: DANH SÁCH PH NG V N ............................................................... 68
Ph l c 3: B NG CÂU H I PH NG V N.......................................................... 71
xi
DANH M C HÌNH
Tên hình ......................................................................................................... Trang
Hình 2.1 S phân b CLB khuy n nông
H u Giang.............................................. 5
Hình 2.2 M i quan h gi a các bên tham gia trong PTD.......................................... 8
Hình 2.3 Mô t ti n trình PTD theo Nguy n Duy C n và ctv................................... 9
Hình 2.4 Mô t ti n trình PTD theo B o Huy......................................................... 10
Hình 2.5 V trí phát tri n PTD
Vi t Nam trong khuôn kh SFSP ........................ 13
Hình 4.1 T l Nam N tham gia ph ng v n
Hình 4.2 Trình
các CLB áp d ng PTD ................... 19
h c v n c a thành viên CLB ..................................................... 20
Hình 4.3 Mô hình s n xu t chính c a thành viên các CLB..................................... 21
Hình 4.4 Lí do tham gia vào CLB khuy n nông theo quan
m c a thành viên .... 22
Hình 4.5 Lí do vào CLB c a BCN......................................................................... 23
Hình 4.6 Nh ng l i ích nh n
c c a nông dân khi tham gia vào CLB theo quan
m c a thành viên trong BCN............................................................................. 24
Hình 4.7 Nh ng l i ích nh n
c c a nông dân khi vào CLB theo quan
mc a
thành viên CLB ..................................................................................................... 25
Hình 4.8 Nh ng l i ích nh n
c c a nông dân khi vào CLB theo quan
mc a
CBKN ................................................................................................................... 26
Hình 4.9 S thay i k n ng qu n lí
u hành CLB c a BCN theo ánh giá c a
CBKN ................................................................................................................... 29
Hình 4.10 S thay i k n ng qu n lí
u hành CLB c a BCN theo ánh giá c a
các thành viên CLB ............................................................................................... 29
Hình 4.11 S thay i k n ng qu n lí
u hành CLB theo ánh giá c a chính b n
thân các thành viên BCN ....................................................................................... 30
Hình 4.12 S thay i v thái
và nh n th c c a thành viên CLB theo ánh giá
a BCN................................................................................................................ 31
xii
Hình 4.13 S thay i v thái
và nh n th c c a thành viên CLB theo ánh giá
a CBKN............................................................................................................. 32
Hình 4.14 S thay i thái
nh n th c theo ánh giá c a chính b n thân thành
viên CLB............................................................................................................... 33
Hình 4.15 S thay
i v ki n th c và n ng l c c a nông dân theo ánh giá c a
CBKN ................................................................................................................... 35
Hình 4.16 S thay i ki n th c và n ng l c c a nông dân theo ánh giá c a thành
viên trong BCN .................................................................................................... 35
Hình 4.17 S thay i ki n th c và n ng l c b n thân theo ánh giá c a chính các
thành viên CLB ..................................................................................................... 36
Hình 4.18 Tác ng c a PTD n hi u qu s n xu t c a nông dân theo quan
m
a thành viên CLB............................................................................................... 37
Hình 4.19 Tác ng c a PTD n hi u qu s n xu t c a nông dân theo quan
m
a thành viên trong BCN ..................................................................................... 37
Hình 4.20 Tác
ng c a PTD
n hi u qu s n xu t c a nông dân theo quan
m
a CBKN............................................................................................................. 38
Hình 4.21 M c
PTD theo quan
m ánh giá v hi u qu ho t ng c a CLB tr c khi ti p c n
m c a các thành viên trong BCN .............................................. 39
Hình 4.22 M c m ánh giá v hi u qu ho t ng c a CLB sau khi ti p c n PTD
theo quan m c a thành viên trong BCN............................................................. 39
Hình 4.23 Hi u qu ho t
ng CLB theo quan
m c a thành viên trong BCN ... 40
Hình 4.24 M c
m ánh giá v hi u qu ho t ng CLB tr c khi CLB ti p c n
PTD theo thành viên CLB ..................................................................................... 41
Hình 4.25 M c
m ánh giá v hi u qu ho t ng CLB sau khi CLB ti p c n
PTD theo thành viên CLB .................................................................................... 41
Hình 4.26 Hi u qu ho t
ng CLB theo quan
m c a ND thành viên CLB ....... 42
Hình 4.27 M c
m ánh giá v hi u qu ho t ng CLB tr c khi CLB ti p c n
PTD theo CBKN ................................................................................................... 43
Hình 4.28 M c
m ánh giá v hi u qu ho t ng CLB sau khi CLB ti p c n
PTD theo CBKN ................................................................................................... 43
xiii
Hình 4.29 Hi u qu ho t
ng CLB theo quan
m c a CBKN ........................... 44
Hình 4.30 Tính phù h p c a PTD trong ho t ng c a CLB theo quan
mc a
thành viên CLB ..................................................................................................... 45
Hình 4.31 Tính phù h p c a PTD trong ho t ng c a CLB khuy n nông theo quan
m c a các thành viên trong BCN....................................................................... 46
Hình 4.32 Tính phù h p c a PTD trong ho t ng c a CLB theo quan
mc a
CBKN ................................................................................................................... 46
Hình 4.33 Thu n l i khi áp d ng PTD vào ho t ng c a CLB theo quan
mc a
thành viên CLB ..................................................................................................... 47
Hình 4.34 Thu n l i khi áp d ng PTD vào ho t ng c a CLB theo quan
mc a
thành viên BCN..................................................................................................... 48
Hình 3.35 Thu n l i khi áp d ng PTD vào ho t
ng c a CLB theo quan
mc a
CBKN ................................................................................................................... 48
Hình 4.36 Khó kh n khi áp d ng PTD vào ho t ng c a CLB theo quan
mc a
thành viên CLB ..................................................................................................... 49
Hình 4.37 Khó kh n khi áp d ng PTD vào ho t ng c a CLB theo quan
mc a
thành viên BCN..................................................................................................... 50
Hình 4.38 Khó kh n khi áp d ng PTD vào ho t ng c a CLB theo quan
mc a
CBKN ................................................................................................................... 50
xiv
DANH M C B NG
Tên b ng
Trang
ng 2.1 Tình hình phát tri n CLB khuy n nông 2007 -2009 .................................. 5
ng 2.2 S CLB khuy n nông ti p c n PTD ........................................................ 15
ng 3.1 Các CLB khuy n nông làm
it
ng nghiên c u................................... 17
ng 4.1 Tu i, s thành viên gia ình, thu nh p, s n m tham gia CLB c a thành
viên CLB............................................................................................................... 19
ng 4.2 Tu i, s thành viên gia ình, thu nh p, s n m tham gia CLB c a BCN . 23
ng 4.3 Bi n
ng s l
ng thành viên
các CLB khuy n nông......................... 28
ng 4.4 ánh giá chung v ph ng pháp PTD theo quan
m c a thành viên
trong BCN............................................................................................................. 51
ng 4.5 ánh giá chung v ph ng pháp PTD theo quan
m c a thành viên
CLB ...................................................................................................................... 52
ng 4.6
ánh giá chung v ph
ng pháp PTD theo quan
xv
m c a CBKN ........ 52
DANH SÁCH CÁC CH
VI T T T
BCN
: Ban Ch Nhi m
BMZ
: B h p tác kinh t và phát tri n c ng hòa liên Bang
CBKN
: Cán b khuy n nông
CLB
: Câu L c B
BSCL
:
c
ng b ng sông C u Long
KHKT
: Khoa H c K Thu t
M
: Trung bình
MDAEP
: D Án Khuy n Nông
PAEX
: Ch
PTD
Gia
: Participatory Technology Development: Khuy n Nông Có s Tham
SDC
: C quan phát tri n Th y S
SFSP
: Ch
ng B ng Sông C u Long
ng trình khuy n nông có s tham gia phía nam Vi t Nam
ng trình h tr lâm nghi p xã h i
SMNR-CV : D án Qu n lí b n v ng ngu n tài nguyên thiên nhiên mi n Trung
TOT
: Trainers of Trainees
TP
: Thành Ph
VVOB
: C quan h tr và h p tác phát tri n thu c V
xvi
ng Qu c
Ch
ng 1
M
1.1
U
TV N
th ng khuy n nông Vi t Nam chính th c ra i vào ngày 02/03/1993 theo Ngh
nh 13/CP c a Chính ph v công tác t ch c h th ng khuy n nông. Sau khi h
th ng khuy n nông ra i, h th ng ho t ng khuy n nông
ng b ng Sông C u
Long ( BSCL) nói riêng và c n c nói chung trong th i gian này ch y u s d ng
ph ng pháp “chuy n giao k thu t” thông qua t p hu n và xây d ng mô hình trình
di n “t trên xu ng”. Th c t cho th y khuy n nông trong th i gian qua ã góp
ph n không nh t o nên s chuy n bi n m nh m v s l ng và ch t l ng nông
nghi p, giúp nông dân nâng cao hi u qu s n xu t, c i thi n ch t l ng s n ph m
nông nghi p, bên c nh còn giúp nông dân xây d ng các câu l c b khuy n nông
(CLB khuy n nông) d a trên nguyên t c xây d ng t nhóm t nguy n liên k t trong
ho t ng chuyên s n xu t nông nghi p.
Tuy nhiên bên c nh nh ng thành t u t
c th c t còn cho th y sau g n hai th p
th c hi n Ngh nh 13/CP c a Chính ph , ho t ng khuy n nông c n c nói
chung và BSCL nói riêng ã t ra có nhi u h n ch nh :
H t ng khuy n nông kém hi u qu trong vi c áp ng nhu c u c a nông
dân, c bi t là nông dân nghèo.
Ho t ng khuy n nông s d ng ph ng pháp “chuy n giao k thu t” thông
qua t p hu n và xây d ng mô hình “t trên xu ng” ch a quan tâm n kh
ng ng d ng c a nông dân và ch a th hi n rõ
c s quan h gi a các
ch ng trình khuy n nông và th c t s n xu t c a nông dân nên ã không
mang l i hi u qu t p hu n nh mong mu n c a ngành khuy n nông, CBKN
không truy n t i h t ti n b khoa h c k thu t (KHKT) n nông dân, có
nhi u nghiên c u tiên ti n không i vào th c t s n xu t c a nông dân.
ng th i v i ph ng pháp khuy n nông “chuy n giao k thu t” thông qua
p hu n và xây d ng mô hình “t trên xu ng” ã không phát huy ti m n ng
ng nh kh n ng sáng t o c a nông dân, không nâng cao hi u qu ho t
ng cho các CLB khuy n nông có nhi u CLB khuy n nông do nông dân t
nguy n thành l p và do ngành khuy n nông v n ng thành l p
liên k t
1
n xu t r i vào tình tr ng gi i tán ho c ch ho t
ng không hi u qu .
ng c m ch ng do ho t
Trong b i c nh h i nh p t ch c th ng m i th gi i (WTO) Vi t Nam hi n nay
n xu t nông nghi p òi h i c n ph i t p trung và chú tr ng ch t l ng. H n lúc
nào ng i nông dân ph i có t ch c liên k t s n xu t ho t ng hi u qu
g nk t
n xu t, và b n thân nông dân c n ph i có ki n th c, n ng l c sáng t o, ph i bi t
nh y bén linh ho t. Vì v y ho t ng khuy n nông c n ph i thay i không th ti p
c ch
n thu n s d ng ph ng pháp “chuy n giao ti n b k thu t” thông qua
p hu n và xây d ng mô hình “t trên xu ng”.
Ph ng pháp khuy n nông có s tham gia (PTD)
c gi i thi u vào ho t ng
khuy n nông
BSCL cu i n m 2001 thông qua d án ‘Khuy n nông BSCL”
(MDAEP) và “Ch ng trình khuy n nông có s tham gia phía Nam” (PAEX)
c VVOB tài tr th c hi n t 2008 n 2010, t p trung 5 t nh tr ng m g m 2
nh mi n ông Nam B (Bình Ph c, Bà R a - V ng Tàu) và 3 t nh Tây Nam B
(An Giang, Sóc Tr ng, H u Giang).
Qua 2 d án MDAEP và PAEX c bi t là PAEX ph ng pháp PTD
c áp d ng
ph bi n vào ho t ng khuy n nông H u Giang c th là áp d ng vào ho t ng
a các CLB khuy n nông trong t nh H u Giang v i m c tích nâng cao hi u qu
ho t ng cho các CLB ng th i tác ng tích c c n nông dân CLB. Do ó
ánh giá l i ph ng pháp PTD có ph i là ph ng pháp ti p c n khuy n nông có
hi u qu cho ng i nông dân và ho t ng c a CLB khuy n nông hay không ?
tài “ ánh giá tác ng c a ph ng pháp khuy n nông có s tham gia (PTD) n
nông dân và hi u qu ho t ng a các CLB khuy n nông t i H u Giang giai
n 2008 - 2010” là t c n thi t.
1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U
1.2.1 M c tiêu chung
Nh m làm
s
y m nh phát tri n ph ng pháp PTD H u Giang góp ph n c i
thi n và nâng cao hi u qu ho t ng c a các CLB khuy n nông.
1.2.2 M c tiêu
th
(1) ánh giá vai trò c a CLB khuy n nông.
(2) ánh giá tác ng a PTD
a ban ch nhi m (BCN), thái
xu t c a nông dân.
n nông dân g m: K n ng qu n lí u hành CLB
, nh n th c, ki n th c, n ng l c và hi u qu s n
2
(3) ánh giá hi u qu ho t
PTD
ng
(4) ánh giá tính phù h p c a ph
CLB khuy n nông.
a các CLB khuy n nông thông qua ph
ng pháp PTD khi áp d ng vào ho t
(5) Xác nh thu n l i và khó kh n trong quá trình áp
CLB khuy n nông.
ng pháp
ng c a các
ng PTD vào ho t
ng c a
1.3 CÂU H I NGHIÊN C U VÀ GI THI T NGHIÊN C U
1.3.1 Gi thuy t nghiên c u
Gi thuy t 1: PTD có tác
ng
n nông dân
Gi thuy t 2: PTD có tác
ng
n hi u qu ho t
Gi thuy t 3: PTD là phù h p trong ho t
1.3.2 Câu
ng
ng
a các CLB khuy n nông
a CLB khuy n nông
i nghiên c u
Câu
i 1: Vai trò c a CLB khuy n nông hi n nay nh th nào ?
Câu
i 2: Nh ng tác
ng PTD
Câu i 3: Nh ng tác
nông là nh th nào ?
ng
n nông dân là nh th nào ?
a PTD
Câu h i 4: PTD có phù h p v i ho t
n tình tr ng ho t
ng
a CLB khuy n
ng c a CLB khuy n nông không ?
Câu i 5: Nh ng thu n l i và khó kh n trong quá trình áp d ng PTD vào ho t
ng c a CLB khuy n nông là gì ?
1. 4 PH M VI VÀ GI I H N
1.4.1 Gi i
tài
Giang.
a
c th c hi n
1.4.2 Gi i
tài
nv
TÀI
m nghiên c u
i các CLB khuy n nông thu c d án PAEX
t nh H u
n th i gian
c th c hi n t tháng 6/2010
n tháng 12/2010 và chia làm 3 giai
Giai
n I (tháng 6-8): Tham kh o tài li u và vi t
Giai
n II (tháng 8-9): Thu th p s li u s c p và th c p
Giai
n III (tháng 9-12): Phân tích s li u, vi t và hoàn ch nh báo cáo
3
c
ng nghiên c u
n:
Ch
L
2.1 T NG QUAN
ng 2
C KH O TÀI LI U
A BÀN NGHIÊN C U
2.1.1 Khái quát v t nh H u Giang
nh H u Giang
c chia tách t t nh C n Th (c ) theo Ngh Quy t s
22/2003/QH11 ngày 26 tháng 11 n m 2003 c a Qu c h i khoá XI và Ngh nh s
05/2004/N -CP ngày 02 tháng 01 n m 2004 c a Chính ph .
nh n m trung tâm BSCL a gi i hành chính ti p giáp 5 t nh: phía B c giáp
Thành ph (TP) C n Th ; phía Nam giáp t nh B c Liêu; phía Tây giáp t nh Kiên
Giang; phía ông giáp t nh Sóc Tr ng.
u Giang có di n tích t t nhiên là 160.058,69 ha, chi m kho ng 4% di n tích
vùng BSCL và chi m kho ng 0,4% t ng di n tích t nhiên n c Vi t Nam và có 7
n hành chánh bao g m TP V Thanh, Th xã Ngã B y và 5 huy n (Ph ng Hi p,
Long
, Châu Thành, Châu Thành A,
Th y).
Là t nh có ti m n ng t ai màu m , có di n tích t nông nghi p 139.147,74 ha
chi m 86,91% di n tích t t nhiên toàn t nh và h n 40% (41.4%) dân s s ng ch
u d a vào s n xu t nông nghi p. Vì v y v n
phát tri n s n xu t nông nghi p
c xem là ngành óng vai trò v trí chi n l c trong s nghi p phát tri n t nh H u
Giang
(C ng thông tin
n t H u Giang, 2008)
2.1.2 S phát tri n c a các CLB khuy n nông
t nh H u Giang
Theo Lê H ng Qu c (1998), các lo i hình t ch c c s và
c u liên k t khác
nhau có th phù h p và có ích i v i nông dân các vùng khác nhau, th c t cho
th y hình th c CLB khuy n nông ang ph bi n
BSCL. Nó óng vai trò là kênh
a các thông tin n nông dân và ng th i c ng o i u ki n thu n l i h n cho
công tác khuy n nông.
Trong nh ng n m t 2007 n 2009 H u Giang có nhi u CLB khuy n nông thành
p ho t ng và có xu h ng gia t ng qua các n m c th n m 2007 toàn t nh có
ng s 355 CLB n n m 2009 là 483 CLB t ng h n 36%. T o
u ki n thu n l i
cho nông dân trao i h c h i kinh nghi m, KHKT. Tuy nhiên bên c nh nhi u CLB
ho t ng hi u qu khá, m nh v n còn nhi u CLB ho t ng
c ánh giá là trung
4
bình và y u (Báo cáo th ng kê ho t
2.1)
ng CLB khuy n nông
H u Giang) (B ng
ng 2.1 Tình hình phát tri n CLB khuy n nông 2007 -2009
ng s CLB khuy n nông
CLB khuy n nông ho t
CLB khuy n nông ho t
CLB khuy n nông ho t
CLB khuy n nông ho t
Ngu n: Báo cáo th ng kê ho t
2007
2008
2009
ng m nh
ng khá
ng trung bình
ng y u
355
128
99
78
50
379
106
83
144
45
483
164
155
97
68
ng CLB khuy n nông
H u Giang
Bên c nh theo k t qu báo cáo th ng kê ho t ng CLB khuy n nông trong n m
2010 ( n tháng 9/2010) c a 7 tr m khuy n nông trong t nh H u Giang cho bi t
toàn t nh H u Giang có 465 CLB khuy n nông. Trong ó Long M là huy n có s
CLB khuy n nông nhi u nh t 273 CLB chi m 59% so v i t ng s CLB khuy n
nông trong t nh, Châu Thành A có 52 CLB khuy n nông (chi m 11%), V Th y có
47 CLB khuy n nông (10%), Châu Thành có 36 CLB khuy n nông (8%), Ph ng
Hi p có 28 CLB khuy n nông (chi m 6%), TP V Thanh có 23 CLB khuy n nông
(chi m 5%) và Th xã Ngã B y có 6 CLB khuy n nông t ng
ng 1% c ng là a
bàn có ít s CLB khuy n nông nh t.
8%
11%
1%
5%
6%
10%
59%
Huy n Châu Thành A
Th Xã Ngã B y
Huy n Ph ng Hi p
Huy n Long M
Huy n V Th y
Th Xã V Thanh
Huy n Châu Thành
Hình 2.1 S phân b CLB khuy n nông
(Ngu n : Báo cáo th ng kê ho t
H u Giang
ng CLB khuy n nông t i các tr m khuy n nông t nh H u Giang, 2010)
Qua s li u th ng kê ho t ng CLB khuy n nông trong n m 2010 ( n tháng
9/2010) c a 7 tr m khuy n nông trong t nh H u Giang ta th y s CLB khuy n nông
m 2010 trong t nh gi m so v i n m 2009 (483 CLB n m 2009, n m 2010 465
CLB) do các tr m khuy n nông c ng c và xóa tên các CLB khuy n nông ho t
5
ng không hi u qu và m t s CLB khuy n nông ho t ng t t ti n lên h p tác xã.
CLB khuy n nông v n là hình th c t ch c ph bi n trên a bàn t nh H u Giang
o
u ki n thu n l i cho CBKN a ti n b KHKT n ng i nông dân d dàng
ng th i giúp nông dân ch
ng trong ti p c n các d ch v khuy n nông, nâng
cao trình
ng l c.
2.2 KHÁI QUÁT CLB KHUY N NÔNG
2.2.1 Các khái ni m v CLB khuy n nông
CLB khuy n nông là
t t ch c qu n chúng do nông dân t p h p l i
trao i,
chia s nh ng kinh nghi m, giúp nâng cao ki n th c trong n xu t (Lê Ph t, 2009).
Là hình th c t ch c sinh ho t c ng ng có ý ngh a r t l n giúp nông dân liên k t
n xu t, làm kinh t , phát tri n các mô hình s n xu t, ng th i thông qua CLB
khuy n nông là c u n i giúp các c quan chuyên môn chuy n giao ti n b KHKT
vào s n xu t, thông tin k p th i nh ng ch tr ng chính sách c a ng và Nhà n c
nông nghi p, nông thôn n nông dân (Nguy n Tr n Th c, 2008)
Theo Nguy n V n Long (2006) “khuy n nông và CLB khuy n nông có m i quan h
h u c v i nhau, CLB khuy n nông c n s giúp
c a khuy n nông và khuy n
nông c n a ph ng có CLB khuy n nông
ti p c n nông dân d dàng và
âu
có CLB khuy n nông ó có CBKN và CBKN – nông dân c n n nhau, giao l u
g p g v i nhau nh cá v i n c”
Hà Ng c Hoa (2010) cho r ng “CLB khuy n nông c s không ch là tr ng h c
a nông dân mà còn là c u n i hi u qu
chuy n giao ti n b KHKT. T t c các
mô hình th c hi n qua CLB u thành công và
c nhân r ng vì t p h p nhi u
ng i có cùng kh n ng tham gia”
2.2.2 T ch c và ho t
ng c a CLB
Theo Nguy n Xuân Tr ch (2004),
sinh ho t CLB khuy n nông t hi u qu cao
c n s l ng h i viên thích h p 15-10 ng i ng th i ho t ng c a CLB
c
qu n lí u hành b i BCN (g m ch nhi m, phó ch nhi m, th kí và th qu ).
Cách th c t ch c sinh ho t và n i dung sinh ho t là m t trong nh ng nhân t quan
tr ng quy t nh s
n t i và phát tri n a CLB, nh ng CLB khuy n nông thành
l p nh ng không sinh ho t th ng xuyên ho c n i dung sinh ho t n i u s ho t
ng kém hi u qu và có th gi i tán. Do ó các CLB khuy n nông thành l p c n t
ch c sinh ho t nh kì th ng xuyên và linh ho t d i nhi u hình th c nh : sinh
ho t nh kì, p t xu t theo nhu c u công vi c a CLB…n i dung sinh ho t
ph i a d ng th ng xuyên thay i nh : th o lu n v n
chuy n i c c u kinh
6
t , chuy n
tham quan
i c c u cây tr ng, nhu c u t p hu n, t ch c
c i mô hình (Nguy n V n Long, 2006).
a àm
n xu t, t ch c
Nguy n Vi t Khoa (2001) cho r ng nguyên t c t ch c ho t ng CLB khuy n
nông là ph i xây d ng k ho ch ho t ng c th , các thành viên ph i t ch c góp
v n xây d ng qu
làm chi phí cho các ho t ng chung a CLB, ng th i CLB
th ng xuyên t ch c t p hu n
thu t trao i kinh nghi m
các thành viên
CLB cùng nhau tháo g khó kh n, bên c nh sau m t chu kì ho t ng CLB c n ph i
ch c t ng k t ánh giá và a ra ph ng h ng ho t ng ti p theo cho CLB.
2.2.3 L i ích c a CLB khuy n nông
Lê H ng Qu c (1997) cho r ng khi nông dân tham gia CLB khuy n nông có c h i
nh n
c nhi u l i ích nh
c chuy n giao ti n b k thu t,
c ti p c n các
ch ng trình hu n luy n nhân gi ng, vay tín ng t các ngu n c a ngân hàng, qu
qu c gia.
Theo H ng Oanh (2009) tham gia CLB khuy n nông s giúp nông dân có nhi u
thay i v nh n th c và t p quán canh tác, giúp h tr nên ch
ng m nh d n u
phát tri n kinh t , chuy n d ch c c u cây tr ng, v t nuôi phù h p v i
u ki n
gia ình.
ng th i theo Huy n Trang (2010) tham gia sinh ho t CLB khuy n nông s
h ng nông dân n cách th c t ch c s n xu t t p th , cùng nhau th o lu n gi i
quy t khó kh n góp ph n mang l i nhi u c h i thành công trong n xu t.
2.3 KHÁI QUÁT V PTD
2.3.1 Khái ni m v PTD
PTD là 3 ch vi t t t c a Participatory Technology Development có ngh a là phát
tri n k thu t có s tham gia. Ngoài ra PTD còn
c g i v i các tên khác nh :
Nghiên c u và khuy n nông có s tham gia; nông dân óng vai trò chính trong
nghiên c u và khuy n nông; Thí nghi m và khuy n nông trên c s c ng ng
(Nguy n Duy C n và ctv, 2009).
Theo B o Huy (2005), PTD là m t quá trình i tìm nh ng cái m i (nh ng ý t ng
v công ngh , cách t ch c m i ho c m i v i u ki n áp ng…) sao cho phù h p
v i i u ki n a ng i dân và nông dân nghèo, nh ng ng i sinh s ng trong các
h th ng nông nghi p ph c p, a ng và b p bênh.
ng Kim Vui và ctv (2007) cho r ng PTD là cách ti p c n trong ó ng i nông
dân
c lôi cu n vào vi c phát tri n các k thu t nông nghi p phù h p v i
u
ki n c th c a h , ng th i trong PTD ng i nông dân s s d ng nh ng ki n
7
