TÁC ĐỘNG của đê BAO KIỂM SOÁT mặn đến sản XUẤT và SINH kế của hộ sản XUẤT NÔNG NGHIỆP ở HUYỆN AN MINH TỈNH KIÊN GIANG

TR
NG
I H C C N TH
VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N BSCL
-----

TR N TUY T TRINH

TÁC

NG
A Ê BAO KI M SOÁT M N
N
N XU T VÀ SINH K C A H S N XU T
NÔNG NGHI P HUY N AN MINH
T NH KIÊN GIANG

LU N V N T T NGHI P

N TH

1

- 2010

IH C


TR
NG
I H C C N TH

VI N NGHIÊN C U PHÁT TRI N BSCL
-----

TR N TUY T TRINH

TÁC

NG
A Ê BAO KI M SOÁT M N
N
N XU T VÀ SINH K C A H S N XU T
NÔNG NGHI P HUY N AN MINH
T NH KIÊN GIANG

LU N V N T T NGHI P
IH C
Chuyên ngành: PHÁT TRI N NÔNG THÔN
Mã ngành: 52 62 01 01

Cán b h ng d n khoa h c
PGS.TS D
NG NG C THÀNH

N TH

2

- 2010

I CAM OAN

Tôi cam oan r ng

tài “Tác

ng c a ê bao ki m soát m n

xu t và sinh k c a h s n xu t nông nghi p

ns n

huy n An Minh, t nh Kiên

Giang” là do chính tôi th c hi n, các s li u thu th p và k t qu phân tích trong
tài là trung th c,

tài không trùng v i b t k

tài nghiên c u khoa h c nào.

Ngày 29 tháng 11 n m 2010
Sinh viên th c hi n

Tr n tuy t Trinh

i


NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H

NG D N

Lu n v n t t nghi p i h c v i tài : Tác ng c a ê bao ki m soát m n n
n xu t và sinh k c a h s n xu t nông nghi p huy n An Minh, t nh Kiên
Giang” ã
c sinh viên Tr n Tuy t Trinh th c hi n trong n m 2010. ..................

ng ý cho b o v tr

ch i

ng ch m LVTN chuyên ngành Phát tri n Nông thôn

Ngày 01 tháng 12 n m 2010
Giáo viên

PGs. Ts. D

ng Ng c Thành

ii


NH N XÉT GIÁO VIÊN PH N BI N

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................

...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
...........................................................................................................................
Ngày …. tháng …. n m …
Giáo viên

iii


TI U S

B N THÂN

1. Lý l ch cá nhân
H và tên: Tr n Tuy t Trinh
Ngày, tháng, n m sinh: 01/01/ 1988
N i sinh: Sóc Tr ng.
Quê Quán: 72 Y t Kiêu, ph

ng 6, thành ph Sóc Tr ng, T nh Sóc Tr ng.

2. Quá trình h c t p
C p 1: là h c sinh tr

ng THCS Ph

C p 2: là h c sinh tr

ng THPT Lý Th

C p 3: là h c sinh tr

ng THPT Nguy n Th Minh Khai

m 2007 - 2011 là sinh viên tr
Vi n Nghiên c u phát tri n

ng

ng 6
ng Ki t

i h c C n Th , ngành Phát tri n nông thôn,

ng b ng sông C u Long

iv


IC MT

Tr

c h t em xin chân thành c m n qúy th y cô ã t n tình d y b o trong

su t các n m h c qua t i Tr
c bi t là s h
ngay t nh ng ngày
i

ng

i h c C n Th .

ng d n và giúp

nhi t tình c a th y

u v ki n th c c ng nh v m t tinh th n và th y c ng ã t o

u ki n thu n l i cho vi c tìm tài li u có liên quan nên ã giúp em t tin h n

khi tham gia nghiên c u

tài này.

Em c ng xin chân thành c m n s ch b o và giúp
ch

ng Ng c Thành

c a các cô, chú, anh,

Phòng Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn huy n An Minh ã h

n và cung c p nh ng thông tin c n thi t giúp em hoàn thành
Cu i cùng em xin c m n quý th y cô và b n bè ã giúp
trong su t th i gian th c hi n
và s góp ý c a t t c m i ng
Trong th i gian th c hi n

ng

tài này.
và khích l em

tài này. Em xin chân thành c m n nh ng nh n xét
i giúp cho bài báo cáo c a em

c hoàn thi n h n.

tài, em ã c g ng tìm hi u nhi u

hoàn thành

t lu n v n. Tuy nhiên, do kinh nghi m và kh n ng còn h n ch nên không th
tránh kh i nh ng thi u sót và h n ch vì v y em mong
a th y cô và b n bè

tài

c s góp ý ki n, phê bình

c hoàn thành t t h n.

Em xin kính chúc quý th y cô luôn d i dào s c kh e và công tác t t!

Ngày 29 tháng 11 n m 2010
Sinh viên th c hi n

Tr n Tuy t Trinh

v


TÓM L

C

tài nghiên c u ánh giá tác ng c a ê bao ng n m n Canh Nông n s n xu t, sinh k
a nông h thu c huy n An Minh, t nh Kiên Giang, n m 2010 . S li u th c p
c thu
th p ch y u t niên giám th ng kê huy n An Minh , t nh Kiên Giang. S li u s c p

c
thu th p thông qua các cu c ph ng v n t i c ng ng và ph ng v n chuyên gia s d ng
ph ng pháp PRA (Participatory Rural Appraisal). K t qu cho th y, ê bao ng n m n ã
có nh ng tác
ng tích c c trong phát tri n nông nghi p, nông thôn c a huy n An
Minh..Thu nh p ngày càng t ng d n n h qu l i nhu n càng t ng góp ph n c i thi n i
ng n ng dân K t qu c ng cho th y t c
t ng c a thu nh p và l i nhu n vùng trong ê
bao u cao h n vùng ngoài ê bao.
u này cho th y ê bao có tác ng r t l n n phát
tri n kinh t nông nghi p vùng trong ê bao. Ngoài nh ng tác ng tích c c giúp An Minh
có nh ng b c ti n v t b c trong s n xu t nông nghi p , ê bao còn có nhi u tác ng
cho phát tri n xã h i và nông thôn c a huy n. B m t nông thôn c a huy n có nhi u thay
i áng k theo h ng tích c c. Bên c nh ó, ê bao còn góp ph n gi m t l h nghèo
a huy n, c th là t l h nghèo c a huy n ã gi m t 14,68 % n m 2005 xu ng

còn 6 % n m 2010
Bên c nh nh ng tác

ng tích c c ã nêu trên, ê bao c ng có nhi u h n ch

nh h

ng t i

n xu t nông nghi p và i s ng c a ng i dân c “trong” và “ngoài” ê nh : ng p c c
nh ng vùng tr ng, h n thi u n c nh ng vùng xa kênh r ch do thi u và xu ng c p
a các công trình n i ng, gi m ngu n l i th y s n t nhiên vùng trong ê bao, h th ng
rò r m n th ng xuyên và ngày càng có xu h ng khó ki m soát gây r t nhi u khó kh n
trong quá trình canh tác lúa và th m chí là nh h ng n mô hình tôm cua do

m n quá
cao; vùng ngoài ê thì th ng xuyên b ng p do tri u c ng khi óng c ng và xâm nh p
n do h th ng ê bao c c b ch a hoàn ch nh, Nên
tài ã có ki n ngh xúc ti n xây
ng h th ng ê bao c c b , nâng c p và th ng xuyên n o vét các kênh th y l i nôi
ng
h th ng ê bao và c ng ng n m n thu c d án Nam mang thít phát huy t i a
hi u qu .Và m t th c t áng quan tâm là h th ng ê Canh Nông ã b xu ng c p do th i
gian xây d ng ã khá lâu nh ng ho t ng trùng tu thì còn r t h n ch .

vi


CL C

I CAM OAN .............................................................................................................. i
NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H NG D N ................................................................ ii
NH N XÉT GIÁO VIÊN PH N BI N ........................................................................... iii
TI U S B N THÂN ..................................................................................................... iv
I C M T ................................................................................................................... v
TÓM L C..................................................................................................................... vi
C L C ...................................................................................................................... vii
DANH M C HÌNH ......................................................................................................... ix
DANH M C B NG ......................................................................................................... x
CÁC CH VI T T T ..................................................................................................... xi
Ch ng 1 .......................................................................................................................... 1
U .......................................................................................................................... 1
1.1 GI I THI U ............................................................................................................... 1
1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U ........................................................................................ 2
1.2.1 M c tiêu t ng quát ................................................................................................ 2

1.2.2 M c tiêu c th ..................................................................................................... 3
1.3 CÂU H I NGHIÊN C U ........................................................................................... 3
1.4 PH M VI VÀ GI I H N NGHIÊN C U .................................................................. 3
1.4.1 N i dung nghiên c u............................................................................................. 3
1.4.2 Không gian nghiên c u ......................................................................................... 3
1.4.3 Th i gian nghiên c u ............................................................................................ 3
1.4.4 Gi i h n nghiên c u.............................................................................................. 4
1.5
I T NG TH H NG....................................................................................... 4
CH NG 2 ...................................................................................................................... 5
NG QUAN L C KH O TÀI LI U .......................................................................... 5
2.1 T NG QUAN V
A BÀN NGHIÊN C U ............................................................. 5
2.1.1 V trí a lý ........................................................................................................... 5
2.1.1.1 T nh Kiên Giang............................................................................................. 5
2.1.1.2 Huy n An Minh............................................................................................. 5
2.1.2 Th c tr ng phát tri n nông nghi p, nông thôn trong vùng ..................................... 6
2.1.2.1 T nh Kiên Giang............................................................................................. 6
2.1.2.2 Huy n An Minh .............................................................................................. 8
2.2 V N
C A XÂM NH P M N
N S N XU T NÔNG NGHI P..................... 9
2.2.1
ng B ng Sông C u Long ................................................................................ 9
2.2.2
a Bàn Nghiên c u........................................................................................... 11
2.3 CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I CH Y U KHU V C BSCL........................ 12
2.4 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ
UT
Ê CANH NÔNG V I S K T H P

CHUY N
I C C U S N XU T ............................................................................ 14
2.4.1. Quá trình hình thành ê Canh Nông ................................................................... 14
2.4.2 Chuy n i c c u n xu t................................................................................. 14
2.5 K T QU
A Ê CANH NÔNG TRÊN TOÀN HUY N AN MINH ................... 16
2.5.1 Giai
n 2000-2005........................................................................................... 16
2.5.2 Giai
n 2006 – 2010 ........................................................................................ 18
CH NG 3 .................................................................................................................... 19
PH NG PHÁP NGHIÊN C U.................................................................................... 19
3.1 PH NG PHÁP LU N ........................................................................................... 19
vii


3.1.1 T ng quan v khung sinh k ................................................................................ 19
3.1.1.1 nh ngh a sinh k và sinh k b n v ng........................................................ 19
3.1.1.2 N i dung c a khung sinh k .......................................................................... 19
3.1.2 Công c PRA...................................................................................................... 21
3.2 PH NG PHÁP CH N M U ................................................................................. 21
3.3 PH NG PHÁP THU TH P S LI U ................................................................... 22
3.3.1 Thu th p s li u th c p ...................................................................................... 22
3.3.2 Thu th p s li u s c p........................................................................................ 22
3.3.2.1 Các công c trong PRA................................................................................ 22
3.3.2.2 B n câu h i.................................................................................................. 23
3.3.2.3 Ph ng v n chuyên gia .................................................................................. 23
3.4 PH NG PHÁP PHÂN TÍCH.................................................................................. 23
Ch ng 4 ........................................................................................................................ 24
T QU VÀ TH O LU N ......................................................................................... 24

4.1 THÔNG TIN NÔNG H ........................................................................................... 24
4.1.1 Thông tin v ch h ............................................................................................ 24
4.1.2 c m nông h ............................................................................................... 24
4.1.2.1 Quy mô và s l ng lao ng theo nhóm...................................................... 24
4.1.2.2 Phân b theo nhóm h
a bàn nghiên c u................................................ 25
4.1.2.3 Tình hình s h u m t s ph ng ti n sinh ho t c b n................................. 25
4.1.2.4
t canh tác theo nhóm h ........................................................................... 26
4.1.2.5 D ng c s n xu t nông nghi p ..................................................................... 27
4.1.2.6 Mô hình canh tác, ngu n g c t ................................................................. 27
4.1.2.7 Kho ng cách t v trí t canh tác n các c a sông chính .......................... 28
4.2 ÁNH GIÁ HI N TR NG S N XU T VÀ HO T
NG C A Ê CANH NÔNG
I A BÀN NGHIÊN C U ....................................................................................... 28
4.2.1 Hi n tr ng........................................................................................................... 28
4.2.2 H th ng ê Canh Nông và bi n pháp thích nghi và i phó tình tr ng ng p m n 30
4.2.2.1 Tình hình xâm nh p m n, ho t ng c a h th ng ê bao theo nhóm h ...... 30
4.2.2.2 Quy t nh s n xu t và nh n xét v phù h p ê Canh Nông c a nông h ...... 31
4.3 NH H NG C A Ê BAO
N S N XU T NÔNG NGHI P T I A BÀN
NGHIÊN C U................................................................................................................ 33
4.3.1 nh h ng c a ê bao n n ng su t,s n l ng trung bình c a lúa ..................... 33
4.3.2 Chi phí s n xu t, thu nh p, l i nhu n và hi u qu
ng v n tr c và sau khi có ê
bao .............................................................................................................................. 34
4.4 NH H NG C A Ê BAO
N CÁC NGU N V N SINH K C A NÔNG
DÂN T I HUY N ANH MINH ..................................................................................... 37
4.4.1. nh h ng n v n v t ch t ............................................................................... 37

4.4.2 nh h ng n v n tài chính .............................................................................. 38
4.4.3 nh h ng n v n nhân l c .............................................................................. 39
4.4.4 nh h ng n v n t nhiên............................................................................... 39
4.4.5 nh h ng n v n xã h i .................................................................................. 40
Ch ng 5 ........................................................................................................................ 43
T LU N VÀ KI N NGH ......................................................................................... 43
5.1 K T LU N............................................................................................................... 43
5.2 KI N NGH .............................................................................................................. 44
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................................... 45

viii


DANH M C HÌNH

Hình

Tên hình

Trang

2.1

So sánh

m n n m 2010 và n m 2009 c a 3 t nh

2.2

M t h th ng c ng ng n m n B CM

13

3.1

Khung lý thuy t v sinh k

20

ix

11


DANH M C B NG
ng
2.1
2.2

a b ng
S nl
2008

ng lúa c n

Trang

c,

BSCL và Kiên Giang, giai

n 20007

K t qu nuôi tr ng th y s n t nh Kiên Giang giai
2008

n 20008

2.3

K t qu di n tích th c hi n chuy n d ch s n xu t t 2001-2005

15

2.4

K t qu nuôi tôm-lúa giai

15

2.5

Di n tích nuôi tôm xen canh trong di n tích tôm – lúa

18

4.1

Trình

25

4.2

S nhân kh u và s lao

4.3

Tình hình s h u m t s ph

4.4

Phân b di n tích canh tác theo nhóm h

28

4.5

Tình hình s h u d ng c s n xu t nông nghi p

28

4.6

Ngu n g c s h u

29

4.7

Kho ng cách t ru ng

4.8

M c

4.9

Tình hình ti p c n kênh thông tin theo nhóm h

32

4.10

Quy t

33

4.11

Nh n nh chung v m c
phù h p c a h th ng ê Canh
Nông c a nông h phân theo xã

34

So sánh n ng su t ( t n/ha ), s n l
lúa tr c và sau khi có ê bao

35

4.12
4.13

n 2000-2005 t i huy n An Minh

h c v n c a ch h
ng chính trong nông h

26

ng ti n sinh ho t c b n

27

t canh tác
n sông

29

thi t h i c a lúa theo n m

30

nh s n xu t c a 60 h nông dân t i

a bàn nghiên c u

ng trung bình (t n/n m) c a

Chi phí,thu nh p,l i nhu n trong s n xu t nông nghi p tr
sau ê bao phân theo nhóm trong và ngoài ê bao
c và sau khi có ê bao

36

4.14

So sánh hi u qu

4.15

So sánh s thay i v
ng xá,ph ng ti n i l i,s d ng n
phân theo khu v c trong và ngoài ê bao giai
n t khi có
ê bao n nay.

39

So sánh t n s , t l h i h p trao i kinh nghi m và các l h i
n
c t ch c trong n m hai giai
n tr c và sau khi có
ê bao

42

4.16

ng v n tr

c và

x

37


CÁC CH
CM: Bán

BSCL:

VI T T T

o Cà Mau.

ng b ng sông C u Long

GTSX: Gía tr s n xu t
KIP ( Key Information panel): Ph ng v n ng

i am hi u

NGTK - KG: Niên giám th ng kê Kiên Giang
NN & PTNT: Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn
NS: N ng su t
PRA (Participatory Rural Appraisal): ánh giá nhanh nông thôn có s tham gia c a
ng i dân

SLTB: S n l

ng bình quân

SLTB: S n l

ng trung bình

SWOT: M t m nh, y u, c h i, r i ro c a m t d án, k ho ch c th .

UBND: y ban nhân dân
UBND-AM:

y ban nhân dân An Minh

xi


Ch

ng 1
U

1.1 GI I THI U
ng b ng sông C u Long ( BSCL) là n i có
u ki n t nhiên thu n l i phát
tri n nông – lâm – th y s n, v i di n tích 4,064 tri u ha (T ng c c th ng kê,
2007), là a bàn óng vai trò quan tr ng trong an ninh l ng th c c a c n c, là
i có kim ng ch xu t kh u lúa g o và th y s n l n nh t n c. M c dù ch chi m
12.9 % di n tích so v i c n c, nh ng hàng n m BSCL óng góp trên 50%

ng s n l ng lúa, 60% t ng s n l ng th y s n và kho ng 80% s n l ng g o,
90% l ng th y s n xu t kh u c a c n c (T ng c c th ng kê, 2007). Tuy nhiên,
hi n t i v n còn g p nhi u khó kh n do ch
nh t tri u bi n ông và bán nh t
tri u bi n Tây v i biên
l n và ngày càng ph c t p. M t khác, theo nghiên c u
a Nguy n Ng c Trân (2009) do h u qu c a bi n i khí h u, n c bi n dâng
các vùng ven b và vùng các c a sông thay i v i
ng p sâu, th i gian ng p
kéo dài h n, làm cho l ng n
và c bi t là s n xu t c a ng

c ng t tr nên khan hi m, nh h
i dân.

ng

n sinh ho t

Kiên Giang là m t t nh ven bi n BSCL v i di n tích 634.8 nghìn ha, có h n 200
km b bi n, trong ó t nông – lâm nghi p – th y s n 544.2 nghìn ha (chi m
85.7 % di n tích t nhiên),nông nghi p phát tri n v i t c
t ng tr ng cao và
khá v ng ch c (giá tr s n xu t t ng bình quân theo giá so sánh giai
n 20002008 t 6,07%/n m, GTSX nông nghi p/ha t s n xu t nông nghi p t ng t ng
ng t 11,1 tri u ng/ha lên 40 tri u ng/ha) (Niên giám th ng kê t nh Kiên
Giang, C c th ng kê t nh Kiên Giang), dân s 1.705 tri u ng i v i 3 c ng ng
dân t c cùng sinh s ng g m Kinh, Hoa và Khmer (T ng c c th ng kê, 2007). a
ng i dân s ng vùng nông thôn (74 % dân s ).Tuy nhiên, Kiên Giang n m
trong v nh Thái Lan, v i m ng l i kênh r ch dày c, cùng v i nh ng nh h ng

a a hình, th y tri u và phân hóa l u l ng theo mùa l n, nên ngoài nh ng l i
th cung c p n c m t, c ng có nhi u h n ch phát tri n nông nghi p, nông thôn
a t nh, c bi t là v n
n xâm nh p vào n i ng do th y tri u. Các sông
ch càng g n bi n thì ngu n n c càng có
m n cao và th i gian m n kéo dài
không cho phép t ng
i v i tr ng lúa và cây tr ng khác, nh ng có th phát
tri n t t mô hình luân canh nh tôm – lúa, tôm công nghi p – bán công nghi p và
các i t ng th y s n khác. Tuy nhiên, vi c nuôi tôm nhi u n m theo mô hình
luân canh tôm – lúa, nh t là khu v c di n tích g n bi n m n xâm nh p sâu vào
1


trong

t, t n kém nhi u chi phí c i t o, r a m n; m t khác vi c gieo c y lúa c ng

p khó kh n nh : gi m n ng su t, thi t h i v di n tích (UBND huy n An Minh,
2008). Do v y,
phát huy th m nh trong luân canh s n xu t c n ph i xây d ng
ê bao
ki m soát l ng n c m n (S NN&PTNT t nh Kiên Giang, 2008).
Huy n An Minh là huy n
c khai thác tác d ng c a ê bao s m nh t, huy n An
Minh n m phía Nam c a t nh Kiên Giang; v trí: phía ông giáp huy n U Minh
Th ng, Phía Tây thông ra V nh Thái Lan, phía B c giáp huy n An Biên, phía
ông giáp huy n U Minh và huy n Th i Bình – Cà Mau. Huy n có 11 n v
hành chính: 10 xã và 01 Th tr n. Di n tích t nhiên 59.055,71 ha, t tr ng lúa là
39.080 ha, n ng su t bình quân 3,3 t n/ha, s n l ng l ng th c 125.368 t n, s n

xu t theo h ng k t h p, a canh;v ng nghi p toàn huy n có 65.553 ha nuôi a
canh, xen canh các loài th y s n, s n l ng 21.579 t n (trong ó có 36.048 ha
nuôi tôm,32.080 ha s n xu t theo mô hình tôm – lúa), n ng su t bình quân tôm
250 kg/ha, m t s mô hình có thu nh p t 50 tri u ng/ha/n m tr lên (Báo cáo
a Ban Ch p Hành ng b huy n An Minh khóa VI), dân s 123.125 ng i (U
ban nhân dân huy n An Minh, 2008). Ph n l n t ai a huy n n m trong vùng
ê bao ki m soát m n. Khi ê bao này hình thành kho ng n m 2002 ã có nhi u
thay i v
n xu t và i s ng kinh t - xã h i, bên c nh ó có vi c th c hi n
úng mô hình luân canh nuôi tôm tr ng l i lúa, góp ph n mang l i n nh và b n
ng cho mô hình này. M t khác, n th i
m p các ê – p c ng gây khó
kh n cho vi c giao thông và v n chuy n hàng hóa c a ng i dân. Tuy nhiên, cho
n nay v n ch a có m t nghiên c u hoàn ch nh nào ánh giá tác ng a h
th ng ê bao n s phát tri n nông nghi p và nông thôn a huy n. Do ó, tài
“Tác ng c a ê bao ki m soát m n n s n xu t và sinh k c a h s n xu t
nông nghi p huy n An Minh, t nh Kiên Giang” là c n thi t.
t ó tìm ra
nh ng u
m và nh c m c ng nh s nh h ng c a vi c hình thành ê bao
n h s n xu t song song là nh ng gi i pháp phù h p.
1.2 M C TIÊU NGHIÊN C U
1.2.1 M c tiêu t ng quát
ánh giá tác ng c a ê bao ki m soát m n n sinh k c a h s n xu t nông
nghi p c a huy n An Minh, t nh Kiên Giang nh m a ra gi i pháp thúc y phát
tri n nông nghi p - nông thôn huy n An Minh nói riêng và t nh Kiên Giang nói
chung.

2

1.2.2 M c tiêu c th
ánh giá th c tr ng s n xu t nông nghi p
qua.

huy n An Minh trong th i gian

Phân tích s thay i và tác ng a ê bao n sinh k c a ng
phát tri n kinh t xã h i nông thôn vùng nghiên c u.
xu t các gi i pháp thúc
nghiên c u.

i dân và

y phát tri n nông nghi p – nông thôn

vùng

1.3 CÂU H I NGHIÊN C U
D a trên các
c tiêu nghiên c u trên,
nh ng câu i nghiên c u nh sau:
Th c tr ng s n xu t nông nghi p

tài

t p trung phân tích và tr l i

huy n An Minh hi n nay nh th nào?

Tình hình s d ng t, n ng su t và n l ng a m t s
i t ng cây tr ng,
t nuôi, ch y u tr c và sau khi hình thành ê bao ki m soát m n vùng
nghiên c u nh th nào?
Tác ng c a ê bao n sinh k
a ng
– nông thôn vùng nghiên c u ra sao?
Gi i pháp nào
u?

thúc

i dân và s phát tri n kinh t xã h i

y phát tri n nông nghi p – nông thôn

vùng nghiên

1.4 PH M VI VÀ GI I H N NGHIÊN C U
1.4.1 N i dung nghiên c u
tài t p trung nghiên c u các v n
liên quan
ng i dân trong vùng có tác ng c a ê bao.

n s n xu t và sinh k c a

1.4.2 Không gian nghiên c u
tài t p trung nghiên c u các xã ông H ng A ,xã Vân Khánh và xã Thu n
Hòa là n i ch u nh h ng c a ê bao ki m soát m n nhi u nh t. M i xã ch n
ng u nhiên 20 h .

1.4.3 Th i gian nghiên c u
tài th c hi n t tháng 5

n tháng 11/2010.

3


1.4.4 Gi i h n nghiên c u

Vì vi c ánh giá tác

ng c a m t công trình th y l i trong ph m vi m t t nh là

t l nh v c khá r ng và ph c t p nên
tài ch gi i h n nghiên c u tác ng c a
ê bao ng n m n n s n xu t (ch y u là lúa và tôm) và sinh k c a 60 h s n
xu t nông nghi p theo tiêu chí ch n ng u nhiên vùng nghiên c u.
Do gi i h n v th i gian và nhân l c nên v s li u th c p c a
tài ch y u
c trích ra t các báo cáo tình hình kinh t xã h i, s li u c a c c th ng kê t nh
Kiên Giang và huy n An Minh, cùng v i vi c u tra ph ng v n nông h s n xu t
nông nghi p..
1.5

IT

NG TH H

NG

Nh ng h nông dân s n xu t nông nghi p n m trong vùng ê bao
Minh, t nh Kiên Giang.

huy n An

Nh ng cán b quy ho ch chính sách a ph ng có c s
xu t nh ng gi i
pháp thúc y phát tri n huy n An Minh nói riêng và t nh Kiên Giang nói chung.
Nh ng nhà khoa h c và cán b nghiên c u có c s
nghiên c u thêm.

4

tham kh o phát tri n và


CH
NG QUAN L
2.1 T NG QUAN V
2.1.1 V trí

NG 2
C KH O TÀI LI U

A BÀN NGHIÊN C U

a lý

2.1.1.1 T nh Kiên Giang

Kiên Giang n m phía Tây-B c vùng BSCL, có t a
a lý t 101o30’ n
105032’ kinh
ông và t 9023’ n 10032’ v
B c. Phía ông B c giáp v i
các t nh An Giang,C n Th , H u Giang. Phía Nam giáp các t nh Cà Mau, B c
Liêu. Phía B c giáp Campuchia v i

ng biên gi i dài 56,8 km.

Kiên Giang có 15 n v hành chính g m : thành ph R ch Giá , th xã Hà Tiên và
13 huy n : Giang Thành, Kiên L ng, Hòn
t, Tân Hi p, Châu Thành, Gi ng
Ri ng, Gò Quao, An Biên, An Minh, U Minh Th ng, V nh Thu n và 2 huy n
o Phú Qu c và Kiên H i.
Kiên Giang có 3 d ng

a hình chính là

ng b ng,

i núi,

o bi n:

ng b ng: g m 3 vùng l n là T giác Long Xuyên , Tây sông H u,U Minh
Th ng.
i núi: di n tích 7.282 ha, bao g m các núi sót
Hòn t n th xã Hà Tiên.
o bi n: bao g m 140 hòn

kho ng 61.538 ha.

o trong ó có

khu v c ven bi n t huy n

o Phú Qu c v i t ng di n tích

Kiên Giang n m trong vùng khí h u nhi t i gió mùa, c n xích o, nhi t
cao
0
u trong n m (trung bình t 27,5 – 27,7 C), n ng nhi u (trung bình 6,4 gi /ngày,
tháng n ng nhi u nh t là tháng 4 v i 7-8 gi /ngày, tháng n ng ít là tháng 9 và
tháng 11 v i 4,6-5,3 gi /ngày). Ít có thiên tai v khí h u so v i các vùng khác
trong c n c. (Niên giám th ng kê 2000-2009, C c th ng kê t nh Kiên Giang).
2.1.1.2 Huy n An Minh

An Minh là m t huy n n m v phía Nam t nh Kiên Giang. Huy n An Minh
c
thành l p ngày 13-01-1986, theo Quy t nh s 7/H BT, trên c s tách ra t
huy n An Biên. Huy n An Minh lúc m i thành l p có di n tích 55.824 ha, dân s
77.302 ng i, g m 11 xã là: Thu n Hoà, Nam Hoà, ông Hoà, Tân Hoà, Tân
Th nh, ông Th nh, Ng c H ng, ông H ng, Tân H ng, Vân Khánh và Khánh
5


Vân. Ngày 25-04-1988, các xã Tân Hoà, Nam Hoà, Tân Th nh, Khánh Vân, Tân
ng b gi i th
thành l p xã An Minh Tây và th tr n Th 11, ng th i sáp
nh p thêm xã An Minh B c tách t huy n An Biên. Ngày 28-05-1991, sáp nh p

xã Ng c H ng và m t ph n xã An Minh Tây vào xã ông H ng; ph n còn l i c a
xã An Minh Tây nh p vào xã ông Th nh. Ngày 06-04-2007, Chính ph Vi t
Nam ban hành Ngh nh 58/2007/N - CP, tách toàn b di n tích và dân s c a
xã An Minh B c, huy n An Minh, h p v i m t s xã c a huy n An Biên và huy n
nh Thu n
thành l p huy n U Minh Th ng. Sau khi
u ch nh, huy n An
Minh còn l i 59.055,71 ha di n tích t nhiên và 120.193 nhân kh u, có 11
hành chính tr c thu c, g m các xã: ông Th nh, Tân Th nh, Thu n Hoà,
Khánh ông, Vân Khánh Tây, Vân Khánh, ông H ng, ông H ng A,
ng B, ông Hoà và th tr n Th 11. Huy n l c a An Minh là th tr n
i M t.

nv
Vân
ông
Th

An Minh giáp v i U Minh Th ng phía ông, An Biên phía B c, U Minh và
Th i Bình phía Nam. phía Tây, huy n trông ra v nh Thái Lan, v i b bi n dài
37km giáp bi n Tây.
2.1.2 Th c tr ng phát tri n nông nghi p, nông thôn trong vùng
2.1.2.1 T nh Kiên Giang
Cây tr ng chính trên a bàn Kiên Giang là lúa, t tr ng lúa chi m t i 97,7% di n
tích t cây hàng n m và 81,1% di n tích t s n xu t nông nghi p.Trên ph m vi
n c c ng nh toàn BSCL,Trong su t giai
n t 2000-2008 ,s n l ng lúa
a Kiên Giang t ng bình quân 5,8%/n m, g p 2 l n m c t ng bình quân c a c
c, g p 1,5 l n bình quân c a vùng BSCL. So v i n m 2000, s n l ng lúa
m 2008 vùng BSCL t ng thêm 3,979 tri u t n, Kiên Giang t ng thêm 1,093

tri u t n, chi m t i 27,5% t ng s n l ng lúa t ng thêm c a c vùng BSCL,
óng vai trò to l n cho xu t kh u g o và t ng thu nh p cho nông dân trên a bàn
nh.
Tuy nhiên, u ki n t, n c c a Kiên Giang có nhi u h n ch nh
t có v n
chi m t l cao, n m cu i ngu n n c ng t,b nh h ng c a phèn và m n r t
nhi u. Tr c nh ng khó kh n ó s n xu t lúa Kiên Giang v n phát tri n khá
ng ch c, bao g m m thêm di n tích, t ng v s n xu t và c bi t là thâm canh
ng n ng su t, nâng cao ch t l ng s n ph m.

6


ng 2.1: S n l
STT

ng lúa c n

c, BSCL và Kiên Giang , giai
nl

ng m c

m 2000

1

n

2

ng b ng sông C u Long

3

c

Kiên Giang (KG)

n 2000-2008

ng lúa (1000 t n)
N m 2005

m 2008

32.529,5

35.832,9

38.725,1

16.702,7

19.298,5

20.681,6

2.284,3

2.944,3

3.387,2

4

l KG so v i c n

c (%)

7,02

8,22

8,75

5

l KG so v i BSCL (%)

13,68

15,26

16,38

Ngu n: Niên giám th ng kê c n

c n m 2008,T ng c c th ng kê

So v i các lo i cây tr ng khác, giá lúa trong giai
n 2000-2008 tuy có t ng lúc
có bi n ng, nh ng nhìn chung là t ng v ng và v i t c
t ng nhanh h n các
lo i nông th y s n khác trong ph m vi toàn qu c c ng nh
BSCL. Giá lúa
bình quân n m 2008 so v i n m 1997 (n m giá lúa bình th ng) g p 3,35 l n lúa
ông Xuân, g p 2,68 l n v lúa Hè Thu g p 2,41 l n v lúa mùa và t i th i
m
trung tu n tháng 12-2009 giá lúa g p 1,5 l n giá bình quân n m 2008. Ng i tr ng
lúa còn nghèo ch y u là do t ít, t b nhi m phèn và m n ngày càng nhi u.
nuôi tr ng th y s n: Kiên Giang ã có t r t lâu, nh ng nuôi tôm phát tri n
nh vào giai
n 2000-2005, có chi u h ng n nh trên a bàn. Riêng v
nuôi cá, b suy gi m di n tích vào giai
n 2000-2005, ph c h i và m r ng di n
tích vào giai
n 2006-2008 và còn ti p t c m r ng di n tích trong nh ng n m
i. Thâm canh c ng ã t ng b c
c chú tr ng nh ng t ng n ng su t còn ch m
và th p h n các t nh khác
BSCL.
Các mô hình nuôi tr ng ngày càng phong phú, k c nuôi n

c l và nuôi n

c

ng t (tôm – lúa, tôm –lúa- xen cua, chuyên nuôi tôm qu ng canh, bán thâm canh,
thâm canh, tôm – cá, lúa 2 v k t h p nuôi cá, nuôi cá trong ao, trong m ng

n, trong vèo, trong r ng,…). ã có m t s mô hình nuôi th y s n trên bi n,
ây là l i th c a bi n Kiên Giang và có ti m n ng r t l n, có tri n v ng phát tri n
vào t ng lai xa, khi ta có
l c và có yêu c u khách quan v n ra nuôi tr ng v i
quy mô l n trên bi n.

7


ng 2.2: K t qu nuôi tr ng th y s n t nh Kiên Giang giai
TT

ng m c

nv

n 2000-2008
Các n m

2000

2005

2008

T ng di n tích

Ha

34.460

89.600

134.564

Nuôi cá

Ha

20.300

7.600

27.883

Nuôi tôm

Ha

12.300

74.100

81.250

Nuôi h n h p và TS khác

Ha

1.860

7.900

25.431

Nuôi n

Ha

14.160

82.000

106.681

Nuôi tôm

Ha

12.300

74.100

81.250

Nuôi h n h p và TS khác

Ha

1.860

7.900

25.431

1.2

Nuôi n

Ha

20.300

7.600

27.883

2

S nl

Ha

10.050

50.300

110.230

Cá

Ha

5.500

8.800

44.445

Tôm

Ha

1.800

20.100

28.601

Cua gh

Ha

Th y s n khác

Ha

1

1.1

cm nl

c ng t(cá)
ng

1.577
2.750

21.400

35.607

Ngu n: T ng h p t niên giám th ng kê t nh Kiên Giang n m 2008, C c th ng kê KG .

2.1.2.2 Huy n An Minh
An Minh là huy n vùng sâu c a t nh Kiên Giang, kinh t ch y u là Nông - Lâm Ng nghi p. H n 20 n m sau ngày thành l p, dù v n còn là huy n nghèo, nh ng
An Minh c ng có nhi u b c ti n áng khích l . So v i n m 1991, GDP n m
2005 c a huy n t ng g p 202 l n (bình quân m c t ng tr ng hàng n m t
14,45%), GDP c a huy n t kho ng 562 t
ng, t ng 14,82%. Trong ó nông Lâm - Ng nghi p chi m 79,48%;
Trong n m 2008, m c dù g p không ít khó kh n do tình hình th i ti t di n bi n b t
th ng, giá c th tr ng b t l i cho s n xu t, và b nh h ng c a l m phát nh ng
An Minh v n gi
ct c
t ng tr ng v i t ng s n ph m xã h i t ng 15,05%.
Riêng v l nh v c Nông - Lâm - Ng nghi p có t c
t ng tr ng khá n t ng,
18,8. Trong ó, t ng s n l ng l ng th c trong n m là 122.916 t n, t ng 8,84%
so v i n m tr c. ánh b t và nuôi tr ng th y s n t ng 18,58%, v i t ng s n

ng t 20.914 t n. Ngoài vi c u t phát tri n di n tích tôm – lúa, huy n còn
p trung phát tri n di n tích nuôi tr ng các loài th y s n ven bi n khác nh sò
huy t, cua… Qua ó, ã phát huy
c hi u qu c a m t vùng kinh t ven bi n.

8


Nông nghi p ã óng góp khá l n trong GDP c a huy n. Trong nh ng n m qua,
tình hình s n xu t nông nghi p trên a bàn huy n có b c phát tri n khá n nh.
Vi c chuy n d ch c c u cây tr ng, v t nuôi ã em l i hi u qu kinh t rõ r t,
óng góp l n vào giá tr t ng s n ph m c a toàn huy n.
Tuy nhiên, trong n m 2008, tình hình th i ti t di n bi n b t th ng, d ch b nh ã
làm hàng ch c ngàn ha tôm nuôi b thi t h i. Nguyên nhân ch y u là do nông dân
không tuân th l ch th i v , th nuôi s m, nuôi n i v … H n n a, vi c nuôi tôm
kéo dài ã làm cho t b nhi m m n, d n n s n xu t lúa (luân canh trên n n t
nuôi tôm) c ng kém hi u qu , u v nhi u di n tích lúa b m t tr ng ph i s i s
i, n ng su t lúa gi m…
m 2009, huy n An Minh t p trung cho s n xu t nông nghi p. Huy n ã kiên
quy t ch
o xu ng gi ng v tôm - lúa úng l ch th i v ; phát ng nuôi các loài
th y s n khác nh cua, cá, tôm, sò vùng t bãi b i ven bi n. S p t i, huy n s
ph i h p v i các ngành c a t nh th c hi n vi c giao t r ng phòng h ven bi n,
ti n hành giao khoáng t bãi b i ven bi n c a m t s xã cho cho ng i dân s n
xu t, y nhanh vi c n o vét các kênh th y l i ph c v t i tiêu. Bên c nh ó,
huy n c ng ki n ngh t nh s m tri n khai d án khu th y l i khép kín X o Quau o Nhàu, y nhanh ti n
xây d ng c ng X o Nhàu.
n n m 2010 s n xu t ng -nông-lâm nghi p ti p t c phát tri n, h th ng th y l i
c u t c b n m b o yêu c u ph c v s n xu t. Quy ho ch s n xu t
u ch nh theo h ng phát huy l i th c a t ng ti u vùng.

c

Nông nghi p v n là ngành kinh t quan tr ng c a huy n: di n tích s n xu t lúa
35.521 ha, n ng su t bình quân 3,3 t n/ha, s n l ng l ng th c 125.368 t n;
ng th c bình quân u ng i 1.072 kg. S n xu t theo h ng k t h p, a canh;
hi u qu s d ng t t ng b c
c nâng lên.
Ng nghi p là ngành kinh t hàng u trong c c u kinh t c a huy n. Toàn huy n có
65.553 ha nuôi a canh, xen canh các loài th y s n, t ng 35.306 ha so v i n m 2005, s n
ng 21.579 t n. Trong ó, có 36.048 ha nuôi tôm, 32.080 ha s n xu t theo mô hình
tôm-lúa, n ng su t bình quân tôm 250 kg/ha, m t s mô hình có thu nh p t 50 tri u
ng/ha/n m tr lên

2.2 V N
2.2.1

C A XÂM NH P M N

N S N XU T NÔNG NGHI P

ng B ng Sông C u Long

Trong ti n trình phát tri n kinh t - xã h i
BSCL, nh ng h n ch v
u ki n
nhiên là rào c n r t l n n s n xu t nông nghi p, phát tri n nông thôn và i
9

ng ng

i dân mà tiêu bi u là v n

xâm nh p m n trên di n tích kho ng 1,2 –

1,6 tri u ha vùng ven bi n v i
m n 4g/l; (Tô V n T ng, 2008). Ph m vi nh
ng xâm nh p m n
BSCL chi m kho ng trên 50% di n tích toàn ng b ng
tính trung bình t n m 1991-2003 (Lê Sâm, 2006), g m các t nh Long An, Ti n
Giang, B n Tre, Trà Vinh, Sóc Tr ng, B c Liêu, Cà Mau và Kiên Giang. T s
li u ghi nh n m n qua các n m, xu th chung
xâm nh p m n vào toàn vùng
ng d n t tháng 2 n tháng 4 và m t vài ngày u tháng 5. T gi a tháng 5 và
tháng 6
m n gi m nhanh trên toàn b vùng c a sông tr i r ng trên d i t t
Gò Công

n Sóc Tr ng.

Theo Ph m V n D cho bi t n m 2010 n c m n xu t hi n s m h n các n m
tr c 10-15 ngày và xâm nh p sâu vào t li n kho ng 70 km, gây không ít khó
kh n cho s n xu t và i s ng c a ng i dân.
Lê Th Xuân Lan - phó phòng d báo ài Khí t ng th y v n khu v c Nam b
cho bi t: tình hình xâm nh p m n trong th i gian qua t ng nhanh và cao h n cùng
n m tr c. Theo bà Lan,
m n s còn t ng do gió ch ng (kho ng tháng 2 và
3 âm l ch) y n c m n t bi n vào,
tháng 4 và 5 âm l ch.

nh

m c a xâm nh p m n là trong hai

Nguy n Trí Ng c - c c tr ng C c Tr ng tr t B NN&PTNT cho bi t: n n thi u
c s n xu t và
nhi m m n cao nhi u t nh thu c BSCL s khi n kho ng
800.000 ha lúa v Xuân Hè và Hè Thu b
4-2010).

nh h

ng (cao

m là tháng 3, tháng

Theo S NN&PTNT t nh Sóc Tr ng, hi n toàn t nh có trên 40.000 ha lúa v ba b
nh h ng n ng h n và xâm nh p m n nên n ng su t s không cao. Ngày 26-22010, ông Tr n V n Háp
p Tú
m, xã
i Ân 2, (huy n Long Phú, Sóc
Tr ng) than th : “Tr i n ng nóng nh thiêu t nên b m n c y ru ng ba ngày
ã c n s ch. M y ngày nay n c kênh m n chát” còn Ông B y Hoàng
p Tân
Quy A, xã Tân H ng, nói: “N u có n c c ng không dám b m vì m y ngày tr c
m n d i kênh này lên n 3-4‰”.
nh b m n c c u lúa c ng r t kh n tr ng trên cánh ng các xã Tân Tây,
Bình Ân, Ki ng Ph c, Tân Thành (huy n Gò Công ông), Bình Phú,
ng S n

(huy n Gò Công Tây, Ti n Giang).Ông Nguy n V n V , ch t ch UBND xã Tân
Tây, cho bi t hi n có kho ng 750ha lúa ang r t c n n c
tr bông, ng m s a
do n c kênh c n và tình tr ng xâm nh p m n di n ra quá m nh.

10


Phó ch t ch UBND t nh H u Giang Tr n Thành L p cho bi t xâm nh p m n t i
u Giang ang di n bi n ph c t p. N c m n ang l n sâu vào a bàn m t s
xã u ngu n th xã V Thanh.Ông Nguy n V n Hòa, phó ch t ch UBND th xã
Thanh, nói theo d báo c a ngành ch c n ng t nh, xâm nh p m n n m nay t i
u Giang có th kéo dài h n m i n m (cao m trong tháng 3 và 4).
Quang Vinh - giám c Trung tâm Quan tr c tài nguyên và môi tr ng TP
n Th - cho bi t m n “t n công” vào t li n n m sau nhi u h n n m tr c. C
th , n m 2009 xâm nh p m n ã n th tr n Th nh An, TP C n Th (cách bi n
n 40 km), trong khi n m tr c ó m n ch “v i” t i xã Mông Th , t nh Kiên
Giang cách bi n ch ng 10 km.
t s khu v c c a t nh An Giang và th xã V Thanh (H u Giang) c ng b m n
xâm nh p v i
m n cao nh t là 7‰, không th b m n c ph c v tr ng tr t.

Hình 2.1: So sánh

m n n m 2010 và n m 2009 c a 3 t nh

(Ngu n phòng d báo ài Khí t

2.2.2

ng th y v n khu v c Nam b )

a Bàn Nghiên c u

Qua kh o sát th c t vùng luân canh tôm-lúa n m 2010, ông Tr n Quang C i –
Phó Giám c S NN&PTNT Kiên Giang nh n nh: n m nay mùa khô kéo dài,
c m n xâm nh p sâu vào n i ng, nên khi n mùa v gieo s , ng t vùng
n xu t tôm - lúa vùng U Minh Th ng
m n v n còn cao. K t qu quan tr c
11


i h u h t các th a ru ng vùng tôm - lúa cho th y

m n hi n

m c t 3 - 7‰.

Theo th ng kê ch a c a ngành nông nghi p a ph ng, ch tính riêng huy n An
Biên, trong 4.500 ha lúa ã
c gieo c y thì ã có kho ng 2.500 ha g n nh b
t tr ng. Trong s di n tích này có nhi u h gieo c y l i 2-3 l n nh ng ành ch u
th t b i. Thi t h i là quá l n, nh ng nông dân ph i ti p t c gieo c y l i m c dù chi
phí s n xu t, công lao ng b ra là không nh .
Theo Báo Tu i Tr m c tin kinh t tháng 4-2010:
nh p ã làm cho g n 10.000 ha tôm nuôi trên n n
(Kiên Giang) b thi t h i n ng. Nhi u nông dân ph
các kho n chi phí b ra u v . Ngh nuôi tôm
c giá, m t mùa".

n ng h n kéo dài và m n xâm
t lúa vùng U Minh Th ng
i thu ho ch tôm non bù vào
Kiên Giang l i r i vào c nh

Theo Phòng Nông nghi p và Phát tri n nông thôn (NN&PTNT) các huy n vùng U
Minh Th ng u tháng 4-2010, tôm nuôi trong khu v c có
tu i bình quân t
35 n 75 ngày tu i, nh ng do b nh và n ng nóng ã làm tôm ch t hàng lo t.
Theo tính toán s b , di n tích tôm thi t h i ã lên n g n 10 nghìn ha, trong ó
hai ph n ba di n tích thi t h i t 30-80%. Theo Võ Hoàng Vi t, Tr ng Phòng
NN & PTNT huy n An Minh cho bi t, qua kh o sát ban u, n nay huy n An
Minh có 7.300 ha tôm b thi t h i. Trong ó, hai ph n ba di n tích thi t h i 30 n
80%. Di n tích b thi t h i t p trung nhi u các xã ông Hoà, ông Th nh, Vân
Khánh, V n Khánh Tây, Thu n Hoà,....
i huy n An Minh, xã b thi t h i nhi u nh t là ông Th nh, có h n 2.100
ha/4.250 ha nuôi tôm b thi t h i. Ch t ch UBND xã ông Th nh Lê V n D n
nói: "Trong t ng di n tích tôm b thi t h i, h n m t n a thi t h i 50%”. T i huy n
An Biên, m c dù di n tích b thi t h i ch kho ng 600 ha, nh ng có g n 20 ha tôm
ch t hoàn toàn. Tr ng Phòng NN & PTNT huy n An Biên, Nguy n H u Hoa
cho bi t, tôm An Biên có
tu i trung bình t 25 n 60 ngày tu i. S tôm t
40 ngày tu i tr lên có th thu ho ch bán tôm non nh ng tôm nh giá th p ch
kho ng 40-50 nghìn ng/kg. Còn s b thi t h i "tr ng" và tu i tôm còn nh ành
ph i b .
2.3 CÁC CÔNG TRÌNH TH Y L I CH Y U

KHU V C BSCL

Trong quá trình khai thác vùng BSCL t th i Pháp thu c, m t s kênh xáng

c ào m i a n c ng t v vùng BSCL nh : Cái S n, Xà No, Ch c B ng,
Ph ng Hi p,Tân An-Gò Công, Ba Lai, H ng M ,... cùng v i h th ng kênh
ngang x sâu vào n i

ng ã m ra vùng s n xu t lúa l n r ng v vùng này. Tuy
12