Đánh giá hiện trạng môi trường nước mặt sông Cầu đoạn chảy qua thị xã Bắc Kạn và đề xuất biện pháp giảm thiểu ô nhiễm (Khóa luận tốt nghiệp)

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

----------------------------

LA TH THUY N

Tên

tài:

ÁNH GIÁ HI N TR NG MÔI TR

NG N

O N CH Y QUA TH XÃ B C K N VÀ

C M T SÔNG C U
XU T BI N PHÁP

GI M THI U Ô NHI M

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: chính quy

Chuyên ngành

: Khoa h c môi tr

Khoa

: Môi tr

Khóa h c

: 2010 - 2014

Gi ng viên h

ng d n

ng

ng

: Th.S Nguy n Minh C nh

Thái Nguyên, n m 2014

L IC M

N

Th c t p t t ngi p là m t khâu r t quan tr ng b i l ây là giai o n
sinh viên c ng c hóa toàn b ki n th c ã h c t p tr ng.
ng th i c ng
giúp sinh viên ti p xúc v i th c t em nh ng ki n th c ã h c áp d ng vào
th c ti n s n xu t. Qua ó giúp sinh viên h c h i và rút ra kinh nghi m quý
báu t th c t
khi ra tr ng tr thành m t ng i cán b có n ng l c t t,
trình lý lu n cao, chuyên môn gi i áp ng yêu c u c p thi t c a xã h i.
V i m c ích và t m quan tr ng nêu trên
c s phân công c a khoa
Tài nguyên và Môi tr ng ng th i
c s ti p nh n c a Chi c c B o v
Môi tr ng t nh B c k n. Em ti n hành nghiên c u
tài: “ ánh giá hi n
tr ng môi tr ng n c m t sông C u o n ch y qua th xã B c k n và
xu t các gi i pháp gi m thi u ô nhi m”.
hoàn thành khóa lu n t t nghi p này, em xin chân thành c m n s
giúp , ch b o c a các th y cô giáo trong ban giám hi u nhà tr ng, ban ch
nhi m khoa Tài nguyên và Môi tr ng- Chi c c tr ng , cán b Trung tâm
QT&PT Môi tr ng, cùng các cô, chú, anh, ch trong Chi c c B o v Môi
tr ng t nh B c k n.
c bi t em trân tr ng bày t lòng bi t n sâu s c i v i th y giáo
h ng d n Ths. Nguy n Minh C nh ã nh h ng, ch b o, dìu d t em
trong quá trình th c hi n khóa lu n t t nghi p này.
Do th i gian th c t p ng n, trình
chuyên môn còn h n ch , b n thân

còn thi u kinh nghi m nên khóa lu n không th tránh kh i nh ng sai sót. Em
r t mong
c s óng góp ý ki n c a các th y cô giáo và các b n sinh viên
khóa lu n
c hoàn thi n h n n a.
Em xin chân thành c m n!
Thái Nguyên, ngày 30 tháng 4 n m 2014
Sinh viên

La Th Thuy n


DANH M C CÁC T

TT

T vi t t t

VI T T T

D ch là

Ghi chú

1

BOD5

Nhu c u ô xi hóa trong 5 ngà

2

BVMT

B o v môi tr

ng

3

CLN

Ch t l

c

4

COD

Nhu c u ô xi hóa h c

5

DO

Hàm l

6

GIS

H th ng thông tin

7

KCN

Khu công nghi p

8

KT – XH

Kinh t - xã h i

9

LVS

L u v c sông

10

PTN

Phòng thí nghi m

11

QLMT

Qu n lý môi tr

12

TCVN

Tiêu chu n Vi t Nam

13

TN&MT

Tài nguyên và môi tr

14

TSS

T ng ch t r n l l ng

ng n

ng õi hòa tan trong n

c

a lý

ng

ng

Most probable number 100
15

MNP/1000ml

mililiters (S l

ng vi sinh

v ttrong 100 ml)
16

WHO

17

WQI

World Health Organization (T
ch c Y t Th gi i)
Water Quality Inder (Ch s ch t
l

ng n

c

M CL C
PH N 1:M

U ............................................................................................ 1

1.1. Tính c p thi t c a

tài ............................................................................ 1

1.2. M c tiêu, yêu c u c a

tài ....................................................................... 2

1.2.1. M c tiêu................................................................................................... 2
1.2.2. Yêu c u.................................................................................................... 2
1.3. Ý ngh a c a

tài ....................................................................................... 2

Ph n 2.T NG QUAN TÀI LI U ..................................................................... 4
2.1. C s khoa h c c a

tài ............................................................................ 4

2.1.1. C s lý lu n............................................................................................. 4
............................................................................................. 9
2.3. C s th c ti n ......................................................................................... 11
2.3.1. Các v n

môi tr

ng n

c m t trên Th Gi i ................................... 11

2.2.2. Các v n

môi tr

ng n

cm t

2.3. Tài nguyên n

Vi t Nam ...................................... 14

c c a t nh B c k n và ch t l

ng n

c sông C u........... 18

2.3.1. Tài nguyên n

c m t ............................................................................. 18

2.3.2. Tài nguyên n

cd

2.3.4. Hi n tr ng ch t l
Ph n 3

IT

i

t ..................................................................... 19

ng n

c m t sông C u ........................................... 19

NG, N I DUNG VÀ PH

NG PHÁP NGHIÊN C U .. 22

3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u............................................................ 22

3.2.

a i m và th i gian ti n hành ............................................................... 22

3.3. N i dung nghiên c u ................................................................................ 22
3.3.1. i u ki n t nhiên kinh t - xã h i c a th xã B c k n .......................... 22
3.3.2.

ánh giá hi n tr ng n

c sông C u o n ch y qua th xã B c k n n m

2013 ................................................................................................................. 23
3.3.3.
tr

ng n

xu t các bi n pháp gi m thi u, kh c ph c tình tr ng ô nhi m môi
c sông C u o n ch y qua th xã B c k n.................................... 23


ng pháp nghiên c u.......................................................................... 23

3.4. Ph
3.4.2. Ph

ng pháp thu th p phân tích tài li u th c p.................................. 23

3.4.3.. Ph

ng pháp i u tra kh o sát o

3.4.4. Ph

ng pháp quan tr c l y m u và phân tích trong phòng thí nghi m 23

3.4.5. Ph

ng pháp k th a............................................................................. 26

3.4.6. Ph

ng pháp so sánh và ánh giá ......................................................... 27

3.4.7. Ph

ng pháp x lý s li u..................................................................... 27

c ngoài th c

a ......................... 23

PH N 4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N .............................. 28
4.1. i u ki n t nhiên, KT-XH c a th xã B c K n ...................................... 28
4.1.1. i u ki n t nhiên ................................................................................. 28
4.1.2. i u ki n kinh t -xã h i ........................................................................ 35
4.2. ánh giá hi n tr ng môi tr

ng n

c m t sông C u o n ch y qua th xã

B c K n n m 2013 .......................................................................................... 40

4.3. Các ngu n gây ô nhi m n

c sông C u.................................................. 43

4.3.1. Ngu n gây ô nhi m t n

c m a.......................................................... 44

4.3.2. Ngu n gây ô nhi m t ho t

ng công nghi p ..................................... 45

4.3.3. Ngu n gây ô nhi m t

ho t

ng s n xu t nông nghi p ..................... 46

4.3.4. Ngu n gây ô nhi m t ho t

ng s n xu t kinh doanh, d ch v ........... 47

3.4.5. Ngu n gây ô nhi n t ho t

ng y t ................................................... 48

4.4.

xu t m t s gi i pháp gi m thi u kh c ph c ô nhi m môi tr

ng n

c

sông C u. ......................................................................................................... 49
4.4.1. T ng c

ng công tác tuyên truy n, giáo d c, nâng cao nh n th c, tích

c c th c hi n xã h i hóa s nghi p b o v dòng sông và l u v c ................. 50
4.4.2. G n k t b o v môi tr

ng trong quá trình phát tri n kinh t -xã h i ... 50

4.4.3. Nâng cao n ng l c qu n lý nhà n
v qu n lý, b o v môi tr

c , t o ra m t khung th ch phù h p

ng sinh thái, c nh quan và khai thác b n v ng l u

v c ................................................................................................................... 51
4.4.4. T ng c

ng công tác khoa h c công ngh ............................................ 52


4.4.5. T ng c
môi tr

ng và a d ng hóa ngu n v n

u t cho ho t

ng b o v

ng, b o v dòng sông theo l u v c ................................................... 52

4.4.6. M r ng và t ng c

ng h p tác qu c t ............................................... 52

4.4.7. M t s gi i pháp c th v th ch , thông tin và b o v , b o t n c nh
quan thiên nhiên .............................................................................................. 52
4.4.8. Bi n pháp k thu t ................................................................................ 55
Ph n 5.K T LU N VÀ KI N NGH ............................................................ 57
5.1. K t lu n .................................................................................................... 57
5.2. Ki n ngh .................................................................................................. 57
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................... 59


DANH M C CÁC B NG

B ng 2.1. Th ng kê tài nguyên n
B ng 2.2. Ch t l
B ng 2.3. M t s

ng n

B ng 1.2 T c

c m t trên th gi i.................................................. 13

c tr ng c b n c a 9 h th ng sông chính

B ng 3.1 Ch tiêu và ph
B ng 1.1 L

c trên th gi i.......................................... 11

Vi t Nam .. 15

ng pháp phân tích .................................................. 25

ng m a trung bình tháng n m 2012 ......................................... 30
gió trung bình tháng n m 2012 ........................................... 30

B ng1.3 S gi n ng trung bình tháng n m 2012 .......................................... 30
B ng 4.2. B ng k t qu phân tích m t s ch tiêu ch t l
s

cm tt im t

a i m quan tr c trên C u o n ch y qua th xã B c K n ...................... 40

B ng 4.1. Ch s ch t l
n

ng n

c m t trên

B ng 2.4. L

ng n

c t i các v trí quan tr c môi tr

a bàn th xã B c K n

ng ............ 43

t II n m 2013 .................................. 43

ng ch t th i phát sinh t 2011

n nay .................................... 49


DANH M C CÁC HÌNH

Hình 4.1. Di n bi n hàm l

ng TSS trong n

cm t

t II trên

a bàn th xã

B c K n ........................................................................................................... 41
Hình 4.2. Bi u

so sánh ch tiêu Amoni (NH4+) gi a các m u n

c m t sông

C u so v i QCVN08:2008/BVNMT ( c t B1 ) .............................................. 42
Hình 4.3. Bi u

so sánh ch tiêu

ng (Cu ) gi a các m u n

c m t sông

C u so v i QCVN08:2008/BVNMT ( c t B1 ) ............................................. 42
Hình 2.1. Thói quen ch n th gia súc c a ng

i dân ...................................... 47

Hình 2.2. Công ngh s n xu t l c h u t i nhà máy gi y B c K n .................. 47


1

PH N 1
M
1.1. Tính c p thi t c a

Môi tr

U

tài

ng bao g m các y u

,

.N

c a con ng

c chi

i.

Tài nguyên n

c nói chung và tài nguyên n

trong nh ng y u t quy t

c m t nói riêng là m t

nh s phát tri n kinh t - xã h i c a m t vùng lãnh

th hay m t vùng qu c gia.

i v i th xã b c k n, Sông C u gi vai trò c p, thoát

n ct

ng phát tri n nông nghi p,

i tiêu cho các ho t

m b o công tác thu

l i cho th xã và ph c v nhi u m c ích phát tri n kinh t - xã h i khác.

C u ã có nh ng d u hi u tích

,
m t s khu v c

ãb

s n xu t công nghi p, nông nghi p,t
l

, y t và n

c th i sinh ho t ch a qua x lý.

, du


2

Xu t phát t nh ng v n
hi n tr ng môi tr

ng n

n trên em ti n hành th c hi n

tài: “ ánh giá

c m t sông C u o n ch y qua th xã B c K n và

xu t bi n pháp gi m thi u ô nhi m” nh m i u tra, ánh giá hi n tr ng môi
tr

ng n

c l u v c Sông C u và qua ó góp ph n s c l c nh bé c a mình

vào công tác b o v môi tr

ng n

1.2. M c tiêu, yêu c u c a

c Sông C u c a th xã B c K n.

tài

1.2.1. M c tiêu

- ánh giá hi n tr ng môi tr

ng n

c sông C u o n ch y qua

a bàn

th xã B c K n
- Xác
c môi tr
tr

ng n

nh nguyên nhân gây suy thoái môi tr

ng n

ng n

c sông và các s

c.

xu t bi n pháp gi m thi u, kh c ph c tình tr ng ô nhi m môi
c l u v c sông C u o n ch y qua

a bàn th xã B c K n

1.2.2. Yêu c u
-

ánh giá úng hi n tr ng môi tr

ng n

c sông C u o n ch y qua

a bàn th xã B c k n
- S li u thu

c ph n ánh trung th c, khách quan.

- K t qu phân tích thông s hi n tr ng ch t l

ng n

c m t sông C u,

so sánh v i QCVN 08: 2008/BTNMT.
- Nh ng ki n ngh
ph

a ra ph i có tính kh thi v i i u ki n

a

ng.

1.3. Ý ngh a c a

tài

- Ý ngh a trong h c t p và nghiên c u khoa h c:
+ V n d ng và phát huy

c các ki n th c ã

c h c t p và nghiên c u.

+ Nâng cao nh n th c, k n ng và rút kinh nghi m th c t ph c v cho
công tác sau này.
+ B sung t li u cho h c t p sau này.


3

+ Tích l y kinh nghi m cho công vi c sau khi ra tr

ng.

- Ý ngh a trong th c t :
+

a ra

c các ánh giá chung nh t v ch t l

giúp cho c quan qu n lý nhà n

v môi tr

c v môi tr

ng môi tr

ng n

c,

ng có bi n pháp thích h p b o

ng.

+ T o s li u làm c s cho công tác l p k ho ch xây d ng chính sách
b o v môi tr

ng và k ho ch cung c p n

c sinh ho t c a thành ph .

+ Nâng cao nh n th c, tuyên truy n và giáo d c v b o v môi tr
cho m i c ng

ng dân c .

ng


4

Ph n 2
T NG QUAN TÀI LI U
2.1. C s khoa h c c a

tài

2.1.1. C s lý lu n
2.1.1.1. M t s khái ni m v môi tr
tr

ng n

ng, tiêu chu n môi tr

c

- Khái ni m môi tr

ng

Theo khoàn 1 i u 3 Lu t B o v Môi Tr
môi tr

ng

c

,s t n t i ,phát tri n c a con ng

i ,có nh h

- Tiêu chu n môi tr

i s ng s n xu t

ng x u

ng không phù h p v i tiêu

n con ng

i và sinh v t’’.

ng

Là gi i h n cho phép c a các thông s v ch t l
quanh, v hàm l

n

ng n m 2005 [8]: ‘‘Ô nhi m môi

i các thành ph n môi tr

ng ,gây nh h

ng

ng

Theo kho n 6 i u 3 lu t b o v môi tr
ng là s bi n

ng bao g m các y u t t

i và sinh v t”.

- Khái ni m ô nhi m môi tr

chu n môi tr

ng Vi t Nam n m 2005 [8]

nh ngh a nh sau; ‘‘môi tr

nhiên và v t ch t bao quanh con ng

tr

ng ô nhi m môi

ng môi tr

ng c a ch t gây ô nhi m trong ch t th i

n

c có th m quy n quy

tr

ng (kho n 5 i u 3 Lu t b o V Môi Tr
B o v môi tr

nh dùng làm c n c

c c quan nhà

qu n lý và b o v môi

ng n m 2005)[8].

ng hi n nay ang là v n

c p bách c a toàn c u, không

ch là s quan tâm c a các nhà khoa h c mà còn c a t t c ng
n

i dân. Ngu n

c b ô nhi m là vertor lan truy n ô nhi m và là m t trong các nguyên nhân

gây ra nhi u b nh t t cho con ng
d a khi môi tr

ng n

ng di n: Ph

i. Ch t l

c b suy gi m v s l

ánh giá hi n tr ng môi tr
ph

ng xung

ng n

ng cu c s ng c a con ng
ng và ch t l

ib

e

ng.

c cung c p b c tranh t ng th v 2

ng di n v t lý, hoá h c th hi n ch t l

ng môi tr

ng và

5

ng di n kinh t xã h i, ó chính là nh ng thông báo v tác

ph
tác
ng

ng c a con ng

i t i ch t l

ng môi tr

ng c ng nh t i s c kho con

i, kinh t và phúc l i xã h i. B n ánh giá hi n tr ng môi tr

trò nh m t b n “thông i p” v tình tr ng môi tr
và con ng

thông tin nh m nâng cao nh n th c và hi u bi t c a c ng
ng; khuy n khích và thúc

các mô hình c ng

ng là cung c p
ng v tình hình

ng, nh m th c hi n m c tiêu

ng.

Công tác ánh giá hi n tr ng môi tr

ng b t

u vào nh ng n m cu i

th p k 70. Nó th hi n b ng vi c l p báo cáo hi n tr ng môi tr
n m nh m áp ng m i quan tâm c a xã h i v ch t l
s d ng tài nguyên thiên nhiên.

ph

ng

c b t

ng

ng môi tr

ng hàng
ng và vi c

Vi t Nam, công tác ánh giá hi n tr ng môi

u th c hi n t n m 1994, cho

n nay h u h t các

a

u ph i th c hi n công tác này.Trong ó, ánh giá hi n tr ng tài

nguyên n

c là quá trình ho t

ng nh m xác

nh tr l

tình hình khai thác s d ng, b o v tài nguyên n
gây nh h

ng tiêu c c t i ch t l

ng và tr l

các s li u ánh giá hi n tr ng tài nguyên n
a ra các bi n pháp c th nh m
s d ng tài nguyên n

hi u rõ h n v

nh h

ng,

c Qu c gia.Trên c s

c, c quan qu n lý Nhà n

ng cho các ho t

cs

ng khai thác và

ng x u gây nh h

ng

c.
ánh giá hi n tr ng tài nguyên n

m t s khái ni m v ÔNMT, ÔNMT n
ng n

ng và ch t l

c, tìm ra các nguyên nhân

ng n

c, d báo cho các ho t

nghiêm tr ng cho ngu n n

môi tr

h

y vi c xây d ng, tri n khai và nhân r ng

ng tham ra b o v môi tr

xã h i hoá công tác b o v môi tr

tr

ng

nh b o v phát tri n b n v ng. M t trong nh ng m c

tiêu quan tr ng c a vi c xây d ng báo cáo hi n tr ng môi tr

môi tr

ng có vai

ng, tài nguyên thiên nhiên

i, thông qua vi c cung c p thông tin tin c y v môi tr

tr quá trình ra quy t

ng t các

c m t ch y u:

c ta c n tìm hi u

c, nguyên nhân và các d ng ô nhi m


6

- ÔNMT là s bi n
tiêu chu n môi tr

i c a thành ph n môi tr

ng gây nh h

i u 3 Lu t B o v Môi tr

ng x u

ng không phù h p v i

n con ng

i và sinh v t. (kho n 6

ng Vi t Nam 2005) [ 8 ].

- TCMT là gi i h n cho phép c a các thông s v ch t l

tr

ng xung quanh, v hàm l

c quan nhà n
nhi m môi tr

- ÔNMT n

c là s thay

c tr nên

sinh h c trong n
n

c là v n
V n

ng n

nhi m n

i theo chi u h

c. Xét v t c

ô nhi m n

i và sinh v t. Làm gi m

ng l n t i con ng
c m t bao g m n

su i, kênh r ch. Ngu n n
th , KCN và

ng thì ô nhi m

c là m t trong nh ng th c tr ng áng ng i nh t c a

ng t nhiên do n n v n minh

ng n

a d ng

t.( Hoàng V n Hùng,2009) [ 5 ]

c r t d b ô nhi m, các ô nhi m t

Môi tr

th l ng, r n làm cho

lan truy n và quy mô nh h

áng lo ng i h n ô nhi m

c, nh h

ki m soát ô

ng x u các tính ch t v t lý –

c, v i s xu t hi n các ch t l

c h i v i con ng

s hu ho i môi tr
tr

nh dùng làm c n c

c

c [8].

hóa h c – sinh h c c a n
ngu n n

ng c a ch t gây ô nhi m trong ch t th i

c có th m quy n quy
ng n

ng môi

t, không khí

cao. Ngu n gây ra ô nhi m n

u có th làm ô

i và các sinh v t khác.
c h , ao,

c các sông, kênh t i n

ng ru ng lúa n

ng th i gây nên. Môi

c là nh ng n i th

ng ru ng, n

c các sông

c th i, các h khu v c ô
ng có m c

ô nhi m

c m t là các khu dân c t p trung, các ho t

ng công nghi p, giao thông thu và s n xu t nông nghi p.
Ngu n n

c b ô nhi m có các d u hiêu

c tr ng sau:

- Có xu t hi n các ch t n i trên b m t n

c và các c n l ng chìm

xu ng áy ngu n.
- Thay

i tính ch t lý h c (

- Thay

i thành ph n hoá h c (pH, hàm l

c , xu t hi n các ch t

c h i,…)

trong, màu, mùi, nhi t

,…)

ng các ch t h u c và vô


7

-L

ng oxy hoà tan (DO) trong n

c gi m do các quá trình sinh hoá

oxy hoá các ch t b n h u c v a m i th i vào.
- Các vi sinh v t thay

i v loài và s l

ng. Có xu t hi n các vi trùng

gây b nh.
Các d ng ô nhi m n

c m t th

ng g p là:

- Ô nhi m ch t h u c : ó là s có m t c a các ch t tiêu th ôxy trong
n

c.Các ch tiêu

ánh giá ô nhi m ch t h u c là: DO, BOD, COD

- Ô nhi m các ch t vô c : là có nhi u ch t vô c gây ô nhi m n

c, tuy

nhiên có m t s nhóm i n hình nh : các lo i phân bón ch t vô c (là các h p
ch t vô c mà thành ph n ch y u là cacbon, hydro và oxy, ngoài ra chúng
còn ch a các nguyên t nh N, P, K cùng các nguyên t vi l

ng khác), các

khoáng axit, c n, các nguyên t v t.
- Ô nhi m các ch t phú d
Nito, Photpho trong n

ng: phú d

ng là s gia t ng hàm l

c nh p vào các thu v c d n

n s t ng tr

các th c v t b c th p (rong, t o,…). Nó t o ra nh ng bi n
sinh thái n

c, làm gi m oxy trong n

ng

ng c a

i l n trong h

c. Do ó làm ch t l

ng n

c b suy

gi m và ô nhi m.
- Ô nhi m do kim lo i n ng và các hoá ch t khác: th

ng g p trong các

thu v c g n khu công nghi p, khu v c khai khoáng, các thành ph l n. Ô
nhi m kim lo i n ng và các ch t nguy h i khác có tác
ho t

ng s ng c a con ng

i và sinh v t. Chúng ch m phân hu và s tích

lu theo chu i th c n vào c th
- Ô nhi m vi sinh v t: th
ho t,

c bi t là n

ng r t tr m tr ng t i

ng v t và con ng
ng g p

i.

các thu v c nh n n

c th i sinh

c th i b nh vi n. Các lo i vi khu n, ký sinh trùng, sinh

v t gây b nh s theo ngu n n
- Ô nhi m ngu n n

c lan truy n b nh cho ng

cm tb id l

bón hoá h c: trong quá trình s d ng, m t l

:
+ Mmax: l ng ch t b m sinh có th tích t l n nh t ph thu c vào c p ô th :
ô th c p cao, m t
Khu hành chính th

dân s th p Mmax = 10
ng m i Mmax = 100

Khu công nghi p v i tr c
+ KZ: H s

20 kg/ha)

140 kg/ha.

ng l n Mmax =200

250 kg/ha

ng h c tính lu ch t b n, ph thu c vào c p

ô th


45

KZ = 0.2

0.5 /ngày

+ t: Th i gian tích lu ch t b n.
-N

c m a là ngu n gây ô nhi m khá l n

theo các ch t ô nhi m trong không khí vào n
th ng thoát n

i v i sông do: m a kéo

c; do thành ph ch a có h

c hoàn ch nh nên khi m a to ng p, tràn kh p n i cu n theo

các ch t th i r n, rác th i ch y vào sông.
4.3.2. Ngu n gây ô nhi m t ho t
S ng

i lao

ng công nghi p

ng t i khu công nghi p là 6.533 ng

phát tri n công nghi p di n ra r t m nh m
i c phát tri n h t ng Công nghi p thi u
môi tr

l u v c sông C u . D n

c

nv

ng b , nh n th c v vi c b o v

ng ch a cao, ch a ánh giá úng m c v n

tri n b n v ng. Các c quan nhà n

i nh v y vi c

a ph

môi tr

ng

i v i phát

ng ch a có ch tài và ch a

giám sát ch t ch vi c xây d ng khu công nghi p theo quy ho ch và theo
úng d án ã

c c quan có th m quy n phê duy t.

Các ngành công nghi p ch y u

KCN là: luy n kim, s n xu t than c c, xi

m ng và v t li u xây d ng, c khí, công nghi p ch bi n nông – lâm s n, th c
ph m, khai khoáng.
ud n

ó là các ngu n gây ô nhi m cao, n

c th i c a chúng

ra sông C u.

H n n a, vi c qu n lý các khu công nghi p v n ch a hi u qu , ch a t t. Các
ngu n th i tr c ti p nh h
là n

ng

n môi tr

ng n

c c a công nghi p ch y u

c th i, khí th i và ch t th i r n:
N

c th i t p trung nhi u

th c ph m và

ngành công nghi p ch bi n nh : s n xu t

u ng, ch bi n g và các s n ph m t g … Thành ph n ch

y u là SS, NH3, H2S, P, vi sinh v t…
Ch t th i r n phát sinh

các c s s n xu t s n ph m g , gi y, v t li u

xây d ng, bãi th i khai thác khoáng s n… g m các m u g , v n, g ch v ,
á th i, ch t th i khai thác khoáng s n…

t

46

4.3.3. Ngu n gây ô nhi m t

ho t

ng s n xu t nông nghi p

Phát tri n ngành nông nghi p
m b o an ninh l

c xem là l nh v c n n t ng c b n

ng th c, xoá ói gi m nghèo trong m i hoàn c nh trong

th i k quy ho ch. Vì v y tr ng tr t t p trung s n xu t cây l

ng th c là (lúa,

ngô) ch y u b ng các gi i pháp k thu t thâm canh, t ng v . Ngoài ra khai
thác ti m n ng

s n xu t m t s loài cây ph c v tiêu dùng và cung ng

trên th tr

c bi t là ch n nuôi

ng.

i gia súc, gia súc gi vai trò ch l c

góp ph n xoá ói, gi m nghèo t o ra giá tr s n xu t hàng hoá l n.
-L
d l

ng thu c t ng tr

ng và thu c b o v th c v t c ng nh phân bón, t t c

ng ó tham gia vào làm ô nhi m n

c sông.

- Các ngu n gây ô nhi m trong nông nghi p bao g m:
+ Thu c b o v th c v t
+ Phân bón
+N

c th i ch n nuôi

+S d ng phân bón t

i

- Trong c c u ngành c a th xã B c K n thì nông nghi p chi m t
l nh (15%), tuy nhiên xung quanh khu v c th xã thì s n xu t nông
nghi p v n là ch y u.Ngu n n

c th i này ch y vào các con su i r i

vào sông.
- Ch n nuôi gia súc, gia c m có quy mô nh , thi u kinh phí

u t xây

d ng h th ng x lý ch t th i: Các c s , các h gia ình ch n nuôi th
quy mô nh , phân tán nên a ph n ch a
th i. V n

này ã và ang t o áp l c

ng có

u t xây d ng h th ng x lý n
n ch t l

ng môi tr

ng.

c


47

Hình 2.1. Thói quen ch n th gia súc c a ng
4.3.4. Ngu n gây ô nhi m t ho t
Trên

i dân

ng s n xu t kinh doanh, d ch v

a bàn t nh hi n nay có r t nhi u các c s s n xu t, kinh doanh

v i quy mô và ngành ngh khác nhau. Các s li u th ng kê v tình hình ho t
ng s n xu t công nghi p c ng nh các d li u v ngu n th i là r t h n ch .
Tuy nhiên có th nh n xét ây là áp l c chính

n môi tr

ng.

Hình 2.2. Công ngh s n xu t l c h u t i nhà máy gi y B c K n


48

Công ngh s n xu t l c h u, th i nhi u ch t th i,Quy mô s n xu t nh l
Quy trình s n xu t gi y th
o n thì dòng th i có nh ng

ng bao g m nhi u công o n, m i công

c tr ng riêng. Trong công o n ngâm, r a

nguyên li u (tre, n a, v u), nguyên li u

c ngâm trong n

xút (NaOH) nên dòng th i bao g m ch y u là xút

c hoà l n v i

n ng

th p, các ch t

h u c có trong thành ph n nguyên li u b phân hu và d ch en. Trong khâu
nghi n thô n
còn sót l i

c th i có ch a b t gi y, s i xenlulo b r i vãi, các ch t h u c
tre và m t ph n xút. Dòng th i có màu t i nên th

ng

cg i

là d ch en. T i công o n nghi n tinh và xeo gi y, dòng th i t quá trình
nghi n b t và xeo gi y ch y u ch a x s i m n, b t gi y

d ng l l ng và

các ch t ph gia nh nh a thông, ph m màu, cao lanh.
Công ngh s n xu t gi y trên
l

a bàn t nh có m c tiêu hao nhi u n ng

ng, lãng phí cao và th i nhi u ch t th i. Theo Báo cáo hi n tr ng môi

tr

ng t nh B c K n – Chuyên

tr

ng – Chuyên

môi tr

ng n

ch t th i r n và Báo cáo hi n tr ng môi
c l u v c sông C u t nh B c K n, ho t

ng s n xu t gi y làm phát th i kho ng 252 m3 n

c th i và 787kg ch t th i

r n m i ngày.
Xác

nh

c ây là ngành s n xu t có m c

n v c n có nhi u ho t

ng c i thi n môi tr

3.4.5. Ngu n gây ô nhi n t ho t
Ngành y t t p trung
tâm y t trên

ô nhi m cao nên các

ng .

ng y t

u t xây d ng h th ng các b nh vi n và trung

a bàn các huy n, th xã. Tuy nhiên, bên c nh các l i ích ngành

y t mang l i, các B nh vi n, trung tâm y t nh B nh vi n
trung tâm y t th xã, b nh vi n …
h

ng

n môi tr

-N

a khoa t nh,

c xem là nh ng ngu n th i l n gây nh

ng xung quanh.

c th i phát sinh t r t nhi u khâu khác nhau trong quá trình ho t

ng c a b nh vi n nh : máu, d ch c th , gi t qu n áo b nh nhân, kh n lau,


49

ch n m n cho các gi

ng b nh, súc r a các v t d ng y khoa, xét nghi m, gi i

ph u, s n nhi, v sinh, lau chùi làm s ch các phòng b nh,…
-

ây là lo i n c th i có ch a nhi u ch t h u c và các vi trùng gây b nh.

- N ng

ch t ô nhi m tính cho 1 gi

ng b nh: SS: 130 g/ngày;

BOD5: 70 g/ngày; Nit amoni: 16 g/ngày; Clorua: 18 g/ngày.
B ng 2.4. L

ng ch t th i phát sinh t 2011

TT Phân lo i

nv

Ch t th i r n y t

1

lây nhi m
Ch t th i r n y t

2

thông th

ng

Ch t th i r n sinh

3

ho t
T ng l

4

ng các

lo i ch t th i

n nay

N m

N m

N m

T

l

2011

2012

2013

trung bình

Kg/ngày

37,4

43,3

42,0

40,6

Kg/ngày

61,5

68,0

70,0

66,5

Kg/ ngày

300,0

296,0

303,0

300,0

Kg/ngày

398,9

407,3

415,0

407,0

(Ngu n: i u tra, th ng kê tình hình x lý ch t th i ngành y t
ph c v công tác BVMT t nh B c K n)
4.4.
n

xu t m t s gi i pháp gi m thi u kh c ph c ô nhi m môi tr

ng

c sông C u.
L u v c sông C u là m t trong l u v c sông l n c a th xã B c K n,

có v
-

:


50

4.4.1. T ng c

ng công tác tuyên truy n, giáo d c, nâng cao nh n th c,

tích c c th c hi n xã h i hóa s nghi p b o v dòng sông và l u v c
Xây d ng và áp d ng các hình th c phù h p
v ngu n n
các nhóm

c, môi tr
it

ng sinh thái, c nh quan và khai thác b n v ng cho

ng c th trong c ng

các dân t c ít ng

i, các c ng

Xây d ng ch

ng, t p trung vào nông dân,

ng dân c trình

ng bào

th p.

ng trình t p hu n cho cán b chuyên nghi p, cán b

qu n lý trong các c quan t c p t nh
môi tr

nâng cao nh n th c b o

n huy n xã v b o v ngu n n

c,

ng sinh thái, c nh quan và khai thác b n v ng nói chung và l u v c

sông C u nói riêng.
, xây d ng
m ng l

i giáo d c, ph bi n, nâng cao nh n th c môi tr

ng v i s tham gia

c a các oàn th nh : oàn thanh niên, H i ph n , H i ch th p

, H i ng

cao tu i, H i c u chi n binh…v i h th ng tuyên truy n viên ông

o.

4.4.2. G n k t b o v môi tr

i

ng trong quá trình phát tri n kinh t -xã h i

a các h ng m c v b o v ngu n n

c, môi tr

ng sinh thái, c nh

quan và khai thác b n v ng vào k ho ch phát tri n kinh t -xã h i c a t nh
trên l u v c sông C u.
Nhi m v b o v ngu n n

c, môi tr

ng sinh thái, c nh quan và khai

thác b n v ng ph i l ng ghép vào k ho ch phát tri n kinh t xã h i và các d
án phát tri n.
Xây d ng h

ng d n b o v ngu n n

c, môi tr

ng sinh thái, c nh

quan và khai thác b n v ng cho các nhà làm k ho ch và quy ho ch phát tri n
c a các t nh trong l u v c.
Xây d ng các h th ng x lý n

c th i c a các khu ô th , khu công

nghi p, khu dân c trong l u v c sông C u,
vào sông ph i

t QCVN.

mb on

c th i tr

c khi


51

4.4.3. Nâng cao n ng l c qu n lý nhà n
h p v qu n lý, b o v môi tr

c , t o ra m t khung th ch phù

ng sinh thái, c nh quan và khai thác b n

v ng l u v c
T ng c

ng h th ng qu n lý Nhà n

c và b o v môi tr

ng sinh thái,

c nh quan và khai thác b n v ng theo l u v c và các c p chính quy n t t nh
n xã t p trung vào các m t ch y u sau:
- Hoàn thi n và nâng c p h th ng c quan qu n lý môi tr
thu c l u v c sông C u : thành l p phòng, ban qu n lý môi tr

qu n (huy n), ph

ng

ng t nh
các c p

ng (xã), các vùng kinh t tr ng i m, các khu công nghi p

t p trung.
- T ng c

ng v s l

ng và ch t l

nghiên c u v b o v ngu n n

ng

c, môi tr

i ng làm công tác qu n lý,

ng sinh thái, c nh quan và khai

thác b n v ng.
- T ng c
môi tr

ng n ng l c k thu t

áp ng

ng l u v c.

u t chi u sâu xây d ng các phòng thí

nghi m tr ng i m trong l u v c, m r ng m ng l
li u môi tr

i thông tin và c s d

ng trong l u v c.

Xây d ng h th ng v n b n d
c, môi tr

i lu t, chính sách v b o v ngu n

ng sinh thái, c nh quan và khai thác b n v ng l u v c. Có

chính sách huy
tr

ng qu n lý

ng: n ng l c qu n lý ô nhi m và ch t th i, thanh tra, ki m tra và h

th ng quan tr c môi tr

n

c các ho t

ng các ngu n v n

u t cho b o v môi tr

ng, môi

ng sinh thái, c nh quan và phát tri n b n v ng l u v c. C th g m: các

chính sách v thu , l phí, qu , chính sách v áp d ng công ngh s ch, công
ngh x lý ch t th i và chính sách v xã h i hóa công tác b o v môi tr
- Ti p t c hoàn thi n, ban hành các v n b n, quy
tiêu chu n

a ph

ng v môi tr

ng.

nh, tiêu chu n vùng,

ng và các ch s phát tri n b n v ng.


52

4.4.4. T ng c

ng công tác khoa h c công ngh

Áp d ng và khuy n khích áp d ng các ti n b k thu t, khoa h c công
ngh m i, các công ngh s n xu t s ch h n, trao gi i th
cho các cá nhân, t ch c có óng góp
4.4.5. T ng c
môi tr

ng sáng t o

nh k

a k thu t m i vào l u v c.

ng và a d ng hóa ngu n v n

u t cho ho t

ng b o v

ng, b o v dòng sông theo l u v c
Tài chính là m t trong nh ng ngu n l c quan tr ng

m b o tính kh

thi trong th c hi n quy ho ch t ng th , vì v y ph i có chính sách và c ch
huy

ng t m i ngu n t các ngành, các thành ph n kinh t và c a ng

cho vi c b o v ngu n n

c, môi tr

i dân

ng sinh thái, c nh quan và phát tri n

b n v ng, l u v c.
4.4.6. M r ng và t ng c
Môi tr

ng h p tác qu c t

ng v a có tính c c b c a m i qu c gia, v a có tính toàn c u

vì v y s nghi p b o v môi tr
v môi tr

ng c a Vi t Nam c ng g n v i s nghi p b o

ng trong khu v c và trên toàn th gi i thông qua:

- Tích c c và ch
ho c song ph

ng tham gia các ch

ng v b o v môi tr

ng trình, d án a ph

ng

ng.

- Tranh th s tr giúp k thu t và tài chính c a các t ch c qu c t
các n

c giàu

y m nh và t ng c

ng b o v ngu n n

c, môi tr

ng n ng l c cho t nh C u trong ho t

ng sinh thái, c nh quan và phát tri n b n

v ng l u v c.
4.4.7. M t s gi i pháp c th v th ch , thông tin và b o v , b o t n c nh
quan thiên nhiên
Th c hi n quy ho ch t ng th b o v môi tr
và phát tri n b n v ng l u v c sông C u

ng sinh thái, c nh quan

n n m 2020, ngoài các gi i pháp

chung nêu trên còn òi h i ph i có các gi i pháp chi ti t c a m t s nhi m v
thành ph n môi tr

ng sau:


53

a. Các gi i pháp v th ch
- T ng c

ng b o v r ng, x ph t nghiêm các tr

làm cháy r ng, khai thác khoáng s n trái phép, t ng c

ng h p phá r ng,

ng n ng l c cho các

c quan tr ng r ng, ki m lâm, b o v r ng giao nhi m v c th cho các
chính quy n các c p, các h

c giao

- Xây d ng chi n l

t, giao r ng.

c qu n lý, khai thác và b o v ngu n n

vùng:Xu t phát t nh n th c n

c là ngu n tài nguyên

thành ph n thi t y u c a s s ng và môi tr
tri n b n v ng c a

tn

c. M t

c trong

c bi t quan tr ng, là

ng, quy t

nh s t n t i, phát

c i m n i b t c a tài nguyên n

c là v n

ng theo l u v c các công trình có liên quan ch t ch v i nhau trên di n
r ng.

i u này òi h i ph i có m t s qu n lý th ng nh t trên c s l u v c,

và h th ng công trình, tránh t t
qu n lý theo

ng c t c

a ph

a gi i hành chính. Các ngành dùng n

trong quy ho ch và qu n lý v ngu n n

c

ng phân chia quy n
c, ph i có s ph i h p

c t n d ng t ng h p khai thác

v i hi u qu cao nh t.
b. Các gi i pháp v pháp lý
- Trong c ch th tr

ng hi n nay, Nhà n

c gi vai trò

i u ti t n n kinh t thông qua chính sách và pháp lu t.
n

c và môi tr

quy

nh v th ch , ch

c và các v n b n d
n tài nguyên n

l

ng

i lu t. K t h p v i

c, v i Lu t B o v môi

t ai, Lu t B o v r ng…

- Ti n hành ánh giá l i tài nguyên n
sinh trên toàn

i v i tài nguyên

khai thác, s d ng, x th i…

nh ng i u kho n có liên quan
ng, Lu t

ng,

ng c n ph i th c hi n t t chính sách thu tài nguyên và các

- Th c hi n lu t tài nguyên n

tr

nh h

c c a vùng (ngu n n

a bàn vùng châu th và ngu n n

c phát

c ngo i lai) c v ch t và

a ra các chính sách khai thác và s d ng thích h p.


54

- T ng c
t

ng nghiên c u các tiêu chu n, quy

ng s d ng và x th i vào ngu n n

thanh tra và ki m tra
c

c,

ng th i

nh m i cho các
a ra các quy

m b o s phát tri n b n v ng ngu n n

ng h p tác trong và ngoài n

c

i

nh v
c. T ng

h c h i kinh nghi m.

- Các chính sách quy nh v x ph t vi ph m môi tr ng, các l phí óng góp.
c. Gi i pháp xây d ng thông tin, m ng l

i quan tr c ch t l

ng n

c

trong l u v c
Môi tr

ng ch t l

quan tr ng

ó

c m t m c tiêu và a m c tiêu là công c

thu th p s li u nh m hi u

phát hi n xu th bi n
s

ng n

in

b o v ch t l

ng n

c các sông su i trong l u v c không ch ph c v cho s n

ng c a ng

i dân sinh s ng trong vùng nh

nuôi tr ng th y s n… nên m ng l
tiêu. S y u t

o

i môi tr

c cho các

n u ng, sinh ho t, gi i trí,

ng ch t l

c trong monitoring ch t l

ích c a vi c ki m soát. Các y u t ch t l
g m

c,

c.

xu t nông nghi p và công nghi p mà còn là ngu n cung c p n
ho t

ng n

c, m i quan h nguyên nhân – h u qu và trên c

ra các bi n pháp thích h p
Ngu n n

c hi n tr ng ch t l

ng n

ng n

ng n

c am c

c ph thu c vào m c

c ki n ngh c n quan tr c

y u t theo yêu c u c a các nghành có nhu c u s d ng và

i di n

cho t t c các ti u vùng trong l u v c.
L p

t m t s tr m quan tr c môi tr

có các s li u quan tr c toàn di n và

ng n

y

ct

ng trên sông C u

.

d. Các gi i pháp b o v , b o t n môi tr

ng sinh thái, a d ng sinh h c

- Qu n lý và b o v nghiêm ng t r ng

u ngu n, r ng nguyên sinh,

r ng c m.
- Tr ng r ng, ph xanh
gi n

c

vùng th

t tr ng

i núi tr c, có quy ho ch tr ng cây

ng ngu n.

- Hoàn thi n h th ng các khu b o v

a d ng sinh h c.