Điều tra một số bệnh thường gặp ở đàn Hươu nuôi tại chi nhánh nghiên cứu và phát triển động thực vật bản địa xã Tức Tranh, huyện Phú Lương và thuốc điều trị (Khóa luận tốt nghiệp)

TR

I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

-----------

----------

LÊ NG C LÂM

Tên

tài:

“ I U TRA M T S B NH TH
NG G P
ÀN H
U
NUÔI T I CHI NHÁNH NGHIÊN C U VÀ PHÁT TRI N
NG TH C V T B N A XÃ T C TRANH, HUY N
PHÚ L
NG VÀ THU C I U TR ”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Thú y

Khoa

: Ch n nuôi Thú y

Khóa h c

: 2010 - 2014

Thái Nguyên - 2014


I H C THÁI NGUYÊN
NG
I H C NÔNG LÂM

TR

-----------

----------

LÊ NG C LÂM

Tên

tài:

“ I U TRA M T S B NH TH
NG G P
ÀN H
U
NUÔI T I CHI NHÁNH NGHIÊN C U VÀ PHÁT TRI N
NG TH C V T B N A XÃ T C TRANH, HUY N
PHÚ L
NG VÀ THU C I U TR ”

KHÓA LU N T T NGHI P

H

ào t o

IH C

: Chính quy

Chuyên ngành

: Thú y

Khoa

: Ch n nuôi Thú y

Khóa h c

: 2010 - 2014

Gi ng viên h

ng d n

: TS.

Thái Nguyên - 2014

Qu c Tu n


L IC M
Trong quá trình th c hi n nghiên c u
tâm giúp

tài, tôi ã nh n

c s quan

nhi t tình, s góp ý các ý ki n quý báu c a nhi u t p th và cá

nhân, ã t o i u ki n thu n l i
L i

N

tôi hoàn thành

tài này.

u tiên, tôi xin c m n chân thành sâu s c t i ban giám hi u tr

ng

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, Ban ch nhi m khoa Ch n nuôi Thú ý, các
phòng ban liên quan và các th y cô trong và ngoài khoa ã t n tình giúp
trong su t th i gian h c t p t i tr

ng.

c bi t tôi xin bày t lòng bi t n sâu s c
ã tr c ti p h

n th y TS.

Qu c Tu n

ng d n tôi trong su t th i gian nghiên c u th c hi n

Tôi xin chân tr ng c m n ban lãnh
ch n nuôi

ng – Thái Nguyên ã t o

tôi trong th i gian nghiên c u th c hi n n i dung

Tôi c ng xin b y t lòng bi t n sâu s c
ng nghi p ã giúp

,

tài này.

o, các anh ch công nhân t i tr i

ng v t hoang dã. T c Tranh – Phú L

i u ki n giúp

tôi

n gia ình, ng

tài.

i thân, b n bè và

ng viên tôi hoàn thành khóa lu n t t nghi p này.

M t l n n a tôi xin trân tr ng c m n!
Thái Nguyên, ngày 01 tháng 12 n m 2014
Sinh viên

Lê Ng c Lâm

L I NÓI
hoàn thành ch

U

ng trình h c trong nhà tr

ng, th c hi n ph

ng

châm “H c i ôi v i hành”, “ Lý thuy t i ôi v i th c ti n s n xu t”. Giai
o n th c t p chuyên

r t quan tr ng

i v i m i sinh viên c ng c và h

th ng l i toàn b ki n th c ã h c, c ng nh tay ngh .

ng th i, t o cho

mình s ng t l p, lòng yêu ngh , có phong cách làm vi c úng

n, n ng l c

làm vi c áp ng nhu c u c a th c ti n s n xu t. N m

ng pháp t

c ph

ch c và ti n hành nghiên c u, ng d ng nh ng ti n b khoa h c vào th c ti n
s n xu t, sáng t o khi ra tr

ng tr thành cán b khoa h c có chuyên môn, áp

ng nh c u th c ti n, góp ph n x ng áng vào s nghi p phát tri n
Xu t phát t nguy n v ng b n thân và s
khoa Ch n nuôi Thú y tr
h

ng d n c ng nh

ng

c.

ng ý c a ban ch nhi m

i h c Nông Lâm Thái Nguyên, c a th y giáo

c ti p nh n c s , tôi ti n hành nghiên c u

“ i u tra m t s b nh th
c u và phát tri n

tn

ng g p

ng th c v t b n

àn H

tài:

u nuôi t i chi nhánh nghiên

a xã T c Tranh, huy n Phú L

ng

và thu c i u tr ”
Trong th i gian th c t p

tr i,

c s giúp

t n tình c a các anh.ch

công nhân viên trong tr i, c g ng n l c c a b n thân, tôi ã hoàn thành khóa
lu n t t nghi p.
M c dù ã c g ng nh ng do th i gian có h n, kinh nghi m còn thi u
trong th c ti n s n xu t, ki n th c còn h n h p nên khóa lu n c a tôi không
chánh kh i nh ng thi u sót. Tôi r t mong
quý báu c a th y cô giáo và

ng nghi p

c s giúp

, óng góp ý ki n

khóa lu n c a tôi

c hoàn

thi n h n.
Trân tr ng c m n.!
Sinh viên

Lê Ng c Lâm


M CL C

Ph n I. CÔNG TÁC PH C V S N XU T .............................................. 1
1.1. i u tra c b n .................................................................................. 1
1.1.1. i u ki n t nhiên c a c s th c t p t t nghi p........................... 1
1.1.1.1. V trí a lý............................................................................. 1
1.1.1.2. a hình t ai ...................................................................... 1
1.1.1.3. i u ki n khí h u th y v n .................................................... 3
1.1.2.
i u ki n kinh t - xã h i ........................................................... 4
1.1.3. Tình hình s n xu t c a Tr i ch n nuôi ng v t bán hoang dã
thu c Công ty nghiên c u & Phát tri n ng th c v t b n a (NC&PT

ng th c v t b n a) ............................................................................ 6
1.1.3.1.T ch c qu n lí c s c a Tr i ch n nuôi ng v t bán hoang dã....... 6
1.1.3.2. Ngành tr ng tr t ..................................................................... 7
1.1.3.3. i v i ngành ch n nuôi ........................................................ 7
1.1.4. ánh giá chung ............................................................................. 8
1.1.4.1. Thu n l i................................................................................ 8
1.1.4.2. Khó kh n ............................................................................... 9
1.2. N i dung, ph ng pháp và k t qu ph c v s n xu t ..................... 9
1.2.1. N i dung công tác ph c v s n xu t.............................................. 9
1.2.2. Ph ng pháp ti n hành ............................................................... 10
1.2.3. K t qu ph c v s n xu t ............................................................ 10
1.2.3.1 Công tác tiêm phòng ............................................................. 10
1.2.3.2 Công tác i u tr b nh ........................................................... 11
1.2.3.3. Công tác ch n nuôi............................................................... 16
1.3. K t lu n và ngh .......................................................................... 18
1.3.1. K t lu n ...................................................................................... 18
1.3.2.
ngh ....................................................................................... 18
Ph n 2. CHUYÊN
NGHIÊN C U KHOA H C ............................... 19
2.1. t v n ........................................................................................ 19
2.2. T ng quan tài li u ............................................................................ 20


2.2.1. C s khoa h c ........................................................................... 20
2.2.1.1. Ngu n g c, phân lo i h u .................................................. 20
2.2.1.2 Gi i thi u chung v loài h u ............................................... 21
2.2.1.3. M t s
c i m sinh h c c a h u ..................................... 22
2.2.1.4. Kh n ng s n xu t ................................................................ 23

2.2.1.5. Kh n ng cho nhung ............................................................. 27
2.2.1.6. c i m v m t s b nh trên àn h u .............................. 28
2.2.2. Tình hình nghiên c u trong n c và trên th gi i ....................... 32
2.2.2.1. Tình hình nghiên c u trong n c ......................................... 32
2.2.2.2. Tình hình nghiên c u th gi i .............................................. 32
2.3. i t ng, n i dung và ph ng pháp nghiên c u ......................... 33
2.3.1. i t ng nghiên c u ................................................................. 33
2.3.2. a di m và th i gian ti n hành .................................................. 33
2.3.4. Ph ng pháp nghiên c u ............................................................ 34
2.3.4.1. Ph ng pháp i u tra d ch t ................................................ 34
2.3.4.2. Ph ng pháp chu n oán lâm sàng ...................................... 34
2.3.4.3. Ph ng pháp ánh giá hi u qu c a thu c .......................... 35
2.3.4.4. Các ch tiêu theo dõi……………………...............................35
2.4. K t qu và phân tích k t qu .......................................................... 36
2.4.1. C c u àn h u c a tr i ............................................................ 36
2.4.2. T l m c b nh th ng g p c a àn h u ................................... 36
2.4.3. T l m c b nh th ng g p c a àn h u theo các tháng trong n m...... 37
2.4.4. T l m c m t s b nh
àn h u theo l a tu i. ........................ 38
2.4.5. T l m c m t s b nh
àn h u theo mùa v . ........................ 39
2.4.6. T l m c m t s b nh
àn h u theo tình bi t. ....................... 40
2.4.7. Bi u hi n lâm sàng c a h u m c b nh. ..................................... 41
2.4.8. Xác nh hi u qu m t s lo i thu c i u tr b nh....................... 42
2.5. K t lu n, t n t i và
ngh ............................................................. 43
2.5.1. K t lu n ...................................................................................... 43
2.5.2. T n t i ........................................................................................ 44
2.5.3.

ngh ....................................................................................... 44
TÀI LI U THAM KH O.......................................................................... 45


DANH M C CÁC B NG

B ng 1.1. Di n tích

t ai c a xã T c Tranh ................................................. 2

B ng 1.2. K t qu công tác ph c v s n xu t................................................ 17
B ng 2.1. Kh i l

ng c th h

B ng 2.2. C c u àn h

u t s sinh

n trên 30 tháng tu i (kg) .... 24

u t i Tr i ch n nuôi .............................................. 36

B ng 2.3. T l m c b nh th

ng g p c a àn h

u .................................... 37

B ng 2.4. T l m c b nh

àn h

u theo tháng trong n m ........................ 37

B ng 2.5. T l m c b nh

àn h

u theo l a tu i ..................................... 38

B ng 2.6. T l m c b nh

àn h

u theo mùa v ...................................... 39

B ng 2.7. T l m c b nh

àn h

u theo tính bi t .................................... 40

B ng 2.8. Bi u hi n lâm sàng c a h
B ng 2.9. Xác

u m c b nh........................................ 41

nh hi u qu m t s lo i thu c i u tr b nh ....................... 42

DANH M C VI T T T

Ký hi u

N i dung

KHKT

Khoa h c k thu t

KST

Ký sinh trùng

NC&PT

Nghiên c u & Phát tri n

NST

Nhi m s c th

NXB

Nhà xu t b n

SL

S l

SS

S sinh

STT

S th t

T

Tháng

TT

Th tr ng

UBND

ng

y ban nhân dân


1

Ph n I
CÔNG TÁC PH C V S N XU T
1.1. i u tra c b n
1.1.1. i u ki n t nhiên c a c s th c t p t t nghi p

Tr i ch n nuôi
ng th c v t b n
L

ng v t hoang dã Chi nhánh nghiên c u & Phát tri n
a

c xây d ng trên

a bàn xã T c Tranh, huy n Phú

ng, t nh Thái Nguyên. ây là xã thu c phía nam c a huy n Phú L

ng có

các i u ki n t nhiên nh sau:
1.1.1.1. V trí

a lý

Xã T c Tranh thu c huy n Phú L
t nh Thái Nguyên, n m

ng là m t xã trung du mi n núi c a

phía Nam c a huy n cách trung tâm thành ph

30km, v i t ng di n tích là 2559,35 ha. V trí

a lí c a xã nh sau:

Phía B c giáp xã Phú ô và xã Yên L c
Phía ông giáp xã Minh L p và Phú ô
Phía Tây giáp xã Yên L c và xã Ph n M
Phía Nam giáp xã Vô Tranh
Xã T c Tranh bao g m 24 xóm và chia thành 4 vùng.
Vùng phía Tây bao g m 5 xóm: Tân Thái, Bãi B ng, Khe C c, Minh
H p,

p Tràn.
Vùng phía ông bao g m 7 xóm: G c Lim,

G o, Ngoài Tranh,

an Khê, Thác Dài, G c

ng Lòng.

Vùng tâm bao g m 7 xóm: Cây Th , Khe Xiêm, Sông G ng,
Danh,

ng

ng Hút, Quy t Th ng, Quy t Ti n.
Vùng phía b c g m 5 xóm: G c C , G c Mít,

Tâm,
1.1.1.2.

ng L

ng,

ng

ng Ti n.
a hình

t ai

Xã T c Tranh có t ng di n tích là 2559,35 ha, trong ó di n tích
d ng là 2254,35 ha, chi m 99,8%

ts

t ch a s d ng là 5 ha chi m 0,2% t ng


2

di n tích

t t nhiên c a xã, di n tích

ó là nh ng vùng

t ven

ng, ven sông.

B ng 1.1. Di n tích
Lo i
T ng di n tích

t ch a s d ng chi m t l r t nh ,

t ai c a xã T c Tranh
Di n tích

t

t

(ha)

t t nhiên

T l (%)

2559,35

100

t nông nghi p

1211,3

47,33

t lâm nghi p

766,67

29,98

t

423,3

16,54

t xây d ng các công trình phúc l i xã h i

153,08

5,98

5

0,2

t ch a s d ng

(Ngu n s li u: UBND xã T c Tranh)
M c dù là xã s n xu t nông nghi p, tuy nhiên di n tích
ng

i c a xã r t nh , ch có 0,15 ha/ng

ha/ ng

i,

i trong ó

t tr ng hoa màu 0,008 ha/ ng

t bình quân

u

t tr ng lúa ch có 0,03

i.

Di n tích

tm tn

c c a xã t

m. Di n tích

tm tn

c là 43,52 ha v a có tác d ng nuôi tr ng thu s n

v a ph c v cho s n xu t nông nghi p,
C u ch y qua v i 3

p ng n n

t ai c a xã ch y u là
pha th t,

t s i c m, di n tích

t khác nhìn chung
lâu n m

t có

ng

c bi t xã có kho ng 3km dòng sông

c ph c v cho vi c t
t

i, di n tích

t ru ng ít, thu c lo i

màu m cao thích h p cho nhi u lo i cây tr ng
c 1011,3 ha chè, bình quân

ng

i ph c t p, nhi u

t

i núi h p và nh ng cánh

a hình còn b chia c t b i các dòng su i nh ,

xuyên b r a trôi.

t cát

i.

a hình c a xã t
ng xen k ,

i tiêu.

t s i c m chi m t l l n nh t so v i các lo i

c bi t là cây chè. Toàn xã tr ng

0,111 ha chè/ ng

i ít ch y u là sông, su i, ao,

t ai th

ng

3

1.1.1.3. i u ki n khí h u th y v n
Xã T c Tranh n m trong vành ai khí h u nhi t
v nhi t

trong n m t

t tháng 4

10

i cao, th hi n rõ

có khi lên t i 37 – 38o C.

ng xuyên có m a giông và gió l c. Mùa

n tháng 2 n m sau, v i nh ng

m không khí th p, l

ng

b n mùa. Mùa hè kéo dài

n tháng 8, khí h u nóng m, m a nhi u, nhi t

bu i tr a nhi t
g t, th

ng

i gió mùa, dao

trung bình 25oC

m t 75 – 82 %, tr i n ng
ông kéo dài t cu i tháng

t gió mùa ông b c, nhi t

ng m a không áng k , hay xu t hi n s

th p,
ng mu i, rét

m rét h i gây nhi u khó kh n cho ngành tr ng tr t, ch n nuôi c a xã và sinh
ho t c a ng

i dân. Mùa xuân tr i th

ng m, m a phùn kéo dài,

m

không khí cao t o i u ki n cho các vi sinh v t gây b nh d ch cho cây tr ng
và v t nuôi. Khí h u mùa thu ôn hòa, mát m thu n l i cho s n xu t và sinh
ho t c a ng

i dân.

i u ki n khí h u c a xã r t a d ng là i u ki n thu n l i

phát tri n

cây tr ng v t nuôi, tuy nhiên c ng gây nh ng khó kh n không nh cho s n
xu t nông nghi p và sinh ho t c a nhân dân.
* V ngu n n

c

Xã T c Tranh có sông C u ch y qua, có

dài kho ng 3km, ch ch y

qua vành ai c a xã. Xã có nhi u su i nh nh ng phân b không

u, làm cho

công tác th y l i không thu n ti n g p nhi u khó kh n. Ph n l n l
t

i c a xã ph thu c vào l

ng n

cm ad n

ng n

c

n s n xu t nông nghi p g p

nhi u khó kh n.
ph c v cho nhu c u s n xu t n
nghi p c a ng

c sinh ho t và ph c v s n xu t nông

i dân, xã ã xây d ng m t tr m b m n

mùa khô, nâng cao n ng xu t cây tr ng, c i thi n

c cung c p n

c cho

i s ng nhân dân.

* V giao thông
Huy n Phú L
Nguyên – Phú L

ng có qu c l

3 ch y qua n i li n thành ph

ng – B c K n. Xã T c Tranh có m ng l

Thái

i giao thông


4

ang

c phát tri n m r ng, có

ng huy n l r i nh a dài 3,6km ch y

qua trung tâm xã, 100% các xã có
km

ng bê tông, 5 km

1.1.2.

i u ki n kinh t - xã h i

ng ô tô

n trung tâm, ngoài ra còn có 5

ng c p ph i, còn l i là

ng

t.

- Tình hình kinh t
T c Tranh là m t xã có c c u kinh t
ph n kinh t cùng ho t

a d ng bao g m nhi u thành

ng.

V s n xu t nông nghi p: S n xu t nông nghi p chi m m t t tr ng l n,
em l i thu nh p chính cho ng

i dân. Trong xã có t i h n 80% s h tham

gia s n xu t nông nghi p. Vi c k t h p ch t ch gi a tr ng tr t và ch n nuôi
ã nâng cao hi u qu kinh t , góp ph n t ng thu nh p cho ng
V lâm nghi p: Do là m t xã vùng núi có nhi u
lâm nghi p c ng

i nên vi c tr ng cây

c chính quy n và nhân dân trong xã quan tâm th c hi n.

V d ch v : V i
m i

i dân.

c tính dân c th a,

i s ng th p nên d ch v m i ây

c phát tri n, ch y u là các hàng t p hóa ph c v cho cu c s ng hàng

ngày. Tuy nhiên hi n nay d ch v

ang có s phát tri n áng k góp ph n em

l i b m t m i cho xã.
Nhìn chung n n kinh t c a xã còn kém phát tri n, v n mang tính t phát
quy mô nh , s n xu t ch a

c c gi i hóa cao nên hi u qu còn th p,

i

s ng nhân dân còn ch a cao.
- Tình hình v n hóa xã h i
Xã T c Tranh có 2.050 h gia ình và 8.905 nhân kh u trong ó có h n
80% s h gia ình s n xu t nông nghi p còn l i là s n xu t công nghi p và
d ch v .
Trình
tr em trong

dân trí c a ng
tu i i h c

s h c sinh trong tr

i dân trong xã ngày càng nâng cao. T t c các
u

c

n tr

ng. N m h c 2011 – 2012 t ng

ng m m non là 503 em, t ng s h c sinh ti u h c là 780


5

em, t ng s h c sinh trung h c c s 656 em . K t qu h c sinh ã t t nghi p
l p 9 là 160/165 em

t 96.7%.

Vi c ch m sóc s c kh e cho ng
2012 xã ã
ng

a vào ho t

i dân ngày càng

c quan tâm. N m

ng tr m y t m i, góp ph n ph c v t t h n cho

i dân.

- V tr ng tr t
+ Cây lâm nghi p: Công tác tr ng r ng ph xanh ngành tr ng tr t ã có
chuy n h

ng m nh theo h

ng thâm canh t ng v , ng d ng khoa h c k

thu t vào s n xu t, gieo tr ng nh ng cây m i có n ng su t cao, t ng hi u qu
kinh t .
Di n tích tr ng lúa là 161,42 ha, rau màu là 39,58 ha,
n m là 200 ha. Theo báo cáo s k t 6 tháng

t tr ng cây hàng

u n m 2010 tình hình s n xu t

tr ng tr t nh sau:
+ Cây l

ng th c và cây hoa màu.

T ng di n tích gieo tr ng c a v chiêm xuân là 197 ha
ho ch trong ó: Di n tích lúa cao s n là 143 ha
xuân

t 53,87 t /ha x 161,3 ha = 868,92 t

v i di n tích 4,6 ha t
khác nh

ng 16,33 t n

, l c, mía....phát tri n t t và

+ Cây chè:
cho ng

ng

t 101,02% k

t 102,14%; N ng su t lúa

t 99,12%; Ngô

t 35,5 t /ha,

t 83,72%; Các lo i cây hoa màu

t ch tiêu

ra.

ây là lo i cây tr ng ch y u c a xã, em l i thu nh p chính

i dân. T ng di n tích tr ng chè là 101,3 ha. Trong ó 6 tháng

n m do cây chè v a tr i qua th i kì l nh kéo dài nên kh n ng sinh tr
th p, n ng su t ch a cao. Giá chè cao h n n m tr
cao nên l i nhu n mà ng
ang t p trung
chè ch t l

ut

ng cao ang

thu nh p c a ng

i dân thu

u

ng còn

c nh ng giá phân bón v n

c còn ít. M c d u v y, ng

i dân

tr ng, s n xu t và thâm canh chè cành, m t gi ng
c th tr

ng a chu ng. V i s

i dân v cây chè ch c ch n s cao h n.

u t nh v y,
t tr ng

i núi


6

tr c

c quan tâm th c hi n th

ng xuyên.

c bi t n m 2008 d án 661 ã

c nghi m thu, góp ph n cung c p cây gi ng cho

a ph

ng.

+ V ch n nuôi
Trong m y n m g n ây ã
ch t l ng. M t s gi ng v t nuôi

t

c
c

t

cs

n nh v c s l

ng và

a vào nuôi th nghi m và cho kh n ng

thích nghi t t, cho hi u qu kinh t cao so v i các gi ng hi n có. Theo s li u i u
tra t ng àn gia súc, gia c m 6 tháng cu i n m 2012 nh sau:
T ng àn trâu bò có 338 con, nhìn chung àn trâu bò

c ch m sóc khá

t t. Tuy nhiên do th i ti t l nh kéo dài trong v

ông cùng v i s thi u h t

th c n nên sau v

c ó. M c tiêu ch n nuôi

trâu bò c a ng

ông àn trâu bò g y h n tr

i dân là s n xu t bò th t,

cung c p th t cho th tr

ng. Vì

th các gi ng bò th t có n ng su t cao h n nh lai Sind, lai Zebu…
ng

c

i dân chú tr ng ch n nuôi.

th c bán công nghi p nên hi u qu cao h n. Ngoài các gi ng l n
thì các gi ng l n lai, l n ngo i c ng
n m 2013, do bi n

a ph

ng

c nuôi t i ây. Trong 6 tháng

u

ng c a giá c th tr

gi m m nh, cho nên àn l n c a xã có xu h

ng, th c n t ng giá, giá l n th t
ng i u ti t gi m.

T ng àn gia c m nuôi là 13.220 con, ch y u là các gi ng gia c m
ph ng, gà là

it

ng

c nuôi ch y u

ây, ngan và v t

1.1.3. Tình hình s n xu t c a Tr i ch n nuôi
Công ty nghiên c u & Phát tri n
v tb n

a

c nuôi ít h n.

ng v t bán hoang dã thu c

ng th c v t b n

a (NC&PT

ng th c

a)

1.1.3.1.T ch c qu n lí c s c a Tr i ch n nuôi
Tr i ch n nuôi

ng v t bán hoang dã

ng v t bán hoang dã n m trên

thu c s quan lí c a Chi nhánh NC&PT

a bàn xã T c Tranh,

ng th c v t b n

a - công ty C


7

ph n khai khoáng mi n núi. Tr i

c xây d ng n m 2006 trên di n tích 6 ha

trong ó bao g m:
Di n tích dành cho xây d ng nhà

và nhà kho:

0,05 ha

Di n tích tr ng cây n qu :

2 ha

Di n tích dành cho ch n nuôi l n:

0,35 ha

Di n tích tr ng c :

2,5 ha

Di n tích dành cho ch n nuôi h

u nai:

0,1 ha

Di n tích dành cho ch n nuôi ng a:

1,0 ha

Các ngành s n xu t chính c a tr i bao g m:
1.1.3.2. Ngành tr ng tr t
Tr ng tr t m t s cây n qu ch y u là b

i và i, ngoài ra còn tr ng

thêm lê, m n, mít.
Tr ng và s n xu t các lo i c
ra th tr

ph c v ch n nuôi và cung c p gi ng

ng.

Cung c p s n ph m c a tr i cho th tr
1.1.3.3.

ng.

i v i ngành ch n nuôi

Ch n nuôi m t s
Ch n nuôi h
có 32 con h

u.

ng v t nh : H
u:

àn h

ây là hai
u

u Sao, l n r ng, ng a B ch.

it

ng

c nuôi s m

tr i, hi n tr i

c nuôi nh t trong chu ng có sân v n

ng,

m c ích s n xu t con gi ng và l y nhung.
Hi n tr i có 276 con l n, có 3

c gi ng, 25 l n nái sinh s n, 8 l n nái h u

b , còn l i là l n con theo m , l n con cai s a và l n choai. M c ích nuôi àn l n
ch y u là nghiên c u, s n xu t con gi ng và bán l n th t ra th tr ng.
Ch n nuôi ng a B ch: Tr i có 50 con ng a B ch, nuôi v i m c ích
sinh s n, t o s n ph m ng a b ch và cao Ng a B ch cung c p cho th tr

ng


8

Tr i chú ý công tác phòng b nh bao g m các n i dung:
H n ch không cho ng

nhân

i ngoài vào trong khu v c ch n nuôi, công

c trang b qu n áo b o h lao
Chu ng tr i

c quét d n s ch s : d n phân ngày 1 l n, máng n

c r a sau khi cho n, c ng rãnh
Th

ng.

c kh i thông.

ng xuyên phun thu c sát trùng Haniodine 10% v i t n su t

1l n/tu n. Khi xung quanh có d ch b nh x y ra thì phun thu c sát trùng
Haniodine 10%, Navet-iodine ho c Benkocid v i t n su t 2 ngày/l n.
Tr i ch n nuôi ã th c hi n nghiêm ng t l ch tiêm phòng cho toàn b
àn l n trong tr i. Hàng n m àn l n tiêm vaccine vào v
thu th

ông xuân và hè

ng vào tháng 2 – 3 và tháng 8- 9.
i v i ng a và h

u ch a chú tr ng

n công tác tiêm phòng vaccine

do không có vaccine.
Nh ti n hành t t công tác phòng b nh cho àn l n, cho nên trong quá
trình s n xu t ã phòng ng a t t, không

x y ra nh ng d ch b nh trong tr i.

àn gia súc phát tri n t t.
1.1.4. ánh giá chung
1.1.4.1. Thu n l i
a bàn th c t p t t nghi p là m t xã thu n nông v i di n tích r ng,
t ai phong phú, khí h u thu n l i cho phát tri n tr ng tr t và ch n nuôi

c

bi t là phát tri n tr ng tr t trong ó có cây chè là ch y u.
Xã có

i ng cán b tr , nhi t tình n ng

ng áp d ng ti n b khoa

h c k thu t vào s n xu t, nâng cao n ng su t cây tr ng v t nuôi,
tri n,

i s ng nhân dân

a xã phát

c c i thi n.

Chính sách phát tri n c a nhà n

c ã t o i u ki n cho n n kinh t

phát tri n, nhi u chính sách h tr phát tri n s n xu t,
ã em l i l i ích thi t th c cho ng

i dân.

u t cho nông nghi p


9

1.1.4.2. Khó kh n
T c Tranh là m t xã trung du mi n núi có
th a, phân b không

a hình ph c t p, dân c

u gây khó kh n c

.
Phong t c t p quán s n xu t c a ng
dân trí còn th p nên vi c

i dân còn l c h u, b o th , trình

a khoa h c k thu t vào s n xu t còn g p nhi u

khó kh n. Là m t xã nghèo, c s h t ng còn khó kh n,
còn khó kh n ch a có v n

u t kinh doanh s n xu t trên quy mô l n.

Công tác tiêm phòng trên àn v t nuôi ch a
phòng d ch ch a t t, công tác tuyên truy n cho ng
1.2. N i dung, ph

i s ng nhân dân

c tri t

, v sinh

i dân còn h n ch .

ng pháp và k t qu ph c v s n xu t

Công tác ph c v s n su t là ph n không th thi u cho m i sinh viên
giúp sinh viên rèn luy n tay ngh , nâng cao trình
do v y trong quá trình ho t

, ki n th c c a b n thân

ng c n ch m ch , không ng ng h c t p m i lúc

m i n i.
1.2.1. N i dung công tác ph c v s n xu t
Th c t p t t nghi p là d p

sinh viên em l i nh ng hi u bi t v khoa h c

k thu t và áp d ng th c ti n s n xu t, b

c

u làm quen v i th c t

luy n tay ngh , nâng cao trình

chuyên môn.

c s giúp

c a th y h

d n và công nhân trong tr i, tôi

ra n i dung ph c v s n xu t nh sau :

rèn
ng

- Tiêm phòng cho àn gia súc, gia c m c a tr i và các h dân xung
quanh tr i.
- Chu n oán cho àn gia súc, gia c m c a tr i và các h xung quanh tr i.

- Ch m sóc nuôi d

ng àn l n c a tr i.

- Tham gia ch m sóc nuôi d

ng àn h

- Tham gia vào công tác khác c a tr i.

u và ng a b ch c a tr i.


10

1.2.2. Ph

ng pháp ti n hành

thu
dung ã

c k t qu trong th i gian th c t p và th c hi n t t nh ng n i

ra, b n thân em

a ra m t s bi n pháp th c hi n sau:

- Tuân th n i quy c a tr

ng, khoa, c a tr i và giáo viên h

- Tham kh o m t s tài li u th ng kê v t nuôi t i

ng d n.

a ph

ng và c s

th c t p.
- Tích c c tham gia h c h i ki n th c kinh nghi m c a cán b chuyên
ngành ch n nuôi thú y c s và

nh ng ng

i ch n nuôi.

- V n d ng nh ng ki n th c lý thuy t mà b n thân em ã
tr

ng

ch c

a vào th c t s n xu t.

.
.
- Ph ng v n, i u tra, theo dõi các ch tiêu n m trong ph m vi chuyên

môn mà mình quan tâm.
1.2.3. K t qu ph c v s n xu t
1.2.3.1 Công tác tiêm phòng
Tiêm phòng là bi n pháp phòng b nh tích c c cho v t nuôi, vì nó làm
cho c th chúng t s n sinh hay ti p nh n nh ng ch t kháng trùng, giúp c
th ch ng

có hi u qu v i m m b nh trong th i gian nh t

nh. Quá trình

th c t p tôi ã ti n hành tiêm phòng cho àn gia súc nh sau :
- Tiêm phòng vaccine THT l n: d ng vaccine keo phèn, tiêm d
Liêu tiêm 2 ml/con, tiêm vào giai o n sau cai s a, l n
nh k 6 tháng/l n. S l n tiêm

c là 46/46 con.

i da.

c gi ng tiêm phòng


11

- Tiêm vaccine d ch t l n: vaccine nh
khi dùng vaccine

c

c ch ng C, d ng ông khô,

c pha loãng b ng dung d ch n

c sinh lý, dung d ch

c pha sao cho 1ml dung d ch ch a 1 li u vaccine tiêm cho l n, tiêm d
da sau g c tai. S l n tiêm
- Tiêm
tiêm

i

c là 46/46 con.

y giun cho àn h

u: tiêm 1ml/25kg, tiêm d

i da. S h

u

c là 32/32 con.
- Tiêm vaccine d i chó: Eurican CHPLR d ng ông khô, ây là lo i

vaccine nh

c

c, pha v i n

S chó tiêm

u tiêm

i da.

c là 8/8 con.

- Tiêm KST
h

c dung d ch. Li u tiêm 1ml/con, tiêm d

ng máu cho h

u: Tiêm 2ml/40kg tiêm sau b p th t. S

c là 32/32 con.

1.2.3.2 Công tác i u tr b nh
Vi c phát hi n s m và i u tr k p th i, úng b nh là nhân t quan tr ng
h n ch

n m c t i a nh ng tác

v t nuôi. V i ph

ng x u do d ch b nh gây ra cho àn

ng châm ó trong quá trình th c t p tôi ã ti n hành chu n

oán và i u tr m t s b nh cho àn gia súc nh sau :
* B nh ch

ng h i d c h

- Tri u ch ng: B ng b ch
n, không nhai l i, i
ngoài,

u
ng h i to, ngang v i hông bên trái. H

ub

ng ch m ch p, ít n m…

i u tr : Nguyên t c i u tr là giúp con v t b

h i

t ng h i ra

ng th i kìm hãm s lên men h i sinh trong d c .

Ti n hành: T ng nhu

ng d c b ng cách xoa d u nóng vào hai bên

b ng. Dùng r m chà xát lên vùng hông trái.

c ch lên men b ng cách cho

thu c nhu n tràng thông m t (thành ph n có MgSO4). Tiêm tr s c, tr l c
cho h

u b ng Bcomplex 4ml/con. Trong ngày

các ngày sau cho h

u n th c n d tiêu.

u tiên cho h

u nh n n,


12

- K t qu

i u tr kh i 1/2 con.

* B nh t huy t trùng l n
- Tri u ch ng: L n m t m i, kém n, có con b

n, th

ng n m m t ch .

L ng h i võng xu ng, hai chân sau b i ra, i l i khó kh n, khi b n ng l n
không

ng d y

c, l n s t cao, thân run r y, khó th , th khò khè, th

nhanh, ho khan t ng ti ng, ch y n
m i, lúc

c m t, niêm m c m i b viêm, chay n

c

u l n i táo sau ó a ch y.

- i u tr : TD-Amogen, li u 1 ml/10kg th tr ng, tiêm b p
B.complex 3 ml/con/ngày, tiêm b p
(thành ph n c a TD-Amogen : Amoxicilin và Gentamicin)
Li u trình: 2 ngày tiêm 1 l n, dùng 2-3 m i.
H lý: Nh t tách riêng l n b nh, t ng c

ng ch m sóc, nuôi d

ng. Ti n

hành t ng v sinh và phun thu c kh trùng toàn b khu v c ch n nuôi.
- K t qu

i u tr kh i 12/14 con.

* B nh tiêu ch y h

u

- Tri u ch ng: Phân có mùi th i kh m, loãng có khi nh n
máu t

i. H

u con g y y u, lông xù kém m

t. Phân dính

c, có th l n
kheo, ít, lông

uôi nhi u.
- i u tr : C n theo dõi

phát hi n s m b nh này và i u tr d t i m.

+ Hamcoli-S 1ml/10kg TT, tiêm b p
+ Vitamin B1: 5ml/con/ngày, tiêm b p
+ Oresol: 1,5 lít/con
H lý : Nh t tách riêng h
- K t qu

u b nh, t ng c

i u tr kh i 11/12 con.

ng ch m sóc, nuôi d

ng.


13

* B nh viêm ph i l n
- Tri u ch ng l n g y y u, kém n, ít v n

ng, s t nh , con v t ho kéo

dài, ho nhi u vào bu i sáng và bu i t i, khi ho có d ch bài ti t ra, l n khó th ,
th nhanh, b ng thóp l i, L n hay m c sau nh ng
ti t

t éo dài và thay

i th i

t ng t.
- i u tr : Lincomycin: 1ml/10kg TT, tiêm b p
B.complex: 2ml/con, tiêm b p
Li u trình: Tiêm 2 l n trên ngày, tiêm liên t c 5 ngày, nh ng con v n

còn tri u ch ng thì ngh 3 ngày r i ti p th c i u tr 3 ngày.

H lý: Nh t riêng l n b b nh, không cho l n ra ngoài khi tr i m a, gi
chu ng s ch s , khô ráo, cho l n n u ng
- K t qu

y

dinh d

ng.

i u tr kh i b nh 7/9 con.

*B nh gh l n
- Tri u ch ng: con v t b b nh th
chân, c sát vào t

ng, máng n và c nh ng con bên c nh. Lông r ng thành

t ng ám tròn, lúc
Nh ng ch ng a

ng có bi u hi n ng a nhi u, gãi b ng

u ch 2-3cm sau ngày càng lan r ng ra xung quanh.

u có m n n c, con v t gãi, c sát làm m n n

c v ra

li

nh ng v t s o và t o thành v y màu nâu, ch lông r ng ti p t c lan r ng và n i
nhau thành nh ng m ng ngày càng l n. L n b b nh th ng có mùi r t hôi.
- i u tr : B t t ng l n gh t m n

c xà phòng,

i khô da thì bôi thu c

sát trùng lên các vùng b gh (dùng dung d ch Han-iodin 10% pha v i n

c

s ch theo t l 1:1). Sau ó bôi D.E.P vào nh ng vùng b gh (h p thu c
D.E.P dành cho ng

i), nh ng con b n ng thì sau 2 ngày thì i u tr nh trên

H lý: B nh gh lây nhi m tr c ti p qua ti p xúc nên b nh t tách l n
gh v i l n b nh. T ng c
quét n

c vôi

- K t qu

c lên t

ng ch m sóc nuôi d
ng, n n chu ng.

i u tr kh i b nh 5/5 con.

ng, t ng v sinh chu ng tr i,


14

* B nh viêm ph i

h

u con:

- Tri u ch ng: Th g p hai m i ph p ph ng, có khi ph i th c b ng,
m i khô. B bú

r , n m m t ch , lông d ng. Nhi t

410C. Phân loãng ( a ch y): th

c th : s t cao t 40-

ng ph i có kinh nghi m

phân bi t v i

b nh a ch y, trong b nh a ch y phân có mùi th i kh m. Trong b nh viêm
ph i, a ch y là b nh th phát nên phân s ng, không th i kh m,

khám ch c

ch n, nên r a s ch tay b ng xà phòng, cho m t ngón vào h u môn r i ng i
xác

nh b nh. Không th i kh m là viêm ph i, th i kh m là a ch y.

- i u tr : + Kanamycin10:1ml/10kgTT, tiêm b p 2 l n/ngày
+ Glucoza 30%: 250 ml/ ngày
+ Vitamin B1: 5ml/con/ngày,Tiêm b p 1l n/ngày
- K t qu

i u tr kh i 7/7 con.

* B nh ký sinh trùng

ng máu

h

u

- Tri u ch ng: B nh xu t hi n v i t t c các lo i h
x

ng s ng x

k th
h

ng s

u, g y nhanh,

n nhô cao, b ng to, lông d ng lên và s m l i. Cu i th i

ng b a ch y, con v t b thu th ng

u v n n kho . V i h

u tr

h u, m t, xung quanh mí m t,

ng thành có th b thu th ng

b n, b ng

h u... con v t b b i li t hai chân sau nh trâu bò có con iên cu ng. N

c

m t ch y nhi u, niêm m c nh t nh t, lông r ng t ng ám có th ch y c máu,
ng a. Phân có khi bình th
th

ng. Cu i th i k th

ng có khi a ch y, nhi t

ng nhi t

- i u tr : Dùng thu c

c th lên xu ng th t

c th h xu ng 35-36°C và ch t.

c hi u :

+Adizin1,5mg/150kg TT: 2ml/40kg TT/ngày,Tiêm b p
+Phartrypazen1,18g/150kg TT:1ml/20kg TT/ngày
+Tiêm Bcomplex: 2ml/con
H lý: Tích c c di t ve, mòng nh t là khu v c có trâu bò dê b b nh.
T ng c

ng v sinh chu ng tr i và môi tr

c tiêm phòng ký sinh trùng m i
- K t qu

i u tr kh i 2/3 con.

t.

ng xung quanh, m i n m ph i


15

*B nh tiêu ch y l n
- Tri u ch ng: Trong àn l n xu t hi n m t s con a phân nhão sau ó
chuy n sang a ch y, phân màu nâu nh t, có con màu en. L n kém n, b

n,

g y d n.
-

i u tr :

i v i l n con theo m : dùng thu c Norgencin (huy n d ch

u ng, thành ph n: Norfloxacin, Atropin sulfate). Li u 0,5ml/10kg TT/ngày,
B.complex 3ml/con/ngày, dùng liên t c 5 ngày
i v i l n choai: Dùng Norfacoli (dung d ch tiêm, thành ph n có
Norfloxacin), li u i u tr 1ml/40kg TT/ngày, dùng liên t c 5 ngày
H lý: Nh t riêng nh ng con l n b b nh, không ch n th ngoài bãi, t ng
c

ng v sinh chu ng tr i.
- K t qu

i u tr b nh kh i: 7/8 con.

* B nh tiêu ch y ng a
- Tri u ch ng: ng a ban

u a phân h i nhão không thành viên, sau

chuy n sang a ch y v t c n câu. Ng a kém n, g y y u, kém v n

ng.

- i u tr : Hamcoli-S: 1ml/10kg TT, tiêm b p ngày 1 l n. Tiêm liên t c 3 ngày.
B.complex: 5ml/con/l n.
H lý: ng a nh t riêng cho n u ng
- K t qu

y

.

i u tr kh i 6/6 con.

* B nh au b ng ng a
- Tri u ch ng: Khi au b ng ng a th hi n tr ng thái không yên, chân
tr
r i

c cào

t, chân sau

p b ng, n m xu ng b n chân du i th ng, ng a sát

ng lên m t cách th n tr ng, c ng có khi

t

t nhiên n m v t ra l n l n, b n

chân co vào hay du i ra, ho c co gi t, có khi n m ch ng b n vó và giãy gi a.
- i u tr : Tiêm Atropin 0,1%: li u 4ml/100kg TT
Tiêm Novocain 2% vào t nh m ch: li u 15ml/con.
Thu c nhu n tràng – thông m t (thành ph n: Magnesium
sulfate, Sodium sulfate), gói thu c b t 10g, pha 15g thu c/1 lít n c cho u ng.


16

B.complex: 6ml/con/l n.
H lý: c

nh ng a lên gióng, t ng c

ng ch m sóc nuôi d

ng ng a

b nh, theo dõi tình tr ng b nh.
- K t qu

i u tr kh i 1/1 con.

1.2.3.3. Công tác ch n nuôi
* Công tác gi ng
Công tác gi ng h
h

u là công tác ki n thi t c b n trong ngh ch n nuôi

u, có tác d ng r t quan tr ng trong vi c thúc

qua 2 m t: g m có t ng nhanh v s l
ch t l

ng àn h

u. Nh m thúc

y ch n nuôi h

ng àn h

u và th

u phát tri n

ng xuyên nâng cao

y s phát tri n àn ng a c a tr i, trong quá

trình th c t p tôi tham gia vào công tác gi ng v i n i dung sau:
- Ph i gi ng cho àn h
ph
h

u: Ti n hành ph i gi ng cho h

ng pháp cho nh y tr c ti p, h
u

u cái c a tr i

u cái b ng

ng d c cho giao ph i v i

c c a tr i.

*Công tác ch m sóc nuôi d
Tr i có 32 h

u sao

ng àn h

u

c ch n th trong khu v c tr i có bãi ch n th v i

di n tích 250m vuông, ch t c VA06, c voi, c d i cho h
bu i sáng lúc 7h và chi u tà lúc 17h, m i ngày àn h
0,5kg /1con ch n vào

u gi chi u tr

c khi h

u n ngày 2 l n vào

u n v i kh u ph n ngô là

u n c t i.

*Công tác khác
Ngoài vi c ch m sóc, theo dõi àn h

u thí nghi m, tôi còn tham gia m t

s công tác khác nh : ch n nuôi àn ng a b ch, ch n nuôi l n r ng, ch m sóc
c , t s a chu ng tr i, giúp ng
làm

ng bê tông.

i dân quanh tr i kh c ph c h u qu sau m a l ,


17

B ng 1.2. K t qu công tác ph c v s n xu t
STT
1

S l

N i Dung

ng K t qu

T l

(con)

(an toàn)

(%)

Tiêm phòng vaccine

1.1

- D ch t l n

46

46

100

1.2

- T huy t trùng l n

46

46

100

1.3

- Vaccine d i chó

8

8

100

2

i u tr b nh

2.1

- T huy t trùng l n

14

12

85.7

2.2

- B nh gh l n

5

5

100

2.3

- B nh tiêu ch y l n

8

7

87.5

2.4

- B nh viêm ph i l n

9

7

77.7

2.5

- B nh tiêu ch y ng a

6

6

100

2.6

- B nh au b ng ng a

1

1

100

2.7

- B nh tiêu ch y h

12

11

91,67

2.8

- B nh viêm ph i h

u con

7

7

100

2.9

- B nh ký sinh trùng

ng máu h u

3

2

66,7

2.10

- B nh ch

2

1

50

2.11

- Tiêm ký sinh trùng

32

32

100

2.12

- T y giun cho h

32

32

100

3

Công tác khác

u

ng h i d c h

u

ng máu h

u

u

3.1

C t nhung

2

2

100

3.2

Kh trùng ao

1

1

100

3.3

C t nanh, b m s tai l n

15

15

100