CÁC PHƯƠNG PHÁP HÓA LÝ TRONG KIỂM NGHIỆM THUỐC

Bộ môn
LOGO

Hóa phân tích – Kiểm nghiệm

Chương 3

CÁC PHƯƠNG PHÁP HÓA LÝ TRONG
KIỂM NGHIỆM THUỐC


MỤC TIÊU HỌC TẬP
1. Trình bày được các phương pháp định lượng bằng quang
phổ tử ngoại khả kiến
2. Giải thích và vận dụng được kỹ thuật sắc ký pha đảo trong
công tác kiểm nghiệm thuốc
3. Trình bày được các phương pháp định lượng bằng sắc ký
lỏng hiệu năng cao: phương pháp chuẩn nội, chuẩn ngoại,
thêm chuẩn, chuẩn hóa diện tích. Vận dụng được vào các

bài tập liên quan


Nội dung
Quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV-VIS
Quang phổ hồng ngoại
Quang phổ huỳnh quang

Sắc ký lỏng hiệu năng cao

1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Độ hấp thụ

Khi cho bức xạ đơn sắc đi qua
một môi trường có chứa chất hấp
thụ thì độ hấp thụ của bức xạ tỷ

lệ với nồng độ của chất hấp thụ
và chiều dày của môi trường hấp
thụ (dung dịch chất hấp thụ).
Mối quan hệ này tuân theo định
luật Lambert – Beer


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Độ hấp thụ
- Trường hợp C tính bằng mol/l, L tính bằng cm
A = ε. L . C
 Khi C = 1 mol/l và L = 1 cm thì A = ε (hệ số hấp thụ
phân tử )
- Trường hợp nồng độ C tính theo %(Kl/TT) và bằng
1%, L = 1cm thì: E (1%, 1cm ) là hệ số hấp thụ riêng,
nó đặc trưng cho mỗi chất.
 Trong phân tích kiểm nghiệm hay dùng E (1%, 1cm).


1. Phương pháp quang phổ phân tử

Quang phổ hấp thụ UV VIS
Điều kiện áp dụng

- Ánh sáng phải đơn sắc.
- Khoảng nồng độ phải thích hợp: định luật
Lambert-Beer chỉ đúng trong một giới hạn nhất định
của nồng độ.
- Dung dịch phải trong suốt.
- Chất thử phải bền trong dung dịch và bền dưới tác
dụng của ánh sáng UV-VIS.


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Máy UV - VIS

 Nguồn sáng
 Cuvet


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Máy UV - VIS

Sơ đồ máy một chùm tia


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Máy UV - VIS

Sơ đồ máy hai chùm tia


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Máy UV - VIS

Sơ đồ máy Diod Array


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Máy UV - VIS

Sơ đồ máy Diod Array


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Hiệu chuẩn máy

 Kiểm tra thang độ dài sóng
 Kiểm tra độ hấp thụ
 Giới hạn ánh sáng lạc
 Độ phân giải
 Độ rộng giải phổ nguồn
 Cuvet

1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Ứng dụng
Định tính & thử tinh khiết
 λ max, λmin
 Tỷ lệ
 Chồng phổ, hệ số Match
Định lượng
 Quy trình định lượng
 Phương pháp định lượng


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Định lượng

Chọn điều kiện định lượng đáp ứng Lambert – beer

+ Chọn bước sóng làm việc
+ Chọn khoảng C thích hợp
+ Chọn các điều kiện khác

(tạp chất, pH, dung môi pha mẫu)


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Định lượng
Chọn bước sóng làm việc

Quét phổ
 Chọn λmax


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Định lượng
Chọn khoảng nồng độ thích hợp
A

+ Dựa vào D ~ 0,2 – 0,8
+ Biết E(1%,1cm)
+ Tính nồng độ thích hợp
Vïng tuyÕn tÝnh

C


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Định lượng
Chọn các điều kiện làm việc khác
+ Đối với chất phân tích bị lẫn tạp chất
 Chiết chất phân tích ra khỏi tạp chất
+ Đối với chất phân tích không hấp thụ UV-VIS
 Làm các phản ứng màu
+ Chọn pH và dung môi thích hợp


1. Phương pháp quang phổ phân tử

Quang phổ hấp thụ UV VIS
Các pp định lượng

PP đo phổ trực tiếp
PP gián tiếp

PP so sánh
PP thêm chuẩn so sánh
PP đường chuẩn
PP thêm đường chuẩn
PP vi sai theo bước sóng
PP định lượng hỗn hợp
PP quang phổ đạo hàm


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Các pp định lượng
PP đo phổ trực tiếp

Đo độ hấp thụ A của dung dịch,
tính nồng độ C của nó dựa vào
giá trị độ hấp thụ riêng (có
trong các bảng tra cứu).

Cần phải chuẩn hoá máy quang phổ về bước sóng lẫn
độ hấp thụ.


1. Phương pháp quang phổ phân tử

Quang phổ hấp thụ UV VIS
Các pp định lượng
PP gián tiếp
+ Phải có chất chuẩn để so sánh

+ Có thể không cần phải chuẩn máy

Chuẩn

Thử


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Các pp định lượng
PP gián tiếp

PP so sánh

Chú ý: Nồng độ của dung dịch thử CX và dung dịch
chuẩn CS không được chênh lệch nhau quá nhiều. Các
nồng độ này càng gần nhau, kết quả càng chính xác.


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Các pp định lượng
PP gián tiếp

PP thêm chuẩn so sánh

Ưu điểm: loại trừ các yếu tố ảnh hưởng gây sai số cho
quá trình định lượng: Xử lý mẫu (chiết xuất), sai lệch
do thiết bị và hoá chất thuốc thử...


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Các pp định lượng
PP gián tiếp

PP đường chuẩn
Chú ý:
 Khoảng tuyến tính của A với C.
 Cần làm thêm một số điểm
chuẩn nữa với các nồng độ gần
nhau hơn (khác nhau không quá
10%) nếu không tuân theo
Lambert – beer.
 Vẽ đồ thị  xây dựng phương
trình hồi qui tuyến tính
 r > 0,995


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Các pp định lượng
PP gián tiếp

PP thêm đường chuẩn

- Thêm những thể tích giống nhau của
dung dịch thử vào dãy chuẩn chứa
những lượng khác nhau và chính xác
của chất chuẩn.
- Đo độ hấp thụ của cả dãy rôì vẽ
đường chuẩn quan hệ giữa mật độ
quang với lượng chất chuẩn thêm vào.
- Giao điểm của đưòng chuẩn với trục
hoành (nồng độ) cho ta nồng độ của
chất cần định lượng


1. Phương pháp quang phổ phân tử
Quang phổ hấp thụ UV VIS
Các pp định lượng
PP gián tiếp

PP vi sai theo bước sóng

 Loại trừ sai số do quá trình xử lý mẫu
 Chọn λ1 và λ2 có ΔA là lớn nhất
 Chuẩn bị một dãy dung dịch chuẩn với các nồng độ
khác nhau và đo độ hấp thụ A ở 2 bước sóng λ1 và λ2.
 Vẽ đồ thị quan hệ ΔA - C.
 Đo độ hấp thụ A của chất thử ở 2 bước sóng trên.
 Dựa vào đồ thị ΔA - C nồng độ chất thử trong mẫu.