LUẬN văn LUẬT tư PHÁP PHÁP LUẬT VIỆT NAM về hôn NHÂN có yếu tố nước NGOÀI
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (501.8 KB, 75 trang )
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
I H C C N TH
KHOA LU T
LU N V N T T NGHI P
tài:
PHÁP LU T VI T NAM V HÔN NHÂN CÓ Y U T
GVHD: Cô BÙI TH M H
B môn: Lu t Th
ng M i
NG
N
C NGOÀI
SVTH: T BÁ NH N
MSSV: 5062344
p: T Pháp 2 K32
n Th , Tháng 05/2010
.d o
o
.c
m
C
m
w
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
NH N XÉT C A GIÁO VIÊN
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
.d o
m
o
.c
C
m
w
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
CL C
I NÓI
.d o
U…………………………………………………………...............trang 1
Ch ng 1: KHÁI QUÁT CHUNG V QUAN H HÔN NHÂN CÓ
Y UT N
C
NGOÀI…………………………………………………........................................trang 4
1.1 khái ni m c
m và l c s phát tri n c a quan h hôn nhân
có y u t n c
ngoài…………………………………………………...………………………….trang 4
1.1.1 Khái
ni m……………………………………………………………..………………...trang 5
1.1.2
c m c a hôn
nhân……………………………………………………………………………….trang 5
1.2 Khái ni m và l t s phát tri n c a hôn nhân có y u t n c
ngoài……………………………………………………………….………………trang 6
1.2.1 Khái ni m…………………………………………………………………..trang 6
1.2.2 L c s phát tri n c a ch nh hôn nhân
có y u t n c ngoài………………………………………………………………trang 7
1.2.2.1 Tr c cách m ng tháng Tám 1945………………………………………trang 7
1.2.2.2 Giai
n t n m 1945- 1959……………………………………………trang 8
1.2.2.3 Giai
n t 1959- 1986………………………………………………....trang 9
1.2.2.4 Giai
n 1986- 2000…………………………………………………..trang 10
1.2.2.5 Giai
n t n m 2000 n nay……………………….…………………trang 12
1.3. c m……..……………………………………………………………...trang 13
1.3.1 i t ng u ch nh….……………………………………………...........trang 13
1.3.1.1 Y u t ch th ……………………..…………………........................trang 13
1.3.1.2 Y u t khách th ………………………………………………………...trang 14
1.3.1.3 S ki n pháp lý………………....……………….……………...........trang 14
1.3.2 Ph ng pháp u ch nh quan h hôn nhân
có y u t n c ngoài………………………….…………………………………trang 15
1.3.2.1 Ph ng pháp xung t…………………………………………………...trang 15
1.3.2.2 Ph ng pháp th c ch t…………...……………………………………...trang 16
1.4 Các nguyên t c u ch nh quan h hôn nhân có y u t
c ngoài……………………………….………………………………………trang 17
o
.c
m
C
m
w
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
1.4.1 Các nguyên t c c b n…………………………………………………….trang 17
1.4.2 Các nguyên t c chuyên bi t…………….………………………………....trang 23
Ch
ng 2: PHÁP LU T V QUAN H HÔN NHÂN CÓ
UT N
C
NGOÀI…………………………………………...…………………………….trang 27
2.1 Xác l p quan h hôn nhân có y u t n c ngoài…………………………...trang 27
2.1.1Theo pháp lu t Vi t Nam………………………………………………….trang 27
2.1.1.1 Th m quy n gi i quy t vi c k t hôn………………………………..trang 27
2.1.1.2 Pháp lu t
u ch nh quan h hôn nhân
có y u t n
c ngoài……………………………………………….....................trang 29
2.1.1.2.1
u ki n k t hôn ……………………………….…………………….trang 29
2.1.1.2.2 Nghi th c k t hôn ……………………………….………………….…trang 38
2.1.2.3 Trình t th t c gi i quy t vi c ng ký k t hôn….……………………trang 42
2.1.2.4 Các tr ng h p t ch i ng ký k t hôn…….………………………….trang 45
2.1.2 Theo u c qu c t ……………………………………………………trang 46
2.1.3 V n công nh n vi c k t hôn ã
c ti n hành
n c ngoài……………………………………………………………………..trang 47
2.2 Ch m d t quan h hôn nhân…………………………………………………trang 48
2.2.1 Theo pháp lu t Vi t Nam ……………………………………………...trang 48
2.2.2 Theo u c qu c t ……………………………..………………………trang 51
2.2.2.1 Th m quy n gi i quy t vi c ly hôn…………..…………………...……..trang 51
2.2.2.2 Pháp lu t áp d ng………………………………………..........................trang 52
2.2.2.3 Th t c xin ly hôn………………………………………………………..trang 53
Ch ng 3: TH C TR NG VÀ M T S KI N NGH NH M HOÀN THI N H
TH NG PHÁP LU T
U CH NH QUAN H HÔN NHÂN CÓ Y U T
C NGOÀI………………………………………………………………..trang 53
3.1 Th c tr ng ph n Vi t Nam k t hôn v i ng i n c ngoài
trong nh ng n m g n ây……………………………………………………….trang 55
3.2 V n áp d ng pháp lu t Vi t Nam gi i quy t v n
hôn nhân có y u t n c ngoài…………………………………………………trang 62
3.3 M t s ki n ngh nh m hoàn thi n h th ng pháp lu t u
ch nh quan h hôn nhân có y u t n c ngoài……………………......................trang 64
t Lu n………………………………………………………………................trang 68
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
I NÓI
U
1) Tính c p thi t c a
tài
V i chính sách h i nh p cùng phát tri n v i th gi i c a ng và nhà n c ta
n m 1986 thì t n c ta phát tri n rõ r t v nhi u m t kinh t , v n hóa, giáo d c
kèm theo ó thì quan h hôn nhân gi a ng
phát tri n không kém.
k t hôn
không nh
c
in
c ngoài c ng
u ó th hi n b ng vi c h ng n m trung bình có hàng ngàn
ng ký và
ng nhiên nh ng cu c hôn nhân ó có nh h
n xã h i nói chung và b n thân ng
Không
trong n
i vi t Nam v i ng
n gi n nh hôn nhân trong n
c mà hôn nhân có y u t n
i nó không nh ng ch u s
ng
i trong cu c nói riêng.
c ch ch u s
u ch nh c a pháp lu t
c ngoài là quan h pháp lu t vô cùng ph c t p
u ch nh c a pháp lu t trong n
c mà còn ch u s
u
ch nh c a pháp lu t n c ngoài và
u c qu c t : chính vì v y mà quy n, l i ích
p pháp c a các bên c ng s
c gi i quy t theo nhi u h ng khác nhau tùy thu c
vào pháp lu t c a t ng n c khác nhau và
u c qu c t mà các bên tham gia ký
t.
Riêng Vi t Nam thì quy n, l i ích ó
c b o v trên c s nh ng quy nh
a hi n pháp, lu t, ngh nh, thông t và
u c qu c t mà Vi t Nam tham gia
ho c ký k t. Tuy nhiên vi c
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n c ngoài là m t
thách th c l n c a pháp lu t n c ta hi n nay b i ây là u ki n nh h ng tr c ti p
và không nh
n th c tr ng hôn nhân có y u t n c ngoài hi n t i. Nó góp ph n vào
vi c xây d ng nh ng cu c hôn nhân úng ngh a vì h nh phúc và phát tri n b n v ng
trên c s t nguy n ng th i h n ch
n m c th p nh t nh ng bi k ch trong hôn
nhân có y u t n c ngoài, bên c nh ó d lu n xã h i c ng ngày càng sôi n i và c ng
th ng v i nhi u quan
m khác nhau v cái t t, cái x u, cái h nh phúc cái b t h nh
a nh ng cu c hôn nhân nh th .
Ngoài ra vi c xác nh th m quy n gi i quy t các v n
v ly hôn có y u t
c ngoài c ng là m t công vi c khó kh n c a t t c các n c trên th gi i nói chung
và Vi t Nam nói riêng, ây c ng là
u ki n nh h ng không nh
n quy n l i và
ngh a v c a các bên khi mu n ch m d t quan h hôn nhân.
V y làm th nào
hoàn thi n pháp lu t hi n t i góp ph n gi m b t r i ro, bi
ch trong quan h hôn nhân có y u t n c ngoài và xác nh th m quy n m t cách
dàng và chính xác, c ng nh là không còn n a d lu n c a xã h i v quan h này
ó là nh ng v n
l n và ã thu hút em ch n
tài “ Quan h hôn nhân có y u t
c ngoài theo pháp lu t Vi t Nam và u c qu c t ”.
.d o
o
.c
m
C
m
w
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
2) Ph m vi nghiên c u
i
tài này ng i vi t ch y u tìm hi u pháp lu t trong n c và m t s hi p
nh t ng tr t pháp mà Vi t Nam ã ký k t v i các n c v v n
k t hôn c ng
nh là th m quy n gi i quy t các v n
có liên quan
c ngoài nh : th m quy n k t hôn, pháp lu t v
ng ký k t hôn, th t c ly hôn c ng nh là các tr
n
công nh n vi c k t hôn tr
ó là tìm hi u m t vài v n
gi i quy t xung
quan
ng ký k t hôn và
c c quan có th m quy n c a n
c ngoài, bên c nh
nh th m quy n c a tòa án Vi t Nam trong
c ngoài thông qua các nguyên t c áp d ng
t pháp lu t, xung
t th m quy n khi gi i quy t các v n
n quan h hôn nhân có y u t n
ng m c khi áp d ng pháp lu t
c ta hi n nay và t nh ng v
u ki n k t hôn, trình t th t c
ng h p t ch i
v vi c xác
các v vi c ly hôn có y u t n
n quan h hôn nhân có y u t
c ngoài, t
ó ng
i vi t
có liên
i vi t nêu lên m t s
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n
ng m c này ng
u ch nh
c ngoài
a ra m t s
xu t nh m
góp ph n hoàn thi n v m t pháp lu t và h n ch nh ng tiêu c c, xung
này.
t trong quan
3) M c ích nghiên c u
c ích c a quá trình nghiên c u là giúp chúng ta nh n th c rõ h n, sâu s c h n
nh ng quy nh c a pháp lu t Vi t Nam nói riêng và u c qu c t nói chung v
quan h hôn nhân có y u t n c ngoài. V i nh ng v n
v vi c áp d ng pháp lu t
và phân nh th m quy n gi i quy t các v n
liên quan n
u ki n k t hôn, trình
, th t c xác l p c ng nh ch m d t quan h hôn nhân có y u t n c ngoài, bên
nh ó nh m m c ích hoàn thi n nh ng thi u xót c a pháp lu t Vi t Nam hi n hành
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n c ngoài hi n nay.
4) Ph ng pháp nghiên c u
tìm hi u
tài trên ng i vi t s d ng nhi u ph ng pháp: t p h p, phân tích,
so sánh...trên c s nh ng d li u tìm
c nh sách, báo, các v n b n pháp lu t và
t s trang wed có liên quan n v n quan h hôn nhân có y u t n c ngoài.
Qua quá trình nghiên c u quy nh c a pháp lu t trong n c c ng nh m t s quy
nh trong các hi p nh t ng tr t pháp ng i vi t rút ra nh ng v ng m c nói
chung và t nh ng v ng m c này s
a ra nh ng
xu t ch quan c a mình nh m
góp ph n tháo g nh ng v ng m c ó và hoàn thi n h n h th ng pháp lu t Vi t
Nam u ch nh quan h hôn nhân có y u t n c ngoài hi n nay.
Tuy nhiên ây là m t v n l n, khó kh n nên v i kh n ng còn r t nhi u h n ch
a mình v nhi u m t em tin ch c r ng
tài c a mình còn r t nhi u thi u xót. Kính
mong
c s óng góp c a các th y cô lu n v n này
c t t h n.
5) K t c u tài
th c hi n m c ích trên ng
i vi t chia
tài g m ba ch
ng:
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
Ch
ng 1: Khái quát chung v hôn nhân và
c
m c a hôn nhân có y u t n
c
ngoài.
Trong ch
ut n
ng này ng
i vi t trình bày v l
c ngoài thông qua các th i k t tr
nh ó trình bày quan h hôn nhân và
hôn nhân có y u t n
lu t
m c a hôn nhân trong n
ng th i nêu lên các
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n
pháp c b n áp d ng gi i quy t xung
nguyên t c c b n
Ch
c cách m ng tháng Tám
c
c ngoài nói riêng.
ng 2: Pháp lu t
n nay, bên
c nói chung
c tr ng c a pháp
c ngoài c ng nh là m t s ph
ng
t pháp lu t. Thêm vào ó là trình bày v m t
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n
c ngoài
u ch nh quan h hôn nhân
phân tích, nh n xét v nh ng quy
quan h hôn nhân có y u t n
tích nh ng quy
c s phát tri n c a hôn nhân có
nh c a pháp lu t hi n hành
c ngoài trong ch
ng này ng
u ch nh
i vi t t p trung phân
nh c th c a pháp lu t thông qua các v n b n lu t hôn nhân gia
ình, ngh nh 68, ngh nh 69 và m t s hi p nh t ng tr t pháp gi a Vi t Nam
im ts n cv v n
k t hôn, ly hôn v i nh ng tr ng tâm nh :
u ki n k t
hôn, th m quy n ng ký k t hôn, th t c k t hôn, th m quy n gi i quy t vi c ly hôn
a tòa án
Ch ng 3: Th c tr ng và m t s
xu t nh m hoàn thi n h th ng pháp lu t u
ch nh quan h hôn nhân có y u t n c ngoài
ch ng này ng i vi t tìm hi u nguyên nhân và th c ti n tình hình k t hôn,
i s ng hôn nhân c a nh ng cô gái Vi t Nam l y ch ng n c ngoài, ng th i nêu
lên nh ng v ng m c hi n nay khi áp d ng pháp lu t
u ch nh các v n liên
quan n quan h hôn nhân có y u t n c ngoài, thông qua ó có nh ng ý ki n và
xu t h p lý
góp ph n hoàn thi n h th ng nh ng quy nh c a pháp lu t v v n
này hi n nay n c ta.
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
CH
NG 1: KHÁI QUÁT CHUNG V QUAN H HÔN
NHÂN CÓ Y U T N
C NGOÀI
Quan h hôn nhân ã b t
hàng tri u n m d
thay
u xu t hi n t r t lâu trong xã h i loài ngoài, tr i qua
i nhi u ch
xã h i khác nhau hôn nhân không ng ng phát tri n
i v m t hình th c c ng nh n i dung. S d có
xã h i khác nhau; d
u ó là do hôn nhân
i ch
c
quan ni m khác nhau d
i m i ch
phaong ki n thì
hôn nhân là vi c tr ng
i c a c gia ình, c a dòng t c ch không ph i c a riêng hai
bên nam n , chính vì v y vi c k t hôn ph i có s cho phép c a cha m chính vì quan
ni m trong nam khinh n , ch ng chúa v tôi nên trong xã h i phong ki n ch ng có
nhi u quy n mà ít ngh a v , còn ng
i v có ít quy n nh ng l i có nhi u ngh a v h n
trong quan h hôn nhân.
u trong quan ni m x a hôn nhân là s s p x p c a cha m thì quan ni m hôn nhân
i ch
Xã H i Ch Ngh a là ch
hôn nhân t nguy n,
c pháp lu t b o h
khi th a các
u ki n k t hôn do pháp lu t quy nh, cho nên k t hôn là quy n ch
không ph i là ngh a v vì v y các bên t do k t hôn mà không ch u b t k m t ác
ng nào c a gia ình, dòng t c. N u k t hôn là quy n c a các bên giúp cho các bên
ti n n i s ng hôn nhân thì ly hôn c ng là quy n các bên
c t do ly hôn trong
khuôn kh pháp lu t cho phép, ây
c xem là gi i pháp
các bên gi i thoát cho
mình n u c m th y không th ti p t c chung s ng i s ng hôn nhân v i ng i kia.
Hi n này v i s giao l u dân s ngày càng m nh m thì quan h hôn nhân không
còn bó h p trong ph m vi trong n c mà nó ã m r ng gi a nh ng ôi nam n có
qu c t ch khác nhau ho c c ng có th là nh ng ôi nam n có n i c trú khác nhau.
Trong xã h i ngày nay hôn nhân v i v trí là m t thi t ch xã h i, hôn nhân nói
chung và quan h hôn nhân có y u t n c ngoài nói riêng có vai trò quan tr ng cho
vi c t o l p t bào xã h i, duy trì nòi gi ng,
u này không có ý ngh a riêng t mà
mang ý ngh a xã h i. B i vì quan h hôn nhân làm phát sinh tr c ti p ho c gián i p
các quan h khác nh quan h v ch ng, quan h dòng t c, h hàng
c thi t l p và
phát sinh các quy n- ngh a v
o c, pháp lý gi a các ch th trong gia ình. Chính
vì v y pháp lu t hôn nhân và gia ình c a nhà n c ta ã có nh ng quy nh nh m t o
u ki n cho hôn nhân nói chung và quan h hôn nhân có y u t n c ngoài nói riêng
phát tri n m t cách t t p úng v i vai trò c ng nh ý ngh a th c s c a hôn nhân.
1.1 Khái ni m c
m c a hôn nhân
1.1.1 Khái ni m
Hôn nhân là hi n t ng xã h i, là s liên k t gi a m t ng i àn ông và m t ng i
àn bà ây là m t hi n t ng xã h i c bi t trong ó các bên liên k t v i nhau v i
.d o
o
.c
m
C
m
w
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
c ích t o nên m t t bào xã h i ó là gia ình và
c bi t
ch các bên liên k t
i nhau không vì m c ích th a mãn nh ng nhu c u v t ch t, tinh th n nh t th i mà
mang tính lâu dài
c xây d ng trên c s tình yêu và s t nguy n c a các bên khi
tham gia vào quan h này và ngày càng
sinh khác nh : quan h cha, m
c c ng c thông qua các m i quan h phái
i v i con, ông bà
i v i con cháu, hay nói cách
khác quan h hôn nhân là c s t o nên quan h v ch ng, quan h huy t th ng và
ng h p các m i quan h này l i là n n t ng c a gia ình.
Trong m i xã h i khác nhau hôn nhân có tính ch t khác nhau, trong ch
Ch Ngh a hôn nhân là s liên k t bình
quy
nh, th a nh n
ng gi a àn ông và àn bà
h chung s ng v i nhau su t
i
Xã H i
c pháp lu t
ng th i làm phát sinh quan
nhân than, quan h tài s n gi a h mà ta g i ó là quan h gia ình, quan h
quan h gi i tính, th c ch t và ý ngh a c a nó
c th hi n trong vi c sinh
ó là
, ch m
sóc, nuôi n ng, giáo d c con cái và áp ng nhu c u tinh th n, v t ch t c a nhau trong
cu c s ng hàng ngày.
Vai trò và ý ngh a c a hôn nhân trong m i xã h i u nh nhau, và ch u nh h ng
i c s h t ng c a xã h i ó hay nói cách khác hôn nhân ch u s chi ph i c a c s
kinh t ang th ng tr vì th tính ch t, c
m c a hôn nhân s thay i thích ng.
xã h i mà quan h hôn nhân
c xem là quan h pháp lu t thì s liên k t gi a
ng i àn ông và ng i àn bà
c xem là hình th c c a hôn nhân,
u này có ý
ngh a nh m t s ki n pháp lý làm phát sinh quy n và ngh a v gi a các bên khi
c
pháp lu t th a nh n là v ch ng. trong m i giai
n l ch s giai c p th ng tr thông
qua nhà n c ban hành pháp lu t
u ch nh quan h hôn nhân cho phù h p v i ý chí
a mình cho nên pháp lu t
u ch nh quan h hôn nhân mang tính giai c p rõ r t
ch
nào thì quan h hôn nhân mang hình thái ó và t ng ng v i nó là m t ch
hôn nhân nh t nh.
c ta là m t n c Xã H i Ch Ngh a nên tính ch t c a hôn nhân nh ã nêu là
liên k t bình ng gi a àn ông và àn bà trên c s t nguy n nên pháp lu t hi n
hành .Theo quy nh t i kho n 6, kho n 10
u 8 lu t hôn nhân gia ình nh ngh a
“hôn nhân là quan h gi a v ch ng sau khi k t hôn”.
1.1.2
c
m c a hôn nhân
Hôn nhân là m t quan h dân s
c bi t b i m c ích xác l p quan h các bên ch
th không nh ng vì m c ích v t ch t mà còn vì m c ích tinh th n
u ó
c th
hi n qua mong mu n chung s ng v i nhau su t v i m c ích t o d ng m t t bào c a
xã h i ó là gia ình chính và l ó mà quan h hôn nhân có nh ng c
m riêng
bi t mà các quan h dân s thong th ng khác không có nh ng c
m ó bao g m:
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
Th nh t, Hôn nhân là s liên k t gi a m t ng
i àn ông và m t ng
i àn bà
(hôn nhân m t v m t ch ng). ây là s khác nhau c b n gi a hôn nhân Xã H i Ch
Ngh a v i hôn nhân c a các ch
xã h i khác
Th hai, Hôn nhân s liên k t bình
Theo
ng gi a hai bên trên c s t nguy n
u 9 lu t hôn nhân gia ình 2000 “vi c xác l p hôn nhân do hai bên nam n
hoàn toàn t nguy n quy t
nh, không ai
Th ba, Hôn nhân là s liên k t bình
à bà. S bình
c ép bu c, c n tr ”
ng gi a m t ng
ng v m t pháp lý gi a h là m t b
i Ch Ngh a so v i các h th ng pháp lu t khác
xem quan h hôn nhân nh m t quan h h p
Th t , Hôn nhân s liên k t gi a m t ng
chung s ng v i nhau su t
i àn ông và m t ng
i
c phát tri n c a pháp lu t Xã
u này xu t phát t quan
m
ng dân s c a các nhà làm lu t .
i àn ông và m t ng
i àn bà nh m
i, xây d ng gia ình m no, h nh phúc, bình
ng, ti n b
và b n v ng. Hôn nhân d a trên c s tình yêu gi a nam và n , gi a v và ch ng là
u ki n m b o h nh phúc cho liên k t ó, tính b n v ng (su t i) là c tr ng c a
hôn nhân Xã H i Ch Ngh a.
Th n m, hôn nhân là s liên k t gi a m t ng i àn ông và m t ng i àn bà trên
s nh ng quy nh c a pháp lu t hôn nhân gia ình t i các
u 9, 10, 11 lu t hôn
nhân gia ình 2000, vi c k t hôn c ng nh ly hôn
c ti n hành theo th t c nh t
nh do pháp lu t quy nh. Các nghi th c phong t c tôn giáo không b c m oán
nh ng nó ch mang tính riêng t và không có giá tr pháp lý,
bi t
c hôn nhân
p pháp hay không thì gi y ng ký k t hôn là c s xác nh.
Nh v y hôn nhân d i ch
Xã H i Ch Ngh a là s liên k t t nguy n, bình
ng, b n v ng trên c s tình yêu th ng, quý tr ng l n nhau và không b nh h ng
i nh ng toan tính v t ch t. M c khác hôn nhân còn ch u s tác ng o c, tôn
giáo. Khoa h c pháp lý quan tâm n hôn nhân b i hôn nhân là m t liên k t c bi t
gi a nam và n nh m xây d ng cu c s ng chung c n thi t, vì ngay c khi v ch ng
không có con thì i s ng hôn nhân c a h c ng
c pháp lu t b o v b i ây là c
c a gia ình, hôn nhân m b o các u ki n c a pháp
1.2 Khái ni m và l c s phát tri n c a quan h hôn nhân có y u t n c
ngoài
1.2.1 Khái ni m
i chính sách “hòa bình, h u ngh , m r ng, giao l u h p tác v i t t c các n c
trên th gi i” thì hi n nay quan h hôn nhân có y u t n c goài n c ta ngày càng
phát tri n v chi u r ng l n chi u sâu, chính vì l ó mà vi c xây d ng pháp lu t
u ch nh m i quan h này là m t nhu c u c p bách nh m b o v quy n, l i ích h p
pháp c a công dân Vi t Nam c ng nh công dân n c ngoài khi tham gia vào quan h
này, ng th i m b o cho s n nh và phát tri n giao l u dân s Qu c t . Vi c
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n
trong n
c ngoài không ch ph thu c vào pháp lu t
c mà còn ph thu c vào pháp lu t n
c ngoài và
u
c qu c t .
Trên c s k th a có ch n l c và phát tri n, lu t hôn nhân gia ình 2000 ã dành
t ch
ng riêng
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n
c ngoài ch
ng XI so
i lu t hôn nhân gia ình 1986 thì lu t hôn nhân gia ình n m 2000 có ph m vi
ch nh r ng h n, theo quy
nh t i kho n 14
u 8 thì: “quan h hôn nhân có y u t
c ngoài là quan h hôn nhân phát sinh gi a công dân Vi t Nam v i ng
ngoài ho c gi a ng
in
c ngoài v i nhau th
dân Vi t Nam v i nhau mà c n c
pháp lu t n
Ngoài ra, theo quy
áp d ng
hai bên
nh t i kho n 4
in
c
ng trú t i Vi t Nam ho c gi a công
xác l p, thay
c ngoài ho c tài s n liên quan
u
n quan h
i, ch m d t quan h
ó
u 100 thì các quy
n
ó theo
c ngoài”.
nh c a ch
ng XI c ng
i v i quan h hôn nhân gi a công dân Vi t Nam v i nhau mà m t hay c
nh c
n
c ngoài.
Nh v y t nh ng quy nh trên c a pháp lu t thì “quan h hôn nhân có y u t
c ngoài” có th
c hi u nh sau: có ít nh t m t bên ch th là ng i n c ngoài,
gi a công dân Vi t Nam v i nhau mà c n c xác l p, thay i, ch m d t quan h ó
theo pháp lu t n c ngoài ( m c kho n 14 u 8 lu t hôn nhân gia ình 2000). Theo
quy nh này ta có th hi u r ng: trong m t s tr ng h p nh t nh, pháp lu t Vi t
Nam th a nh n vi c phát sinh, thay i, ch m d t quan h hôn nhân có y u t n c
ngoài vì ây là m t th c t khách quan vi c th a nh n nh th nh m b o v quy n l i
ích h p pháp c a các bên
ng s nh ng n u vi c công nh n ó trái v i nh ng
nguyên t c c b n c a pháp lu t Vi t Nam thì c quan có th m quy n c a Vi t Nam
ng có quy n không công nh n.
Nh th thì theo
u 14 lu t hôn nhân gia ình 2000, khái ni m hôn nhân có y u
n c ngoài
c hi u là các quan h hôn nhân có m t trong ba y u t sau: ch th
là ng i n c ngoài, ho c s ki n pháp lý làm phát sinh thay i, ch m d t quan h
ó theo pháp lu t n c ngoài, ho c tài s n có liên quan n quan h ó n c ngoài.
Vi c quy nh nh th là hoàn toàn phù h p v i th c ti n quan h hôn nhân có y u t
c ngoài ã và ang phát tri n Vi t Nam, t o c s pháp lý
k p th i u ch nh
các m i quan h này khi c n thi t.
1.2.2 L c s phát tri n c a ch
nh hôn nhân có y u t n c ngoài
1.2.2.1 Tr c cách m ng tháng Tám 1945
Tr c n m 1945 Vi t Nam là m t n c thu c a n a phong ki n, quan h hôn
nhân trong th i k này
c
u ch nh b i các quan h pháp lu t c a hai b lu t:
Qu c Tri u hình lu t và Hoàng Vi t lu t l .
Qu c Tri u Hình Lu t hay còn g i là lu t H ng
c
c ban hành d i th i nhà
Lê, ây là m t công trình v
i, ã k th a có ch n l c pháp lu t c a các i vua
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
tr
c c ng nh là pháp lu t c a nhà
ng (Trung Qu c),
t
ó t o ra nh ng nét
riêng c a lu t c Vi t Nam; Hoàng vi t lu t l hay còn g i là lu t Gia Long
hành vào
u th i nhà Nguy n. Hai b lu t này quy
c ban
nh khá rõ ràng v quan h pháp
lý gi a v ch ng, quan h tài s n gi a v ch ng v i con cái trong gia ình c ng nh là
n
nuôi con nuôi.
Tuy nhiên xu t phát t chính sách b quan t a c ng v i n n kinh t t cung t c p
a ch
n
phong ki n nên hai b lu t này ch a quy
c ngoài, th m chí hôn nhân gi a ng
nh v quan h hôn nhân có y u
i Vi t v i ng
in
c ngoài còn b c m
oán.
Ch ng h n:
ch ng v i ng
và b t tr v n
u 71 ch
in
ng c m v Qu c Tri u Hình Lu t quy
nh “n u k t v
c ngoài ph i ch u l u i châu xa, ôi v ch ng y ph i ch u ly d
c”. Do xu t phát t nh ng quan ni m v hôn nhân c ng nh là quan
m v chính tr nêu trên cho nên khái ni m quan h hôn nhân có y u t n
c ngoài
trong th i k này ch a có.
n m 1858 khi th c dân Pháp b t u xâm l c và ô h n c ta chúng ã ban
hành pháp lu t nh m thay th lu t c và c th hóa ách th ng tr c a mình v i ba b
lu t: B Dân Lu t Gi ng Y u Nam Kì áp d ng Nam Kì và ba thành ph l n: Hà N i,
i Phòng, à N ng B Dân Lu t B c Kì ban hành 30/3/1931 thay th lu t Gia Long,
Hoàng Vi t Trung Kì H Lu t ban hành n m 1939 thi hành trên toàn cõi trung Kì. Ba
lu t này c ng quy nh khá rõ v quy n, ngh a v , quan h tài s n gi a v ch ng
nh ng nhìn chung v n mang m ch t phong ki n
u ó th hi n ch : tr ng nam
khinh n ,
cao quy n gia tr ng……., m c khác c ba b lu t này u gi ng lu t
ng
c c ng nh lu t Gia Long ch : không có quy nh
u ch nh quan h hôn
nhân có y u t n c ngoài m c dù trên th c t trong th i kì này có không ít nh ng
cu c k t hôn gi a ng i n c ngoài v i ng i Vi t Nam ã di n ra c bi t là gi a
ng i Vi t Nam v i ng i Pháp.
Tóm l i d i th i pháp thu c n c ta v n ch a th y xu t hi n khái ni m hôn nhân
có y u t n c ngoài trong các v n b n pháp lu t c a th c dân Pháp ban hành.
1.2.2.2 Giai
n t n m 1945- 1959
Sau khi giành c l p nhà n c ta ã ban hành m t lo i v n b n có giá tr pháp lý
cao nh t và gian ti p c p n quan h hôn nhân, ó là Hi n pháp n m 1946 t i u
9 hi n pháp ã ghi nh n “ àn bà ngang quy n v i àn ông v m i ph ng di n” ây là
t n i dung r t quan tr ng ghi nh n s ti n b v t b c so v i th i k tr c c a các
nhà làm lu t lúc b y gi .
Ngày 25/5/1950 ch t ch H Chí Minh ã ký ban hành s c l nh 97- SL quy nh
a i m t s quy l và ch
nh c a dân lu t, trong ó có quan h hôn nhân gia
ình.
u 14 s c l nh 97- SL quy nh “t t c các
u kho n trong dân pháp
n
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
c Kì, Dân pháp
n Trung Kì, pháp quy gi n y u 1883 thi hành
nh ng lu t l sau, trái v i nh ng
u kho n trên này
c l nh s 97-SL ã có nhi u quy
i ba b
lu t tr
c
ó r t nhi u. K
nh v v n
u b bãi b ”.
nh chi ti t v quan h hôn nhân ti n b h n so
17/11/1959 là v n b n pháp lý riêng bi t
c l nh này quy
n là s c l nh 159- SL ban hành ngày
u tiên
c p
nv n
ly hôn c th h n là quy
hôn nhân gia ình,
nh v duyên c ly hôn
u ki n ly hôn), th t c và hi u l c c a vi c ly hôn. Quy
nh tuy không nhi u
nh ng c ng khá c th . Thông qua s c l nh này có th th y v n
nhìn nh n nh m t quan h dân s
khác, quan
ra
m này
ly hôn ã
c
c bi t và có th tách ra kh i các quan h dân s
c c th hóa b ng lu t hôn nhân gia ình n m 1959.
i c a s c l nh 97- SL ã bãi b nh ng quy
ti n b v quan
Nam Kì, và
nh c a b lu t c và cho th y
m c ng nh cách làm lu t c a các nhà làm lu t lúc b y gi v
quan h hôn nhân gia ình. Trong giai
n này các v n
liên quan
n k t hôn
u
ch u s
u ch nh c a s c l nh 97- SL và k t ngày 17/11/1950 các v n v ly hôn
c gi i quy t theo s c l nh 159- SL. Nh ng trong t t c các quy nh thì không
có quy nh nào ghi nh n,
u ch nh quan h hôn nhân có y u t nu c ngoài. Tuy
ch a có v n b n riêng bi t
u ch nh v v n
này nh ng c ng có nh ng quy nh
rãi rác có liên quan ch ng h n nh
u 5,
u 6 s c l nh 53- SL ngày 20/10/1945 v
qu c t ch Vi t Nam.
Nhìn chung pháp lu t v quan h hôn nhân có y u t n c ngoài trong th i k này
có nh ng c
m sau:
Th nh t, pháp lu t trong n c: còn r t n gi n, r i rác ch a t p h p thành m t h
th ng và ch a u ch nh h t các v n có th phát sinh c a quan h này.
Th hai, quan h h p tác c a n c ta lúc b y gi ã
c m r ng h n r t nhi u
ch y u là các n c Xã H i Ch Ngh a (Liên Xô, ông Âu), trên c s h p tác, giúp
nhau cùng phát tri n Vi t Nam b t u a sang n c b n nh ng công dân
h c
i, trao d i ki n th c ng th i chúng ta c ng ti p nh n t n c b n nh ng k s ,
bác s , chuyên gia chính tr
t p hu n cho i ng cán b trong n c, trong tình
hình ó các quan h xã h i có y u t n c ngoài c ng phát tri n theo và òi h i pháp
lu t c ng c n có h ng thay i ki p th i u ch nh các m i quan h này th nh ng
n
hôn nhân trong lúc này không ph i là v n
quan tr ng nh t nên v n ch a có
n b n pháp lu t riêng bi t
u ch nh. C ng chính nh ng m i quan h này là n n
ng cho s phát tri n c a ch nh hôn nhân gia ình có y u t n c ngoài trong pháp
lu t n c ta v sau.
1.2.2.3 Giai
n t 1959- 1986
i k h p th 11 ngày 31/12/1959 Qu c H i ã ban hành Hi n Pháp m i Hi n
Pháp 1959 qua ó ti p t c kh ng nh quy n bình ng gi a nam và n , c ng trong
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
tình hình m i thông qua th c ti n v v n
hôn nhân gia ình nhà n
hành lu t hôn nhân gia ình t i k h p th 11 ngày 29/12/1959 và
c ta ã ban
c ch t ch n
c
ký s c l nh 02- SL công b 13/1/1960 lu t này quy
nh khá chi ti t v quy n và ngh a
gi a v ch ng, quy n, ngh a v gi a cha m
i v i con, tuy nhiên v n không có
quy
nh
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n
ng có nh ng quy
tr
c ngoài, pháp lu t th i k này
nh rãi rác v quan h hôn nhân có y u t n
c ngoài nh th i k
c tuy nhiên l i có nh ng ti n b rõ r t.
mi n B c n m 1961 chính ph ban hành ngh
theo
ul v
ng ký h t ch trong ó quy
nh vi c
nh s 04 ngày 16/1/1961 kèm
ng ký khai sinh, khai t , k t
hôn. Ngày 21/6/1961 b n i v ban hành thông t s 05/NV h
nh s 04, tuy không quy
nhân có y u nhân n
mi n Nam d
ng d n thi hành ngh
nh c th nh ng ây là n n móng gi i quy t quan h hôn
c ngoài.
i s cai tr c a ng y quy n
n n m 1959 lu t gia ình h Ngô
c ban hành ngày 2/1/1959 nh m thay th s
u ch nh c a lu t Pháp. Tháng 11/
1963 sau khi Ngô ình Di m b ám sát chính quy n m i lên n m quy n ã ban hành
c lu t 15/ 64 thay cho lu t gia ình 1959. Ngày 20/12/1972 b dân lu t thay th toàn
s c lu t 15/64 v quan h hôn nhân có y u t n c ngoài b lu t này quy nh t i
u 125 “trong tr ng h p hôn thú l p ngo i qu c, trong vòng 3 tháng sau khi tr
lãnh th Vi t Nam ng i mang qu c t ch Vi t Nam ph i xu t trình m t b n sao
ch ng th hôn thú c nh t là 3 tháng g i cho biên lý tòa án n i trú ng , bi n lý s ra
nh ng ký vào s giá thú
ng nhiên và ghi chú vào l ch ng th khai sinh c a
ng s , s chánh c ng nh s kép”.
Nh v y, pháp lu t d i ch
ng y quy n c ng có nhi u ti n b : cao s bình
ng gi a v ch ng, con trong giá thú và con ngoài giá thú có quy n ngang nhau.
Sau khi th ng nh t t n c 1975 quan h gi a Vi t Nam v i các n c ngày càng
r ng c ng t ó mà công dân Vi t Nam sang n c ngoài làm n, sinh s ng, h c
p ngày càng nhi u kéo theo ó là nh ng m i quan h xã h i có y u t n c ngoài
ngày càng nhi u u ó òi h i pháp lu t c n ph i i m i
k p th i u ch nh các
i quan h này, chính vì v y nhà n c ta ã ký hàng lo t các hi p nh t ng tr t
pháp v i các n c: Liên Xô ( 1981), Công Hòa Dân Ch
c ( 1980), CuBa ( 1984),
Ti p Kh c (1982), Hungari (1985), Bungari (1986), các hi p nh này là c s pháp lý
các n c gi i quy t các v n
liên quan n hôn nhân, song song v i vi c ký k t
các hi p nh t ng tr t pháp nhà n c ta còn ban hành m t s v n b n
u
ch nh vài v n riêng l trong quan h này nh ng nh th là ch a
b i quan h hôn
nhân có y u t n c ngoài ngày càng ph c t p òi h i chúng ta ph i hoàn thi n h n
a h th ng pháp lu t
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n c ngoài trong các
giai
n sau.
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
1.2.2.4 Giai
n 1986- 2000
Ngày 29/11/1986 lu t hôn nhân gia ình ã
c Qu c H i thông qua v i nh ng
quy nh phù h p v i s phát tri n c a t n c lu t này ã dành h n m t ch ng
(ch
ng IX) quy
nh v quan h hôn nhân gia ình có y u t n
c ngoài v i n i dung
nh sau:
Tr
c tiên, vi c k t hôn gi a công dân Vi t Nam v i ng
tuân theo quy
nh c a pháp lu t n
dân Vi t Nam v i ng
ph i tuân th theo quy
in
c ngoài, m i bên
c mình v k t hôn. N u vi c k t hôn gi a công
c ngoài ti n hành
nh t i các
in
u 5,
Vi t Nam thì ng
u 6,
in
c ngoài còn
u 7 lu t hôn nhân gia ình Vi t
Nam.
n, quan h v ch ng, tài s n, quan h cha m con , h y vi c k t hôn, ly hôn
gi a công dân Vi t Nam v i ng
in
Sau ó là vi c áp d ng các quy
c ngoài do H i
nh c a
u
ng Nhà N
c quy
nh.
c qu c t mà Vi t Nam tham gia
ho c ký k t lúc b y gi lu t hôn nhân gia ình 1986 quy nh “Tr ng h p có hi p
nh t ng tr t pháp và pháp lý v hôn nhân và gia ình gi a Vi t Nam và các n c
ngoài thì tuân theo nh ng quy nh ó”.
nh ng quy nh trên cho th y s ti n b trong công tác l p pháp c a nhà n c
ta v l nh v c hôn nhân gia ình, nó th hi n s quan tâm c a nhà n c i v i quan
hôn nhân có y u n c ngoài và ph n ánh xu th c a th i i ó là pháp lu t Vi t
Nam ã có s thay i
phù h p v i pháp lu t, t p quán qu c t
u ch nh quan
này.
Ngoài ra pháp l nh hôn nhân gia ình gi a công dân Vi t Nam v i công dân n c
ngoài
c U Ban Th ng V Qu c H i thông qua ngày 2/12/1993 có hi u l c ngày
1/3/1994 là v n b n riêng bi t u tiên
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n c
ngoài c a Vi t Nam và c ng l n u tiên pháp l nh ghi nh n áp d ng t p quán qu c t
u ch nh quan h n hôn hân có y u t n c ngoài.
thi hành pháp l nh trên
chính ph ã ban hành ngh nh 184- CP ngày 30/11/1994 v th t c k t hôn, nh n
con nuôi,
u gi a công ân Vi t Nam v i ng i n c ngoài.
Bên c nh ó trong giai
n 1993- 2000 m t s v n b n pháp lý có liên quan c ng
c ban hành: pháp l nh công nh n và thi hành t i Vi t Nam b n án, quy t nh dân
c a tòa án n c ngoài có hi u l c thi hành k ,t ngày 1/7/1993, pháp l nh thi hành
án dân s
c y Ban Th ng V Qu c H i thông qua ngày 21/4/1993, b lu t dân
1995, lu t qu c t ch 1998, ngh nh s 83/1998/N - CP ngày 10 tháng 10 n m
1998 c a Chính Ph v
ng ký h t ch.
Thông qua nh ng gì ã tìm hi u có th th y pháp lu t u ch nh quan h hôn nhân
gia ình trong th i k này có nh ng c
m sau:
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
Tr
c tiên v m t pháp lu t chúng ta ã có nh ng v n b n pháp lý riêng và t p h p
thành m t h th ng v i nh ng quy
nhân gia ình có y u t n
c, các v n b n pháp này ã t o nên m t c ch ph i h p
ch c ch gi a b t pháp v i
c ngoài,
trong th i k tr
u ch nh quan h hôn
c ngoài
n là v m t nhà n
ut n
nh khá c th nh m
y ban nhân dân t nh trong vi c gi i quy t hôn nhân có
a công tác này i vào n n p, kh c ph c nh ng khó kh n, b t c p
c.
1.2.2.5 Giai
n t n m 2000 n nay
Tr c tình hình quan h hôn nhân có y u t n
c ngoài ngày càng a d ng lu t
hôn nhân gia ình 1986 không còn phù h p n a cho nên nhà n
c ta ã ban hành lu t
hôn nhân gia ình 2000 thay th lu t hôn nhân gia ình 1986, pháp l nh 1993, ngh
nh 184/ CP và các v n b n h
ng d n thi hành ngh
Lu t hôn nhân gia ình 2000 c ng ã dành m t ch
nh.
ng quy
nh v quan h hôn
nhân ga ình có y u t n c ngoài (ch ng XI) ch ng này g m 7
ut
u 100
n
u 106 các
u lu t này xác nh rõ nguyên t c, cách gi i quy t xung t pháp
lu t và xung t th m quy n gi i quy t trong quan h hôn nhân gia ình có y u t
c ngoài, lu t hôn nhân gia ình 2000 ã áp ng
c nhu c u th c t trong vi c
gi i quy t xung t trong quan h này, lu t hôn nhân gia ình 2000 có ph m vi
u
ch nh r ng h n so v i lu t hôn nhân gia ình 1986, pháp l nh 1993
m u ch nh
quan h hôn nhân gia ình gi a ng i n c ngoài v i nhau th ng trú t i Vi t Nam và
vi c gi i quy t quan h này t i các vùng biên gi i.
Nhìn chung lu t hôn nhân ngia ình 2000 u ch nh các m i quan h hôn nhân gia
ình có y u t n c ngoài theo h ng áp d ng lu t Vi t Nam là ch y u là ch y u
gi i quy t xung t pháp lu t trong quan h này, ngoài ra vi c quy nh th m quy n
gi i quy t c ng kh thi h n so v i lu t hôn nhân gia ình 1986 và pháp l nh 1993. tuy
nhiên
th c hi n t t lu t hôn nhân gia ình 2000 c n ph i ban hành ngh nh m i
thay th ngh nh 184/ CP v n ã l i th i l c h u và b c l nhi u khuy t m nh :
Do xu t phát t s ch quan thi u s kh o sát th t trong khi ó i t ng
u
ch nh c a ngh nh này khá r ng, ch th là ng i n c ngoài, tham gia vào quan h
hôn nhân gia ình v i ng i Vi t Nam r t a d ng. không phù h p v i tình hình t
c lúc b y gi
u này d n n nh ng v ng m c nh t nh khi áp d ng do s
khác bi t v h th ng pháp lu t gi a Vi t Nam v i các n c.
Trong quá trình t ch c th c hi n do s thi u ng b c ng thêm nh ng khó kh n
trong vi c áp d ng nhi u a ph ng ã buông l ng vi c qu n lý hôn nhân gia ình có
u t n c ngoài.
Chính vì nh ng l ó mà ngh nh 68/2002/N - CP ngày 10/ 7/ 2002 c a chính
ph quy nh chi ti t thi hành m t s
u lu t hôn nhân gia ình 2002 ã
c thông
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
qua ngày 16/ 12/2002 b t pháp ã ban hành thông t s 07/ 2002 / TT- BTP h
n thi hành ngh
2002
nh 68 và k
n là ngh
c ban hành nh m s a m t s
ng
nh s 69/ 2006/ ND- CP ngày 21/ 7/
u ngh
nh 68
phù h p h n v i tình hình
hi n t i.
1.3
c
m c a quan h hôn nhân có y u t n c ngoài
ng nh quan h hôn nhân trong n c, quan h hôn nhân có y u t n
ng mang nh ng
c
mt
hôn nhân có y u t n
pháp qu c t nh ng
1.3.1
it
it
ng
ng t , th nh ng ngoài nh ng
c ngoài còn mang nh ng
c
ng
u ch nh
u ch nh c a pháp lu t
nh “yêu t n
m
m ó thì quan h
c tr ng c a ngành lu t t
m này bao g m:
ngoài là quan h hôn nhân “ có y u t n
xác
c
c
c ngoài
c ngoài” các n
u ch nh quan h hôn nhân có y u t n
c ngoài” và v n
c
khó kh n là làm th nào
c trên th gi i có quan ni m khác nhau v có
u t n c ngoài trong quan h dân s nói chung và quan h hôn nhân nói riêng, theo
pháp lu t Vi t Nam hi n hành ( lu t hôn nhân gia ình n m 2000) thì quan h hôn
nhân có y u t n c ngoài
c hi u nh sau:
xác nh quan h hôn nhân có y u t n c ngoài hay không thì d a vào quy
nh c a
m c kho n 14
u 8 và kho n 4
u 100 lu t hôn nhân gia ình 2000 là
ch y u theo ó y u t n c ngoài
c xác nh khi xác l p c ng nh ch m d t quan
hôn nhân x y ra trong các tr ng h p sau:
Gi a ng i Vi t Nam v i ng i n c ngoài
Gi a ng i Vi t Nam v i ng i không qu c t ch
Gi a ng i n c ngoài v i nhau th ng trú t i Vi t Nam
Gi a ng i không qu c t ch v i nhau th ng trú t i Vi t Nam
Gi a công dân Vi t Nam v i nhau mà c n c
xác l p, thay i, ch m d t quan
ó theo pháp lu t n c ngoài ho c tài s n liên quan n quan h ó n c ngoài.
ây là c s pháp lý quan tr ng giúp c quan có th m quy n xác nh m t cách
chính xác âu là quan h hôn nhân có y u t n c ngoài
t ó có h ng gi i quy t
úng ng các v n có liên quan n quan h này.
1.3.1.1 Y u t ch th
xác nh ch th c a quan h hôn nhân có y u t n c ngoài ta c n c vào d u
hi X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
2.2.1 Theo pháp lu t Vi t Nam
ng gi ng nh vi c xác l p quan h hôn nhân có y u t n
c ngoài thì Ch m d t
quan h hôn nhân có y u t n c ngoài c ng là m t v n
ph c t p và gây nhi u khó
kh n trong vi c xác nh th m quy n gi i quy t c ng nh là pháp lu t áp d ng b o
quy n l i ít h p pháp c a các bên khi có yêu c u ly hôn
gi i quy t v n
này
pháp lu t c a các n c h ng áp d ng h thu c lu t n i c trú
xác nh pháp lu t
áp. Trong quan h hôn nhân nói chung và quan h hôn nhân có y u t n c ngoài nói
riêng th ng có các tr ng h p làm ch m d t quan h hôn nhân sau:
Tr c tiên, là tr ng h p m t trong hai ng i v ho c ch ng ch t( ch t sinh h c)
thì quan h hôn nhân c a h m c nhiên ch m d t
n, là tr ng h p m t trong hai bên b tòa án tuyên b là ã ch t( ch t pháp lý)
thì quan h hôn nhân c a h c ng ch m d t
Sau ó, là tr ng h p sau m t th i gian chung s ng tình c m v ch ng c a h
không
c t t d n n vi c h không th ti p t c i s ng hôn nhân v i nhau n a, thì
ly hôn ây là tr ng h p th ng g p nh t và c ng gây nhi u phi n ph c nh t trong
vi c l a ch n pháp lu t áp d ng gi i quy t các v n liên quan n quy n và ngh a
c a các bên.
Vi t Nam vi c gi i quy t xung t pháp lu t v v n
ly hôn có y u t n c
ngoài
c quy nh t i
u 104 t i các kho n 1, 2 và 3 lu t hôn nhân gia ình n m
2000 nh sau:
“1. Vi c ly hôn gi a công dân Vi t Nam v i ng i n c ngoài, gi a ng i n c
ngoài v i nhau th ng trú t i Vi t Nam
c gi i quy t theo quy nh c a Lu t này.
2. Trong tr ng h p bên là công dân Vi t Nam không th ng trú t i Vi t Nam vào
th i
m yêu c u ly hôn thì vi c ly hôn
c gi i quy t theo pháp lu t c a n c n i
th ng trú chung c a v ch ng; n u h không có n i th ng trú chung thì theo pháp
lu t Vi t Nam.
3. Vi c gi i quy t tài s n là b t ng s n n c ngoài khi ly hôn tuân theo pháp
lu t c a n c n i có b t ng s n ó.”
i nh ng quy nh trên thì vi c ch n pháp lu t áp d ng
c quy nh c th
trong t ng tr ng h p nh t nh i v i quan h ly hôn có y u t n c ngoài.
Th nh t, trong tr ng h p công dân Vi t Nam không th ng trú t i Vi t Nam ly
hôn v i ng i n c ngoài s
c
u ch nh b i pháp lu t n c mà hai v ch ng có
i th ng trú chung; trong tr ng h p n u h không có n i th ng trú chung thì s
áp d ng pháp lu t Vi t Nam.
Th hai, tr ng h p công dân Vi t Nam ly hôn v i ng i n c ngoài th ng trú
i Vi t Nam s
c gi i quy t theo quy nh c a pháp lu t Vi t Nam.
.d o
m
o
.c
C
m
w
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
Th ba, tr
ng h p hai ng
thì pháp lu t Vi t Nam s
Th t , trong tr
in
c áp d ng
uh t
gi i quy t vi c ly hôn.
nh trên cho th y t t c các tr
nhân gia ình n m 2000 t i ch
ng h p ly hôn có y u t n
nh h
ng d n ngh
th c t b i không nh ng có nh ng tr
c ngoài
nh 68/ 2002/
ng h tr k t hôn.
nh này chúng ta c ng có th nh n th y m t khuy t
lu t hôn nhân gia ình 2000 ó là vi c quy
có các tr
ng s n
gi i quy t mà c th là áp d ng lu t hôn
ng X và ngh
ng 2 nh v k t hôn và ho t
c khác t quy
nb t
c ngoài.
u áp d ng pháp lu t Vi t Nam
- CP t i ch
ng trú t i Vi t Nam ly hôn v i nhau
ng h p ly hôn có gi i quy t tài s n liên quan
c ngoài thì tuân theo pháp lu t n
nh ng quy
c ngoài th
w
nh các tr
ng h p ly hôn
mc a
ng h p ly hôn không xát v i
c ghi nhân nh trên mà còn
ng h p
i v i tr
ng h p c hai là công dân n
c ngoài xin ly hôn v i nhau nh ng m t
ng i n c ngoài m t ng i Vi t Nam ch ng h n thì pháp lu t Vi t Nam ch a ghi
nh n, hay c hai u là công dân Vi t Nam xin ly hôn v i nhau nh ng m t ng i
c ngoài còn m t ng i Vi t Nam t i th i
m n p n xin ly hôn pháp lu t hôn
nhân gia ình 2000 c ng ch a ghi nh n v n này
- Th m quy n gi i quy t vi c ly hôn có y u t n c ngoài c a tòa án Vi t
Nam
Theo quy nh t i
u 41015và 41116 lu t t t ng dân s 2004 thì th m quy n
a tòa án Vi t Nam trong l nh v c ly hôn có y u t n c ngoài
c xác nh g m có
th m quy n chung và th m quy n riêng bi t
+ Tr c tiên là các tr ng h p thu c th m quy n chung
n
xác nh th m quy n xét x c ng là m t v n
khá ph c t p và gây nhi u
khó kh n cho vi c t t ng trong th c t t pháp qu c t ,
kh c ph c khó kh n này
lu t t t ng c a các n c th ng quy nh nh ng v vi c thu c th m quy n chung (t t
các tòa án trên th gi i u có th th lý n u có yêu c u ), các tr ng h p thu c
th m quy n riêng bi t c a tòa án m t n c nào ó nh t nh( ch có tòa án c a m t
qu c gia c th có quy n gi i quy t) th ng các n c s d ng các d u hi u v qu c
ch ho c d u hi u n i c trú ho c d u hi u n i có tài s n
phân nh th m th m
quy n chung ho c th m quy n riêng.
Vi t Nam c ng không ngo i l , th a nh n nguyên t c trên nên b lu t t t ng dân
Vi t Nam 2004 ã ghi nh n t i
u 410 t i kho n 2
u 410 “ V vi c ly hôn mà
nguyên n ho c b
n là công dân Vi t Nam”, th m quy n chung c a tòa án Vi t
15
Quy nh chung v th m quy n c a tòa án Vi t Nam gi i quy t các v vi c dân s có y u t n
267, 268, 269) B lu t T T ng Dân S 2004
16
Th m quy n riêng bi t c a tòa án Vi t Nam( trang 269, 270) B lu t T T ng Dân S 2004
c ngoài( trang
.d o
o
.c
m
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
Nam trong nh ng tr
c xác
ng h p c th
i v i quan h hôn nhân có y u t n
c ngoài s
nh nh sau:
Theo quy
nh này và c n c
u 104 t i các kho n 1, 2 và 3 thì nh ng v vi c ly
hôn sau tòa án Vi t Nam s có quy n gi i quy t các v vi c ly hô có y u t n
c ngoài
sau.
Th nh t, trong tr
hôn v i ng
in
Th hai, tr
ng h p công dân Vi t Nam không th
ng trú t i Vi t Nam ly
c ngoài
ng h p công dân Vi t Nam ly hôn v i ng
in
c ngoài th
ng trú
i Vi t Nam.
Th ba, tr
ng h p hai ng
in
c ngoài th
Nh v y, pháp lu t áp d ng trong nh ng tr
quy
nh t i các kho n 1, 2 và 3
ng trú t i Vi t Nam ly hôn v i nhau.
ng h p trên c ng
c xác
u 104 lu t hôn nhân gia ình 2000 l n l
nh theo
t nh
sau:
Th nh t, trong tr ng h p công dân Vi t Nam không th ng trú t i Vi t Nam ly
hôn v i ng i n c ngoài s
c
u ch nh b i pháp lu t n c mà hai v ch ng có
i th ng trú chung; trong tr ng h p n u h không có n i th ng trú chung thì s
áp d ng pháp lu t Vi t Nam.
Th hai, tr ng h p công dân Vi t Nam ly hôn v i ng i n c ngoài th ng trú
i Vi t Nam s
c gi i quy t theo quy nh c a pháp lu t Vi t Nam.
Th ba, tr ng h p hai ng i n c ngoài th ng trú t i Vi t Nam ly hôn v i nhau
thì pháp lu t Vi t Nam s
c áp d ng gi i quy t vi c ly hôn.
+K
n là các tr
ng h p thu c th m quy n riêng bi t c a tòa án Vi t
Nam
xác nh th m quy n riêng bi t c a tòa án Vi t Nam trong v án ly hôn có y u
n c ngoài thì t i
m c kho n 1
u 411 b lu t t t ng dân s 2004 ã quy
nh“V án ly hôn gi a công dân Vi t Nam v i công dân n c ngoài ho c ng i
không qu c t ch, n u c hai v ch ng c trú, làm n, sinh s ng Vi t Nam”, t quy
nh này ta có th suy lu n các tr ng h p ly hôn có y u t n c ngoài sau ây s
thu c th m quy n riêng bi t c a tòa án Vi t Nam
Th nh t, v án ly hôn gi a công dân Vi t Nam v i ng i n c ngoài n u c hai
cùng c trú, làm n, sinh s ng t i Vi t Nam.
Th hai, v án ly hôn gi a công dân Vi t Nam v i ng i không qu c t ch n u c
hai cùng c trú, làm n, sinh s ng t i Vi t Nam.
Nh v y, m c dù có khác v y u t ch th nh ng d u hi u nh n bi t th m quy n
riêng bi t c a tòa án Vi t Nam trong c hai tr ng h p là nh nhau ó là c hai v
ch ng u ph i c trú, làm n, sinh s ng t i Vi t Nam.
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
quy
nh này chúng ta c n chú ý c m t “ c trú ho c làm n ho c sinh s ng ”
ch c n thõa m t trong ba
Nam, t
u ki n thì thu c th m quy n riêng bi t c a tòa án Vi t
ó chúng có th rút ra m t k t lu n chung là vi c k t hôn c ng nh
hôn nhân c a h hoàn toàn di n ra
Vi t Nam cho
nh th c ng có ngh a là pháp lu t t t ng trong tr
ngoài và ng
Nh
i s ng
n ngày h xin ly hôn v i nhau
ng h p này xem ng
in
c
in
c
i không qu c t ch nh là công dân Vi t Nam.
ã trình bày
ph n trên trong tr
ng h p này thì vi c ly hôn gi a ng
ngoài v i công dân Vi t Nam ho c gi a công dân Vi t Nam v i ng
ch mà c hai cùng c trú
i không qu c
Vi t Nam thì lu t t t ng xem ây nh là m t v án ly
hôn gi a công dân Vi t Nam v i công dân Vi t Nam nên pháp lu t áp d ng s là pháp
lu t Vi t Nam
2.2.2 Theo
iv iv n
u c qu c t
ly hôn thì các hi p
nh t
ng tr t pháp th
ng xoay quanh
u
ch nh v n
th m quy n gi i quy t c a tòa án c ng nh vi c áp d ng pháp lu t trong
ng tr ng h p c th
2.2.2.1 Th m quy n gi i quy t vi c ly hôn
gi i quy t v n
này h u h t các hi p nh t ng tr t pháp gi a Vi t Nam
i các n c áp d ng hai nguyên t c: nguyên t c h thu c lu t qu c t ch và nguyên t c
thu c lu t n i c trú xác nh th m quy n xét x , theo m t s hi p nh v vi c
ly hôn
c chia thành ba tr ng h p sau:
hai v ch ng cùng mang m t qu c t ch, cùng c trú trên m t lãnh th , tòa án có
th m quy n gi i quy t là tòa án c a n c mà hai v ch ng cùng cùng là công dân và
cùng sinh s ng.
Ví d theo kho n 3
u 26 hi p nh t ng tr t pháp gi a Vi t Nam v i Mông
quy nh “
i v i tr ng h p nói t i kho n 1
u này, th m quy n gi i quy t
tranh ch p thu c c quan c a Bên ký k t mà v ch ng là công dân vào th i
m a
n. N u vào th i
m a n c hai v ch ng u th ng trú trên lãnh th Bên ký
t kia, thì c quan c a Bên ký k t kia c ng có th m quy n gi i quy t”, kho n 3
u
27 hi p nh t ng tr t pháp gi a Vi t Nam v i Lào c ng quy nh t ng t : “. i
i tr ng h p ly hôn quy nh t i kho n 1
u này, C quan t pháp có th m quy n
gi i quy t là C quan t pháp c a N c ký k t mà v ch ng là công dân”
u hai v ch ng m t ng i là công dân n c bên này, m t ng i là công dân
c bên kia thì tòa án có th m quy n gi i quy t là tòa án c a n c mà hai v ch ng
cùng sinh s ng.
Ví d t i kho n 3 u 26 hi p nh gi a Vi t Nam v i Nga quy nh:“ Vi c ly hôn
quy nh t i kho n 2
u này thu c th m quy n gi i quy t c a c quan t pháp c a
bên ký k t n i c trú c a hai v ch ng” hay t i u 27
n 1 kho n 4 hi p nh gi a
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
Vi t Nam v i Lào quy
a
nh: “
i v i tr
ng h p ly hôn
c quy
nh t i kho n 2
u này, C quan t pháp có th m quy n gi i quy t là C quan t pháp c a N
c
ký k t, n i v ch ng cùng c trú”
u hai v ch ng m t ng
bên n
i th
ng trú
c này thì tòa án c a c hai n
Ví d theo
n 2 kho n 4
nh: “ N u m t ng
i th
c
bên n
c kia còn m t ng
u 26 hi p
nh gi a Vi t Nam v i Mông C quy
ng trú trên lãnh th Bên ký k t này, còn ng
Nga: “
u này c ng
u m t ng
ng trú
u có th m quy n gi i quy t.
trên lãnh th Bên ký k t kia, thì c quan c a c hai Bên ký k t
quy t”, hay
i th
c ghi nh n t i kho n 3
i th
ng trú
u có th m quy n gi i
u 26 hi p gi a Vi t Nam và
i c trú trên lãnh th c a Bên ký k t này, còn ng
trên lãnh th c a Bên ký k t kia thì c quan c a c hai Bên ký k t
i kia c trú
u có th m quy n
gi i quy t”
2.2.2.2 Pháp lu t áp d ng
Trong tr ng h p hai v ch ng cùng cùng là công dân Vi t Nam vào th i m xin
ly hôn thì pháp lu t
c áp d ng là pháp lu t Vi t Nam và ng c l i n u c hai u
mang qu c t ch n c kia thì pháp lu t c a n c mà hai v ch ng ang
c h ng
qu c t ch s
c áp d ng theo quy nh t i kho n 1, u 26 hi p nh t ng tr t
pháp gi a Vi t Nam v i mông C :“ i v i vi c ly hôn s áp d ng pháp lu t c a Bên
ký k t mà v ch ng là công dân vào th i
m a n”.Hay theo quy nh t i kho n
1
u 27 hi p nh t ng tr t pháp gi a Vi t Nam v i Lào quy nh: “ N u v
ch ng có cùng qu c t ch thì vi c ly hôn
c gi i quy t theo pháp lu t c a N c ký
t mà v ch ng là công dân”.
Tr ng h p m t ng i là công dân c a n c ký k t này, m t bên là công dân n c
ký k t kia thì pháp lu t c a n c mà các bên g i n xin ly hôn s
c áp d ng theo
quy nh t i kho n 2
u 26 hi p t ng tr t pháp gi a Vi t Nam v i Mông C quy
nh: “ N u v ch ng, m t ng i là công dân Bên ký k t này, m t ng i là công dân
a Bên ký k t kia thì áp d ng pháp lu t c a Bên ký k t có c quan ã nh n n”.Hay
theo quy nh t i
n 2 kho n 2
u 27 hi p nh t ng tr t pháp gi a Vi t Nam
i Lào: “N u trong th i gian a n xin li hôn, v ch ng không cùng c trú m t
c ký k t, thì C quan t pháp N c ký k t nh n
c n xin ly hôn s ti n hành
xét x theo pháp lu t c a n c mình”.
Ngoài ra m t s hi p nh còn quy nh tr ng h p th ba ó là tr ng h p v
ch ng có qu c t ch khác nhau nh ng cùng c trú m t n c ký k t
Tr ng h p này theo quy nh c a hi p nh t ng tr t pháp gi a Vi t Nam v i
Lào thì: “pháp lu t áp d ng là pháp lu t c a n c n i các bên
ng s n p n xin
ly hôn” theo quy nh t i
n 1 kho n 2 u 27.
2.2.2 Th t c xin ly hôn
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
Theo kho n 14 lu t hôn nhân gia ình 2000 và
u 9 ngh
nh 68/ 2002/ N - CP
w
thì:
“Gi a công dân Vi t Nam và ng
in
c ngoài;
Gi a ng i n c ngoài v i nhau th ng trú t i Vi t Nam;
Gi a công dân Vi t Nam v i nhau mà c n c
xác l p, thay
ó theo pháp lu t n c ngoài ho c tài s n liên quan
kho n 14 lu t hôn nhân gia ình 2000),
u 9 ngh
i, ch m d t quan h
n quan h ó n
nh 68: “Ng i n
c ngoài” (
c ngoài là
ng i không có qu c t ch Vi t Nam, bao g m công dân n c ngoài và ng i không
qu c t ch. Ng i n c ngoài th ng trú t i Vi t Nam là công dân n c ngoài và
ng i không qu c t ch c trú, làm n, sinh s ng lâu dài Vi t Nam. Công dân n c
ngoài là ng i có qu c t ch n c ngoài; qu c t ch n c ngoài là qu c t ch c a m t
c khác không ph i là C ng hoà xã h i ch ngh a Vi t Nam. Ng i không qu c t ch
là ng i không có qu c t ch Vi t Nam và c ng không có qu c t ch n c ngoài.Khu
c biên gi i bao g m các xã, ph ng, th tr n c a Vi t Nam có a gi i hành chính
ti p giáp v i
ng biên gi i qu c gia trên t li n theo quy nh t i kho n 1
u2
Ngh nh s 34/2000/N -CP ngày 18 tháng 8 n m 2000 c a Chính ph v Quy ch
khu v c biên gi i
t li n n
c C ng hoà xã h i ch ngh a Vi t Nam.Khu v c biên
gi i v i Vi t Nam bao g m các n v hành chính c a các n c C ng hoà nhân dân
Trung Hoa, C ng hoà dân ch nhân dân Lào và V ng qu c C m-pu-chia t ng
ng v i xã, ph ng, th tr n c a Vi t Nam, có a gi i hành chính ti p giáp v i
ng biên gi i qu c gia trên t li n v i Vi t Nam.”.
nh ng quy nh trên ta có th hi u th t c ly hôn s
c ti n hành trong t ng
tr ng h p c th nh sau
Tr ng h p bên là công dân Vi t Nam không th ng trú t i Vi t Nam vào th i
m yêu c u ly hôn
c gi i quy t theo pháp lu t c a n c n i th ng trú c a v
ch ng; n u h không có n i c trú chung thì áp d ng pháp lu t Vi t Nam.
i th i
m ly hôn các bên không th ng trú t i Vi t Nam nên th t c ly hôn s
c ti n hành theo quy nh c a n c mà hai v ch ng th ng trú, n u hai v ch ng
không có n i th ng trú thì áp d ng pháp lu t Vi t Nam v th t c ly hôn.
Nh v y th t c ly hôn s tuân theo pháp lu t Vi t Nam trong nh ng tr ng h p
th trên, th t c này
c quy nh c th t i
u 87 và
u 88 lu t hôn nhân gia
ình 2000 quy nh;
“Toà án th lý n yêu c u ly hôn theo quy nh c a pháp lu t v t t ng dân s .
Trong tr ng h p không ng ký k t hôn mà có yêu c u ly hôn thì Toà án th lý và
tuyên b không công nh n quan h v ch ng theo quy nh t i kho n 1
u 11 c a
Lu t này; n u có yêu c u v con và tài s n thì gi i quy t theo quy nh t i kho n 2 và
.d o
o
.c
m
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
kho n 3
u 17 c a Lu t này”
án ti n hành hoà gi i theo quy
u 88 “ Sau khi ã th lý
n yêu c u ly hôn, Toà
nh c a pháp lu t v t t ng dân s ”
Khi ti n hành xong các th t c b t bu c này n u các bên v n kiên quy t ly hôn thì
tòa án s xem xét, gi i quy t vi c xin ly hôn c a h theo
ình n m 2000
u này quy
tr ng tr m tr ng,
u 89 lu t hôn nhân gia
nh: “Toà án xem xét yêu c u ly hôn, n u xét th y tình
i s ng chung không th kéo dài, m c ích c a hôn nhân không
c thì Toà án quy t
nh cho ly hôn.Trong tr
ng h p v ho c ch ng c a ng
t
ib
Toà án tuyên b m t tích xin ly hôn thì Toà án gi i quy t cho ly hôn”.
Nh v y, theo quy
c ly hôn s
c xác
nh c a các
u kho n nêu trên thì ta có th suy lu n r ng th
nh theo pháp lu t c a n
c có c quan có th m quy n gi i
quy t v vi c ly hôn
Ch
ng 3
TH C TR NG VÀ M T S
XU T NH M HOÀN THI N H
TH NG PHÁP LU T
U CH NH QUAN H HÔN NHÂN CÓ Y U T
C NGOÀI
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
3.1 Th c tr ng ph n Vi t Nam k t hôn v i ng
in
c ngoài trong nh ng
w
.d o
o
.c
m
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
m g n ây.
Hôn nhân có y u t n c ngoài Vi t Nam ã có t lâu trong l ch s . Song, nh ng
m u c a th p niên 90 c a th k 20 tr l i ây, hi n t ng này m i th c s ph
bi n và gây s chú ý trong d lu n xã h i. Hàng n m có kho ng 10.000 ph n Vi t
Nam k t hôn v i ng
Chính vì l
in
c ngoài, ch y u là v i ng
ó mà quan h hôn nhân có y u t n
i ài Loan và Hàn Qu c17
c ngoài ngày càng tr nên ph c
p và b c l không ít nh ng tiêu c c( nh : môi gi i hôn nhân trái phép, l i d ng vi c
t hôn
buôn bán ph n , k t hôn gi
nhân c a nh ng cô dâu Vi t không
v.v….), ph n l n là các tr
sang n
c
c ngoài sinh s ng,
m b o bên nhà ch ng trên
ng h p ph n Vi t Nam l y ch ng n
là k t hôn v i nam gi i các n
c trong khu v c nh
i s ng hôn
t ngo i
c ngoài ( ch y u
Hàn Qu c,
Malaysia…..), trong nh ng cu c hôn nhân này ph n l n các cô dâu th
ài Loan,
ng có xu t
thân t
ng B ng Sông C u Long c th là các t nh; C n Th , H u Giang, V nh
Long, Sóc Tr ng, Ti n Giang, An Giang, ng Tháp.
d trong nh ng n m g n ây ph n Vi t Nam k t hôn v i ng i n c ngoài
i s l ng ông o nh v y là do nh ng nguyên nhân sau:
Th nh t, vì tình yêu vì tình yêu chân chính:
Trong quan h hôn nhân y u t n c ngoài không th bác b nhi u tr ng h p k t
hôn do xu t phát t tình yêu th c s , th ng x y ra tr ng h p k t hôn gi a công
dân Vi t Nam v i ng i Vi t Nam nh c
n c ngoài và m t s ng i có u ki n
làm vi c và h c t p cùng nhau. H có th i gian t ng i dài hi u nhau. Tuy không
có s t ng ng v ngôn ng và phong t c nh ng các bên có th hi u
c nhau do
có kh n ng nh n th c, do th i gian dài g n g i. Vì v y h ti n t i hôn nhân là h p
lý.18
Th hai, vì kinh t :
t nhi u tr ng h p k t hôn có y u t n c ngoài là vì m c ích kinh t , a s
nh ng ph n là nh ng ng i không có vi c làm ho c có vi c làm nh ng thu nh p
th p và không n nh nên hoàn c nh kinh t g p nhi u khó kh n. Do ó mong mu n
t hôn v i ng i n c ngoài
có cu c s ng sung túc h n, thoát kh i c nh nghèo
kh . Th c t có ng i sau khi k t hôn ã g i ti n v giúp gia ình gi i quy t khó
kh n, c i thi n cu c s ng. T th c t ó d n n vi c có nhi u ph n tr nh ng ch p
17
Theo th ng kê c a H i th o v hôn nhân Vi t – Hàn do Tr
ng
HKHXH&NV và Vi n Phát tri n chính sách
ph n Chungcheongnam (VPCP), Hàn Qu c ph i h p t ch c ngày 22/4/2009
18
Bài tham lu n t i t a àm khoa h c: “ hôn nhân xuyên biên gi i vùng ông và ông Nam châu Á: th c tr ng
i nh p và phát tri n” di n ra t i Tp H Chí Minh ngày 6/ 8/ 2008
.c
F -X C h a n ge
F -X C h a n ge
c u -tr a c k
N
y
bu
to
k
lic
nh n k t hôn v i nh ng ng
i l n tu i h n mình
n 20, 30 tu i, ho c k t hôn v i
i khi m khuy t. Nh th thì khó có th nói ây là k t hôn vì tình yêu.19
nh ng ng
Th ba, theo phong trào:
ó là nh ng tr
i ng
in
ng h p ng
i Vi t Nam khi th y b n bè, ng
c ngoài ho c nh ng ng
n m c sang tr ng, có nhi u ti n và
i Vi t Nam
nh c
n
c ngoài khi v n
c
c g i là Vi t ki u. Bên c nh ó, nh ng l i
n
i v nh ng hình nh hào nhoáng t phim nh c a nh ng
tri n,…. Là nh ng y u t
ã tác
ng
n nh ng ng
ng cu c s ng t t mà theo suy ngh c a h b t c
“T t” h n Vi t Nam (sính ngo i).
tn
c giàu có, phát
i Vi t Nam mu n nhanh chóng
t hôn, nhanh chóng hòa nh p vào th gi i m i m c ích
ch
i thân ã k t hôn
thay
u gì c a n
i cu c s ng,
c ngoài c ng
ây là m t nh n th c k t hôn l ch l c d d n
n
v , không h nh phúc20
Th t , vì ho t
ng c a các
it
ng môi gi i b t h p pháp:
Tính ph c t p c a hôn nhân có y u t n c ngoài hi n nay ph n l n là do ho t
ng c a nh ng t ch c, cá nhân môi gi i b t h p pháp. Môi gi i hôn nhân b t h p
pháp không ch ho t ng t i thành ph mà còn m r ng v vùng sâu, vùng xa . Khi
p nh ng gia ình có hoàn c nh khó kh n, môi gi i ra s c tô v , ca ng i c nh giàu
có c a các n c phát tri n h n Vi t Nam, d ng lên vi n c nh giàu sang khi k t hôn
i ng i n c ngoài. M t m t do hoàn c nh khó kh n tr c m t, c ng v i s lôi kéo
a môi gi i nên nh ng ph n này ã ã ng ý k t hôn v i ng i mà h ch a t ng
quen bi t.21
Th n m, vì nh ng nguyên nhân khác:
Bên c nh nh ng lý do trên, công dân Vi t Nam còn k t hôn v i ng i n c ngoài,
ng i Vi t Nam nh c
n c ngoài vì nhi u y u t khác ó là các tr ng h p k t
hôn
b o lãnh ra n c ngoài, k t hôn
c nh p qu c t ch n c ngoài hay k t
hôn
th a k di s n th a k ….Các nguyên nhân này tuy không ch y u nh ng l i là
nh ng nguyên nhân có th c ang t n t i hi n nay.22
Trong s nh ng nguyên nhân trên thì k t hôn vì m c ích kinh t là nguyên nhân
ch y u làm cho s l ng ph n Vi t Nam k t hôn v i ng i n c ngoài ngày càng
ng và làm phát sinh nhi u khó kh n, tiêu c c trong quan h này
u ó th hi n
nhi u m t khác nhau t k t hôn cho n i s ng hôn nhân c ng nh là s l ng các
19
Bài tham lu n t i t a àm khoa h c: “ hôn nhân xuyên biên gi i vùng
i nh p và phát tri n” di n ra t i Tp H Chí Minh ngày 6/ 8/ 2008
20
Bài tham lu n t i t a àm khoa h c: “ hôn nhân xuyên biên gi i vùng
i nh p và phát tri n” di n ra t i Tp H Chí Minh ngày 6/ 8/ 2008
21
Bài tham lu n t i t a àm khoa h c: “ hôn nhân xuyên biên gi i vùng
i nh p và phát tri n” di n ra t i Tp H Chí Minh ngày 6/ 8/ 2008
22
Bài tham lu n t i t a àm khoa h c: “ hôn nhân xuyên biên gi i vùng
i nh p và phát tri n” di n ra t i Tp H Chí Minh ngày 6/ 8/ 2008
ông và ông Nam châu Á: th c tr ng
ông và ông Nam châu Á: th c tr ng
ông và ông Nam châu Á: th c tr ng
ông và ông Nam châu Á: th c tr ng
.d o
m
w
o
.c
C
m
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
PD
O
W
!
PD
c u -tr a c k
.c
