sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng trò chơi dân gian vào hoạt động ngoài trời cho trẻ lứa tuổi mẫu giáo 56 tuổii

MỤC LỤC
NỘI DUNG

TRANG

I. Mở đầu

1

1. Lý do chọn đề tài

1

2. Mục đích nghiên cứu

2

3. Đối tượng nghiên cứu

2

4. Phương pháp nghiên cứu

2

II. NỘI DUNG

2

1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

2

2. Thực trạng

2

3. Các giải pháp – biện pháp thực hiện

4

4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

16

III. KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ

16

1. Kết luận

16

2. Kiến nghị

17

Tài liệu tham khảo

18

I. M U
1. Lý do chọn đề tài:
PGS.TS Nguyn Vn Huy, giỏm c Bo tng dõn tc hc Vit Nam ó
tng núi: Cuc sng i vi tr em khụng th thiu nhng trũ chi. Trũ chi
dõn gian khụng n thun l mt trũ chi ca tr con m nú cũn cha ng c
nn vn húa dõn tc Vit Nam c ỏo v giu bn sc. Trũ chi dõn gian khụng
ch chp cỏnh cho tõm hn tr, giỳp tr phỏt trin t duy, sỏng to m cũn giỳp
cỏc em hiu v tỡnh bn, tỡnh yờu gia ỡnh, quờ hng, t nc.
Trong kho tng vn hoỏ dõn gian Vit Nam, trũ chi dõn gian tr em cú
mt v trớ khỏ quan trng, gúp phn to nờn din mo vn hoỏ truyn thng dõn
tc. Trũ chi dõn gian tr em ra i v gn lin cựng mụi trng sng vn rt
gn gi vi thiờn nhiờn v con ngi Vit Nam ri tỏc ng khụng nh c v
th cht, trớ tu ca cỏc em.
Nu trũ chi dõn gian ca ngi ln thng xut hin vo cỏc dp l hi,
vo ngy tt c truyn, thỡ trũ chi dõn gian ca tr em cú th din ra mi lỳc,
mi ni.
Thi th u ca nhng th h thuc nhng nm 1970 tr v trc, trũ chi
dõn gian cú mt v trớ c bờt quan trng. Nú khụng ch n gin mang tớnh gii
trớ n thun m nú cũn gúp phn nuụi dng, bi p tỡnh yờu quờ hng, t
nc. Nhng ngy nay trong quỏ trỡnh ụ th hoỏ mnh m, trc s phỏt trin
ca cụng ngh thụng tin, liu nhng u im y ca nhng trũ chi dõn gian cũn
ớt c hi phỏt trin. Quỏ trỡnh ụ th hoỏ ó lm thay i khụng gian, mụi
trng sinh hot vui chi ca tr. Bờn cnh ú, chng trỡnh hc quỏ ti lm cho
tr thiu thi gian vui chi. Chớnh nhng iu ú ó phn no lý gii vỡ sao tr
em cỏc ụ th ngy cng ớt chi, thm chớ khụng bit n nhng trũ chi dõn
gian. Gi ra chi l khong thi gian giỳp tr em th gión sau nhng tit hc
cng thng, mt mi, do ú nhu cu vn ng l iu khụng th thiu la tui
ny. Lm th no kộo cỏc em n vi trũ chi dõn gian y b ớch v lý thỳ
tht khụng n gin nhng cng khụng phi l khụng thc hin c. Là một

giáo viên mầm non, tôi luôn trăn trở làm thế nào để có thể
lồng ghép đợc các trò chơi vào các hoạt động cho trẻ mầm non
nói chung và trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn nói riêng, sao cho phù hợp
với lứa tuổi trẻ mà lại thực sự có hiệu quả, lôi cuốn, hấp dẫn trẻ.
Chính vì lẽ đó mà tôi đã chọn đề tài ng dụng trò chơi
dân gian vào hoạt động ngoi tri cho trẻ lứa tuổi mẫu
giáo 5-6 tui.
Hy vọng rằng với đề tài này sẽ phần nào giúp tôi và các
bạn đồng nghiệp sẽ có thêm kinh nghiệm t chc hot ng
ngoi tri cho tr thờm phn hấp dẫn hơn thông qua việc ứng
dụng các trò chơi dân gian.
2. Mc ớch nghiờn cu:

2


Cuc sng i vi tr em khụng th thiu nhng trũ chi. Trũ chi dõn
gian khụng n thun l mt trũ chi ca tr con m nú cũn cha ng c nn
vn húa dõn tc Vit Nam c ỏo v giu bn sc. Trũ chi dõn gian khụng ch
chp cỏnh cho tõm hn tr, giỳp tr phỏt trin t duy, sỏng to m cũn giỳp cỏc
em hiu v tỡnh bn, tỡnh yờu gia ỡnh, quờ hng, t nc. Ngy nay, cỏc em
mt xó hi cụng nghip, ch quen vi mỏy múc v khụng cú khong thi gian
chi cng l mt thit thũi. Thit thũi hn khi cỏc em khụng c lm quen v
chi nhng trũ chi dõn gian ca thiu nhi ngy trc ang ngy cng b mai
mt v quờn lóng, khụng ch cỏc thnh ph v cũn c cỏc vựng quờ. Vỡ th
giỳp cỏc em hiu v quay v ci ngun vi cỏc trũ chi dõn gian l mt vic lm
cn thit.
3. i tng nghiờn cu:
- Cn c vo yờu cu ca ti, tụi chn i tng nghiờn cu l: Cỏc trũ
chi dõn gian c ng dng vo hot ng ngoi tri cho tr.

4. Phng phỏp:
Trong quỏ trỡnh nghiờn cu, tụi ó s dng cỏc phng phỏp sau:
4.1. Phng phỏp nghiờn cu xõy dng c s lý thuyt: Tỡm tũi, tham
kho ti liu cú liờn quan nghiờn cu xõy dng c s lý lun.
4.2. Phng phỏp iu tra kho sỏt thc t, thu thp thụng tin: Phc v
cho quỏ trỡnh kho sỏt thc trng trc v sau khi nghiờn cu.
4.3. Phng phỏp thng kờ x lý s liu: Phc v cho quỏ trỡnh tng hp
kt qu thc trng v kt qu t c sau khi nghiờn cu.
II. NI DUNG
1. C s lý lun ca sỏng kin kinh nghim:
Trũ chi dõn gian l mt trũ chi mang tớnh cng ng cao, vỡ nú ũi hi
phi cú ụng ngi chi. Nhng trũ chi dõn gian lnh mnh mang tớnh truyn
thng ca dõn tc to mi quan h bn bố, trỏnh cho tr b trm ut. Khụng
nhng th, trũ chi dõn gian cng ó giỳp cho cụng tỏc giỏo dc tr th c tt
hn, phong phỳ hn.
Bờn cnh ú, trũ chi dõn gian cũn gúp phn cng c mi quan h gia
cỏc th h vi nhau v giỳp ớch rt nhiu cho vic ng cm gia cỏc th h.
Ngi cha, ngi m cú th hiu c con cỏi mỡnh mun gỡ v thụng cm vi
chỳng qua nhng trũ chi lnh mnh mang tớnh truyn thng.
Nhận thức rõ vấn đề này mà trong năm học 2011 - 2012,
Bộ giáo dục và đào tạo tiếp tục phát động phong trào Xây
dựng trờng học thân thiện - Học sinh tích cực trong đó có nội
dung đa các trò chơi dân gian vào trong trờng học. Nhng làm
thế nào để ứng dụng các trò chơi dân gian vào các hoạt động
thực sự có hiệu quả. Đó là bài toán khó đối với giáo viên, đặc
biệt là giáo viên mầm non.
2. Thực trạng
2.1. Thuận lợi:
3

Tụi c phõn cụng dy lp 5-6 tui vi tng s 34 chỏu, trong ú cú 22
nam v 12 n. a s cỏc chỏu c theo hc t tui nh nờn cỏc chỏu tng
i mnh dn v t tin trong giao tip.
Ban giám hiệu nhà trờng luôn theo sát đội ngũ giáo viên
chỉ đạo về chuyên môn và luôn ủng hộ tạo điều kiện khuyến
khích giáo viên chúng tôi phát triển sự sáng tạo trong mọi lnh
vực.
Về cơ sở vật chất phục vụ cho thực hiện chuyên môn của
nhà trng khá thuận lợi. Khu thể chất mới xây rộng rãi, đa dạng
đồ dùng, đồ chơi, sân trờng rộng rãi, bằng phẳng thuận lợi cho
việc tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ.
Là một giáo viên với nhiều năm công tác và dạy trẻ 5-6 tuổi,
tôi luôn nỗ lực học hỏi và trau dồi kiến thức và hoàn thành xuất
sắc nhiệm vụ đợc giao, luôn có ý thức vơn lên, nhiệt tình
tâm huyết với nghề. Tôi sinh ra và lớn lên ở vùng quê nên tuổi
thơ của tôi gắn liền với trò chơi dân gian và nó trở thành kỷ
niệm không bao giờ quên trong ký ức của tôi. Do đó, tôi rất
thích các trò chơi dân gian Việt Nam và đã su tầm đợc rất
nhiều các trò chơi dân gian của các vùng miền khác nhau đặc
sắc, phù hợp với trẻ mẫu giáo.
Đa số các bậc phụ huynh quan tâm và ủng hộ nhiệt tình
cả tinh thần và vật chất nên càng thôi thúc tôi sớm đa đề tài
này vào ứng dụng trong lớp học của mình.
2.2. Khó khăn:
Ngoài những thuận lợi trên, tôi cũng gặp 1 số khó khăn:
trong lớp số trẻ nam đông gần gấp đôi trẻ nữ nên còn nhiều trẻ
hiếu động đôi khi ảnh hơng đến việc tổ chức trò chơi dân
gian cho trẻ. Một số trẻ mới năm đầu ra lớp nên lĩnh hội kiến
thức còn hạn chế.

Tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mới chỉ xoay quanh 1
số trò chơi dân gian quen thuộc.
Mt s ph huynh cha nhn thc c tm quan trng ca bc hc mm
non nờn cũn hn ch trong vic quan tõm ỳng mc n vic dy tr. Cha nhn
thc c tm quan trng ca vic dy tr nờn cha cú s phi kt hp vi giỏo
viờn.
2.3. Kết quả thực trạng:
Xuất phát từ những thực tế trên, tôi đã khảo sát và phân
loại trẻ mức độ tiếp cận trò chơi dân gian nh sau:

4


Năm học

20142015

Trẻ hứng
Trẻ cha
Tng
thú tham hứng thú
s tr
gia
tham gia

34

35%

65%

Trẻ hiểu
biết về
TCGD

Trẻ cha
hiểu biết
về TCGD

24%

76%

3. Cỏc gii phỏp bin phỏp thc hin:
3.1.Cỏc gii phỏp:
- Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với tng ch .
- Dạy trẻ học thuộc lời ca trớc khi cho trẻ chơi các trò chơi
dân gian.
- ng dụng trò chơi phù hợp với từng ch .
3.2. Cỏc bin phỏp t chc thc hin:
T cỏc gii phỏp trờn, tụi ó c th húa thnh cỏc bin phỏp thc hin nh
sau:
3.2.1. Biện pháp 1: Lựa chọn trò chơi dân gian phù
hợp với tng ch :
Kho tàng các trò chơi dân gian là vô cùng phong phú và
đa dạng nhng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ.
Vì vậy, tôi luôn có sự cân nhắc khi lựa chọn trò chơi cho trẻ
chơi. Tôi thờng chọn các trò chơi có luật và cách chơi dễ nhớ,
dễ hiểu.
Do vậy khi lựa chọn trò chơi dân gian để ứng dụng vào

hoạt động ngoi tri cho trẻ, tôi đã chọn theo các tiêu chí:
- Trò chơi không quá đơn giản nhng cũng không quá phức
tạp.
- Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
- Phù hợp với từng nhóm ch .
- Giúp củng cố bài học, củng cố t duy, ngôn ngữ, kỹ năng
đọc cho trẻ.
- Gây đợc hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc của nhóm trẻ trong
lớp.
Từ những tiêu chí trên tôi đã lựa chọn các trò chơi dân
gian phù hợp với từng chủ đề:
Ch

Trò chơi

5


Trờng mầm
non
Bn thõn
Gia đình
Nghề nghiệp
ộng vật
Thực vật
Tết v mựa
xuõn
Giao thông

Nhảy lò cò, lộn cầu vồng, mt hai ba, dung
dăng dung dẻ
Chi chi chành chành, nhảy dây, tp tm
vụng, cp cua,
Tựm nm, tựm nu, trn tỡm.
Nhy bao b, rồng rắn lên mây, on tự t
Nu na nu nống, kéo ca lừa xẻ, chi U, du de
du dớch
Con voi, cỡi ngựa, võy li bt cỏ, cỏ su lờn b, lựa
vt, i cõu ch, nhy cúc, th chú
p lỏ khoai, ỳc cõy da, cha cõy mng, kộn trỏi cõy,
la u
Bịt mắt đập niêu, nộm cũn, cớp cờ, nộm lon, kộo
co
i tu la

Xỉa cá mè, sang sông, lộn cầu vồng, rồng
rắn lên mây,
bong búng nc.
3.2.2. Biện pháp 2: Dạy trẻ học thuộc lời ca trớc khi
cho trẻ chơi các trò chơi dân gian:
Nhng cõu ng dao gn lin vi cỏc trũ chi dõn gian gn lin vi ký c
ca nhng a tr min quờ xa kia tng chng nh xa l vi nhng a tr
thnh th vi y cỏc chi hin i, ti vi, mỏy vi tớnh thỡ cỏc trng mm
non trong c nc, nhng trũ chi dõn gian ang dn c a vo trong cỏc
hot ng vui chi ca tr.
Trong trò chơi của trẻ em, bao giờ cũng đi kèm với những
bài đồng dao trong sáng, nhẹ nhàng mà hóm hỉnh, dễ nhớ, dễ
thuộc. Trẻ vừa chơi vừa hát theo câu ca, càng làm cho không
khí của trò chơi thêm sôi nổi, náo nhiệt. Mặc dù không phải

bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp
với t duy hồn nhiên của trẻ.
Sau khi đã lựa chọn trò chơi cho phù hợp với từng ch tôi
đã tiến hành dạy trẻ thuộc lời ca với những trò chơi có lời ca. Cụ
thể:

Các hiện tợng
tự nhiên

6


* Nu na nu nống:
Nu na nu nống
Cái trống nằm trong
.............................
Nhà tôi nấu chè
Tè he chân rụt.

* Tập tầm vông:
Tập tầm vông
Tay không tay có
.............................
Tay nào có
Tay nào không.

* Mèo đuổi chuột:
Mời bạn ra đây
Tay nắm chặt tay
Đứng thành vòng rộng

.............................
Co cẳng chạy theo
Bắt mèo hóa chuột.

* Kéo ca lừa xẻ:
Kéo ca lừa xẻ
Ông thợ nào khỏe
Về ăn cơm vua
Ông thợ nào thua
Về bú tý mẹ.

* Lộn cầu vồng:
Lộn cầu vồng
Nớc trong đang chảy
Thằng bé lên bảy
Con bé lên ba
Đôi ta cùng lộn
Ra lộn cầu vồng.
* Dung dăng dung dẻ:
Dung dăng dung dẻ
Dắt trẻ đi chơi
..........................
Xì xà xì xụp
Ngồi thụp xuống đây
* Con voi:
Con vỏi con voi
Cái vòi đi trớc
.........................
Tôi xin kể nốt
Câu chuyện con voi

* Xa cỏ mố:
ố cỏ chộp
Chõn no p
i buụn men
Chõn no en
nh lm chú lm mốo

* Chi chi chành chành:
Chi chi chành chành
Cú anh thi la
...............................
à ù ập.
* p lỏ khoai:
Mi hai chong chúng
a mc ỏo trng
a mc ỏo en
a xỏch lng ốn
a cm ng tht
Tht ra tht vụ
Cú thng tộ xung ging
Cú thng tộ xung sỡnh
i ch, ỳi da!
* Sỏo su sang sụng:
Bt cỏ lũng tong
em ra ch bỏn
Ch sỏng ch chiu
Gp phi con diu
Cong uụi m chy
* i cõu ch:
ch di ao

Va ngt ma ro
Nhy ra bỡ bp
ch kờu p p
7


* ỳc cõy da, cha cõy mng:
ỳc cõy da
Cha cõy mng
Cõy bỡnh ng (úng)
Cõy bớ ao
Cõy no cao
Cõy no thp
Chp chựng mựng ti chớn
Con th nhy qua
B gi
Chựm rm chựm ru (r)
M ra chõn ny

ch kờu op op
Thy bỏc i cõu
R nhau trn mau
ch kờu p p
ch kờu op op
* i tu la:
i cu i quỏn
i bỏn ln con

i mau,v mau
Kẻo tri sp ti.

* Rồng rắn lên mây:
Rồng rắn lên mây
Có cây xúc xắc
Có nhà khiển binh
Hỏi thăm thầy thuốc có nhà hay
không ?
Mọi trò chơi chỉ có thể diễn ra khi trẻ đã thuộc lời đồng
dao. Trong các giờ hoạt động chiều hoặc trong giờ đón trả trẻ,
tôi thờng cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi
dân gian trớc khi hớng dẫn trẻ chơi vào hot ng ngoi tri.
Chính vì vậy mà trẻ tham gia vào các trò chơi dân gian rất
hứng thú và tích cực.
3.2.3.Biện pháp 3: ng dụng trò chơi phù hợp với từng
ch
trng tụi, vo cỏc gi hot ng ngoi tri, mi ngi s cú cm giỏc
nh tr v lng quờ ngy xa vi nhng nhúm tr cựng ngi tm nm tm ba
vi cỏc trũ chi dõn gian, nhng ging ờ a cõu hỏt ng giao: Chi chi chnh
chnh, cỏi nanh thi la... hoc nhng trũ chi tng chng ch cũn tỡm thy
vựng quờ hoc tr v vi ký c ngy xa: ụ n quan, bt mt bt dờ, bt mt p
búng...
Nhng trũ chi dõn gian ngy cng tr nờn phong phỳ hn v cht liu v
phong phỳ hn v cỏch thc chi di s sỏng to ca giỏo viờn phự hp vi
iu kin m bo an ton v phỏt trin cho tr theo tng tui, tng ch .
* Chủ đề Trờng mầm non, tôi đã ứng dụng trò
chơi:
- Trũ chi: Mt hai ba:
+ Cỏch chi: Nhng ngi chi s on tự tỡ xỏc nh ngi b pht.
Ngi b pht ng ỳp mt vo tng. Nhng ngi cũn li ng cỏch xa tng
khong trờn 3m trờn mt ln mc. Trong khi ngi b pht p tay vo tng 3

8


cỏi ng thi c to Mt hai ba. Nhng ngi phớa sau bc lờn tht
nhanh mt hoc hai bc. Sau ting ba, ngi b pht quay li, nu thy ai
ang bc thỡ ngi ú b pht tm ngng chi v lờn ng sỏt tng. n lỳc
cú ngi no ú ó bc lờn c sỏt ng sau ngi b pht (cỏch khong
0.5m) s p vo lng ngi b pht, tt c ngi chi (k c ngi ang b tm
ngng chi) s chy ựa v mc ban u. Ngi b pht s rt theo, chm tay
trỳng ai thỡ ngi ú s b pht v trũ chi li bt u.
+ Lut chi: Ngi b pht phi ỳp mt vo tng khi p Mt hai
ba, sau ting ba mi c quay mt xung bt.
- Trũ chi: Dung dăng dung dẻ:
+ Cách chơi:
Trẻ nắm tay nhau đi hàng ngang, vừa đi vừa đọc lời
đồng dao: Dung dăng dung dẻ....ngồi thụp xuống đây. Khi
đọc đến tiếng dung thì vung tay về phía trớc, đến tiếng
dăng thì vung tay về phía sau hoặc ngợc lại. Trẻ tiếp tục chơi
nh vậy cho đến cuối cùng thì ngồi thụp xuống.
* Chủ đề Bn thõn. ng dụng trò chơi:
- Trũ chi: Cp cua
+ Cỏch chi:
Dựng trũ chi On tự tỡ xỏc nh ngi i trc. Ngi i trc bc
10 viờn si lờn th xung t (s lng viờn si cú th chn tựy thớch), sau ú
an 10 ngún tay vo nhau nm li, ch 2 ngún dui thng ra lm cng cua.
Ngi chi dựng 2 ngún tay ln lt cp tng viờn si nhng khụng c chm
viờn si khỏc b qua mt bờn. Lt 1 cp 1 viờn, lt 2 cp 2 viờn, lt 10
cp 10 viờn.
+ Lut chi: Nu ngi chi khi ang cp si m chm vo viờn khỏc thỡ
phi nhng cho ngi k tip i. Sau khi cp ht 10 viờn, m xem ai cp c

nhiu nht thỡ ngi ú thng.
- Trũ chi: Tp tm vụng
+ Cỏch chi: 2 ngi chi, 1 ngi hỏt bi Tp tm vụng
Khi c n cõu Tay no cú ? Tay no khụng? thỡ ngi c nm mt
vt no ú trong tay v chỡa hai nm tay. Ngi cũn li s chn 1 trong 2 nm
tay.
+ Lut chi: Chn ỳng c thng, chn sai b pht.
* Chủ đề Gia đình. ng dụng trò chơi:
- Trũ chi: Nhy bao b
+ Cỏch chi:
Ngi chi chia lm hai i tr lờn thụng thng thỡ t hai n ba i,
mi i phi cú s ngi bng nhau.Mi i cú mt ụ hng dc nhy v cú
hai ln mc mt xut phỏt v mt mc ớch. Mi i sp thnh mt hng dc.
Ngi ng u bc vo trong bao b hai tay gi ly ming bao. Sau
khi nghe lnh xut phỏt ngi ng u mi i mi nhy n ớch ri li quay
tr li mc xut phỏt a bao cho ngi th 2. Khi no ngith nht nhy v
9


đến đích thì người thứ 2 tiếp theo mới bắt đầu nhảy. Cứ như vậy lần lượt đến
người cuối cùng. Đội nào về trước đội đó thắng.
+ Luật chơi:
Người chơi nào nhảy trước hiệu lệnh xuất phát là phạm luật, người nhảy
chưa đến mức quy định mà quay lại cũng phạm luật. Nhảy chưa đến đích mà bỏ
bao ra cũng phạm luật và có thể bị loại khỏi cuộc chơi.
- Trò chơi: Rång r¾n lªn m©y.
+ Cách chơi:
Một người đứng ra làm thầy thuốc, những người còn lại sắp hàng một, tay
người sau nắm vạt áo người trước hoặc đặt trên vai của người phía trước.
Sau đó tất cả bắt đầu đi lượn qua lượn lại như con rắn, vừa đi vừa hát:

“Rồng rắn lên mây
Có cây lúc lắc
Hỏi thăm thầy thuốc
Có nhà hay không?”
Người đóng vai thầy thuốc trả lời:
- Thấy thuốc đi chơi ! (hay đi chợ, đi câu cá, đi vắng nhà... tùy ý chế ra).
Đoàn người lại đi và hát tiếp cho đến khi thầy thuốc trả lời:
- Có !
Và bắt đầu đối thoại như sau:
Thầy thuốc hỏi:
- Rồng rắn đi đâu?
Người đứng làm đầu của rồng rắn trả lời:
- Rồng rắn đi lấy thuốc để chữa bệnh cho con.
- Con lên mấy ?
- Con lên một
- Thuốc chẳng hay
-Con lên hai.
- Thuốc chẳng hay.……………..
Cứ thế cho đến khi:
- Con lên mười.
- Thuốc hay vậy.
Kế đó, thì thầy thuốc đòi hỏi:
- Xin khúc đầu.
- Những xương cùng xẩu.
- Xin khúc giữa.
- Những máu cùng me.
- Xin khúc đuôi.
- Tha hồ mà đuổi.
Lúc đó thầy thuốc phải tìm cách làm sao mà bắt cho được người cuối
cùng trong hàng. Ngược lại thì người đứng đầu phải dang tay chạy, cố ngăn cản

không cho người thầy thuốc bắt được cái đuôi của mình, trong lúc đó cái đuôi

10


phải chạy và tìm cách né tránh thầy thuốc. Nếu thầy thuốc bắt được người cuối
cùng thì người đó phải ra thay làm thầy thuốc.
Nếu đang chơi dằng co giữa chừng, mà rồng rắn bị đứt ngang thì tạm
ngừng để nối lại và tiếp tục trò chơi.

* Chñ ®Ò “NghÒ nghiÖp”. Ứng dông trß ch¬i:
- Trò chơi: Chơi “ U”
+ Cách chơi: Vạch 2 đường vạch cách nhau khoảng 6m, giữa 2 vạch đó là
vùng không chiến. Dùng trò chơi “tay trắng – tay đen” để chia số người chơi
thành 2 đội bằng nhau, mỗi đội đứng trong khu vực của mình. Sau khi oẳn tù tì,
bên thắng đi trước bằng cách cho một máy bay xuất kích. Người làm máy bay
phải kêu “u” liên tục khi rời khỏi lãnh thổ của mình. Nếu hết hơi trước khi vào
trong vạch coi như máy bay rớt, bị bắt làm tù binh. Máy bay sẽ hạ đối phương
bằng cách chạm vào đối phương, người bị hạ phải qua lãnh thổ đối phương đứng
phía sau làm tù binh.
+ Luật chơi: Trong lúc lâm chiến, bên đối phương có thể ùa ra bắt máy
bay bằng cách giữ không cho máy bay về được lãnh thổ của mình cho đến khi
máy bay hết hơi không kêu “u” được nữa, lúc đó máy bay bị bắt làm tù binh.
Ngược lại, nếu đối phương giữ không chặt để máy bay vùng thoát về lãnh thổ
của mình được thì những người giữ máy bay đều bị bắt làm tù binh. Tù binh
được giải cứu bằng cách cố chìa tay ra làm sao chạm được vào máy bay phe
mình. Nếu nhiều tù binh bị bắt muốn được cứu hết phải nắm tay nhau thì máy
bay chỉ cần chạm vào một người là tất cả được cứu .
- Trò chơi: Du de du dích
11

+ Cỏch chi:
1 ngi chi xũe tay ra v hỏt Du de du dớch bỏn mớt tr ụng bỏn
hng tr c - bỏn h nc tng. Ngi chi th 2 s a 1 ngún tay vo lũng
bn tay ca ngi chi 1.
+ Lut chi:
Khi ngi chi 1 hỏt n ch tng s nm tay li nu bt dớnh c
ngún tay ca ngi chi th 2 , xem nh ngi chi th 2 b pht .
* Chủ đề ộng vật. ng dụng trò chơi:
- Trũ chi: Mốo ui chut

Hỡnh nh cụ v bộ cựng chi trũ chi: Mốo ui chut
- Trò chơi: Thả đỉa ba ba
+ Cách chơi: Trẻ đứng vòng tròn quay mặt vào nhau, một
bạn đứng giữa vòng tròn vừa hát vừa lấy tay đập nhịp vào vai
bạn. Khi đọc đến câu chịu trúng phải trẻ nào thì trẻ đấy lội
xuống sông làm đỉa. Các trẻ khác chạy băng qua sông, đỉa
rợt bắt. Bọn trẻ hát ghẹo: Sang sông/ Về sông/ trồng cây/ ăn
quả/ nhả hạt. Đỉa rợt bên này thì lũ bên kia lại hát ghẹo ...
+ Luật chơi: Nếu ai không chạy nhanh thì bị đỉa bắt
và trở thành đỉa.
- Trũ chi: Võy li bt cỏ
+ Cỏch chi
Mi i ng hng dc sau vch xut phỏt. Khi cú lnh xut phỏt ca
trng ti trờn sõn. VV ng u hng chy nhanh n ao cỏ bt ly mt con cỏ
12


của đội mình theo màu đã được trọng tài qui định trước cho mỗi đội hoặc bắt

thăm chọn màu. Mỗi đội có số lượng cá mỗi đội và số lượng cá mỗi đội có màu
sắc khác nhau. Sau khi bắt được cá, mang cá chạy nhanh đến vị trí đặt rổ đựng
cá của mình, bỏ cá vào rổ đựng cá, rồi chạy về vỗ tay người thứ hai, người thứ
hai thực hiện tiếp như người đầu hàng. Khi bắt đến con cá cuối cùng của đội
mình, thì VĐV đó có quyền bắt màu cá chung và bắt cả cá của đôi bạn, bắt bao
nhiêu con cũng được, nhưng chỉ được phép bắt một tay.
+ Cách đánh giá thành tích, tính điểm: Đội thắng cuộc là đội không vi
phạm luật chơi, bắt được nhiều cá màu chung và cá của đội bạn.
- Trò chơi: cá sấu lên bờ
+ Cách chơi: Vạch 2 đường vạch cách nhau khoảng 3m để làm bờ. Sau
khi oẳn tù tì, người thua sẽ làm cá sấu đi lại giữa hai vạch đó tìm bắt người nào
ở dưới nước hoặc có một chân dưới nước (tức nhảy ra khỏi vạch hoặc thò một
chân qua khỏi vạch). Những người còn lại chia nhau đứng trên bờ (nghĩa là
đứng ngoài hai bên vạch) chọc tức cá sấu bằng cách đợi cá sấu ở xa thì thò một
chân xuống nước hoặc nhảy xuống nước và vỗ tay hát “Cá sấu, cá sấu lên bờ”.
Khi nào cá sấu quay lại thì nhảy ngay lên bờ.
+ Luật chơi: Người nào nhảy lên không kịp bị cá sấu bắt được phải thay
làm cá sấu. Nếu cá sấu bắt được cùng lúc hai người trở lên thì những người bị
bắt phải oẳn tù tì để xác định người thua. Nếu cá sấu không bắt được người thay
thế thì bị làm cá sấu đến lúc “chảy nước mắt cá sấu” hoặc mệt quá thì thôi. Trò
chơi bắt đầu lại bằng cách oẳn tù tì để tìm con cá sấu khác.
- Trò chơi: Ken con vật
+ Cách chơi:
Gồm một nhóm nhiều người chơi, một người sẽ đứng giữa và dí bắt các
bạn chơi khác. Nếu các bạn chơi bị huy hiếp thì có thể đứng lại và nói 2 chữ về
một con vật nào đó. Ví dụ: gà con, chó sói, vịt bầu, heo mọi…. Lúc này người bị
sẽ dí người khác. Trong quá trình đó bạn chơi khác có thể lại cứu các người chơi
đã ken bằng cách chạm tay vào người đó.
+ Luật chơi:
Nếu người bị, chạm vào người của bạn chơi nào thì bạn chơi đó sẽ ra bị

thay cho người chạm mình .
- Trò chơi: Lùa vịt
+ Cách chơi:
Tập thể chơi cử 1 bạn làm hổ (hoặc người lùa vịt) đứng ở ngoài vòng tròn,
các bạn còn lại đứng trong vòng tròn làm lợn (hoặc vịt).
Khi có lệnh chơi hổ ( người lùa vịt) chạy quanh vòng tròn, tìm cách đập
vào người các bạn đứng trong vòng tròn.
+ Luật chơi:
Hổ (người lùa vịt) đập vào lợn (hoặc vịt), lợn phải ra ngoài thế chỗ cho
người làm hổ.
- Trò chơi: Đi câu ếch

13


+ Vật dụng: 1 cái que chừng 1m, 1 sợi dây chừng 1m, 1 miếng giấy hơi
nặng.
+ Chuẩn bị:
Vẽ 1 vòng tròn (đường kính tùy độ tuổi và số lượng người chơi) để làm
ao. Cần câu là 1 cây que chừng 1m buộc 1 sợi dây dài chừng 1m, đầu sợi dây
buộc 1 miếng giấy gập nhỏ lại cho hơi nặng để có thể hất trúng ếch ở xa. Đầu
que có thể bịt vải để tránh nguy hiểm.
+ Cách chơi:
Dùng trò chơi Oản tù tì để xem ai là người đi câu.
Mọi người vào trong ao làm ếch, còn người đi câu ở ngoài cầm cần đi câu.
Khi người điều khiển phát lệnh và bắt nhịp thì mọi người bắt đầu hát:
“Ếch ở dưới ao...........Ếch kêu oạp oạp”.
Khi hát làm động tác như ếch đang nhảy, tay chống nạnh, chân chụm lại
hơi nhún xuống, nhảy lung tung trong vòng tròn. Nếu thấy người đi câu còn ở xa
thì có thể nhảy lên bờ (ra khỏi vòng tròn) để chơi nhưng phải cảnh giác người đi

câu, vì nếu đang ở trên bờ mà để người đi câu quâng dây trúng là bị bắt, phải
thay làm người đi câu. Ngược lại người đi câu cũng tỏ ra lơ là đi rảo quanh bờ
để lừa ếch mất cảng giác rồi bất ngờ quăng dây bắt.
+ Luật chơi:
Ếch nào bị người đi câu quăng dây trúng thì sẽ bị bắt và phải thay làm
người đi câu. Nếu lâu (thời gian tùy nhóm chơi quy định) mà không câu được
con ếch nào thì người đi câu sẽ bị phạt nhảy ếch 1 vòng (số vòng tùy nhóm chơi
quy định) quanh ao.
- Trò chơi: Nhảy cóc
+ Cách chơi:
Hai người chơi đứng đối diện nhau ở 2 đầu sân chơi. Vạch 2 mức đích
cả 2 cùng đọc:
Oẳn tù tì.
Ra cái gì.
Ra cái này.
Sau khi oẳn tù tì, người thắng được quyền nhảy cóc về phía trước 1 nhịp.
Khi nhảy xa, chụm 2 chân lại để nhảy. Sau đó lại oẳn tù tì tiếp, người thắng lại
đươc quyền nhảy cóc tiếp 1 nhịp. Người nào nhảy xa và thường thắng trong khi
oẳn tù tì thì sẽ nhảy về mức đích đã vẽ trước.
+ Luật chơi:
Khi nhảy 2 chân phải chụm lại. Người oẳn tù tì thắng có quyền nhảy ngắn
hoặc dài tùy sức của mình, nhưng nếu để tay chống (chạm) xuống đất thì coi
như không được nhảy bước đó (phải trở về vị trí cũ trước khi nhảy bước đó).
Phần thưởng của người thắng cuộc là được người thua cõng chạy 1 vòng quanh
sân.
* Chñ ®Ò “Thùc vËt”:
- Trò chơi: Úp l¸ khoai.

14

+ Cách chơi: Trẻ ngồi thành vòng tròn, mỗi trẻ cầm một lá
khoai vừa hát vừa úp lá xuống đất úp lá khoai...úi cha. Một
bạn lấy tay của mình phủ lên lá khoai của từng bạn.
+ Luật chơi: hát đến chữ cuối cùng, ngời chỉ để tay lên
lá khoai của ai thì ngời đó thua cuộc và bị nhảy lò cò.
- Trũ chi: La u
+ Vt dng: u en, u xanh, u , rỏ ng ht, chộn.
+ Cỏch chi: Chia thnh nhiu i, mi i 3 ngi. Ba loi ht s c
trn chung vo cựng 1 cỏi rỏ, mi i 1 rỏ. Sau khi nghe ting cũi bỏo hiu bt
u thỡ cỏc i s phõn loi ht no ra ht ú b vo chộn.
+ Lut chi: Cỏc i thc hin trong vũng 3 phỳt, i no phõn loi xong
trc thỡ i ú thng.
- Trũ chi: Chng n, xũe hoa

Hỡnh nh cỏc bộ ang chi Chng n, xũe hoa
- Trũ chi: ỳc cõy da, cha cõy mng
+ Cỏch chi: Trũ chi ny khụng cn bao nhiờu ngi, cú bao nhiờu
ngi chi cng c.
Tt c ngi chi ngi xp hng xung thm nh, hai chõn dui thng ra
phớa trc, ngi u hng m chuyn xung n ngi cui hng v tip

15


tc ngi cui hng m chuyn n ngi u hng. Va m va c bi
ca dõn gian nh sau:
ỳc cõy dam ra chõn ny.
Khi c ht bi ca "m ra chõn ny", cui cõu ti chõn ngi no ú, thỡ
tht chõn vo, ngi no tht ht hai chõn thỡ thng, cũn li ngi sau cựng

ngi no cha tht cõn vo thỡ thua. Khi ú nhng ngi thng cuc chun b
chy ngi thua cuc rt bt, bt c bt c ngi no x bn lm li.
* Chủ đề: Tt v mựa xuõn
- Trũ chi: Bt mt ập niêu
+ Cách chơi: Cho 3 trẻ lên chơi. Ngời chơi phải bịt mắt,
đứng cách xa chiếc niêu đợc treo trên cao. Khi có hiệu lệnh thì
bớc lại gần mẹt dới sự hớng dẫn của các bạn và dùng gậy đập cho
đến khi rơi vật đặt ở trong niêu ra.
+ Luật chơi: Đội nào đập rơi vật ở trong niêu ra trớc là đội
chiến thắng.
- Trũ chi: Cớp cờ
+ Chuẩn bị: 3 lá cờ có chứa chữ cái l - n - m cắm vào
ống cờ.
+ Cách chơi: Mỗi đội chơi gồm 6 trẻ lên chơi, điểm danh
theo thứ tự từ 1 - 6. Khi nghe chủ cuộc chơi gọi tới số nào thì số
đó của 3 đội nhanh chóng chạy vòng quanh ống cắm cờ. Khi
cô yêu cầu lấy lá cờ có chữ cái nào thì trẻ nhanh tay rút lá cờ có
thẻ chữ cái đó. Còn hai bạn khác không cớp đợc cờ thì tìm cách
ngăn cản bạn đã cớp đợc cờ để bạn không về đợc chỗ. Thông
qua trò chơi này nhằm giúp trẻ củng cố các chữ cái đã học.
+ Luật chơi: Khi đang cầm cờ nếu bị bạn vỗ vào ngời là
thua cuộc. Khi lấy đợc cờ chạy về vạch xuất phát của đội mình
không bị bạn đập vào ngời là thắng cuộc.
- Trũ chi: Nộm lon
+ Cỏch chi:
Chun b nhng qu banh nh v mt s lon sa bũ. Lon sa bũ xp lờn
nhau theo hỡnh thỏp. Vch mt ng mc cỏch dóy lon mt khong c nh.
Chia cho mi i ba trỏi banh.
+ Lut chi:
i no chi ht s banh v cú s lon ngó nhiu hn l thng.

i no ng nộm lon m chõn chm mc l khụng tớnh.
* Chủ đề : Giao thụng
- Trũ chi: i tu la
+ Cỏch chi:
Nhng ngi chi ng thnh hng dc. Ngi sau tay lờn vai ngi
trc lm tu ha. Ngi dn u va chy va hụ lnh Tu lờn dc hoc
Tu xung dc. Khi nghe lng Tu lờn dc tt c chy chm, bn chõm

16


nhún lờn, chy bng mi bn chõn. Khi nghe lnh Tu xung dc, tt c chy
chm chm bng gút chõn. Trong lỳc chy, mi ngi cựng hỏt bi ng dao:
i cu i quỏn..i mau, v mau
Ko tri sp ti.
+ Lut chi:
C on tu va chy theo lnh ca u tu va hỏt bi ng dao. Nu ai
hỏt nh hoc khụng lm ỳng ng tỏc chy s b c tu pht (hỡnh thc pht nh
nhng tựy on tu chn)
* Chủ đề Các hiện tợng tự nhiên
- Trò chơi Xỉa cá mè
+ Cỏch chi: Cho trẻ xp thnh 1 vũng trũn quay mt vo trong vũng
trũn, xoố hai bn tay a thng ra trc. Ngi iu khin n trc mt ngi
bt k, ly im xut phỏt t bn tay ngi ú c bi ng dao.
C c mt t l p nh mt cỏi vo 1 tay ang xoố ra theo th t vũng trũn
(ngc hay xuụi tựy ý). Khi n t MEN ri trỳng tay ngi no, ngi ú
phi ra ngoi vũng trũn lm ngi buụn MEN. Tip tc tay ai b t CHể v
t MẩO ri trỳng thỡ phi vo trong vũng trũn lm CHể v MẩO.
Bõy gi thỡ mi ngi ng rng ra cha khong cỏch mt ngi i lt,
ri ngi xung v nm tay nhau.

Ngi i buụn men i ngoi vũng trũn hi to: - Ai mua men khụng ?
Mi ngi cựng hụ to: - Cú !
Tc thỡ ngi mua men phi nhanh chúng c tỡm cỏch t nhp vo nh
bng cỏch tỡm c ch hng ro b m , tc l ch nhng ngi khụng nm tay
nhau , cũn nu hng ro vn úng m vn c tỡnh vo l phm lut s b pht.
Tuy nhiờn , nu mi ngi c nm tay nhau thỡ vn ỳng lut, nhng nh
th s chng cú gỡ hng thỳ c, vỡ vy trũ chi thờm phn sụi ng, nhng
ngi nm tay nhau s nh ngi mua men bng cỏch h thy ngi mua men
xa hay va i qua khi thỡ buụng tay ra.
Ngc li, ngi mua men cng phi gi v khụng ý ri quan sỏt nhanh
ch no s h bt ng t nhp vo.
Trong khi ú, ngi lm chú, mốo thỡ phi bt chc ting chú sa: "
gõu ! gõu ! " v ting mốo kờu: "meo ! meo !" khụng khớ thờm phn sụi ni,
ho hng.
+ Luật chơi: Diễn ra trong vòng 2 phỳt nu ngi mua men
khụng bt c chú, mốo thỡ s b pht phi lũ cũ 1 vũng.
Ngc li, nu ngi mua men vo c thỡ hai ngi hai bờn ch
ngi mua men xõm nhp s b pht lũ cũ 1 vũng.
- Trũ chi: Bong búng nc
+ Cỏch chi:
nc vo qu bong búng, ng thnh vũng trũn, ln lt thy búng
vo ngi trong vũng trũn.
Ngi no c thy búng phi chp chớnh xỏc.
+ Lut chi: Ai bt khụng trỳng búng, lm búng rt s b t ỏo v pht
17


theo t th hng búng nh: qu 1 chõn chp búng, qu 2 chõn chp búng
4. Hiu qu ca sỏng kin kinh nghim:
Qua việc ứng dụng các trò chơi dân gian vào hoạt động

ngoi tri cho trẻ mẫu giáo lớn, tôi đã thu đợc nhiều kết quả tốt.
Cụ thể nh sau:
* Về phía trẻ:
- 100% trẻ lớp tôi ó hng thỳ chi cỏc trũ chi dõn gian.
- Hứng thú tham gia vào hoạt động ngoi tri v yêu thích
các trò chơi dân gian.
- Trẻ đợc mở rộng kin thức và có thêm nhiều hiểu biết về
các trò chơi dân gian, các phong tục truyền thống của dân
tộc.
- Qua các trò chơi mang tính tập thể, trẻ lớp tôi thêm gắn
bó với nhau, nâng cao tinh thần đoàn kết và có ý thức hơn
trong các hoạt động tập thể khác.
- Sau khi cho tr tham gia chi cỏc trũ chi dõn gian, tr lp tụi ó v li
cỏc cỏch chi ca mt s trũ chi dõn gian m tr thớch. Tụi ó lu li v lm
thnh B su tp cỏc trũ chi dõn gian m bộ thớch.
* V phớa cụ:
- Bn thõn c nõng cao trỡnh chuyờn mụn, phng phỏp, c bit l
hỡnh thc t chc trũ chi dõn gian linh hot hn, sỏng to hn.Vic ng dng
trũ chi dõn gian vo lp hc giỳp tụi t tin hn trong vic t chc cỏc hot
ng hc tp v vui chi cho tr.
* Kt qu kho sỏt cui nm nh sau:

Năm học

Tng
s tr

Trẻ hứng
thú tham
gia

2015- 2016

34

34/34=100%

Trẻ cha
hứng thú
tham gia
0/34

Trẻ hiểu
biết về
TCGD

Trẻ cha
hiểu biết
nhiều
TCGD

28/34=82,3% 6/34= 17,7%

III. Kt lun Kin ngh:
1. Kt lun:
Qua việc nghiên cứu đề tài tôi đã rút ra đợc một số bài
học kinh nghiệm nh sau:
- Trũ chi dõn gian cú tm quan trng rt ln i vi s phỏt trin ca tr
nh. Trũ chi dõn gian va giỳp tr tha món nhu cu vui chi, va gúp phn
nõng cao nhn thc, phỏt trin cỏc giỏc quan, tng cng th lc cho tr, giỳp tr

tr thnh nhng ngi lao ng ti gii trong tng lai.

18


- Nhng tr chi mt cỏch hng hỏi, hot ng ni bt trong khi chi
thng cng chớnh l nhng a tr thụng minh, thỏo vỏt v bit t chc trong
cuc sng.
- Cn phi t chc cho tr chi cỏc trũ chi dõn gian phỏt trin tr
tinh thn tp th, bit nhng nhn bn bố, bit giao lu, chia s kinh nghim
ca mỡnh vi bn khỏc.
- Khi t chc trũ chi dõn gian cho tr giỏo viờn cn tỡm hiu k cỏch
chi, lut chi v chun b y cỏc yu t cn thit tin hnh trũ chi.
- Nhng kinh nghim ca tụi rt n gin, giỏo viờn cú th d dng thc
hin.
- Mt s giỏo viờn v c ph huynh hc sinh trong trng ó ỏp dng kinh
nghim ca tụi trong vic t chc cho tr chi cỏc trũ chi dõn gian v t c
kt qu tt.
- Bng vic t chc cho tr chi cỏc trũ chi dõn gian, tụi ó giỳp tr c
tha món nhu cu vui chi, ng thi bo tn c mt di sn vn húa tt p
ca dõn tc, gúp phn thc hin tt cuc vn ng Xõy dng trng hc thõn
thin Hc sinh tớch cc.
2. Kin ngh:
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong việc ứng
dụng trò chơi dân gian vào hoạt động ngoi tri cho trẻ mẫu
giáo lớn đã đợc thực hiện ở lớp tôi và ít nhiều cũng đạt đợc kết
quả nhất định.
Rất mong nhận đợc ý kiến đóng góp của các bạn đồng
nghiệp và các cấp lãnh đạo để cho bản sáng kiến kinh nghiệm
của tôi đợc hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thanh Húa, ngy 20 thỏng 3 nm 2016
XC NHN
Tụi xin cam oan õy l SKKN ca tụi vit,
CA TH TRNG N V
khụng sao chộp ni dung ca ngi khỏc.
Ngi vit sỏng kin
Lờ Th Ton
V Th Thnh

TI LIU THAM KHO
1. Phng phỏp t chc trũ chi dõn gian cho tr mu giỏo ca Nh xut
bn giỏo dc.
19


2. Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi của Bộ giáo dục.
3. Một số vấn đề lý luận thực tiễn khi tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ
trong trường mầm non của Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội.
4. Điều lệ trường mầm non
5. Kế hoạch nhiệm vụ năm học 2015 – 2016
6. Tạp chí giáo dục mầm non
7. Kênh khoa học giáo dục VTV2 của Đài truyền hình Việt Nam

ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI CỦA HĐKH NHÀ TRƯỜNG
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

20

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
............................ HĐKH trường MN Hoa Mai – TP Thanh Hóa nhất trí xếp
loại SKKN của đ/c Vũ Thị Thành.

Xếp loại: .........................................
Ngày .... tháng ...... năm 2016
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI CỦA HĐKH CẤP TRÊN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

21


.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................
HĐKH ...................................................................... nhất trí xếp loại
SKKN của đ/c Vũ Thị Thành.

Xếp loại: .........................................
Ngày .... tháng ...... năm 2016
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

22