Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Phú Thọ, chi nhánh huyện Thanh Sơn (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN XUÂN HƢNG

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
TỈNH PHÚ THỌ - CHI NHÁNH HUYỆN THANH SƠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN XUÂN HƢNG

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
TỈNH PHÚ THỌ - CHI NHÁNH HUYỆN THANH SƠN
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN CHIẾN THẮNG

THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

i

LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan bản luận văn này là công trình nghiên cứu độc lập của
riêng em. Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực, xuất phát từ thực tế
của Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh huyện Thanh Sơn.
Em xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình.
Phú Thọ, ngày 8 tháng 10 năm 2015
Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Hưng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

ii

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa
học: “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện Thanh Sơn” tôi đã nhận đƣợc sự quan tâm
và giúp đỡ của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất đến:
Tập thể các thầy, cô giáo Trƣờng Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh

Thái Nguyên đã tận tình chỉ bảo, truyền đạt cho chúng tôi những kiến thức quý báu
trong suốt quá trình học tập tại trƣờng.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn đƣợc sự giúp đỡ và cộng tác của các
đồng chí đồng nghiệp và ban lãnh đạo tại Chi nhánh, tôi xin chân thành cảm ơn Ban
lãnh đạo, các đồng chí đồng nghiệp Ngân hàng Nông Nghiệp chi nhánh huyện
Thanh Sơn, Phú Thọ.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành nhất của mình tới thầy
giáo TS. NGUYỄN CHIẾN THẮNG đã trực tiếp hƣớng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt
quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học của mình.
Và cuối cùng tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp đã ủng hộ
động viên tôi để hoàn thành đề tài khoa học này.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 10 năm 2015
Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Hưng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT .......................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ ..........................................................vii
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................................... 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 3
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu ................................................................. 3
5. Kết cấu đề tài ........................................................................................................... 4
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO
TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................... 5
1.1. Những vẫn đề cơ bản về rủi ro tín dụng ............................................................... 5
1.1.1. Khái niệm tín dụng ............................................................................................ 5
1.1.2. Khái niệm rủi ro tín dụng .................................................................................. 6
1.1.3. Nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng ................................................................ 11
1.1.4. Thiệt hại do rủi ro tín dụng ............................................................................. 15
1.2. Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại ............................................. 17
1.2.1. Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng ................................................................... 17
1.2.2. Vai trò của quản lý rủi ro tín dụng .................................................................. 19
1.2.3. Nội dung quản lý rủi ro tín dụng trong ngân hàng thƣơng mại ...................... 21
1.2.4. Các nhân tố ảnh hƣởng tới quản lý rủi ro tín dụng của ngân hàng
thƣơng mại ................................................................................................. 36
1.2.5. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng của các ngân hàng và bài học kinh
nghiệm cho NHNN&PTNT Phú Thọ - Chi Nhánh Thanh Sơn ....................... 41
Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................... 56
2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết ........................................................ 56
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

iv
2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................. 56
2.2.1. Lý do chọn điểm nghiên cứu ........................................................................... 56
2.2.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin ...................................................................... 56

2.2.3. Phƣơng pháp tổng hợp số liệu ......................................................................... 56
2.2.4. Phƣơng pháp phân tích so sánh ....................................................................... 57
2.2.5. Phƣơng pháp tổng hợp số liệu ......................................................................... 57
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ....................................................................... 57
Chƣơng 3. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
TỈNH PHÚ THỌ - CHI NHÁNH HUYỆN THANH SƠN................... 59
3.1. Tổng quan về ngân hàng Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông
Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện Thanh Sơn .................................... 59
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ...................................................................... 59
3.1.2. Mô hình, cơ cấu tổ chức .................................................................................. 60
3.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh trong các năm gần đây ................................ 61
3.1.4. Tình hình hoạt động kinh doanh trong các năm gần đây ................................ 63
3.2. Thực trạng công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và
Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện Thanh Sơn.............. 70
3.2.1. Nhận dạng rủi ro tín dụng ............................................................................... 70
3.2.2. Đo lƣờng rủi ro tín dụng ................................................................................. 71
3.2.3. Công tác ứng phó rủi ro tín dụng .................................................................... 74
3.2.4. Công tác kiểm soát rủi ro tín dụng .................................................................. 76
3.2.5. Công tác tài trợ rủi ro ...................................................................................... 77
3.2.6. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động quản lý rủi ro tín dụng ................................. 78
3.3. Các nhân tố ảnh hƣởng tới công tác quản lý rủi ro tín dụng .............................. 80
3.3.1. Nhân tố khách quan ......................................................................................... 80
3.3.2. Nhân tố chủ quan ............................................................................................ 84
3.4. Đánh giá hoạt động quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và
Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện Thanh Sơn ............ 86
3.4.1. Thành tựu ........................................................................................................ 86
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

v
3.4.2. Hạn chế............................................................................................................ 87
Chƣơng 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO
TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT
TRIỂN NÔNG THÔN TỈNH PHÚ THỌ - CHI NHÁNH HUYỆN
THANH SƠN ........................................................................................................ 94
4.1. Định hƣớng phát triển và công tác quản lý rủi ro tín dụng của Ngân
Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi
nhánh huyện Thanh Sơn ............................................................................ 94
4.1.1. Định hƣớng chung ........................................................................................... 94
4.1.2. Định hƣớng phát triển hoạt động tín dụng ...................................................... 96
4.1.3. Định hƣớng công tác quản lý rủi ro tín dụng .................................................. 97
4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng của Ngân Hàng
Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh
huyện Thanh Sơn ....................................................................................... 99
4.2.1. Nhóm giải pháp nhận diện và phòng ngừa rủi ro ............................................ 99
4.2.2. Nhóm giải pháp xử lý rủi ro xảy ra ............................................................... 107
4.2.3. Nhóm giải pháp hỗ trợ .................................................................................. 112
4.2.4. Hoàn thiện bộ máy quản lý rủi ro tín dụng ................................................... 115
4.3. Một số kiến nghị............................................................................................... 119
4.3.1. Kiến nghị đến Ngân hàng Nhà nƣớc ............................................................. 119
4.3.2. Kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ .............................................................. 120
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 122
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 123
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 125

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vi

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

CBTD

:

Cán bộ tín dụng

CNTT

:

Công nghệ thông tin

DNNN

:

Doanh nghiệp nhà nƣớc

DNNVV

:

Doanh nghiệp nhỏ và vừa

HĐND

:

Hội đồng nhân dân

HĐQT

:

Hội đồng quản trị

KH

:

Khách hàng

NH TMCP

:

Thƣơng mại cổ phần

NH

:

Ngân hàng

NHTM

:

Ngân hàng thƣơng mại

PTNT

:

Phát triển nông thôn

RRTD

:

Rủi ro tín dụng

SXKD

:

Sản xuất kinh doanh

KD

:

Sản xuất kinh doanh

TCTD

:

Tổ chức tín dụng

TSBĐ

:

Tài sản đảm bảo

TSCĐ

:

Tài sản cố định

UBND

:

Ủy ban nhân dân

XHTD

:

Xếp hạng tín dụng

XLRR

:

Xử lý rủi ro

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

vii
DANH MỤC CÁC BẢNG, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ
Bảng:

Bảng 1.1.

Nguy cơ rủi ro đối với khách hàng ............................................. 28

Bảng 1.2.

Xếp hạng doanh nghiệp của Moody’s ........................................ 30

Bảng 3.1.

Kết quả hoạt động kinh doanh 2012 - 2014................................ 63

Bảng 3.2.

Hoạt động huy động vốn năm 2011-2013 .................................. 64

Bảng 3.3.

Hoạt động sử dụng vốn năm 2011-2013..................................... 66

Bảng 3.4.

Kết quả tài chính của chi nhánh năm 2012 - 2014 .................................... 69

Bảng 3.5.

Kết quả hoạt động thanh toán của Agribank Thanh Sơn 2012-2014 ..... 69

Bảng 3.6.

Bảng tiêu chí phân loại nợ .......................................................... 72

Bảng 3.7.

Chính sách cấp tín dụng theo mức độ xếp loại rủi ro ................. 73

Bảng 3.8.

Một số chỉ tiêu đánh giá chất lƣợng quản lý tín dụng tại
Agribank chi nhánh Thanh Sơn .................................................. 79

Bảng 3.9.

Rủi ro do tác động của môi trƣờng bên ngoài ............................ 82

Bảng 3.10. Đánh giá rủi ro tín dụng từ phía khách hàng .............................. 83
Bảng 3.11. Rủi ro trong thẩm định hồ sơ của ngân hàng .............................. 84

Bảng 3.12. Rủi ro do cán bộ tín dụng của ngân hàng ................................... 85
Bảng 4.1.

Một số chuyên ngành đào tạo ngắn hạn tại Chi nhánh thời
gian tới ...................................................................................... 118

Đồ thị:
Đồ thị 3.1.

Tình hình trích lập dự phòng rủi ro tín dụng tại Agribank Thanh Sơn
2012 - 2014 ...................................................................................................... 76

Sơ đồ:
Sơ đồ 3.1.

Cơ cấu bộ máy Agribank Chi nhánh Thanh Sơn ................................ 61

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hệ thống tài chính nói chung và ngân hàng nói riêng đƣợc coi nhƣ mạch máu
của nền kinh tế, do vậy bất cứ thay đổi nào của hệ thống ngân hàng có thể tạo ra
nguy cơ rủi ro cho nền kinh tế. Từ các cuộc khủng hoảng tài chính đã xảy ra, nhƣ
khủng hoảng châu Á năm 1997, đặc biệt gần đây nhất là cuộc khủng hoảng tài chính
toàn cầu năm 2008, cho thấy rằng ngay cả những nƣớc có hệ thống tài chính hùng
mạnh nhƣ Mỹ cũng không thoát khỏi đổ vỡ nếu chủ quan và hệ thống phòng ngừa

rủi ro đi sau sự phát triển của thị trƣờng. Nền kinh tế Việt Nam chúng ta đã mở cửa
đƣợc hơn 25 năm, tuy nhiên hệ thống tài chính ngân hàng chỉ thực sự phát triển
trong hơn chục năm trở lại đây và còn tồn tại nhiều bất cập. Vì vậy vấn đề bảo đảm
an ninh tài chính càng trở nên quan trọng và cần thiết hơn lúc nào hết.
Nguyên nhân nào dẫn đến sự sụp đổ hệ thống NH các nƣớc trong các cuộc
khủng hoảng vừa qua và giải quyết nó khi xảy ra khủng hoảng đó nhƣ thế nào? Có
thể nhận thấy rang, NH chính là cầu nối dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế, đặc
biệt ở các nƣớc đang phát triển nhƣ Việt Nam, khi thị trƣờng vốn chƣa phát triển
mạnh thì phần lớn vốn cho doanh nghiệp đều dựa vào hệ thống Ngân hàng. Hoạt
động NH bao gồm các lĩnh vực chính là huy động vốn, cho vay và dịch vụ thanh
toán, trong đó hoạt động cho vay là lĩnh vực truyền thống mang lại nguồn thu cao
nhất cho NH. Do vậy mọi rủi ro trong hoạt động NH bắt nguồn từ lĩnh vực cho vay
là chính. Nợ xấu gia tăng liên tục trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn hiện nay đã
đặt ra bài toán khó giải cho hệ thống ngân hàng Việt Nam. Trong giai đoạn 2006 2007 hệ thống NH Việt Nam có sự bùng nổ cả về mặt số lƣợng các NH mới, cũng
nhƣ quy mô tín dụng tại các NH. Việc tăng nóng tín dụng dẫn đến nhƣng lỗ hổng
trong việc quản trị rủi ro. Một trong những nguyên nhân chính gây ra nợ xấu là hạ
tiêu chuẩn cho vay, quản trị rủi ro không theo kịp sự phát triển của thị trƣờng, do
vậy chƣa đƣa ra đƣợc những biện pháp ngăn ngừa rủi ro hiệu quả.
Thực tiễn hoạt động tín dụng của Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển
Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện Thanh Sơn thời gian qua cũng cho
thấy rủi ro tín dụng của toàn hệ thống chƣa đƣợc kiểm soát một cách hiệu quả và


2
đang có xu hƣớng ngày một gia tăng. Trong năm 2013 vừa qua, tỷ lệ nợ xấu là
1,12% trên tổng dƣ nợ, trong khi tỷ lệ nợ quá hạn là 1,51% trên tổng dƣ nợ, xét về
con số tuyệt đối vẫn còn khá cao. Mặc dù tỷ lệ nợ quá hạn vẫn nhỏ hơn chỉ tiêu
khống chế là 5% của Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn Việt Nam.
Nhƣng nếu không có biện pháp xử lý, để tình trạng trên còn diễn ra thì sẽ rất có khả
năng xảy ra rủi ro, làm tỷ lệ nợ quá hạn tăng lên, ảnh hƣởng đến uy tín và sự phát

triển của ngân hàng. Trong khi đó, năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh
mặc dù đã đƣợc chú trọng hoàn thiện nhƣng vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế, chƣa đáp
ứng theo đúng thông lệ quốc tế. Chi nhánh chƣa xây dựng đƣợc bộ tiêu chí đầy đủ
để nhận diện rủi ro tín dụng. Kiểm soát tín dụng trƣớc và trong khi cho vay còn
chƣa đƣợc thực hiện đầy đủ và nghiêm túc. Chƣa có sự tách bạch giữa các mảng
kiểm soát các loại rủi ro nên nội dung và quy trình quản trị rủi ro tín dụng của Chi
nhánh còn nhiều bất cập,… Chính vì vậy, yêu cầu cấp bách đặt ra là rủi ro tín
dụng phải đƣợc quản lý, kiểm soát một cách bài bản và có hiệu quả, đảm bảo tín
dụng hoạt động trong phạm vi rủi ro chấp nhận đƣợc, hỗ trợ việc phân bổ vốn
hiệu quả hơn trong hoạt động tín dụng, giảm thiểu các thiệt hại phát sinh từ rủi ro
tín dụng và tăng thêm lợi nhuận kinh doanh của ngân hàng. Góp phần nâng cao
uy tín và tạo ra lợi thế của ngân hàng trong cạnh tranh.
Nhằm đƣa ra những biện pháp nâng cao hiệu quả tín dụng và quản lý rủi ro
tín dụng, tôi xin lựa chọn đề tài: “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Phú Thọ - chi nhánh huyện Thanh Sơn” là
đề tài cho luận văn tốt nghiệp.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1. Mục tiêu tổng quát
Mục tiêu chung của đề tài nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân
Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện
Thanh Sơn trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

3
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng và quản lý rủi ro tín
dụng tại ngân hàng thƣơng mại.
- Đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và

Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện Thanh Sơn nói chung nhằm
làm rõ những mặt tích cực, hạn chế chủ yếu, xác định nguyên nhân gây ra hạn chế đó.
- Xác định các yếu tố ảnh hƣởng tới công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân
Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện
Thanh Sơn.
- Trên cơ sở định hƣớng hoạt động tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng của
Chi nhánh, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý rủi ro tín
dụng tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ - Chi
nhánh huyện Thanh Sơn.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu chủ yếu của đề tài là rủi ro tín dụng và công tác quản lý
rủi ro tín dụng tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn tỉnh Phú Thọ
- Chi nhánh huyện Thanh Sơn.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Ngân Hàng Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn
tỉnh Phú Thọ - Chi nhánh huyện Thanh Sơn.
- Phạm vi thời gian: Trong giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2014
- Phạm vi nội dung: Quản lý rủi ro tín dụng, bao gồm: Nhận diện và phân loại
rủi ro; Đo lƣờng rủi ro tín dụng; Kiểm soát rủi ro; Tài trợ rủi ro tín dụng.
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu
Tín dụng đƣợc coi nhƣ một đòn bẩy trong nền kinh tế, muốn kinh tế xã hội
phát triển, thì hoạt động tín dụng cần phải đƣợc thúc đẩy. Trong những năm gần
đây, nhà nƣớc đã có nhiều biện pháp nhằm khuyến khích các doanh nghiệp vay vốn
phát triển. Và một mối quan tâm đối với các ngân hàng là kiểm soát đƣợc hiệu quả
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN

/>

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full