Đọc và suy ngẫm

ĐỌC VÀ SUY NGẪM
“Khi nghe nhà trường cho hai cháu lên lớp 2, tôi đã ngăn cản thầy cô không nên, cứ để
hai cháu học lại cho thật sự biết chữ đã. Vậy mà trường vẫn cứ cho lên như thường. Cứ
vậy kéo dài tới nay là lớp 4” - phụ huynh những “nạn nhân” trần tình về chuyện chạy
theo thành tích tại một số trường tiểu học ở Đồng Tháp.
Sáng: lớp 1, chiều: lớp 4!
Đó là các em L.T.H., L.V.T., đều là học sinh lớp 4/2 Trường tiểu học Mỹ Trà 2 (thị xã Cao
Lãnh, Đồng Tháp). Khi chúng tôi đến nhà hai em ở ấp 3, xã Mỹ Trà, điều bất ngờ là gia
đình các em đều rất vô tư, thậm chí vui vẻ thừa nhận hai em đều chưa biết chữ, không
hề giấu giếm hay có thái độ mặc cảm nào.
Bà Nguyễn Thị Vành, bà nội của em H., và cả mẹ em là chị Nguyễn Thị Hồng Khoa, khi
kể những chuyện liên quan đến “sự học” của H. đều không nín được cười: “Một lần nọ,
chị Ba ở xóm trên viết một mẩu giấy hai chữ Khoa - Tài là tên của ba mẹ H., bảo cháu
cầm về đưa cho mẹ và nói gạt rằng dì Ba viết giấy nhờ mẹ mua giùm mấy bó rau.
Vậy mà cháu thuật lại y chang. Hỏi trong giấy là chữ gì, H. nhìn lom lom một hồi rồi nhe
răng cười lắc đầu. Nó không biết chữ!”. Bà nội H. và T. (hai em là anh em bà con chú
bác ruột) cho biết thêm: “Tui dốt, ba mẹ chúng cũng dốt, nay lại thấy con cháu mình dốt
nữa thì không đành. Học là cốt để biết đọc miếng giấy người ta đưa, biết viết cái đơn khi
cần thiết chứ không phải để lên lớp 4, lớp 5”.
Chúng tôi ghé thăm trường, thầy Huỳnh Quang Toàn, giáo viên lớp 4/2, thừa nhận: “H.
và T. không đọc được chữ, không đọc được âm và vần so với những em khác do mất căn
bản từ lớp 1”. Vì thương hai em, thầy đã bàn với gia đình cho học “gửi” vào lớp 1 của cô
Phạm Thị Minh Tâm. Từ đó, mỗi ngày H. và T. phải học lớp 1 với cô Tâm vào buổi sáng
và lớp 4 với thầy Toàn vào buổi chiều.
Nhưng ở trường này không chỉ có hai em H. và T. mà còn nhiều em khác nữa cũng
không đọc được chữ. Một giáo viên (đề nghị không nêu tên) cho biết một lần thầy viết
hai chữ đạo đức lên bảng cho hai em N.V.V., N.V.C. - HS lớp 5/2, cả hai nhìn chữ rồi
nhìn nhau... cười. Còn lúc viết chữ, hai em nhìn chữ trên bảng rồi viết vào tập thì được,
nhưng lúc đọc cho các em viết thì... thua.
Chưa hết, một giáo viên khác lại cho chúng tôi biết có hai em là N.T.D.T. và Đ.T. K.T.
học lớp 5/1 của trường cũng thuộc diện chưa biết chữ. Riêng em T. viết chữ rất đẹp

nhưng đọc không được. Xác minh tại nhà, mẹ của D.T. vui vẻ cho biết: “Cháu hát
karaoke hay lắm, nhưng toàn... thuộc lòng không hà. Bảo đọc chữ bài hát đọc hổng
được!”.
Trong khi đó, chị P.T.L. - phụ huynh của em M.T.B.L., HS lớp 5 Trường tiểu học Mỹ Long,
huyện Cao Lãnh - cũng cho biết: “Cháu về nhà hổng biết chữ nào mà trường cũng cứ
cho lên lớp. Đầu năm nay trường cho cháu “học ngược” trở lại lớp 1, bị bạn bè chọc ghẹo
nên cháu nghỉ luôn”!
Khủng khiếp căn bệnh thành tích!
Chuyện không chỉ dừng lại ở hai trường tiểu học nói trên. Trong những ngày đi tìm tư
liệu cho bài viết này, chúng tôi cũng liên tục nhận được nhiều thông tin của giáo viên ở
các huyện Tân Hồng, Thanh Bình, các xã Ba Sao, Gáo Giồng (huyện Cao Lãnh)... cho
biết: “Ở chỗ chúng tôi cũng còn không ít trường hợp tương tự. Nhà báo cứ tới, chúng tôi
sẵn sàng cung cấp thông tin”. Một giáo viên ở Trường tiểu học Ba Sao còn tận tình
hướng dẫn: “Nhà báo cứ tìm học bạ các em lớp 4, lớp 5, kiểm tra em nào có học lực
“trung bình” là rõ ngay.”
Điều đáng nói hơn nữa là sau khi tiếp xúc với các báo, đài đến tìm hiểu những thông tin
trên, một số giáo viên đã bị phòng giáo dục mời lên làm tường trình và “nhắc nhở” đủ
điều. Sau đó, ban giám hiệu nhà trường tiếp tục “căn dặn” giáo viên không được trả lời
nhà báo khi chưa được phép của ban giám hiệu và phòng giáo dục. Có giáo viên lo lắng
đến mức mất ăn mất ngủ vì không biết số phận mình sẽ ra sao, có bị kỷ luật không và
sợ sau này sẽ bị trù dập bằng cách hạ bậc thi đua, không được nâng lương, thậm chí bị
đổi đi nơi khác.
Trao đổi với PV Tuổi Trẻ, ông Phạm Chí Năng, giám đốc Sở GD-ĐT Đồng Tháp, tỏ vẻ bức
xúc: “Chúng tôi đã cho kiểm tra và xác nhận tình trạng học sinh lớp 4, lớp 5 chưa thông
thạo chữ viết như trên là có. Đây chính là hệ quả của căn bệnh thành tích từ nhiều năm
qua. Chúng tôi sẽ kiểm tra toàn diện, cụ thể từng trường hợp học sinh có học lực trung
bình, kém, nếu không đủ điều kiện lên lớp thì cương quyết cho ở lại. Đồng thời bố trí
giáo viên dạy kèm các em này để nâng dần trình độ.
Chúng tôi sẵn sàng chấp nhận không hoàn thành chỉ tiêu phổ cập giáo dục tiểu học để
trả lại đúng thực chất kết quả học tập của học sinh. Về lâu dài, phải thay đổi cách đánh

giá tiêu chuẩn thi đua của giáo viên để tránh gây sức ép “hoàn thành chỉ tiêu”, tạo cho
họ có tâm lý thoải mái trong giảng dạy và hướng đến chất lượng hơn là số lượng”.
Trả lời về hiện tượng một số giáo viên bị “nhắc nhở” và phải làm tường trình sau khi tiếp
xúc với báo đài, ông Phạm Chí Năng cho biết: “Tôi còn được nghe có hiệu trưởng còn
“hướng” giáo viên viết tường trình theo kiểu đối phó, tránh né sự thật. Cái này dứt khoát
không được.
Căn bệnh che giấu cái xấu để chạy theo thành tích này cần phải được chữa trị càng sớm
càng tốt. Giáo viên dám mạnh dạn nói lên sự thật càng phải cảm ơn và biểu dương họ.
Báo đài nêu lên thực trạng ngành giáo dục là để chỉ ra cái nhược giúp mình khắc phục
sửa chữa, cũng cần phải cảm ơn và biểu dương họ”.