Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường đại học công nghệ thông tin và truyền thông thuộc đại học thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI THỊ NGỌC CHÂU

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
THUỘC ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÙI THỊ NGỌC CHÂU

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
THUỘC ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: GS. TS. Mai Ngọc Cường

THÁI NGUYÊN - 2017


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là
hoàn toàn trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Mọi
sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đã được ghi trong lời cảm ơn. Các
thông tin và tài liệu trình bày trong luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 3 năm 2017
Tác giả luận văn

Bùi Thị Ngọc Châu


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài “Nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại
học Thái Nguyên”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên tận tình
của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả
các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng Đào tạo,
các Khoa, các Phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Đại học Thái Nguyên, đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình
học tập và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của Giáo viên hướng dẫn
GS. TS. Mai Ngọc Cường.
Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa

học, các Thầy, Cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh
- Đại học Thái Nguyên.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn nhận được sự giúp đỡ và cộng tác
của các đồng chí đồng nghiệp cùng cơ quan nơi tôi công tác. Tôi xin chân thành
cảm ơn các cán bộ giảng viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền
thông thuộc Đại học Thái Nguyên. Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của
bạn bè, gia đình và đồng nghiệp đã giúp tôi thực hiện luận văn này.
Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với sự giúp đỡ quý báu đó!
Thái Nguyên, tháng 3 năm 2017
Tác giả luận văn

Bùi Thị Ngọc Châu


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC VIẾT TĂT ............................................................................. viii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................. ix
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ........................................................... x
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Sự cần thiết của đề tài ............................................................................... 1
2. Tổng quan nghiên cứu............................................................................... 2
3. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 4
5. Những đóng góp mới của Luận văn .......................................................... 4
6. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 5

Chương 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG
CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC .................................................................. 6
1.1. Chất lượng đội ngũ giảng viên và tầm quan trọng của việc nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên các trường đại học ........................................ 6
1.1.1. Chất lượng giảng viên các trường đại học ...................................... 6
1.1.2 Tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
của các trường đại học ............................................................................ 10
1.2 Các yếu tố cấu thành và nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ
giảng viên .................................................................................................... 11
1.2.1. Các yếu tố cấu thành chất lượng giảng viên đại học .................... 11
1.2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giảng viên .......... 18


iv

1.3. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng giảng viên của một số trường đại
học và bài học cho Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền
thông thuộc Đại học Thái Nguyên .............................................................. 20
1.3.1. Kinh nghiệm của một số nước về nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên đại học ................................................................................... 20
1.3.2. Bài học cho Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền
thông thuộc Đại học Thái Nguyên .......................................................... 22
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 23
2.1 Các câu hỏi đặt ra để đề tài giải quyết .................................................. 23
2.2. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 23
2.2.1. Khung phân tích của luận văn ....................................................... 23
2.2.2. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu............................................. 24
2.2.3 Phương pháp thu thập thông tin ..................................................... 24
2.2.4 Phương pháp tổng hợp thông tin .................................................... 26

2.2.5 Phương pháp phân tích thông tin ................................................... 26
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................... 27
2.3.1 Chỉ tiêu nghiên cứu về chất lượng giảng viên trường đại học bao
gồm các nội dung sau .............................................................................. 27
2.3.2. Về chỉ tiêu đánh giá nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng: ............. 28
Chương 3. THỰC TRẠNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÔNG
TIN VÀ TRUYỀN THÔNG THUỘC ĐẠI HỌC THÁI
NGUYÊN .................................................................................... 30
3.1 Khái quát về Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
thuộc Đại học Thái Nguyên ........................................................................ 30
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Trường Đại học Công nghệ
Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên ........................ 30


v

3.1.2 Chức năng, nhiệm vụ của Trường Đại học Công nghệ Thông tin
và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên......................................... 32
3.1.3 Cơ sở vật chất và sản phẩm đào tạo của Trường Đại học Công
nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên ............... 37
3.1.4 Số lượng và độ tuổi của ĐNGV trường ĐHCNTT&TT thuộc
ĐHTN ...................................................................................................... 39
3.2 Thực trạng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin
và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên ............................................. 45
3.2.1. Thực trạng năng lực chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp của
đội ngũ giảng viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền
thông thuộc Đại học Thái Nguyên .......................................................... 45
3.2.2. Phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ giảng
viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc

Đại học Thái Nguyên ............................................................................. 66
3.2.3 Về sức khỏe của đội ngũ giảng viên Trường Đại học Công nghệ
Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên ........................ 75
3.3 Đánh giá chung về thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc
Đại học Thái Nguyên ................................................................................. 76
3.3.1 Những thành tựu và hạn chế về nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
thuộc Đại học Thái Nguyên .................................................................... 76
3.3.2. Nguyên nhân hạn chế .................................................................... 77
Chương 4. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG THUỘC
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ........................................................ 92


vi

4.1. Phương hướng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường
Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái
Nguyên ........................................................................................................ 92
4.1.1. Cơ hội thách thức đối với việc nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
thuộc Đại học Thái Nguyên ................................................................... 92
4.1.2 Mục tiêu phát triển của Trường Đại học Công nghệ Thông tin và
Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên ............................................. 93
4.1.3 Phương hướng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Đại
học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên ..... 94
4.2. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Đại học
Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên......... 95

4.2.1. Nhóm giải pháp về đổi mới công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi
dưỡng sử dụng đãi ngộ của Trường Đại học Công nghệ Thông tin và
Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên ............................................ 95
4.2.2. Nhóm giải pháp về chế độ đãi ngộ của Trường Đại học Công
nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên.............. 99
4.2.3. Nhóm giải pháp về tăng cường quản lý xây dựng cơ sở vật chất,
tạo môi trường để giảng viên nâng cao chất lượng................................. 99
4.2.4. Nhóm giải pháp tăng cường sự phấn đấu vươn lên của giảng viên . 102
4.3. Kiến nghị với nhà nước và Đại học Thái Nguyên ............................. 102
4.3.1. Nhóm kiến nghị với nhà nước về hoàn thiện cơ chế chính sách
đối với giảng viên đại học khối kỹ thuật............................................... 102
4.3.2. Nhóm kiến nghị với Đại học Thái Nguyên................................ 103
KẾT LUẬN .................................................................................................. 104
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 106
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 108


vii


viii

DANH MỤC VIẾT TĂT
CBVC

: Cán bộ viên chức

ĐH CNTT & TT : Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
ĐHTN

: Đại học Thái Nguyên

ĐNGV

: Đội ngũ giảng viên

GV

: Giảng viên

NCKH

: Nghiên cứu khoa học

PGS, GS

: Phó giáo sư, giáo sư

SV

: Sinh viên

Th.S

: Thạc sỹ

TS

: Tiến sỹ

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1.

Nhân sự của trường qua các năm học ......................................... 39

Bảng 3.2.

Cơ cấu giảng viên theo giới tính của trường .............................. 41

Bảng 3.3.

Cơ cấu độ tuổi của đội ngũ giảng viên của trường ..................... 42

Bảng 3.4.

Cơ cấu học hàm học vị của nhà trường ...................................... 45

Bảng 3.5.

Năng lực chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ giảng viên .......... 46

Bảng 3.6.

Trình độ ngoại ngữ của giảng viên của trường ........................... 51

Bảng 3.7.

Trình độ tin học của giảng viên của trường ................................ 51

Bảng 3.8.

Đánh giá của sinh viên về việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy của
đội ngũ giảng viên....................................................................... 55

Bảng 3.9.

Xây dựng ngân hàng đề thi năm học 2015 - 2016 ...................... 57

Bảng 3.10. Trình độ lý luận của các giảng viên Trường Đại học Công nghệ
Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên............ 67
Bảng 3.11. Tình hình thực hiện đường lối chính sách của Đảng, pháp luật
của nhà nước của nhà trường ...................................................... 68
Bảng 3.12. Thực trạng về phẩm chất chính trị của giảng viên ..................... 69
Bảng 3.13. Thực trạng về đạo đức nghề nghiệp, lối sống, tác phong của
giảng viên nhà trường ................................................................. 72
Bảng 3.14. Thống kê sức khỏe của giảng viên nhà trường ........................... 75
Bảng 3.15. Đánh giá chính sách của nhà nước đối với việc nâng cao chất
lượng giảng viên ......................................................................... 78
Bảng 3.16. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ giảng viên của nhà trường 82
Bảng 3.17. Đánh giá về chính sách lương, thưởng và các chế độ phúc lợi
của trường ........................................................................... 84
Bảng 3.18. Đánh giá về môi trường làm việc của trường ............................. 88
Bảng 3.19. Đầu tư cơ sở vật chất của trường ................................................ 90


x

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 2.1. Khung phân tích của luận văn ....................................................... 23
Biểu đồ 3.1. Nhân sự của trường qua các năm học......................................... 40
Biểu đồ 3.2. Cơ cấu giảng viên theo giới tính của trường .............................. 42


1

MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Sau 30 năm phát triển, đất nước ta đã đạt được những thành tựu quan
trọng về chính trị, xã hội và cơ cấu kinh tế có sự chuyển dịch theo hướng
công nghiệp hóa hiện đại hóa nhằm mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh”. Để đạt được mục tiêu đó Đảng và Nhà nước
đã chỉ rõ: Phát triển nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng
nguồn nhân lực, khoa học, công nghệ và kinh tế tri thức. Vì vậy, giáo dục, đào
tạo đã được coi là quốc sách, hàng đầu, một trong những động lực quan trọng,
góp phần thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hiện đại hóa đất nước, một điều
kiện cần thiết để phát huy nguồn lực, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, góp
phần phát triển đất nước một cách bền vững. Một trong những vấn đề đặt ra
đối với Việt Nam là chất lượng nguồn nhân lực không được cải tiến, khó cạnh
tranh với các nước trên thế giới. Mặc dù, phát triển nguồn nhân lực từ lâu đã
là trọng tâm trong chính sách phát triển của Đảng và Nhà Nước.
Thái Nguyên là tỉnh đứng thứ 3 về đào tạo giáo dục sau thủ đô Hà Nội
và thành phố Hồ Chí Minh. Thái Nguyên là cái nôi đào tạo nguồn nhân lực
với nhiều trường đại học, cao đẳng, trung cấp đủ các ngành nghề đáp ứng nhu
cầu nhân lực trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, quy mô đào tạo của các trường đại
học trên địa bàn tỉnh đang ngày càng mở rộng nhằm đáp ứng được nhu cầu
của xã hội trong khi số lượng và chất lượng các cơ sở đào tạo phần lớn chưa

đáp ứng được yêu cầu của người học. Bên cạnh đó, lực lượng giảng viên còn
hạn chế cả về số lượng và chất lượng đồng thời chất lượng đầu vào của sinh
viên còn thấp nên vấn đề đặt ra là làm thế nào để tạo ra được nguồn nhân lực
chất lượng đáp ứng được nhu cầu của xã hội là yêu cầu của các trường đại học
trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện nay.


2

Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học
Thái Nguyên thành lập năm 2011, tiền thân là khoa công nghệ thông tin thuộc
Đại học Thái Nguyên. Trong những năm qua, Trường Đại học Công nghệ
Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên đã không ngừng nâng
cao chất lượng đội ngũ giảng viên về nhiều mặt. Tuy nhiên, cho đến nay đội
ngũ giảng viên của trường còn nhiều bất cập, vừa thừa vừa thiếu, không đồng
bộ về cơ cấu chưa hợp lý về trình độ chuyên môn. Công tác quy hoạch và
phát triển đội ngũ giảng viên còn hạn chế về tầm chiến lược, chưa thật sự đáp
ứng được yêu cầu đổi mới của trường trong bối cảnh hiện nay. Trong bối cảnh
xã hội có nhiều thay đổi, đội ngũ giảng viên là nguồn lực quan trọng quyết
định khả năng tồn tại và khả năng cạnh tranh của mỗi trường học trong nền
kinh tế thị trường, việc nâng cao trình độ chuyên môn đó là vấn đề sống còn
đối với mỗi trường bởi khoa học kỹ thuật dù có hiện đại đến đâu nhưng nếu
không có con người có trình độ, có đủ khả năng khai thác các nguồn lực đó
thì khó có khả năng có thể đạt được sự phát triển như mong muốn. Chính vì
vậy, đề tài này em tập trung nghiên cứu về vấn đề “Nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
thuộc Đại học Thái Nguyên”.
2. Tổng quan nghiên cứu
Đến nay đã có một số công trình nghiên cứu có liên quan đến chất
lượng cán bộ giảng viên. Có thể nêu lên một số công trình sau đây

Công trình Nâng cao chất lượng giảng viên tại Trường Bồi dưỡng cán bộ
ngân hàng. Luận văn thạc sỹ, do Phạm Vũ Linh thực hiện tại Trường Đại học
Kinh tế quốc dân năm 2014
Công trình “Giải pháp nâng cao chất lượng bồi dưỡng và huấn luyện
đội ngũ cán bộ ngân hàng nhà nước đến năm 2020” là đề tài nghiên cứu cấp
ngành NHNN Việt Nam do Ngô Chung và cộng sự thực hiện năm 2012


3

Công trình Nâng cao chất lượng đào tạo nghề bằng biện pháp tăng
cường sự liên kết giữa dạy nghề với Doanh nghiệp, Luận văn thạc sỹ, do Vũ
Thị Phương Oanh thực hiện tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội
năm 2008.
Công trình Hoàn thiện công tác đào tạo và phát triển đội ngũ giảng
viên tại Trường Đại học Xã hội Nhân văn - Đại học Quốc Gia, là luận văn
thạc sỹ, do Trương Thu Hà thực hiện tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân,
Hà Nội năm 2006
Công trình Những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng đào tạo nghề
Việt Nam đến năm 2010, Luận văn thạc sỹ, Lê Nho Luyện thực hiện tại
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội năm 2004
Công trình Hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng nhằm nâng cao
chất lượng đào tạo Đại học tại Việt Nam, là luận văn thạc sỹ do Hoàng Mạnh
Dũng thực hiện tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội năm 2002
Công trình “Cơ sở khoa học của ĐT,BD cán bộ, công chức hành chính
theo nhu cầu của công việc” là đề tài Bộ Nội vụ do Nguyễn Ngọc Vân thực hiện
Nhìn chung các công trình nghiên cứu đã đề cập đến các khía cạnh
khác nhau về chất lượng nhân lực, chất lượng giảng viên, những yếu tố ảnh
hưởng đến chất lượng đội ngũ giảng viên. Tuy nhiên chưa có một công trình
nào nghiên cứu đến chất lượng giảng viên các trường khối kỹ thuật với những

nét đặc thù của nó.
3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1. Mục tiêu chung: trên cơ sở thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên
Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái
Nguyên hiện nay, đề xuất phương hướng, quan điểm và giải pháp nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên đến năm 2020.


4

3.2. Mục tiêu cụ thể
Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng đội ngũ giảng
viên các trường kỹ thuật
Phân tích thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên của Trường Đại học
Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên hiện nay,
chỉ ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân hạn chế
Đề xuất phương hướng, quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng
đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền
thông thuộc Đại học Thái Nguyên đến năm 2020.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu chất lượng đội ngũ giảng viên khối các
trường kỹ thuật trên các khía cạnh về năng lực chuyên môn, kỹ năng nghề
nghiệp, phẩm chất chính trị và đạo đức nghề nghiệp dưới tác động của các
chính sánh của nhà nước, công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, chế độ chính
sách, tổ chức quản lý của nhà trường và sự phấn đấu rèn luyện của bản thân
giảng viên
* Về phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu đi sâu nghiên cứu đội ngũ
giảng viên của Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc
Đại học Thái Nguyên
* Về phạm vi thời gian: Đề tài nghiên cứu từ năm 2013 - 2016 và kiến

nghị cho các năm tiếp theo.
5. Những đóng góp mới của Luận văn
Về mặt lý luận, luận văn góp phần làm rõ một số vấn đề lý luận và
thực tiễn chất lượng đội ngũ giảng viên tại các trường Đại học khối kỹ
thuật trên cơ sở làm rõ khái niệm, đặc điểm chất lượng giảng viên các
trường đại học khối kỹ thuật, nội dung và các nhân tố ảnh hưởng đến chất
lượng giảng viên và các tiêu chí đánh giá.


5

Về thực tiễn, từ hiện trạng chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Đại
học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên hiện
nay, luận văn đề xuất phương hướng và những giải pháp nâng cao chất lượng
đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
thuộc Đại học Thái Nguyên
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và tài liệu tham khảo, luận văn
có kết cấu gồm 4 chương sau:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng
đội ngũ giảng viên của các trường đại học khối kỹ thuật
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường
Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại học Thái Nguyên
Chương 4: Phương hướng và giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông thuộc Đại
học Thái Nguyên


6

Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
CỦA CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Chất lượng đội ngũ giảng viên và tầm quan trọng của việc nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên các trường đại học
1.1.1. Chất lượng giảng viên các trường đại học
1.1.1.1. Khái niệm chất lượng
Chất lượng luôn là vấn đề quan trọng nhất của tất cả các trường đại học
và việc phấn đấu nâng cao chất lượng bao giờ cũng được xem là nhiệm vụ
quan trọng nhất của bất kỳ cơ sở đào tạo đại học nào. Mặc dù có tầm quan
trọng như vậy nhưng chất lượng vẫn là một khái niệm khó định nghĩa,, khó
xác định, khó đo lường. Chất lượng có một loạt định nghĩa trái ngược nhau và
rất nhiều cuộc tranh luận xung quanh vấn đề này. Về bản chất, khái niệm chất
lượng là một khái niệm mang tính chất tương đối có nhiều quan điểm khác
nhau. Theo quan điểm chất lượng của Harvey và Green, (1993) cho rằng
Nhóm thứ nhất chất lượng là sự vượt trội: Khái niệm chất lượng là sự
vượt trội coi chất lượng là một thứ đặc biệt. Trong đó có ba biến thể đó là
khái niệm truyền thống coi chất lượng là sự nổi trội, thứ hai là khái niệm coi
chất lượng là xuất sắc và thứ ba là khái niệm coi chất lượng là sự đạt được
một số tiêu chuẩn đặt trước [11, tr45]
Cách tiếp cận thức hai nhìn nhận chất lượng là sự hoàn hảo nhất
quán. Nó tập trung vào quá trình và đặt ra những đặc tính cụ thể nhằm đạt
được một cách hoàn hảo. Điều này được gói gọn trong hai châm ngôn có
liên quan tương hỗ lẫn nhau đó là khiếm khuyết bằng không và làm mọi
việc đúng ngay từ đầu. [11, tr45]


7

Nhóm thứ ba chất lượng là sự phù hợp với mục tiêu với cách tiếp cận
này cho rằng chất lượng chỉ có ý nghĩa trong mối liên hệ với mục tiêu. Do vậy
nó được đánh giá về mức độ phù hợp với mục tiêu đến đâu. Khái niệm này rất
xa lạ với ý tượng chất lượng là cái gì đó đặc biệt, nội trội, dành cho những
sinh viên ưu tú hay khó đạt được. Nó là một định nghĩa mang tính chức năng
hơn là mang tính loại trừ. Một sản phẩm được coi là đạt chất lượng nếu nó
thực hiện mục tiêu mà nó đề ra. Thay vì mang tính loại trừ, quan niệm này
mang tính bao hàm trong đó mỗi sản phẩm hay dịch vụ có khả năng đạt được
mục tiêu đều được coi là chất lượng [11, tr45]
Nhóm thứ tư: Chất lượng là sự đáng giá với đồng tiền. Quan điểm này
cân bằng chất lượng với giá trị, cụ thể là giá trị đồng tiền, “sản phẩm chất
lượng với giá kinh tế” “chất lượng với mức giá bạn có thể trả” tất cả đều hàm
ý một đặc tính “tiêu chuẩn cao” với giá hạ. Nó là một đối chọi với khẩu hiệu
“trả bao nhiêu nhận được bấy nhiêu”. Ý tưởng chất lượng tương đương với
cấp độ đặc tính và nó liên quan trực tiếp tới chi phí đưa chúng ta quay trở về
khái niệm đã bị bỏ qua “chất lượng là sự vượt trội”. Mặc dù chất lượng
thường được quy ra giá trị đồng tiền, nó vẫn được đánh giá thông qua một số
tiêu chí như tiêu chuẩn, cấp độ đặc thù hoặc tính đáng tin cậy. Cốt lõi của
khái niệm này là khái niệm trách nhiệm. Các dịch vụ công cộng được mong
đợi là có trách nhiệm đối với những người đầu tư và với khách hàng [11, tr45]
Nhóm thứ năm: Chất lượng là giá trị chuyển đổi theo quan điểm này
chất lượng là giá trị chuyển đổi bắt nguồn từ khái niệm “thay đổi chất”, một
thay đổi cơ bản về “hình thức”. Băng tan ra thành nước và cuối cùng bốc hơi
nếu trải qua một sự tăng nhiệt độ. Trong khi sự tăng nhiệt độ có thể đo đếm
được, sự chuyển đổi đòi hỏi một thay đổi về chất. Khái niệm này cũng đặt ra
vấn đề về tính phù hợp của khái niệm mang tính định hướng sản phẩm như là
phù hợp với mục tiêu. [11, tr46]

8

Tóm lại, chất lượng là một khái niệm triết học có nhiều cách định nghĩa
khác nhau và ở mỗi cách nó phản ánh quan niệm cá nhân và xã hội khác nhau,
không có một định nghĩa nào hoàn toàn đúng về chất lượng. Rất khó có thể
nói đến chất lượng là một khái niệm đơn nhất mà nó nên được định nghĩa theo
một loạt các khái niệm chất lượng.
1.1.1.2. Khái niệm chất lượng đội ngũ giảng viên
Đội ngũ giảng viên là một tập hợp những người làm nghề dạy học, giáo
dục, được tổ chức thành một lực lượng, cùng chung một nhiệm vụ là thực
hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập hợp đó. Họ làm việc có kế hoạch
và gắn bó với nhau thông qua lợi ích về vật chất và tinh thần trong khuôn khổ
quy định của pháp luật, thể chế xã hội. Nói cách khác theo nghĩa hẹp, đội ngũ
giảng viên là những thầy cô giáo những người làm nhiệm vụ giảng dạy và
quản lý giáo dục trong các trường đại học, cao đẳng, bồi dưỡng cán bộ.
Đội ngũ giảng viên là những thầy cô giáo những người làm nhiệm vụ
giảng dạy và quản lý giáo dục trong các trường đại học [9, tr10]
Đội ngũ nhà giáo là những chuyên gia trong ngành giáo dục, họ nắm
vững tri thức và hiểu biết dạy học và giáo dục như thế nào và có khả năng
cống hiến toàn bộ tài năng và sức lực của họ cho giáo dục. [9, tr 10]
Giảng viên đại học trước hết là một nhà giáo, vì thế chất lượng của đội
ngũ giảng viên được đánh giá trước hết qua các tiêu chuẩn cơ bản của nhà
giáo, bao gồm: Phẩm chất (đức) và năng lực (tài) là hai bộ phần tạo nên cấu
trúc nhân cách của mỗi người thầy giáo. Phẩm chất nhà giáo là thế giới quan
của họ (hay nói cách khác là phẩm chất chính trị của nhà giáo), nền tảng định
hướng thái độ, hành vi ứng xử của giáo viên. Bên cạnh đó, phẩm chất đạo đức,
nhân văn của người thầy giáo thể hiện qua lòng thương yêu con trẻ, thương
yêu học trò. Năng lực nhà giáo chính là năng lực sư phạm bao gồm: Năng lực
chuyên môn, năng lực dạy học, năng lực tổ chức, năng lực thể hiện, năng lực
giao tiếp, năng lực kiểm tra, đánh giá, năng lực giáo dục. Ngoài các tiêu chí

9

đánh giá chất lượng thông qua những tiêu chuẩn chung của nhà giáo, xuất
phát từ đặc thù về hoạt động giáo dục đại học, chất lượng của đội ngũ giảng
viên đại học còn được xem xét thông qua khía cạnh cơ bản là chất lượng đào
tạo nguồn nhân lực, năng lực và hiệu quả hoạt động khoa học, chất lượng các
dịch vụ xã hội. Có thể nói, chất lượng của đội ngũ giảng viên đại học chịu sự
tác động của nhiều nhân tố khác nhau, từ chủ quan như năng lực, trình độ
chuyên môn, phương pháp giảng dạy, kỹ năng sư phạm, phẩm chất đạo đức, ý
chí phấn đấu vươn lên của từng cá nhân cho đến các điều kiện, yếu tố khách
quan như điều kiện, môi trường làm việc, công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi
dưỡng, quản lý, sử dụng cũng như các chế độ, chính sách ưu đãi và cơ chế
kiểm tra, đánh giá công nhận...
Là sự vượt trội, đi lên theo chiều hướng tích cực về các thuộc tính bản
chất của đội ngũ giảng viên thể hiện qua việc nâng cao về trình độ chuyên
môn, về phương pháp giảng dạy, các kỹ năng sư phạm.
Chất lượng giảng viên là toàn bộ thuộc tính những đặc điểm để thực
hiện nhiệm vụ của giảng viên.
Để thực hiện các hoạt động đào tạo tốt, giảng viên cần có trình độ
chuyên môn tốt và có năng lực giảng dạy đáp ứng được yêu cầu của người
học. Để thực hiện hoạt động nghiên cứu khoa học có chất lượng đòi hỏi giảng
viên phải có năng lực nghiên cứu khoa học đáp ứng được yêu cầu.
Như vậy, chất lượng của một giảng viên đại học đòi hỏi phải đáp ứng
các tiêu chí như: Có phẩm chất đạo đức, có trình độ chuyên môn, có năng lực
giảng dạy, có năng lực nghiên cứu khoa học.
1.1.1.3 Đặc điểm chất lượng giảng viên các trường đại học
Vai trò của các trường đại học khối kỹ thuật trong sự phát triển kinh tế
xã hội là vô cùng to lớn. Đặc biệt, vai trò của các trường trong khối khoa học

công nghệ thông tin. Nhà trường, thông qua năng lực đào tạo đội ngũ cán bộ
khối kỹ thuất, là việc chuẩn bị cho tiềm năng và tiền đề phát triển, hội nhập


10

kinh tế trong cả nước và trên thế giới. Đội ngũ cán bộ giảng viên trong khối
ngành kỹ thuật đóng vai trò then chốt cho sự hội nhập và phát triển kinh tế, xã
hội của đất nước hiện nay. Đồng thời đội ngũ giảng viên trong các trường
khối kỹ thuật là nhân tố quyết định để giáo dục đào tạo nguồn lực con người
trong thời đại mới, thời đại kinh tế tri thức.
Xét về phẩm chất đạo đức, chính trị, đội ngũ cán bộ giảng viên các trường
đại học khối kỹ thuật đại đa số là con em công, nông, binh có tinh thần yêu nước,
có truyền thống tốt đẹp của quê hương và gia đình, tuyệt đối tin tưởng vào
đường lối cách mạng của Đảng và dân tộc, mong muốn học hỏi để vươn lên
ngày càng cao, nắm bắt tri thức khoa học hiện đại phụng sự cho tổ quốc.
Mặt khác, về năng lực đội ngũ giảng viên khối kỹ thuật có đặc điểm là
thích nghi nhanh với cái mới, có khả năng và tinh thần tiếp thu tri thức và
khoa học công nghệ hiện đại, có nhiều khả năng sáng tạo, để từ đó có nhiều
đóng góp cho đất nước. Chính đội ngũ cán bộ giảng viên khối kỹ thuật đã có
những đóng góp hết sức có hiệu quả cho sự phát triển kinh tế xã hội trong
công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước.
1.1.2 Tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của
các trường đại học
Muốn phát triển giáo dục nói chung và giáo dục đại học nói riêng
không thể không chú ý tới việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Đây
là một yếu tố số một mà trong đó chuyên môn là vấn đề quan trọng nhất. Nếu
giảng viên yếu về trình độ chuyên môn, yếu về năng lực sư phạm thì không
thể nâng cao chất lượng giáo dục “để đảm bảo chất lượng của giáo dục và đào
tạo phải giải quyết tốt vấn đề thầy giáo”.

Trong công cuộc đổi mới về sự nghiệp giáo dục đang đứng trước thách
thức mới thì vai trò của người giảng viên rất quan trọng. Họ không ngừng
phải trao đổi tích lũy kiến thức, kinh nghiệm giảng dạy, cùng với việc mở
mang kiến thức mới để tồn tại và đáp ứng với đòi hỏi to lớn của xã hội. Do đó,
việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên là việc làm hết sức cần thiết và
đóng vai trò quan trọng.


11

Đội ngũ giảng viên đóng vai trò quyết định trong việc đảm bảo nâng
cao chất lượng đào tạo. Giảng viên là người truyền thụ kiến thức, thiết kế và
tổ chức các hoạt động của người học, hướng nghiệp và khơi nguồn cảm hứng,
hứng thú trong quá trình học tập của sinh viên. Giảng viên còn có vai trò hết
sức quan trọng trong việc phát triển kích thích khả năng sáng tạo của sinh
viên, giúp sinh viên hình thành những kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp ngay từ
khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Vai trò của người thầy là rất quan trọng,
điều đó thể hiện ở chỗ: Dạy nghề và dạy người, trang bị kiến thức, hướng dẫn
kỹ năng, đạo đức, thái độ nghề nghiệp và phẩm chất giúp cho người học có
thể tự tin khi ra trường nhằm đáp ứng được nhu cầu đòi hỏi của thị trường lao
động. Đó cũng là cơ sở để khẳng định vị thế và chất lượng đào tạo của nhà
trường trong điều kiện hiện nay nếu như muốn tồn tại và phát triển. Để làm
được điều này thì đội ngũ giảng viên tối thiểu phải đạt chuẩn theo quy định là
tất cả giảng viên tham gia giảng dạy phải tốt nghiệp đại học trở lên và phải có
chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm. Có thể nói chất lượng của đội ngũ giảng viên
có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo. Do vậy, để nâng cao chất
lượng đào tạo trước hết phải lưu ý đến việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên. Đội ngũ giảng viên không những phải đủ về mặt số lượng mà còn phải
có chất lượng
1.2 Các yếu tố cấu thành và nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ

giảng viên
1.2.1. Các yếu tố cấu thành chất lượng giảng viên đại học
1.2.1.1. Năng lực chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp của giảng viên
Năng lực chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp của giảng viên là khái
niệm phản ánh tổng hợp về trình độ học vấn, kiến thức chuyên môn, khả năng
sử dụng các công cụ phương tiện phục vụ nhiệm vụ chuyên môn của giảng
viên đại học.


12

Năng lực chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp của giảng viên được thể
hiện trên các khía cạnh sau:
Thứ nhất, về trình độ học vấn: Trình độ của đội ngũ giảng viên là yếu
tố phản ánh khả năng trí tuệ của đội ngũ này, là điều kiện cần thiết để cho họ
thực hiện hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Trình độ của đội ngũ
giảng viên trước hết được thể hiện ở trình độ được đào tạo về chuyên môn,
nghiệp vụ
Trình độ của đội ngũ giảng viên còn được thể hiện ở khả năng tiếp cận
và cập nhật của đội ngũ này với những thành tựu mới của thế giới, những tri
thức khoa học hiện đại, những đổi mới trong giáo dục và đào tạo để vận dụng
trực tiếp vào hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học của mình.
Công tác nghiên cứu khoa học trong trường không chỉ tạo điều kiện để
nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực giảng dạy, chất lượng bài giảng và
rèn luyện năng lực xử lý tình huống cho người giảng viên trước những vấn đề
bức xúc của thực tiễn mà còn làm tăng tiềm lực khoa học và công nghệ quốc
gia. Nghiên cứu khoa học trong các trường đại học chủ yếu là nghiên cứu cơ
bản, nghiên cứu triển khai. Vì vậy, người giảng viên phải có trình độ cao và
năng lực tốt mới có thể giải quyết được các vấn đề đặt ra. Việc đánh giá chất
lượng và năng lực nghiên cứu khoa học của giảng viên không chỉ căn cứ vào

số lượng các công trình khoa học mà chủ yếu căn cứ vào giá trị và hiệu quả
của các công trình đó.
Yêu cầu cụ thể về năng lực chuyên môn của giảng viên đại học cần có:
- Có trình độ đào tạo theo tiêu chuẩn từng chức danh giảng dạy
- Có kiến thức cơ bản, hệ thống chuyên sâu về bộ môn mình giảng dạy,
thường xuyên cập nhật kiến thức
- Có năng lực nghiên cứu khoa học: Là một trong những nhiệm vụ của
giảng viên và còn là biện pháp nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
Năng lực này được đánh giá ở khả năng nhận biết, nhận xét, phân tích công
việc của người khác và rút ra kinh nghiệm của bản thân, phát hiện vấn đề nảy
sinh trong tri thức khoa học và giáo dục sinh viên, phát triển thành đề tài.


13

- Có sự kết hợp tốt giữa hoạt động nghiên cứu khoa học và hoạt động
giáo dục, ở các trường đại học sự sáng tạo sư phạm đi liền với sự sáng tạo
khoa học.
Thứ hai, trình độ tin học, ngoại ngữ. Trong xu thế phát triển của xã hội
hiện đại, ngoại ngữ và tin học cũng là những công cụ rất quan trọng giúp
người giảng viên tiếp cận với tri thức khoa học tiên tiến của thế giới, tăng
cường hợp tác và giao lưu quốc tế để nâng cao trình độ, năng lực giảng dạy và
nghiên cứu khoa học. Công nghệ thông tin và truyền thông là một thành tựu
lớn của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện nay. Nó thâm nhập và chi
phối hầu hết các lĩnh vực nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ trong sản
xuất và đặc biệt ứng dụng trong giáo dục, đào tạo. Trong giáo dục - đào tạo
công nghệ thông tin được sử dụng vào tất cả các môn học, hiệu quả rõ rệt là
chất lượng giáo dục tăng lên cả về mặt lý thuyết và thực hành.
Đối với công tác giảng dạy, tiêu chí của bài học không giống như các bài
thuyết trình, những bản báo cáo. Đối tượng dạy học lại hoàn toàn khác, cho nên

việc chuẩn bị một bài giảng có ứng dụng công nghệ thông tin cần đảm bảo
không chỉ tính khoa học mà còn có tính sư phạm. Vì vậy, người giảng viên
muốn sử dụng công nghệ thông tin để giảng dạy có hiệu quả thì không những
phải có kiến thức tối thiểu về các phần mềm mà còn cần phải có kiến thức sư
phạm, kiến thức về lý luận dạy học và về các phương pháp dạy học tích cực.
Một trong những yêu cầu đối với giảng viên khi được tuyển dụng hay
khi là giảng viên chính, giảng viên cao cấp thì đều cần sử dụng thành thạo tin
học. Sử dụng tốt tin học sẽ giúp cho giảng viên tìm kiếm được thông tin
nhanh, sử dụng các hàm tính toán trong Word và Excel, sử dụng các phương
pháp trình chiếu dựa vào Power Point để làm phong phú thêm trong công tác
chuyên môn và công tác giảng dạy. Sử dụng tin học không chỉ dừng lại ở việc
tính toán các phép tính thông thường mà là việc sử dụng tốt các phần mềm
ứng dụng như các phần mềm về quản lý, các phần mềm về giáo dục, tin học
hóa công tác quản lý, phần mềm dạy học các môn khoa học, xã hội, phần
mềm Camtasia Studio 6.