ẢNH HƯỞNG của các mức độ NĂNG LƯỢNG TRONG KHẨU PHẦN lên NĂNG SUẤT TRỨNG và KHẢ NĂNG ấp nở của TRỨNG gà SAO

TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

TR N TH M

Tên

LÀNH

tài:

NH H
NG C A CÁC M C
N NG L
NG
TRONG KH U PH N LÊN N NG SU T TR NG
VÀ KH N NG P N C A TR NG GÀ SAO

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

C n Th , 2012


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C NG D NG

Lu n v n t t nghi p
Ngành: CH N NUÔI - THÚ Y

Tên

tài:

NH H
NG C A CÁC M C
N NG L
NG
TRONG KH U PH N LÊN N NG SU T TR NG
VÀ KH N NG P N C A TR NG GÀ SAO

Gi ng viên h

ng d n:

Sinh viên th c hi n:

Ths. Ph m T n Nhã

Tr n Th M Lành
MSSV: LT10065
L p : CNTY 36

C n Th , 2012


TR

NG
IH C C NT
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C
B MÔN CH N NUÔI

NG D NG

NH H
NG C A CÁC M C
N NG L
NG
TRONG KH U PH N LÊN N NG SU T TR NG
VÀ KH N NG P N C A TR NG GÀ SAO

C n Th , ngày .tháng .n m 2012
CÁN B
NG D N

C n Th , ngày .tháng .n m 2012
DUY T B MÔN

Ths. Ph m T n Nhã

C n Th , ngày .. tháng . n m 2012
DUY T KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG


L I CAM OAN

Kính g i: Ban lãnh o Khoa nông nghi p & Sinh h c ng d ng và các th y cô

trong B môn Ch n nuôi.
Tôi tên Tr n Th M Lành là sinh viên l p Ch n nuôi - Thú y, khóa 36. Tôi xin cam
oan ây là công trình nghiên c u c a chính b n thân tôi. Các s li u k t qu trình
bày trong lu n v n là trung th c và ch a t ng
c công b trong b t c ch ng trình
lu n v n nào tr c ây.

C n Th , ngày….. tháng 05 n m 2012
Sinh viên th c hi n

Tr n Th M Lành


IC M

N

Trãi qua m t quá trình h c t p nghiên c u và phát tri n ki n th c trong Tr ng
i
h c C n Th . Tôi ã l nh h i
c nhi u ki n th c vô cùng b ích t s d y d t n
tình c a quý th y cô. Chính nh s d n d t c a quý th y cô mà tôi ã tr ng thành
n và ã hoàn thành lu n v n t t nghi p.
Tôi xin chân thành c m n Ban giám hi u Tr ng i h c C n Th ã t o m t c h i
tôi
c h c d i ngôi tr ng này. Tôi c ng xin
c g i l i c m n sâu s c n
quý th y cô Khoa Nông Nghi p & Sinh H c ng D ng, c bi t là B môn ch n nuôi
– thú y. Nh ng ng i ã vun p cho tôi nh ng ki n th c c n thi t giúp tôi có
n ng

l c và t tin ti p t c ph n u. c bi t, tôi trân tr ng g i l i c m n chân thành và
sâu s c nh t n th y Ph m T n Nhã ã dành nhi u th i gian và ã nhi t tình h ng
d n giúp tôi hoàn thành t t lu n v n c a mình.
Tôi xin chân thành bi t n PGS. TS. Nguy n Th Kim ông, c v n h c t p Ch n
nuôi K36, ã h ng d n và ch b o t n tình cho tôi trong su t th i gian h c t p và
th c hi n tài.
Chân thành c m n Ths. Tr ng Thanh Trung, Ths. Nguy n Th V nh Châu, Ths.
Nguy n H u Lai, KS. Hu nh Hoàng Thi ã giúp
và t o m i
u ki n thu n l i
cho tôi hoàn thành tài này.


TÓM L

C

Thí nghi m “ nh h ng c a các m c
n ng l ng trong kh u ph n lên n ng
su t tr ng và kh n ng p n c a tr ng gà Sao”
c th c hi n t i Qu n Bình Th y,
Thành ph C n Th , nh m xác nh nh h ng c a các m c
n ng l ng ME t i u
trong kh u ph n lên kh n ng s n su t tr ng, t l
và kh n ng p n c a tr ng gà
Sao sinh s n t 40 48 tu n tu i.
Thí nghi m
c th c hi n trên 96 con gà Sao 40 tu n tu i. Thí nghi m
c b trí
theo th th c hoàn toàn ng u nhiên v i 4 nghi m th c t ng ng v i 4 kh u ph n là 4

m c
n ng l ng ME (2600kcal, 2700kcal, 2800kcal và 2900kcal) cùng 1 m c
CP 18% trong kh u ph n và 3 l n l p l i, g m 12 n v thí nghi m, m i n v thí
nghi m g m 8 con, trong ó 6 con mái và 2 con tr ng.
K t qu thí nghi m cho th y nghi m th c có m c n ng l ng ME là 2800kcal và
2900kcal cho s l ng tr ng, t l
cao h n m c n ng l ng ME 2600kcal,
2700kcal có ý ngh a th ng kê (P<0,05).
ng th i, TTT /10qu tr ng nghi m th c
2800kcal và 2900kcal th p h n nghi m th c 2600kcal, 2700kcal.
T l tr ng có phôi, t l n cao nghi m th c có m c n ng l ng ME là 2800kcal,
2900kcal và th p có ý ngh a th ng kê v i nghi m th c có ME là 2600kcal, 2700kcal
(P<0,05).
Có th k t lu n r ng gà Sao
nuôi kh u ph n th c n có m c
n ng l ng ME
2800kcal và 2900kcal ã nâng cao
c s n l ng tr ng, t l
, t l tr ng có phôi
và t l p n cao mang l i hi u qu kinh t cho ng i nuôi.


CL C
Ch

ng 1:

TV N

.....................................................................................................1

Ch

ng 2: C S LÝ LU N................................................................................................2

2.1 TÌNH HÌNH NGHIÊN C U PHÁT TRI N GÀ SAO TRÊN TH GI I VÀ VI T
NAM.......................................................................................................................................2
2.1.2 Trên th gi i .................................................................................................................2
2.1.2
2.2

Vi t Nam...................................................................................................................2
C

M C A GÀ SAO ...........................................................................................3

2.2.1

l

c v gà Sao.........................................................................................................3

2.2.2

c

m sinh h c c a gà Sao.....................................................................................4

2.3 M T S CH TIÊU KINH T K THU T C A GÀ SAO SINH S N................ 5
2.3.1 Giai o n sinh s n (> 27 tu n tu i).............................................................................5

2.3.2

c

2.3.3 Ch t l

m gia c m sinh s n ..........................................................................................6
ng tr ng ..........................................................................................................6

2.3.4 Tính n ng s n xu t c a gà Sao ....................................................................................7
2.3.5 N ng su t tr ng và s n l
2.3.6 K t qu
2.4 S C

ng tr ng ..............................................................................8

p n ................................................................................................................9
TR NG C A GIA C M...............................................................................9

2.4.1 M t s ch tiêu ánh giá s c

tr ng c a gia c m....................................................9

2.4.2 T l th tinh ..............................................................................................................10
2.4.3 T l n .......................................................................................................................11
2.4 CÁC Y U T
NH H
NG
N QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N C A PHÔI VÀ
T L

P N .....................................................................................................................11
2.4.1 nh h

ng c a vi c thu nh t tr ng...........................................................................11

2.4.2 nh h

ng c a nhi t

2.4.3 nh h

ng c a m

2.4.4 nh h

ng c a

2.4.5 nh h

ng c a vi c

.............................................................................................12
................................................................................................13

thông thoáng ...............................................................................14
o tr ng ..................................................................................14

2.4.6 B o qu n tr ng p ......................................................................................................14
2.4.7 nh h

ng c a thi u vitamin và khoáng..................................................................15


2.4.8 Nh ng nh h

ng khác..............................................................................................16

2.5 NHU C U CÁC CH T DINH D
2.5.1 Nhu c u n ng l

NG TRONG TH C N GIA C M .............17

ng..................................................................................................17

2.5.2 Nhu c u v protein và acid amin c a gà sinh s n ...................................................20
2.5.3 Nhu c u các vitamin............................................................................................21
2.5.4 Nhu c u khoáng ..................................................................................................22
2.6 M T S LO I TH C LI U S

D NG CHO GIA C M ...................................23

2.6.1 B p .....................................................................................................................23
2.6.2 T m ....................................................................................................................23
2.7.3 B t cá tra.............................................................................................................24
2.7.4 Bã

u nành .......................................................................................................24

2.7.5 Bã bia..................................................................................................................24
2.7.6 Rau mu ng (Ipomora aquatica) ..........................................................................25

Ch

ng 3: PH

3.1 PH

NG TI N VÀ PH

NG PHÁP THÍ NGHI M ..............................26

NG TI N THÍ NGHI M ............................................................................26

3.1.1 Th i gian thí nghi m...........................................................................................26
3.1.2

a

m thí nghi m............................................................................................26

3.1.3

it

ng thí nghi m ..........................................................................................26

3.1.4 Chu ng tr i thí nghi m........................................................................................26
3.1.5 D ng c thí nghi m.............................................................................................26
3.1.6 Th c n thí nghi m .............................................................................................27
3.1.7 N

c u ng ..........................................................................................................27

3.1.8 Thú y ..................................................................................................................27
3.2 PH

NG PHÁP THÍ NGHI M ...........................................................................27

3.2.1 B trí thí nghi m .................................................................................................27
3.2.2 Ph

ng pháp ti n hành.................................................................................................28

3.2.3 Cách thu th p s li u và l y m u.................................................................................30
3.2.4 Phân tích hóa h c.........................................................................................................30
3.2.5 Các ch tiêu theo dõi và thu th p s li u......................................................................30


3.2.5.1 Các ch tiêu theo dõi v s c s n xu t tr ng ..............................................................30
3.2.5.2 Các ch tiêu theo dõi trong quá trình p....................................................................31
3.2.6 Ph
Ch

ng pháp x lý s li u ...........................................................................................32

ng 4: K T QU VÀ TH O LU N ...................................................................... 33

4.1 L
NG TH C N VÀ D
NG CH T TIÊU TH C A GÀ SAO TRONG
GIAI O N S N XU T TR NG (GIAI

N 40 – 48 TU N TU I)..................... 33
4.1.1 Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d ng c a kh u ph n th c n dùng trong thí
nghi m nuôi gà Sao ................................................................................................... 33
4.1.2 L

ng th c n và d

ng ch t tiêu th (g/con/ngày) c a gà Sao

........................ 34

4.2. NH H
NG C A CÁC M C
N NG L
NG ME TRONG KH U
PH N LÊN CÁC CH TIÊU SINH S N C A GÀ SAO.............................................. 37
4.3 M T S CH TIÊU KH O SÁT V TR NG L
NG TR NG VÀ K T QU
P N B NG MÁY P BÁN T
NG C A TR NG GÀ SAO ............................ 40
4.3.1 S gi m tr ng l

ng c a tr ng gà Sao trong quá trình p..............................................40

4.3.2 K t qu v các ch tiêu p n c a tr ng gà Sao
c p b ng máy p bán t
ng
c nuôi b ng các kh u ph n n ng l ng ME khác nhau ............................................. 42
Ch

ng 5: K T LU N VÀ

NGH .......................................................................... 45

5.1 K T LU N .......................................................................................................................45
5.2

NGH ...........................................................................................................................45

TÀI LI U THAM KH O .....................................................................................................46
PH CH

NG


DANH SÁCH CH

VI T T T

Ch vi t t t

Ch vi t

y

Ash

Khoáng t ng s

Ca

Canxi

CF

Crude fiber (X thô)

CP

Protein thô

DM

Dry matter (V t ch t khô)

EE

Ether extract (Béo thô)

FCR

Feed conversion ratio (H s chuy n hóa th c n)

g

gram

ME

Metabolisable ennergy (N ng l

NDF

Neutral detergent fiber (X trung tính)

OM

V t ch t h u c

P

Phospho
Th c n

TB

Trung bình

TL

Tr ng l

TTT

Tiêu t n th c n

ng

ng trao

i)


DANH SÁCH BI U B NG

B ng 2.1: M t s

c

m s n xu t c a gà Sao............................................................ 3

B ng 2.2: Ch tiêu ch t l

ng tr ng gà Sao................................................................... 7

B ng 2.3: Tiêu t n th c n/con/ngày và tiêu t n th c n/10 qu tr ng c a gà Sao
sinh s n........................................................................................................ 8
B ng 2.4: nh h

ng c a nhi t

nt l

p n tr ng gà .........................................12

B ng 2.5: Nhu c u dinh d

ng c a gà th

ng ph m ....................................................19

B ng 2.6: Ch tiêu dinh d

ng nuôi gà Sao sinh s n ....................................................21

B ng 2.7: Nhu c u vitamin tính cho 1 kg th c n h n h p c a gia c m........................22
B ng 2.8: Thành ph n hóa h c c a b p (%DM) ...........................................................23
B ng 2.9: Thành ph n hóa h c c a t m (%DM)...........................................................24
B ng 2.10: Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d

ng c a bã

u nành........... 24

B ng 2.11: Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d

ng c a bã bia.................................25

B ng 2.12: Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d

ng c a rau mu ng .........................25

B ng 3.1: Thành ph n th c li u th c n c a kh u ph n thí nghi m nuôi gà Sao sinh
s n (% th c n tr ng thái cho n)..............................................................27
B ng 4.1: Thành ph n hóa h c và giá tr dinh d ng c a kh u ph n th c n dùng
trong thí nghi m ..........................................................................................33
B ng 4.2:
B ng 4.3: S l

ng th c n và d

ng ch t tiêu th (g/con/ngày) c a gà Sao

ng tr ng, t l

B ng 4.4: S gi m tr ng l

ng và

...............34

và TTT c a gà Sao sinh s n.................................37
a tr ng gà Sao trong quá trình p........................41

ng 4.5: K t qu các ch tiêu p n tr ng gà Sao b ng máy p bán t

ng ...............42


DANH SÁCH HÌNH

Hình 2.1: Gà Sao màu ng c trai .................................................................................... 3
Hình 3.1: B p, bã
Hình 3.2: Gà

u nành dùng trong thí nghi m ......................................................27

c cho n theo kh u ph n thí nghi m......................................................29

Hình 3.3: N i tr tr ng ................................................................................................29

Hình 3.4: Máy p tr ng................................................................................................31
Hình 3.5: Gà con n trong máy p ...............................................................................32

.


DANH SÁCH BI U

ng DM, CP và ME tiêu th

m i nghi m th c ............................... 36

Bi u

4.1: L

Bi u

4.2: S l

Bi u

4.3: T l

Bi u

4.4: T l tr ng có phôi, tr ng ch t phôi và tr ng n c a gà Sao....................... 13

ng tr ng gà Sao (qu /6mái) qua 2 tháng
c a gà Sao qua 2 tháng

1: Các d ng n ng l

................................. 38

...................................................... 39

ng trong th c n gia c m (Smith, 1993). ...........................18


Ch

ng 1:

TV N

i Vi t Nam ngành ch n nuôi gia c m ã có t lâu i và cho n ngày nay nó v n
c duy trì ph
bi n nhi u a ph ng góp ph n phát tri n kinh t nông h và kinh t
t n c. Trong nh ng n m
n ây ch n nuôi gà Sao ngày càng phát tri n các t nh
ng b ng sông C u Long. Nh ng ng i
ch n nuôi ch n nuôi gà Sao vì chúng có nhi u u
m nh : s c
kháng cao, d nuôi, thích nghi
c v i nhi u vùng sinh thái, có th nuôi nh t ho c th v n có ph m ch t th t, tr ng th m ngon
góp ph n gia t ng ngu n th c n có ch t l ng cao ph c v nhu c u tiêu th c a con ng i (Phùng
c Ti n et al., 2006). Bên c nh ó, th c n c a gà Sao d tìm, r ti n có th t n d ng các ph ph
ph m trong nông nghi p, công nghi p nh bã bia, bã u nành, rau xanh… có ngu n m cao, rau
mu ng là ngu n th c n xanh cung c p x , các lo i th c n này có th s d ng trong kh u ph n nuôi

gà Sao.
góp ph n cung c p ngu n con gi ng có s l ng l n và ch t l ng cao ph c v ng i
ch n nuôi thì qui trình nuôi gà Sao giai
n tr ng c n áp ng nhu c u d ng ch t, ngoài nhu c u
m thì nhu c u n ng l ng c n
c mb o
t
c n ng su t tr ng và ch t l ng t i u. Xu t
phát t nh ng yêu c u trên chúng tôi ti n hành
tài:
nh h ng c a các m c
n ng l ng
trong kh u ph n lên n ng su t tr ng và kh n ng p n c a tr ng gà Sao”.
c tiêu

tài nh m:

Nh m tìm ra m c n ng l

ng t i u thích h p trong kh u ph n c a gà Sao

Kh o sát s tiêu th th c n và d
gà Sao.

.

ng ch t, các ch tiêu n ng su t tr ng, các ch tiêu p n c a tr ng

Khuy n cáo k t qu
n nh ng nhà ch n nuôi

góp phát tri n ch n nuôi gà Sao
con gi ng cho nh ng ng i ch n nuôi
ng b ng sông C u Long.

Ch

ng 2: C

S

nh m cung c p

LÝ LU N

2.1 TÌNH HÌNH NGHIÊN C U PHÁT TRI N GÀ SAO TRÊN TH
VI T NAM

GI I VÀ

2.1.1 Trên th gi i
Gà Sao có t lâu và
c con ng i s d ng trong su t hàng nghìn n m. Ng i Hy
L p nuôi các gi ng ã thu n hóa t 400 n m tr c Công nguyên. Gà Sao
c a


vào B c và Nam M kho ng 16 n m sau khi Christophe Colombo l n
lên Nam M do nh ng ng i nh c
u tiên mang n.

u tiên

b

Cu i n m 1600 chúng
c nh p vào Trung Qu c. Trong nh ng n m 1920 và 1930
ng i Italia ã c i thi n kh n ng sinh s n cho gà Sao.
m 1939, t i M gi ng gà Sao
nuôi trong các trang tr i.

c phát tri n r t nhi u, có kho ng 1 tri u con

c

Gà Sao ã phân b kh p n i châu Phi và ã ph bi n trong ch n nuôi nông h
(Microlivestock, 1991; Nwagu et al., 1995; Bonds, 1997). Loài này xu t hi n vài
khu v c c a châu Á và M Latinh nh là m t loài bán thu n d ng, trong khi châu
Âu, B c M và Úc, gà Sao s n xu t v i quy mô l n chi m u th (Microlivestock,
1991; Nwagu et al., 1995; Bonds, 1997; Embury, 2001).
Gà Sao
c chú ý nhi u v các m t nh cung c p th c ph m (Mentis et al., 1975),
qu n th sinh thái, s ti n hóa (Crowe, 1978), gi i ph u h c (Crowe, 1979), nh h ng
c a thu c tr sâu (Little et al., 1997) và s d ng khu v c s ng và vùng c trú ban u
( Ratcliffe and Crowe, 2001).
2.1.2

Vi t Nam

Vào th k 19 ng i Pháp ã nh p gà Sao vào n c ta làm c nh
à L t và m t s

t nh Nam B . M c ích nuôi ch y u nh m t lo i chim c nh, r t ít ng i nuôi v i
m c ích kinh t . M c dù gà Sao ã
c nuôi Vi t Nam nh ng s l ng còn ít nên
giá tr kinh t mang l i t vi c nuôi gà Sao ch a cao.
Tháng 4 n m 2002, Trung tâm nghiên c u Gia c m Th y Ph ng ã nh p 3 dòng gà
Sao t Vi n nghiên c u Ti u Gia súc Godollo Hungari. K t qu nghiên c u b c u
ã kh ng nh gà Sao hoàn toàn có kh n ng thích ng t t v i u ki n sinh thái Vi t
Nam và là i t ng ang
c quan tâm khá nhi u.

2.2

C

2.2.1 S l

M C A GÀ SAO
c v gà Sao

Gà Sao (Guinea Fowl) có tên khoa h c là Numida melagis là ng v t hoang dã có ti m n ng phát
tri n trong u ki n th c n có nhi u x , có ph m ch t th t, tr ng c bi t th m ngon, th t s n ch c, ít
tích l y m và có h ng v gi ng nh th t các loài chim (Phùng
c Ti n et al, 2006).
Gà Sao có r t nhi u màu nh tím hoàng gia, tím, á, ng, xanh, san hô, chocolate, tr ng, da bò và
xám ng c trai (Andrews, 2009). Trong ó, gà Sao có b lông màu xám en m nh ng m tròn nh
màu tr ng ph bi n nh t.
u không có lông và mào nh ng có m s ng nên trông chúng gi ng loài
n k n. D i c có y m th t màu . Lông uôi ng n và th ng d c xu ng (Pinoyfarmer, 2010).
Gà Sao có nhi u tên g i nh : Gà Nh t, Gà Phi, Gà Lôi, chim Tr Châu Phi. Gà Sao có
hình có b lông xám en, trên phi n lông m nhi u nh ng ch m tr ng tròn nh .

c

m ngo i


ng 2.1: M t s

c

l
Tr ng l

m s n xu t c a gà Sao

ng tr ng/n m

ng tr ng (g)

Kh n ng sinh s n (tr ng)
Tu i tr

ng thành sinh s n (ngày)

100
40 - 45
75 - 80
186

Th i gian p (ngày)

26 - 28

Tr ng l

24,62

ng m t ngày tu i (g)

Ngu n: Fani et al. (2004).

2.2.2

c

m sinh h c c a gà Sao

Gà Sao b t ngu n t gà r ng, theo cách phân lo i gà Sao (Helmeted Guineafowl) thu c
l p Aves, b Gallformes, h Phasianidae, gi ng Numididae, loài Helmeted (Moreki,
2005 và Phùng
c Ti n et al., 2006).
c

m ngo i hình

C 3 dòng gà Sao u có ngo i hình ng nh t. 1 ngày tu i gà Sao có b lông màu
cánh s , có nh ng
ng k s c ch y dài t
u n cu i thân (Pinoyfarmer, 2010).
M và chân màu h ng, chân có 4 ngón và có 2 hàng v y. Giai

n tr ng thành gà
Sao có b lông màu xám en, trên phi n lông i m nhi u nh ng n t ch m tr ng tròn
nh . Thân hình thoi, l ng h i gù, uôi cúp. u không có mào mà thay vào ó là m u
s ng, m u s ng này t ng sinh qua các tu n tu i, giai
n tr ng thành m u s ng
cao kho ng 1,5 – 2 cm. Mào tích c a gà Sao màu tr ng h ng và có 2 lo i là hình lá d t
áp sát vào c và hình lá hoa á r xu ng. Da m t và c gà Sao không có lông, l p da
tr n này có màu xanh da tr i, d i c có y m th t m ng. Chân khô, c bi t con tr ng
không có c a (Phùng
c Ti n et al., 2006).
Phân bi t tr ng mái


Vi c phân bi t tr ng mái i v i gà Sao r t khó kh n. 1 ngày tu i phân bi t tr ng mái qua l huy t
không chính xác nh các gi ng gà bình th ng. t khó phân bi t gi i tính c a gà Sao vì con tr ng và
con mái có ngo i hình khá gi ng nhau.

Tuy nhiên, ng i ta c ng phân bi t
c gi i tính c a gà Sao c n c vào s khác nhau
trong ti ng kêu c a t ng cá th . Con mái kêu 2 ti ng còn con tr ng kêu 1 ti ng, nh ng
khi ho ng lo n hay vì m t lý do nào ó thì c con tr ng và con mái u kêu 1 ti ng
nh ng không bao gi con tr ng kêu
c 2 ti ng nh con mái. Ta có th nghe th y
ti ng kêu c a gà khi
c 06 tu n tu i (Phùng
c Ti n et al., 2006).
Ngoài ra s phân bi t tr ng mái còn c n c m s ng, mào tích, y m th t nh ng
chính xác khi ch n gi ng ng i ta phân bi t qua l huy t khi gà n giai
n tr ng
thành. Gi i tính c a gà Sao có th phân bi t

c lúc chúng
c 8 tu n tu i. Trong
giai o n gà giò (t 12 - 15 tu n tu i) nh ng con gà tr ng v i y m th t có c nh dày
n nh ng con mái (Ikani et al., 2004).
p tính c a gà Sao
Gà Sao có kh n ng bay, nh ng chúng tìm ki m th c n và làm t
trên m t t. Gà Sao có tính b y
àn cao, thông th ng chúng di chuy n theo àn kho ng 20 con. V mùa ông, chúng s ng t ng ôi
tr ng mái trong t tr c khi nh p àn vào nh ng tháng m n m sau. Gà Sao mái có th
20 – 30
tr ng và làm
trên m t t, sau ó t p tr ng (Phùng
c Ti n et al., 2006), con mái p tr ng,
tr ng n sau 26 – 28 ngày p (Moreki, 2005).
Gà Sao v n còn gi l i m t s b n n ng hoang dã. Chúng nhút nhát, d s hãi, hay c nh giác và bay
gi i nh chim. Có tính b y àn cao và r t nh y c m v i nh ng ti ng ng nh : m a, gió, s m, ch p,
ti ng cành cây gãy, ti ng r i v c a v t. c bi t gà Sao khi còn nh r t s bóng t i, nh ng lúc m t
n chúng th ng ch ng ng lên nhau n khi có n gà m i tr l i ho t ng bình th ng. Vì v y
n h t s c chú ý khi nuôi gà Sao tránh stress có th x y ra (Phùng
c Ti n et al., 2006).
p tính t m, bay và kêu
Gà Sao bay gi i nh chim. Chúng bi t bay t r t s m, 2 tu n tu i gà Sao ã có th bay. Chúng có th
bay lên cao cách m t t t 6 – 12 m. Chúng bay r t kh e nh t là khi ho ng lo n. Gà Sao c ng có nhu
u t m n ng, gà th ng t p trung t m n ng vào lúc 9 – 11 gi sáng và 3 – 4 gi chi u. Khi t m n ng
gà th ng b i m t h cát th t sâu r i rúc mình xu ng h , c lông vào cát và n m ph i d i n ng
(Phùng
c Ti n et al., 2006). Trong ch n nuôi t p trung, gà Sao v n còn gi l i m t s b n n ng
hoang dã. Chúng nhút nhát, d s hãi, hay c nh giác và bay gi i nh chim, khi bay luôn phát ra ti ng
kêu khác bi t. Chúng s ng c c k n ào và hi m khi ng ng ti ng kêu do ó không th nuôi trong khu
dân c (Moreki, 2005).

p tính sinh d c
Gà Sao mái b t u
vào mùa xuân (ánh sáng ban ngày t ng) và kéo dài kho ng 6 – 9 tháng. Th i
gian c ng có th
c kéo dài b ng cách s d ng ánh sáng nhân t o. T l tr ng mái có th s d ng
1 tr ng cho 4 – 5 mái (Moreki, 2005). Theo S Nông nghi p Hoa K (USDA) n u qu n lý t t có th
d ng 1 tr ng cho 6 – 8 mái. Tuy nhiên, s d ng 1 tr ng/5 mái là t t nh t.
2.3 M T S

CH TIÊU KINH T K THU T C A GÀ SAO SINH S N.

2.3.1 Giai

n sinh s n (> 27 tu n tu i).


i v i dòng nh : Tu i thành th c sinh d c 200 ngày. T l nuôi s ng 100%. T l ghép tr ng mái 1/4
- 1/5. N ng su t tr ng/mái/23 tu n 113,94 qu . Tiêu t n th c n/10 tr ng/mái/23 tu n 1,33 kg.
i v i dòng trung: Tu i thành th c sinh d c 196 ngày. T l nuôi s ng 100%. T l ghép tr ng mái
1/4 – 1/5. N ng su t tr ng/mái/23 tu n 98,4 qu . Tiêu t n th c n/10 tr ng/mái/23 tu n 1,59 kg.
i v i dòng l n: Tu i thành th c sinh d c 196 ngày. T l nuôi s ng 100%. T l ghép tr ng mái 1/4
– 1/5. N ng su t tr ng/mái/23 tu n
85,73 qu . Tiêu t n th c n/10 tr ng/mái/23 tu n
1,45 kg
(Phùng
c Ti n et al., 2006).
2.3.2

c

m gia c m sinh s n

Gia c m t khi qu tr ng u tiên
c xem là gia c m sinh s n ho c gia c m gi ng. Gia c m gi ng
khác gia c m sinh s n ch có s nuôi chung tr ng mái v i t l thích h p
s n xu t ra các qu
tr ng có phôi, p n ra gà con. gia c m sinh s n có các c m sau:
Quy lu t c a s
tr ng: t khi
qu tr ng u tiên gia c m mái tr i qua các bi n i v sinh lý,
sinh hóa có liên quan n s c tr ng, kh i l ng tr ng, kh i l ng c th và hi u qu s d ng th c
n. gia c m t hay gà mái tr ng n m u quy lu t tr ng theo 3 pha:
Pha 1: th ng là t khi qu tr ng u tiên n h t 3 tháng tr ng. Trong pha này s n l ng tr ng
t ng t ngày
u tiên n kho ng 2 - 3 tháng .
ng th i v i t ng s n l ng
tr ng, kh i
ng tr ng, kh i l ng c th gà mái t ng lên. Pha u tiên c a s
tr ng th ng k t thúc lúc 42
tu n tu i (Nguy n
c H ng, 2006).
Pha 2: sau khi s n l ng tr ng t nh cao thì pha 2 c a s
tr ng b t u. Lúc này s n l ng tr ng
gi m t t nh ng kh i l ng tr ng và kh i l ng c th gà không gi m, giai
n cu i gà mái có bi u
hi n tích l y m . Pha 2 kéo dài n kho ng 62 tu n tu i, khi s c tr ng gi m xu ng còn 65% so v i
ng s gà mái trong ngày (Nguy n
c H ng, 2006).
Pha 3: pha ti p theo pha 2 cho n khi gà mái có bi u hi n thay lông. Trong pha này s n l ng tr ng
gi m n khi ng ng

h n. Kh i l ng tr ng gi m nh ho c n nh, nh ng chi phí th c n
s n
xu t tr ng t ng lên.
Gà tr ng các n m sau, quy lu t tr ng di n ra t
tr ng và th i gian kéo dài tr ng gi m i.

ng t nh gà

tr ng n m

u nh ng s n l

ng

Trên th c t gà
tr ng th ng ph m ch s d ng m t n m
tr ng, gà gi ng có th s d ng c
m th 2. V t s d ng 2 - 3 n m, ng ng 3 - 4 n m, gà tây 3 - 4 n m (Nguy n
c H ng, 2006).
2.3.3 Ch t l

ng tr ng

Quá trình hình thành tr ng di n ra trong m t th i gian dài và ch u nh h ng c a nhi u y u t n i t i
ng nh ngo i c nh. T khi t bào tr ng hình thành bu ng tr ng, quá trình phát d c, chín và r ng
kh i bu ng tr ng, di chuy n trong ng d n tr ng hình thành lòng tr ng, màng v tr ng, v tr ng và
c ra ngoài di n ra trong th i gian dài và ch u nh h ng c a n i ti t t , tr ng thái sinh lý c a gia
m,
u ki n dinh d ng,
u ki n môi tr ng s ng: nhi t , ánh sáng, th i ti t. V t nhà th ng

p trung 0 – 8 gi , v t Khaki - Campbell có 97% t ng àn
lúc 7 gi . Gà
t p trung t 10 – 13
gi .
n ph m do gia c m mái t o ra có giá tr dinh d ng cao. Trong ó hàm l ng protein chi m 18 –
23%, trong protein có y
các axit amin thi t y u và cân i v i các y u t dinh d ng khác. Vì
y giá tr sinh v t h c c a tr ng là 100% (Nguy n
c H ng, 2006).


t s ch tiêu v ch t l

ng tr ng c a gà Sao sinh s n:

ng 2.2: Ch tiêu ch t l

ng tr ng gà Sao

Ch tiêu

Dòng nh

Dòng trung

Dòng l n

1,28

1,29

1,31

d y v (mm)

0,45

0,46

0,44

ch u l c (Kg/cm2)

>5

>5

>5

l lòng

30,8

30,6

30,6

54,1

54,2

55,3

8,13

8,40

8,10

Ch s hình thái tr ng

(%)

l lòng tr ng (%)
Màu lòng
Ngu n: Phùng

c Ti n et al., (2006).

2.3.4 Tính n ng s n xu t c a gà Sao
Gà Sao tiêu th trung bình 43 kg th c n, trong ó 12 kg trong th i k phát tri n và 31 kg trong th i
gian
(Say, 1987). Trong
u ki n nuôi thâm canh, h s chuy n hóa th c n (FCR) t 2,01- 2,3
ng ng gà giai
n 15 - 44 tu n tu i và kh i l ng s ng 1,4 - 2,3 kg (Tr n Công Xuân et al.,
2005).
Theo Phùng
c Ti n et al. (2006) thì kh n ng tiêu th th c n và kh i l
Sao nh p t Hungary qua các tu n tu i

c trình bày b ng 2.3.

ng c th c a ba dòng gà

ng 2.3: Tiêu t n th c n/con/ngày và tiêu t n th c n/10 qu tr ng c a gà Sao sinh s n.

Dòng nh
Tu n
tu i

TTT
(g/con/ngày)

Dòng trung

TTT /10
qu
tr ng
(kg)

TTT
(g/con/ngày)

TTT /10
qu
tr ng
(kg)

Dòng l n

(g/con/ngày)

TTT /10
qu tr ng
(kg)

TTT

36

70

5,38

86

2,19

100

1,90

37

75

3,75

86

2.03

97

1,68

38

80

3,03

86

1,99

97

2,03


39

85

2,50

86

1,91

95

2,09

40

85

2,02

87

1,61

95

2,07

41

85

2,12

88

1,62

95

2,31

42

85

2,59

91

1,69

97

2,22

43

82

3,21

93

1,57

97

1,94

44

82

3,19

96

1,29

97

1,86

Ngu n: Phùng

c Ti n et al. (2006). TTT : tiêu t n th c n.

2.3.5 N ng su t tr ng và s n l

ng tr ng

nl

ng tr ng: là s tr ng c a m t

nl

ng/ àn (HH): s n l

nl

ng tr ng/ngày (HD): s n l

l

tr ng:

l

(%) =

i s n xu t c a gia c m mái.

ng tr ng tính bình quân trên s gia c m mái khi b t

u vào chu ng

.

ng tr ng tính bình quân trên s gia c m có m t t i chu ng.

ánh giá n ng su t tr ng

m t th i

ng s tr ng thu

m ho c m t giai

c trong th i gian t

n nào ó c a gia c m.

*100

ng s gia c m mái có m t t i chu ng trong trong th i t
Tr ng l

ng tr ng: Tr ng l

2.3.6 K t qu

ng c a tr ng thay

i tùy theo tu i, cá th , gi ng…

pn

Dòng nh : t l phôi 94,8%. T l n /t ng tr ng p 83,0%. T l n /phôi 87,66%. T l gà con lo i I:
97,3%.
Dòng trung: t l phôi 92,6%. T l n /t ng tr ng p 81,3%. T l n /phôi 87,82%. T l gà con lo i
I: 96,9%.
Dòng l n: t l phôi 91,0%. T l n /t ng tr ng p 79,8%. T l n /phôi 87,69%. T l gà con lo i I:
96,7% (Phùng c Ti n et al., 2006).
2.4 S C

TR NG C A GIA C M

2.4.1 M t s ch tiêu ánh giá s c

tr ng c a gia c m

c tr ng c a gia c m là s l ng tr ng
, m t n m hay m t i c a gà mái . S c
u tiên (Nguy n Th Mai et al., 2009).
ánh giá s c
tiêu nh c ng

c
ra trong m t th i gian nh t nh, m t tháng, m t
tr ng trong 365 ngày k t gia c m tr ng qu tr ng

tr ng c a gia c m trong t ng th i gian nh t nh ng i ta th
tr ng, t l
tr ng, chu k
tr ng, s c b n tr ng.

ng dùng m t s ch


ng

tr ng: là s l

ng

tr ng

ng tr ng

ra trong m t th i gian xác

nh không k

n chu k hay nh p

.
c tính :

F = n/ (n+z) *100
Trong ó F là c

ng

tr ng; n là s tr ng

ra, z là s ngày ngh

.

ng
tr ng là ch tiêu th ng dùng
ánh giá s c
tr ng c a m i cá th gia c m. Ch tiêu
này th ng s d ng trong khi nuôi gi các àn gi ng c n theo dõi n ng su t tr ng cá th .
l
tr ng là t l ph n tr m gi a s tr ng
t t i th i m ó.

ra c a àn gà t i m t th i

m nh t

nh và s gà có

l
tr ng là ch tiêu th ng
c s d ng
ánh giá s c
tr ng trên t t c các àn gia c m.
các àn gi ng g c thu n, các àn gi ng ông bà, b m cho n các àn gi ng th ng ph m.
Chu k
tr ng là m t s tr ng ra liên t c trong vòng m t s ngày, chu k
tr ng có th dài ho c
ng n. Th i gian kéo dài c a chúng ph thu c vào th i gian hình thành qu tr ng. Th i gian hình thành
tr ng càng dài thì chu k
tr ng càng ng n và ng c l i. Chu k
c nh c l i và chia làm hai lo i
chu k
u và chu k không u. Th ng gia c m t t thì chu k
u và kéo dài.
Chu k
tr ng sinh h c là kho ng th i gian tính t khi gia c m b t u qu tr ng u tiên cho n
khi ngh
thay lông. Th i gian kéo dài chu k
tr ng sinh h c có m i t ng quan thu n v i s n
ng tr ng c a gia c m.
cb n

tr ng
ngh
thay lông.

c bi u th b ng s tr ng

ra trong th i gian t khi gia c m b t

u

t i khi

2.4.2 T l th tinh
l th tinh là t l ph n tr m gi a s tr ng có phôi và s tr ng
T l th tinh =

tr ng có phôi
tr ng
ra

ra hay s tr ng em p.

*100

tr ng có phôi
Ho c

T l th tinh =

*100

tr ng em p

Các y u t

nh h

ng

n t l th tinh

u t di truy n: loài, gi ng và các cá th khác nhau thì t l th tinh c ng khác nhau. K thu t nhân
gi ng c ng nh h ng n t l th tinh. N u cho giao ph i ng huy t s làm gi m t l th tinh.
u t dinh d ng: dinh d ng c a àn b m có nh h ng tr c ti p n t l th tinh. N u trong
kh u ph n n không
các ch t dinh d ng c n thi t s làm gi m t l th tinh. N u kh u ph n thi u
protein, ph m ch t tinh d ch s kém vì ây là nguyên li u c b n
hình thành tinh trùng. N u thi u
các vitamin, c bi t là vitamin A, E s làm cho c quan sinh d c phát tri n không bình th ng, t ó
nh h ng n kh n ng sinh tinh và các ho t ng sinh d c, làm gi m t l th tinh. Kh u ph n
không nh ng ph i y
mà còn ph i cân b ng các ch t dinh d ng, nh t là cân b ng gi a n ng
ng và protein, cân b ng gi a các axit amin, cân b ng gi a các nhóm ch t dinh d ng khác nhau
(Nguy n Th Mai et al., 2009).


u ki n ngo i c nh nh khí h u chu ng nuôi là y u t quan tr ng nh h ng t i t l th tinh nh
nhi t
và m . T l th tinh gia c m th ng cao vào mùa xuân và mùa thu, gi m vào mùa hè (Bùi
u oàn et al., 2009).
Tu i gia c m: nh h ng rõ n t l th tinh. Nuôi d ng h p lý, tinh hoàn s phát tri n t t và b t

u có hi n t ng suy thoái sau 48 tu n. Vì th gà tr ng 1 n m tu i th ng cho t l th tinh t t h n
gà tr ng 2 n m tu i (Bùi H u oàn et al., 2009).
l tr ng mái: c n có t l gia c m tr ng và mái thích h p. T l này cao hay th p quá u làm gi m
l th tinh. i v i gà h ng tr ng, t l thích h p là 1 tr ng/12 - 14 mái, gà h ng kiêm d ng t l
1/10 – 12 mái, gà h ng th t t l 1/ 8-10 mái, gà tây t l 1/6 – 8 mái (Nguy n Th Mai et al., 2009).
2.4.3 T l n
l n là t l ph n tr m gi a s gia c m con n ra và s tr ng có phôi.
con n ra
l n =

*100
tr ng có phôi

Các y u t

nh h

ng

nt l n

nh h ng c a môi tr ng bên trong: là y u t liên quan n ch t l ng tr ng p. Bao g m các ch
tiêu ánh giá ch t l ng tr ng nh kh i l ng tr ng, ch s hình dáng, ch t l ng v tr ng… nh
ng n k t qu p n và s c s ng c a gia c m con t ng lai (Bùi H u oàn et al., 2009).
nh h

ng môi tr

2.4 CÁC Y U T
2.4.1 nh h

ng bên ngoài: bao g m các quy trình p tr ng và ch t l
NH H

NG

ng àn b m .

N QUÁ TRÌNH PHÁT TRI N C A PHÔI VÀ T L

P

ng c a vi c thu nh t tr ng

Theo Lê H ng M n và Hoàng Hoa C ng (1999) vi c thu nh t tr ng ngay có l i: tr ng ít b nhi m
khu n (do th i gian ti p xúc v i t p ch t ít). Trong vòng 2 gi sau khi ra kh i c th gà mái, tr ng có
kh n ng ng n c n s xâm nh p c a vi khu n vào bên trong tr ng. Tr ng không b nóng lên khi gà
khác vào n m nh t là vào mùa hè.
Theo H V n Giá (1969) n u không thu nh t tr ng sau m i khi gà vào , gà s n m lên tr ng. G p
nhi t
c a gà chuy n sang m m c a tr ng s t ng hình. n khi
xong gà r i , tr ng ngu i tr
i. M m tr ng v a t ng hình, r i vào hoàn c nh không phù h p thì ch t ho c b y u i. Khi em p,
tr ng không n , ch t phôi giai
n u ho c n y u i.
Vi c thu nh t tr ng s nh h ng n t l p n , vì v y nên th
thu 5 l n vào lúc 7 gi , 10 gi , 12 gi , 14 gi và 17 gi .
2.4.2 nh h

ng xuyên thu nh t tr ng, m i ngày

ng c a nhi t

Theo Bùi
c L ng và Nguy n Xuân S n (1999) trong các máy p l n, nhi t
trong ph m vi 37 - 38oC và r t ít khi v t ra ngoài gi i h n này.

p th

ng xuyên

Giai
n u (6 - 7 ngày sau khi p) c n nhi t
cao h n kho ng 37,8 - 38oC. Nhi t
cao làm phôi
phát tri n nhanh, do làm t ng tiêu hóa th c n trong tr ng c a phôi, ni u nang khép kín s m. N c
trong tr ng b c h i nhanh t o kho ng tr ng ni u nang
ch a n c n i sinh (n c t o ra do quá


trình trao
n h n.

i ch t). Do ó kích thích phôi tiêu hóa nhi u lòng tr ng lòng

h n và th i nhi u n

c

Vào cu i chu kì p, khoang ni u nang khép kín, màng ni u nang tiêu i, lúc này phôi hô h p b ng

ph i.
u thi u nhi t trong nh ng ngày u p tr ng s làm gi m s l n c a phôi bi u hi n phôi nh , n m
n v và di ng y u, m ch máu lòng
phát tri n kém, làm phôi ch t nhi u sau 4 - 6 ngày p.
Nh ng tr ng ch t phôi lúc này có vòng máu nh , nh t.
u nhi t

ho c th p chút ít, gà n kh e, lông bung, b ng nh , nhanh nh n.

u thi u nhi t kéo dài d i 37oC gà n b n ng b ng, th
tr ng có màu nâu ngà ho c h ng nh t.

ng b a ch y, sau khi n m t trong c a v

Khi p tr ng ph i ch u nhi t
quá th p d i 35 - 36o C kéo dài trong nhi u th i
m p, thì túi lòng
không co vào
c xoang b ng, gà n b h r n, túi lòng
có màu xanh lá cây.

ng 2.4: nh h
Nhi t

ng c a nhi t
(0C)

nt l

p n tr ng gà

l n (%)

Th i gian kéo dài(ngày)

35,6

10

-

36,1

50

22,5

36,7

70

21,5

37,2

80

21,0

37,8

88

21,0

38,3

85

21,0

38,9

75

19,5

39,4

50

19,5

(Theo tài li u c a G.Petkova 1978 (Bungari)).

2.4.3 nh h
Theo Bùi

ng c a m
c L ng và Nguy n Xuân S n (1999) có hai nh h

ng quan tr ng:

Th nh t: nh h ng b i s bay h i c a n c t tr ng. Ph n l n trong th i gian p
bay h i n c
tr ng ph thu c tr c ti p vào
m t ng i c a máy p. N u
m trong máy t ng, thì l ng
c bay h i t tr ng gi m và ng c l i. Khi bay h i làm cho kh i l ng tr ng gi m.
Trong nh ng ngày u p tr ng, c n làm gi m bay h i n c trong tr ng
các ch t dinh d ng c a
lòng tr ng và lòng
d hòa tan, cung c p cho phôi phát tri n và làm gi m t l ch t phôi. Vì v y
m t ng i trong máy ph i duy trì m c quy nh, gi m bay h i n c trong tr ng.
Gi a quá trình p (sau m
trong máy cao h n, ch
phôi).

i ngày p), l ng n c trong tr ng b t d n, cho nên
m t ng i
bay h i n c n i sinh (n c t o ra trong quá trình trao i ch t c a


Vào cu i th i kì p (sang máy n ), phôi ã phát tri n hoàn toàn thành gà con, trong tr ng c n
m gà con d n . Cho nên
m t ng i trong máy cao h n so v i các giai
n p khác, m c
ích làm gi m
bay h i n c trong tr ng. N u lúc này
m trong máy th p h n so v i quy nh

làm gà ch t trong tr ng.
m trong máy giai
n gà con chu n b n ph i m b o 86 - 95,5oF
hay 75 - 80%. N u cao h n m c yêu c u, gà n ch m, lông t.
Th hai:

u ch nh s t a nhi t c a tr ng ph thu c vào t ng giai

n p.

Trong n a u c a chu kì p nhi t
c a tr ng ch b ng ho c th p h n nhi t
c a không khí trong
máy p, vì tr ng m i vào ch thu nhi t. Lúc này tr ng b m t nhi t do s bay h i n c (n c bay h i
làm thu nhi t c a tr ng). Vì v y
m cao trong nh ng ngày u s làm gi m bay h i n c, góp
ph n gi nhi t, ng th i làm n c trong tr ng b c h i t t .
Vào n a sau c a chu kì p tr ng, do quá trình trao i ch t c a phôi t ng, tr ng s n sinh nhi t nhi u.
t ph n nhi t này dùng vào làm bay h i n c. Nhi t
c a tr ng, nh t là nh ng ngày cu i c a chu
kì p cao h n so v i nhi t
không khí trong máy p. Vì v y trong nh ng ngày cu i cùng này ( máy
) ph i t ng
m trong máy
hút b t nhi t
c a tr ng, làm h nhi t
trong tr ng và trong
máy p.
Khi m
trong máy v t quá yêu c u (quá 80 %) gà n b y u, ít ho t ng, lông gà b dính b t

n và h u môn, màu lông vàng m, m và chân nh t nh t. Gà con b b ng to và n ng. Sau này nuôi
gà ch m l n, t l ch t cao.
2.4.4 nh h

ng c a

thông thoáng

Khái ni m:
thông thoáng là t c
hút không khí s ch ngoài vào và t c
y không khí b n
(ch a nhi u CO2, H2S…), khí nóng trong máy ra ngoài. m b o thông thoáng khí là m b o cung
p l ng oxi c n thi t cho phôi hô h p và phát tri n, ng th i lo i khí c CO2.
u n ng

CO2 v

t cao, n ng

khí O2 gi m c ng có th làm cho phôi ch t hàng lo t.

u hi u phôi ch t ng t th ng th y phôi c a tr ng
c p sau 9 - 12 ngày t t nhiên còn có th k t
p m t s nguyên nhân khác nh tr ng b b n l p h t l thông khí trên m t v tr ng.
mb o
2.4.5 nh h

thông khí, thì nh ng h th ng qu t hút, qu t
ng c a vi c

y ph i làm vi c liên t c ch y

t c

.

o tr ng

Theo ào
c Long (1993) tr ng x p vào khay p ngày u ph i
u to (ch a bu ng khí) lên
trên, u nh n xu ng d i, n u x p ng c l i, thì tuy phôi phát tri n bình th ng, nh ng vào cu i
chu kì p u phôi gà phía u nh n ( u tr ng không có bu ng khí) s không có không khí th , b
ch t ng t. Có th
t tr ng nghiêng 45 oC c ng không nh h ng n s p n . N u m b o u to
lên trên. Khi sang máy n , thì tr ng không ph i x p nh trên mà t tr ng n m ngang, vì lúc này u
gà con ã ngóc lên bu ng khí r i h n n a
tr ng n d dàng. Tr ng trong khay p khi còn trong
máy ph i
c o nghiêng (trái, ph i) theo chu kì 1 - 2 gi /l n.
Trong nh ng ngày p u tiên, n u không o tr ng phôi s b lòng
ng ng l i và phôi b ch t. Khi soi tr ng s th y v t en dính vào v .
u này c ng có th x y ra khi trong máy p có nhi t

và

ép vào v , s phát tri n b

m cao, t c

qu t gió l n.

2.4.6 B o qu n tr ng p
Theo Bùi Quang Toàn (1981) ch
b o qu n tr ng nh sau: nhi t
sau khi m i
ra tr ng s b
nh i so v i c th m , s phát tri n phôi thai t m d ng l i nh ng s trao i ch t trong tr ng v n


ti p t c.
b o v kh n ng s ng c a phôi ng i ta th ng b o qu n tr ng p nhi t
10oC n
15oC, nhi t
th p quá c ng không t t i v i tr ng. Khi nhi t
lên cao quá 27oC các quá trình
ng trong tr ng s t ng lên, nh ng s phát tri n c a phôi di n ra không úng quy lu t d n n s
ch t phôi. Nhi t
là y u t quan tr ng nh t trong th i gian b o qu n tr ng, nhi t
có liên quan
o
n th i gian, nhi t
15 - 16 C có th b o qu n tr ng trên 1 tu n và nhi t
th p h n có th b o
qu n tr ng lâu h n n a. Ngoài ra nhi t
cao còn làm lòng tr ng và lòng b phân gi i và t o thành
khí CO2. Khi nhi t
lên cao 27oC thì tr ng b t u phát tri n phôi nh ng phôi l n không u và b
ch t s m (khi soi tr ng th y v t máu hay lòng

phôi thai).
m
thích h p nh t là t 70 - 80 % v mùa khô. Theo ào
c Long (1993) nhi t
t t nh t cho
o
vi c b o qu n tr ng p là 13 - 18 C v i m t ng i là 75 - 80 %. Tr ng p mùa hè không nên
lâu quá 7 ngày, t t nh t là 5 ngày tr l i. Nhi t
cao quá 30oC còn gây ra tình tr ng phôi phát tri n
m r i ch t n a ch ng.
2.4.7 nh h

ng c a thi u vitamin và khoáng

thi u m t s vitamin và khoáng trong tr ng (chính là thi u chúng trong th c n c a gà
ng l n n s phát tri n c a phôi và quá trình p n , c ng nh ch t l ng c a gà con.

) ã nh

Thi u vitamin B (Thiamin): c tr ng khi trong tr ng thi u vitamin B1 là gà con n ra có hi n
ng viêm a th n kinh (Polineurist). Gà i ng t ng ng, lo ng cho ng, m t s con có th b li t.
n t ng vitamin B1 trong th c n.
Thi u vitamin B2 (Riboflavine): khi thi u vitamin B2 làm phôi ch m phát tri n, phôi ch t nhi u vào
gi a và cu i th i kì p. T 9 - 14 ngày sau khi p nh ng phôi ch t th ng th y hi n t ng chân
ng n, ngón cong, m trên ng n. C n b sung vitamin B2 vào th c n cho gà .
Thi u vitamin H (Biotin): khi thi u vitamin H trong th c n c a gà , gây ch t phôi. Nh ng phôi
ch t th y bi n d ng, u to, m d i ng n, m trên qu p xu ng, các x ng ùi, bàn chân ng n l i. Gà
con ng a u vào l ng và quay tròn n khi ch t, gà b b nh th n kinh.
Thi u vitamin B12 (Cobalamine): khi thi u vitamin B12 t l ch t phôi t ng, th n s ng, xung huy t
và ng nhi u mu i urat màu tr ng ngà. Gà và v t con n ra m t nh m nghi n, có nhi u m t d , da

chân khô.
Thi u vitamin D3 (Cholecalcipherol): khi thi u vitamin D3 thì ch t l ng tr ng gi m, t l n gi m.
Tr ng b d hình nhi u, v m ng, do ó n c trong tr ng bay h i m nh. Kh n ng s d ng Calci,
Photpho c a phôi kém. Gây t l ch t phôi cao trong giai
n cu i th i kì p. Tuy nhiên th a D3 c ng
làm gi m t l p n .
Thi u Calci, Photpho: làm v tr ng m ng, d hình, t l tr ng có phôi và p n kém, phôi ch t
nhi u. Gia c m n ra b khuy t t t các b ph n x ng chân, u…
Thi u Manga làm gi m ch t l ng v tr ng: phôi phát tri n kém và d hình nh chân ng n, u to,
v t, ùi cong. Gia c m con u g c vào b ng.
n hình gia c m con n ra b s ng kh p x ng,
i l i khó kh n, b li t (b nh Perosis).
Nói tóm l i khi s phát tri n c a phôi và gà con n ra kém phát tri n, b khuy t t t, t l ch t phôi
cao, gà con m t ngày tu i b lo i th i nhi u c ng còn b i nguyên nhân khác, nh ng nguyên nhân
quan tr ng là th c n cho gà sinh s n thi u dinh d ng, vitamin và khoáng. C n b sung chúng vào
th c n cho .
2.4.8 Nh ng nh h

ng khác