ẢNH HƯỞNG của PHÂN bùn AO lên sự SINH TRƯỞNG, NĂNG SUẤT và CHẤT LƯỢNG xà LÁCH TRONG mùa mưa tại cần THƠ THÁNG 6 7 2011

TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C

NG D NG

HU NH TH BÉ NGOAN

NH H
NG C A PHÂN BÙN AO LÊN S SINH
TR
NG, N NG SU T VÀ CH T L
NG XÀ
LÁCH TRONG MÙA M A T I C N TH
(THÁNG 6-7/2011)

LU N V N T T NGHI P
K s ngành: NÔNG H C

C n Th ,


TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C

NG D NG

HU NH TH BÉ NGOAN

NH H
NG C A PHÂN BÙN AO LÊN S SINH
TR
NG, N NG SU T VÀ CH T L
NG XÀ
LÁCH TRONG MÙA M A T I C N TH
(THÁNG 6-7/2011)

Cán b h

Sinh viên th c hi n:

ng d n:

PGS. TS. TR N TH BA
ThS. VÕ TH BÍCH TH Y

C n Th , 2012

HU NH TH BÉ NGOAN
MSSV: 3093197
L P: NÔNG H C K35

TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG
B MÔN KHOA H C CÂY TR NG

Lu n v n t t nghi p K s ngành Nông H c v i

tài:

NH H
NG C A PHÂN BÙN AO LÊN S SINH
TR
NG, N NG SU T VÀ CH T L
NG XÀ
LÁCH TRONG MÙA M A T I C N TH
(THÁNG 6-7/2011)

Do sinh viên Hu nh Th Bé Ngoan th c hi n
Kính trình lên h i

ng ch m lu n v n t t nghi p

C n Th , ngày ….. tháng ….. n m 2012
Cán b h

2

ng d n

TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG
B MÔN DI TRUY N GI NG NÔNG NGHI P
H i ng ch m lu n v n t t nghi p ã ch p nh n lu n v n t t nghi p K s ngành
Nông H c v i tài:

NH H
NG C A PHÂN BÙN AO LÊN S SINH
TR
NG, N NG SU T VÀ CH T L
NG XÀ
LÁCH TRONG MÙA M A T I C N TH
(THÁNG 6-7/2011)
Do sinh viên Hu nh Th Bé Ngoan th c hi n và b o v tr
Ý ki n c a H i

cH i

ng.

ng ch m lu n v n t t nghi p:

Lu n v n t t nghi p

cH i

ng ánh giá

m c:

C n Th , ngày ….. tháng ….. n m 2012
Thành viên H i
……………………….

ng

……………………………

3

…………………………


L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a b n thân tôi. Các s li u
k t qu trình bài trong lu n v n t t nghi p là trung th c và ch a t ng
c ai công
b trong b t k công trình lu n v n nào tr c ây.
Tác gi lu!n v"n
HU NH TH BÉ NGOAN

4


TI#U S$ CÁ NHÂN
I – LÝ L CH S

L

C

H và tên: Hu nh Th Bé Ngoan

Gi i tính:

N
Ngày, tháng, n m sinh: 27/03/1991

Dân t c: Kinh

N i sinh: Châu Thành – C n Th
Con ông: Hu nh V n L c
Con bà: Võ Th Quyên
Ch
hi n nay: p Tân Th nh Tây, Xã Tân Phú Th nh, Huy n Châu Thành
A, T nh H u Giang.

II – QUÁ TRÌNH H C T P
1. Ti%u h&c:
Th i gian ào t o t n m: 1997
Tr

2.

ng: Ti!u H c Tân Phú Th nh 3

Trung h&c c s':
Th i gian ào t o t n m: 2002
Tr

3.

n n m: 2006

ng: Trung H c C S T m Vu 2

Trung h&c ph( thông:
Th i gian ào t o t n m: 2006
Tr

4.

n n m: 2002

n n m: 2009

ng: Trung H c Ph" Thông T m Vu 2

)i h&c:
Th i gian ào t o t n m: 2009
Tr

n n m: 2013

ng: # i H c C n Th
C n Th , ngày ….. tháng ….. n m 2012

5


L IC MT
Kính dâng!
Cha m$ su t

i t n t%y, lo l&ng cho con n h c nên ng

i.

Xin t* lòng bi+t n sâu s,c -+n!
PGS. TS. Tr n Th Ba ã t n t%y h

ng d n, truy n

t kinh nghi m và giúp

' em hoàn thành lu n v n t t nghi p.
Th y Bùi V n Tùng ch b o nhi u i u ! em th c hi n thí nghi m.
ThS. Võ Th Bích Th y ã ch d n và truy n

t nh ng kinh nghi m quý báu

trong su t th i gian em làm lu n v n.
Quý Th y, Cô và Cán b thu c b môn Khoa H c Cây Tr ng và c a Khoa
Nông nghi p & Sinh h c (ng d%ng ã t n tình truy n
su t nh ng n m h c t i tr

t ki n th c cho em trong

ng # i H c C n Th .

Cô C v n h c t p Tr n Th Thanh Th y ã dìu d&t em qua gi ng

ng

# i h c.
Chân thành cám n!
Ch An, ch Thanh, anh Nhí, các b n Phi n, Qu nh, Tính, Lam, Ph

ng cùng

các anh ch Nông H c K34 và các b n l p Nông H c K35 ã nhi t giúp ' tôi trong
su t th i gian th c hi n thí nghi m.
Thân g.i v/!
Các b n Nông H c K35 nh ng l i chúc s c kh)e và thành

6

t trong t

ng lai.


HU*NH TH+ BÉ NGOAN, 2012. “ nh h 'ng c0a phân bùn ao lên s1 sinh
tr 'ng, n"ng su2t và ch2t l 3ng xà lách trong mùa m a t)i C n Th (tháng 6 7/2011)”. Lu n v n t t nghi p k s Nông h c, Khoa Nông nghi p và Sinh h c (ng
d%ng, # i h c C n Th . Cán b h ng d n: PGS. TS. Tr n Th Ba và ThS. Võ Th
Bích Th y.

TÓM L
# tài

C

c th c hi n t i qu n Cái R ng, thành ph C n Th nh,m tìm ra

lo i phân bùn ao phù h p v i s sinh tr
t c a xà lách trong i u ki n ngoài

ng, n ng su t, ch t l

ng và hi u qu kinh

ng vào mùa m a. Thí nghi m

c b trí

theo kh i hoàn toàn ng u nhiên g m 4 nghi m th c v i 4 l n l-p l i. B n nghi m
th c là 4 công th c phân: 1/ phân h u c vi sinh COVAC 1 t n và phân cá 10 lít/1
ha ( i ch ng), 2/ bùn khô ch a x. lý 6,9 t n/ha, 3/ bùn ã x. lý vi sinh 8,3 t n/ha,
4/ phân Biogro s. d%ng bùn ao làm ch t mang 0,7 t n/ha. Thí nghi m xà lách

c

th c hi n trên n n phân hóa h c: 71 - 46 - 32 NPK kg/ha.
K t qu cho th y hi u qu kinh t c a phân Biogro s. d%ng bùn ao làm ch t
mang cao nh t v i t/ su t l i nhu n là 3,58 và th p nh t bùn ã x. lý vi sinh (1,42).
Sinh tr

l

ng và n ng su t c a xà lách 4 nghi m th c

ut

ng

ng nhau. Hàm

ng Nitrate là có s khác bi t qua phân tích th ng kê cao nh t là bùn khô (32,56

mg/kg) và th p nh t là phân vi sinh Biogro (24,10 mg/kg). Tuy nhiên, hàm l
Nitrate l u t n trong xà lách

u th p h n so v i m c qui

th gi i (WHO) là 1.500 mg/kg.

7

ng

nh c a t" ch c Y t


M CL C
N4i dung

M

Trang
L0I CAM #OAN

iii

TI1U S2 CÁ NHÂN

iv

L0I C3M T4

v

TÓM L56C

vi

M7C L7C

vii

DANH SÁCH B3NG

ix

DANH SÁCH HÌNH

x

U

CH

1

NG 1 L

C KH O TÀI LI U

2

1.1 Khái quát v cây xà lách

2

1.1.1 Ngu n g c

2

1.1.2 Giá tr dinh d 'ng và s. d%ng

2

1.1.3 Tình hình s n xu t xà lách trên th gi i và Vi t Nam

2

1.2 Yêu c u ngo i c nh

3

1.2.1 Nhi t

3

1.2.2 Ánh sáng

3

1.2.3 8m

không khí và n

c

4

1.2.4 # t và ch t dinh d 'ng

4

1.2.5 M t s lo i sâu b nh trên xà lách

4

1.3 Phân bùn ao nuôi cá Tra

5

1.3.1 Thành ph n dinh d 'ng c a bùn ao

5

1.3.2 M t s lo i vi khu9n có trong bùn ao

7

1.4 M t s nghiên c u v phân bùn ao
CH

NG 2 PH

2.1 Ph

NG TI N VÀ PH

7
NG PHÁP

ng ti n

2.1.1 Th i gian và

9
9

a i!m

9

2.1.2 V t li u và thí nghi m

9

2.2 Ph

ng pháp

9

8


CH

2.2.1 B trí thí nghi m

9

2.2.2 K thu t canh tác

12

2.2.3 Ch tiêu theo dõi

13

2.2.4 Phân tích s li u

15

NG 3 K5T QU VÀ TH O LU N

3.1 Ghi nh n t"ng quát
3.2 Tình hình sinh tr

16
ng

16

3.3.1 Chi u cao cây

16

3.3.2 S lá trên cây

17

3.3.3 Kích th

17

3.3.4 #

c lá

ng kính g c thân

19

3.3 Thành ph n n ng su t và n ng su t
3.4.1 Tr ng l

19

ng trung bình cây và n ng su t th c t

3.4.2 N ng su t lý thuy t
3.4 # Brix, tr ng l

ng khô và

NG 4 K5T LU N VÀ

19
21

l u t n Nitrate

3.5 Hi u qu kinh t
CH

16

22
23

NGH

24

4.1 K t lu n

24

4.2 # ngh

24

TÀI LI U THAM KH O
PH CH

25

NG

9


DANH SÁCH B NG

B ng

Tên b ng

Trang

1.1

Thành ph n dinh d 'ng có trong bùn ao nuôi cá Tra

2.1

L

2.2

Các lo i phân hóa h c t

3.1

Chi u cao cây (cm) c a xà lách bón lót b,ng các lo i bùn ao t i
qu n Cái R ng, thành ph C n Th (tháng 6 - 7/2011)

17

S lá trên cây xà lách bón lót b,ng các lo i bùn ao xà lách t i
qu n Cái R ng, thành ph C n Th (tháng 6 - 7/2011)

17

Chi u dài lá (cm) xà lách bón lót b,ng các lo i bùn ao qu n Cái
R ng, thành ph C n Th (tháng 6 - 7/2011)

18

Chi u r ng lá (cm) xà lách bón lót b,ng các lo i bùn ao t i qu n
Cái R ng, thành ph C n Th (tháng 6 - 7/2011)

18

# ng kính g c thân (cm) xà lách bón lót b,ng các lo i bùn ao
t i qu n Cái R ng, thành ph C n Th (tháng 6 - 7/2011)

19

Tr ng l ng trung bình cây và n ng su t th c t xà lách bón lót
b,ng các lo i bùn ao t i qu n Cái R ng, thành ph C n Th
(tháng 6 - 7/2011)

21

N ng su t lý thuy t xà lách bón lót b,ng các lo i bùn ao t i qu n
Cái R ng, thành ph C n Th (tháng 6 - 7/2011)

21

3.2
3.3
3.4
3.5

3.6
3.7
3.8

3.9

ng phân bùn ao bón lót tr

c khi tr ng/1 v%

i thúc

7
12
13

# Brix và hàm l ng v t ch t khô c a xà lách bón lót b,ng
các lo i bùn ao t i qu n Cái R ng, thành ph C n Th
(tháng 6 - 7/2011)
Hi u qu kinh t c a xà lách bón lót b,ng các lo i bùn ao t i
qu n Cái R ng, thành ph C n Th (tháng 6 - 7/2011)

10

22

24


DANH SÁCH HÌNH

Hình

Tên hình

2.1

S
b trí thí nghi m “3nh h ng c a phân bùn ao lên s sinh
tr ng, n ng su t và ch t l ng rau xà lách trong mùa m a t i
C n Th (6 - 7/2011)”.

11

Xà lách bón lót các lo i bùn ao giai o n 41 NSKG t i qu n Cái
R ng, thành ph C n Th (tháng 6 - 7/2011) (a) i ch ng,
(b) bùn ao khô, (c) bùn ã x. lý vi sinh, (d) phân vi sinh Biogro

20

3nh h ng c a các lo i phân bón lót bùn áy ao n l ng
Nitrate l u t n trong rau xà lách t i qu n Cái R ng, thành ph
C n Th (tháng 6 - 7/2011)

23

3.1

3.2

11

Trang


M

U

Trong nh ng n m g n ây vi c s n xu t rau qu

Vi t Nam ang ngày càng

phát tri!n không nh ng s n xu t áp ng nhu c u trong n
th tr

ng n

Nam, tính

c ngoài. Theo Trung tâm Th
n 7 tháng

c mà còn xu t kh9u ra

ng m i thu c B Công Th

u n m 2012, xu t kh9u m-t hàng rau qu trên c n

405,65 tri u USD. Ch y u

các th tr

v y, c n ph i s n xu t theo ph

c

t

ng Trung Qu c, M , Thái Lan... Xà lách là

m t lo i rau n lá có giá tr kinh t l n trong s n xu t trong n

c và xu t kh9u. Do

ng pháp tr ng rau an toàn và s. d%ng phân h u c

nh,m áp ng nhu c u c a th tr

ng. Tuy nhiên, vi c tr ng xà lách an toàn trong

mùa m a g-p r t nhi u khó kh n trong canh tác d n
phí

ng Vi t

u t r t cao và s n ph9m không "n

n n ng su t th p nh ng chi

nh.

Cùng v i s phát tri!n c a ngh s n xu t rau qu , ngh nuôi cá Tra

Vi t

Nam c:ng r t phát tri!n, nh t là vùng # ng b,ng Sông C.u Long. Trong quá trình
nuôi ph i n o vét bùn trong ao nuôi ! phòng b nh cho cá và l
th i tr c ti p xu ng sông r ch nên ã làm ô nhi;m ngu n n

ng bùn này

c

c và lây lan m m b nh

cho vùng nuôi cá Tra. Tuy nhiên, trong bùn ao có ch a nhi u ch t dinh d 'ng nh
m, lân và ch t h u c . N u có th! tái ch bùn ao thành ngu n phân bón thay th
phân h u c nông dân ang s. d%ng s< giúp gi m ô nhi;m môi tr

ng và t ng hi u

qu kinh t cho ng

i dân. # tài “3nh h

ng c a phân bùn ao lên s sinh tr

n ng su t và ch t l

ng xà lách trong mùa m a t i C n Th (tháng 6-7/2011)” th c

hi n nh,m tìm ra lo i phân bùn ao thích h p cho s sinh tr
l

ng c i xà lách trong i u ki n ngoài

ng vào mùa m a.

12

ng,

ng, n ng su t và ch t


CH
L

NG 1

C KH O TÀI LI U

1.1 KHÁI QUÁT V CÂY XÀ LÁCH
1.1.1 Ngu6n g7c
Xà lách có tên khoa h c là Lactura sativav var. capitala L. thu c h Cúc
(Compositae) và tên ti ng Anh là Lettuce hay Salad. Vùng ti!u Á Trung #ông
xem là quê h

ng c a xà lách. Hi n nay, lo i rau này ã

r ng rãi kh&p các n

c

c s. d%ng và gieo tr ng

c trên th gi i (Tr n Kh&c Thi và Tr n Ng c Hùng, 2005).

1.1.2 Giá tr dinh d 8ng và s. d9ng
Tùy thu c vào gi ng xà lách mà hàm l
khác nhau. Hàm l

ng vitamin A cao

ng vitamin A, vitamin C và kali

c tìm th y trong xà lách xanh s m màu.

Thân xà lách cung c p m t s ch t x , protein và m t s l

ng nh) ch t béo, còn

trong lá thì cung c p m t s vitamin C, canxi, s&t v i các vitamin và khoáng ch t
ch y u (B ng 1).
Ngoài ra, ch t Lactucarium là m t ch t có ho t tính sinh h c cao, có tác

ng

n th n kinh, làm gi m au và gây bu n ng . Xà lách còn có tác d%ng gi i nhi t,
kích thích tiêu hóa, l i s a, tr ho, suy nh
M nh Chinh và Ph m Anh C
= Vi t Nam xà lách

c tâm th n, táo bón th p kh p (Nguy;n

ng, 2007).
c dùng ! n s ng, còn

các n

c nó

c s. d%ng

nh rau tr n d m v i mu i, xà lách c:ng có th! dùng ! n u, nh ng trong quá trình
n u làm m t nhi u vitamin C và n không ngon (Mai Th Ph
ph

ng Tây, xà lách

ng Anh, 1996). =

c s. d%ng trong các món salad ho-c v i các lo i rau xanh

khác, th t và pho mát.
1.1.3 Tình hình s n xu2t xà lách trên th+ gi:i và Vi;t Nam
Trung Qu c là n

c

ng

u th gi i v s n l

12.574.500 t n (n m 2010) nh ng ph n l n l

n

ng

ng c a rau xà lách v i

c tiêu th% trong n

c s n xu t rau xà lách l n th hai sau Trung Qu c và là m t n

hàng

u ch

c. M là

c xu t kh9u rau

ng sau Tây Ban Nha. S n xu t rau xà lách trong n m 2010 c a M

13


t 8,7 t/ b ng Anh. M xu t kh9u t t c các lo i rau xà lách v i s n l

ng 327.268

t n trong n m 2010 tr giá 439,3 tri u USD (FAS, 2011). M là m t n

c xu t kh9u

ròng c a rau xà lách. B i
chuy!n

n nay, ph n l n l

ng rau xu t kh9u c a M

n Canada, #ài Loan và Mexico. Canada là n

cv n

c nh p kh9u hàng

uc a

Hoa K , chi m kho ng 86% t"ng xu t kh9u c a M (FAS, 2011).
= n

c ta cây xà lách

trong i u ki n l nh và
tr ng

c tr ng

B&c

9m xà lách m i cu n, vì v y

c nhi u gi ng xà lách ch t l

Ph m Anh C

các vùng t

n Nam, nh ng

mi n B&c và #à L t

ng cao h n (Nguy;n M nh Chinh và

ng, 2007).

1.2 YÊU C U NGO I C NH
1.2.1 Nhi;t -4
Xà lách phát tri!n t t
sinh tr

8-25oC, nhi t

ng là 15-20oC vào ban ngày và

thích h p cho toàn b quá trình
êm l nh. Nhi t

trên 25oC b&p

hình thành không ch-t. Quá trình t o b&p s< không di;n ra khi nhi t

trên 28oC.

Xà lách xo n có kh n ng ch u nhi t cao h n xà lách cu n (Tr n Kh&c Thi và Tr n
Ng c Hùng, 2005).
1.2.2 Ánh sáng
Theo Tô Th Thu Hà và ctv., (2012), th

ng giai o n

sáng nhi u h n giai o n sau. T ng ánh sáng èn hu nh quang

u c a cây c n ánh
17 Klux trong 16

gi li n trong 10 ngày làm t ng n ng su t xà lách áng k!. Quang chu k gây nh
h

ng

n s phát tri!n và phân hóa m m hoa c a cây. M t s gi ng ng&n ngày òi

h)i quang chu k dài ! phân hóa m m hoa. Ánh sáng ngày dài nh h

ng

n di n

tích lá, sinh tr

ng

n hình

ng c a cây và s hình thành b&p, nh ng không nh h

thành lá.
1.2.3 8m
n

có vai trò trong phân chia t bào, duy trì và phát tri!n c a cây. Khi

c, các nhân t bên ngoài thích h p, s phát tri!n t bào

nhau t ng nên cây sinh tr

ng nhanh. Khi l

ng n

các giai o n khác

c h n ch , các quá trình sinh

lý, sinh hóa trong cây gi m, do v y s tích l:y cacbuahydrat b h n ch

14

nh h

ng


n các quá trình tái sinh trong cây, k t qu là n ng su t gi m (Mai Th Ph
Anh, 1996). Xà lách là cây a 9m,
không khí là 65 - 75% (#
1.2.4

9m c a

t thích h p nh t là 70 - 80%,

ng
9m

ng H ng D t, 2003).

2t và ch2t dinh d 8ng
Xà lách không kén

t, ch yêu c u thoát n

c. # pH thích h p cho

5,8 - 6,6. Sau khi tr ng 28 - 40 ngày ã thu ho ch, do ó c n

t là

c cung c p các lo i

phân d; tiêu (Tr n Kh&c Thi và Tr n Ng c Hùng, 2005). V i xà lách khí CO2 r t
quan tr ng cho cây sinh tr

ng nh t là trong nhà kính ng

1000 ppm - 1500 ppm, còn ngoài
tr

i ta phun CO2 v i n ng

ng c n 300 ppm trong không khí ! cây sinh

ng t t (Tô Thu Hà và ctv., 2012).
Theo Trung tâm Khuy n nông thành ph H Chí Minh, l

ng phân dùng !

bón cho xà lách t i Thành ph H Chí Minh (tính cho 1000 m2): Bón lót 1,5 - 2 t n
phân chu ng hoai m%c, 100 kg phân lân, 30 kg bánh d u. Bón thúc t 7 - 10 ngày
sau khi tr ng b,ng cách hòa urê v i n

c t 3 - 3,5 kg t

i/1000 m2 ! t

i cho

cây. Bón thúc l n 2 và l n 3 b,ng phân bón lá (cách nhau 5 - 7 ngày).
Theo Trung tâm Khuy n nông Lâm # ng khuy n cáo, l

ng phân dùng !

2

bón cho 1000m xà lách t i Lâm # ng là: 100 - 150 kg vôi, 3 - 4 m3 phân chu ng
c

hoai m%c, 50 kg phân nitrophotka, 300kg phân h u c vi sinh (ho-c 70 -100

kg Dynamic). L

ng phân trên t

ng

ng kho ng 85 - 120kg N, 120 - 140 kg

P2O5 và 200 kg K2O/ha.
1.2.5 M4t s7 lo)i sâu b;nh trên xà lách
Xà lách ít b sâu phá h i, ch y u là sâu n t p (Spodopteralitura).Tuy nhiên,
có nhi u lo i b nh gây thi t h i r t l n, nh h

ng

n n ng su t và ch t l

ng

c a xà lách. B nh ch t cây con do n m Rhizoctonia solani và Pythium ultium gây
ra

hai th i k

tr

c và sau n y m m. B nh th i nh:n do vi khu9n

Erwinia carotovora gây ra. C n ph i h p nhi u bi n pháp phòng tr sâu b nh nh :
luân canh

! h n ch

các sâu b nh h i có th! chu chuy!n, m t

gieo

tr ng v a ph i, lên li p cao -c bi t là trong mùa m a ! h n ch b nh phát tri!n
(Tr n Th Ba và ctv., 2009).

15


1.3 Phân bùn ao nuôi cá Tra
1.3.1 Thành ph n dinh d 8ng c0a bùn ao
* Ch2t h=u c
Theo Burford & William (2001), l

ng th c n b" sung vào các ao nuôi th y

s n r t l n, th c n th a và ch t th i c a cá l&ng

ng xu ng n n áy r t l n,

càng v cu i v% nuôi v t ch t h u c trong bùn ao t ng cao. Theo nghiên c u c a
Cao V n Ph%ng và ctv., (2009), hàm l

ng carbon h u c kho ng 8,6%, còn theo

nghiên c u c a Hu nh Tuy t Ngân (2010), là kho ng 6,47 - 7,78%. Tuy nhiên,
l

ng ch t h u c có nhi u s bi n

ng tùy vào t ng ao nuôi cá Tra mà có hàm

l

ng ch t h u c trong bùn khác nhau. Hàm l

ng ch t h u c trong bùn ao bi n

ng 14,22 - 3,95%.
* Hàm l 3ng -)m (N) trong bùn ao
# m trong các ao nuôi th y s n có ngu n g c t n

c, và h u h t kho ng

80% có ngu n g c t th c n và các s n ph9m bài ti t c a các loài thu/ s n, t vi
sinh v t phân h y ch t h u c (Boy, 1985). Theo Lê B o Ng c (2004), bùn ao
nuôi cá Tra có t"ng

m bi n

ng bình quân 2,68 ± 2,71

n 5,33 ± 4,87 mg/g và

t/ l thu n v i v t ch t h u c trong bùn ao. Còn theo nghiên c u c a Châu Minh
Khôi và ctv., (2012), hàm l
bùn ao bi n

ng

m vô c (NH4+-N và NO3--N) hi n di n trong

ng cao gi a các ao nuôi cá Tra. Hàm l

ng 46 -1100 mg/kg. T
trong kho ng 0,3 mg/kg

ng t , hàm l

ng NH4+-N trong bùn dao

ng NO3--N bi n

ng r t l n, dao

ng

n 511 mg/kg.

K t qu nghiên c u c a Musig, and Aue-umneoy (2008), cho th y bùn th i
t ao nuôi cá Tra có ch a n ng

m cao kho ng 5,65-69,4 mg/l NH4+, 0,014-

0,292mg/l NO3- và 12,35-144,9 mg/l N t"ng. Theo

c oán có kho ng 2% N t"ng

trong 30 cm trên m-t b khoáng hóa hàng n m, vì v y

t ch a 1% v t ch t h u c

có th! khoáng hóa và cung c p kho ng 45 kgN/ha/n m. Trong bùn ao ch a hàm
l

ng v t ch t h u c cao s< là ngu n cung c p N r t t t cho cây tr ng (Schepers

and Mosier, 1991 trích trong Mizanur, R. et al., 2004).

16


* Hàm l 3ng lân (P) trong bùn ao
Theo Xia Jiang et al., (2007), lân trong n
d ng lân n,m trong n
trong các t kh"ng c a

c m-n và n

c ti p giáp bùn ao, d ng lân này
t bùn ho-c

c ng t th

ng

4

c tìm th y ch y u

c phóng thích ra ngoài khi có s xáo tr n

c a l p bùn ao lân h p thu v t lý x y ra trên b m-t các phân t. bùn và có th!
trích ra kh)i

t b,ng dung d ch ki m, lân vô c

không hòa tan nh

c
ferric

và calcium phosphates và lân h u c n,m trong các v t d%ng h u c và vi sinh v t
tr m tích trong bùn.
= các ao cá Tra, hàm l

ng t"ng lân trong bùn ao khá cao t 13,2 ± 17,3

16,6 ± 20,2 mg/g (Lê B o Ng c, 2004). Bùn ao không !
có hàm l

nhi t

n

phòng (250C)

ng lân t"ng là 7,9 ± 4,0 mg/g. # i v i bùn ao sau khi b m lên li p !

khô có hàm l

ng lân là 4,1 ± 4,0 mg/g. Tuy nhiên, các hàm l

nhi u so v i bùn ao ! khô t nhiên

nhi t

ng trên s< gi m r t

phòng (Ph m Qu c Nguyên, 2008).

Theo nghiên c u c a Cao V n Ph%ng et al., (2008), cho th y trong bùn ao nuôi cá
Tra có các thành ph n dinh d 'ng nh trình này

B ng 1.1

B ng 1.1 Thành ph n dinh d 'ng có trong bùn ao nuôi cá Tra

Lo i ch t dinh d 'ng

Hàm l

N%
P%
K%
Ca(mg/Kg)
Mg%

ng

Lo i ch t dinh d 'ng

0,491
0,472
0,34
42,0
0,371

N d; tiêu (mg/L)
P d; tiêu (mg/L)
Cacbon HC%
pH
EC (mS/cm)

Hàm l

ng

285
199
8,60
6,80
0,54

1.3.2 M4t s7 lo)i vi khu>n có trong bùn ao
Có 27 dòng vi khu9n Pseudomonas spp.

c phân l p t l p t ch t th i ao

nuôi cá tra d c theo sông Ti n và sông H u b,ng môi tr
Luria-Bertani. Trong ó 20 dòng
t

ng

ng n

c bi!n nhân t o

c nh n di n là P. stutzeri d a trên m c

ng PCR-16S rRNA dùng các primers ph" bi n và chuyên d%ng (Cao V n

Ph%ng, 2007). Vi khu9n Pseudomonas spp. v a có kh n ng hòa tan lân khó tan v a
có kh n ng t"ng h p m t l
nghiên c u b

c

ng nh) IAA ã giúp cây tr ng phát tri!n t t. Nh ng

u cho th y khi ch ng vi khu9n n t r; va vi khu9n Pseudomonas

17


spp. trên lúa cao s n cho n ng su t cao và ti t ki m

c 70kg N/ha. Khi b" sung vi

khu9n hòa tan lân khó tan và t"ng h p IAA (Indole-3-acetic acid) Pseudomonas
spp. cho cây
cao h n

u nành ã giúp cây

uc

u nành ch bón phân hóa h c,

thông qua l

nh nit h u hi u h n và cho n ng su t
ng th i ch t l

ng h t nâng cao rõ r t

ng protein và lipid (Cao Ng c #i p, 2005).

1.4 M4t s7 nghiên c?u v/ phân bùn ao
Theo nghiên c u c a Ph m H u Tín (2009), khi th. nghi m bùn ao nuôi cá
Trê ! s n xu t rau an toàn cho th y

giai o n n y m m xà lách có t/ l n y m m

cao (kho ng 80%), cây con phát tri!n t t. Tuy nhiên, sang giai o n sinh tr
lách phát tri!n v i hình th c không b,ng xà lách bán ngoài th tr

ng xà

ng và n ng su t

trung bình là 10,6 t n/ha.
Khi tr ng rau mu ng
0,33 t n/ha

c bón phân bùn ao có th! cho n ng su t t 15,32 ±

n 22,72 ± 1,78 t n/ha mà không c n bón phân. N ng su t này cao h n

h>n so v i tr ng trên
Nguyên (2008), v xác

t

a ph
nh s l

ng. #ó là k t qu nghiên c u c a Ph m Qu c
ng, ch t l

ng bùn ao cá Tra và s. d%ng trong

canh tác rau.
Theo Hu nh Tuy t Ngân (2010), ã nghiên c u trên cây lúa thì s. d%ng phân
h u c khoáng t bùn ao, h u c vi sinh và dung d ch k t h p v i vô c giúp gi m
chi phí s n xu t t 1,62 - 2,32 tri u
ng/ha so v i nghi m th c

ng/ha, giúp t ng l i nhu n t 2,22 tri u

i ch ng ch bón phân vô c . Còn theo nghiên c u

c a Cao V n Ph%ng và ctv., (2009), vi c s. d%ng ch t th i r&n t nuôi tr ng th y
s n

1 - 2 t n/ha ! tr ng rau màu giúp ti t ki m 1/3 l

d ng phân vô c , n u dùng

m c 3 t n/ha có th! thay th

khuy n cáo.

18

ng phân
c 2/3 l

m, lân và kali
ng phân theo


CH
PH
2.1 PH

NG 2

NG TI N VÀ PH

NG PHÁP

NG TI N

2.1.1 Th@i gian và - a -i%m
- Th i gian: t tháng 06
- # a i!m: t i ph

n tháng 07 n m 2011.

ng H ng Th nh, qu n Cái R ng, thành ph C n Th .

2.1.3 V!t li;u thí nghi;m
Gi ng xà lách TN 102: do công ty gi ng cây tr ng Trang Nông phân ph i,
gi ng

c tr ng ph" bi n

vùng #BSCL. Cây xòe tán r ng lá chia thùy,

màu xanh vàng, th i gian thu ho ch t 30-37 ngày sau khi gieo, n ng su t bình
quân 13-15 t n/ha.
Phân bùn ao: bùn ao khô, bùn ao ã x. lý vi sinh v t và phân vi sinh Biogro
s. d%ng bùn ao làm ch t mang.
Phân h u c vi sinh COVAC (1% N, 2% P2O5, 1% K2O), phân bón lá Super
fish (5% N, 1% P2O5, 1% K2O do Công ty TNHHTM & DL Phú H o phân ph i).
Thu c tr sâu b nh: Basudin 10H, Proplant 722 SL, Th n h". V t li u thí nghi m
khác: th

c dây, th

2.2 PH

c k$p, cân, Brix k , túi ni lông, máy,...

NG PHÁP

2.2.1 B7 trí thí nghi;m
Thí nghi m

c b trí theo kh i hoàn toàn ng u nhiên, v i 4 nghi m th c

và 4 l n l-p l i. B n nghi m th c là 3 lo i phân bùn ao và 1 nghi m th c

i ch ng

là phân h u c vi sinh COVAC k t h p phân cá:

1) # i ch ng: phân h u c vi sinh COVAC 1 t n và phân cá 10 lít/ha (ND).
2) Bùn ao khô: 6,9 t n/ha (BT).
3) Bùn ã x. lý vi sinh 8,3 t n/ha (BX).
4) Phân vi sinh Biogro: s. d%ng bùn ao làm ch t mang 0,7 t n/ha (BI).

19


10 m
4,5 m

ND

1

BX

2
L-p l i I

BT

3

BI

4

BT

5

BI

6
L-p l i II

BX

7

ND

8

ND

9

BT

10
L-p l i III

BI

11

BX

12

BT

13

BI

14
L-p l i IV

BX

15

ND

16

Ghi chú: ND: # i ch ng
BX: Bùn ao khô
BT: Bùn ã x. lý vi sinh
BI: Phân vi sinh Biogro
Di n tích thí nghi m: 232 m2.
Hình 2.1 S
b trí thí nghi m “3nh h ng c a phân bùn ao lên s sinh tr
ch t l ng rau xà lách trong mùa m a t i C n Th (6 - 7/2011)”.

20

ng, n ng su t và


2.2.2 K thu!t canh tác
* Chu>n b -2t và h4t gi7ng
- # t t i x p, thoát n

c t t, li p r ng 1,25 m, cao 20 cm, l i i 20 cm.

- H t gi ng xà lách

c gieo s v i l

ng h t 8 kg/ha.

* Ch"m sóc
- Che l

i: sau khi gieo ti n hành che l

nh,m gi m tác
cách m-t
-

ng x u c a th i ti t

ic

i tr&ng phía trên li p tr ng

n xà lách, s. d%ng l

ic

c tr&ng và che

t kho ng 60 cm.
T a cây: kho ng 18-20 ngày sau khi gieo, cây cách cây kho ng

4 cm x 4cm.
- Bón phân: n n phân hóa h c nh sau: 71 - 46 - 32 : N - P - K kg/ha.
+ Bón lót toàn b phân bùn ao và phân COVAC theo t ng nghi m th c v i
l

ng nh trình bày t i B ng 2.1.
+ T

i thúc toàn b phân hóa h c và phân cá (B ng 2.2), cân và pha phân

riêng cho t ng lô (hòa tan t ng lo i phân sau ó pha chung các lo i ! t
phân vào chi u mát, l

in

c

t

u li p r i m i t

- Phòng tr sâu b nh: theo dõi th

i). T

i phân hóa h c.

ng xuyên, phát hi n và x. lý k p th i các

lo i sâu b nh h i, ch y u b&t b,ng tay ho-c dùng các lo i thu c vi sinh th h m i.
B ng 2.1 L
Nghi m th c

i

ng phân bùn ao bón lót tr

c khi gieo trên m t v%

Lo i phân

Li u l

ng (t n/ha)

ND

H u c vi sinh COVAC

1,0

BT

Bùn ao khô

6,9

BX

Bùn ã x. lý vi sinh

8,3

BI

Phân vi sinh Biogro

0,7

21


B ng 2.2 Các lo)i phân hóa h&c t :i thúc
Lo i phân
Urea
DAP
KCl
Phân cá Super fish

T"ng s
(kg, lít)

10

116,0
100,0
106,7
10

40
20
16
2

Ngày sau khi gieo
17

24

56
40
30,7
4

20
40
60
4

2.2.3 ChA tiêu theo dõi
* Ghi nh!n

- Ngày gieo, ngày tr ng, ngày thu ho ch.
- Sâu b nh: theo dõi tình hình xu t hi n sâu b nh.
* ChA tiêu v/ sinh tr 'ng
Quan sát c

nh 10 cây/ 2 khung /lô (kích th

c khung 50 x 20 cm), l y ch

tiêu lúc cây kho ng 17 NSKG và 41 NSKG lúc thu ho ch.
- Chi u cao cây: o t c" r;
- S lá:

n chóp lá cao nh t c a cây b,ng th

m t"ng s lá trên thân tính t lá th t

u tiên

c cây.

n lá ng n (có chi u

dài phi n lá trên 2 cm).
- Kích th

c lá: o chi u dài và chi u r ng n i to nh t c a lá to nh t trên cây

khi thu ho ch b,ng th
- #

c cây.

ng kính g c thân: o g c thân n i c" r; khi thu ho ch b,ng th

c k$p.

* ChA tiêu v/ thành ph n n"ng su2t và n"ng su2t
- Tr ng l
tr ng l

ng cây (g/cây): cân tr ng l

ng 10 cây m u trong khung t

ó tính

ng trung bình cây.

- N ng su t t"ng (t n/ha): cân toàn b s cây trên lô (10 m2 m-t li p có bón
phân h u c ) g m nh ng cây trong và ngoài 2 khung (qui ra n ng su t t n/ha).
- N ng su t th

ng ph9m (t n/ha): tách riêng ph n không th

ng ph9m là

nh ng cây b h h i do sâu b nh, d t t, th i úng hay quá nh) không bán

22

c trong


2 khung em cân, r i l y tr ng l
Qui ra n ng su t th

ng t"ng tr

i tr ng l

ng không th

ng ph9m.

ng ph9m trên n ng su t t"ng (%).

- N ng su t lý thuy t: l y tr ng l

ng 2 khung nhân di n tích tr ng xà lách,

sau ó chia l i cho di n tích c a 2 khung l y ch tiêu.
* ChA tiêu v/ ph>m ch2t
- # Brix th t lá (%):
khung/lô, dùng Brix k
- Hàm l

m i nghi m th c l y ng u nhiên 10 lá trên 10 cây/2

o 2 m u.

ng Nitrate l u t n trong s n ph9m theo ph

Grandvan-Liaz (1998). Cân 2 g m u xà lách t

ng pháp

i cho vào c i s . Dùng dung d ch

K2SO4 0,05% ! nghi n m u và chuy!n m u vào c c có m) em nung trong 30
phút, sau ó ! ngu i và lên úng th! tích c a bình

nh m c (50 ml). R i l c qua

gi t l c m n. Sau ó trích l y 5 ml dung d ch cho vào bình tam giác ch u nhi t, em
cô c n m u g n khô nh ng không
giác cho thêm H2O2 un

c cháy (trong quá trình cô c n trong bình tam

n khi khô và h t màu). #! th t ngu i m u ã cô c n

trong bình tam giác. R i cho vào 1 ml acid disunfophenic và ! cho tan
acid. Sau 10 phút cho thêm 25 ml n

c c t vào trong bình l&c

trung hòa acid b,ng cách nh) t ng gi t NaOH 10% cho

u c-n và

u. R i ti n hành

n khi pH trung tính, th.

b,ng gi y o pH, dung d ch s< chuy!n sang màu vàng. Chuy!n dung d ch vào trong
bình

nh m c 50 ml, thêm n

nh hàm l

c c t t i v ch

ng Nitrate b,ng cách o c

ng

nh m c và l&c

u. Ti n hành xác

màu vàng b,ng quang ph"

b

c

sóng 436 nm.
- Tr ng l

(W0). Cân tr ng l

ng khô (%): r.a rau r i ! cho ráo và cân tr ng l

ng toàn cây

ng b c gi y (W1) sau ó cho m u vào b c gi y và s y

nhi t

600C trong 48 gi làm ngu i trong bình hút 9m t 20 - 30 phút, em cân tr ng
l

ng W2, ! ch&c ch&n m u khô ta cho m u vào l i t s y 30 phút, l y ra ! ngu i

trong bình hút 9m r i cân (l-p l i
Tr ng l

ng khô (%) =

n khi tr ng l
(W2 – W1)
W0

23

ng không "i).
x 100

* Hi;u qu kinh t+
- T"ng thu nh p: n ng su t nhân giá bán ( ng/ha) t i th i th i

i!m

thu ho ch.
- T"ng chi phí: gi ng, phân bón h u c và hoá h c, thu c b o v th c v t, l
che m a và công làm c), công làm

i

t, công ch m sóc.

- L i nhu n: T"ng thu tr t"ng chi.
- T su t l i nhu n: l i nhu n trên t"ng chi.
Ghi chú: Các chi phí gi ng nhau là h t gi ng, phân bón, thu c b o v th c
v t, l

i che phía trên li p, công lao

ng làm

t, ch m sóc. Các chi phí khác

nhau: phân h u c và phân bón lá.
2.2.4 Phân tích s7 li;u
- Dùng ch

ng trình Excel ! nh p s li u và v< hình.

- Phân tích s li u th ng kê b,ng ph n m m SPSS.

24