KHẢO sát KHẢ NĂNG TIẾT ENZYME CHITINASES và β 1,3 GLUCANASE của các CHỦNG nấm trichodermaspp được sưu tập tại ĐỒNG BẰNG SÔNG cửu LONG

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ÐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP VÀ SINH HỌC ỨNG DỤNG

PHẠM HỒNG THI

KHẢO SÁT KHẢ NĂNG TIẾT ENZYME CHITINASES
VÀ β-1,3-GLUCANASE CỦA CÁC CHỦNG NẤM
Trichoderma spp. ĐƯỢC SƯU TẬP TẠI
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP KỸ SƯ NÔNG HỌC KHÓA 29
(2003 - 2008)

Cần Thơ, 02 – 2008


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ÐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP VÀ SINH HỌC ỨNG DỤNG

PHẠM HỒNG THI

KHẢO SÁT KHẢ NĂNG TIẾT ENZYME CHITINASES
VÀ β-1,3-GLUCANASE CỦA CÁC CHỦNG NẤM
Trichoderma spp. ĐƯỢC SƯU TẬP TẠI
ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Chuyên ngành: Nông Học
Mã số:

TT0319A2

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP KỸ SƯ NÔNG HỌC KHÓA 29
(2003 - 2008)
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
Th.s Dương Minh
KS. Lê Phước Thạnh
KS. Đào Thị Hồng Xuyến
Cần Thơ, 02 – 2008


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA NÔNG NGHIỆP VÀ SINH HỌC ỨNG DỤNG
BỘ MÔN BẢO VỆ THỰC VẬT

Chứng nhận đã chấp thuận luận văn với đề tài:
“KHẢO SÁT KHẢ NĂNG TIẾT ENZYME CHITINASES VÀ
β-1,3-GLUCANASE CỦA CÁC CHỦNG NẤM Trichoderma spp.
ĐƯỢC SƯU TẬP TẠI ĐỒNG BẲNG SÔNG CỬU LONG”

Do sinh viên: PHẠM HỒNG THI thực hiện và đề nạp.
Kính trình hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp xem xét.

Cần Thơ, ngày ….. tháng ..... năm 2008
Trung tâm Học liệu ĐH
Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Cán bộ hướng dẫn

Th.s DƯƠNG MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
NÔNG NGHIỆP VÀ SINH HỌC ỨNG DỤNG
BỘ MÔN BẢO VỆ THỰC VẬT

Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp đã chấp thuận luận văn với đề tài:
“KHẢO SÁT KHẢ NĂNG TIẾT ENZYME CHITINASES VÀ
β-1,3-GLUCANASE CỦA CÁC CHỦNG NẤM Trichoderma spp.
ĐƯỢC SƯU TẬP TẠI ĐỒNG BẲNG SÔNG CỬU LONG”

Do sinh viên: PHẠM HỒNG THI thực hiện và bảo vệ trước hội đồng ngày…..
tháng….. năm 2008.
Luận văn đã được hội đồng chấp thuận và đánh giá ở mức:……………………
Ý kiến hội đồng: ………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………..

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm 2008
DUYỆT KHOA
Trưởng khoa Nông Nghiệp và Sinh Học Ứng Dụng

Chủ tịch hội đồng


LÝ LỊCH CÁ NHÂN

Sinh viên: PHẠM HỒNG THI
Sinh ngày 21 tháng 9 năm 1985

Tại xã Hiếu Thành, huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long
Con Ông: PHẠM HOÀNG CHUẨN
Và Bà: HUỲNH ANH THƠ
Đã tốt nghiệp tại trường Trung học Phổ thông Hựu Thành, huyện Trà Ôn,
tỉnh Vĩnh Long, năm 2003.
Vào trường Đại học Cần Thơ năm 2003, theo học Ngành Nông Học, khóa 29.
Tốt nghiệp Kỹ sư Nông Nghiệp chuyên ngành Nông Học năm 2008.

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

iv


LỜI CẢM TẠ
Kính dâng Ba Mẹ, những người suốt đời tận tụy vì chúng con, xin cảm ơn những
người thân đã giúp đỡ, động viên con trong suốt thời gian qua.
Thành thật biết ơn thầy Dương Minh, anh Lê Phước Thạnh và chị Phan Thị Anh
Thơ đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và động viên em trong suốt thời gian làm và hoàn
thành luận văn tốt nghiệp.
Chân thành cảm tạ thầy Cố vấn học tập Ngô Thành Trí, cùng toàn thể quý thầy cô
khoa Nông nghiệp biocontrol by Trichoderma spp. Department
of Biological Chemistry.
Chu Vũ Trang Anh, Dương Thúy Hằng, 2006. Khảo sát hiệu quả một số tác nhân kích kháng
chống bệnh cháy lá lúa dựa trên biểu hiện hoạt tính của enzyme β-1,3tâm triển
Họcvọng
liệu
ĐH Cần
Tài
học
tập

cứu
Glucanase
và Chitinase.
LuậnThơ
văn tốt @
nghiệp
kỹ liệu
sư ngành
Nông
Học,và
khoanghiên
Nông nghiệp
và Sinh học Ứng dụng, trường Đại học Cần Thơ, 72 trang.
Cook, R.J., Baker, K.F., 1989. The nature and practice of biological control of plant pathogens.
The America Phytopathological society, St. Paul, Minnesota. 539p.
Crop Protection Compendium, 2002. Phytophthora palmivora (E. J. Butler) E. J. Butler.
Cruz, J.L., Pintor–Toro, J.A., Beni’tez, Llobell, A., 1995a. Purification and characteriation of
an Endo-β-1,6-Glucanase from Trichoderma harzianum that is related to its
mycoparasitism. In journal of bacteriology. American Society for Microbiology. Vol.
177, No. 7, pp: 1864 - 1871.
Cruz, J.L., Pintor-Toro, J.A., Beni’tez, Llobell, A., Romero, L.C., 1995b. A novel endo-β1,3-glucanase (BGN 13.1) involved in the Mycoparasitium of Trichoderma
harzianum. (In: Journal of bacteriology). pp: 6937-6945.
Duong Minh, Do Thi Trang Nha, Pham Van Kim, 2001. The primary antagonism of
local isolates of Trichoderma spp. on the Fusarium solani isolates, the causal agent
of citrus root rot disease of the Mekong delta of Vietnam. Proceeding of the final
Workshop of Vietnamese-Belgian IPM in Fruit Production Project (1997-2001).
Dương Minh, Đỗ Thị Trang Nhã, Lâm Thanh Liêm, Lê Lâm Cường, Phạm Văn Kim, 2003a.
Đánh giá khả năng đối kháng của các chủng nấm Trichoderma spp. nội địa đối với
bệnh thối rễ do nấm Fusarium solani trên cam quít tại đồng bằng sông Cửu Long. Hội
thảo Khoa học Cục Bảo Vệ Thực Vật (Vũng Tàu 24-25/6/2003), trang: 82-85.

Dương Minh, Lê Lâm Cường, Ester Vandermissen, Jozef Coosemans, Phạm Văn Kim,
2003b. Khả năng đối kháng của các chủng nấm Trichoderma spp. nội địa đối với bệnh

29


Trung

thối rễ cam quít do nấm Fusarium solani tại đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa
học đại học Cần Thơ (chuyên ngành Bảo Vệ Thực Vật), trang: 1-9.
Dương Minh, Lâm Thanh Liêm, Lê Lâm Cường, Lê Phước Thạnh, Nguyễn Đăng Khoa, Jozef
Coosemans, Phạm Văn Kim, 2004. Tác động của pH môi trường đến khả năng đối kháng
của các chủng nấm Trichoderma spp. có triển vọng đối với nấm Fusarium solani gây
bệnh thối rễ cam quít tại đồng bằng sông Cửu Long. Hội thảo Quốc gia Bệnh cây và Sinh
học Phân tử lần IV: Bệnh hại cây có nguồn gốc từ đất. Hội Sinh học Phân tử Bệnh lý
Thực vật Việt Nam (VMPPS). Nhà xuất bản Nông Nghiệp, trang: 35-41.
Dương Minh, Lâm Thanh Liêm, Lê Lâm Cường, Lê Phước Thạnh, Phạm Văn Kim, 2005.
Khả năng đối kháng của các chủng nấm Trichoderma spp. có triển vọng đối với nấm
Fusarium solani, Corticium salmonicolor và Phytophthora palmivora gây bệnh trên cây
ăn trái tại đồng bằng sông Cửu Long. Hội thảo “Các biện pháp sinh học trong phòng
chống sâu bệnh hại cây trồng nông nghiệp” (Đà Lạt, 7-2005), trang 207-217.
Dương Minh, Lê Phước Thạnh, Hồ Văn Thiệt, Lê Bảo Ti, Võ Thị Gương, 2006. Tác động của
các chủng nấm đối kháng Trichoderma spp. trong việc phòng trị bệnh Phytophthora
palmivora gây hại sầu riêng tại Cần Thơ và Bến Tre. (Trong: Tạp chí khoa học, số định kỳ
tháng 6-2006), bộ Giáo dục và Đào tạo, trường Đại học Cần Thơ, trang: 154-161.
Elad, Y., Chet, I., 1983. Improved selective media for isolation of Trichoderma spp. or
Fusarium spp. Phytoparasitica. 11: 55-58.
Elad, Y., Chet, I., Katan, J., 1980. Trichoderma harzianum: A biocontrol agent effective
against Sclerotium rolfsii and Rhizoctonia solani. Phytopathology 70: 119-121.
Gams, W., Bisset, J., 1998. Morphology and identification of Trichoderma. (In: Trichoderma

tâm and
Học
liệu ĐH
Cần
Thơ
@G.E.).
TàiTaylor
liệu&học
và3-34.
nghiên cứu
Gliocladium,
Kubicek,
C.P.,
Harman,
Francistập
Ltd, pp.
Harman, G.E., 1996. Trichoderma for biocontrol of plant pathogens: From basic research to
commercialized production. Departments of Horticultural Science and of Plant Pathology,
Cornell University NYSAES. Cornell community conference on biological control.
Inglis, G.D., Kawchuk, L.M., 2002. Comparative degradation of Oomycete, Ascomycete and
Basidiomycete cell walls by mycoparasitic and biocontrol fungi. Can. J. Microbiol. 48:
60-70.
Kenxiang, G., Xiaoguang, L., 2001. Antagonism of Trichoderma spp. to the apple tree
canker pathogen, Valsa mali. Arch. Phytopath. Pflanz., Vol. 34, pp. 21-31.
Klein, D., Eveleigh, D.E., 1998. Ecology of Trichoderma. (In: Trichoderma and Gliocladium,
Kubicek, C.P., Harman, G.E.). Taylor & Francis Ltd, pp: 56-74.
Kredics, L., Antal, Z., Manczinger, L., Szekres, A., Kevei, F., Nagy, E., 2003.
Influence of environmental parameter on Trichoderma strains with biocontrol
potential. Food Technol. Biotechnol. 41(1): 37-42.
Kubicek-Pranz, E.M, 1998. Nutrition, cellular structure and basic metabolic pathways in

Trichoderma and Gliocladium. (In: Trichoderma and Gliocladium, Kubicek, C.P., Harman,
G.E.). Taylor & Francis Ltd, pp: 95-119.
Kullnig, C., Mach, R.L., Lorito, M., Kubicek, C.P., 2000. Enzyme Diffusion from
Trichoderma atroviride to Rhizoctonia solani is a prerequisite for triggering of
Trichoderma ech 42 gene Expression before mycoparitic contact. Applied and
Enviromental Microbiology, Vol. 66, No. 5, pp: 2232-2234.

30


Trung

Lafontaine, P.J., Benhamou, N., 1996. Chitosan treatment: An emerging strategy for enhancing
resistance of greenhouse tomato plants to infection by Fusarium oxysporium f.sp. radicislycopersici. Biocontrol Science and Technology. 6:1, 111-124.
Lại Văn Ê, 2003. Nghiên cứu sử dụng vi sinh vật đối kháng trong phòng trừ sinh học nấm
Fusarium oxysporum và Rhizoctonia solani Kuhn. gây bệnh chết cây con trên bông
vải (Gossypium hirsutum L.). Luận án thạc sĩ khoa học Nông Nghiệp. Khoa Nông
Nghiệp. Trường Đại học Cần Thơ, 124 trang.
Lê Bảo Ti, 2006. Khảo sát khả năng đối kháng của các chủng nấm Trichoderma spp. đối với
nấm Phytophthora palmivora trong điều kiện in-vitro và ngoài đồng. Luận văn tốt nghiệp
kỹ sư Nông Học. Khoa Nông Nghiệp & Sinh Học Ứng Dụng, Đại học Cần Thơ, 40 trang.
Lewis, J.A., Lumsden, R.D., 2001. Biocontrol of damping-off of greenhouse-grown crops caused
by Rhizoctonia solani with a formulation of Trichoderma spp. Crop Protection 20: 49-56.
Marco, J.L.D., Valadares-Inglis, M.C., Felix, C.R., 2002. Production of hydrolytic enzyme by
Trichoderma isolates with antagonistic activity against Crinipellis perniciosa, the causal
agent of Witches’ broom of cocoa. Brazillian Journal of Microbiology. 34: 33-38.
Margolles-Clark, E., Hayes, C.K., Harman, G.E., Penttila, M., 1995. Improved production
of Trichoderma harzianum endochitinase by expression in Trichoderma reesei.
Applied and Environmental Microbiology. Vol. 62, No.6, pp: 2145-2151.
McCray, E., 2002. Trichoderma: Overview of the genus. Systematic Botany and Mycology

Laboratory, Agricultural Research Service, U.S. Department of Agriculture.
( />search date: Nov 12, 2006)
tâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Metcalfa, D. A., Wilson, C.R., 2001. The process of antagonism of Sclerotium cepivorum in white rot
affected onion roots by Trichoderma koningii. Plant Pathology (2001) 50, 249-257.
Mortuza, M.G., Ilag, L.L., 1999. Potential for biocontrol of Lasiodiplodia theobromae (Pat.) Griff.
& Maubl. in banana fruits by Trichoderma species. Biological Control 15, 235–240.
Newsham, K.K., Fitter, A.H., Watkinson, A.R., 1995. Arbuscular mycorrhiza protect an annual
grass from root pathogenic fungi in the field. Journal of Ecology. Volume 83, pp: 991-1000.
Nguyễn Đăng Khoa, 2004. Tác động của pH môi trưòng đến khả năng đối kháng của sáu
chủng nấm Trichoderma spp. đối với hai chủng Fusarium solani gây bệnh cam quít
trong điều kiện in-vitro. Luận văn tốt nghiệp kỹ sư Nông Học, khoa Nông nghiệp và
Sinh học Ứng dụng, trường Đại học Cần Thơ, 77 trang.
Nguyễn Kim Thu, 2005. Ảnh hưởng của pH lên khả năng ức chế sự mọc mầm của đại bào
tử nấm Fusarium solani của dịch trích từ các chủng nấm Trichoderma spp. thu được
tại Tiền Giang. Luận văn tốt nghiệp kỹ sư Nông Học, khoa Nông nghiệp và Sinh học
Ứng dụng, trường Đại học Cần Thơ, 41 trang.
Nguyễn Thế Quyết, Nguyễn Thị Thanh Nga, Nguyễn Thanh Hà, Lê Thị Ánh Hồng, 2003.
Một số kết quả bước đầu trong việc phân lập nhận dạng và thử các hoạt tính sinh học
của một số chủng Trichoderma. Hội nghị công nghệ sing học toàn quốc. Nhà xuất bản
khoa học và kỹ thuật Hà Nội, trang 364-368.
Nguyễn Thị Ngân, 2007. Khảo sát khả năng kích kháng và đối kháng của nấm Trichoderma
spp. đối với nấm Fusarium solani gây bệnh thối rễ cam quít. Luận văn tốt nghiệp Kỹ sư
Nông Học, khoa Nông nghiệp và Sinh học Ứng dụng, trường Đại học Cần Thơ, 60 trang.

31


Nguyễn Thị Nghĩa, 2007. Khảo sát khả năng đối kháng của các chủng nấm Trichoderma

spp. đối với nấm Phytophthora palmivora gây bệnh trên cây sầu riêng trong điều kiện
in-vitro và in-vivo. Thực tập tốt nghiệp Kỹ sư Trồng Trọt, khoa Nông nghiệp và Sinh học
Ứng dụng, trường Đại học Cần Thơ, 38 trang.
Nguyễn Trường Thọ và Hoàng Quốc Khánh, 2005. Nghiên cứu phòng bệnh héo rũ dưa leo
do Pythium sp. bởi Trichoderma harzianum. Hội thảo “Các biện pháp sinh học trong
phòng chống sâu bệnh hại cây trồng nông nghiệp”, tổ chức tại Đại học Đà Lạt Yersin,
Đà Lạt 15-16/7/05, trang 199-205.

Trung

Nguyễn Văn Tứ, 2005. Khảo sát khả năng đối kháng của nấm Trichoderma spp. đối với
nấm Phytophthora palmivora gây bệnh sầu riêng trong điều kiện in-vitro và in-vivo.
Luận văn tốt nghiệp kỹ sư Nông Học. Khoa Nông Nghiệp & Sinh Học Ứng Dụng, Đại
học Cần Thơ, 39 trang.
Okigbo, R.N., Ikediugwu, F.E.O., 2000. Studies on biological control of postharvest rot in
yams (Dioscorea spp.) using Trichoderma viride. J. Phytopathology 148: 351-355.
Papavizas, G.C., 1985. Trichoderma and Gliocladium: Biology, ecology and potential for
biocontrol. Ann. Rev. Phytopathol. 23: 23-54.
Phạm Văn Kim, 2000. Giáo trình Vi Sinh Đại Cương. Tủ sách Đại Học Cần Thơ. 181 trang. (Tài liệu
không xuất bản).
Phạm Văn Kim, 2003. Các bệnh quan trọng trên cây ăn trái tại ĐBSCL. Giáo trình, khoa
Nông Nghiệp, Đại học Cần Thơ, 41 trang.
Pongpisutta, R., Sangchote, S., 2004. Morphological and host range variabbility in
palmivora
Durian
Thailand.
Diversity
of
tâm Phytophthora
Học liệu ĐH

Cầnfrom
Thơ
@ inTài
liệu học
tậpandvàmanagement
nghiên cứu
Phytophthora in Southeast Asia. Australian centre for International Agricultural
Research Canberra. pp: 53-58.
Sathiyabama, M., Balasubramanian, R., 1998. Chitosan induces resistance components in
Arachis hypogea against leaf rust cause by Puccinia arachidis Speg. Crop Protection.
Vol. 17:4, pp: 307-313.
Schneider, R.W., 1982. Suppressive soils and plant disease. The American
Phytopathological Society. St. Paul, MN. 88 p.
Shurfleff, M.C., Averre III, C.W., 1997. The plant disease clinic and field diagnosis of
abiotic diseases. The American Phytopathological Society, St. Paul, Minnesota. 245 p.
Sivakumar, D., Wijeratnam, R.W., Wijesundera, R.C., Marikar, F.T., Abeyesekere, M.,
2000. Antagonistic effect of Trichoderma harzianum on postharvest pathogens of
rambutan (Nephelium lappaceum). Phytoparasitica 28:3.
Soler, A., Cruz, J.L., Llobell, A., 1999. Detection of β-1,6-glucanase isozymes from
Trichoderma strains in sodium dodecyl sulphate-polyacrylamide gel electrophoresis
and isoelectrofocusing gels. Journal of Microbiological methods 35 (1999), pp: 245251.
Springer B., Heidelberg, 1971. Structure and differentiation of cell wall of Phytophthora
palmivora: cysts, hyphae & sporangian. Archives of Microbiology. Volume 79,
Number 4, December, 1971. 293- 310 p.
Thrane, C., Tronsmo, A., Jensen, D.F., 1997. Endo-1,3-β-glucanase and cellulase from
Trichoderma harzianum: purification and partial characterization, induction of and

32

biological activity against plant pathogenic Pythium spp. European Journal of Plant
Pathology 103: 331-344.
Vazquez-Garciduenas, S., Leal-Morales, C.A., Herrera-Estrella, A., 1998. Analysis of the β1,3-Glucanolytic system of the biocontrol agent Trichoderma harzianum. Applied and
environmental microbiology, Apr. 1998, pp: 1442-1446.
Vũ Triệu Mân, Lê Lương Tề, 1998. Giáo trình bệnh cây nông nghiệp. Nhà xuất bản Nông
nghiệp Hà Nội, trang 102-175.
Yedidia, I., Srivastva, A.K., Kapulnik, Y., Chet, I., 2001. Effect of Trichoderma harzianum
on microelement concentrations and increased growth of cucumber plant. Plant and
soil. pp: 235-242.

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

33


PHỤ CHƯƠNG
1. Bảng phân tích phương sai sinh khối khô (g/lít) của các chủng nấm Trichoderma
trong môi trường TSM lỏng có/không thêm chitin và F. solani sau 7 ngày nuôi lắc
(Bộ môn Bảo Vệ Thực Vật, 2007 - 2008).
Nguồn biến động

Độ tự do

Lặp lại (R)
Nghiệm thức (T)
Cơ chất (C)
Trichoderma (T)
CxT
Sai số
Tổng

3
32
2
10
20
88
123

Tổng bình
phương
0,11935
583,22115
576,40386
2,43772
4,37957
4,52343
587,86393

Trung bình bình
phương
0,03978
18,22566
288,20193
0,24377
0,21898
0,05140

Giá trị F
<1

354,57 **
5606,76 **
4,74 **
4,26 **

2. Bảng phân tích phương sai độ hấp thu (ODabs) của enzyme chitinases của dịch trích
các chủng nấm Trichoderma sau 7 ngày nuôi lắc trong môi trường TSM lỏng
có/không thêm chitin và F. solani (Bộ môn Bảo Vệ Thực Vật, 2007 - 2008).
Nguồn biến động

Trung tâm Học liệu ĐH
Lặp lại (R)
Nghiệm thức (T)
Cơ chất (C)
Trichoderma (T)
CxT
Sai số
Tổng

Tổng bình
Trung bình bình
phương
phương
Cần Thơ @
Tài liệu học
tập và
3
0.000754
0.000251
32

0.115432
0.003607
2
0.049883
0.024942
10
0.055945
0.005595
20
0.009605
0.000480
89
0.004834
0.000054
124
0.121020

Độ tự do

Giá trị F

nghiên cứu
4.63 **
66.42 **
459.24 **
103.01 **
8.84 **

3. Bảng phân tích phương sai sinh khối khô (g/lít) của các chủng nấm Trichoderma
trong môi trường TSM lỏng có/không thêm β-1,3-glucan và P. palmivora sau 7 ngày

nuôi lắc (Bộ môn Bảo Vệ Thực Vật, 2007 - 2008).
Nguồn biến động

Độ tự do

Lặp lại (R)
Nghiệm thức (T)
Cơ chất (C)
Trichoderma (T)
CxT
Sai số
Tổng

3
29
2
9
18
82
114

Tổng bình
phương
0.190122
8.389424
0.090887
4.330874
3.967663
4.052153
12.631699

34

Trung bình
bình phương
0.063374
0.289290
0.045443
0.481208
0.220426
0.049416

Giá trị F
1.28 ns
5.85 **
<1
9.74 **
4.46 **


4. Bảng phân tích phương sai độ hấp thu (ODabs) của enzyme β-1,3-glucanase của
dịch trích các chủng nấm Trichoderma sau 7 ngày nuôi lắc trong môi trường TSM
lỏng có/không thêm chitin và F. solani (Bộ môn Bảo Vệ Thực Vật, 2007 - 2008).
Nguồn biến động

Độ tự do

Lặp lại (R)
Nghiệm thức (T)
Cơ chất (C)

Trichoderma (T)
CxT
Sai số
Tổng

3
29
2
9
18
81
113

Tổng bình
phương
0.000088
0.013082
0.008995
0.002709
0.001379
0.002287
0.015457

Trung bình
bình phương
0.000029
0.000451
0.004498
0.000301
0.000077

0.000028

Giá trị F
1.04 ns
15.98 **
159.31 **
10.66 **
2.71 **

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

35