Đề cương kỹ thuật chiếu sáng

Câu 1. Nêu khái niệm nhiệt độ màu? Đánh giá gam màu theo nhiệt độ như thế nào?
Nêu ý nghĩa của chỉ số truyền đạt màu CRI? ....................................................................... 1
Câu 2. Trình bày nguyên lý hoạt động của đèn sợi đốt thường? Khi nào ưu tiên sử
dụng đèn sợi đốt trong chiếu sáng trong nhà? ................................................................... 1
Câu 3. Trình bày ngắn gọn nguyên lý làm việc của các loại đèn thông dụng trong
chiếu sáng? .............................................................................................................................. 2
Câu 4. Trình bày cấu tạo của đèn sợi đốt halogen? Đèn sợi đốt thường và đèn sợi đốt
haloge loại đèn nào có hiệu suất phát quang cao hơn? Giải thích vì sao? Vì sao không
nên sử dụng đèn sợi đốt ở những nơi có yêu cầu cao về phòng chống cháy nổ?........ 3
Câu 5. Liệt kê các loại đèn thường dùng trong chiếu sáng trong nhà và ngoài trời?
Nếu điện áp vào thấp hơn điện áp định mức thì thì giữa đèn sợi đốt và đèn huỳnh
quang loại nào dễ khởi động hơn? Tại Sao? ....................................................................... 3
Câu 6. So sánh ưu, nhược điểm của đèn sợi đốt và đèn huỳnh quang? ......................... 4
Câu 7. Bảo dưỡng hệ thống chiếu sáng trong nhà bao gồm các công việc nào? .......... 4


Câu Hỏi Lý Thuyết
Câu 1. Nêu khái niệm nhiệt độ màu? Đánh giá gam màu theo nhiệt độ như thế
nào? Nêu ý nghĩa của chỉ số truyền đạt màu CRI?
- Nhiệt độ màu T ( Kelvin ) của ánh sáng là nhiệt độ của vật den tuyệt đối mà khi đốt nóng
vật đen tuyệt đối đó sẽ phát ra ánh sáng có cùng màu với ánh sáng của nguồn quan sát.
- Đánh giá nhiệt độ màu: người ta sử dụng tính chất 3 màu đỏ, xanh dương, xanh lá cây
để tạo ra màu ánh sáng phù hợp với thị giác con người. Các nguồn sáng trắng tiêu chuẩn
được quy định:








Loại A: ánh sáng của đèn sợi đốt có nhiệt độ màu T = 2854K
Loại B: ánh sáng bầu trời giữa trưa có T = 4879K
Loại C: ánh sáng bầu trời trung bình T = 6470K
Loại 𝐷65 : ánh sáng bầu trời nhiều tia cực tím T = 6504K
Loại 𝐷55 : ánh sáng có nhiệt độ màuT = 5500K
Loại 𝐷75 : ánh sáng bầu trời có nhiệt độ màu T = 7500K
Loại 𝐷93 : ánh sáng bầu trời có nhiệt độ màu T = 9300K

- Ý nghĩa chỉ số truyền đạt CRI: Chỉ số thể hiện màu CRI đánh giá sự sai lệch về màu khi
quan sát dưới ánh sáng nào đó so với quan sát dưới ánh ánh sáng của nguồn sáng chuẩn
cùng nhiệt độ màu ( Do cùng một màu nhưng khi quan sát dưới ánh sáng của các nguồn
sáng khác nhau thì sẽ có cảm nhận màu không giống nhau ).
❖ Chỉ số CRI có giá trị ttrong khoảng 0-100:
 CRI = 0: màu biến đổi hoàn toàn
 CRI < 50: màu bị biến đổi nhiều
 50 < CRI < 70: màu bị biến đổi
 70 < CRI < 85: màu ít biết đổi
 CRI > 85: thể hiện màu tốt

Câu 2. Trình bày nguyên lý hoạt động của đèn sợi đốt thường? Khi nào ưu tiên
sử dụng đèn sợi đốt trong chiếu sáng trong nhà?
- Nguyên lý làm việc của đèn sợi đốt: Khi cho dòng điện chạy qua sợi đốt ( sợi vonfram ),
sợi đốt bị nung nóng phát ra các bức xạ phần lớn nằm trong miền hồng ngoại. Khi nhiệt độ
tăng thì phổ của các bức xạ càng dịch chuyển về miền ánh sánh nhìn thấy, qua đó phát ra
ánh sáng.
- Đèn sợi đốt có đặc điểm là: Hiệu suất phát quang thấp, tuổi thọ thấp, không tiết kiệm
điện năng nên chỉ được sử dụng ở những nơi yêu cầu độ rọi thấp.
- Với không gian trong nhà thì đèn sợi đốt được ưu tiên sử dụng:







Khi không có điều kiện để đầu tư mua các loại đèn có chi phí cao
Chiếu sáng nơi không cần dộ rọi cao như: Cầu thang, phòng tắm, phong khách…
Khi sử dụng đền sợi đố chiếu sáng cầu thang sẽ giúp khai thác vẻ đẹp màu sắc xung
quanh đặc biệt là khi nơi này được trưng bày những tác phẩn nghệ thuật. Đối vói
phòng khách đèn sợi đốt không gian trở nên thân mật, gần gũi và ấm cúng.
Không gian cần độ ẩm thấp như nhà kho bảo quản nông sản
Khi cần chất lượng ánh sáng liên tục, tự nhiên như bàn học

1


Câu 3. Trình bày ngắn gọn nguyên lý làm việc của các loại đèn thông dụng trong
chiếu sáng?
- Các loại đèn trong chiếu sáng gồm:





Đèn sợi đốt: đèn sợi đốt thường và đèn sợi đốt halogen
Đèn phóng điện: đèn huỳnh quang ( ống huỳnh quang và compact huỳnh quang ),
đèn thủy ngân cao áp, đèn hơi natri ( cao áp và thấp áp ) và đèn halogen kim loại.
Đèn ánh sáng hỗn hợp
Ngoài ra cò nhiều nguồn sáng mới như: đèn cảm ứng không điện cực, đèn LED, đèn
sulfur, đèn Laser

Nguyên lý hoạt động của các loại đèn chiếu sáng thông dụng:
- Nguyên lý làm việc của đèn sợi đốt : Khi dòng điện chạy qua sợi đốt ( sợi vonfram ), sợi
đốt bị nung nóng phát ra các bức xạ phần lớn nằm trong miền hồng ngoại. Khi nhiệt độ tăng
thì phổ của các bức xạ càng dịch chuyển về miền ánh sánh nhìn thấy.
- Nguyên lý làm việc của đèn huỳnh quang: Khi đặt một điện áp vào hai điện cực sẽ gây ra
hiện tượng phóng điện làm ion hóa. Bên trong ống thủy tinh có một ít thủy ngân, để khi
phóng điện hơi thủy ngân kích thích tạo ra các tia sơ cấp chủ yếu là tia tử ngoại. Các tia tử
ngoại này đập vào lớp huỳnh quang ở bền mặt ống sinh ra các tia nhìn thấy có bước sóng
400-700nm.
- Nguyên lý làm việc của đèn thủy ngân cao áp: đèn làm việc theo nguyên lý phóng điện
trong ống có hơi thủy ngân áp suất cao. Đèn được bật sáng nhờ một điện cực phụ đặt gần
với các điện cực chính và đc liên hệ với một điện cực chính khác thông qua 1 điện trở
khoảng vài nghìn ôm.
- Nguyên lý làm việc của đèn halogen kim loại: đèn làm việc theo nguyên lý phóng điện hồ
quang trong hỗn hợp khí thủy ngân và halogen ( iodua natri, iodua tali ) ở áp suất cao. Dưới
nhiệt độ của hồ quang hỗn hợp khí bị ion hóa và bức xạ tia tử ngoại, các tia này tác động
vào hỗn hợp khí thủy ngân và halogen để phát ra ánh sáng nhìn thấy.
- Nguyên lý làm việc của đèn LED: đèn làm việc dựa vào sự chuyển đổi trực tiếp dòng điện
thành bức xạ ánh sáng trong cấu trúc tinh thể của chất bán dẫn.

2


Câu 4. Trình bày cấu tạo của đèn sợi đốt halogen? Đèn sợi đốt thường và đèn sợi
đốt haloge loại đèn nào có hiệu suất phát quang cao hơn? Giải thích vì sao? Vì
sao không nên sử dụng đèn sợi đốt ở những nơi có yêu cầu cao về phòng chống
cháy nổ?
❖ Cấu tạo của đèn halogen: - Vỏ thủy tinh thạch anh; 2 - Dây
tóc tim cốt; 3 - Dây tóc tim pha; 4 - Giá đỡ; 5 - Các tiếp

điểm; -Hỗn hợp chât họ halogen (Iod,Br).
- Giữa đèn sợi đốt thường ( hiệu suất phát quang: 13-20lm/w ) và
đèn sợi đốt halogen ( hiệu suất phát quang: 19-25lm/w ) thì đèn
halogen có hiệu suất phát quang cao hơn. Tại vì đèn halogen có
chứa khí halogen như Iod or Brom: các chất này tạo nên một quá
trình hóa học khép kín: Iod kết hợp với vonfram ở dạng khí thành
Iodur vonfram, nhờ sự chuyển động đối lưu giúp hỗn hợp này trở về vùng khí nhiệt độ cao
xung quanh tim đèn (ở nhiệt độ cao trên 1450℃) thì nó sẽ tách thành 2 chất: vonfram bám
trở lại tim đèn và các phần tử khí halogen được giải phóng trở về dạng khí.
- Đèn sợi đốt không nên sử dụng đèn sợi đốt ở những nơi có yêu cầu cao về phòng chống
cháy nổ vì: đèn phát nóng khi hoạt động ( 95% điện năng tiêu thụ phát nhiệt ), làm tăng
nhiệt độ môi trường dễ dẫn tới cháy nổ.

Câu 5. Liệt kê các loại đèn thường dùng trong chiếu sáng trong nhà và ngoài
trời? Nếu điện áp vào thấp hơn điện áp định mức thì thì giữa đèn sợi đốt và đèn
huỳnh quang loại nào dễ khởi động hơn? Tại Sao?
- Các loại đèn chiếu sáng thông dụng trong nhà: đèn huỳnh quang, đèn compact, đèn sợi
đốt, đèn LED.
- Các loại đèn chiếu sáng thông dụng ngoài trời: đèn thủy ngân cao áp, đèn halogen kim
loại ( Metal Halide ), đèn natri ( Sodium ) cao áp và đèn đèn natri ( Sodium ) thấp áp.
- Nếu điện áp vào thấp hơn điện áp định mức thì thì đèn sợi đốt dễ khởi động hơn đèn
huỳnh quang. Tại vì đèn sợi đốt có thể khởi động tức thời không phụ thuộc vào điện áp,
không cần mồi khởi động do dòng điện trực tiếp đốt nóng dây tóc.
Còn đèn huỳnh quang hoạt động theo nguyên lý phóng điện trong môi trường khí, nên để
có được sự phóng điện trong ống phải có một hiệu điện thế hay điện áp ban đầu đủ lớn
giữa hai điện cực để tạo ra hồ quang điện kích thích sự phát sáng.
Khi cấp điện, lúc này điện áp giữa hai đầu cực là và tắc te 220V chưa đủ lớn để phóng
điện. Sau một lúc tắc te bị nguội đi và co lại gây hở mạch đột ngột. Khi đó cuộn chấn lưu sẽ
bị mất điện áp và sẽ sinh ra một suất điện động chống lại sự mất của dòng điện ban đầu.
Lúc này trên hai điện cực của đèn có điện áp bằng tổng điện áp trên chấn lưu cộng với điện

áp đầu vào là 220V gây ra một tổng điện áp khoảng 350V đến 400V giữa hai điện cực bóng.
Tạo thành một nguồn điện cao nung nóng dây tóc bóng đèn, xảy ra hiện tượng hồ quang và
đèn phát sáng. Do vậy nếu điện áp đầu vào thấp thì sẽ khó đạt được điện áp khởi động là
350-400V

3


Câu 6. So sánh ưu, nhược điểm của đèn sợi đốt và đèn huỳnh quang?
Đèn sợi đốt:
 Ưu điểm: - Chi phí đầu tư rẻ; - Bóng đèn duy trì liên tục, ánh sáng tự nhiên, không bị
nhấp nháy như các loại bóng huỳnh quang do đó bảo vệ mắt khi sử dụng lâu dài .
 Nhược điểm: - Tuổi thọ và hiệu suất phát quang thấp; - Không tiết kiệm điện năng; - Phát
nóng khi hoạt động ( 95% điện năng tiêu thụ phát nhiệt ).
Đèn huỳnh quang:
 Ưu điểm: - Tuổi thọ TB cao: 8000-10.000h; - Hiệu suất phát quang cao; - Nhiệt độ màu
cao T = 3000-6500K; - Tiết kiệm điện năng; - Giá bán không quá đắt
 Nhược điểm: - Có hiệu ứng nhấp nháy gây hại cho thị lực, người làm việc liên tục,
thường xuyên dưới ánh đèn; - Rất nhạy cảm với môi trường, khó khởi động ở nhiệt độ và
điện ápll thấp; - Chứa thủy ngân và các kim loại có hại nên có nguy cơ mất an toàn.

Câu 7. Bảo dưỡng hệ thống chiếu sáng trong nhà bao gồm các công việc nào?
❖ Phát hiện và xử lý các hư hỏng, xuống cấp của hệ thống chiếu sáng:
- Phân tích nguyên nhân hư hỏng và xuống cấp của hệ thống chiếu sáng:




Dự đoán nguyên nhân gây hư hỏng các phần tử, khi đã xem xét từng bộ
phận

Xác định hư hỏng và đề ra biện pháp khắp phục, kể cả việc giám sát theo dõi
thường xuyên.
Thử nghiệm sau khi bảo dưỡng, thông báo và ghi chép kết quả.

- Bảo dưỡng đèn và bộ đèn:






Lau đèn, chóa đèn và các phu kiện định kỳ 4 lần một năm
Kiểm tra định kỳ bộ đèn phát hiện sự làm việc bình thường
Thay thế nhóm đèn đã cũ có quang thông bị suy giảm nhiều bằng các đèn
mới
Làm sạch hoặc sơn tường, trần để đảm bảo hệ số phản xạ tốt
Khi làm vệ sinh cần ngắt điện để đảm bảo an toàn

- Bảo dưỡng thiết bị bảo vệ đóng cắt: cầu dao, cầu chì, aptomat
❖ Thay thế - đổi mới – nâng cấp hệ thống chiếu sáng
 Dùng bóng đèn và bộ đèn mới hiệu suất cao, thay chấn lưu sắt từ bằng chấn
lưu điện tử.
 Áp dụng công nghệ mới hiện đại trong điều khiển hệ thống chiếu sáng

4