tài liệu hướng dẫn trồng rau ăn lá an toàn

Download:

S

NễNG NGHI P V PHT TRI N NễNG THễN
TP. H CH MINH

TRUNG TM KHUY N NễNG
********

CAM NANG
TRONG RAU AấN LA AN TOAỉN

N M 2009


Download:

2 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

M CL C
L I NÓI

Trang 5

U

I. NH NG HI U BI T CHUNG V RAU AN TOÀN 6

II. C S V T CH T K THU T
RAU AN TOÀN

S N XU T

2.1. Ch n đ t
2.2. Ngu n n c t i - tiêu
2.3. Chu n b gi ng
2.4. Chu n b phân bón
2.5. Phòng tr sinh v t h i
2.6. Chu n b thi t b - công c s n xu t
2.7. Ng i lao đ ng
2.8. T ch c s n xu t

9
9
10
11
12
13
14
15

III. M T S V N
CHUNG KHI S N XU T RAU
THEO TIÊU CHU N VIETGAP
16
3.1. ánh giá và l a ch n vùng s n xu t
3.2. Gi ng
16

3.3. Phân bón
16
3.4. Hóa ch t, thu c b o v th c v t
17
3.5. N c t i
18
3.6. Thu ho ch và x lý sau thu ho ch
18
3.7. Ghi chép, l u tr h s , truy nguyên ngu n g c 18
3.8. Ki m tra vi c th c hi n
19
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

3


Download:

IV. K THU T TR NG M T S
PH BI N

LO I RAU N LÁ

4.1. C i xanh, c i ng t
4.2. Xà lách
4.3. M ng t i
4.4. Rau d n
4.5. Rau mu ng
V. PH L C

19
24
27
30
33
36

B ng 1: M c gi i h n t i đa cho phép c a hàm l ng
nitrat (NO-3) trong m t s s n ph m rau t i (mg/kg)
36
B ng 2: Hàm l ng t i đa cho phép c a m t s kim
lo i n ng và đ c t trong s n ph m rau t i.
37
B ng 3: S l ng m t s vi sinh v t t i đa cho phép
trong rau t i (Tiêu chu n Vi t Nam c a B Y t ).
38
B ng 4: Gi i h n t i đa cho phép c a kim lo i n ng
trong đ t (mg/kg) (Theo TCVN 7209: 2000).
38
39-40
B ng 5: M t s sâu b nh chính trên rau
M t s đ a ch cung c p gi ng, v t t , thi t b
t i TP. H Chí Minh
41
M t s đ a ch tr ng rau t i TP. H Chí Minh

4 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

42

Download:

L I NÓI

U

Thành ph H Chí Minh là thành ph công nghi p và đông
dân nh t n c, trong nh ng n m qua thành ph t p trung phát
tri n vành đai xanh các qu n ven và huy n ngo i thành nh :
Hóc Môn, C Chi, Bình Chánh, Qu n 12, v i di n tích gieo tr ng
hàng n m kho ng 10.000 ha v i s n l ng h n 200.000 t n/n m,
rau đ c t p trung s n xu t vào mùa khô nh t là rau n lá.
Rau n lá r t d b nhi m m t s đ c ch t v d l ng
thu c b o v th c v t, kim lo i n ng, nitrate, các vi trùng và
ký sinh trùng. D l ng thu c b o v th c v t làm nh h ng
đ n s c kh e c ng đ ng v b nh c p tính và mãn tính. Công tác
ki m tra đánh giá ch t l ng rau l u thông trên th tr ng và các
ch còn khá h n ch và đã x y ra m t s tr ng h p ng đ c
do n rau lá b ô nhi m các y u t đ c h i. Vì v y, vi c l a ch n
m t gi i pháp s n xu t rau an toàn là m t trong nh ng y u t
quan tr ng giúp gi m thi u đ c nguy c ng đ c th c ph m.
Tr c tình hình ô nhi m thu c b o v th c v t trên
rau ngày càng t ng, t n m 1996 thành ph có ch tr ng
tri n khai ch ng trình s n xu t rau an toàn trên đ a bàn
Thành ph , đã và đang đ t đ c m t s k t qu trong công
tác khuy n nông, tuyên truy n, v n đ ng, h ng d n k
thu t cho ng i s n xu t và ng i tiêu dùng v rau an toàn.
Tr c yêu c u th c t đó, Trung tâm Khuy n nông TP. H
Chí Minh biên so n c m nang Tr ng rau n lá an toàn.

Thay m t cho Ban biên t p, chúng tôi xin chân thành
c m n và mong ti p t c nh n đ c các ý ki n đóng góp quý
báu c a các c quan chuyên môn, ng i s n xu t và bà con
nông dân, đ ti p t c b sung cho tài li u hoàn ch nh h n.
TS. Tr n Vi t M
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

5


Download:

I. NH NG HI U BI T CHUNG V
TOÀN

RAU AN

quy đ nh và h ng d n vi c s n xu t rau an toàn B
Nông nghi p và PTNT đã có các quy t đ nh sau:
Quy t đ nh s 379/Q -BNN-KHCN ngày 28/1/2008
c a B Nông nghi p và PTNT v vi c ban hành Quy trình
th c hành s n xu t nông nghi p t t cho rau qu , t i an
toàn.
Quy t đ nh s 84/2008/Q -BNN ngày 28/7/2008 v
vi c ban hành Quy ch ch ng nh n quy trình th c hành s n
xu t nông nghi p t t (VietGAP) cho rau, qu và chè an toàn.
Quy t đ nh s 99 /2008/Q -BNN ngày 15/08/2008 v
vi c ban hành Quy đ nh v qu n lý s n xu t, kinh doanh rau,
qu và chè an toàn.
S n ph m rau an toàn ph i h i đ các tiêu chu n sau:

- D l

ng nitrat

m c cho phép.

- D l

ng thu c B o v th c v t

- D l

ng kim lo i n ng m c cho phép.

m c cho phép.

- Không nhi m các vi sinh v t gây h i cho s c kh e
con ng i.
Do v y khi canh tác rau chúng ta ph i bi t các nguyên
nhân t o nên d l ng c a các y u t trên trong rau đ có
bi n pháp h n ch …
* D l ng Nitrat:
Nguyên nhân làm cho s tích lu l ng nitrat trong rau
cao ch y u do s d ng l ng phân đ m d ng hóa h c quá
nhi u và bón g n th i gian thu ho ch.
6 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

Trong rau khi ch a quá nhi u nitrat mà chúng ta n vào
trong c th nó s chuy n thành nitrit (NO2), đây là m t ch t
r t đ c chúng s gây ung th .
Trên rau th ng có nhi u đ i t ng sinh v t gây h i.
Do là cây tr ng ng n ngày, nên trong quá trình s n xu t,
nông dân th ng dùng thu c b o v th c v t phun nhi u l n
trong v nh m đ phòng tr . Sau khi phun, thu c b o v th c
v t s phân h y trong môi tr ng t nhiên. Th i gian phân
h y ng n hay dài tùy thu c vào lo i thu c. L ng thu c b o
v th c v t ch a phân h y h t còn trong rau g i là d l ng
thu c b o v th c v t. N u d l ng v t m c cho phép s
làm cho rau không đ m b o v sinh an toàn th c ph m, gây
đ c cho ng i tiêu dùng.
Nguyên nhân d l ng thu c BVTV v t m c cho phép
ch y u do:
+ Phun thu c quá g n ngày thu ho ch nên thu c ch a
phân h y h t.
+ Phun l ng thu c quá nhi u, quá n ng đ quy đ nh.
+ S d ng thu c có đ đ c cao, ch m phân h y.
+ S d ng các lo i thu c c m s d ng trên rau.
* D l ng kim lo i n ng:
Các kim lo i n ng nh Asen (As), chì (Pb), th y ngân
(Hg), Cardimi (Cd)… khi chúng t n d v t ng ng cho
phép trong s n ph m rau s nguy h i s c kh e cho ng i tiêu
dùng và có th d n đ n gây ung th .
Nguyên nhân làm cho d l ng các kim lo i n ng
trên rau cao ch y u do:
+ t tr ng b ô nhi m.
+ S d ng phân rác có ch a kim lo i n ng.
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

7


Download:

+ S d ng ngu n n c th i c a các khu công nghi p b
ô nhi m ch a nhi u kim lo i n ng t i cho rau.
* Các vi sinh v t có h i:
Các vi sinh v t có h i nh tr ng giun, các vi khu
E.coli, Samonella… là các tác nhân gây b nh đ ng ru
thi u máu, ngoài da cho con ng i.
Nguyên nhân là do:
+ S d ng phân h u c ch a qua hoai bón tr c ti
cho rau.
+ Dùng phân t i ho c ngu n n c ô nhi m t i tr
ti p cho rau.
+ Sau khi thu ho ch v n chuy n b o qu n không h
v sinh và đúng yêu c u k thu t.

II. C S V T CH T K THU T
RAU AN TOÀN.

n
t,

p
c
p

S N XU T

Hi n nay, phát tri n ngành tr ng rau có hi u qu kinh
t cao, phù h p v i ngành nông nghi p đô th ph i đ m b o
các tiêu chí:
1. Có n ng su t ch t l ng cao.
2. m b o v sinh an toàn th c ph m.
3. S n ph m ph i đa d ng, nhi u ch ng lo i đ h tr
nhau trong s n xu t c ng nh trong tiêu th , phù h p v i th
hi u ng i tiêu dùng.
4. Giá thành s n ph m th p đ nâng cao kh n ng c nh
tranh.
5. Không gây ô nhi m môi tr ng
Do v y c n ph i chu n b c s v t ch t - k thu t t t
đ ti n hành tr ng thâm canh.
8 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

2.1. Ch n đ t:
a s các lo i rau là cây tr ng c n, không phát tri n
khi b ng p úng, nh ng l i r t c n n c. Do v y, c n ch n
các vùng không b nh h ng c a ng p úng trong mùa m a,
thi u n c t i trong mùa khô. Các vùng đ t cao, tri n ch
đ ng t i tiêu phù h p cho vi c phát tri n rau.
V đ t, c n chú ý ch n các lo i đ t cát pha, th t nh t c
là các lo i đ t có sa c u nh d thoát n c, t h i chua đ n
trung tính (pH c a đ t bi n đ ng t 5,5 – 7,0) là t t nh t.
Rau là m t lo i cây tr ng cho n ng su t cao, th i gian

gieo tr ng ng n nên chúng đòi h i s luân canh th ng xuyên
trong quá trình gieo tr ng. Do v y, c n b trí quy ho ch theo
t ng ô, th a, t ng khu v c. K t h p h th ng t i tiêu và giao
thông n i đ ng nh m áp d ng c gi i hoá, v n chuy n v t t
và s n ph m thu ho ch. Tránh tr ng h p b c d nhi u l n
làm d p nát, th t thoát, gi m giá tr c a s n ph m.
t không đ c t n d hóa ch t đ c h i và kim lo i
n ng.
N m trong khu v c đ c c quan nhà n c th m đ nh
đ đi u ki n đ s n xu t rau.
2.2. Ngu n n c t i - tiêu:
Vi c quy ho ch thi t k h th ng t i tiêu, giao thông
n i đ ng ph c v vi c v n chuy n ph i đáp ng các yêu c u
sau:
- Tiêu nhanh, ch ng ng p úng, c t đ t đ c m c n c
ng m.
- Ch đ ng s d ng đ c ngu n n c t i.
- H th ng giao thông n i đ ng thu n ti n cho c gi i.
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

9


Download:

- Ti t ki m đ c lao đ ng, đ t đai.
- H th ng t i tiêu, giao thông phù h p v i đi u ki n
đ a lý, đ a hình c a khu v c.
Ngu n n c t i không ô nhi m các kim lo i n ng,
hóa ch t đ c h i. Không dùng các ngu n n c t i cho rau

t n c th i công nghi p, b nh vi n và n c th i sinh ho t.
2.3. Chu n b gi ng:
Gi ng là lo i v t t k thu t đ c bi t, là nguyên li u
s n xu t quan tr ng trong vi c tr ng rau.
h t gi ng, h t
gi ng có ch t l ng t t thì m i ch đ ng đ c th i đi m
gieo tr ng, đ ch đ ng t o s n ph m đáp ng t t k ho ch
tiêu th s n ph m.
Hi n nay t t c các lo i rau đ u s d ng h t gi ng F1
ho c gi ng OP do các công ty trong n c s n xu t ho c nh p
t n c ngoài. T i thành ph có r t nhi u công ty cung c p
h t gi ng có ch t l ng cao. Tuy nhiên, c n ph i chú ý các
y u t sau đây:
- Ch t l ng h t gi ng đ c quy t đ nh b i: t l n y
m m ph i trên 90%, đ s ch ph i trên 98%, m đ h t nh
h n 10%, không có hi n t ng b sâu m t.
- Có r t nhi u lo i h t gi ng rau. Tuy v y, có nh ng
gi ng ch phù h p gieo tr ng trong mùa m a, có gi ng phù
h p gieo tr ng trong mùa n ng. Do v y, c n n m b t các
thông tin v gi ng th t chính xác đ quy t đ nh ch n l a
gi ng phù h p v i đi u ki n đ t đai và th i ti t khí h u, phù
h p v i th hi u c a thành ph .
- S l ng h t gi ng c ng là m t y u t quan tr ng
đ th c hi n k ho ch s n xu t. Trong mùa n ng l ng h t
10 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

gi ng trên m t đ n v di n tích ít h n khi gieo tr ng trong

mùa m a. Do y u t ngo i c nh tác đ ng, c n tính toán h t
gi ng d phòng.
2.4. Chu n b phân bón:
Rau là lo i cây ng n ngày nh ng cho kh i l ng s n
ph m khá l n. Do v y, đ mu n t o ra m t s n l ng l n nên
cây tr ng đã l y đi t đ t m t l ng dinh d ng t ng ng.
Trong canh tác rau, phân h u c chi m m t vai trò r t
quan tr ng. Ngoài vi c chúng cung c p các ch t dinh d ng
đa l ng NPK cho cây phân h u c , phân h u c còn là
ngu n cung c p các nguyên t vi l ng mà chúng không
th thi u trong quá trình phát tri n và t o n ng su t nh Bo,
Mangan, K m, Molipden…Phân h u c còn m t vai trò r t
quan tr ng khác là làm đ t t i x p, t ng đ mùn, góp ph n
c i t o đ t, gi m cho đ t trong mùa khô. Khi gia t ng hàm
l ng mùn chúng k t h p v i các lo i phân hoá h c khi
bón vào đ t ch ng làm trôi phân t ng hi u su t s d ng c a
phân.
Hi n nay, trên th tr ng có r t nhi u lo i phân h u
c , h u c vi sinh r t t t đ s d ng cho rau. c bi t, có
nh ng lo i phân h u c vi sinh có ch a các lo i vi sinh v t
đ i kháng khi bón vào đ t chúng s h n ch s phát tri n c a
các lo i vi sinh v t gây b nh cho cây.
Khi s d ng phân h u c đ bón cho cây c n bón đúng
cách m i phát huy tác d ng, và nên dùng lo i phân đã đ c
hoai, bón lót chôn vào trong đ t.
Phân hoá h c: là các lo i phân cung c p các nguyên t
đa l ng cho cây ch y u NPK. Có lo i phân đ n ch ch a
m t ch t nh Urê ch a đ m, KCl ch ch a kali, Super lân ch
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

11


Download:

ch a lân… Có nh ng lo i phân h n h p đ c ph i ch ch a
t 2 ch t tr lên nh phân DAP, NPK...
Hi n nay, có nhi u lo i phân bón sinh h c r t t t cho
quá trình s n xu t rau nh WEGH, NEP 26 đã đ c khuy n
cáo s d ng cho rau.
Chu n b phân bón c n l u ý các v n đ sau:
l ng, đúng lo i
- Phân h u c ph i đ c hoai m c tr c khi s
d ng.
- Bón vào đ t đúng cách, đúng th i đi m, đúng l ng,
đúng lo i.
- Tính toán l ng và lo i phân bón đ m b o có hi u
qu kinh t cao nh t.
2.5. Phòng tr sinh v t h i:
Rau n lá là m t nhóm cây tr ng ch a nhi u dinh d ng
nên có r t nhi u sâu b nh gây h i trong su t quá trình sinh
tr ng c a cây, t gieo tr ng đ n thu ho ch.
Rau đ c s n xu t quanh n m nên sâu b nh d lây lan
mà không th x lý tri t đ đ c; vì, chúng n náu t t, t n
t i ti m tàng n u có đi u ki n thu n l i chúng s phát tri n
m t cách nhanh chóng.
Các b ph n s d ng rau th ng non và ch a nhi u
dinh d ng nên có tính h p d n côn trùng. Th i gian sinh
tr ng rau ng n nên n u b sâu b nh h i n ng cây s phát
tri n ch m, nh h ng đ n n ng su t và ch t l ng rau.

Cây rau có th i gian sinh tr ng ng n, do v y khi s
d ng các lo i thu c BVTV có th i gian cách ly dài th ng
làm cho d l ng thu c BVTV cao.
12 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

Vi c tr ng rau quy mô nh l , áp d ng các bi n pháp
BVTV không đ ng b d n đ n sâu b nh t n t i và d b c
phát gây h i.
phòng tr sâu b nh có hi u qu , ng i nông dân
c n n m ch c đ c đi m, quy lu t phát sinh phát tri n c a sâu
b nh, k thu t s d ng thu c BVTV.
C n áp d ng tri t đ các bi n pháp IPM trong phòng
tr d ch h i. N u làm t t công tác này thì đây là ph ng pháp
hi u qu nh t không nh ng v kinh t mà còn đem l i hi u
qu r t l n trong vi c b o v s c kho cho ng i s n xu t,
tiêu dùng và môi tr ng.
Vì v y, các ki n th c v BVTV c ng nh n m b t các
thông tin v các lo i thu c BVTV ph c v cho s n xu t đ
phòng tr k p th i ch đ ng là c n thi t.
2.6. Chu n b thi t b - công c s n xu t:
Rau b nh h ng r t l n b i đi u ki n th i ti t. Vi c
thâm canh c n có các thi t b chuyên dùng.
D ng c làm đ t: bao g m các lo i máy móc ph c v
làm đ t nh cu c các lo i, cào nhi u r ng ph c v san b ng
m t lu ng…
D ng c gieo m cây con: khay gieo h t, nylon làm
b u…

Thi t b t i: Mô t , máy b m n c, bình t i Ô doa,
h th ng t i phun, bình phun thu c…
Ph ng ti n v n chuy n: Xe c i ti n v n chuy n s n
ph m, v t t phân bón.
Nhà l i: là thi t b không th thi u đ c trong vi c
canh tác rau n lá. Tu theo đi u ki n tính ch t c a s n xu t
mà chúng ta có th xây d ng nhà l i kín, h , kiên c , bán
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

13


Download:

kiên c … Tuy nhiên, theo yêu c u chung nhà l i có tác
d ng l n nh t v n là giúp kh ng ch các đi u ki n b t l i
c a th i ti t n ng m a… giúp cây phát tri n bình th ng
trong các đi u ki n b t l i, ch đ ng đ c k ho ch s n
xu t, cung c p s n ph m cho th tr ng, gia t ng h s gieo
tr ng trong n m.
Ngoài h th ng nhà l i chúng ta c n chú tr ng h
th ng t i phun. Cây rau c n n c, đòi h i m đ cao. Do
v y, c n chú ý quan tâm đ u t .
2.7. Ng i lao đ ng:
S n xu t rau n lá đòi h i ng i lao đ ng ph i đ c
trang b các ki n th c v khoa h c k thu t nh t đ nh đ có
th ti n hành s n xu t theo h ng thâm canh t ng n ng su t,
ch t l ng; đ m b o s n ph m đ t tiêu chu n an toàn, s ch
nh :
+ Hi u bi t v gi ng: ây là m t v n đ quan tr ng.

N ng su t, ch t l ng và thu nh p có gia t ng hay không
m t ph n l n do vai trò c a gi ng. Nông dân c n bi t ch n
gi ng theo mùa v , ch n gi ng luân canh cây tr ng h p lý…
N m ch c đ c tính t ng lo i gi ng đ có các gi i pháp canh
tác phù h p, khi đó gi ng m i có đi u ki n phát huy l i th .
+ Hi u bi t v dinh d ng cây tr ng:
t đó áp d ng
ch đ canh tác thích h p, bón phân nào, lo i nào, l ng
bao nhiêu đ v a đ m b o cho cây tr ng cho n ng su t cao
v a đ m b o ch t l ng, không t o d th a b t l i, ti t ki m
gi m giá thành t ng tính c nh tranh c a s n ph m. T dinh
d ng c a cây tr ng có nh n bi t tình tr ng cây c n gì, d gì,
thi u gì đ b sung đúng lúc, đúng cách.

14 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

+ Ki n th c v phòng tr sâu b nh: ây là m t l nh
v c đòi h i ng i nông dân ph i ch u h c và l ng nghe các
ch d n c a cán b k thu t chuyên ngành chuy n giao trong
quá trình t p hu n, c n bi t nh n bi t phân bi t các lo i sâu
b nh phá h i và cách phòng tr . Hi u bi t v cách s d ng
thu c theo nguyên t c 4 đúng, các bi n pháp phòng tr t ng
h p IPM…
+ Bi t s d ng các thi t b ph c v s n xu t rau an
toàn, h p lý, ti t ki m…
+ Bi t t ch c s n xu t: Th hi n qua trình đ qu n lý,
bi t s p x p công vi c, xây d ng l ch canh tác, bi t áp d ng

quy trình s n xu t theo mùa v , bi t luân canh cây tr ng h p
lý… S hi u bi t này c a nông dân giúp h ti t ki m chi phí,
t o đi u ki n cây tr ng phát tri n, h n ch sâu b nh. T o ra
các s n ph m an toàn.
+ Hi u bi t v th tr ng: C n ph i giúp nông dân đ i
m i nh n th c theo n n kinh t th tr ng “bán cái gì th
tr ng c n” thay quan đi m c “ch bán cái ta có mà không
bi t th tr ng có c n hay không”. Bi t tính toán hi u qu và
quy t đ nh đ u t .
2.8. T ch c s n xu t:
S n xu t rau ph i đ c quy ho ch thành m t vùng theo
yêu c u nh đã nêu trên. Vi c t p h p nông dân hình thành
các t ch c nh T s n xu t, H p tác xã là m t đi u ki n t t
y u không th thi u đ c, vì nh ng lý do sau:
+ Theo n n kinh t th tr ng m t nông dân không th
s n xu t đ các lo i rau đ ph c v cho nhu c u tiêu th , do
v y ph i liên k t phân chia nhi m v s n xu t các ch ng lo i
khác nhau trong c c u luân canh theo th i gian.
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

15


Download:

+ Nhu c u th tr ng đa d ng, phong phú nên m t nông
h hay m t nhóm nh nông h không th đ m trách đ c vai
trò nên c n liên k t.
+ Có liên k t v i nhau hình thành m t t ch c m i có
đ n ng l c đ ti n hành ti p th , tri n khai h p đ ng tiêu th

s n ph m v i các doanh nghi p, nhà tiêu th l n…
+ Quá trình liên k t t o cho các nông dân có đi u ki n
trao đ i kinh nghi m, nâng cao trình đ s n xu t, hoàn thi n
các quy trình đ i m i s n xu t. Có liên k t thì m i có th áp
d ng đ ng b các bi n pháp c gi i hoá trong s n xu t cây
gi ng, làm đ t, canh tác, mua s m trang thi t b c ng nh
ti n hành s ch b o qu n nông s n sau thu ho ch t t h n.

III. M T S V N
CHUNG KHI S N XU T
RAU THEO TIÊU CHU N VIETGAP
3.1. ánh giá và l a ch n vùng s n xu t:
Vùng s n xu t rau, qu áp d ng theo VietGAP ph i
đ c kh o sát, đánh giá s phù h p gi a đi u ki n s n xu t
th c t v i quy đ nh hi n hành c a nhà n c đ i v i các m i
nguy gây ô nhi m v hóa h c, sinh h c và v t lý lên rau, qu .
Là vùng đ c nhà n c công nh n đ đi u ki n s n xu t rau
an toàn.
3.2. Gi ng:
Gi ng ph i có ngu n g c rõ ràng. Gi ng có ch t l ng t t
nh t nên mua gi ng t các công ty, c s cung c p có uy tín.
3.3. Phân bón:
C n l a ch n phân bón trong quá trình s d ng nh m
gi m thi u nguy c gây ô nhi m lên rau, qu . Ch s d ng
16 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

các lo i phân bón có trong danh m c đ c phép s n xu t,

kinh doanh t i Vi t Nam. Không s d ng phân h u c ch a
qua x lý ( hoai m c).
N i ch a phân bón hay khu v c đ trang thi t b ph c
v ph i tr n và đóng gói phân bón, ch t ph gia c n ph i
đ c xây d ng và b o d ng đ đ m b o gi m nguy c gây
ô nhi m vùng s n xu t và ngu n n c. L u gi h s phân
bón khi mua (ghi rõ ngu n g c, tên s n ph m, th i gian và
s l ng mua).
3.4. Hóa ch t, thu c b o v th c v t:
s n xu t rau an toàn c n ph i tham gia các l p t p
hu n v ph ng pháp s d ng thu c b o v th c v t và các
bi n pháp s d ng b o đ m an toàn. Tr ng h p c n l a
ch n các lo i thu c b o v th c v t và ch t đi u hòa sinh
tr ng cho phù h p, c n có ý ki n c a ng i có chuyên môn
v l nh v c b o v th c v t. Ch s d ng thu c b o v th c
v t trong danh m c đ c phép s d ng cho t ng lo i rau,
qu t i Vi t Nam. Ch nên mua thu c b o v th c v t t các
c a hàng đ c phép kinh doanh thu c b o v th c v t.
Nên áp d ng các bi n pháp qu n lý sâu b nh t ng h p
(IPM), qu n lý cây tr ng t ng h p (ICM) nh m h n ch vi c
s d ng thu c b o v th c v t.
Khi s d ng thu c BVTV ph i đúng theo s h ng d n
ghi trên nhãn thu c ho c h ng d n c a cán b k thu t đ
đ m b o an toàn cho vùng s n xu t và s n ph m.
Th c hi n đúng th i gian cách ly đ m b o theo đúng
h ng d n s d ng thu c b o v th c v t ghi trên nhãn hàng
hóa.

Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

17


Download:

Kho ch a hóa ch t ph i đ m b o theo quy đ nh, xây
d ng n i thoáng mát, an toàn, có n i quy và đ c khóa
c n th n.
3.5. N c t i:
N c t i dùng cho s n xu t và x lý sau thu ho ch
rau, qu ph i đ m b o theo tiêu chu n hi n hành c a Vi t
Nam ho c tiêu chu n mà Vi t Nam đang áp d ng.
C n có đánh giá nguy c ô nhi m hóa ch t và sinh h c
t ngu n n c s d ng cho: t i, phun thu c b o v th c
v t, đ có bi n pháp kh c ph c.
Không dùng n c th i công nghi p, n c th i t các
b nh vi n, các khu dân c t p trung, các trang tr i ch n nuôi,
các lò gi t m gia súc gia c m, n c phân t i, n c gi i
ch a qua x lý trong s n xu t và x lý sau thu ho ch.
3.6. Thu ho ch và x lý sau thu ho ch:
C n có thi t b , v t t và d ng c ch a đ thu ho ch
rau. Thi t b , thùng ch a hay v t t ph i đ m b o ch c ch n
và v sinh s ch s tr c khi s d ng.
S n ph m sau khi thu ho ch không đ c ti p xúc tr c
ti p v i đ t và h n ch đ qua đêm.
Ph i có bi n pháp x lý rác th i nh t là ph ph m nông
nghi p và h th ng thoát n c nh m gi m thi u nguy c ô
nhi m đ n vùng s n xu t và ngu n n c.
3.7. Ghi chép, l u tr h s , truy nguyên ngu n g c:
Quá trình s n xu t rau, qu theo VietGAP ph i ghi chép

và l u gi đ y đ nh t ký s n xu t, nh t ký v b o v th c
v t, phân bón, bán s n ph m, v.v…ph i t ki m tra ho c thuê
ki m tra viên ki m tra n i b xem vi c th c hi n s n xu t,
18 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

ghi chép và l u tr h s đã đ t yêu c u ch a. N u ch a đ t
yêu c u thì ph i có bi n pháp kh c ph c.
3.8. Ki m tra vi c th c hi n:
Quá trình s n xu t rau, qu ph i đ c t ki m tra đ
rút ra các v n đ khó kh n g p ph i đ có bi n pháp kh c
ph c k p th i.

IV. K THU T TR NG M T S
LÁ PH BI N

LO I RAU

N

4.1. C I XANH, C I NG T:

C i ng t, c i xanh là rau ng n ngày có th tr ng quanh
n m, không c n v n nhi u mà tiêu th d dàng.
Tuy nhiên, c i ng t, c i xanh có nhi u sâu b nh h i
khó tr . H n n a, trong canh tác do t p quán nông dân
th ng hòa phân đ m d i d ng urê t i nhi u l n đ cây
sinh tr ng nhanh. ó chính là nguyên nhân khi n d l ng

thu c tr sâu và d l ng nitrat trong s n ph m th ng cao
2 ch ng lo i rau này và có th d n đ n tình tr ng gây ng
đ c cho ng i tiêu dùng.
kh c ph c tình tr ng trên trong quá trình canh tác
nh t thi t ph i theo quy trình s n xu t
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

19


Download:

K THU T CANH TÁC:
1. Th i v tr ng:
C i ng t, c i xanh có th tr ng đ c quanh n m. Thông
th ng v ông - Xuân thì cho n ng su t cao. Mùa m a khó
tr ng do đi u ki n th i ti t và th ng b nhi u sâu h i nh ng
l i bán đ c giá cao h n.
2. Chu n b đ t:
C i ng t, c i xanh đ c tr ng trên nhi u lo i đ t khác
nhau, mi n là t i tiêu t t. t tr ng ph i đ c chu n b k ,
c n làm s ch c d i cùng các tàn d cây tr ng v tr c, cày
ph i i kho ng 3 - 5 ngày, tr c khi lên li p. K t h p v i cày
ph i đ t bón 100kg vôi b t/1.000m2.
Sau khi cày ph i i đ t đ c lên li p, li p có b m t r ng
0,8 - 1m, n u mùa khô vét rãnh sâu 5 - 7cm; mùa m a lên li p
cao 20cm.
3. Gi ng:
Hi n nay, ngoài gi ng đ a ph ng, có th s d ng m t
s gi ng c a các công ty là các gi ng lai ho c nh p c a các

n c có n ng su t ch t l ng khá t t và ch ng ch u sâu
b nh.
+ H t gi ng c n x lý n c m (2 sôi 3 l nh) tr c
khi gieo và x lý b ng các lo i thu c tr b nh khác nh :
Appencard Super 50FL v i l ng dùng 2 -3cc/1 lít n c
m 1 đêm r i
trong 3 – 4 gi sau đó v t ra đ ráo n c
đem gieo.
+ Sau khi gieo, c n r i l p đ t m ng ph h t và r c
thu c tr côn trùng h i nh : ki n, b nh y… đ ng th i ph
l p r m m ng ch ng m a và gi m trong mùa khô. Sau
20 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

khi gieo kho ng 15 - 17 ngày tu i, nh cây con đem tr ng
ho c t a th a. Tr c khi nh tr ng t i phân DAP pha loãng
30g/10lít n c đ khi tr ng cây mau bén r . C n đ khô m t
ngày tr c khi nh .
+ Chúng ta có th dùng các lo i khay 108 đ n 126 l đ
gieo m cây con đem tr ng nh m rút ng n th i gian c ng
nh ti t ki m h t gi ng...
4. M t đ tr ng:
tr ng v i di n tích 1.000m2 thì l ng h t gi ng c n
t 20 - 60g; n u gieo tr c ti p t ng hàng r i t a d n c n 40g
h t gi ng; còn n u gieo vãi thì c n 60g h t gi ng.
Tr ng kho ng cách 10 x 15cm, tr ng 1 cây đ ru ng
thông thoáng, h n ch sâu b nh h i.
5. Bón phân:

ng phân bón cho 1.000m2 :
Phân chu ng hoai: 1,5 - 2 t n, n u dùng phân h u c
c a các nhà máy l ng bón t 250 – 300kg
Urê: 5 – 7 kg.
Super lân: 12 – 15kg
Kali: 3 -5kg
Chia làm các l n bón nh sau:
+ Bón lót: Toàn b phân chu ng hoai m c + toàn b
phân Super lân + 50% l ng phân đ m và Kali. Phân đ c
bón vào đ t và tr n đ u sau đó t i m và tr ng cây.
+ Bón thúc: Sau tr ng 5 - 7 ngày cây b t đ u h i xanh
và là th i k cây phát tri n, thân lá m nh c n bón thúc l ng
phân còn l i, Phân đ c r i gi a hàng, x i nh cho thoáng
L

Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

21


Download:

k t h p v i l p phân. Sau khi bón phân c n t
phân còn dính trên lá phòng cháy lá.

i nh đ r a

6. Phòng tr d ch h i:
B thu c có th s d ng tr sâu b nh cho cây c i ng t,
c i xanh c n thiên v các thu c ít đ c và th i gian cách ly

ng n. Có 3 nhóm thu c tr sâu và 1 nhóm thu c tr b nh ít
đ c và th i gian cách ly ng n, có th s d ng phun x t cho
cây c i xanh, c i ng t nh sau:
Nhóm th 1:
Nhóm thu c tr sâu th i gian cách ly 14 – 15 ngày:
Basudin 10H, Basudin 50EC, Cyperan 25EC, Forsan 50EC,
Forwathion 50EC, Polytrin P440ND.
Nhóm th 2:
Nhóm thu c tr sâu th i gian cách ly 7 – 10 ngày: Peran
50EC, Alphan 5EC, Match 50ND, Bassan 50ND.
Nhóm th 3:
Nhóm thu c tr sâu th i gian cách ly d i 5 ngày:
Forvin 85WP, Vertimex 1,8ND, Succes 25SC, Actara 25WG,
các thu c đi u hòa t ng tr ng và vi sinh.
Nhóm thu c tr b nh:
Bao g m: Appencard super 50FL, Appencard super
75DF, Carban 50SC, Score 250ND, Topan 70WP, Validan 3DD
– 5DD, Zinacol 80WP, Zineb Bul 80WP, Manzat 200 80WP.

22 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

Phòng tr :
+ B nh y vàng (Phyllotetra striolata):
Sâu non b nh y s ng r , c n r i Basudin 10H v i
l ng 3kg/1.000m2 ngay khi tr ng. Trong vòng 10 ngày sau
tr ng n u b nh y xu t hi n có th s d ng thu c Polytrin
P440ND, Forwathion 50EC, Cyperan 25EC ho c Alphan

50EC. Th i gian sau n u b nh y xu t hi n nhi u có th s
d ng thu c Alphan 50EC, Match 50ND, Peran 5EC ho c
Alphan 50EC. N u 5 ngày tr c thu ho ch mà v n b b
nh y phá có th s d ng các thu c Forvin 85WP, Vertimex
1,8EC và Success 25SC.
+ Sâu n t p:
Th ng xuyên th m đ ng n u th y tr ng sâu n t p
ph i thu gom tiêu h y. N u phát hi n s m sâu non m i n
còn ch a phân tán thì có th dùng các thu c: Cyperan 25EC,
Peran 5EC, ho c Alphan 50EC đ tr . N u tr c thu ho ch
ch ng 4 – 5 ngày sâu n t p phát tri n nhi u có th dùng
m t trong các thu c sau: Forvin 85WP, Vertimex 1,8EC và
Success 25SC.
+ B nh ch t cây con (Pythium sp, Rhizoctonia
solani):
N u th y b nh xu t hi n nhi u trên v n m c n
phòng tr tr c khi nh c y ra ru ng b ng các thu c Validan
3DD – 5DD, Carban 50SC, Topan 70WP, Score 250ND.
+ B nh th i b (Sclerotium sp):
S d ng thu c Carban 50SC, Score 250ND, Topan
70WP đ tr .

Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

23


Download:

4.2 XÀ LÁCH:

Cây xà lách có tên ti ng Anh: Salad-Lettuce;
Tên khoa h c: Lactura sativa Var.cappitala.L.
Thu c h hoa cúc: Compositaae.
ây là m t lo i rau n lá, tùy theo gi ng và đi u ki n
tr ng mà có th khác nhau cu n ho c không cu n, lo i thân
th o, r r t phát tri n, và phát tri n nhanh dùng làm rau n
t i.
Cây xà lách không kén đ t, t t nh t nên ch n đ t có đ
pH t 5,8 – 6,6 , t i x p thoát n c t t, nhi t đ thích h p t
22 – 250C và đ ánh sáng.
K THU T CANH TÁC:
1. Th i v tr ng:
Xà lách có th tr ng đ c quanh n m. Thông th ng
v
ông - Xuân cho n ng su t cao. Mùa m a khó tr ng do
m a nhi u, n u có nhà l i h n ch m a tr ng v n t t.

24 Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn


Download:

2. Chu n b đ t:
Xà lách đ c tr ng trên nhi u lo i đ t khác nhau, mi n
là t i tiêu t t.
t tr ng ph i đ c chu n b k , c n làm
s ch c d i cùng các tàn d cây tr ng v tr c, cày ph i i
kho ng 3-5 ngày, tr c khi lên li p. K t h p v i cày ph i đ t
bón 100kg vôi b t/1.000m2.

Sau khi cày ph i i đ t đ c lên li p, li p có b m t
r ng 0,8 - 1m, n u mùa khô vét rãnh sâu 5 - 7cm; mùa m a
lên li p cao 20cm.
C n x lý đ t tr c khi gieo tr ng b ng thu c Vimoca
(1kg/1.000m2) đ phòng tr tuy n trùng.
Mùa m a che ph đ t b ng r m ho c màng ph nylon
đ tránh đ t bám lên cây, d nhi m các lo i b nh.
3. Gi ng:
Hi n nay, trên th tr ng có r t nhi u lo i gi ng xà lách
thích h p cho vùng nóng m, tu theo đi u ki n đ ch n
l a.
Xà lách đ c gieo qua li p, sau đó chuy n cây con ra
ru ng tr ng. Tu i cây con 20 - 25 ngày.
H t gi ng c n x lý b ng n c m và thu c nh :
Rovral, Benlate C ho c Aliette tr c khi gieo.
Sau khi gieo h t c n đ c ph 1 l p đ t m ng h t nh ,
tr n v i phân chu ng hoai m c, sau đó ph 1 l p r m m ng
và t i đ m.
4. Kho ng cách tr ng:
-V

ông Xuân: 15 x 18cm ho c 15 x 15cm

- V Hè Thu: 12 x 15cm ho c 12 x 12cm.
Cẩm nang trồng rau ăn lá an toàn

25