Chuyên đề ứng dụng công nghệ thông tin (cntt) giảng dạy âm nhạc trong trường học

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Âm nhạc là nghệ thuật của âm thanh, gồm giọng hát và âm thanh của các loại nhạc cụ.
Giáo dục và giảng dạy âm nhạc cho học sinh phổ thông không nhằm đào tạo cho các em trở thành
những người làm nghề âm nhạc mà thông qua môn học này để tác động vào đời sống tinh thần của
các em, nhằm góp phần cùng các môn học khác thực hiện mục tiêu của nhà trường, mục tiêu cấp
học.
Đổi mới phương pháp giáo dục nhằm tích cực hóa quá trình học tập của học sinh, để
thực hiện được điều này, ngoài sự nghiên cứu về phương pháp truyền giảng, phương pháp tổ chức
lớp học thì giáo viên còn phải nghiên cứu sử dụng các thiết bị công nghệ, các phần mềm hổ trợ
dạy học để ứng dụng. Công nghệ thông tin (CNTT) trong trường học được đẩy mạnh ứng dụng
trong những năm qua đã từng bước nâng cao chất lượng dạy học, tích cực đổi mới phương pháp
giáo dục.
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Năm học 2013 – 2014 là năm học tiếp tục “đẩy mạnh ứng dụng CNTT, đổi mới quản lý
tài chính và xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
Trên tinh thần nội dung đó ngành đã chỉ đạo và tổ chức hướng dẫn cho giáo viên các môn học triển
khai việc tích hợp, lồng ghép việc sử dụng CNTT vào quá trình dạy các môn học của mình. Cụ thể
là: Giáo viên bộ môn âm nhạc cần tự khai thác, trực tiếp sử dụng các phần mềm dạy nhạc phù hợp
với nội dung và phương pháp của môn âm nhạc, tránh sử dụng giáo viên tin học soạn chương trình
dạy nhạc theo hướng lập trình. Giáo viên môn văn có thể tích hợp dạy phương pháp trình bày văn
bản. Tương tự như vậy với các môn hoạ, ngoại ngữ, toán, lịch sử,… Giáo viên cần tích cực tham
gia giới thiệu và tham khảo các phần mềm ứng dụng tích hợp vào các môn học trên website Bộ và
trên Diễn đàn mạng giáo dục để cùng chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi học tập.
Là giáo viên giảng dạy bộ môn Âm nhạc, cùng với sự hỗ trợ của thiết bị, việc tạo điều kiện thuận
lợi từ BGH nhà trường đang công tác, tôi đã tích cực tìm hiểu nghiên cứu sử dụng các phần mềm
và đưa vào thực nghiệm trong dạy học, bước đầu đã có những kết qủa khả quan. Trong chuyên đề
này tôi không đi sâu vào trình bày các phần mềm mà chỉ giới thiệu khả năng ứng dụng cụ thể của
CNTT trong một số bài dạy điển hình của phân môn Âm nhạc thường thức. Đó là lí do tôi chọn báo
cáo chuyên đề: Ứng dụng CNTT trong giảng dạy phân môn Âm nhạc thường thức ở trường
THCS và sử dụng CNTT trong hoạt động âm nhạc ngoại khóa.
III. CƠ SỞ LÍ LUẬN:

1. Mục tiêu của môn âm nhạc:
- Chương trình THCS môn âm nhạc được Bộ GD và ĐT ban hành quy trình mục tiêu như sau:
+ Hình thành và phát triển năng lực và cảm thụ Âm nhạc của HS tạo cho các em có trình độ
văn hoá âm nhạc nhất định, góp phần giáo dục toàn diện hài hoà nhân cách.
+ Khích lệ HS hăng hái tham gia hoạt động âm nhạc làm cho đời sống tinh thần phong phú,
lành mạnh tạo điều kiện cho các em bộc lộ và phát triển năng khiếu.
+ Mở rộng hiểu biết về truyền thống âm nhạc Việt Nam và tinh hoa âm nhạc thế giới góp
phần bồi dưỡng đạo đức, trí tuệ, tạo không khí vui tươi lành mạnh.
2. Nội dung của bộ môn âm nhạc:
a. Môn Âm nhạc gồm có ba phân môn:
-Học hát.
-Tập đọc nhạc- nhạc lý.
-Âm nhạc thường thức.
b, Nội dung cơ bản của phân môn Âm nhạc thường thức:.
Phân môn Âm nhạc thường thức là một trong ba phân môn của môn học Âm nhạc ở trường
THCS, có 4 dạng bài là:
Giới thiệu nhạc cụ.
Giới thiệu các hình thức biểu diễn.
Giới thiệu tác giả, tác phẩm.

1


Một số vấn đề của đời sống âm nhạc.
Những dạng bài trên có đặc điểm và tính chất khác nhau, do đó mỗi dạng bài nên theo một qui
trình dạy học riêng. Mỗi nội dung Âm nhạc thường thức đã chứa đựng tính văn hoá âm
nhạc(thưởng thức, đánh giá, nghe- xem ca nhạc,thị hiếu âm nhạc, tham gia và hưởng ứng các hoạt
động âm nhạc, những kiến thức sơ giản về âm nhạc ….) Dạy tốt mỗi nội dung của phân môn Âm
nhạc thường thức chính là góp phần vào việc hình thành trình độ văn hoá âm nhạc nhất định cho
HS theo như mục tiêu môn học đề ra.

3.Ý nghĩa và nhiệm vụ của phân môn Âm nhạc thường thức:
a. Ý nghĩa:
- Giúp cho HS có thêm những hiểu biết về nghệ thuật âm nhạc, tác dụng của âm nhạc đối với đời
sống…
- HS được bồi dưỡng về thị hiếu, thẩm mỹ và nâng cao năng lực, cảm thụ âm nhạc, xác định trách
nhiệm trong việc xây dựng một nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
b. Nhiệm vụ:
- Dạy học ÂNTT phải đem tới cho HS những kiến thức âm nhạc dễ hiểu, phổ thông, nhưng không
đơn thuần bằng sự thuyết giảng mà HS phải được nghe và nhìn cụ thể.
- Dạy học ÂNTT phải chuyển tải được tất cả những nội dung được quy định trong chương trình
dạy học.
4. Phương pháp dạy học âm nhạc thường thức:
- Từ những dạng bài trên yêu cầu GV vận dụng những phương pháp dạy học sau : a. Đọc và kể
chuyện âm nhạc: Giới thiệu tên truyện, tên tác giả - kể hay đọc truyện - đặt câu hỏi xung quanh nội
dung truyện- Gv tóm tắt nội dung nhấn mạnh các ý tưởng giáo dục - cung cấp thêm những thông
tin của truyện…
b. Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Giới thiệu về thân thế và sự nghiệp nhạc sĩ, xem hình ảnh, nghe
trích đoạn, nghe tác phẩm tiêu biểu…
c. Bài viết trong phân môn ÂNTT: giúp các em sử dụng đúng thuật ngữ âm nhạc, thuyết trình luôn
minh hoạ bằng âm nhạc. Ví dụ nói về bài hát dân ca: phải cho nghe minh hoạ một bài hát nào đó…
5. Phương tiện và đồ dùng dạy học cho phân môn ÂNTT:
Để dạy hoạ tốt nội dung ÂNTT cần có những phương tiện và đồ dùng dạy học như:
- Tranh ảnh.
- Băng, đĩa nhạc.
- Nhạc cụ.
- Các tư liệu tham khảo…
Dạy ÂNTT không thể chỉ dạy bằng lời giảng của mình, muốn đạt hiệu quả cao, GV phải cố gắng
minh hoạ bằng âm thanh, hình ảnh… Để thực hiện tất cả nội dung nêu trên cần phải thay đổi mới
phương pháp giảng dạy, việc GV chuẩn bị phương tiện cho tiết dạy ÂNTT, trong điều kiện các
trường THCS hiện nay, thiết bị dạy học tuy cũng có nhưng chưa đầy đủ, và chưa thể đáp ứng yêu

cầu như mong muốn. Trong những thời gian gần đây, tôi đã mạnh dạn đổi mới phương pháp giảng
dạy với sự trợ giúp của PM Power Point, và đã thấy được hiệu qủa một cách đáng kể.

2


IV. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1. Sự cần thiết của ứng dụng CNTT trong dạy học, thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục:
a. Dạy và học theo quan điểm CNTT:
Học là một quá trình thu nhận thông tin; dạy là phát thông tin và giúp người học thực hiện quá
trình trên một cách có hiệu quả nếu nội dung bài chỉ truyền tới người học bằng văn bản thì người
học có thể sẽ kém hứng thú. Nhờ sự phát triển của KHKT, quá trình dạy học có thể sử dung các
phương tiện dạy học sau:
-Đèn chiếu Overhead.
-Video-projector.

- Phần mềm dạy học. Công nghệ kiểm tra trên vi tính.

3


- Sử dụng Internet.
Ở đây-Phần mềm dạy học. Công nghệ kiểm tra trên vi tính.
-Sử dụng Internet.
Ở đây tôi đã ứng dụng Video-projector trong bài giảng, dạy học với phương tiện tôi thấy có các ưu
thế sau:
-GV chuẩn bị một lần mà được giảng dạy nhiều lần.
-Các PM dạy học thay thế GV thực hành, tăng tính năng động cho người học.
-GV trình bày bài giảng sinh động, dễ dàng cập nhật thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của
KH hiện đại.

-Phương tiện hỗ trợ làm tăng thêm hiệu quả đối với những bài giảng khó, phức tạp.
-HS không bị thụ động khi các hoạt động của GV đã chuẩn bị ở bài giảng.
tôi đã ứng dụng Video-projector trong bài giảng, dạy học với phương tiện tôi thấy có các ưu thế
sau:
-GV chuẩn bị một lần mà được giảng dạy nhiều lần.
-Các PM dạy học thay thế GV thực hành, tăng tính năng động cho người học.
-GV trình bày bài giảng sinh động, dễ dàng cập nhật thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của
KH hiện đại.
-Phương tiện hỗ trợ làm tăng thêm hiệu quả đối với những bài giảng khó, phức tạp.
-HS không bị thụ động khi các hoạt động của GV đã chuẩn bị ở bài giảng.
hần mềm dạy học. Công nghệ kiểm tra trên vi tính.
-Sử dụng Internet.
Ở đây tôi đã ứng dụng Video-projector trong bài giảng, dạy học với phương tiện tôi thấy có các ưu
thế sau:
-GV chuẩn bị một lần mà được giảng dạy nhiều lần.
-Các PM dạy học thay thế GV thực hành, tăng tính năng động cho người học.
-GV trình bày bài giảng sinh động, dễ dàng cập nhật thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của
KH hiện đại.
-Phương tiện hỗ trợ làm tăng thêm hiệu quả đối với những bài giảng khó, phức tạp.
-HS không bị thụ động khi các hoạt động của GV đã chuẩn bị ở bài giảng.
b. CNTT với vai trò phương tiện, thiết bị dạy học :
Trong những năm trở lại đây, ứng dụng CNTT trong dạy học được đẩy mạnh và đạt hiệu quả
tích cực. Một trong những yếu tố dễ nhận thấy là một giờ học có ứng dụng CNTT thì việc truyền
đạt kiến thức- luyện tập kĩ năng của GV được cải thiện, HS dễ tiếp thu bài học và giờ học sinh
động, lôi cuốn các em vào bài học và chất lượng giờ học được nâng cao.. Tất cả các môn học đều
có đặc thù khác nhau, vì vậy việc vận dụng các thiết bị công nghệ và phần mềm tin học cũng khác
nhau nhưng nhìn chung ứng dụng CNTT trong dạy học là một việc làm hết sức cần thiết nhằm
nâng cao chất lượng dạy học và từng bước đổi mới phương pháp dạy học theo hướng hiện đại hoá,
không những đáp ứng nhu cầu bộ môn mà còn dần dần tạo cho HS làm quen với phương pháp học
tập hiện đại, GV cũng từng bước nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ của mình để đáp ứng với yêu cầu

công tác trong thời đại mới.
2. Kết quả học tập khi chưa áp dụng CNTT:
Thời gian trước đây mặc dù có sử dụng nhiều phương pháp và phương tiện trong dạy ÂNTT
nhưng kết quả cho thấy đa số HS muốn học phần giới thiệu về nhạc sĩ không nhiều, không thích
nghe những tác phẩm của họ. Không thích bàn luận về tác phẩm. Không thấy được cái hay của
những tác phẩm.
- 50% học sinh thích nghe nhạc.
- 30% học sinh thích tìm hiểu về nhạc sĩ .
- 20% học sinh không chú ý trong bài dạy.
V. GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG CNTT VÀO GIẢNG DẠY PHÂN MÔN ÂNTT:
1. Tính hiệu quả của việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy phân môn ÂNTT:

4


Trong những năm chưa có điều kiện ứng dụng CNTT trong dạy học, thiết bị dạy học chỉ có đàn
Organ và máy cassette, một số học sinh có năng khiếu thì việc học rất đơn giản nhưng đa số học
sinh khác việc tiếp thu và thực hành âm nhạc gặp rất nhiều khó khăn; vì vậy việc giáo dục văn hoá
âm nhạc cho các em còn nhiều hạn chế. Thông qua các tác phẩm âm nhạc, thông qua thực hành ca
hát giúp các em tiếp cận và lĩnh hội nghệ thuật nhưng thực tế do điều kiện cơ sở vật chất, trang
thiết bị còn thiếu thốn nên việc dạy học âm nhạc chưa đạt hiệu quả. Hiện nay nhà trường đẩy mạnh
ứng dụng CNTT trong dạy học với tất cả các môn học, dần dần chất lượng giờ dạy được nâng cao,
học sinh hứng thú hơn với môn học và bước dầu đã đạt được những kết quả nhất định.
Với môn âm nhạc, khi được học và thực hành âm nhạc bằng những thiết bị công nghệ và các phần
mềm được ứng dụng, đa số các em rất thích thú và chất lượng thực hành cũng cao hơn. Giờ học
nhạc cũng được tiến hành nhẹ nhàng hơn, lôi cuốn hơn. Các em có năng khiếu thì việc tiếp thu và
thực hành bài học trở nên đơn giản và chất lượng, các em chưa phát triển được năng khiếu cũng
tích cực hơn trong học tập. Học sinh dần dần yêu thích môn học hơn, như trước đây số học sinh
chưa phát triển năng khiếu âm nhạc thì giờ học nhạc đối với các em rất khó khăn, thường hay né
tránh khi giáo viên yêu cầu thực hành. Trong những năm gần đây, thái độ của học sinh với môn

học trở nên tích cực hơn. Vì vậy với một tiết học âm nhạc có ứng dụng CNTT sẽ lôi cuốn các em,
phương pháp dạy học hiện đại sẽ được chứng minh qua kết quả cụ thể.
2. Thực nghiệm: GIÁO ÁN TRÌNH CHIẾU PWERPOINT.
Bài dạy Tiết 10 lớp 8:
Tiết : 10
ÔN TẬP BÀI HÁT: TUỔI HỒNG
ÔN TẬP TẬP ĐỌC NHẠC: TĐN SỐ 3
ÂM NHẠC THƯỜNG THỨC: NHẠC SĨ PHAN HUỲNH
ĐIỂU VÀ BÀI HÁT BÓNG CÂY KƠ NIA
3. Thực nghiệm: GIÁO ÁN TRÌNH CHIẾU PWERPOINT. ( thao giảng lần 2)
Bài dạy Tiết 26 lớp 8: Học bài hát: Ngôi nhà của chúng ta
nhạc và lời: Hình Phước Liên
Sau khi thực hiện việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy phân môn Âm nhạc thường thức kết quả đạt
được như sau:
70% Học sinh thích nghe nhạc.
25% Học sinh thích tìm hiểu về nhạc sĩ.
5% Học sinh không chú ý trong bài dạy.
Những suy nghĩ của tôi tương đối sát với thực tế giảng dạy bộ môn vì vậy tôi đã mạnh dạn
đưa ra ý tưởng chuyên đề này. Có thể đây là giải pháp tốt nhưng cũng chưa thực sự tối ưu, chưa
được kiểm nghiệm nhiều trong giảng dạy...để có thể rút ra kinh nghiệm, bài học cần thiết vận dụng
vào nhiệm vụ giảng dạy trong thời gian tiếp theo. Tôi rất mong muốn được đồng nghiệp góp ý
kiến để giúp tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Yên Thái, ngày 25 tháng 12 năm 2013
Người thực hiện

Nguyễn Đăng Tiến

5