Quản lý thanh toán không dùng tiền mặt tại Kho bạc Nhà nước tỉnh Thái Nguyên (Luận văn thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG THỊ THANH AN

QUẢN LÝ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT
TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ
THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2018


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG THỊ THANH AN

QUẢN LÝ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT
TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ
THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ HỒNG YẾN

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn được
thực hiện nghiêm túc, trung thực. Luận văn được trích dẫn đầy đủ, có nguồn
gốc rõ ràng.

Tác giả luận văn

Hoàng Thị Thanh An


ii

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các thầy, cô giáo trường
Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, Phòng Đào tạo đã giúp
đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với TS. Nguyễn Thị Hồng Yến,
người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên, các đơn vị,
các phòng ban và cán bộ nhân viên đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong quá trình nghiên cứu đề tài.
Tác giả luận văn

Hoàng Thị Thanh An

iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................ iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG..................................................................... viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ..................................................... x
MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 2
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ......................................... 3
5. Kết cấu của luận văn ............................................................................. 4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THANH TOÁN
KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT.................................................................. 5
1.1. Cơ sở lý luận về thanh toán không dùng tiền mặt.............................. 5
1.1.1. Tổng quan về thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế .. 5
1.1.2. Khái quát về quản lý thanh toán không dùng tiền mặt tại KBNN 12
1.1.3. Quản lý quy trình thanh toán các khoản thu, chi NSNN qua Kho bạc
Nhà nước ................................................................................................. 17
1.1.4. Vai trò thanh toán không dùng tiền mặt........................................ 24
1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thanh toán không dùng tiền mặt
tại KBNN................................................................................................. 25
1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý thanh toán không dùng tiền mặt tại Kho
bạc Nhà nước........................................................................................... 28
1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương ở Việt Nam ........................ 29
1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho KBNN Thái Nguyên ............................ 32

iv

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................... 35
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 35
2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 35
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin, số liệu ....................................... 35
2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin ................................................... 42
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .................................................. 44
2.2.4. Phương pháp xử lý số liệu............................................................. 45
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ..................................................... 46
2.3.1. Nhóm chỉ tiêu đánh giá thực trạng thanh toán không dùng tiền mặt
tại KBNN Thái Nguyên .......................................................................... 46
2.3.2. Nhóm các chỉ tiêu đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến công tác
thanh toán không dùng tiền mặt tại KBNN Thái Nguyên ...................... 48
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THANH TOÁN
KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI KBNN THÁI NGUYÊN ............. 52
3.1. Khái quát chung về KBNN Thái Nguyên ........................................ 52
3.1.1. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ...... 52
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của KBNN Thái Nguyên ........................... 53
3.1.3. Kết quả thực hiện nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước Thái
Nguyên .................................................................................................... 55
3.2. Thực trạng công tác quản lý thanh toán không dùng tiền mặt qua Kho
bạc Nhà nước Thái Nguyên .................................................................... 63
3.2.1. Nguyên tắc quản lý và điều kiện thanh toán không dùng tiền mặt tại
KBNN Thái Nguyên ............................................................................... 63
3.2.2. Tình hình quản lý các chủ thể liên quan thanh toán với KBNN Thái
Nguyên .................................................................................................... 65
3.2.3. Quản lý các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt tại KBNN
Thái Nguyên ............................................................................................ 65

v

3.2.4. Tình hình quản lý các phương tiện không dùng tiền mặt tại KBNN
Thái Nguyên ............................................................................................ 78
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác thanh toán không dùng tiền mặt
tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên........................................................ 80
3.3.1. Yếu tố chủ quan ............................................................................ 80
3.3.2. Yếu tố khách quan ......................................................................... 88
3.4. Đánh giá công tác quản lý thanh toán không dùng tiền mặt tại Kho
bạc Nhà nước Thái Nguyên .................................................................... 96
3.4.1. Kết quả đạt được ........................................................................... 96
3.4.2. Hạn chế.......................................................................................... 99
3.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ........................................................... 102
Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THANH TOÁN KHÔNG
DÙNG TIỀN MẶT TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN ......... 105
4.1. Định hướng và mục tiêu quản lý thanh toán không dùng tiền mặt tại
Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên........................................................... 105
4.1.1. Định hướng.................................................................................. 105
4.1.2. Mục tiêu....................................................................................... 106
4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý thanh toán không dùng tiền mặt tại
KBNN Thái Nguyên ............................................................................. 106
4.2.1. Hoàn thiện cơ sở pháp lý cho quản lý thanh toán ....................... 106
4.2.2. Cải cách các phương tiện thanh toán theo hướng thuận tiện và đơn
giản hóa các thủ tục ............................................................................... 107
4.2.3. Đào tạo cán bộ đáp ứng yêu cầu thanh toán không dùng tiền
mặt ......................................................................................................... 110
4.2.4. Hiện đại hóa công nghệ thanh toán ............................................. 110
4.2.5. Tăng cường tuyên truyền về phương thức thanh toán không dùng

tiền mặt .................................................................................................. 111


vi

4.2.6. Tăng cường hợp tác đa ngành trong thanh toán không dùng tiền
mặt ......................................................................................................... 112
4.2.7. Hoàn thiện và phát triển thanh toán tại KBNN Thái Nguyên ..... 113
4.2.8. Đề xuất cơ chế tính phí dịch vụ thanh toán hợp lý ..................... 114
4.3. Kiến nghị ........................................................................................ 115
4.3.1. Đối với Chính phủ ....................................................................... 115
4.3.2. Đối với Bộ Tài Chính .................................................................. 117
4.3.3. Đối với Kho bạc Nhà nước trung ương ...................................... 118
KẾT LUẬN .......................................................................................... 120
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 121
PHỤ LỤC ............................................................................................. 125


vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
ATM

Máy rút tiền tự động

CNTT

Công nghệ thông tin

ĐVSDNS

Đơn vị sử dụng ngân sách

KBNN

Kho bạc nhà nước

KTT

Kế toán trưởng

KTV

Kế toán viên

LCC

Lệnh chuyển có

LKB

Liên kho bạc

LTT

Lệnh thanh toán

NDKT

Nội dung kinh tế

NH

Ngân hàng

NHNN

Ngân hàng nhà nước

NHTM

Ngân hàng thương mại

NSNN

Ngân sách Nhà nước

POS

Hệ thống hỗ trợ bán hàng

(Point of Sale)
TABMIS

Hệ thống quản lý ngân sách và thông tin Kho bạc

TCTD

Tổ chức tín dụng

TCS

Chương trình thu ngân sách tập trung

TK

Tài khoản

TTBT

Thanh toán bù trừ

TTBTM

Thanh toán bằng tiền mặt

TTĐTLNH

Thanh toán điện tử liên ngân hàng

TTKDTM

Thanh toán không dùng tiền mặt

TTV

Thanh toán viên

UBND

Ủy ban nhân dân

UNC

Ủy nhiệm chi

UNT

Ủy nhiệm thu

XDCB

Xây dựng cơ bản


viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1.

Cơ cấu khách hàng được điều tra........................................ 38

Bảng 2.2.

Cơ cấu mẫu cán bộ được điều tra ....................................... 39

Bảng 2.3:

Tổng hợp chỉ tiêu nghiên cứu cho bảng hỏi dành cho khách

hàng ..................................................................................... 39

Bảng 2.4:

Tổng hợp chỉ tiêu nghiên cứu cho bảng hỏi dành cho cán
bộ ......................................................................................... 41

Bảng 2.5:

Thang đo Likert................................................................... 43

Bảng 3.1:

Doanh số hoạt động của KBNN Thái Nguyên qua 3 năm 2014
- 2016 .................................................................................. 61

Bảng 3.2:

Tình hình chi trả cá nhân qua tài khoản ATM tại KBNN Thái
Nguyên qua 3 năm 2014 - 2016 .......................................... 66

Bảng 3.3:

Tình hình chi ngân sách không dùng tiền mặt qua KBNN Thái
Nguyên qua 3 năm 2014 - 2016 .......................................... 67

Bảng 3.4:

Kết quả thực hiện lệnh thanh toán đi - đến tại KBNN Thái
Nguyên qua 3 năm 2014 - 2016 .......................................... 70

Bảng 3.5:

Kết quả thực hiện thanh toán song phương điện tử tại KBNN
Thái Nguyên qua 3 năm 2014 - 2016 ................................. 73

Bảng 3.6:

Kết quả thực hiện thanh toán bù trừ điện tử tại KBNN Thái
Nguyên qua 3 năm 2014 - 2016 .......................................... 78

Bảng 3.7:

Tình hình sử dụng các phương tiện thanh toán không dùng
tiền mặt tại KBNN Thái Nguyên qua 3 năm 2014 - 2016 .. 79

Bảng 3.8: Chất lượng nhân sự KBNN Thái Nguyên qua 3 năm 2014
- 2016 .......................................................................... 81
Bảng 3.9:

Đánh giá về chất lượng nhân sự tại KBNN Thái Nguyên .. 83


ix

Bảng 3.10: Đánh giá về tổ chức bộ máy khi thực hiện thanh toán không
dùng tiền mặt tại KBNN Thái Nguyên ............................... 85
Bảng 3.11: Đánh giá về quy trình nghiệp vụ khi thực hiện thanh toán
không dùng tiền mặt tại KBNN Thái Nguyên .................... 86
Bảng 3.12: Đánh giá về trang thiết bị, cơ sở vật chất kỹ thuật trong thanh

toán không dùng tiền mặt tại KBNN Thái Nguyên ............ 87
Bảng 3.13: Đánh giá về chính sách pháp lý thực hiện khi sử dụng thanh
toán không dùng tiền mặt tại KBNN Thái Nguyên ............ 89
Bảng 3.14: Đánh giá của khách hàng về phương tiện hữu hình trong
thanh toán không dùng tiền mặt tại KBNN Thái Nguyên .. 92


x

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1:

Quy trình thanh toán ủy nhiệm chi tại KBNN .................. 14

Sơ đồ 1.2:

Quy trình thanh toán ủy nhiệm thu tại KBNN ................. 16

Sơ đồ 1.3:

Quy trình chi trả, thanh toán chi NSNN theo hình thức rút
dự toán .............................................................................. 20

Sơ đồ 1.4:

Quy trình chi NSNN theo hình thức lệnh chi tiền ............ 21

Sơ đồ 3.1:

Cơ cấu tổ chức bộ máy KBNN Thái Nguyên ................... 52

Sơ đồ 3.2:

Quy trình thanh toán liên kho bạc .................................... 68

Sơ đồ 3.3:

Quy trình thanh toán song phương điện tử tại KBNN Thái
Nguyên ............................................................................... 71

Sơ đồ 3.4:

Quy trình thanh toán bù trừ điện tử tại KBNN Thái Nguyên . 74

Biểu đồ 3.1: Cơ cấu kinh tế tỉnh Thái Nguyên qua 3 năm 2014 - 2016 94


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full