Bước Đột Phá Về Sức Khỏe Gấc, Kho Báu Châu Á Chứa Đầy Ắp Chất Chống Oxy Hóa

BƯỚC ĐỘT PHÁ VỀ SỨC KHỎE
Gấc, kho báu châu Á chứa đầy ắp chất chống oxy hóa

Người dịch: Hoàng Thiên
Người hiệu đính chuyên môn: GS.TSKH. Lê Doãn Diên

BƯỚC ĐỘT PHÁ VỀ SỨC KHOẺ
Gấc, kho báu châu Á chứa đầy ắp chất chống ôxy hoá
CHO SỨC KHỎE CỦA BẠN

-1-


Có ai khác chán từ siêu như tôi không? Thay vì một trận bóng đá
giành chức vô địch, chúng ta có Super Bowl; những vận động viên trên
trung bình được gọi là siêu sao; và những phần ăn đủ lớn để cung cấp cho
cả một làng ở một nước thế giới thứ ba được gọi là siêu lớn. Tôi đoán
chúng ta có thể cảm ơn Siêu nhân vì sự điên rồ này.
Thế giới dinh dưỡng đã hiểu ra xu hướng này và đã gọi những thực
phẩm giàu chất dinh dưỡng, như quả gấc, là siêu thực phẩm và siêu trái cây.
Tôi thích cụm từ thực phẩm chức năng, vì chúng chính là như thế; chúng
giúp cơ thể chúng ta hoạt động theo cách chúng ta cần.
Ở đây có một sự mỉa mai. Trong khi nhiều người trong chúng ta ở
thế giới phương Tây ăn quá nhiều, chúng ta không hề trở nên khoẻ hơn.
Thực tế, nhiều người trong chúng ta không đủ dinh dưỡng. Để đảo ngược
xu hướng này, những siêu thực phẩm đang xuất hiện và ngày càng được ưa
chuộng. Quả gấc, một trong những thực phẩm này, xuất hiện ở Đông Nam
Á sau khi trải qua nhiều nghiên cứu tìm kiếm mọi cách để chống thiếu
vitamin A ở trẻ em Việt Nam. Cái mà những nhà nghiên cứu tìm thấy là rất
nhiều chất lycopen và beta-caroten chống ôxy hoá mạnh, tăng sức khoẻ cho
cơ thể, và những axit béo cần thiết giúp chúng ta hấp thu những chất dinh

dưỡng quan trọng. Nghịch lý là chính những ngôi làng của thế giới thứ ba
(Việt Nam) giúp chỉ đường cho chúng ta.
Đọc về quả gấc trong câu chuyện trang bìa của tháng này và một loạt
những bài báo nói về những lợi ích của quả gấc. Sau đó, bạn có thể đồng ý
với tôi; quả gấc còn hơn cả siêu.

-2-


Bạn có sợ già đi và phát triển những bệnh đi liền với tuổi già? Có
những thứ bạn có thể làm để giúp mình già đi với tốc độ riêng của bạn. Đọc
về chúng trong những bài báo về vitamin C của chúng tôi. CoQ10,
resveratrol và một
bài báo có tiêu đề
“Già đi theo cách
của bạn.”
Mỗi

tuần,

hàng trăm bài báo
về y học từ các cơ
quan

nghiên

cứu

hàng đầu thế giới
xuất hiện trên bàn

tôi và trong email của tôi. Tôi đã nghiên cứu từng bài để tìm ra chủ đề mà
tôi tin là quan trọng nhất để người đọc Bước đột phá về sức khoẻ được biết;
những thứ mà bạn có thể chưa nghe đến trên những phương tiện thông tin
đại chúng chủ đạo hoặc những câu chuyện mà họ tin chỉ xứng đáng vài
giây hoặc vài câu. Ở Bước đột phá về sức khoẻ, chúng tôi bổ sung cho
những câu chuyện này, tin rằng bạn sẽ thấy chúng thú vị và có ích trong
cuộc sống hàng ngày của bạn.
Trong số báo này, bạn sẽ đọc về sự khám phá của một thứ nấm men
có thể là chìa khoá cho việc hình thành bệnh tật ở con người; những nhà
nghiên cứu làm thế nào để đảo ngược sự tàn phá của căn bệnh Alzheimer ở
chuột và hy vọng khám phá của họ có thể dẫn đến một phương thuốc cho
người, và tại sao những mục tiêu có mức cholesterol thấp hơn là một chức
năng của nỗ lực tiếp thị dược phẩm hơn là làm giảm những nguy cơ bệnh
tim. Chúng tôi cũng nói về một thiết bị mới có thể giúp những người điếc
-3-


vượt xa cái họ có thể có được với máy trợ thính; và tập thể dục có thể giúp
cho thị lực của bạn thế nào. Với những cảnh báo về thực phẩm bị nhiễm
bẩn xảy ra gần như hàng tuần, chúng tôi cũng cho bạn biết bạn cần biết gì
để bảo vệ chính mình.
Một trong những thành phần chính cho sức khoẻ của bạn nằm trong
tay bạn. Đọc, biết, và thưởng thức – và tất nhiên, cho chúng tôi biết bạn
nghĩ gì. Chúng tôi rất muốn nghe từ bạn.
Mike Fillon
Tổng Biên tập

Hình ảnh:
Mike Fillon
Trong gần 20 năm, Mike Fillon đã viết hàng trăm bài báo về sức khoẻ, y

học và khoa học cho WebMD, CBS HealthWatch, MSNBC, Doctor’s
Guide Popular Mechanics và rất nhiều ấn phẩm khác. Ông cũng viết bảy
cuốn sách về sức khoẻ bao gồm Phương thuốc chữa bệnh tuyến tiền liệt tự
nhiên (Prentice Hall) và cuốn sách mới nhất Những chất bổ sung bị vây
hãm (Woodland Publishing). Ông có Bằng Thạc sĩ khoa học tại Đại học
Hàng hải New York và là một thành viên của Hội tác giả y khoa Mỹ và Hội
các tác giả viết về khoa học quốc gia.

ĐỂ MẮT ĐẾN QUẢ GẤC
Rustin Hartman
Không có lutein và zeaxanthin, chúng ta không thể nhìn được (cài thêm
ảnh)
Mắt người là một bộ máy đáng kinh ngạc với cấu trúc và những chức
năng phức tạp. Quá trình nhìn không diễn ra nếu mắt không được cung cấp
đủ dinh dưỡng. Một số thực phẩm quan trọng hơn cho thị lực so với những
-4-


thực phẩm khác, và có vẻ như quả gấc được sinh ra đặc biệt mang lại lợi
ích cho mắt. Nó giàu vitamin A và những carotenoid như beta-caroten,
zeaxanthin và lutein, những chất dinh dưỡng mà bạn sẽ thấy là hoàn toàn
cần thiết cho sức khoẻ và hoạt động tốt của mắt.
Từ ngoài vào, mắt có nhiều lớp và bộ phận, và mỗi lớp và bộ phận
đó đóng một vai trò quan trọng. Khi ánh sáng chiếu vào mắt, nó đi qua một
lớp màng nước mắt mỏng giúp bảo vệ và bôi trơn mắt trên giác mạc. Đằng
sau giác mạc, một chất lỏng gọi là thể dịch nước lưu thông qua khu vực
phía trước mắt và giữ áp suất ổn định.
Tròng đen - phần có màu của mắt – giãn ra và co vào phụ thuộc vào
lượng ánh sáng mà mắt gặp. Con ngươi là chấm màu đen ở giữa mắt. Khi
tròng đen giãn ra hoặc co vào, con ngươi cho phép một lượng ánh sáng

thích hợp đi qua thuỷ tinh thể. Thuỷ tinh thể thay đổi hình dạng khi chúng
ta cố tập trung tầm nhìn
vào những đối tượng ở
những

khoảng

cách

khác nhau.
Khi ánh sáng đi
qua thuỷ tinh thể, nó
chạy vào trung tâm của
mắt, nơi được phủ đầy
thể dịch nước, một chất
lỏng trong suốt như thạch được bao quanh bởi màng cứng là phần cứng,
màu trắng của mắt. Phía sau mắt, võng mạc nhận ánh sáng hội tụ như một
màn hình chiếu phim, và nhiều phần của nó làm việc cùng nhau để xử lý
thông tin và gửi nó đến não. Những tế bào nhận kích thích ánh sáng được
gọi là que và nón nhận ánh sáng và chuyển nó thành những tín hiệu quang
-5-


hoá có thể đi qua hệ thần kinh. Vì nó là điểm trọng tâm của mắt, hoàng
điểm (điểm vàng) có nhiều tế bào nhận kích thích ánh sáng hơn bất kỳ phần
nào khác của mắt.
Bên dưới các que và nón là một lớp gọi là biểu mô sắc tố võng mạc
(RPE). RPE hấp thụ ánh sáng thừa, cho phép các que và nón nhận tín hiệu
tốt hơn, rõ hơn. RPE cũng loại bỏ chất thải và cung cấp chất dinh dưỡng
cho các que và nón. Những mạch máu bao phủ lớp đằng sau võng mạc,

cũng cung cấp những chất dinh dưỡng cần thiết và loại bỏ những chất thải
có thể có hại.
Những tín hiệu nhận bởi các que và nón đi qua RPE dọc theo những
dây thần kinh dẫn đến dây thần kinh mắt, thật sự là một cụm dây thần kinh
ở phía sau mắt. Dây thần kinh này mang đến não tất cả những thông tin thu
được từ mắt. Tưởng tượng lượng thông tin đi qua dây thần kinh mắt mỗi
giây. Mọi thứ bạn nhìn thấy đi qua dây thần kinh này.
Khi não nhận thông tin đi qua dây thần kinh mắt, nó dịch thông tin
để chúng ta hiểu chúng ta đang nhìn cái gì. Quá trình này có vẻ phức tạp,
nhưng nó cũng xảy ra ngay lập tức. Chỉ mất một phần tỷ giây để hoàn
thành toàn bộ quá trình từ lớp nước mắt mỏng qua giác mạc đến não.

Rối loạn mắt nghiêm trọng và tác dụng của gấc
Bệnh tăng nhãn áp
Bệnh tăng nhãn áp xuất hiện khi thể dịch nước tích tụ hoặc không lưu
thông tốt, gây ra tăng áp suất trong mắt. Áp suất này, được gọi là áp suất
trong mắt phải giữ trong những giới hạn bình thường để tránh gây tổn hại
cho dây thần kinh mắt. Nếu không được chữa trị, bệnh tăng nhãn áp làm
mất dần thị lực và cuối cùng gây ra mù loà. Những quan sát và nghiên cứu
đã cho thấy bệnh tăng nhãn áp có thể di truyền và có thể không xuất hiện
cho đến khi già.
-6-


Mặc dù bệnh tăng nhãn áp chủ yếu thấy ở những người trên 40 tuổi, nó
cũng có thể ảnh hưởng đến thanh niên, trẻ em và thậm chí trẻ nhỏ. Những
nghiên cứu cho thấy người Mỹ Phi chịu ảnh hưởng của bệnh tăng nhãn áp
nghiêm trọng hơn những người khác, bị rối loạn từ khi còn trẻ và bị giảm
thị lực nghiêm trọng hơn. Những nhân tố khác cho thấy nguy cơ tăng lên
của bệnh tăng nhãn áp bao gồm:



Đã từng không nhìn thấy



Tiểu đường



Lịch sử gia đình là người Nga, Nhật, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha,

Inuit, Ailen hoặc Xcăng-đi-na-vi.


Sử dụng toa thuốc có chứa hormon steroid.
Thường thì dấu hiệu đầu tiên của bệnh tăng nhãn áp là mất thị lực ngoại

biên. Triệu chứng này thường không được chú ý cho đến khi bệnh đã tiến
triển đến mức độ nguy hiểm, vì thế cần kiểm tra thị lực ngoại biên thường
xuyên. Đôi khi, bạn có thể phát hiện ra áp suất trong mắt tăng lên. Những
triệu chứng có thể bao gồm đau mắt bất ngờ, đau đầu, nhìn bị mờ, nhìn
thấy hình méo mó hoặc có quầng quanh ánh sáng, cảm giác lười nhác ở
mắt, thậm chí buồn nôn hoặc nôn mửa.
Các chuyên gia chưa thể tìm ra cách phòng chống bệnh tăng nhãn áp.
Một số nhân tố không thể khắc phục. Nhưng nếu được chẩn đoán và điều
trị sớm, bệnh tăng nhãn áp có thể được kiểm soát. Ngoài ra, dinh dưỡng
hợp lý và ăn những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng có thể có ích. Quả gấc
đặc biệt có giá trị cho mắt vì nó giàu những chất carotenoid như betacaroten, lutein và zeaxanthin.
Bệnh đục thuỷ tinh thể

-7-


Bệnh đục thuỷ tinh thể làm cho thuỷ tinh thể bị mờ dẫn đến giảm thị
lực. Hơn một nửa người Mỹ trên 65 tuổi bị đục thuỷ tinh thể. Bệnh đục
thuỷ tinh thể xảy ra khi protein tích tụ trong thuỷ tinh thể làm cho nó mờ đi,
ngăn ánh sáng đi qua và hội tụ chính xác. Các chuyên gia chưa biết cái gì
gây ra sự tích tụ protein này, nhưng họ nhận biết được một số loại đục thuỷ
tinh thể.
Bệnh đục thuỷ tinh thể thường hình thành chậm và có rất ít triệu
chứng ban đầu. Khi bệnh tiến triển, nó có thể làm mờ hoặc tối sầm mắt, bị
tấn công đột ngột bởi chứng cận thị và thậm chí thay đổi cách bạn nhìn
những màu nhất định, đặc biệt là màu vàng. Bệnh đục thuỷ tinh thể cũng có
thể gây ra nhìn một thành hai, nhạy cảm với ánh sáng chói hoặc gặp khó
khăn khi nhìn đèn pha của những xe ô tô khác.
Các bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh đục thuỷ tinh thể với một loạt
những cuộc kiểm tra đặc biệt. Đầu tiên, bác sĩ kiểm tra thị lực chung. Sau
đó, bác sĩ kéo giãn con ngươi ra để nhìn rõ thuỷ tinh thể và những phần
khác của mắt. Việc này cho phép bác sĩ quyết định bệnh đục thuỷ tinh thể
có thể ảnh hưởng thế nào đến thị lực. Nếu nguy cơ giảm thị lực không lớn,
bác sĩ có thể cho dùng kính điều chỉnh. Nhưng nếu bệnh đục thuỷ tinh thể
nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật.
Phẫu thuật đục thuỷ tinh thể là phẫu thuật phổ biến nhất ở Mỹ. Hơn
1,5 triệu cuộc phẫu thuật đục thuỷ tinh thể được thực hiện mỗi năm và thị
lực của hơn 90% bệnh nhân được cải thiện. Viện mắt Mỹ khuyên những
người tuổi từ 40 đến 64 nên kiểm tra mắt toàn diện ít nhất hai năm hoặc
bốn năm một lần, và những người từ 65 tuổi trở nên nên kiểm tra một hoặc
hai năm một lần.
Gấc có thể giúp

-8-


Những công trình nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng các chất
carotenoid trong quả gấc có thể ngăn ngừa sự phát triển của bệnh đục
thủy tinh thể

(cài thêm ảnh)

Hầu hết các chuyên gia sẽ nói với bạn không có cách nào phòng
tránh đục thuỷ tinh thể, vì không ai biết chính xác cái gì gây ra chúng.
Nhưng những nghiên cứu gần đây cho thấy những carotenoid trong quả gấc
có thể có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của bệnh đục thuỷ tinh thể. Một
số nghiên cứu khoa học cho thấy những người hấp thụ hai chất carotenoid,
lutein và zeaxanthin, có thể làm giảm nguy cơ phát triển bệnh đục thuỷ tinh
thể. Lutein và zeaxanthin có vai trò cực kỳ quan trọng cho sức khoẻ của
mắt và có thể đóng vai trò trung tâm trong việc ngăn một số bệnh chính về
mắt, bao gồm thoái hoá hoàng điểm
Thoái hoá hoàng điểm
Thoái hoá hoàng điểm là một điều kiện trong đó những tế bào nhận
kích thích ánh sáng của hoàng điểm, điểm giữa của võng mạc, gặp trục trặc
và cuối cùng chết. Viện mắt Mỹ cho biết thoái hoá hoàng điểm là nguyên
nhân hàng đầu dẫn đến mù loà cho những người trên 50 tuổi ở Mỹ. Các
chuyên gia ước tính hơn 17 triệu người Mỹ có những triệu chứng của bệnh
thoái hoá hoàng điểm và năm nay đã có thêm nửa triệu người được chẩn
đoán mắc bệnh.
Thuật ngữ thoái hoá hoàng điểm thường chỉ bệnh thoái hoá hoàng
điểm liên quan đến tuổi tác (AMD), mặc dù có một số dạng thoái hoá
hoàng điểm ảnh hưởng đến những người trẻ hơn. Có hai dạng AMD chính,

ướt và khô, và AMD ban đầu tự biểu hiện với sự tích tụ của drusen, một
chất lắng màu vàng trên hoàng điểm. Những chất lắng này không tự ảnh
hưởng đến thị lực, mà sự tồn tại của chúng làm tăng nguy cơ phát triển
AMD. Hoàng điểm bắt đầu thoái hoá khi những biểu mô sắc tố retinal võng
-9-


mạc dưới hoàng điểm bị xáo trộn, cắt những chất dinh dưỡng và ngăn việc
loại bỏ đi những chất thải.
Những nhân tố gây ra nguy cơ mắc thoái hoá hoàng điểm bao gồm
hút thuốc, tuổi tác (3 trong 10 người từ tuổi 75 đến 85 có một số dấu hiệu
của bệnh thoái hoá hoàng điểm), lịch sử gia đình, huyết áp cao, béo phì, rối
loạn tim mạch và tiếp xúc quá mức với ánh nắng.
Những triệu chứng của bệnh AMD bao gồm nhìn bị mờ, nhìn thấy
bóng hoặc những khu vực trống, méo hoặc gặp những rắc rối liên quan đến
màu sắc. Những phương pháp điều trị truyền thống nhất bao gồm uống
thuốc.
Gấc có thể giúp
Những nghiên cứu
gần đây cho thấy rằng
bệnh thoái hoá hoàng
điểm có thể giảm hoặc
thậm chí được ngăn chặn
bằng

việc

tăng

nạp

những chất dinh dưỡng
có lợi nhất định. Nghiên
cứu về bệnh mắt liên
quan đến tuổi tác cho thấy một sự kết hợp của beta-caroten, vitamin C và E
và kẽm có thể giảm nguy cơ phát triển AMD đi 25% ở những bệnh nhân có
dấu hiệu rõ ràng của bệnh. Sự kết hợp các chất dinh dưỡng này là phương
pháp duy nhất được chứng minh làm giảm nguy cơ chuyển hoá từ bệnh
AMD nhẹ sang nặng.
Một nghiên cứu khác sau đó kiểm tra hiệu quả của hai carotenoid
quan trọng tìm thấy nhiều trong quả gấc tức là lutein và zeaxanthin. Những
- 10 -


carotenoid này là thành phần hoạt động không thể thiếu của hoàng điểm và
võng mạc ngoại biên. Không có lutein và zeaxanthin, chúng ta không thể
nhìn thấy. Một số nghiên cứu đã tìm ra một mối liên hệ giữa mức độ huyết
thanh thấp của hai carotenoid này và nguy cơ mắc AMD tăng. Những
nghiên cứu khác cho thấy sự tập trung cao của lutein và zeaxanthin trong
hoàng điểm trực tiếp dẫn đến giảm nguy cơ phát triển bệnh thoái hoá hoàng
điểm.
Cuối cùng, một nghiên cứu gần đây tại Trường Y Harvard khám phá
ra rằng zeaxanthin có thể bảo vệ võng mạc bằng cách hấp thu ánh sáng
xanh và đóng vai trò như một loài ăn các gốc tự do phá hoại. Nghiên cứu
đó cũng cho thấy zeaxanthin có thể bảo vệ chống lại ánh sáng phá hoại và
ngăn chết các tế bào nhận kích thích ánh sáng, nguyên nhân chính gây ra
giảm thị lực trong AMD.
Các nghiên cứu khác cho thấy zeaxanthin và lutein có thể bảo vệ các
mạch máu cung cấp chất dinh dưỡng cho hoàng điểm và phần còn lại của
võng mạc. Một nghiên cứu quan trọng kiểm tra 90 bệnh nhân mắc AMD

cho thấy được bổ sung những carotenoid đáng kinh ngạc này có thể cải
thiện thị lực ở phần lớn các bệnh nhân.
Chắc chắn những carotenoid này là một phần không thể thiếu của bất
kỳ chế độ ăn uống tốt cho mắt nào, và gấc có thể là nguồn hiệu quả nhất thế
giới. Trái cây nhỏ bé này từ rừng nhiệt đới của Đông Nam Á có thể là bạn
tốt nhất của mắt.

Sự thật về mắt: Mẹ có đúng không?
Ăn trái cây và rau củ sẽ giúp nhìn tốt hơn.
Đúng: Một só trái cây và rau củ (đặc biệt là quả gấc) là nguồn giàu vitamin
A, và beta-caroten. Những chất dinh dưỡng này rất quan trọng cho những
tế bào nhận kích thích ánh sáng của võng mạc. Thiếu vitamin A có thể gây
- 11 -


ra quáng gà, trong khi đủ vitamin A có thể hỗ trợ và tăng nhanh phản ứng
với ánh sáng và sự chuyển hoá thông tin.
Sử dụng kính thuốc hoặc kính áp tròng chỉ làm cho mắt bạn yếu hơn
và thêm phụ thuộc vào những phương tiện trợ nhãn.
Sai: Kính hiệu chỉnh không làm cho mắt bạn yếu hơn. Thị lực của bạn có
thể thay đổi theo thời gian, nhưng đó là do sự lớn lên của mắt, không phải
do kính hiệu chỉnh.
Uống soda dành cho người ăn kiêng hoặc đường hoá học có thể ảnh
hưởng đến thị lực của bạn.
Đúng: Những nghiên cứu cho thấy đường hoá học, đặc biệt là cyclamates,
có thể làm cho mắt bạn nhạy cảm hơn với ánh sáng. Cũng có những nhân
tố khác có thể làm mắt bạn nhạy cảm hơn với ánh sáng. Chúng bao gồm
thuốc kháng sinh, thuốc tránh thai, thuốc cao huyết áp, thuộc lợi tiểu và
thuốc tiểu đường.
Đọc trong bóng tối không tốt cho mắt của bạn

Sai: Bạn có thể bị đau đầu vì phải căng mắt ra để nhìn, nhưng mắt của bạn
không bị tổn hại.

GẤC VÀ MỐI LIÊN HỆ VỚI BỆNH UNG THƯ

Các chất carotenoid trong quả gấc có thể cứu sống
Rustin Hartman
Trong khi những tít báo gần đây công bố một báo cáo của Hội đăng
ký ung thư trung tâm Bắc Mỹ (NAACCR), nói rằng tỷ lệ những người mới
mắc ung thư và chết vì tất cả các bệnh ung thư tiếp tục giảm ở Mỹ, cũng có
một số tin tức xấu. Có nghiên cứu cho rằng tỷ lệ mắc các loại bệnh ung thư
nhất định đang tăng lên.

- 12 -


Khi nói đến bệnh ung thư, sự thật thật đáng sợ. Bệnh ung thư thuộc
mọi dạng giết chết nhiều người Mỹ hơn bất kỳ bệnh nào, ngoài những dạng
kết hợp của bệnh tim. Mỗi ngày, hơn 1.500 người Mỹ chết vì ung thư – hơn
550.000 người sẽ chết trong năm nay. Tin tức nghiêm trọng là mặc dù đã có
tiến triển - chủ yếu thông qua chẩn đoán sớm – ung thư vẫn là kẻ giết người
đứng thứ hai ở Mỹ.
Trong khi chúng ta
không thể chắc chắn rằng
chúng ta sẽ không bao giờ
mắc bệnh ung thư, có một số
cách để giảm nguy cơ ung
thư. Viện nghiên cứu ung thư
Mỹ (AICR) ước tính rằng 60
đến 70% tất cả các bệnh ung

thư liên quan trực tiếp đến thực phẩm chúng ta ăn và lối sống, bao gồm hút
thuốc, tập thể dục và bệnh béo phì, và Viện Ung thư quốc gia báo cáo rằng
35% số ca chết vì ung thư liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống. Theo báo
cáo của AICR “Nếu thêm vào con số đó những người có liên quan đến
thuốc lá và rượu, khoảng ba phần tư tất cả các ca chết vì ung thư liên quan
đến thói quen ăn uống hoặc lối sống.”
Những lựa chọn đơn giản có thể cải thiện đáng kể tình hình. Ăn ít
nhất 5 suất rau quả mỗi ngày, ăn nhiều loại hạt ngũ cốc toàn phần và đậu đỗ
tốt cho sức khoẻ và hạn chế lượng chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa và
axit béo dạng trans, đều đặc biệt có ích. Uống nhiều nước, tập thể dục
thường xuyên và ngủ đủ giấc là những lựa chọn quan trọng khác. Cuối
cùng, bổ sung dinh dưỡng giầu vitamin, chất khoáng và carotenoid chống

- 13 -


ôxy hoá vốn tăng sức đề kháng – như những chất này có trong quả gấc – có
thể có tác dụng chống u và ngăn ngừa ung thư hiệu quả.

Carotenoid là gì?
Những chất hoá học từ thực vật này có tên từ cây trồng đầu tiên mà
chúng được phân lập trong phòng thí nghiệm tức là cây cà rốt. Carotenoid
được tìm thấy trong
nhiều loại rau, quả và
chúng có màu đỏ, màu
da cam và màu vàng.
Các nhà khoa học đã
khám phá ra những tác
dụng chống ôxy hoá
của

carotenoid

vào

năm 1968, và chỉ 2
năm sau các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nhiều bệnh nhân ung thư
có mức độ carotenoid thấp trong máu của họ. Các nhà khoa học hiện nay
tin rằng những chất hoá học thực vật quan trọng này có thể cần thiết để
ngăn ngừa bệnh mãn tính. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng carotenoid kích
thích hệ miễn dịch bằng cách hoạt hoá những tế báo tiêu diệt tự nhiên vốn
giết chết các tế bào ung thư và một số tế bào bị nhiễm virut. Hai loại
carotenoid, beta-caroten và lycopen đã thu hút nhiều sự chú ý trong lĩnh
vực nghiên cứu phòng chống ung thư.
Hai dạng ung thư phổ biến nhất là ung thư đại trực tràng và ung thư
tuyến tiền liệt. Nhờ có một số nghiên cứu khoa học mới, giờ chúng ta đã

- 14 -


biết đến quả gấc, chứa nhiều beta-caroten và lycopen, có thể là một công cụ
giá trị để chống lại những căn bệnh ung thư này.
Cần biết gì về ung thư đại trực tràng
Mỗi năm, bác sĩ chẩn đoán hơn 130.000 trường hợp ung thư đại trực
tràng ở Mỹ, và hơn 50.000 người chết vì ung thư đại trực tràng mỗi năm.
Ung thư đại trực tràng là nguyên nhân lớn thứ hai của tất cả những ca chết
vì ung thư. Nhưng có thể ngăn nhiều ca chết do ung thư đại trực tràng vì,
khi được chẩn đoán sớm nhờ nội soi ruột già, phần lớn các ca có thể chữa
được.
Không có nguyên nhân nào gây ung thư ruột già. Những nhân tố gây

nguy cơ chủ yếu là tiền sử gia đình bị ung thư ruột già, viêm ruột kết gây
loét và u đại trực tràng. Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng nguy cơ ung
thư ruột già tăng lên khi một người được chẩn đoán bị một dạng ung thư
khác không liên quan. Các nhà nghiên cứu cũng tìm ra rằng những nhân tố
liên quan đến ăn uống nhất định cũng có khả năng gây ra bệnh. Khẩu phần
ăn nhiều thịt, ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ gây ung thư ruột già.
Ở phần lớn những ca ung thư ruột già giai đoạn cuối, nạn nhân
không biết họ bị ung thư cho đến khi quá muộn để có thể giúp. Trong phần
lớn các trường hợp, ung thư ruột già không được phát hiện trước khi nó
biểu hiện các triệu chứng. Cả nội soi ruột già hoặc nội soi phần dưới ruột
già có thể cho thấy bằng chứng của ung thư, nhưng chỉ nội soi ruột kiểm tra
toàn bộ ruột. Tìm máu ẩn trong phân có thể phát hiện những dấu hiệu ung
thư khác như máu trong phân, nhưng xét nghiệm này thường cho kết quả
âm tính ở những bệnh nhân thực thế mắc ung thư ruột già. Trong tất cả
những xét nghiệm có thể thực hiện, nội soi ruột già có khả năng phát hiện
ung thư ruột già lớn nhất.
Ung thư tuyến tiền liệt
- 15 -


Hơn 230.000 ca ung thư tuyến tiền liệt mới năm 2005, hơn 30.000
người chết do ung thư tuyến tiền liệt ở Mỹ, và thực tế là nguy cơ mắc bệnh
ở một người đàn ông tăng lên theo mỗi năm người đó sống cho thấy sự
nghiêm trọng của bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Hơn 70% tất cả các ca ung
thư tuyến tiền liệt xảy ra ở đàn ông trên 65 tuổi, đàn ông Mỹ Phi có nguy
cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt nhiều hơn 60% các nhóm khác.
Mặc dù thế, không phải tất
cả các con số thống kê đều xấu.
Hội Ung thư Mỹ báo cáo gần 86%
tất cả các ca ung thư tuyến tiền liệt

được phát hiện trong khi chúng
vẫn giới hạn ở tuyền tiền liệt hoặc
ở một vùng gần đó. 100% nam
giới được chẩn đoán ung thư trong những giai đoạn này sống được ít nhất 5
năm. Thế không phải là tệ. Và trong hai thập kỷ qua, tỷ lệ sống sót nói
chung trong giai đoạn này tăng từ 67 lên 97%. Ung thư tuyến tiền liệt, mặc
dù phổ biến hơn chúng ta muốn, là một trong những bệnh ung thư có khả
năng chữa trị nhất khi được chẩn đoán kịp thời.
Một tuyến tiền liệt bình thường, khoẻ mạnh thường chỉ lớn hơn một
quả óc chó một chút. Nó bao quanh niệu đạo ở trước trực tràng và ngay bên
dưới bàng quang. Bên trong tuyến tiền liệt, niệu đạo kết hợp với hai ống
dẫn mang tinh dịch trong khi xuất tinh. Tuyến tiền liệt là một phần quan
trọng của hệ thống sinh sản của nam giới vì nó sinh ra một dòng chất lỏng
không có tính axit chứa một phần ba lượng tinh dịch, mang tinh trùng qua
niệu đạo khi đạt đến sự khoái cảm tột đỉnh. Để hoạt động tốt, tuyến tiền liệt
yêu cầu hormon nam, đặc biệt là testosteron, chủ yếu được sinh ra trong
tinh hoàn.
- 16 -


Trong giai đoạn đầu, ung thư tuyến tiền liệt có thể được phát hiện khi
bác sĩ kiểm tra tuyến tiền liệt. Ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn đầu không
biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào. Xét nghiệm máu thông thường có thể đảm
bảo bạn không phải là một phần của 3% số người không sống được vì bệnh
ung thư tuyến tiền liệt.
Gấc có thể giúp thế nào
Lycopen, giống như những carotenoid khác, là một sắc tố hoà tan
trong chất béo có thể tìm thấy trong một số thực vật. Nó quy định về màu
đỏ sáng của quả gấc và màu đỏ của cà chua. Gấc có thể là nguồn giàu nhất
chất carotenoid đặc biệt có lợi này.

Nhiều nghiên cứu khoa học
cho thấy lycopen có thể bảo vệ
chống lại những rối loạn nhất định,
bao gồm ung thư tuyến tiền liệt và
bệnh nhồi máu cơ tim. Một nghiên
cứu gần đây cho thấy rằng ăn những
thực phẩm giàu lycopen có thể giảm
đáng kể nguy cơ mắc ung thư tuyến
tiền liệt. Nghiên cứu đó cũng cho thấy mối quan hệ tương tự giữa lycopen
và bệnh ung thư phổi.
Trong một nghiên cứu khác theo dõi thói quen ăn uống của 47 người
đàn ông trong 6 năm, một mối tương quan khả quan được tìm thấy giữa
việc ăn thực phẩm có chứa cà chua và sự kháng lại rõ ràng sự phát triển của
ung thư tuyến tiền liệt, nhờ có lycopen. Nguy cơ phát triển bệnh ung thư
tuyến tiền liệt giảm 35% đối với những người ăn nhiều hơn 10 suất ăn có
chứa cà chua hàng tuần, so với những người ăn ít hơn 1,5 suất ăn có chứa

- 17 -


cà chua hàng tuần. Hầu hết những suất ăn này (82%) ở dạng cà chua, sốt cà
chua và pizza. Sốt cà chua cho thấy mức bảo vệ cao nhất.
Những kết quả này ủng hộ cho một nghiên cứu khác theo dõi thói
quen ăn uống của một nhóm nam giới trong 6 năm. Nghiên cứu cho thấy
những người ăn thực phẩm giàu lycopen hơn 5 lần một tuần giảm 40%
nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt so với những người chỉ ăn những thực phẩm
giàu lycopen ít hơn một lần một tuần.
Các nhà nghiên cứu gần đây đã xem lại 72 nghiên cứu về lycopen và
đã phát hiện thấy 57 báo cáo nói về việc giảm nguy cơ mắc các loại bệnh
ung thư khác nhau. Những tác dụng bảo vệ của lycopen đặc biệt đáng kể

đối với những bệnh ung thư tuyến tiền liệt và dạ dày. Tất nhiên, những báo
cáo này không chứng minh mối quan hệ nhân quả, nhưng một mối quan hệ
có vẻ rõ ràng.

Ung thư là gì?
Ung thư xảy ra khi sự hư hỏng tế bào hoặc đột biến ADN gây ra sự sao
chép tế bào không kiểm soát được. Những hiện tượng này có thể do một số
nguyên nhân gây ra, đặc biệt là sự phá huỷ của các gốc tự do. Khi các tế
bào bị đột biến và bắt đầu sinh sôi một cách bất thường, chúng bắt đầu lớn
lên và làm ảnh hưởng đến chức năng khoẻ mạnh của các cơ quan sống.
Bệnh nhân ung thư chết vì bị huỷ hoại các cơ quan do tế bào ung thư lớn
lên xâm chiếm, không phải chỉ do sự sinh sôi của tế bào.
Trong cơ thể, hai chức năng tự nhiên duy nhất được thiết kế để chống lại sự
phát triển của ung thư, hệ miễn dịch và hệ bảo vệ chống ôxy hoá là hai vũ
khí chống ung thư mạnh nhất. Nâng đỡ và hỗ trợ cho những chức năng này
là cách tốt nhất để ngăn và thậm chí có thể vượt qua được một số bệnh ung
thư.

- 18 -


Bằng chứng mới đã xuất hiện cho thấy lycopen bảo vệ và có thể
chống lại ung thư tuyến tiền liệt. Một nghiên cứu mới khác kiểm tra 33
người đàn ông phải trải qua phẫu thuật để loại bỏ đi những tuyến tiền liệt bị
ung thư. Những người này được cho dùng ngẫu nhiên một liều thuốc trấn
an hoặc 30 mg lycopen mỗi ngày trong vòng 30 ngày trước khi phẫu thuật.
Sau khi phẫu thuật, các nhà nghiên cứu kiểm tra những tuyến tiền liệt đã
được loại bỏ. Họ thấy rằng tế bào ung thư lây lan ít hơn nhiều trong những
bệnh nhận được điều trị bằng lycopen so với những người không nhận
được lycopen. Các nhà nghiên cứu cũng chú ý rằng mô báo trước bệnh ung

thư trong nhóm lycopen ít bất thường hơn mô báo trước bệnh ung thư trong
nhóm kiểm soát. Ngoài ra, mức độ kháng nguyên của tuyến tiền liệt (PSA)
giảm 20% trong nhóm lycopen nhưng không thay đổi trong nhóm kiểm
soát.
Lycopen của Gấc, chất chống ung thư hiệu quả
Các nhà khoa học không hiểu lycopen làm thế nào để chống ung thư,
nhưng họ có một số giả thuyết.
Giống như nhiều bệnh kinh niên, bệnh ung thư có thể có liên hệ với
stress do ôxy hoá. Sự ôxy hoá xảy ra khi một gốc tự do mạnh, một phân tử
mất đi một electron, ăn mất một electron từ một tế bào khoẻ mạnh. Tế bào
của một người bình thường thường phải hứng chịu hàng nghìn đợt tấn công
của gốc tự do mỗi ngày. Sự ôxy hoá có thể gây ra sự phá hoại vĩnh viễn
protein, màng, ty thể và ADN của tế bào. Sự phá hoại protein, màng và ty
thể có thể làm cho tế bào trở nên bị suy dinh dưỡng, ốm hoặc thậm chí
chết. Sự huỷ hoại ADN có thể làm cho nó đột biến và bắt đầu sản sinh
không kiểm soát được, và sự sao chép tế bào không thể kiểm soát được gọi
là bệnh ung thư.

- 19 -


Một số nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã chứng minh rằng
lycopen có hoạt tính chống ôxy hoá cao nhất trong tất cả các carotenoid.
Lycopen thu lượm một số loại gốc tự do. Việc giảm sự huỷ hoại tế bào do
stress ôxy hoá bằng cách ăn thêm những thực phẩm giàu lycopen có thể
giảm nguy cơ mắc những loại bệnh ung thư nhất định.
Một lý thuyết khác về tính chất chống ung thư của lycopen bao gồm
tế bào không thông tin được cho nhau. Những nghiên cứu cho thấy sự liên
lạc của tế bào không thực hiện được có thể là nguyên nhân gây ra sự phát
triển quá nhanh của tế bào và cuối cùng, gây ra ung thư. Các nghiên cứu

cho thấy lycopen có thể kích thích sự liên lạc giữa các tế bào. Những
nghiên cứu khác cho thấy lycopen có thể bao vây các hiệu ứng của những
chất sinh ung thư nhất định, ngăn ngừa sự huỷ hoại tế bào, và làm ngừng sự
phân chia tế bào không kiểm soát được trước khi nó bắt đầu.
Beta-caroten có thể chống lại bệnh ung thư hay không?
Quả gấc cũng rất giàu beta-caroten. Thực tế, nó chứa nhiều gấp
nhiều lần lượng beta-caroten tìm thấy trong cà rốt mà người ta từ lâu vẫn
nghĩ là nguồn tốt nhất. Beta-caroten từ lâu đã được nghiên cứu về tác dụng
phòng chống một số loại ung thư. Một nghiên cứu tại Đại học Yale cho
thấy nguy cơ ung thư phổi giảm đi đáng kể ở những phụ nữ và nam giới ăn
nhiều rau quả giàu beta-caroten.
Một nghiên cứu khác so sánh chế độ ăn của bệnh nhân ung thư phổi
với chế độ ăn của 540 người khoẻ mạnh. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện
ra rằng những người ăn thực phẩm giàu carotenoid (đặc biệt là betacaroten) giảm đáng kể nguy cơ gây ung thư phổi.
Một số nghiên cứu quan trọng cho thấy mối liên hệ giữa beta-caroten
và sự giảm đi của nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt. Vào năm 1999, Hội Ung
thư Mỹ đã xuất bản cuốn Nghiên cứu về sức khoẻ của bác sĩ, một dự án
- 20 -


nghiên cứu bước ngoặt theo dõi hàng nghìn bệnh nhân trong vài năm.
Nghiên cứu cho thấy những người đàn ông có lượng beta-caroten thấp hơn
trong máu có nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt tăng.
Tương lai sáng sủa
Hầu hết các nghiên cứu đã được thực hiện khi sử dụng những nguồn
lycopen và beta-caroten kém hiệu quả hơn so với gấc. Vì trái cây nhỏ bé
này có thể là nguồn hiệu quả nhất của những chất dinh dưỡng vốn làm tăng
cường hệ miễn dịch, thu lượm các gốc tự do và chống ung thư, điều tốt
nhất có thể chưa đến vì nghiên cứu tương lai tập trung vào khả năng phòng
chống và điều trị ung thư của quả gấc.

GẤC

Kho báu của Châu Á
“Quà tặng từ thiên đường” chứa đầy những chất chống ôxy hoá
Tháng 12 và tháng 1 là thời gian ăn mừng khắp Đông Nam Á bao
gồm Việt Nam. Những tháng này đánh dấu kết thúc mùa mưa và là thời
gian thu hoạch cao điểm ở những khu vực vùng núi phía bắc một loại quả
quý màu da cam, có nhiều gai.
Có cỡ của một quả dưa đỏ khi chín, tên khoa học của quả là
Momordica cochinchinensis Spreng. Có ở Ấn Độ, Việt Nam, Campuchia,
Thái Lan, Trung Quốc, Philippin và Malaysia, nó được gọi là bhat kerala ở
Ấn Độ, moc niet tu ở Trung Quốc và quả bí gai trong thế giới nói tiếng
Anh. Người Việt Nam gọi
nó đơn giản là gấc.
Xen lẫn trong những
tán lá sum sê với vô số
nhánh, khi gấc chín nó
- 21 -


chuyển từ màu xanh lá cây sang màu da cam-đỏ, làm cho nó dễ phát hiện.
Gấc là một trái cây theo mùa chỉ có từ tháng 9 đến tháng 12 mỗi năm.
Ở các làng khắp miền Bắc Việt Nam, thường thấy những giàn mắt
cáo trước nhà với những cây leo len lỏi về phía mặt trời. Người Việt Nam
đặt tên hiệu cho gấc là “trái cây từ thiên đường” không chỉ bởi vì những
dây leo bò về phía mặt trời mà còn để chỉ nguồn chất dinh dưỡng dồi dào
của nó.
Khi chín, quả gấc có một vỏ ngoài dày 2 đến 3 cm phủ đầy gai. Bên
trong, một lớp lót xốp màu da cam đệm giữa 15 đến 20 vỏ hạt hình tròn,

màu đỏ sáng. Màng bao quanh vỏ hạt chứa nhiều dầu gấc, có giá trị vì chất
lipocaroten của nó. Lypocaroten giúp hấp thụ các chất dinh dưỡng, đặc biệt
là các chất dinh dưỡng hoà tan trong mỡ bao gồm vitamin A, D, E và K.
Gấc chiếm một vị trí danh dự ở Châu Á. Người Việt Nam sử dụng
phần thịt màu đỏ bên trong vỏ hạt trong một món gọi là xôi gấc, hay cơm
đỏ, được làm bằng cách thêm thịt gấc xay vào gạo trắng. Trong văn hoá
Việt Nam, màu trắng được coi là màu của cái chết, và màu đỏ là màu của
cuộc sống và sức sống. Là một món ăn truyền thống tại các đám cưới, Tết
Nguyên đán và những ngày hội khác, món xôi với các hạt gấc có màu đầy
sức sống, báo hiệu cho khách khứa về món ăn có chứa gấc.
Phần lớn sức mạnh dinh dưỡng của gấc được chứa trong các màng
đỏ bao quanh hạt của nó. Màu da cam và đỏ sáng của quả cho thấy sự tập
trung cao các chất carotenoid chống ôxy hoá mạnh, đặc biệt là beta-caroten
và lycopen.
Gấc có mức độ khá cao về axit béo liên kết với carotenoid vốn được gọi
là lipocaroten nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc cung cấp
carotenoid cho các tế bào.
Ký ức chạy sâu
- 22 -


Nhà Nghiên cứu Vương
Thúy Lệ, tiến sĩ, một nhà dinh
dưỡng học tại Đại học CaliforniaDavis, đã có những ký ức đáng nhớ
về quả gấc từ thời thơ ấu tại Việt
Nam. Bà nói, “Màu thay đổi của
quả gấc, đu đưa trên những dây leo
len lỏi quanh cổng vào khi mùa kết
thúc, báo hiệu một thời điểm trẻ
con mong ngóng, vì những lễ hội

có xôi gấc báo hiệu năm mới sắp
được tổ chức.”
Bà nói thêm rằng vào tháng 12, không thể không chú ý đến những
dàn gấc trước nhà ở miền Bắc Việt Nam, với những trái xanh và đỏ đu đưa
treo trên đó. “Ngày nay tôi vẫn thích một bát xôi gấc vào bữa sáng khi có
thể. Bát xôi đỏ thẫm mang đến một cảm giác ấm áp cho những buổi sáng
lạnh lẽo hoặc buồn tẻ.”
Địa hình và khí hậu khác thường của Việt Nam là điều kiện lý tưởng
cho gấc phát triển. Đất nước này có một khí hậu nhiệt đới gió mùa, với độ
ẩm trung bình là 84% suốt năm. Miền bắc của đất nước, nơi gấc phát triển
mạnh, chủ yếu là cao nguyên với đồi và những dãy núi có rừng dày đặc,
với đất đồng bằng chiếm chưa đến 20% đất nước.
Vào mùa đông hoặc mùa khô, khoảng từ tháng 11 đến tháng 4, gió
mùa thường thổi từ phiá đông bắc dọc theo bở biển Trung Quốc và qua
vịnh bắc bộ, mang theo độ ẩm đáng kể. Mùa đông khô ở hầu hết các miền
của đất nước, nhưng chỉ so với mùa mưa hoặc mùa hè. Gấc phát triển mạnh
trong khí hậu khắc nghiệt.
- 23 -


Mặc dù Việt Nam đang nổi lên như một đối tác thương mại quan
trọng với Mỹ và các nước khác, nó vẫn được coi là nước nghèo sau nhiều
thập kỷ chiến tranh. Sự nghèo đói và suy dinh dưỡng đi kèm ở nhiều nơi
của đất nước mang sức mạnh của gấc ra ánh sáng.
Trong một bài báo của tác giả Harriet V. Kuhnlein, giáo sư về dinh
dưỡng ở người và giám đốc sáng lập của Trung tâm Dinh dưỡng và môi
trường của người bản xứ (CINE) tại Đại học McGill ở Montreal, đã nêu lên
rằng vì dịch vụ sức khoẻ của chính phủ ở những khu vực người bản xứ sinh
sống thường không có hoặc có chất lượng thấp, phần lớn các chính phủ chỉ
rõ người bản xứ là những người cần chú ý nhất về sức khoẻ cộng đồng.

Trong một bài báo năm 2002 có tiêu đề “Hệ thống vi chất dinh
dưỡng và thực phẩm truyền thống của người bản xứ”, Kuhnlein nói rằng sự
phát triển, cộng đồng sức khoẻ và khoa học thường không hiểu những
nguồn thực phẩm mà người bản xứ biết và sử dụng. Vì thế, những chất dinh
dưỡng và những chất hoá học từ thực vật khác trong những nguồn đó
không được phát hiện. Bà viết, “Điều này có nghĩa là những quá trình
thường dùng để đánh giá chất dinh dưỡng phải được thay đổi, và sự nhận
thức và quảng bá về thực phẩm địa phương giúp giảm nhẹ nguy cơ suy
dinh dưỡng sẽ yêu cầu nghiên cứu sơ bộ.”
Tiến Sĩ Vương Thúy Lệ cũng hiểu rõ tình hình như bất cứ ai. Bà viết,
“Ở những người không ăn đủ nguồn thức ăn động vật và không đủ khả
năng kinh tế để ăn những nguồn thực phẩm chứa retinol, sử dụng hiệu quả
những thực vật giàu caroten có thể ngăn ngừa việc thiếu vitamin A. Ở Việt
Nam, quả gấc là một nguồn beta-caroten tuyệt vời. Trong khi gấc quen
thuộc với người bản xứ và dễ trồng, nó được sử dụng không đúng mức vì
nó chỉ có trong vòng 3 tháng trong năm; không có nỗ lực nào để giáo dục

- 24 -


mọi người về lợi ích dinh dưỡng của nó, và còn thiếu những nỗ lực nghiên
cứu về những kỹ thuật sản xuất và bảo quản.
Kuhnlein cho rằng vấn đề này mới đây đã được điều tra bởi các nhà
nghiên cứu của Tổ chức lương thực và nông nghiệp của Liên Hiệp Quốc
(FAO) qua 5 nghiên cứu tình huống về người bản xứ ở những khu vực
nông thôn châu Á. Họ thấy rằng trong những loại thực phẩm truyền thống
được báo cáo bởi 5 khu vực cộng đồng, 93 loại vẫn cần xác định thêm về
nguồn gốc khoa học, và đối với xấp xỉ 147 loại, thậm chí không có dữ liệu
dinh dưỡng cơ bản nhất trên file.
Kuhnlein viết, “Những lý lẽ cố gắng bào chữa cho sự không chú ý

của khoa học đến những nguồn thực phẩm này thường yêu cầu dành thêm
ưu tiên cho những loại thực phẩm thường được sử dụng khắp đất nước và
có sẵn thông qua sự phân phối thương mại. Tất nhiên, nghiên cứu về thực
phẩm thương mại cần được tiến hành; tuy nhiên, cũng cần phải chú ý đến
những nguồn thực phẩm truyền thống của người bản xứ”. Hoá ra, gấc của
Việt Nam là một trong 5 nghiên cứu được thực hiện bởi FAO được đề cập
trong bài báo của Kuhnlein.
Không đủ vitamin A
Các carotenoids đều là phòng tuyến thứ nhất của con người trong việc
phòng thủ và bảo vệ các chất kháng oxy hóa khác.

(cài thêm ảnh)

Ở vùng nông thôn Việt Nam, sự thiếu vitamin A từ lâu đã là một mối
quan tâm. Vitamin A giúp duy trì một làn da khoẻ mạnh, mềm mại và mịn
màng và bảo vệ màng nhầy của miệng, mũi, họng, phổi, giúp giảm nguy cơ
nhiễm trùng và bảo vệ chống ô nhiễm không khí và chất gây ô nhiễm. Nó
cũng giúp tăng cường thị lực và chống quáng gà; giúp hình thành xương và
răng; tăng độ đàn hồi và bổ sung độ ẩm cho da; và giúp xua đi những dấu
- 25 -