Dàn ý các kiểu bài nghị luận văn học thi vào 10

DÀN Ý KIỂU BÀI NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
DẠNG 1: PHÂN TÍCH THƠ
I.MB: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nội dung chính và trích đề  chuyển ý
II.TB:
A.Tổng: Khái quát: chủ đề, mạch cảm xúc, hoàn cảnh sáng tác, cảm hứng, xuất xứ…
B.Phân: Triển khai Luận điểm + Luận cứ (dẫn chứng + lí lẽ)  Bình
C.Hợp: Đánh giá nội dung – nghệ thuật, liên hệ
III.KB: Khẳng định giá trị nội dung, suy nghĩ bản thân
*NGHỆ THUẬT TRONG THƠ:
_Biện pháp tu từ, hình ảnh thơ, màu sắc âm thanh, giọng điệu, nhịp điệu, cấu trúc, từ ngữ, nhịp thơ, cảm xúc
của nhân vật trữ tình, nhạc điệu (ví dụ: Thanh bằng chiếm ưu thế  tạo âm điệu êm ái du dương), hình tượng
trong thơ…
DẠNG 2: PHÂN TÍCH TRUYỆN
I.MB: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nội dung chính và trích đề  chuyển ý
II.TB:
A.Tổng: Khái quát: chủ đề, tình huống truyện, hoàn cảnh sáng tác, cảm hứng, xuất xứ…
B.Phân: Triển khai Luận điểm + Luận cứ (dẫn chứng + lí lẽ)  Làm bật lên nhân vật, tác phẩm (Nhân vật là
linh hồn của tác phẩm)
C.Hợp: Đánh giá nội dung – nghệ thuật, liên hệ
III.KB: Khẳng định giá trị nội dung, suy nghĩ bản thân
*NGHỆ THUẬT TRONG TRUYỆN
_Nhân vật: lời nói, cử chỉ, hành động, suy nghĩ của nhân vật… GỬI GẮM ?
_Tình huống truyện
_Ngôi kể, tác dụng ngôi kể
_Chi tiết truyện (ví dụ: chiếc lược ngà, vết thẹo, cái bóng…)
_Kết cấu truyện, chủ đề
*LƯU Ý:
_Truyện được khai thác trong bối cảnh như thế nào
_Truyện tiêu biểu cho tầng lớp nào
_Hoàn cảnh sáng tác tác động như thế nào đến truyện
_Không gian và thời gian là nghệ thuật của thơ ca, là sự giãi bày tâm trạng của các thi nhân thông qua lăng kính

chủ quan của mỗi nhà thơ bằng trái tim nhạy cảm.
DẠNG 3: PHÂN TÍCH CÙNG CHỦ ĐỀ HAI ĐOẠN THƠ
I.MB: Giới thiệu 2 tác giả, 2 tác phẩm, nội dung chính, Chủ đề và trích đề  chuyển ý
II.TB:
A.Tổng: Khái quát chủ đề, mạch cảm xúc, hoàn cảnh sáng tác, cảm hứng, xuất xứ… của mỗi tác phẩm  Lý
luận văn học
B.Phân: Triển khai Luận điểm + Luận cứ (dẫn chứng + lí lẽ)  Bình
*Luận điểm 1: Đoạn thơ 1  phân tích  Chốt
*Luận điểm 2: Đoạn thơ 2  phân tích  Chốt
C.Hợp: So sánh
_Giống và khác nhau: Nội dung – Nghệ thuật, cảm hứng sáng tác, hình tượng thơ, không gian thời gian…
III.KB: Khẳng định giá trị nội dung, suy nghĩ bản thân
DẠNG 4: PHÂN TÍCH CÙNG CHỦ ĐỀ HAI ĐOẠN VĂN
I.MB: Giới thiệu 2 tác giả, 2 tác phẩm, nội dung chính, Chủ đề và trích đề  chuyển ý
II.TB:
A.Tổng: Khái quát chủ đề, Tình huống truyện, hoàn cảnh sáng tác, cảm hứng, xuất xứ… của mỗi tác phẩm 
Lý luận về bối cảnh lịch sử
B.Phân: Triển khai Luận điểm + Luận cứ (dẫn chứng + lí lẽ)  Bình


*Luận điểm 1: Đoạn văn 1  phân tích  Chốt
*Luận điểm 2: Đoạn văn 2  phân tích  Chốt
C.Hợp: So sánh
_Giống và khác nhau: Nội dung – Nghệ thuật, cảm hứng sáng tác, hình tượng, không gian thời gian…
III.KB: Khẳng định giá trị nội dung, suy nghĩ bản thân
DẠNG 5: PHÂN TÍCH CÙNG CHỦ ĐỀ MỘT ĐOẠN THƠ – MỘT ĐOẠN VĂN
I.MB: Giới thiệu 2 tác giả, 2 tác phẩm, nội dung chính, Chủ đề và trích đề  chuyển ý
II.TB:
A.Tổng: Khái quát chủ đề, Tình huống truyện mạch cảm xúc, hoàn cảnh sáng tác, cảm hứng, xuất xứ… của mỗi
tác phẩm  Lý luận văn học + bối cảnh lịch sử

B.Phân: Triển khai Luận điểm + Luận cứ (dẫn chứng + lí lẽ)  Bình
*Luận điểm 1: Đoạn thơ 1  phân tích  Chốt
*Luận điểm 2: Đoạn văn 2  phân tích  Chốt
C.Hợp: So sánh
_Giống và khác nhau: Nội dung – Nghệ thuật, cảm hứng sáng tác, hình tượng, không gian thời gian…
III.KB: Khẳng định giá trị nội dung, suy nghĩ bản thân
DẠNG 6: PHÂN TÍCH LÀM RÕ NHẬN ĐỊNH
I.MB: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, Chủ đề và trích nhận định  chuyển ý
II.TB:
A.Tổng: Giải thích nhận định + Lý luận văn học
B.Phân: Lý luận + Triển khai Luận điểm + Luận cứ (dẫn chứng + lí lẽ)  Chứng minh
*Luận điểm 1: Tác phẩm 1  phân tích  Chốt
*Luận điểm 2: Tác phẩm 2  phân tích  Chốt
C.Hợp: So sánh
_Giống và khác nhau: Nội dung – Nghệ thuật, cảm hứng sáng tác, hình tượng thơ, không gian thời gian…
_Đánh giá nhận định  Giá trị văn học
III.KB: Khẳng định giá trị nội dung, suy nghĩ bản thân
DẠNG 7: PHÂN TÍCH MỘT ĐOẠN THƠ / ĐOẠN VĂN RỒI LIÊN HỆ
I.MB: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nội dung chính, Chủ đề và trích đề  chuyển ý
II.TB:
A.Tổng: Khái quát chủ đề, mạch cảm xúc, hoàn cảnh sáng tác, cảm hứng, xuất xứ… của tác phẩm  Đi sâu
vào lí luận chủ đề
B.Phân: Triển khai Luận điểm + Luận cứ (dẫn chứng + lí lẽ)  Bình
*Luận điểm 1: Tác phẩm 1  phân tích  Chốt
*Chuyển ý: Cùng viết về đề tài … nhà văn / nhà thơ đã giãi bày tâm trạng và niềm cảm xúc … của mình thông
qua … Đến với bài thơ / truyện ngắn (giới hạn đề) người đọc sẽ cảm nhận được sự đồng điệu giữa trái tim và
lòng yêu thơ ca, nghệ thuật của …
C.Hợp: So sánh
_Giống và khác nhau: Nội dung – Nghệ thuật, cảm hứng sáng tác, hình tượng thơ, không gian thời gian…
_Chỉ ra điểm gặp gỡ  Đánh giá và lí luận

III.KB: Khẳng định giá trị nội dung, suy nghĩ bản thân
*LƯU Ý:
_Phân tích NGHỆ THUẬT  NỘI DUNG
_Phải gọi tên phép tu từ
_Phân tích giá trị NHÂN ĐẠO. Học sinh cần làm rõ các ý:
+Bày tỏ sự cảm thông, thương xót của tác giả
+Lên án, tố cáo những thế lực chèn ép, độc ác, chà đạp phẩm cách
+Đề cao những giá trị vẻ đẹp của con người