Phan3 Chuong6.doc

CHỈÅNG VI:
GII PHỌNG MIÃƯN NAM
THÄÚNG NHÁÚT HÃÛ THÄÚNG GIẠO DỦC X HÄÜI CH
NGHÉA
---
Ma xn nàm 1975, miãưn Nam hon ton gii phọng, kãút
thục gáưn mäüt thãú k bãưn bè âáúu tranh chäúng giàûc ngoải
xám ca dán täüc , måí ra giai âoản måïi ca cạch mảng Viãût
Nam, giai âoản c nỉåïc âi lãn ch nghéa x häüi. Tỉì âáy giạo
dủc âi vo thåìi k phạt triãøn måïi, xáy dỉûng hãû thäúng giạo
dủc x häüi ch nghéa thäúng nháút trong ton qúc.
Thạng 4/1976 täøng tuøn cỉí thäúng nháút âáút nỉåïc
âỉåüc thỉûc hiãûn, nhán dán ton lnh thäø Viãût Nam pháún
khåíi báưu ra Qúc häüi khọa VI ca nỉåïc Viãût Nam X häüi
ch nghéa. Thạng 12/1976 Âải häüi âải biãøu ton qúc láưn
thỉï IV ca Âng khai mảc vảch âënh con âỉåìng tiãún lãn ch
nghéa x häüi ca âáút nỉåïc ta trong giai âoản nỉåïc nh âäüc
láûp thäúng nháút. Bạo cạo chênh trë ca Âải häüi xạc âënh vë
trê ca giạo dủc l phäø thäng, l "nãưn tng vàn họa ca âáút
nỉåïc, l sỉïc mảnh tỉång lai ca mäüt dán täüc, nọ âàût cå såí
ban âáưu ráút trng úu cho sỉû phạt triãøn ton diãûn ca con
ngỉåìi Viãût Nam x häüi ch nghéa" (
1
)
Tỉì nhỉỵng u cáưu ca giai âoản måïi, Âải häüi ca
Âng quút âënh phi tiãún hnh cüc ci cạch giạo dủc láưn
thỉï ba, "lm cho hãû thäúng giạo dủc qúc dán gàõn chàût hån
nỉỵa våïi sỉû nghiãûp cạch mảng x häüi ch nghéa" (
2
) . Giạo
dủc l mäüt bäü pháûn quan trng ca cạch mảng tỉ tỉåíng

v vàn họa, l nhán täú cọ tênh quút âënh trong viãûc âo tảo,
bäưi dỉåỵng nhán ti v âäüi ng lao âäüng måïi. Thỉûc thi nhiãûm
vủ chàm sọc v giạo dủc thãú hãû tr tỉì nh âãún lục trỉåíng
thnh. Pháún âáúu cho cạc lỉïa tøi âỉåüc âãún trỉåìng.
---------------------------------------------------------------------------------------
(1) Bạo cạo chênh trë Âải häüi Âng CSVN láưn thỉï IV.
(2) Nghë quút Âải häüi Âng ton qúc láưn thỉï IV
1
Vóử nguyón lyù giaùo duỷc, nghở quyóỳt aỷi họỹi cuợng chố roợ "Hoỹc
õi õọỳi vồùi haỡnh, giaùo duỷc kóỳt hồỷp vồùi lao õọỹng saớn xuỏỳt,
nhaỡ trổồỡng gừn lióửn vồùi xaợ họỹi" (
1
)
Cuọỹc caới caùch giaùo duỷc lỏửn thổù III ồớ vaỡo thồỡi kyỡ hồỹp
nhỏỳt ba tốnh Quaớng Bỗnh, Quaớng Trở, Thổỡa Thión thaỡnh tốnh
Bỗnh - Trở - Thión theo quyóỳt õởnh cuớa Ban chỏỳp haỡnh trung
ổồng aớng cọỹng saớn Vióỷt Nam ngaỡy 20 thaùng 9 nm 1975.
Vộnh Linh, Quaớng Trở õổồỹc chia thaỡnh 4 huyóỷn, caùc
huyóỷn Vộnh Linh, Do Linh, Cam Lọỹ nhỏỷp thaỡnh huyóỷn Bóỳn
Haới; caùc huyóỷn Trióỷu Phong, Haới Lng nhỏỷp thaỡnh huyóỷn
Trióỷu Haới; nam Hổồùng Hoùa, bừc Hổồùng Hoùa thaỡnh huyóỷn
Hổồùng Hoùa; thở xaợ ọng Haỡ vỏựn giổợ nguyón nhổ cuợ. Nm
1983 ọng Haỡ nhỏỷp thóm caùc xaợ Cam Thanh, Cam Thaỡnh, Cam
Thuớy, Cam Hióỳu, Cam Tuyóửn, Cam Chờnh, Cam Nghộa, Trióỷu
Lóự, Trióỷu Lổồng cuỡng 5 phổồỡng vaỡ xaợ Quaớng Tỏn cuợ.
Tốnh Bỗnh Trở Thión coù 17.500 km
2
vồùi 1.700 000 dỏn, traợi
daỡi tổỡ õeỡo Ngang õóỳn õeỡo Haới Vỏn, bở chióỳn tranh taỡn phaù
nỷng nóử nhổng nhỏn dỏn 3 tốnh vọỳn coù truyóửn thọỳng gừn boù

lỏu õồỡi trong caùc cuọỹc chọỳng ngoaỷi xỏm nay thaỡnh mọỹt tốnh,
nhỏn dỏn 3 tốnh õaợ õoaỡn kóỳt thọỳng nhỏỳt hng haùi õi vaỡo cọng
cuọỹc kióỳn thióỳt õỏỳt nổồùc xỏy dổỷng xaợ họỹi chuớ nghộa.
Vóử tọứ chổùc giaùo duỷc, ngaỡy 08 thaùng 5 nm 1976 Chuớ
tởch Uy ban nhỏn dỏn tốnh Bỗnh Trở Thión coù quyóỳt õởnh sọỳ
15/QUB hồỹp nhỏỳt 4 ty Giaùo duỷc Quaớng Bỗnh, Ty Giaùo duỷc
Vộnh Linh, Ty Giaùo duỷc Quaớng Trở, Ty Giaùo duỷc Thổỡa Thión
thaỡnh Ty Giaùo duỷc Bỗnh Trở Thión, laợnh õaỷo Ty gọửm caùc ọng
Nguyóựn Kyỡ, Nguyóựn Vn Tu, Ló Troỹng Tổỡ, Phan Quang Quy,
Ngọ Thở Chờnh vaỡ Nguyóựn ỗnh Ngọỹ. ng Nguyóựn Kyỡ giổợ
chổùc vuỷ Trổồớng Ty.
----------------------------------------------------------------------------------------
(
1
) Nghở quyóỳt aỷi họỹi aớng toaỡn quọỳc lỏửn thổù IV
Bión chóỳ cồ quan Ty gọửm 105 ngổồỡi laỡ sổỷ lổỷa choỹn tổỡ
4 Ty cuợ, õổồỹc sừp xóỳp thaỡnh 10 phoỡng chổùc nng laỡ Phoỡng
2
Tọứng hồỹp-Kóỳ hoaỷch, phoỡng Taỡi vuỷ, phoỡng Phọứ thọng (gọửm
cỏỳp I, cỏỳp II, cỏỳp III), phoỡng Mỏựu giaùo, phoỡng Bọứ tuùc vn
hoùa, phoỡng Tọứ chổùc caùn bọỹ vaỡ Thanh Tra giaùo duỷc, phoỡng
Saùch-thióỳt bở, phoỡng aỡo taỷo bọửi dổồợng vaỡ phoỡng Haỡnh
chờnh-Quaớn trở. Luùc naỡy Cọng õoaỡn giaùo duỷc trổỷc thuọỹc lión
hióỷp cọng õoaỡn Bỗnh Trở Thión sau õọứi thaỡnh Lión õoaỡn lao
õọỹng Bỗnh Trở Thión.
Cuỡng xu thóỳ õi lón laỡm n lồùn, xỏy dổỷng mọ hỗnh kinh tóỳ
cỏỳp huyóỷn, bọỳn Phoỡng giaùo duỷc ồớ Quaớng Trở õaợ õổồỹc tng
cổồỡng lổỷc lổồỹng maỷnh meợ. ọỹi nguợ caùn bọỹ, chuyón vión
phoỡng õọng, õuớ sổùc thổỷc thi caùc chuớ trổồng vaỡ giaới phaùp cuớa
Ty Giaùo duỷc Bỗnh Trở Thión; thổỷc thi nọỹi dung vaỡ yóu cỏửu cuớa

caới caùch giaùo duỷc theo quyóỳt õởnh sọỳ 1 cuớa Chờnh phuớ do Thuớ
tổồùng Phaỷm Vn ọửng laỡm Chuớ tởch.
Sổỷ thọỳng nhỏỳt vóử hóỷ thọỳng giaùo duỷc quọỳc dỏn hoaỡn
chốnh tổỡ mỏựu giaùo õóỳn aỷi hoỹc, sau aỷi hoỹc cuỡng vồùi vióỷc
ban haỡnh vn baớn muỷc tióu vaỡ kóỳ hoaỷch õaỡo taỷo cuớa nhaỡ
nổồùc laỡ cồ sồớ õaớm baớo cho vióỷc phaùt trióứn giaùo duỷc trong
tỗnh hỗnh mồùi. Caùi chung õổồỹc khúng õởnh giaùo duỷc thồỡi Bỗnh
Trở Thión laỡ thồỡi kyỡ phaùt trióứn maỷnh meợ vaỡ toaỡn dióỷn. Hóỷ
thọỳng giaùo duỷc quọỳc dỏn õọửng bọỹ, phaùt trióứn õaỷi traỡ caùc
cỏỳp hoỹc, ngaỡnh hoỹc nhổng rỏỳt chuù troỹng muợi nhoỹn xỏy
dổỷng õióứn hỗnh tión tióỳn tỏỷp trung sổùc xoùa naỷn muỡ chổợ vaỡ
bọứ tuùc vn hoùa cho ngổồỡi lao õọỹng nhổng õọửng thồỡi quan tỏm
xỏy dổỷng ngaỡnh hoỹc bỏỷc cao theo quan õióứm "Nhióỷm vuỷ
haỡng õỏửu trong toaỡn bọỹ caùc nhióỷm vuỷ xỏy dổỷng nóửn kinh tóỳ
quọỳc dỏn xaợ họỹi chuớ nghộa" (
1
)
---------------------------------------------------------------------------------------
(
1
) Nghở quyóỳt Họỹi nghở BCHTW aớng lỏửn thổù II (6/1977)
Bọỳn huyóỷn, thở luùc õoù õaợ coù 105 trổồỡng tióứu hoỹc, 9
trổồỡng THCS, 61 trổồỡng PTCS, 11 trổồỡng cỏỳp III (kóứ caớ 3
3
trỉåìng cáúp III VHVL), 2 trỉåìng phäø thäng dán täüc näüi trụ v
trỉåìng Trung hc sỉ phảm ca tènh âàût trãn âëa bn.
Ngnh hc máùu giạo, nh tr phạt triãøn räüng khàõp,
mäùi âäüi sn xút cọ 1 nh tr, mäùi håüp tạc x cọ 3 - 4
trỉåìng máùu giạo. Lm àn theo quy mä låïn, nhu cáưu gåíi con âãú
nh tr, âãún låïp máùu giạo tråí thnh nhu cáưu khäng thãø thiãúu

âäúi våïi ngỉåìi lao âäüng. T lãû chạu âãún låïp máùu giạo âảt
cao tỉì 35 âãún 40% trong âäü tøi x häüi. Phong tro phạt
triãøn mảnh m åí nhiãưu håüp tạc x åí 4 huûn, thë. Âiãøn
hiình näøi báût ca ngnh hc Máùu giạo Bçnh Trë Thiãn l máùu
giạo x Hi Tán (Triãûu Hi) (
1
) t lãû huy âäüng chạu âảt 100%.
Âáy l âëa phỉång quan tám khạ ton diãûn, lo toan cho tr âãún
låïp máùu giạo cọ â âiãưu kiãûn hc hnh, thỉûc hiãûn x häüi
họa såïm trong cäng tạc máùu giạo, nh tr. Cä giạo Hiãûu
trỉåíng Lã Thë ún cọ cäng ráút låïn trong viãûc xáy dỉûng âån vë
tiãún tiãún xút sàõc. Viãûc täø chỉïc àn trỉa tải låïp máùu giạo
â phạt triãøn, tao nhiãưu thûn låüi cho ngỉåìi lao âäüng táûp
trung sn xút. Nẹt näøi báût l âäüi ng cä giạo chè âỉåüc táûp
hún ngàõn hản nhỉng do lng nhiãût tçnh say mã, mãún tr cho
nãn â âảt âỉåüc kãút qu khạ täút trong ging dảy v chàm
sọc chạu. Tỉì nàm hc 1978-1979 cạc trỉåìng máùu giạo bàõt
âáưu thỉûc hiãûn chỉång trçnh ci tiãún náng cao cháút lỉåüng
giạo dủc. Hai chun âãư phäø biãún thåìi k ny l "hạt mụa"
v "xáy dỉûng cå såí váût cháút" trỉåìng låïp máùu giạo âỉåüc
quan tám.
Vãư giạo dủc phäø thäng åí 4 huûn cọ trãn 42000 hc
sinh, trong âọ cọ 10500 hc sinh cáúp III. Hc táûp cạc âiãøn
hçnh tiãn tiãún, thi âua dảy täút - hc täút âỉåüc phạt âäüng sáu
räüng. Trong giạo viãn phäø thäng nhiãưu hoảt âäüng
-------------------------------------------------------------------------------------------
(
1
) Máùu giạo Hi Tán, máùu giạoHỉng Trảch (huûn Bäú Trảch) l hai âån vë tiãn
tiãún xút sàõc nhiãưu nàm ca máùu giạo

4
säi näøi, náng cao cháút lỉåüng dảy hc, dỉû giåì, thàm låïp, ci
tiãún ging dảy, sạng kiãún kinh nghiãûm âỉåüc quan tám âụng
mỉïc. Hng nàm cọ nhiãưu häüi thi säi näøi nhỉ häüi thi lm âäư
dng dảy hc; häüi thi sạng kiãún kinh nghiãûm; häüi thi våí sảch
chỉỵ âẻp cáúp trỉåìng, cáúp huûn v cáúp tènh. Âiãøn hçnh cọ
trỉåìng cáúp I x Do Ha (Bãún Hi) âỉåüc Ty Gêạo dủc Bçnh
Trë Thiãn chn lm âiãøm nhán räüng ca Ngnh. Thåìi k âọ
måïi bỉåïc qua khi chiãún tranh nh dán âỉåüc dỉûng tảm
bàòng tranh tre nỉïa lạ nhỉng nhán dán x Do Ha â âọng gọp
cäng sỉïc lãn rỉìng khai thạc gäù vãư cỉa x, âọng bn ghãú
âụng qui cạch, â chäù cho hc sinh ngäưi hc, häù tråü giáúy
bụt cng chng loải, mỉûc têm âỉûng trong ve âãø tải låïp, giạo
viãn cọ sạng kiãún láúy mnh âuy-ra mạy bay Mé càõt thnh cạc
ngi bụt bãưn v viãút ráút âẻp. Cạc cä giạo trỉåìng cáúp I Do
Ha khäng cọ mäüt ai viãút chỉỵ xáúu hồûc khäng âụng qui âënh.
Trỉåìng cáúp I x Do Ha âỉåüc y ban nhán dán tènh Bçnh Trë
Thiãn cäng nháûn l lạ cåì âáưu "Våí sảch chỉỵ âẻp".
Quút âënh 63/CP ngy 21/3/1978 ca Chênh ph quy âënh
trạch nhiãûm củ thãø vãư cå såí váût cháút, vãư âäüi ng, âiãưu
kiãûn hc táûp v c cå chãú qun l loải hçnh trỉåìng phäø
thäng vỉìa hc vỉìa lm, nhỉng do tçnh hçnh kinh tãú lục âọ l
quạ khọ khàn nãn cạc trỉåìng phäø thäng trung hc VHVL ca 4
huûn ra âåìi dỉûa vo cạc Näng trỉåìng qúc doanh.
Trỉåìng phäø thäng trung hc VHVL Tán Lám ra âåìi tỉì
trỉåìng Âon Vénh Linh do âäưng chê Nguùn Hoa Nam lm
Hiãûu trỉåíng, cọ bäü khung ban âáưu v phỉång thỉïc hoảt
âäüng thêch håüp âỉåüc chuøn âãún Näng trỉåìng Tán Lám do
tháưy Nguùn Minh Lai lm Hiãûu trỉåíng. Trỉåìng Phäø thäng
trung hc Vỉìa hc vỉìa lm Tán Lám thu hụt con em c 4

huûn thë vãư hc. Ngoi cạc qui âënh ca quút âënh Chênh
ph trỉåìng âỉåüc sỉû häù tråü v âáưu tỉ ca Näng trỉåìng
häư tiãu Tán Lám khạ ton diãûn tỉì cå såí váût cháút ban âáưu
âãún viãûc hc táûp, âiãưu kiãûn näüi trụ... Âäüi ng giạo viãn
âỉåüc lỉûa chn l nhỉỵng giạo viãn cọ nàng lỉûc v tám
5
huyóỳt. Tỏỷp thóứ sổ phaỷm khaù nhaỷy caớm vồùi tỗnh hỗnh vaỡ
õióửu kióỷn nón nhanh choùng õi vaỡo hoỹat õọỹng coù chỏỳt lổồỹng.
Hoỹc sinh õaợ traợi qua nhổợng nm thaùng chióỳn tranh, thỏỳu hióứu
sỏu sừc vóử sổỷ thióỳu huỷt kióỳn thổùc khoa hoỹc, hióứu bióỳt do
õoù rỏỳt chm hoỹc, chm laỡm - laỡ hoỹc sinh nhổng õọửng thồỡi
cuợng laỡ cọng nhỏn nọng trổồỡng. ỏy laỡ sổỷ saùng taỷo mồùi mồớ ra
thồỡi kyỡ hồỹp taùc giổợa nọng trổồỡng vaỡ nhaỡ trổồỡng, laỡ sổỷ õoùng
goùp quyù baùu vóử mọỹt phổồng thổùc thổỷc hióỷn giaùo duỷc gừn
lióửn vồùi xaợ họỹi. Nhổợng kióỳn thổùc khoa hoỹc hoỹc ồớ trổồỡng
õổồỹc vỏỷn duỷng vaỡo thổỷc tióựn ngay cho nón chỏỳt lổồỹng
giaùo duỷc õaỷt cao. Haỡng nm thi tọỳt nghióỷp õọự cao tổồng
õổồng vồùi caùc trổồỡng ồớ thaỡnh phọỳ Huóỳ, ọửng Hồùi. Hoỹc vaỡ
laỡm, sổỷ bọứ sung khaù hióỷu quaớ trong õaỡo taỷo, cuỡng vồùi nhuợng
hoaỷt õọỹng họự trồỹ phong phuù vóử õaỷo õổùc, lọỳi sọỳng, lyù
tổồớng ngổồỡi thanh nión xaợ họỹi chuớ nghộa nón õaợ õổồỹc Nhaỡ
nổồùc tỷng thổồớng Huỏn chổồng lao õọỹng haỷng Nhỏỳt - õồn vở
anh huỡng cuớa ngaỡnh Giaùo duỷc cuớa caớ nổồùc.
Tổỡ mọ hỗnh õióứn hỗnh Tỏn Lỏm, tốnh Bỗnh Trở Thión quyóỳt
õởnh phaùt trióứn thóm trổồỡng trung hoỹc VHVL Cọửn Tión gừn vồùi
Nọng trổồỡng quọỳc doanh Cọửn Tión, trổồỡng PTTH VHVL Bóỳn
Haới gừn vồùi Nọng trổồỡng quọỳc doanh Bóỳn Haới. Hỗnh thổùc
vổỡa hoỹc vổỡa laỡm khaù thờch ổùng vồùi cồ chóỳ kinh tóỳ thồỡi kyỡ
bao cỏỳp, õaùp ổùng õổồỹc nhu cỏửu hoỹc tỏỷp õỏửy õuớ cuớa tuọứi
treớ. Luùc õỏửu trổồỡng õổồỹc bao cỏỳp khaù õỏửy õuớ vóử õióửu

kióỷn hoỹc haỡnh, n ồớ nọỹi truù, nhổng sau õoù phaới tổỷ tuùc nón
chố tọửn taỷi hai trổồỡng õổồỹc chuyóứn thaỡnh trổồỡng PTTH Cọửn
Tión vaỡ PTTH Tỏn Lỏm ngaỡy nay. Nguyón lyù "hoỹc õi õọi vồùi haỡnh,
lyù luỏỷn lión hóỷ vồùi thổỷc tióựn, nhaỡ trổồỡng gừn lióửn vồùi xaợ
họỹi" õaợ õổồỹc caùc trổồỡng hoỹc quaùn trióỷt vỏỷn duỷng saùng
taỷo coù hióỷu quaớ. Caùc buọứi lao õọỹng trong trổồỡng hoỹc õổồỹc
tọứ chổùc tọỳt, coù kộ thuỏỷt, coù kyớ luỏỷt õaỷt hióỷu quaớ kinh tóỳ,
vổỡa sổùc cuớa hoỹc sinh. Sau chióỳn tranh dióỷn tờch õỏỳt õai
hoang hoùa baỷt ngaỡn, giaùo vión vaỡ hoỹc sinh õổồỹc sổỷ hổồùng
dỏựn cuớa lổỷc lổồỹng vuợ trang tổỷ raỡ phaù bom mỗn, tọứ chổùc
6
(
1
) Thồ Tọỳ Hổợu: Trổồỡng em õổùng giổợa õọửi quang