6. Cac muc do tu duy cua Bloom

TS. Tống Xuân Tám
Giảng viên Trường Đại học Sư phạm TP.HCM
 0982 399 008





TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Một cơ sở lý luận để thiết kế
BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY
đảm bảo có định hướng phát triển tư duy cấp cao

Bảng phân loại B.BLOOM về các cấp độ tư duy
Năm 1956, Benjamin Bloom, một giáo sư của trường
Đại học Chicago, đã công bố kết quả nổi tiếng của ơng
“Sự phân loại các mục tiêu giáo dục”.
Trong đó B.Bloom có nêu ra các cấp độ nhận thức
(thang phân loại B.Bloom - Bloom’s Taxonomy). Kết quả
nghiên cứu này đã được sử dụng trong nhiều thập kỉ
qua cho đến nay, đã khẳng định ưu điểm của phương
pháp dạy học nhằm khuyến khích và phát triển các kĩ
năng tư duy của SV ở mức độ cao.
2

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Thảo luận nhóm (5 phút)

1. Theo thang phân loại của B.Bloom có
mấy cấp độ nhận thức?
2. Hãy kể tên và giải thích các cấp độ đó.

TS. Tống Xn Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Một cơ sở lý luận để thiết kế
BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI dạy
đảm bảo có định hướng phát triển tư duy cấp cao
Bảng phân loại B.BLOOM về các cấp độ tư duy
Đánh giá : Là khả năng phán xét giá trị
hoặc sử dụng thơng tin theo các tiêu
chí thích hợp. (Hỗ trợ đánh giá bằng
lý do).

Đánh
Tổng
hợp : Là khả năng hợp nhất
giá
nhiều thành phần để tạo thành sự
vật lớn. Khả năng khái quát.

Tổng
hợp
Phân tích : Là khả năng nhận biết chi tiết,
phát hiện và phân biệt các bộ phận cấu
thành của thơng tin hay tình huống.

Phân tích

Vận dụng : Là khả năng sử dụng thông
tin và kiến thức từ một sự việc này sang
sự việc khác. (Sử dụng những hiểu biết
trong hoàn cảnh mới).

Vận dụng

Hiểu
Hiểu : Là khả năng hiểu, diễn dịch,
Biết : Là khả năng ghi nhớ và
nhận diện thơng tin.

diễn giải, giải thích hoặc suy diễn
(dự đốn được kết quả và ảnh hưởng).

Biết

4

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Biết (Nhớ - knowledge)
Ghi nhớ hoặc nhận biết thơng tin.

• Biết là cần thiết cho tất các mức độ tư duy.
• Biết ở đây được hiểu là nhớ lại những kiến thức đã
học một cách máy móc và nhắc lại.

• Những hoạt động tương ứng với mức độ biết có thể
là xác định, đặt tên, liệt kê, đối chiếu hoặc gọi tên.

5
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Biết

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy BIẾT
Xác định

Liệt kê

Phân loại

Gọi tên

Mô tả

Định danh

Định vị

Giới thiệu/chỉ ra

Phác thảo

Nêu

Nêu ví dụ

Nhận biết

Trình bày

Nhớ lại
6

TS. Tống Xn Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy BIẾT
Vấn đáp tái hiện
Phiếu học tập

Các trị chơi, câu đố có hướng dẫn trước
Tra cứu thông tin
Các bài tập đọc
Thực hành hay luyện tập

Tìm các định nghĩa
Các trị chơi, câu đố ghi nhớ

7
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Hiểu (comprehension)
Là khả năng hiểu, diễn dịch, diễn giải, giải thích hoặc

suy diễn (Dự đốn được kết quả hoặc hậu quả).
• Hiểu là mức độ khá gần với nhớ nhưng ở đây phải có
khả năng hiểu thấu đáo ý nghĩa của kiến thức.
• Hiểu khơng đơn thuần là nhắc lại cái gì đó. SV phải có
khả năng diễn đạt khái niệm theo ý hiểu của họ.
• Những hoạt động tương ứng với mức độ hiểu có thể
là diễn giải, tổng kết, kể lại, viết lại theo cách hiểu của
mình.

8
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Hiểu

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy HIỂU

Tóm tắt

Diễn giải

Giải thích

Phân biệt

Diễn dịch

Chứng tỏ

Mơ tả

Hình dung

So sánh

Trình bày lại

Chuyển đổi

Viết lại

Ước lượng

Lấy/cho ví dụ
9

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy HIỂU
Sắm vai tranh luận
Dự đoán
Đưa ra những dự đoán hay ước lượng
Cho ví dụ

Diễn giải

10
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -

Vận dụng (application)
Năng lực sử dụng thông tin và chuyển đổi kiến thức
từ dạng này sang dạng khác (sử dụng những kiến
thức đã học trong hồn cảnh mới).
• Vận dụng là bắt đầu của mức tư duy sáng tạo. Tức là vận dụng
những gì đã học vào đời sống hoặc một tình huống mới.
• Vận dụng có thể được hiểu là khả năng sử dụng kiến thức đã
học trong những tình huống cụ thể hay tình huống mới.
• Những hoạt động tương ứng với mức tư duy vận dụng có thể là
chuẩn bị, sản xuất, giải quyết, vận hành hoặc theo một công thức
nấu ăn.

11
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Vận dụng
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy VẬN DỤNG
Giải quyết

Áp dụng/vận dụng

Minh họa

Phân loại

Tính tốn

Sửa đổi

Diễn dịch

Đưa vào thực tế

Thao tác

Chứng minh

Dự đốn

Ước tính

Bày tỏ

Vận hành
12

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy VẬN DỤNG

Các hoạt động mơ phỏng: sắm vai và đảo vai trị
Sáng tác chuyện báo, quảng cáo,…
Xây dựng mơ hình

Phỏng vấn
Trình bày theo nhóm hoặc theo lớp
Tiến hành các thí nghiệm

Xây dựng các phân loại

13
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Phân tích (analysis)
Là khả năng nhận biết chi tiết, phát hiện và phân biệt
các bộ phận cấu thành của thông tin hay tình huống.
• Ở mức độ này địi hỏi khả năng phân loại.
• Phân tích là khả năng phân nhỏ đối tượng thành các
hợp phần cấu thành để hiểu rõ hơn cấu trúc của nó.

• Các hoạt động liên quan đến mức độ phân tích có
thể là vẽ biểu đồ, lập dàn ý, phân biệt hoặc chia nhỏ
các thành phần.

14
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Phân tích

Các động từ tương ứng với mức độ tư duy PHÂN TÍCH

Phân tích

Đối chiếu

Tổ chức

So sánh

Suy luận

Chỉ ra sự khác biệt

Lựa chọn

Phân loại

Vẽ biểu đồ

Phác thảo

Phân biệt

Liên hệ

15
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy PHÂN TÍCH
Tạo tiêu chí cho đánh giá (động não)
Phân tích chất lượng đặc trưng
Xác định vấn đề
Phác thảo tài liệu viết

Đưa ra các suy luận

So sánh và đối chiếu

16
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Tổng hợp (synthesis)
Là khả năng hợp nhất các thành phần để tạo thành
một tổng thể/ sự vật lớn.

• Ở mức độ này SV phải sử dụng những gì đã học để
tạo ra hoặc sáng tạo một cái gì đó hồn tồn mới.
• Tổng hợp liên quan đến khả năng kết hợp các phần
cùng nhau để tạo một dạng mới.
• Các hoạt động liên quan đến mức độ tổng hợp có thể
gồm: thiết kế, đặt kế hoạch, tạo hoặc sáng tác.

17
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Tổng hợp
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy TỔNG HỢP
Thiết kế

Thảo luận

Giả thiết

Lập kế hoạch

Hỗ trợ

So sánh

Viết ra

Tạo mới

Báo cáo

Xây dựng

Hợp nhất

Sắp đặt

Tuân thủ

Sáng tác

Phát triển

Tổ chức
18

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy TỔNG HỢP

Đạt được một kế hoạch độc đáo.
Xác định vấn đề, các mục đích, mục tiêu.
Tổ chức và thực hiện một sản phẩm độc đáo.
Chỉ ra làm thế nào các ý tưởng và sản phẩm có thể
thay đổi.
Tìm những sự kết hợp mới.

19
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Đánh giá (evaluation)
Là khả năng phán xét giá trị hoặc sử dụng thơng tin theo các
tiêu chí thích hợp (hỗ trợ đánh giá bằng lí do/lập luận).

• Đánh giá là khả năng phán xét giá trị của đối tượng.
• Để sử dụng đúng mức độ này, SV phải có khả năng
giải thích tại sao sử dụng những lập luận giá trị để
bảo vệ quan điểm.
• Những hoạt động liên quan đến mức độ đánh giá có
thể là: biện minh, phê bình hoặc rút ra kết luận.

20
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Đánh giá
Các động từ tương ứng với mức độ tư duy ĐÁNH GIÁ

Đánh giá

Phê bình

Lựa chọn

Bào chữa/thanh minh

Ước tính

Tranh luận

Phán xét

Bổ trợ cho lí do/lập luận

Bảo vệ

Kết luận

Định giá

Định lượng
Xếp loại
21

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Các hoạt động phù hợp mức tư duy ĐÁNH GIÁ

Đưa ra những đánh giá về bài trình bày và dự án của
người khác.
Đánh giá các số liệu, các tiêu chí đưa ra để áp dụng.

Đánh giá ý tưởng và sản phẩm của ai đó.

22
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Thiết kế BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY

BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG BÀI DẠY là gì?
Câu hỏi Khái quát - Câu hỏi Bài học:
• Hướng vào trọng tâm của môn học, định hướng
vào các ý quan trọng và xuyên suốt.
• Khơng chỉ có một câu trả lời hiển nhiên “đúng”
• Khơi dậy sự chú ý của SV
• Câu hỏi khái quát có thể dựa theo những câu hỏi
kinh điển chung của nhân loại.
Câu hỏi Nội dung:
• Hỗ trợ trực tiếp về nội dung và mục tiêu bài học.
• Có chủ đề cụ thể, gần gũi với SV.
• Có câu trả lời “đúng” rõ ràng.
23
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -


Câu hỏi Khái quát - Câu hỏi Bài học:

• Hướng vào trọng tâm của môn học, định hướng vào
các ý quan trọng và xun suốt.
• Khơng chỉ có một câu trả lời hiển nhiên “đúng”
• Khơi dậy sự chú ý của SV
Câu hỏi Nội dung:
• Hỗ trợ trực tiếp về nội dung và mục tiêu bài học.
• Có chủ đề cụ thể, gần gũi với SV.
• Có câu trả lời “đúng” rõ ràng.

Câu hỏi nội dung:
• Hầu hết chú trọng
vào sự kiện, hơn là
giải thích sự kiện đó.
Câu hỏi khái qt: Câu hỏi bài học:
• Và thường có câu
• Có phạm vi rất
• Bó hẹp trong một
rộng.
chủ đề hoặc bài học trả lời rõ ràng.
cụ thể.
• Là cầu nối giữa
mơn học và bài học. • Hỗ trợ và phát
• Đề cập đến những triển câu hỏi khái
ý quan trọng xuyên quát.
suốt nội dung nhiều
lĩnh vực.

24
TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -

TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Trong bài này, chúng tơi có tham khảo các
slide của thầy:
• Lê Huy Lâm - GV khoa Tiếng Anh.

• Thầy Nguyễn Đình Lân - GV khoa Tốn - Tin
Trường Đại học Sư phạm TP.HCM.
Chúng tơi xin chân thành cảm ơn hai thầy.

TS. Tống Xuân Tám - Trường Đại học Sư phạm TP.HCM - 0982 399 008 -